بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ

خط توليد خيارشور (مرحله سورت)

خيارها پس از ورود به كارخانه از طريق واحد آزمايشگاه، آزمايش هاي كيفي بر روي آن صورت مي گيرد و ردّي يا قبولي آن مشخص مي شود. خيارهاي مقبول به وسيله كاركنان بر روي دستگاه سورتينگ ريخته مي شوند كه از نوع سيمي است كه چند سيم در طول دستگاه قرار دارد كه فاصله ي اين سيم ها از ابتداي دستگاه تا به آخر بيشتر مي شود كه خيارها بر حسب قطرشان از اين سيم ها پايين مي افتند و درون سبدها جمع آوري مي شوند كه از درجه يك تا درجه پنج مي باشد كه خيارهاي درجه يك و دو را براي شيشه، درجه سه را بر قوطي هاي gr750 و درجه 3 به بالا را وارد حلب مي كردند. پس از سورت اوليه خيارها مجدداً سورت مي شوند تا از درجه بندي اطمينان حاصل شود بعد خيارهاي سورت شده را وارد خط هاي توليد مي كنند.

خط توليد خيارشور شيشه اي

در ابتداي خط توليد خيارهاي سورت شده را وارد وان آب كلره مي كنند كه مقدار كلر در آب بين 15 تا ppm20 مي باشد. علت استفاده كلر اين است كه حشرات ريزي بر روي پوست خيار رشد و تكثير مي كنند كه فقط توسط كلر از بين مي روند. خيارها از وان آب كلره به وسيله سبد به دستگاه گلگير منتقل مي كنند كه اين دستگاه شامل تعدادي غلتك با قطر كوچك است كه با فاصله خيلي كم خلاف هم حركت مي كنند و عمل گلگيري را انجام مي دهند. پس از گلگيري خيارها به وسيله الواتور به قسمت شست و شو منتقل مي شوند كه از نوع برسي است كه توسط برس هايي كه خلاف هم مي چرخند عمل شست و شو را انجام مي دهند و آب به وسيله نازلها بر روي خيارها اسپري مي شوند و خيارها بر روي چرخه ي محرك انتقال مي يابند كه روي اين چرخه خيارهاي شكسته و خراب از خط خارج مي شوند و در انتها خيارها درون وان آب ريخته مي شوند. در قسمت ديگري از خط، شيشه ها روي غلتكي سرپوشيده به صورت برعكس گذاشته مي شوند كه آب داغ از زير به درون شيشه ها ريخته مي شوند و در فضاي خالي بخار قرار دارد كه سبب استريل شدن شيشه ها مي شود. بعد از استريل شدن شيشه ها، شيشه ها روي نوار نقاله به جلو مي روند و توسط كارگران سبزي به آن اضافه مي شود كه سبزي شامل فلفل، سير و ترخون مي باشد كه بايد به مقدار max5 درصد در شيشه ها پر شوند كه شامل يك عدد سير، فلفل به ميزان متوسط و حدود 5 گرم ترخون مي باشد كه سبزي 15 تا 16 گرم از كل شيشه خيارشور را تشكيل مي دهد سپس شيشه ها وارد قسمت پركن مي شوند كه پركن از نوع لرزشي است و لرزش سبب مي شود كه خيارها درون شيشه قرار بگيرند. تعداد خيار ممتاز درون شيشه ها بين 95 تا 100 عدد مي باشد. بعد از اين مرحله به درون شيشه ها محلول اضافه مي كنند كه مخلوطي از آب، نمك، سركه به مقدار مشخص است كه دماي محلول بين 80 تا 90 درجه مي باشد كه اين دما هم آنزيم بري مي كند و هم اينكه خيارها آمادگي لازم را براي مرحله پاستوريزاسيون پيدا مي كند. سپس مرحله دربندي است كه به صورت دستي توسط كارگران صورت مي گيرد و شيشه ها را وارد دستگاه پاستوريزاسيون مي كنند كه پاستوريزاسيون شيشه هاي خيارشور به مدت 20 دقيقه در دماي 85 تا 95 درجه صورت مي گيرد. پاستوريزاسيون حلب به مدت 30 دقيقه در دماي 85 تا 95 مي باشد. بعد از پاستوريزاسيون مرحله coding مي باشد كه بر روي شيشه ها آب سرد اسپري مي شود كه به مدت زمان 10 دقيقه طول مي كشد و شيشه ها خنك مي شوند و سپس عمل غلاف زني توسط كارگران صورت مي گيرد و به وسيله حرارت 80 تا 90 درجه غلاف ها به شيشه ها مي چسبند. در انتهاي خط توليد شيشه درون كارتن ها بسته بندي مي شوند و روي پليت گذاشته مي شوند و به انبار قرنطينه منتقل مي شوند.

نكات قابل توجه در توليد خيارشور

نكته 1:

سيري هاي مورد استفاده در خيارشور به مدت چند روز درون گالانها مي مانند سپس هنگام استفاده به مدت 5 دقيقه در آب جوش حرارت مي دهند تا هم آنزيم بري شود و هم بوي سير و هم آنزيم پكتين استراز از بين برود.

نكته 2:

شيشه هاي خيارشور به مدت 15 تا 20 روز در انبار قرنطينه مي مانند سپس وارد انبار اصلي مي شود كه بارگيري به صورتي انجام مي شود كه شيشه هايي را كه ابتدا وارد انبار مي شوند بارگيري شود.

نكته 3:

غلاف گيري براي حصول اطمينان مشتري و جلوگيري از ورود هوا به داخل شيشه صورت مي گيرد.

نكته 4:

علت اضافه كردن سوربات به قوطي هاي حلب اين است كه زماني كه حلب ضربه ببيند لاكش مي تركد و باعث زنگ زدگي مي شود كه سوربات از اين زنگ زدگي جلوگيري مي كند.

نكته 5:

خط توليد خيارشور حلبي مثل خيارشور شيشه اي است با اين تفاوت كه در مرحله پاستوريزاسيون، حلب ها به مدت 30 دقيقه در دما، 85 تا 95 درجه پاستوريزيه مي شوند ولي شيشه ها به مدت 20 دقيقه در همين دما پاستوريزه مي شوند و هم چنين به حلب ها سوربات جهت جلوگيري از زنگ زدگي اضافه مي كنند.

مرحله آزمايشگاهي. آزمايش محلول خيارشور (اسيديته و نمك)

cc1 از محلول آب خيارشور برداشته در داخل ارلن مي ريزيم سپس چند قطره معرف فنل فتالئين به آن اضافه مي كنيم و زير بورت با محلول NaOH نيتر مي كنيم و تا ظهور رنگ صورتي نيتر را ادامه مي دهيم.

استاندارد à 2/1 = 6/ * عدد مصرفي = اسيديته

آزمايش نمك

چند قطره اسيد استيك جهت خنثي كردن اثر اسيديته به محلول داخل ارلن از آزمايش اسديته (رنگ صورتي) اضافه مي كنيم سپس چند قطره كرومات پتاسيم به محلول خنثي شده اضافه مي كنيم و زير بورت با محلول نيترات نقره تا ظهور شدن رنگ قرمز آجري تيتر را ادامه مي دهيم و در فرمول زير مي گذاريم:

استاندارد à 7% = 585/ * عدد مصرفي = نمك

آزمايش كلي خيارشور

ابتدا نمونه خيارشوري را كه در انتهاي دستگاه پاستوريزاتور توليد شده را وزن مي كنيم و وزن آن را يادداشت مي كنيم. سپس آب خيارشور را بيرون مي ريزيم امّا مقداري از آب خيارشور را براي اندازه گيري اسيديته و نمك نگه مي داريم سپس خيارشور بدون آب را وزن كرده و يادداشت مي كنيم سپس خيارشورها را درون يك سيني خالي مي كنيم مقدار سبزي آن را وزن مي كنيم كه وزن استاندارد آن 15-16 گرم مي باشد. استاندارد خيار ممتاز بين 95-100 عدد خيار مي باشد. مقدار خيارهاي شكسته و ضايعات را جدا مي كنيم اگر بيش از مقدار استاندارد بود به قسمت توليد تذكر داده مي شود سپس وزن خالص خيار و وزن كل و وزن آب محلول را در جداولي از قبل تهيه شده قرار مي دهيم كه هر يك از اين وزن ها استاندارد مربوط به خود را دارد. اگر كم يا بيش از حد استاندارد باشد تذكرات لازم داده مي شود. اندازه بزرگترين و كوچكترين خيار ثبت مي شود.

وزن كل – وزن شيشه = وزن خالص خيار

وزن بدون آب – وزن كل = وزن آب محلول

پروسه توليد آب معدني بخش 1

مقدمه:

آب اين ماده حياتی و با اهميت در دنيا نقش بسيار مهمی را درشکل گيری تمدنها و استمرار آنها داشته است مروری بر سوابق تمدنهايی که در طول تاريخ شکل گرفته اند و شکوفا شده اند نشانگر اين واقعيت است که وجود آب و امکان دسترسی به آن يکی از کليدی ترين عوامل فراگيری و استمرار آنها بوده است . افزايش تقاضا برای آب و اوجگيری رقابت بين مصرف کنندگان مختلف موجب شده انسان برای ايجاد موازنه وتعادل بين توزيع نيازها و منابع آب موجود مستقيما در وضعيت طبيعی رودخانه ها دخالت کند و با ايجاد تاسيسات گوناگون ذخيره و توزيع آب شرايط طبيعی را به منظور تامين نيازهای خود تغيير دهد .

آب معدنی و آب شرب بعنوان يکی از نيازهای اساسی روزمره انسان و استمرار حيات ميباشد . ميزان نياز روزمره هر فرد ۱ تا ۲ ليتر ميباشد که بستگی به شرايط آب و هوايی و سن و سال دارد . استفاده از آب آشاميدنی سالم و گوارا يکی از مهمترين فاکتورهای مصرف آب ميباشد که از ساليان بسيار دور به آن توجه شده است . منشا حدود ۸۰٪ از بيماريهای انسان عدم دسترسی به آب سالم است . ۷۵٪ از مردم جهان سوم از امکانات آب برای مصارف بهداشتی محرومند بنابر اين زمان اين تصور نادرست که آب سالم به هر ميزان که مورد نياز باشد به وفور در دسترس است ديگر سپری شده است واقعيت آن است که آب سالم و گوارا کمياب و گرانبها ميباشد آلودگيها با ايجاد تغييرات نامطلوب در خواص فيزيکی ، شيميايی و بيولوژيکی کيفيت آب را تنزل ميدهند و در مراحلی آب را از حيطه انتقاع ساقط مينمايند . برخی از آلودگی ها زوال پذيرند و به آسانی تجزيه و يا تقليل داده ميشوند نظير مواد زائد کشاورزی و حيوانی و فاضلابهای انسانی بعضی از آلاينده ها نيز انحطاط ناپذيرند مانند جيوه و سرب و برخی از ترکيبات پلاستيکها که از افزايش آنها در آب بايد جدا جلوگيری شود . 

آب معدنی:

تعريف : آب معدنی محصول بسته بندی شده آب گوارا و قابل شربی است با ويژگيهای فيزيکوشيميايی و ميکرو بيولوژی و ارگانو لپيتيکی تعريف شده که مستقيما از چشمه و يا نقاط حفر شده از طبقات زير زمينی به دست ميآيد و دارای خواص بهداشتی و درمانی باشد و در معرض هيچگونه پالايش خارج از استانداردهای مربوطه قرار نگيرد و در محل چشمه و يا منابع آبی مربوطه در شرايط خاص بهداشتی بسته بندی ميگردد .

انواع آب معدنی :

الف : ۱- گازدار ۲- بدون گاز ۳- گاز دار شده

آب معدنی گازدار : آبی است که پس از تصفيه های لازم و بسته بندی مقدار گاز آن برابر با مقدار گازی ميباشد که آب در مظهر چشمه دارد .

آب معدنی بدون گاز : آب معدنی است که پس از تصفيه و بسته بندی فاقد گاز کربنيک مازاد بر مقدار لازم جهت نگاهداری املاح بی کربنات موجود و يا گازهای ديگر باشد .

آب معدنی گازدار شده : آب معدنی است که پس از تصفيه های لازم از منبع ديگری گازکربنيک به آن اضافه شود .

ب : ۱- قليايی ۲- اسيدی ۳- نمکين ۴- فلئوردار ۵- آهن دار

تعريف و منشا آبهای معدنی :

آبهای معدنی طبيعی و گازهای معدنی طبيعی ،آبها و گازهايی هستند که از تشکيلات زمين شناسی خارج و دارای خواص درمانی بوده که توسط مجمع علمی پزشکی شناخته و دارای اجازه رسمی دولتی برای بهره برداری می باشند .

منشاء آبهای معدنی :

1) سطحی یا ژئوترمال :

این دسته آبها دارای منشاء خارجی یا جوی بوده که به داخل زمین نفوذ کرده و حتی تا عمق زياد پايين رفته و در اين جريان تغييراتی در ترکيب شيميايی آب حاصل و در يک شاخه صعودی به طرف بالا جريان پيدا کرده است . آب دو حرکت پايين رو سرد و حرکت صعودی گرم را دارا است . در صورتيکه ستون آبگرم در نزديک زمين به يک منطقه بسته برخورد کند سفره آبدار محصور را بوجود ميآورد در اين صورت ميتوان از اين آبها به مقدار فراوان با حفر چاههای عميق بهره برداری کرد و گاهی ترکيب شيميايی اين آبها مشابه آبهای خوراکی ميباشد .

۲) عمقی يا ژوونيل:

آبهای عمقی يا سنتز شده يا بکر دسته آبهايی هستند که از اعماق بسيار زياد زمين منشاء گرفته و ميتوانند حاصل بخار آخرين مرحله ماگمای مذاب درون زمين بوده که با تظاهرات آتشفشانی در ارتباط ميباشند . غالب آبهايی که در طبيعت وجود دارد از دسته آبهای با منشا خارجی ميباشند و مقدار کمی عمقی هستند .

پروسه توليد آب معدني بخش 2

تقسيم بندی چشمه ها بر اساس املاح محلول - گازهای محلول و درجه حرارت :

۱) چشمه های معدنی

به آبی گفته ميشود که مقدار املاح محلول در آن حداقل يک گرم درليتر باشد . به چشمه ای که املاح محلول در آن به ميزان مذبور باشد چشمه آب معدنیگويند که در سطح زمين از راههای مختلف ظاهر ميشود بسته به اينکه کداميک از يونهایموجود در آب نسبت به يونهای ديگر برتری داشته باشد آبها را تقسيم بندی ميکنند .

- آبهای سديک کلروره : ميزان يونهای سديم و

کلسيم بيشتر از ساير يونها ميباشد .

- آبهای کلسيم کلروره : مقدار کلسيم و کلر بيشتر از ساير يونهاميباشد .

- آبهای سديک هيدروژن کربنات : يون سديم و هيدروژن کربنات بيشتریدارند .

- آبهای منيزيم - هيدروژن کربنات : يون منيزيم و هيدروژن کربناتبيشتری دارند .

- آبهای سديک - سولفات : يون سديم و سولفات بيشتری دارند .

- آبهای منيزيم - سولفات : يون منيزيم و سولفات بيشتری دارند .

- آبهای کلسيم سولفات : يون کلسيم و سولفات بيشتری دارند .

- چشمه های آهن دار چشمه هايی هستند که ميزان آهن آن حداقل ۱۵ميلی گرم در ليتر باشد .

۲)چشمه های گاز دار :

در اين گونه چشمه ها گازهای متعددی مانند اکسيژن و هيدروژن و ازتو انيدريد کربنيک و هيدروژن و سولفوره و متان و ..... وجود دارد .

منشا اکسيژن آبهای جوی است که هوا به داخل آب منتقل ميکند هيدروژندر چشمه های آب فشان که منشاء عميق و آتشفشانی دارد يافت ميشود .

گاز هيدروژن سولفوره که در چشمه های گوگردی يافت ميشود منشا آنعمدتا آتشفشان است . اندريد سولفوره و متان اغلب با هيدرو کربنها مرتبط است وهمچنين در اثر احياء سولفاتها به وجود ميآيد  .

۳)چشمه های طبی :

نقش درمانی دارند و بيماريهای جلدی را از بين ميبرند .

۴(چشمه های آبگرم :

در صورتی که با حرارت سنج معمولی درجه حرارت آب چند دهانه چشمه رااندازه بگيريم متفاوت خواهد بود . اين دما در فصول مختلف و با توجه به گرمای زمين وفعاليت آتشفشانی در مناطق مختلف متفاوت است .

اختصاصات آبهای معدنی :

اختصاصات ظاهری :

املاح موجود در آب عموما سازنده اختصاصات ظاهری آب نيز ميباشند . آبهای گوگردی ميتوانند دارای کدورتی کم و بيش زياد بوده که ممکن است از محل مظهر ويا پس از قرار گرفتن در مقابل هوا و يا بالاخره پس از رسوب گوگرد کلوئيدی ظاهر شدهباشد همينطور هيدروژن سولفوره نيز ممکن است در مراحل مختلف از آب خارج گردد . غالباآبهای معدنی بدون رنگ بوده ولی در برخی مواقع مانند آبهای آهن و يا گوگرددار بهرنگهای قرمز و يا شيری ميتوانند باشند . مزه آبهای معدنی نيز در رابطه با املاحموجود در آنهاست چنانچه آبهای کلرورسديک شور و آهن دار قابض و منيزيم دار تلخميباشد و بالاخره آبهای سيليس دار دارای لمس چسبنده هستند .

اختصاصات فيزيکی :

الف ) آبده چشمه ها :

آبده چشمه عبارت از مقدار آب حاصله از چشمه در واحد زمان ميباشدآبده چشمه ها هميشه ثابت نبوده و تحت اثر عوامل مختلفی مانند تغييرات فشار اتمسفر وباران و ذوب برف و يخچال و بسته شدن مجرای خروج گاز در اثر رسوبگذاری توسط خود آب وتغييرات سطح آب در اثر برداشت آب کم و زياد ميشود به هر حال وجود مجرايی ثابت جهتخروج آب معدنی لازم بوده تا بتوان با کاپتاژ مناسب از آب معدنی استفاده کرد .

ب ) درجه حرارت :

حرارت آب معدنی در رابطه با منشا آن ميباشد عمق منشا آب ( در سههزار متری از سطح زمين حرارت آب به صد درجه سانتيگراد ميرسد ) و سرعت بالا آمدن آبدو عامل اصلی در درجه حرارت آب ميباشند .

درجه حرارت آبهای معدنی با عواملی مانند حرکات ارتعاشی زمين واختلاط با آبهای خارجی که باعث تغييرات فصلی ميشود در رابطه است تغييرات ناگهانیدرجه حرارت ميتواند در اثر وارد شدن آب به سفره آبهای سطحی باشد که احتمالا باعثآلودگی ميگردد . درجه حرارت آب چشمه ها از کم تا حد جوشش ميباشد آبهای معدنی را ازنظر درجه حرارت تقسيم بندی کرده اند که در زير به يک نوع آن اشاره ميشود :

آبهای خيلی گرم : بالای ۴۵ درجه سانتی گراد

آبهای گرم : ۳۵ الی ۴۵

آبهای نيمه گرم : ۲۸ الی ۳۵

آبهای معتدل : ۲۳ الی ۲۸

آبهای سرد : زير ۲۳ درجه سانتی گراد

ب ) مقاومت الکتريکی

اندازه گيری مقاومت الکتريکی نشان دهنده ميزان املاح موجود در آبميباشد اين ميزان در آبهای سنگين خيلی کم و برای آبهای سبک زياد ميباشد از اينخاصيت برای کنترل آبهای معدنی استفاده ميشود ( عکس مقاومت الکتريکی هدايت الکتريکیميباشد که گاهی آنرا محاسبه ميکنند(

ت ) راديو اکتيويته :

راديو اکتيويته آبهای معدنی که يکی از اختصاصات درمانی آنهاميتواند باشد مورد مطالعه فراوان بوده است راديو اکتيويته به دو صورت گازی شکل کهمعمولا به صورت گاز رادن با نيمه عمر کم ميباشد و يا به سبب عناصر راديو اکتيويتهآبها در رابطه با زمينهايی ميباشد که آب از آن عبور کرده که عموما چشمه هايی کهبيشتر راديو اکتيو هستند از زمينهای قديمی تر سرچشمه گرفته اند .

اختصاصات شيميايی :

اختصاصات شيميايی در رابطه با املاح و گازهای موجود ميباشد که خوددر رابطه با منشا آب است همچنين عواملی چون ترکيب زمينهايی که آب از آنها گذشته وفشار و حرارت و سرعت حرکت و مدت جريان آب در زمين نيز در آن موثر است در آبهایمعدنی از نظر ترکيب شيميايی اختلافاتی با آبهای سطحی خوراکی ديده ميشود مانند عدموجود ترکيبات ازته به طور طبيعی در آنها و چنانچه يافت شوند علامت آلودگی آنهاميباشد ولی ممکن است نمکهای آمونيوم که از منشا آتشفشانی ميباشد در آبها يافت شودپس از خروج از زمين در آبهای معدنی تغييرات سريع رخ ميدهد مانند کم شدن راديواکتيويته آب و از دست دادن گازها - اکسيداسيون و تعليق و احتمالا رسوب مواد آن .

الف -  PH (حالت اسيدی قليايی)

يکی از عوامل مشخص کننده آبهای معدنی است و در تفسير نتايج آزمايشآب به کار ميرود آبهايی با PH کم معمولا دارای اسيد کربنيک آزاد - هيدروژن سولفورهآزاد و اسيد های هوميک ميباشند . آبهای زمينی آتشفشانی داری اسيد کلريد ريک و اسيدسولفوريک هستند آبهای زمينهای سيليسی دارای PH پايينتر از ۷ ميباشند . آبهای آهکی وسولفور سديک دارای PH بالا بين ۸ الی ۱۰ و آبهای سولفوره کلسيک PH بين ۵/۶ تا ۷/۵دارند . آبهای بی کربنات سديک معمولا داری PH کمی پايينتر از ۷ ميباشند . PH آب پساز خروج از چشمه در طول زمان تغييراتی را به سبب از دست دادن گاز کربنيک و يااکسيداسيون و غيره حاصل ميکند در اثر اکسيداسيون سولفورهای آب به سولفات تبديل و درنتيجه PHآب کم ميشود و چنانچه اسيد کربنيک آب از دست داده شود PH زياد ميشود .

گازها :

گازهايی که در آبهای معدنی يافت ميشوند عبارتند از اکسيژن که بهندرت به مقدار قابل تشخيص بوده و اگر در آب پيدا شود بيشتر دارای منشا خارجی ميباشد . هيدروژن در آبهای آب فشانها که دارای منشا عميق هستند يافت ميشود . ازت دارایمنشا خارجی بوده و در آبهای معدنی غالبا وجو دارد ولی اين گاز ميتواند دارای منشاآتشفشانی نيز باشد هيدروژن سولفوره که در آبهای سولفوره وجود دارد غالبا ازهيدروليز سولفورهای قليايی خاکی و يا احيا سولفاتها حاصل ميشود اندريد کربنيک کهدارای منشا عميق است تشکيل آن در رابطه با کربنات ها و خصوصا کربنات کلسيم ميباشد . متان نيز از زمينهايی که دارای منابع هيدروکربور هستند مانند برخی از نقاط ايران اززمين خارج شده و يا از منشا تخميری مواد عالی که باعث احيا سولفاتهای آبهای سولفاتهکلسيک شديد ميشوند منشا ميگيرد در آبهای معدنی علاوه بر گازهای فوق گازهای کميابیچون هليم - نيون - آرگون - کریپتون و گزنون نيز به مقدار متفاوت يافت ميشود .

املاح محلول :

۱- املاح تام

املاح تام آب که به وجود آورنده هدايت الکتريکی آب است يکی ازعوامل مشخص کننده آبهای معدنی ميباشد تغييرات آن نشان دهنده اختلاط آب معدنی باآبهای نافذ ميباشد .

۲- هالوژنها

فلئور در آبهای معدنی به مقدار کم و بيش يافت ميشود .

کلرورها که از زمينهای دوران سوم که نمکی ميباشند گرفته ميشود درآبهای معدنی با منشا سطحی به مقدار فراوان يافت ميشود .

برم ويد که در آبهای معدنی يافت ميشود غالبا دارای منشا مردابیهستند .

گوگرد به صور مختلف در آبهای معدنی وجود دارد سولفات که به صورتاملاح مختلف در آبهاست از زمينهای دوره ترياس و يا از اکسيداسيون آبهای زمينهایپيريتی حاصل ميشود گوگردی که از نظر درمانی حائز اهميت است به صورت تيوسولفات - پلیسولفور و سولفيت که از انواع سولفورها ميباشند يافت ميگردد .

ترکيبات ازته :

دارای اهميت خاصی از آبهای مشروب ميباشند و در آبهای معدنیهيچگونه اهميتی نداشته و وجود آنها در آبهای معدنی ميتواند نشان دهنده آلودگی باآبهای سطحی باشد . در موارد استثنايی در آبهای معدنی با منشا آتش فشانی نيترات ونمکهای آمونيوم يافت ميشود .

آرسنيک :

در برخی از آبهای معدنی يافت ميشود که در زمين به صورت ۳ ظرفيتی وپس از خروج اکسيده شده به ظرفيت های بالا تبديل ميشود .

کربن و کربناتها :

در آبهای معدنی کربن به صورت انيدريدکربنيک - کربنات و اسيدهایهوميک يافت ميشود . انيدريدکربنيک نقش تنظيم کننده کربناتهای آب را دارا است پس ازخروج از زمين يه سبک کم شدن فشار خارجی از آب خارج شده و باعث به هم زدن تعادلکربناتهای آب و در نتيجه عمل رسوبگذاری کربناتهای مختلف را در اطراف چشمه ميشود .

سيلسيم  :

غالب آبهای معدنی دارای مقداری سيليس به صورت يونی يا کلوئيدیآزاد ميباشند . سيليکاتها در جريان تماس با آبها به صورت محلول در آمده که به سادگیدر اثر عمل هيدروليز به سبب کم قليايی بودن آب تجزيه ميشوند انيدريد کربنيک که دراين عمل نقش مهمی را دارد باعث تجزيه آن در آب و ايجاد رسوبات کلوئيدی سيليس ميگردد .

بور :

در آبهای معدنی بطور پراکنده وجود دارد . منشا آن ميتواند از سطحزمين و بيشتر از کانيهای براته يا عمقی باشد .

کاتيونهای قليايی :

سديم و پتاسيم که در طبيعت تقريبا بصورت مساوی وجود دارند در آبهانسبت آنها متفاوت و سديم ۱۰ تا ۲۰ برابر پتاسيم ميباشد . سديم غالبابه همراه آنيونکلرور در آبهای معدنی وجود دارد . در کنار اين دو عنصر روبيديم و سزيم نيز به مقدارکمی در آبهای معدنی يافت ميشوند . کلسيم در غالب آبهای معدنی وجود دارد و ميزان آنبا ازدياد انيدريد کربنيک آزاد آب بالا رفته و عموما به صورت کربنات يا سولفات ياسولفور ميباشد به همراه کلسيم و استرانسيم و باريم به مقدار کمی در آبهای معدنیوجود دارد . منيزيم و ليتيم نيز به مقدار ناچيز يافت ميشوند .

آلومينيوم :

در آبهای معدنی به مقدار کمی وجود دارد .

آهن :

در غالب آبهای معدنی به مقدار کم يا زياد آهن يافت ميشود . آهن ازانحلال اکسيدها يا کربناتهای آهن در اثر زيادی اسيد کربنيک يا اسيد سولفوريک حاصلاز تجزيه پيريت در آب حاصل ميشود . وجود آهن در آبهای معدنی مساله فلوکوله شدن آنراپس از خروج از زمين يا در بطری کردن مطرح ميسازد که برای جلوگيری از آن مقداری ازآهن را از آب حذف ميکنند منگنز نيز به مقدار کم همراه آهن وجود دارد در آبهای معدنیعلاوه بر عناصر فوق عناصر کمياب نيز يافت ميشود مانند روی - کادميم - موليبدن - تنگستن - ژرمانيم - تلور - نيکل - کبالت - مس و نقره  .

 پروسه توليد آب معدني بخش 3

- بررسی اجمالی تکنولوژی توليد آب معدنی و روش های  آن و عرضهمحصول در کشور و مقايسه با ساير کشورها

تکنولوژی و روش های توليد آب معدنی را ميتوان بدوبخش عمده تقسيمنمود :

۱) آماده سازی و سالمسازی و پر کردن آب معدنی يا ( filling)

۲) توليد ظروف مورد نياز جهت بسته بندی آب .

۱- آماده سازی و سالمسازی آب :

در اين قسمت آب معدنی هدايت شده از منابع آب معدنی طی مراحل زيرجهت انتقال به خط پرکن آماده ميگردد ازآنجائی که بر اساس تعاريف انجام شده - محصولآب معدنی - آب طبيعی خارج شده از منابع آب (چشمه يا چاه) ميباشد که بدون هيچگونهتغييری در ترکيبات شيميايی آن پر شده باشد لذا جهت آماده سازی صرفا از مراحل زيراستفاده ميگردد .

الف ) انتقال آب از منابع آب : در اين مرحله با توجه به محلاستقرار چشمه و يا آب زير زمينی آب از منابع مذکور به صور ت کاملا بهداشتی به منابعذخيره آب هوايی يا زير زمينی واحد منتقل ميگردد . طی اين مرحله ضمن ته نشينی موادخارجی سنگين سعی ميگردد از هر گونه آلودگی جنبی آب جلوگيری بعمل آيد .

ب ) مخازن ذخيره آب : جهت هدايت آب به داخل واحد از منابع هوايیيا زير زمينی بايد با توجه به ظرفيت خط توليد استفاده گردد و اين منابع از هرگونهآلودگی شيميائی و ميکروبيولوژيک به دور باشند .

ج ) فيلتراسيون آب : جهت حذف مواد معلق و شناور در آب از فيلترهایشنی مناسب در اين مرحله استفاده ميشود اين فيلترها طوری طراحی ميشود که آب با فشارمعينی از يک بستر شنی با سايزهای متفاوت عبور داده ميشود و مواد معلق در آن حذفميگردد اين فيلتر ها با مکانيسم يکسان به صور مختلفی ساخته ميشود که صرفنظر از نوعآلودگی همگی دارای مکانيسم يکسان و مشابه هستند .

د ) تعديل طعم - رنگ و بوی آب (puriffication) : جهت حذف هرگونهبو احتمالی در آب و همچنين حذف رنگهای احتمالی آن در اين مرحله آب را از يک بسترکربن اکتيوعبور ميدهند که طی آن از هر گونه بو و رنگ غير طبيعی عاری ميگردد .

ه ) مرحله فيلتراسيون نهايی آب (polishing)  : طی اين مرحله آب ازيک فيلتر کارتريجی به نام پوليشر عبور داده ميشود با توجه به اينکه اين فيلترهابسيار ريز است ( در حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ ميکرون ) آب از هرگونه مواد معلق که با چشم غيرمسلح قابل رويت نميباشد عاری ميگردد اين  فيلترها با مکانيسم يکسان ولی به اشکالمختلف ساخته ميشوند .

و ) مرحله استريليزاسيون آب  : جهت حذف هرگونه آلودگی احتمالیميکروبی در آب  و بهداشتی کردن آن از يک سيستم uv استفاده ميگردد در اين مرحله آببا دبی و فشار معينی از يک بستر نور uv عبور داده ميشود که طی زمان مذکور هرگونهآلودگی ميکروبيولوژيکی آن از بين رفته و آب ۱۰۰٪ استريل و آماده پر کردن ميباشد .

۲- تصفيه آب :

- شفاف کردن آب : ( clarification)

ساده ترين راه برای جدا کردن مواد معلق آب وارد کردن در حوضچه هایبزرگ  ميباشد  که به اين  حوضچه ها  اصطلاحا  شفاف  کننده      (clarifier) گويند . اين حوضچه ها بدودسته تقسيم ميشوند :

۱) ته نشين کننده های ساکن : آب آب وارد شده به اينها چندين ساعتراکد ميمانند تا مواد معلق آن ته نشين شوند .

۲) ته نشين کننده های مداوم : اين ته نشين کننده ها که به فرم هایمختلف ساخته ميشوند آب را دائما تصفيه و شفاف ميسازند . ته نشين کننده های ساکن ازنظر اقتصادی مقرون به صرفه نيستند و بيشتر ته نشين کننده های با جريان مداوم موردمصرف دارد .

- مراحل شفاف سازی :

۱- برای خنثی کردن کاتيونهايی مثل Al وFe که جذب يونهای منفی ذراتسطحی ميشوند از يونهای ساده يا کمپکس های هيدراته قوی استفاده ميشود .

۲- استفاده از ماده عالی محلول در آب که يونيزه شده و توليد يونمثبت نمايد . اين کاتيونها بار منفی ذرات آب را جذب کرده و مانع دفع بارهای هم نامذرات آب ميشود .

۳- استفاده از کاتيونهای معدنی که پس از جذب کدورت آبها هيدروليزشده تا رسوب نامحلول بوجود آورند که در حين رسوب کردن سايز ذرات را با خود ته نشيننمايند . بعنوان نمونه ميتوان از املاح Al يا آهن نام برد که بصورت هيدروکسيد رسوبميکنند .

جداسازی مواد معلق در سه مرحله انعقاد - لخته شدن و ته نشين سازیانجام ميشود .

- انعقاد ( Cogaulation)

انعقاد عملی است که طی آن با خنثی سازی بار ذرات آنها را به حالتناپايدار و فاقد بار کرده و مانع دفع ذراتشده در نتيجه ذرات در کنار هم مجتمعميشوند .

- لخته شدن ( Flocculation)

لخته شدن ذرات مرحله ای است که طی آن ذرات ناپايدار به يکديگرمتصل شده و لخته ايجاد مينمايد .

- ته نشين سازی ( Sedaimentation)

مرحله ای است که مواد معلق لخته شده ته نشين ميشود . در سالهایاخير روش های ته نشين مداوم بر پايه روشهای بالا متداول گرديده و به منظور بالابردن راندمان شفاف سازی آب به آن موا شيميايی يا پلميری بعنوان مواد منعقد کنندهاضافه ميکنند .

کلاويفاير (Clarifier)

معمولا ۴ عمل بطور همزمان در دستگاه کلاويفاير صورت ميگيرد :

۱- منعقد کردن مواد معلق کلوئيدی

۲- لخته کردن مواد منعقد شده

۳- ته نشينی لخته تشکيل شده

۴- سرازير شدن آب از حوضچه ته نشينی

- فيلتراسيون ( Filteration)

با انجام عمل انعقاد ته نشين سازی مواد معلق آب برای اکثر مصارفصنعتی مناسب ميشود . چنانچه آب برای آشاميدن - استفاده در ديگهای بخار - برج هایخنک کننده مصرف شوند بايد مواد معلق آن را جدا کرد . ميتوان اين مواد معلق را باعبور دادن آب از فيلترهايی با درجه تخلخل متوسط فيلتر شنی عبور داد .

شن کواترز - شن سيليس - زغال آنتراسيت - کلسيت - مگنتيت يا سايرمواد ممکن است برای فيلترها مورد استفاده قرار گيرد . معمولا در صنايع شنی - سيليسو انتراسيت بيشتر مصرف دارد .

- انواع فيلتر ها :

فيلتر ها بدو دسته گراويتی و فشاری تفسيم ميشوند :

الف - فيلتر های گراويتی : جريان آب در اين فيلتر با وزن ( سنگين )  آن انجام ميشود . در فيلتر های شنی يا زغالی آب با استفاده از وزن خود و با سرعتنسبتا بالا که حدو 4-2 GPM است عبور مينمايد .

قسمتهای اساسی اين فيلترها عبارتند از :

۱- پوسته فيلتر که ممکن است از جنس سيمان - استيل يا چوب و به شکلمربع - مستطيل يا کروی باشد نوع مستطيل شکل که با بتون مسلح ساخته شده رايج تر است .

۲- ته بستر را قلوه سنگ های درشت تشکيل ميدهد و مانع از اين ميشودکه شن و آنتراسيت از بستر بگذرد و در عين حال پخش کننده مناسبی برای آب است .

۳- محفظه پايين فيلتر که بدومنظور در نظر گرفته ميشود :

جمع آوری آب تصفيه شده و توزيع آب شستشوی معکوس

۴- قسمتی (trough) به منظور فرِآوری و جمع آوری آب شستشوی معکوسکه معمولا از جنس استيل - چدن و يا سيمان ميباشد .

۵- از وسايل کنترل کننده جريان آب که روی فيلتر نصب ميشود نيزميتوان استفاده کرد .

ب ) فيلتر فشاری : نسبت به نوع قبلی کاربرد وسيعتری دارد يکی ازمزايای اين فيلتر ها اين است که ميتوان آنرا مستقيما در مسير توليد و ارسال بهواحدهای فرآيند قرار داد و از پمپاژ مجدد جلوگيری نمود .

فيلترهای فشاری ممکن است عمودی يا افقی باشد و پوسته آن از جنساستيل به شکل استوانه ای باشد .

محدوديت روش فيلتراسيون در اين است که فقط ذرات درشت را جدا ميکند .

- کلر زنی ( Cloronization )

کلر از مهمترين عناصری است که در ميکروب زدايی آبها به کار ميرودترکيبات کلر همانند هیپوکلريت سديم و کلسيم و کلرآمين ها نقش ميکرب زدايی را ايفاميکنند . چناچه کلر به آبهای طبيعی اضافه نمايند ايجاد واکنش شيميايی ميکند برخی ازکاربردهای مهم کلر به شرح زير است :

۱- ميکرب زدايی

۲- جداسازی آمونياک و ديگر ترکيبات عالی ازت دار

۳- کنترل بو و طعم

۴- جداسازی هيدروژن سولفوره

۵- جداسازی آهن و منگنز

۶- تخريب تجمع های آلی

۷- برطرف نمودن جلبک

۸- از بين بردن رنگ

۹- کنترل آهن منگنز و باکتريهای احيا کننده سولفات و ....

۱۰- کمک به انعقاد آب

- استفاده از اشعه ماورابنفش:

گرايش به کاربرد اشعه ماورابنفش بعنوان گندزدا درتصفيه آب وفاضلابرا ميتوان به اين دليل نسبت داد که کاربرد کلر و ترکيبات آن در آب توليد محصولاتجانبی ( DBPs) بخصوص تری هالو متان ها ( THMs) ميکنند که با توجه به مطالعات انجامگرفته خواص سرطان زائی برخی از آنها مورد بحث است .

برای توليد اشعه uv ميتوان از لامپهای بخار جيوه با فشار کم کهبطور تجارتی در بازار است استفاده کرد . برای گندزدايی آب و فاضلاب اين لامپها رادر يک پوشش شيشه ای از جنس کوارتز قرار ميدهند ( جهت محافظت و جلوگيری از صدمه ) وآنها را در آب غوطه ور کرده يا در بالای محل عبور جريان آب نصب ميکنند .

- مزايای استفاده از اشعه ماوراء بنفش :

۱- عدم نياز به مصرف مواد شيميايی و در نتيجه کاهش هزينه های خريدو جابجائی و حمل و نقل و ذخيره سازی مواد شيميائی .

۲- زمان تماس کوتاه باعث ميشود که به گندزدائی نيازی نباشد ونتيجه آن کاهش مساحت لازم برای تاسيسات است .

۳- عدم توليد محصولات جانبی مضر مثل (THMs)

۴- بالا بودن ضريب اطمينان سيستم

۵- کم بودن مصرف انرژی

 - معايب اين روش :

از ايرادات اساسی وارد به اين سيستم عدم توليد باقی يون پايدار درآب است . در مورد بهره برداری از سيستم گندزدائی با اشعه ماوراء بنفش هميشه نيرویبرق بايد در دسترس باشد .

- استفاده از ازن در تصفيه آب :

تصفيه آب و فاضلاب با گاز ازن در CIP X طی بيست سال اخير عموميتيافته و بتدريج جايگزين کلر ميشود . علت آن است که ازن عامل اکسيد کننده ای است کهاز کلر قوی تر و ايمن تر است .

خصوصيت ناپايداری ازن اين گاز را برای عمليات مربوطه به تصفيهضايعات مناسب ساخته است . پايين بودن درجه حرارت تجزيه اجازه ميدهد تا ازن در محيطهم بتواند تجزيه شود دليل ديگر استفاده عام  از ازن آن است که از کلر ايمن تر است . معمولا کلر مايع در مخازن فشار بالا نگاهداری ميشود ( atm ۳۰و بالاتر ) . بدليلسمی و فرار بودن کلر نشت کردن آن از محل آب بندی نشط خطر ناک است . ازن به دليل عمرکوتاهش بلافاصله پس از توليد مصرف ميشود . لذا اگر نشتی در دستگاههای سازنده باشدمقدار آن بسيار کم است .

فشار عملياتی ساختی ازن بين ۱ الی ۲ atm است بوی ازن باعث شناختهشدن سريع ميشود تنفس آن نيز تا محدوده خاصی زيان آور نيست . ازن بر خلاف کلرميتواند Mo  های فاضلاب را بکشد همچنين مواد عالی و غير آلی را اکسيد و بی رنگ و بوکند . بار سطحی مواد جامد معلق را نيز خنثی ميکند .

پروسه توليد آب معدني بخش آخر ،بستهبندي 

۳- پر کردن آب معدنی در بطری :

شامل مراحل زير است :

الف ) مرحله رديف کردن بطری : طی اين مرحله بطری های خالی جهتهدايت به دستگاه فيلتر به صورت دستی و يا ماشينی رديف ميگردند و در صورتی که اينعمليات دستی انجام گيرد توسط نيروی انسانی بطری خالی به روی نوار نقاله انتقال بطریخالی قرار داده ميشود در اين روش احتمال آلودگيهای ثانويه محصول بالا ميباشد و درروش ماشينی با استفاده از يک دستگاه unsereambla بطری به صورت خودکار بر روی نوارنقاله مربوطه قرار گرفته و توسط يک نوار نقاله بادی           ( Airsonveyer ) بهطف دستگاه پرکن هدايت ميگردند .

ب ) شستشوی بطری - پرکردن و دربندی :

طی اين مرحله بطريها توسط يک دستگاه Rinser روتاری شستشو ميگردندو سژس بطريها جهت پر شدن بدستگاه پر کن هدايت شده و پر ميشوند . بدين ترتيب که آبگاز دار پس از عبور از رابط های لوله ای در دستگاه فيلتر به سرشير فيلتر ميآيد بطریهای خالی پس از قرار گرفتن در دايره دستگاه فيلتر توسط يک پايه به سمت بالا حرکتميکنند و فنر بالای شير فيلر را فشرده ميکنند و سر شير فيلر روی دهانه بطری قرارميگيرد و در اثر مکش هوای داخل بطری و باز شدن شير بطری در طول مسير خلقه ای فيلترپر ميشود سرعت فيلر بايد مطابق با سرعت پر شدن بطريها در طول مسير باشد بطريهای پرشده بعد از اينکه به انتهای حلقه فيلر رسيدند در اثر ضربه زدن تيغه ای شير بستهميشود و در اثر پايين آمدن پايه زير بطری و فشار به قسمت بالای فنر شير بطريهای پرشده از مسير حلقه ای فيلتر جدا ميشوند و به قسمت در بندی ميروند و توسط دستگاهدربندی روتاری در آنها بسته ميشود در دستگاههای جديد عمل پر کردن و در بندی به طورهمزمان انجام ميشود فيلتری که در اينجا برای آب گاز دار مورد استفاده قرار ميگيردبايد سربسته باشد.

ج ) مرحله برچسب زنی : بطريهای پر و دربندی شده توسط يک نوارنقاله به اين دستگاه هدايت شده و برچسب زده ميشود اين مرحله نيز صرفنظر از نوعماشين آلات انتخابی و ميزان اتوماسيون آن دارای مکانيسم کار يکسان ميباشد .

د ) مرحله چاپ مشخصات توليد (jet printing ) در اين مرحله بطريها  ضمن عبور از دستگاه اطلاعات مورد نظر از قبيل تاريخ توليد و انقضا و ساير اطلاعاتروی قسمتی از بطری يا در چاپ ميشود .

ه ) مرحله Shirink wrapper : طی اين مرحله بطريها در رديفهای موردنظر که معمولا ۲ در ۳ تايی است شيرينگ ميگردد اين ماشين آلات نيز صرف نظر از نوع واتوماسيون همگی داراری مکانيسم يکسانی هستند .

و ) Pallate shirink wrapper :  طی اين مرحله بنا به خواست بازارو مشتري در صورتی که نياز به شيرينگ کردن Pallate محصول باشد بسته های شيرينگ شدهتوسط يک نوار نقاله به اين دستگاه هدايت ميشود و پس از پالت شدن شيرينگ ميشوند درصورتی که محصول جهت صادرات باشد عمليات شيرينگ پالتها يکی از مراحل لازم و ضروریتوليد محصول ميباشد .

و ان لکم فی الانعام لعبره نسقیکم ممافی بطونه من بین فرث و ودم لبنا خالصا سائقا الشربین

و  البته برای شما هوشمندانه ملاحظه حال چهارپایان ( از شتر –گاو – گوسفند)عبرت و وحکمت است که ما ازمیان (دوجسم ناپاک ) سرگین و خون شیر پاک ، شفا را می نوشانیم که در طبع همه نوشته گان گوارا است    سوره نحل آیه 66

مقدمه

توضیح درمورد شیر:      

                                                                                                           ترکیبات طبیعی شیر : آب بخش عمده شیر را تشکیل می دهد 87درصد آب و بقیه مواد  شیر اعم از چربی 5/3 -4درصد پروتئین 5/3 درصد لاکتوز یا قند شیر 7/4 درصد املاح 8/0 درصد و ویتامین ها می باشند ارزش غذای هریک از مواد مغزی متفاوت است محققین معتقدند مصرف یک لیوان شیر می تواند نیازتغذیه ای زیر را در بالغین بر آورده سازد .

ویتامین D  44درصد              ویتامین₁₂B  45 درصد   کلسیم 29درصد

ریبوفلاوین 25درصد   فسفر 22درصد   ویتامین A 11درصد منیزیم 14 درصد

پروتئین 25%    یناسین 10%   ویتامینB ₆   6% ویتامین 8% روی 11%      اسید فولیک 6%  پانتوتنات 11% بر این اساس حداقل ها را برای پایه مصرف شیر درافراد توصیه می نمایند.

مقدار توصیه شده مصرف روزانه شیر یا فرآورده شیری معادل

 کودکان قبل از سنین مدرسه 500 میلی لیتر 

کودکان 9-4 سال ازسنین مدرسه 750-500 میلی لیتر

نوجوانان 16-10 سال                    1000-750 میلی لیتر

بزرگسالان                                             1000-500میلی لیتر

زنان باردارشیر ده                              1000-500 میلی لیتر

ویتامین ها درشیر : شیر حاوی ویتامین B₂,B₁,C,D,A  می باشد ویتامین D,A محلول درچربی و  بقیه محلول در آب هستند

کمبود ویتامین ها در بیماری های مربوط به آنها

A   شبکوری ، کاهش مقاومت درمقابل عفونتها

B توقف رشد

B کاهش اشتها ، عفونت لثه ، مستعد عفونت

D اختلالات استخوانی و اسکلتی

ویتامین های مهم درشیر :

ویتامین A درشیر به صورت اموسیون وجود داشته و از همان مسیر جذب چربی یعنی از طریق مجاری لنفاوی وارد بدن می شود

درسیستم های لنفاوی ازبین ویتامین ها فقط ویتامین A قابل شناسایی است لذا می توان نتیجه گرفت که تبدیل کاروتن به ویتامین A قبل ازعبورازدیوار ، روده تکمیل می شود مقدار استفاده ازکاروتن به مقدار دریافت و ماهیت عامل انتقال مقدار دریافت و ماهیت عامل انتقال مقدار چربی و پروتئین بستگی دارد . گفته می شود که شیرعامل محافظت بدن دربرابر خطرات ناشی از عوامل زیست محیطی می باشد زیرا دارای مغادیر زیادی گروه و ویتامین A می باشد .

تاریخچه کارخانه ی شیر آنا قائن           فصل 1

این کارخانه درتاریخ تیر ماه 84 کلنگ زنی شده است و درتاریخ 22/11/85 توسط آقای حداد عادل افتتاح شد .

مساحت این کارخانه 4500 مترمربع است و در 5 کیلومتری شهرستان قائن  می باشد این کارخانه زیر نظر شرکت DAS انگلیس کار می کند در صدد گرفتن گواهینامه ی ایزو 26000 و HACCP  زیر نظرشرکت DAS کارمی کند

تمام قوانین GMP و GHP درساخت کارخانه اجرا شده ، تمام تجهیزات از شرکت اسطل انگلیس و مرک آلمان گرفته شده و 2 میلیارد هزینه آن شده است

محصولات این کارخانه درحال حاضر ماست ، شیر یارانه .آزاد. مدارس و دوغ می باشد

محصولات آینده این کارخانه : شیر کاکائو ، شیرقهوه ، شیر زعفرانی ، شیراستریل یا VHT شیر میوه ، شیرطعم دار ، خامه عسل ، خامه شکلات – خامه قنادی – خامه صبحانه است چکیده ی ساده وموسیر – دوغ رژیمی و معمولی – ماست پرویونیک (این ماست ازنظرتغذیه ای خیلی با ارزش است .

بازار این کارخانه درکل ایران می باشد درشهرهای اعم از اهواز – اصفهان – اراک – تهران – مشهد – زاهدان – زابل سرباز – بندر عباس  وکشور افغانستان

فصل 2    آزمایشات مقدماتی شیر برروی دوغ ، شیر پاستوریزه و شیرخام

دراین کارخانه آزمایشات زیر انجام می شد:

1- نمونه برداری : نمونه برداری ممکن است جهت آزمایش های فیزیکی ، شیمیایی و میکروبی انجام گیرد. نمونه برداری از ظروف مختلف با توجه به چگونگی شکل ظرف متفاوت است ولی قبل از نمونه برداری ، شیر محتوی ظرف بایستی کاملا یکنواخت گردد

2- روش های تعیین اسید شیر :

آزمایش جوش :

مقداری شیر را دریک لوله آزمایش ریخته (5cc) و روی چراغ الکلی حرارت می دهیم شیری که اسید یته ی آن بالاتر از 27-24 درجه دورنیک باشد حرارت جوش را تحمل نکرده و منعقد می گردد

آزمایش الکل

دریک پلیت کاملا استریل حدود 1cc شیر می ریزیم و 2cc الکل به داخل پلیت مخلوط می کنیم و به صورت تکان مید هیم نباید دانه دانه یا به عبارتی لخته شود .

اگر لخته شود آزمایش + وضعیف است و نمی توان استفاده کرد

-آزمایش اسید تیه شیر با سود دور نیک

حدود 100cc شیر را با پلیت به  داخل ارلن می ریز یم و 2 قطره فنل فتالئین اضافه می کنیم و با سود اره نرمال تیتر می کنیم باید به رنگ صورتی کم رنگ در آید

-آزمایش Ph متر:

با دستگاه Ph متراندازه گیری می شود مقداری شیر را درارلن می ریزیم و مقدار Ph آن را اندازه می گیریم .

حد استاندارد باید 6/6 یا 8/6 باشد

تستهای که برروی شیر پاستوریزه انجام می شود :

- تمام تستهای که برروی شیر خام انجام شد برروی شیر پاستور هم انجام می شود به جز تست چربی که به شرح ذیل می باشد:

10cc اسید سولفوریک را به 11cc شیر و11cc الکل آمیل مخلوط می کنیم به مدت 15دقیقه درسانتری فوژ قرا می دهیم حد ا ستاندارد میزان چربی 5/2 می باشد

تستهای که برروی دوغ انجام می شو د 2 دسته اند :

- شیمیایی                               - میکروبی

آزمونهای شیمیایی : دراین آزمونها Ph  متر ، اسید  چربی و ماده خشک انجام می شود.

ماده خشک : مقداری دوغ دردستگاه می ریزیم و تبخمیر می شود به مدت 24 ساعت و ماده خشک باقی می ماند

آزمونهای میکروبی :

VRB کلی فرم – حد استاندارد – منفی

YGC کیک و محضر – حد استاندارد   - منفی

اشرشیا کلی (Ecoli)  حد استاندارد – منفی

شمارش کلی PCA – حداکثر CFU/ML 

فصل 3         فرآیند صنعتی شیر

جمع آوری و د ریافت شیر :

شیر از دامداری ها یا مراکز جمع آوری فرآیند به کار خانه منتقل می گردد روش های مختلف جمع آوری شیر سال ها قدمت دارد

سرد نگه داشتن شیر :

شیرباید بلافاصله پس از دوشیدن تا 4 درجه سانتی گراد سرد شده و وتا زمان تحویل به کارخانه درهمین درجه حرارت باقی بماند

تحویل شیربه کارخانه :

شیر خام دراصل بیدون ها و یا به وسیله مخازن نصب شده روی کامیون ( تانکر ) به کارخانه وارد می گردد. این مخازن شبیه مخازن سرد کننده داخل دامداری می باشند .

دریافت شیر : تانکرها پس از ورود به کارخانه مستقیما به سکوی دریافت ، هدایت می شوند این سکو  اغلب به قدر کافی برای جا دادن چندتانکر وسعت دارد  شیر براساس وزن یا حجم اندازه گیری می شود

********سرد کردن شیردریافتی :

درجه حرارت شیر درهنگام حمل و نقل به طوراجتناب ناپذیری به آرامی به بیش از 4 درجه سانتی گراد افزایش می یابد بنابراین شیر پس از دریافت به وسیله ی صفحه های تبادل کننده حرارتی تا دمای کم تر از 4 درجه سانتی گراد خنک می گرددو وسپس داخل مخازن سیلو وبه انتظار فرآیند باقی می مانند .

ذخیره سازی شیر خام :

شیر خام (به صورت شیر کامل ) درداخل مخازن ایستاده بزرگی با ظرفیت تقریبی 25000تا 150000 لیتر  ذخیره می گردند .ظرفیت اغلب این مخازن درحدود 50000تا 100000 لیتر می باشد . مخازن کار گذاشته درخارج ازسالن تولید سساختمانی 2 جداره دارند که با یک لایه خاص در وسط عایق شده اند جدار داخل ازجنس استیل ضد زنگ صیقل خورده و ولایه خارجی معمولا ورق های فلزی به هم جوش داده شده می باشد

خط تولید شیر پاستوریزه به وسیله ی دستگاه پاستور: شیر خام ابتدا وارد مخزن Rمی شود که دمای 45 درجه سانتی گراد دارد . بعد از آنجا وارد sep سپراتور می شود که همان خام گیر است بعد وارد Deare tor  با دمای 4 درجه که همان مخزن بوگیر است که تحت خلا می باشد و هوای اضافی شیر را می گیرد .

بعد شیر وارد مخزن R₂ که دمای 60-55 است می شود بعد وارد مخزن HOM هموزن  می شود بعد وارد  Heating   دستگاه پاستور می شودکه دمای 76 درجه است طی یک مسیری به دمای کم می رسد بعد وارد Helding می شود به مدت 16 ثانیه می ماند 

  و بعد ازطی این مراحل به دمای 4 درجه می رسد در cooling بعد دارد تانک ذخیره می شود و بعد بسته بندی می شود .

هموژن دستگاهی است که مولکل لهای چربی شیر را می شکند و سطح شیر را یکسان می کند .

									Helding

گرمایش Heating پاستور

R2 55.C

R1 45. C

تانک ذخیره       Cooling 4.C   بسته بندی

Sep                         سپراتور                خامه گیر

Dearetor               بوگیر

Hom                       هموزن        

خط تولید ماست ست :

ماست : تقریبا یکی از معروفترین محصولات کشت داده شده شیر درتمام دنیا "ماست " Youghuyt می باشد انواع ماست را به صورت های زیر تقسیم می نمایند.

1- نوع ست type دراین نوع گرم خانه و خنک کردن پس ازبسته بندی انجام می شود

2- نوع همزده – گرمخانه گذاری درداخل مخزن و خنک کردن قبل از بسته بندی انجام می پذیرد

3- نوع آشامیدنی Drinking     type  مانند نوع همزده بوده اما لخته قبل از بسته بندی بریده و شکسته شده و به شکل مایع در می آید .

4- نوع منجمد frozen type : گرمخانه گذاری در داخل مخزن انجام شده و وسپس مانند بستنی منجمد می گردد .

5- نوع تغلیظ concet  kated : گرمخانه گذاری در داخل مخزن و تغلیظ کردن و خنک کردن قبلی از بسته بندی انجام می گیرد . این نوع ماست رو گاهی اوقات ماست چکیده یا strained   yojhurt هم گفته می شود .

عوامل موثر در کیفیت ماست :

عوامل زیادی در تولید ماست با کیفیت بالا که دارای طعم و مزه مناسب ، و یسکوزیته و قوام مطلوب ، ظاهر بدون آب انداختگی و وماندگاری طولانی دخالت دارند که عبارتند از :

انتخاب شیر              استاندارد کردن شیر          افزودنی ها

حذف هوا                       هموژن کردن            عملیات حرارتی مناسب    

انتخاب کشت                    آماده سازی کشت           طراحی خط تولید

شیر را تا 90 درجه حرارت می دهیم بعد دمای آن تا 42 درجه سانتی گراد سرد میکنیم بعد از این مرحله ماده خشک که همان شیر خشک است را تنظیم می کنیم بعد از این مرحله مرحله ی مایه زنی می باشد بعد وارد دستگاه بسته بندی می شود به مدت 3-2 ساعت در گرمخانه نگه داری می شود بعد وارد سردخانه می شود .

ماست set  (یا ماست بسته بندی )

شیر تا 90درجه حرارت –      42 درجه سانتی گراد سرد می کنیم –    تنظیم ماده خشک

بارگیری –    سردخانه  –   گرمخانه 3 -   2 ساعت –     بسته بندی    –   مایه زنی

خط تولید خامه قنادی (شیرینی )

مایعی را که از سانتر یفوژکردن شیر به دست می آید خامه سانتر یفوژه شده یا به طور ساده خامه می نامند

تراکم گویچه های چربی شیر را خامه گویند

ابتدا چربی از سپر استور (8% اسید چرب ) به داخل مخزن منتقل می شود سپس شیر اضافه می شود که این شیر چربی صفر درصد است (skim) بعد ازاین مرحله شکر اضافه می شود و سپس چربی به 35% می رسد سپس دردیگ پخت دردمای 85 درجه سانتی گراد می رسد سپس با فشار kg 150 هموژنیزه می شود بعد تا دمای 10درجه سانتی گراد سرد می شود و بعد بسته بندی می شود

خط تولید دوغ :

ابتدا شیر وارد مخزن پروسس می شود و تا دمای 80 درجه به حالت پخت در می آید بعد سرد می کنیم و به دمای 42 درجه می رسانیم سپس مایه می زنیم طوری که 50% ماست و و 50% آب اضافه می کنیم بعد مقداری نمک به آن اضافه می کنیم سپس وارد مرحله ی پاستور می شود داخل مخزن دخیره می شود به داخل مخزن اسانس اضافه می کنیم و بعد در آخر بسته بندی می کنیم

پروسس مخزنی 2 جداره لیست که یک جداره آب سرد و ودیگری بخار می باشد که در جداره مخزن گردش می کنند

فصل 4            خط CIP             ( سیستم های شستشو در جا )              

به معنی جریان یافتن آب شستشو و  محلول پاک کننده ازمیان مخازن ، سیستم های لوله کشی و  خط فرآیند بدون نیاز از هم بازکردن قطعات این لوازم باشد . این سیستم قابل استفاده درلوله ها تبادل کننده های حرارتی پمپ ها ، دریچه ها ، سپراتورها و ... می باشد .

لوازم لبنی را به روش های زیر ضد عفونی می کنند .

لوازم ضد عفونی کردن حرارتی (آب جوش ، آب داغ ، بخار )

لوازم ضد عفونی کردن شیمیایی ( کلرزنی ، اسید ، آب اکسیژنه و ..)

محل ضد عفونی کردن مخازن را در ابتدای صبح قبل از شروع فرآیند تولید شیر انجام می شود .

پس از اتمام عملیات پاستوریزاسیون شیر دستگاه پاستوریزاتور را به وسیله مراحل زیر شستشو می دهند :

1-ابتدا پس از خروج کامل شیر از دستگاه و آبکشی کامل با محلول اسید نیتریک با دمای 76 درجه به مدت 20 دقیقه عمل CIP انجام می شود سپس سیستم آبکشی می شود .

2- با محلول سود Naoh با آب 76 درجه به مدت 20 دقیقه عمل cip شستشو وداده و سپس عمل آبکشی  را انجام می دهیم

3- ضد عفونی با آب استریل در دمای 90 درجه به مدت 20 دقیقه محل cip انجام می شود .

فصل 5    تاسیسات

واحد گرمایشی و سرمایشی

کل سیستم تاسیسات :

                                                 گرمایشی    

                                                  سرمایشی     

                                                  باد      

                                                 دستگاه تصفیه آب    

                                                 ژنراتور برق               

                                                 پست برق

گرمایشی :

در کارخانه لبنی برای حرارت دهی به فرآورده های مختلف ، محلول های شستشو و ... به مقدار زیادی انرژی حرارتی نیاز می باشد .

محیط های گرما زا از طریق سیستم لوله کشی به نقاط مختلف کارخانه برده می شود در قسمت گرمایشی 2 دیگ بخار داریم که هر کدام 3 تن می باشند :

گازوئیل سوز                   دوگانه سوز          گاز   

                                                                   گازوئیلی

بخار داخل سالن ازاین قسمت تهیه می شود .مثلا برای تولید ماست به بخار نیاز داریم .

تولید محیط گرما زا به وسیله دیگ های بخار یا دیگ آب داغ که در واحد تاسیسات قرار داده می شوند انجام می پذیرد .

معمولا دیگ های بخار در فشار 11-9 بار کار می کنند .

آبی که برای تولید بخار به کار برده می شود باید آب تصفیه شده باشد آب ورودی به دیگ بخار دارای مقداری اکسیژن و دی اکسید کربن است که باید با استفاده از هواگیر از دیگ خارج شود اگر آب ورودی به دیگ های بخاربه خوبی تصفیه نشود املاح موجود در آب به صورت پوسته در داخل دیگ روسوب نموده و سرعت حرارتی را کاهش می دهد.

سرمایشی :

یکی از سرمازاهای متداول آمونیاک است این ماده درفشار جو و ودر دمای تقریبا 33- در جه سانتی گراد می باشد . در قسمت سرمایشی 2 مخزن آمونیاک داریم .

ICE بانک             مخزن شیر خام

                                 سرمای دستگاه پاستور از این قسمت تامین می شود

کمپر سور باد :

باد داخل سالن ازاین جا تامین می شود پر کن دوغ ، پر کن شیر پاستور رو CIP هم اینها به باد نیاز دارند .فشار داخل سالن از 7/6 کمتر شود این دستگاه روشن می شود به 4/7 برسد خاموش می شود باد تولید شده وارد مخزن می شود و ذخیره می شود .

دستگاه تصفیه کننده آب RO

انبار مواد اولیه و محصولات

یک انبار مواد اولیه داریم و یک انبار محصولات

انبار محصولات               زیرصفر درجه

                                      بالای صفر درجه که به وسیله آمونیاک

 در انبار مواد اولیه هم مواد جامد داریم و هم مواد غیر جامد این مواد را طوری قرار می دهیم که روی یک دیگر اثر نداشته باشند .

خط تولید خامه

(خامه ) چربی از سپراتور –        داخل مخزن –          شیر اضافه می شود –    شکر       35% -     85 درجه سانتی گراد پخت –      سرد می شود 45-50       هموژن                     سرد تا 10 درجه سانتی گراد –         بسته بندی

خط تولید دوغ

شیر –       مخزن پردسس –       پخت 80 درجه –       سرد می کنیم –                      42 درجه سانتی گراد مایه می زنیم –        ماست 50%  آب 50%      نمک                              پاستور داخل مخزن ذخیره –       اسانس –          بسته بندی

فهرست مطالب

آيين كار جهت تعيين ضريب ته نشيني (زلني) براي گندم و آرد

آئين كار جهت تعيين ضريب ته نشيني ( زلني ) براي گندم

هدف

دامنه كاربرد

تعريف

اصول روش

مواد لازم

وسايل لازم

نمونه برداري

روش كار

دقت آزمايش

نتيجه

بسمه تعالي

پيشگفتار

آئين كار جهت تعيين ضريب ته نشيني ( زلني ) براي گندم و آرد كه بوسيله كميسيون فني مربوط تهيه و تدوين شده و در يكصد و شصت و يكمين كميته ملي استاندارد كشاورزي و غذائي مورخ 74/5/14 مورد تائيد قرار گرفته , اينك باستناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاحي قوانين و مقررات موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب بهمن ماه 1371 بعنوان آئين كار رسمي ايران منتشر مي‏گردد .

براي حفظ همگامي و هماهنگي با پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينه صنايع علوم , آئين كارهاي ايران در مواقع لزوم مورد تجديدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين آئين كارها برسد در هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه خواهد شد .

بنابراين براي مراجعه به آئين كارهاي ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديدنظر آنها استفاده نمود .

در تهيه و تدوين اين آئين كار سعي شده است كه ضمن توجه به شرايط موجود و نيازهاي جامعه حتي المقدور بين اين آئين كار و آئين كار كشورهاي صنعتي و پيشرفته هماهنگي ايجاد شود .

لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود و اجراي آزمايشهاي لازم اين آئين كار با استفاده از منابع زير تهيه گرديده است :

1- American Association of cereal chemists U . S . A  1983 sedimentation test for wheat

AACC Method 59-61A

2- International Association for cereal chemistry

ICC – standards NO – 116

Determination of the sedimentation value (according to zeleny) As an approximate measure of backing quality

3- ISO 5529 1992

Wheat – determination of sedimentation

Index – zeleny test .

آئين كار جهت تعيين ضريب ته نشيني 1 ( زلني )2  براي گندم و آرد

1- هدف

هدف از تدوين اين آئين كار تعيين ضريب ته نشيني گندم و آرد به منظور تعيين كيفيت نانوائي آن مي‏باشد .

2- دامنه كاربرد

اين آئين كار فقط در مورد گندم و آرد تهيه شده از آن كاربرد دارد .

3- تعريف

3-1- ضريب ته نشيني - عبارتست از حجم مواد ته نشين شده آرد معلق در محلول اسيد لاكتيك تهيه شده طبق روش مذكور در اين آئين كار بر حسب ميلي ليتر .

3-1- ضريب ته نشيني - عبارتست از حجم مواد ته نشين شده آرد معلق در محلول اسيد لاكتيك تهيه شده طبق روش مذكور در اين آئين كار بر حسب ميلي ليتر .

4- اصول روش

معلق نمودن آرد گندم كه در شرايط معين آسياب و الك شده در محلول اسيد لاكتيك حاوي بر موفنل 3  بلو و اندازه‏گيري حجم رسوب حاصله از ذرات آرد پس از تكان دادن و ماندن در مدتهاي معين

معلق نمودن آرد گندم كه در شرايط معين آسياب و الك شده در محلول اسيد لاكتيك حاوي بر موفنل 3  بلو و اندازه‏گيري حجم رسوب حاصله از ذرات آرد پس از تكان دادن و ماندن در مدتهاي معين

5- مواد لازم

5-1- الكل ايزوپروپيليك 4 - آب بكار برده شده براي تهيه معرف‏ها و محلولها نبايد بيش از 2 قسمت در ميليون قسمت (M.P.P) مواد معدني داشته باشد .

5-1- الكل ايزوپروپيليك 4 - آب بكار برده شده براي تهيه معرف‏ها و محلولها نبايد بيش از 2 قسمت در ميليون قسمت (M.P.P) مواد معدني داشته باشد .

5-3- محلول برموفنل بلو - مقدار 4 ميلي گرم برموفنل بلو را در مقدار لازم آب مقطر يا آب ديونيزه حل نموده و حجم آنرا به 1 ليتر برسانيد .

5-4- محلول اسيد لاكتيك - 250 ميلي ليتر اسيد لاكتيك غليظ (85 درصد ) از نوع آزمايشگاهي را با آب مقطر تا حجم يك ليتر رقيق نمايند . سپس محلول حاصل را زير سرد كننده ( مبرد ) برگشت دهنده مدت 6 ساعت بدون اينكه آب آن كم شود بجوشانيد .

5-5- محلول ته نشيني - 180 ميلي ليتر از محلول اسيد لاكتيك بند 5-4 را با 200 ميلي ليتر الكل ايزوپروپيليك بند 5-1 كاملا مخلوط نمايند و سپس حجم آنرا با آب مقطر به يك ليتر برسانيد . بعد آنرا براي مدت 48 ساعت در ظرف دربسته درون يخچال قرار دهيد . سپس با استفاده از محلول 0/01 نرمال هيدروكسيد سديم يا پتاسيم غلظت آنرا به 0/01 + 0/50 نرمال برسانيد در اينصورت چگالي .5 محلول ±0/001 0/985 است .1 كاملا مخلوط نمايند و سپس حجم آنرا با آب مقطر به يك ليتر برسانيد . بعد آنرا براي مدت 48 ساعت در ظرف دربسته درون يخچال قرار دهيد . سپس با استفاده از محلول 0/01 نرمال هيدروكسيد سديم يا پتاسيم غلظت آنرا به 0/01 + 0/50 نرمال برسانيد در اينصورت چگالي .5 محلول ±0/001 0/985 است .

براي جلوگيري از تبخير لازم است محلول را تا موقع مصرف در يخچال قرار داد .

6- وسايل لازم

6-1- پي پت 25 ميلي ليتري و 50 ميلي ليتري - پي پت‏هاي مذكور بايستي به ترتيب ظرف 10 ثانيه و 15 ثانيه تخليه گردد .

6-1- پي پت 25 ميلي ليتري و 50 ميلي ليتري - پي پت‏هاي مذكور بايستي به ترتيب ظرف 10 ثانيه و 15 ثانيه تخليه گردد .

6-2- استوانه شيشه‏اي مدرج سر سمباده ‏اي با در شيشه‏اي يا پلاستيكي به گنجايش 100 ميلي ليتر - فاصله بين نقطه صفر و 100 ميلي ليتر آن بهتر است برابر با 185 ميلي متر باشد .

6-3- ساعت مخصوص ( كرونومتر )6

6-4- آسياب مخصوص آزمايش زلني - براي تبديل گندم به آرد براي آزمايش ته نشيني آسياب بايد مجهز به زمان سنج براي تنظيم زمان نرم كردن و الك كردن باشد و بتواند آرد با خاكستر و درجه نرمي لازم جهت آزمايش ته نشيني را تهيه نمايد . آسياب بايد مجهز به الك 150 مش7 باشد .

6-5- دستگاه تكان دهنده چند خانه - از اين دستگاه براي تكان دادن استوانه‏هاي مدرج حاوي محلول استفاده مي‏شود و بايد داراي قفسه مخصوص براي نگهداري  1 تا 8 استوانه مدرج بوده و مجهز به زمان سنج باشد و بتواند 40 بار در دقيقه و 30 درجه در هر طرف نوسان نمايد .

7- نمونه برداري

نمونه برداري مطابق استاندارد شماره 2087 ( روش نمونه برداري غلات ) مي‏باشد .

نمونه برداري مطابق استاندارد شماره 2087 ( روش نمونه برداري غلات ) مي‏باشد .

8- روش كار

8-1- تعيين ضريب ته نشيني براي گندم - گندم را ابتدا به كمك آسياب مخصوص سديمانتاسيون به آرد تبديل نموده و سپس طبق روش مذكور در بند 8-2 ضريب  مربوطه را تعيين نمائيد .

8-1- تعيين ضريب ته نشيني براي گندم - گندم را ابتدا به كمك آسياب مخصوص سديمانتاسيون به آرد تبديل نموده و سپس طبق روش مذكور در بند 8-2 ضريب  مربوطه را تعيين نمائيد .

8-2- تعيين ضريب ته نشيني براي آرد

8-2-1- معادل 3/2 گرم آرد برمبناي رطوبت 14 درصدي 8 را توزين نموده و آنرا داخل استوانه مدرج 100 ميلي ليتري بريزيد . سپس 50 ميلي ليتر بروموفنل بلو (5-3) به آن اضافه نموده و همزمان با آن كرونومتر را به كار اندازيد و در استوانه مدرج را بسته و در حاليكه آن را به طور افقي نگهداشته‏ايد به طرف راست و چپ و به فاصله 18 سانتيمتر براي 12 بار و در هر جه به مدت 5 ثانيه حركت دهيد .

8-2-2- حال استوانه مدرج را داخل قفسه تكان دهنده شكل شماره 1 قرار دهيد و محتوي را براي مدت 5 دقيقه تكان دهيد تا مخلوط گردد . كل زمان از موقع اضافه نمودن برموفنل بلو تا خاتمه عمل مخلوط كردن جمعا بايد 5 دقيقه گردد .

8-2-3- بعد استوانه مدرج را از داخل قفسه دستگاه خارج نموده و 25 ميلي ليتر معرف مخصوص آزمايش زلني (5-5) به آن اضافه نموده و مجددا آنرا داخل قفسه دستگاه قرار دهيد و براي مدت 5 دقيقه ديگر تكان دهيد .5) به آن اضافه نموده و مجددا آنرا داخل قفسه دستگاه قرار دهيد و براي مدت 5 دقيقه ديگر تكان دهيد .

8-2-4- حال استوانه مدرج را از داخل قفسه دستگاه بيرون آورده و درست و براي مدت 5 دقيقه آنرا بحالت عمودي قرار دهيد .

8-2-5- بعد از زمان درست 5 دقيقه فوق حجم قسمت ته نشين شده را برحسب ميلي ليتر و با دقت 0/1 ميلي ليتر بخوانيد . اين حجم عبارتست از ضريب ته نشيني آرد .

9- دقت آزمايش

اختلاف دو آزمايش متوالي نبايد بيش از 2 واحد باشد .

اختلاف دو آزمايش متوالي نبايد بيش از 2 واحد باشد .

10- نتيجه

ضريب سديمانتاسيون از حدود 8 براي آردي كه پروتئين آن خيلي پائين و گلوتن آن خيلي ضعيف باشد تا 76 براي آردي كه پروتئين آن بالا و گلوتن آن خيلي قوي باشد متغير است .

يادآوري 1- نتايج آزمايشهائي كه در آزمايشگاههاي مختلف با روش شرح داده شده درمورد آرد انجام مي‏شود در صورتيكه نوع آرد يكسان باشد باهم مطابقت دارد . ليكن درمورد گندم نتيجه آزمايش بستگي زيادي به روش آسياب كردن نمونه دارد .

يادآوري 2- با توجه به اينكه اسيد لاكتيك غليظ داراي ملكولهاي مجتمع 9 شده مي باشد و قبل از آزمايش بايد اين ملكولها از هم جدا گردد لذا همانطور كه ذكر شد بايد به طريق عمل برگردان براي مدت 6 ساعت آنرا حرارت داد .

يادآوري 3- اسيد لاكتيك و الكل ايزو پروپيليك بايد عملا عاري از مواد معدني باشد يعني ميزان آن از 40 M.P.P  ( قسمت در ميليون ) تجاوز نكند .

آئين كار استفاده از دستگاه اكستنسوگراف جهت تعيين خواص رئولوژيكي خمير حاصل از آرد گندم

فهرست مطالب

آئين كار استفاده اگستنسوگراف جهت تعيين خواص رئولوژيكي خمير حاصل از آرد گندم

هدف و دامنه كاربرد

تعاريف و اصطلاحات

اصول كار

مواد مورد نياز

وسايل مورد نياز

نمونه برداري

روش كار

شرح نتايج

بسمه‏تعالي

پيشگفتار

 آئين كار استفاده از دستگاه اگستنوگراف جهت تعيين خواص رئولوژيكي خمير حاصل از آرد گندم كه به وسيله كميسيون فني آرد و فرآورده‏هاي آن تهيه وتد وين شده و در يكصد و هفتمين كميته ملي استاندارد كشاورزي و غذائي مورخ 70/11/27 مورد تأييد قرار گرفته , اينك به استناد ماده يك قانون مواد الحاقي به قانون تأسيس مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب آذرماه 1349( به عنوان آئين كار رسمي ايران منتشر مي‏گردد .

 براي حفظ همگامي و هماهنگي با پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينه صنايع و علوم , استانداردهاي ايران در مواقع لزوم مورد تجديد نظر قرار خواهند گرفت و هر گونه پيشنهادي كه براي اصلاح يا تكميل اين آئين كارها برسد در هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .

 بنابراين براي مراجعه به استانداردهاي ايران بايد همواره از آخرين چاپ و تجديد نظر آنها استفاده نمود .

 در تهيه و تدوين اين آئين كار سعي شده است كه ضمن توجه به شرايط موجود و نيازهاي جامعه حتي‏المقدور بين اين آئين كار و آئين كار كشورهاي صنعتي و پيشرفته هماهنگي ايجاد شود .

 لذا با بررسي امكانات و مهارتهاي موجود و اجراي آزمايشهاي لازم اين آئين كار با استفاده از منابع زير تهيه گرديده است :

1-   ISO 5530 – 2 1980

Wheat flour – physical characteristics of doughs

Part 2: determination of rheological properties using an extensograph

2-   AACC No. 54 – 10

American association of cereal chemists approved methods

3-   Extensograph manual No 1702 E

brabender OHG

 آئين كار استفاده اگستنسوگراف 1 جهت تعيين خواص رئولوژيكي خمير حاصل از آرد گندم

 1 - هدف و دامنه كاربرد هدف از تدوين اين آئين كار ارائه روش دقيق جهت استفاده از دستگاه اگستنسوگراف بوده كه براي تعيين خواص رئولوژيكي خمير حاصل از آرد گندم كاربرد دارد .  2 - تعاريف و اصطلاحات

 1 - هدف و دامنه كاربرد

 هدف از تدوين اين آئين كار ارائه روش دقيق جهت استفاده از دستگاه اگستنسوگراف بوده كه براي تعيين خواص رئولوژيكي خمير حاصل از آرد گندم كاربرد دارد .  2 - تعاريف و اصطلاحات در اين آئين كار اصطلاحات با تعاريف زير بكار مي‏رود .

 هدف از تدوين اين آئين كار ارائه روش دقيق جهت استفاده از دستگاه اگستنسوگراف بوده كه براي تعيين خواص رئولوژيكي خمير حاصل از آرد گندم كاربرد دارد .

 2 - تعاريف و اصطلاحات

 در اين آئين كار اصطلاحات با تعاريف زير بكار مي‏رود .  2 - 1 - نمونه آزمايشگاهي - عبارتست از كل نمونه‏اي كه براي آزمايش به آزمايشگاه تحويل داده مي‏شود .  2 - 2 - آزمونه - عبارت است از آن قسمت از نمونه آزمايشگاهي كه طبق بند 7 - 1 - 1 اين استاندارد براي آزمايش آماده مي‏شود .

 در اين آئين كار اصطلاحات با تعاريف زير بكار مي‏رود .

 2 - 1 - نمونه آزمايشگاهي - عبارتست از كل نمونه‏اي كه براي آزمايش به آزمايشگاه تحويل داده مي‏شود .

 2 - 2 - آزمونه - عبارت است از آن قسمت از نمونه آزمايشگاهي كه طبق بند 7 - 1 - 1 اين استاندارد براي آزمايش آماده مي‏شود .

 2 - 3 - تكه آزمونه - عبارت است از آن قسمت از آزمونه كه طبق بند 7 - 1 - 2 براي آزمايش انتخاب و مورد آزمون قرار مي‏گيرد .

 2 - 4 - رطوبت - عبارت است از افت حاصل در جرم آرد كه تحت شرايط مشخص شده در استانداردهاي شماره 2705 و يا 2704 قرار گرفته باشد .

 2 - 5 - خواص رئولوژيكي خمير - عبارت است از بخشي از خواص فيزيكي خمير كه هنگام حركت يا تغيير حالت از خود نشان مي‏دهد .

 2 - 6 - فارينوگراف - 2 دستگاه آزمايشگاهي مخصوصي است كه براي اندازه‏گيري جذب آب آرد و تعيين و رسم تغييرات خواص رئولوژيكي خمير بكار برده مي‏شود .

 2 - 7 - اگستنسوگراف - دستگاه مخصوصي است كه براي اندازه‏گيري خواص كششي خمير بكار مي‏رود .

 2 - 8 - درصد جذب آب - عبارتست از حجم آب بر حسب ميلي ليتر كه به معادل 100 گرم آرد با رطوبت 14 درصد اضافه مي‏گردد تا قوام ماكزيمم آن در دستگاه فارينوگراف طبق روش مذكور در اين استاندارد به 500±2 واحد فارينوگراف برسد .

 2 - 9 - قابليت كشش خمير - عبارت است از ميزان كش آمدن خمير در اثر نيروي وارده تا حد پاره شدن كه طبق استاندارد تعيين مي‏گردد .

 2 - 10 - مقاومت در برابر كشش - عبارت است از مقاومتي كه خمير در مقابل كشش از خود نشان مي‏دهد و طبق اين استاندارد تعيين مي‏گردد .

 2 - 11 - انرژي كشش خمير - عبارت است از مقدار انرژي مصرفي براي كشش خمير تا حد پاره شدن كه طبق استاندارد تعيين مي‏گردد .

 2 - 12 - ضريب مقاومت در برابر كشش - عبارت است از نسبت مقاومت در برابر كشش به قابليت كشش .

 2 - 13 - ضريب قابليت كشش - عبارت است از نسبت قابليت كشش به مقاومت در برابر كشش .

 2 - 14 - مقاومت ماكزيمم - عبارت است از حداكثر مقاومتي كه خمير در برابر كشش از خود نشان مي‏دهد .

 2 - 15 - اگستنسوگرام 3  - عبارت است از منحني رسم شده وسيله دستگاه اگستنسوگراف كه طبق اين استاندارد به دست مي‏آيد .

 2 - 16 - پلانيمتر 4 - عبارت است از وسيله‏اي كه براي اندازه‏گيري سطح زير منحني بكار مي‏رود .

 2 - 17 - اينرسي 5 - عبارت است از تمايل اجسام به حفظ حالت قبلي خود .

 3 - اصول كار

 اصول كار عبارت است از تهيه خمير از آرد مورد آزمايش با محلول آب و نمك در دستگاه فارينوگراف تحت شرايط مشخص , فرم دادن خمير به شكل معين و كشش آن پس از زمان معين , استراحت 6 خمير وسيله دستگاه اگستنسوگراف و بالاخره تعيين خواص كشش خمير .  4 - مواد مورد نياز 4 - 1 - آب مقطر و يا آبي كه از لحاظ اصلاح معادل آن باشد7 4 - 2 - نمك طعام با خلوص آزمايشگاهي

 اصول كار عبارت است از تهيه خمير از آرد مورد آزمايش با محلول آب و نمك در دستگاه فارينوگراف تحت شرايط مشخص , فرم دادن خمير به شكل معين و كشش آن پس از زمان معين , استراحت 6 خمير وسيله دستگاه اگستنسوگراف و بالاخره تعيين خواص كشش خمير .

 4 - مواد مورد نياز

 4 - 1 - آب مقطر و يا آبي كه از لحاظ اصلاح معادل آن باشد7 4 - 2 - نمك طعام با خلوص آزمايشگاهي 5 - وسايل مورد نياز 5 - 1 - وسايل معمولي آزمايشگاه

 4 - 1 - آب مقطر و يا آبي كه از لحاظ اصلاح معادل آن باشد7 4 - 2 - نمك طعام با خلوص آزمايشگاهي

 5 - وسايل مورد نياز

 5 - 1 - وسايل معمولي آزمايشگاه 5 - 2 - دستگاه اگستنسوگراف با ترموستات با مشخصات زير : - تعداد دور دستگاه گلوله كن 83±3 در دقيقه

 5 - 1 - وسايل معمولي آزمايشگاه

 5 - 2 - دستگاه اگستنسوگراف با ترموستات با مشخصات زير :

 - تعداد دور دستگاه گلوله كن 83±3 در دقيقه

 - دستگاه لوله كننده8 با سرعت 15±1 دور در دقيقه

 - سرعت قلاب دستگاه ( 1/4±0/05 سانتيمتر در ثانيه )

 - سرعت كاغذ رسم منحني ( 0/65±0/01 سانتيمتر در ثانيه )

 5 - 3 - دستگاه فارينوگراف با ترموستات يا مشخصات زير :

 - سرعت مخلوط كن 63 دور در دقيقه و 31/5 دور در دقيقه

 - نسبت سرعت چرخش بازوهاي خمير كن به يكديگر 1/50±0/01

 - حدود اندازه‏گيري دستگاه براي مخلوط كن 300 گرمي 10 - 0 نيوتن متر و براي مخلوط كن 50 گرمي 32 - 0 نيوتن متر .

 - سرعت حركت كاغذ فارينوگرام 0/03 + 1 سانتيمتر در دقيقه

 - بورت براي مخلوط كن 300 گرمي روي 135 تا 225 ميلي‏ليتر و با دقت حدود 0/6 ميلي‏ليتر تنظيم شده باشد .

 - بورت براي مخلوط كن 50 گرمي روي 22/5 تا 37/5 ميلي‏ليتر و با دقت 0/1 ميلي‏ليتر تنظيم شده باشد .

 - مدت جريان آب ( از صفر تا 225 ميلي ليتر در مورد مخلوط كن 300 گرمي و يا صفر تا 37/5 ميلي ليتر در مورد مخلوط كن 50 گرمي نبايد بيش از 20 ثانيه باشد .

 5 - 4 - ترازو با دقت 0/1 گرم

 5 - 5 - كاردك پلاستيكي نرم

 5 - 6 - ارلن ماير 250 ميلي ليتري

 6 - نمونه برداري

 نمونه برداري مطابق استاندارد 9 نمونه برداري غلات و فرآورده‏هاي آن مي‏باشد .  7 - روش كار 7 - 1 - آماده كردن نمونه

 نمونه برداري مطابق استاندارد 9 نمونه برداري غلات و فرآورده‏هاي آن مي‏باشد .

 7 - روش كار

 7 - 1 - آماده كردن نمونه 7 - 1 - 1 - تهيه آزمونه - ابتدا هر يك از بسته‏هاي نمونه آزمايشگاهي را جداگانه مخلوط كنيد تا يكنواخت گردد .  سپس متناسب با نياز , درصد ثابتي از هر يك از بسته‏هاي نمونه را برداشته و كاملا با هم مخلوط كنيد و داخل آزمايشگاه قرار دهيد تا از نظر رطوبت و حرارت به حال تعادل برسد .  7 - 1 - 2 - تهيه تكه آزمونه - از آزمونه مقداري آرد معادل 300 گرم ( براي مخلوط كن 300 گرمي ) و يا 50 گرم ( براي مخلوط كن 50 گرمي ) با دقت ±0/1 گرم و با رطوبت 14 درصد طبق فرمولهاي زير يا جدول شماره 1 برداريد .

 7 - 1 - آماده كردن نمونه

 7 - 1 - 1 - تهيه آزمونه - ابتدا هر يك از بسته‏هاي نمونه آزمايشگاهي را جداگانه مخلوط كنيد تا يكنواخت گردد .  سپس متناسب با نياز , درصد ثابتي از هر يك از بسته‏هاي نمونه را برداشته و كاملا با هم مخلوط كنيد و داخل آزمايشگاه قرار دهيد تا از نظر رطوبت و حرارت به حال تعادل برسد .

 7 - 1 - 2 - تهيه تكه آزمونه - از آزمونه مقداري آرد معادل 300 گرم ( براي مخلوط كن 300 گرمي ) و يا 50 گرم ( براي مخلوط كن 50 گرمي ) با دقت ±0/1 گرم و با رطوبت 14 درصد طبق فرمولهاي زير يا جدول شماره 1 برداريد .

 الف - براي مخلوط كن 300 گرمي

 ب - براي مخلوط كن 50 گرمي

 كه در آن

 H= درصد رطوبت نمونه

يادآوري - دماي آرد مورد آزمايش بايد 25±5 درجه سلسيوس باشد .

 7 - 2 - آماده كردن دستگاه

 7 - 2 - 1 - ترموستات‏هاي دستگاه فارينو گراف و اگستنسوگراف را روشن نموده و آب را در هر دو دستگاه به گردش درآوريد تا به دما لازم برسد .  قبل از انجام آزمايش و در طول آن دما ترموستات‏ها و مخلوط كن دستگاه فارينوگراف و اطاقك اگستنسوگراف را كنترل نمائيد كه بايد در تمام مراحل 30±0/2 درجه سلسيوس باشد .

 7 - 2 - 2 - بازوي قلم ثبات اگستنسوگراف را طوري قرار دهيد كه با قرار دادن يك وزنه 150 گرمي همراه با محل 10 قرار دادن خمير روي دستگاه عدد صفر را نشان دهد .

 7 - 2 - 3 - مقدار لازم آب را در داخل جايگاه محل قرار دادن خمير ريخته و سپس آنرا همراه با چنگكهاي مربوطه حداقل 15 دقيقه قبل از استفاده داخل اطاقك تخمير قرار دهيد .

 7 - 2 - 4 - مخلوط كن فارينوگراف را از دستگاه جدا نموده و در حاليكه دستگاه روشن است عقربه و قلم ثبات را روي صفر تنظيم نمائيد .  سپس دستگاه را خاموش نموده و مخلوط كن را به آن وصل نمائيد .

 7 - 2 - 5 - محل تماس تيغه‏هاي مخلوط كن با بدنه , خمير كن را با يكي دو قطره آب روان كنيد .  سپس دستگاه را با سرعت انتخابي جهت آزمايش روشن نموده و دقت نمائيد كه انحراف عقربه در حاليكه مخزن خمير كن خالي است بيش از 5 واحد فارينوگراف نباشد .  اگر رقم بالاتر از واحد فوق بود مخلوط كن و تيغه‏ها را به خوبي تميز نمائيد و ساير عوامل مؤثر در اصطكاك را بر طرف كنيد .

 7 - 2 - 6 - قلم ثبات را طوري تنظيم نمائيد كه رقم آن را با رقم نشان داده شده به وسيله عقربه يكسان گردد .

 7 - 2 - 7 - ضربه گير دستگاه را طوري تنظيم كنيد كه در حاليكه دستگاه كار مي‏كند زمان لازم براي رسيدن عقربه از 1000 واحد فارينوگراف تا 100 واحد فارينوگراف 1±0/2 ثانيه باشد .

 7 - 2 - 8 - بورت را با آب مقطري كه از طريق لوله مارپيچ داخل ترموستات عبور كرده و دما آن به 30±0/5 درجه سلسيوس رسيده است پر كنيد به نحوي كه مازاد آن از بورت تخليه شده و روي صفر قرار گيرد .

 7 - 3 - نحوه آزمايش

 7 - 3 - 1 - مقدار 6±0/1 گرم كلرور سديم خالص را وزن كرده و در يك ارلن ماير 250 ميلي ليتري ريخته و 135 ميلي ليتر آب وسيله بورت به آن اضافه كنيد و نمك را در آن حل كنيد . اگر جذب آب آرد پائين باشد بايستي آب كمتري مصرف نمود و معمولا با كسر دو درصد از جذب آب و با در نظر گرفتن مقدار آردي كه به داخل مخلوط كن فارينوگراف ريخته مي‏شود مقدار آب لازم براي حل كردن نمك را تعيين مي‏كنند .

يادآوري - ارقام مندرج در جدول شماره يك از فرمولهاي بند 7 - 1 - 2 محاسبه گرديده است .

 7 - 3 - 2 - تكه آزمونه را در داخل دستگاه فارينوگراف ريخته و براي مدت 1 دقيقه يا كمي بيشتر دستگاه را روشن نمائيد تا تكه آزمونه را مخلوط و يكنواخت نمايد سپس كاغذ رسم منحني دستگاه را طوري ميزان كنيد كه قلم ثبات روي يكي از خطوط تعيين كننده زمان قرار گيرد .  بعد محلول آب نمك را از گوشه سمت راست مخلوط كن به وسيله قيف به آرامي به آرد اضافه نمائيد . آنگاه در صورت لزوم وسيله بورت شروع به اضافه كردن آب نموده تا منحني به خط 500 واحد فارينوگراف برسد .  زمان مخلوط كردن بايد 5±0/1 دقيقه باشد .

 يادآوري 1 - محلول آب نمك و ميزان آب مورد نياز بايد طي مدت 25 ثانيه به مخلوط كن اضافه شود .

 يادآوري 2 - قوام خمير در مركز منحني پس از 5 دقيقه مخلوط كردن بايد بين 480 تا 520 واحد فارينوگراف باشد .

 7 - 3 - 3 - موقعيكه خمير تشكيل شده بدون متوقف كردن خمير كن , خرده‏هاي خمير را به وسيله كاردك از كناره‏هاي مخلوط كن جدا نموده تا داخل خمير گردد .  اگر قوام خمير بيش از حد مذكور باشد مقدار بيشتري آب اضافه نمائيد تا قوام ماكزيمم تقريبأ به خط 500 واحد فارينوگراف برسد .  سپس خمير كن را خاموش نمائيد .

 7 - 3 - 4 - مجموعه محل نگهداري 11 خمير را از اطاقك تخمير خارج نموده و چنگك‏ها را از محل خارج نمائيد .  سپس خمير را از مخلوط كن فارينوگراف خارج و به ميزان 150±0/5 گرم توزين كنيد .  خمير را در قسمت گلوله كن دستگاه اگستنسوگراف قرار دهيد تا دستگاه بطور اتوماتيك با 20 دور چرخش خمير را بصورت گلوله درآورد .  آنگاه خمير را از قسمت گلوله كن به قسمت لوله كننده انتقال داده تا خمير بصورت تقريبأ استوانه‏اي شكل درآيد .  بعد خمير استوانه‏اي شكل را در ظرف نگهداري خمير قرار داده و چنگك‏ها را روي آن قرار دهيد و در داخل اطاقك تخمير بگذاريد و زمان سنج را روي 45 دقيقه تنظيم نمائيد .  مجددا تكه خمير ديگري مطابق با روش فوق تهيه و آنرا داخل اطاقك تخمير قرار داده و زمان را براي 45 دقيقه تنظيم نمائيد .

 يادآوري 3 - براي جلوگيري از چسبندگي خمير قبل از قالب‏گيري به آن مقدار كمي نشاسته يا آرد برنج بپاشيد . 

 يادآوري 4 - در مواردي كه خمير داراي حالت برگشت پلاستيكي باشد چنگك را براي مدت چند ثانيه پائين نگهداريد تا مطمئن شويد كه خمير بطور مناسب در جاي خود ثابت شده است .

 7 - 3 - 5 - دقيقأ 45 دقيقه پس از قرار دادن خمير در اطاقك تخمير ظرف محتوي خمير همراه با چنگك را روي بازوي تراز دستگاه قرار دهيد پل بين دو نيمه محل نگهداري خمير بايد در سمت چپ قرار گيرد تا قلاب هنگام حركت با آن تماس نداشته باشد .  سپس قلم ثبات را روي صفر قرار دهيد و فورا دستگاه را روشن كنيد .  حركت قلاب باعث كشيده شدن و سپس پاره شدن خمير مي‏گردد .  پس از پاره شدن قطعه خمير وسيله قلاب مجموعه را از روي بازوي تراز برداريد .

 يادآوري 5 - در اگستنسوگراف جديد قلاب بطور اتوماتيك به وضعيت اوليه خود بر مي‏گردد . در مدلهاي قديمي لازم است پس از پاره شدن خمير دستگاه را خاموش و سپس براي اينكه قلاب به وضعيت اوليه خود برگردد مجددا دستگاه را روشن نمود .

 7 - 3 - 6 - خمير را از قسمت قلاب و محل نگهداري خمير جمع نموده و عمليات گلوله كردن و لوله كردن را به همان طريقي كه در بند 7 - 3 - 4 - توضيح داده شد تكرار نموده و براي 45 دقيقه ديگر داخل اطاقك تخمير قرار دهيد .

 7 - 3 - 7 - كاغذ ثبات را به همان وضعيتي كه در آزمايش قبلي بود برگردانيد و عمليات بند 7 - 3 - 5 را براي قطعه دوم تكرار نمائيد .  سپس خمير را از قلاب و محل نگهداري خمير جمع نموده و آزمايشات گلوله كردن و لوله كردن را طبق بند 7 - 3 - 4 براي قطعه دوم تكرار نمائيد .

 7 - 3 - 8 - عمل كشش خمير وسيله قلاب و عمليات گلوله كردن و شكل دادن را به همان ترتيبي كه در بندهاي 7 - 3 - 5  و 7 - 3 - 6 و 7 - 3 - 7 توضيح داده شد براي هر دو قطعه تكرار نمائيد .  بدين ترتيب مدت استراحت خمير مجموعأ حدود 90 دقيقه مي‏شود .

 7 - 3 - 9 - عمليات را براي هر دو قطعه طبق بند 7 - 3 - 5 - تكرار نمائيد و بدين ترتيب مدت استراحت خمير مجموعأ حدود 135 دقيقه مي‏شود .

 8 - شرح نتايج

 8 - 1 - جذب آب را مطابق استاندارد فارينوگراف تعيين نمائيد .  8 - 2 - مقاومت به كشش  8 - 2 - 1 - مقاومت كششي ماكزيمم - از روي شكل شماره 1 مقاومت ماكزيمم را از ميزان متوسط ارتفاع ماكزيمم منحني مربوط به دو قطعه خمير مورد آزمايش بدست آوريد مشروط بر اينكه اختلاف بين آنها از 20 درصد مقدار متوسط اين دو تجاوز ننمايد .  اين محاسبه را براي آزمايشهاي 45, 90, 135 دقيقه با دقت 5 واحد اگستنسوگراف معين نمائيد .

 8 - 1 - جذب آب را مطابق استاندارد فارينوگراف تعيين نمائيد .

 8 - 2 - مقاومت به كشش

 8 - 2 - 1 - مقاومت كششي ماكزيمم - از روي شكل شماره 1 مقاومت ماكزيمم را از ميزان متوسط ارتفاع ماكزيمم منحني مربوط به دو قطعه خمير مورد آزمايش بدست آوريد مشروط بر اينكه اختلاف بين آنها از 20 درصد مقدار متوسط اين دو تجاوز ننمايد .  اين محاسبه را براي آزمايشهاي 45, 90, 135 دقيقه با دقت 5 واحد اگستنسوگراف معين نمائيد .

 8 - 2 - 2 - مقاومت براي كشش ثابت - ارتفاع منحني را پس از جابجا شدن كاغذ ثبات به اندازه 50 ميليمتر از نقطه شروع منحني ( شروع كشش ) تعيين نمائيد .  ميزان متوسط براي هر دو قطعه را تعيين نمائيد مشروط بر اينكه اختلاف بين مقاومت مربوط به هر دو قطعه از ميزان متوسط از 25 درصد تجاوز ننمايد .  ميزان مقاومت را در هر سه حالت با دقت 5 واحد اگستنسوگراف تعيين نمائيد .

 8 - 3 - قابليت كشش - فاصله بين شروع كشش از لحظه تماس قلاب به خمير تا لحظه پاره شدن خمير لوله شده را از روي كاغذ ثبات برحسب ميليمتر تعيين نمائيد .

 يادآوري 7 - با توجه به اينكه بعد از پاره شدن خمير منحني در اثر اينرسي سيستم اهرم‏هاي دستگاه و عوامل ديگر ادامه خواهد داشت لازم است براي اندازه‏گيري قابليت كشش بعد از پاره شدن خمير از خط عرضي ( خط نقطه چين از روي شكل شماره 1) در نظر گرفته شود كه از نقطه پاره شدن شروع و محور طولي را قطع نمايد .  فاصله اين نقطه تا شروع منحني را بدست آوريد .

- نتيجه آزمايش را با تعيين ميزان متوسط مربوطه به منحني‏هاي حاصل از دو قطعه خمير به دست آوريد مشروط بر اينكه اختلاف بين اين دو از 15 درصد مقدار متوسط تجاوز ننمايد نتايج را براي هر سه حالت با دقت 1 ميليمتر گزارش نمائيد .

 8 - 4 - تعيين مقدار انرژي لازم براي كشش خمير - براي تعيين ميزان انرژي لازم براي كشش خمير سطح زير منحني را بوسيله دستگاه پلانيمتر برحسب سانتي متر مربع تعيين نمائيد و عدد حاصله معرف قدرت و درجه مقاومت خمير مي‏باشد .

 8 - 5 - ضريب مقاومت به قابليت كشش - نسبت بين مقاومت در مقابل كشش به قابليت كشش را تعيين نمائيد .

1- EXTENSOGRAPH

2- FARINOGRAPH

3- EXTENSOGRAM

4- PLANIMETER

5- INERTIA

6-منظور از استراحت خمير , مدت زماني است كه خمير بدون هيچگونه عملياتي در اتاقك خمير باقي مي‏ماند .

7-منظور آبي است كه به طريق غير تقطيري تهيه شده باشد .

8-منظور از دستگاه لوله كننده دستگاهي است كه خمير را به صورت تقريبأ استوانه‏اي شكل در مي‏آورد . 

9-اين استاندارد در دست تهيه مي‏باشد . 

10- CRADLE

11-منظور از مجموعه محل نگهداري خمير ظرف نگهداري خمير همراه با جايگاه آنست .