تحقیق دانشجویی - 412

مي پسندم 1 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 13 اسفند 1393 ساعت: 6:29 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره بررسي نقش شهرمشهد در ساختار مجموعه شهري,بررسي نقش شهرمشهد در ساختار مجموعه شهري مشهد از ابعاد مختلف,مباني نظري مفهوم مجموعه شهري,

نويسنده:nevisandeh

http://sarbedaran.org/library/hezbcpc.htm

تحقیق درباره انقلاب چين

بازديد: 1265

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

انقلاب چين

بخش اول – شرح وقايع انقلاب

1- درباره نظام فرهنگي و معيشتي چين

در قرن 19 ، دولت و ملت چين در يک هماهنگي ديرينه اي با يکديگر همراه بودند. در آن زمان سه چهارم مردم چين کشاورز بودند و چهار پنجم درآمد ملي از محل محصولات کشاورزي تامين مي شد.

در واقع اقتصاد چين سنتي مبتني بر کشاورزي بود. بهمين لحاظ امپراطوريهاي مختلف چين ، همواره اقداماتي را در جهت حفظ روابط نزديک با روستائيان انجام مي دادند و آن را براي بقاي حکومت خود ضروري مي دانستند. اين حکومتها با آمادگي قبلي و مجهز بودن در مقابل خشکسالي و سيل ، سيستمهاي آبياري و کنترل آب سياستهاي عمده و اصلي خويش را اعمال مي نمودند. اين نظام کشاورزي و حمايت دولتي باعث يک نوع تعادل در نظام معيشتي چين مي شده بود. از لحاظ فرهنگي نيز آموزش و فرهنگ در آن زمان بر اساس آئين کنفسيوس قرار داشت که بيش از هر چيز بر هماهنگي با طبيعت تاکيد داشت. اما در قرن 19 هجوم کشورهاي خارجي اين نظام هماهنگ را بر هم زد و اقتصاد کشاورزي چين را از هم پاشيد.

2- پيش زمينه هاي انقلاب (جنگ ترياک)

سالهاي بين 1839 ، يعني زماني که هجوم کشورهاي غربي به چين آغاز شد، تا سال 1949، زماني که چين به يک جامعه ي سوسياليستي تبديل گرديد، را مي توان دوران از هم پاشيدگي نظام قديم و شروع نظام جديد دانست.

اولين بار در اوايل قرن 16 چين با کشورهاي غربي ارتباط برقرار کرد. در آن زمان چيني ها، غربي ها را وحشي تلقي مي نمودند و خود را « خواشيا » يعني چيني و غربيها را « ائي دي » يعني وحشي مي ناميدند. چين يک جامعه ي مستقل بود و چه از لحاظ مادي و چه از لحاظ فرهنگي نيازي به کشورهاي ديگر احساس نمي کرد و همين امر هم علت نفوذ ناپذيري چين از سوي غربيها بود چرا که آنها نسبت به کالاهاي خارجي بي نياز بودند. غربيها تنها از طريق صادرات کالاهاي مورد نياز چيني ها مي توانستند به درون اين کشور نفوذ کنند، و سرانجام راهي براي آن يافتند، يعني کالايي که در کشور چين وجود نداشت و اين کالا ترياک بود.

ورود ترياک به بنادر چين باعث رونق بسيار اين تجارت در چين شده بود و بازرگانان غربي از تجارت اين کالا سود فراواني مي بردند. دولت چين که به نوعي متوجه نفوذ بيگانگان از طريق اين کالا شده بود ، در سال 1839 ماموري به نام «لين زشو» را گسيل داشت تا تجارت ترياک در بندر کانتون را متوقف کند. او تمام انبارهاي ترياک را تصرف کرده و آنها را به آتش کشيد. هم بازرگانان انگليسي و هم آمريکايي از اين اقدام ضرر بسياري ديدند و در اين ميان انگليسيها دست به اعتراض و عمل متقابل زدند و جنگ ترياک در سال 1839 آغاز شد و تا 1842 ادامه يافت و با پيروزي قاطع بريتانيا همراه شد. نتيجه ي اين جنگ سه ساله امضاي قرارداد دانکن ميان چين و انگلستان بود که بر طبق آن بريتانيا پنج بندر اصلي يعني کانتون ، فوچو ، نيکپو ، شانگهاي و آموي را در اختيار گرفت.

در طي صد سال بعد کشور چين همينطور امتياز به دولتهاي غربي از جمله آمريکا ، فرانسه ، اتريش ، مجارستان ، بلژيک ، ژاپن ، هلند ، روسيه ، اسپانيا و حتي پرو مي داد. مي توان گفت که در سال 1889 قدرتهاي جهاني تمامي سواحل چين را در اختيار داشتند و طبق قراردادهايي به مدت زمان 25 الي 90 سال اين سواحل را از دولت چين رهن نمودند.

عوامل شکست چين در جنگ ترياک

از جمله عواملي که باعث شکست چين در برابر انگلستان در جنگ ترياک بود، عبارتند بودند از:

اول اين که علت شکست امپراطوري « دانگ گوانگ » در جنگ ترياک، عقب ماندگي آنها از لحاظ فکري و تسليحاتي بود. پيروي اين حکومت از سنتهاي دست و پاگير و عدم اتخاذ سياستهاي اصلاح طلبانه و قبول تغييرات لازم در کشور باعث شکست نظام منچو گرديد، در حاليکه غربيها اسلحه و ماشين آلات و تفکرات جديدي داشتند، فرمانروايان چيني همچنان بر سنت ها ديرين خود تاکيد داشتند.

دوم وجود بوروکراسي عظيمي در چين بود که بر محوريت امپراطور قرار داشت. قدرت بيش از حد امپراطوران منچو که نمايندگان دولتي را خود شخصا انتخاب مي کردند، و آنها را نوزاي به معني برده مي خواندند، باعث بوجود آمدن ساختاري بسته گرديد.

و عامل سوم را مي توان در نظام آموزشي چين جستجو نمود که بر مبناي آموزه هاي کنفسيوس قرار داشت و با دانش و بينش مدرن همخواني نداشت.

3- شورش تايپينگها

در دو دهه پس از جنگ ترياک، 6 شورش همزمان در سراسر کشور به وقوع پيوست. اولين شورش و مهمترين آنها در جنوب به وقوع پيوست و شورش تايپينگها بود که بين سالهاي 64-1850 به وقوع پيوست و منجر به ايجاد حکومت تايپينگها شد. در همين سالها شورش ديگري در شمال کشور توسط «نين» ها بين سالها 98-1853 برپا شد و چهار شورش هم از سوي مسلمانان چين در شمال غربي بين سالهاي 72 – 1855، جنوب غربي از سال 1862 تا 1873، آسياي مرکزي بين سالهاي 76 – 1862 و مجددا در آسياي غربي بين سالهاي 87 – 1866 رخ داد.

شورش تايپينگها بر عليه نظام منچو، ريشه در فقر مردم داشت. رهبري اين شورش بر عهده « خونگ شي چوان » قرار داشت. او تحت تاثير ميسيونرهاي پروتستان قرار گرفته بود و ادعا داشت که طبق فرمان الهي بر ضد حکومت امپراطوري قيام کرده است. در سال 1848 او جامعه اي به نام « جامعه ي خداپرستان » را تشکيل داد و از طريق آن مي خواست حکومت منچو را براندازد.

اين جنبش پيشرفته ترين جنبش سياسي و مذهبي قرن نوزدهم در چين بود. جنبش تايپنگها با شعارهاي تقسيم عادلانه زمين ، مالکيت اشتراکي ، برادري و برابري زن و مرد آغاز گرديد و توانست اکثريت مردم چين را با خود همراه سازد و در سراسر کشور توسعه يابد. اين جنبش در سال 1853 نانکن و قسمت اعظم جنوب چين را تصرف کرد و براي مدت کوتاهي به نظر مي رسيد که پيروز خواهد شد چرا که آنها همه ي عوامل موفقيت را داشتند: ايدئولوژي پيشرفته ي مذهبي ، افکار ملي گرايي سنتي، خلق استثمار شده ، و حمايت کامل آنها از شورش ، رهبري قدرتمند و انديشمند ، و بالاخره برنامه اصلاحي پيشرفته.

در برنامه هاي اصلاحي آنها ، عقايد مذهبي مسيحي و ايدئولوژي سنتي در هم آميخته بود. تلاشهاي زيادي براي مالکيت عمومي ، تقليل ماليات بر کشاورزان ، ممنوعيت ترياک و رشوه خواري و ايجاد تقويم جديد و حمايت از ادبيات محلي (سنتي) در دوران قدرت تايپينگ انجام گرفت. براي مثال در برنامه ارائه شده توسط کادر رهبري شورش تايپينگ مقرر شده بود که تا استقرار کامل « حکومت آسماني » ، ازدواج و کشيدن ترياک به کلي در سراسر حوزه حکومتي تايپينگ ممنوع باشد.

اما با اين حال آنها نتوانستند در رويکرد انقلابي شان موفق شوند چرا که آنها افراد کاردان و توانايي را براي ايجاد حکومت اداري در مناطق تحت اشغال و ... در اختيار نداشتند.

عامل ديگر ارتباط دولت منچو با کشورهاي غربي بود که پس از آنها پس از چند قرارداد استعماري و استثماري بين دربار منچو قدرتهاي بزرگ غربي، بين سال 60-1858 ، دولت منچو توانست حمايت دولتهاي غربي را جلب کند و با کمک آن کشورها ، اين جنبش مردمي را سرکوب نمايد.

4- رفورم صد روزه

پس از شکست چين از ژاپن در سال 1894 - 1895 برنامه رفورم صدروزه به اجرا گذاشته شد. که طي آن اصلاح طلبي به نام « کانگ يوي » که در راس يک گروه هزار و دويست نفري از روشنفکران چيني که همگي کانديداي ماندارين يعني امتحان دولتي بودند، خواستار انتقال پايتخت به منطقه اي امن تر در مرکز چين، عدم اجراي قرارداد چين و ژاپن و اصلاح کلي حکومت شد. او در واقع خواستار يک حکومت مشروطه شبيه حکومت « ميجي » در ژاپن بود و در ضمن از امپراطور تقاضا کرد که نظام امتحاني براي کارمندان دولت را که بر پايه نظام سنتي استوار بود، از ميان بردارد و يک نظام پيشرفته متکي بر علوم غربي و تجربي را در چين جايگزين آن کند و مواد امتحاني نيز بر پايه علم جديد استوار گردد. او خواستار استفاده از معابد بودايي به عنوان مدارس جديد شد و مي خواست يک سازمان ترجمه آثار غربي را نيز ايجاد کند.

برنامه هاي اقتصادي کانگ شامل تشويق تجارت و توسعه خطوط راه آهن و ايجاد کارخانه هاي متعدد در چين بود. علاوه بر آن برنامه هايي نيز براي توسعه صنايع معدني و کشاورزي ارائه داد. همچنين او سعي داشت که نظام حکومتي را تغيير داده و دربار را از بين ببرد.

اما برنامه هاي اصلاح طلبانه ي کانگ با مخالفت شديد درباريان و کساني که به نظام قديم متکي بودند ، روبرو شد که در راس آنها ملکه داوگار قرار داشت. ملکه جلوي اين برنامه هاي اصلاحي را گرفت و کانگ نيز پس از اين ماجرا به خارج از کشور گريخت. در واقع نظام سنتي چين نتوانست اين اصلاحات گسترده را در درون خود هضم نمايد. در ادامه ي راه او دکتر « سون يات سن » توانست اين جنبش رفورميستي را تبديل به انقلاب ملي کند.

5- سون يات سن و انقلاب بورژوايي سال 1911

سون يات سن در مقايسه با کانگ يوي، نه تنها جمهوريخواهي انقلابي به شمار مي آمد بلکه داراي شخصيتي مقتدر ، سياستمدار ، انقلابي و مبارز بود و از طرفي تحت تاثير دموکراسي غربي قرار داشت. او از اوايل زندگي خود به سياست عشق مي ورزيد و سرنگوني نظام فاسد منچو به وسيله جنبش انقلابي را در راس کارهاي خود قرار داده بود. پس از شکست چين در جنگ با ژاپن سو نيات سن، انجمن جديد چين را با عنوان « شين جونگ خوئي » تشکيل داد و در سال 1894 به طور علني خواستار سرنگوني امپراطوري منچو شد.

او اصولي را مطرح کرد که بعدها با عنوان سه اصل خلق از آنها ياد شد.

1- مين جو: اخراج منچوها از چين و استقرار حاکميت مردم .

2- مين چوان: ايجاد جمهوري در چين با عنوان اصل حاکميت مردم.

3- مين شنگ: تقسيم عادلانه زمين و ملي کردن مالکيت در چين با عنوان اصل بهزيستي مردم.

اين بخش در نهايت به انقلاب بورژوا دموکراتيک 1911 چين مبدل شد و نظا امپراطوري 5 هزارساله چين را براي هميشه از ميان برداشت. در سالهاي بعد سون يات سن انجمن « اتحاد مشترک » خود را تجديد سازمان کرد و آن را حزب ملي « گومين دانگ » ناميد. حزب ملي، يک حزب دموکراتيک با عضويت آزاد بود. هدف سو نيات سن از تشکيل اين حزب فراهم آوردن زمينه هايي براي انجام برنامه سياسي خود، تحت عنوان « سه اصل خلق » بود و معتقد بودکه اجراي اين اصول چين را از منجلاب فساد سياسي نجات خواهد داد و مردم را به « حاکميت بر خود » خواهد رساند.

از طرفي ديگر سون يات سن بسيار کوشيد که با قدرتهاي غربي ارتباط برقرار کند و با اتکاء بر اصول همزيستي مسالمت آميز با اين کشورها روابط حسنه داشته باشد، اما به دليل اين که قدرتهاي غربي هر کدام از يکي از قدرت طلبان و نظاميان چين حمايت مي کردند سياست سو نيات سن در اين مورد شکست خورد. در نتيجه او به سوي شرق و شوروي تمايل يافت. سو نيات سن در سال 1923 از مستشاران شوروي دعوت کرد که به حزب گومين دانگ سازماني جديد داده و کادرهاي آن را آموزش دهند. پس از مدت يک سال ، « گومين دانگ جديد » به پيروي از نمونه شوروي سازمان يافت و يک اکادمي نظامي در « وامپائو » براي آموزش نظامي به وسيله مستشاران نظامي شوروي ايجاد شد که چيان کاي شک به عنوان اولين رئيس و چوان لاي رئيس اداره ي سياسي آن بودند.

6- حزب کمونيست چين و انقلاب

حزب كمونيست چين يك حزب سياسي پرولتري بود كه در آن دوران برپايه تئوري انقلابي و سبك كار ماركسيستي ـ لنينيستي بنا شده بود. از نظر آنها‏ پرولتاريا عظيم ترين طبقه تاريخ بشري است، که از نظر ايدئولوژيك و سياسي، نيرومندترين طبقه انقلابي به شمار مي آيد. کمونيستها چنين اذعان داشتند که در جامعه كهن، اين پرولتاريا بود كه از ظالمانه ترين بهره كشي و ددمنشانه ترين ستم ها رنج مي برد، آه در بساط نداشت، مالك وسائل توليد نبود و صرفاً از قبل فروش نيروي كار خود زنده بود. بدين جهت پرولتاريا بنا به موقعيت اقتصادي و سياسي خود، عميقترين نفرت ها را از طبقات استثمارگر به دل دارد و داراي وسيع ترين ديد از موقعيت تاريخي خود مي باشد.

در آن زمان آنها معتقد بودند که پرولتارياي چين از يك ستم سه گانه رنج مي برد: ستم امپرياليسم، ستم سرمايه داري و ستم فئوداليسم.

اما اين طبقه که بر سرنوشت جمعي خويش آگاه است در قالب حزب کمونيست منافع مشترک خويش را دنبال مي کند. همچنان مائو در اين رابطه اشاره دارد که "حزب كمونيست، حزبي سياسي است كه در جهت منافع ملت و خلق عمل نموده و مطلقاً هيچ هدف خصوصي را تعقيب نمي كند."

در سال 1921 زماني که حزب کمونيست چين تشکيل شد، چين با بحرانهاي شديدي روبرو بود. اضمحلال نظام امپراطوري چين در سال 1911، دخالت و تجاوز خارجي ( از سوي ژاپن، بريتانيا، فرانسه و ايالات متحده)، اثرات جنگ اول جهاني و انقلاب روسيه، و نيز فعاليت قدرتمندان محلي و فئودالها و نيز اثرات جنگ جهاني اول که باعث ويراني و اضمحلال مراکز صنعتي چين در شهرهاي بزرگ شده بود باعث وخامت و نابساماني شديدي در اوضاع کشور گرديده بود. در چنين شرايطي حزب کمونيست و جنبش هاي کارگري فعاليت خويش را آغاز کردند.

حزب کمونيست چين در آغاز به منظور دست يافتن به پيروزي و جايگاه مردمي، اعلام کرد که گومين دانگ بايد از قدرت ساقط شود ولي هرگونه اميدواري به توطئه نظامي براي دستيابي به استقلال را امري واهي تلقي کرد. اين حزب با وجود داشتن برنامه هاي مشخص، از گروه کوچکي از روشنفکران تشکيل شده بود و پايگاه توده اي (کارگري) نداشت. اين حزب مي کوشيد هر چه زودتر با استفاده از هرج ومرج داخلي، موجوديت سياسي خود را به دست آورد. در سال 1921 آنها داراي 57 عضو و در سال 1923 داراي 432 عضو بودند.

با وجود محدود بودن اعضا اين حزب در اعتصابات کارگري در اوايل دهه 1920 نقش فعالي داشت و باعث ايجاد اعتصاب بزرگ هنگ کنگ در سال 1921 شد. اما آنها در سال 1923 از کارفرمايان چيني شکست خوردند چرا که بدون تجربه کافي، امنيت نظامي و تضمين حقوق کارگران امکان پيروزي جنبش کارگري ممکن نبود.

همچنين آنها در مبارزاتشان بر عليه کارفرمايان ( چه چيني و چه خارجي ) رقيبي همچون گومين دانگ را نيز پيش رو داشتند.

دولت شوروي که تا آن زمان حامي فعاليتهاي گومين دانگ در چين بود مي کوشيد حزب کمونيست چين را به اتحاد با گومين دانگ ترغيب نمايد. آنها به وضوح در بيانيه هايشان از گومين دانگ حمايت مي کردند: « براي حزب ما اين موفقيت فراهم شد که بتوانيم رهبري اولين انقلاب پرولتاريايي جهان را به عهده بگيريم ... ما ايمان داريم که گومين دانگ موفق خواهد شد همين نقش را در شرق ايفا کند ». (انقلاب چين، بهزاد شاهنده، ص 30)

بدين ترتيب در اواخر سال 1924 که جنبش بزرگ دهقاني سراسر چين را در بر گرفته بود، گومين دانگ که تحت حمايت دولت شوروي قرار داشت از حزبي متشکل از چند سياست مدار قدرت طلب به حزبي که مدعي قدرت در ساسر چين بود، تبديل شده بود. در اين زمان جناح راست حزب که متشکل از برخي از مالکين و سرمايه داران بودند، رو به افزايش نهاد و قدرت بيشتري گرفت. همين رشد جناح راست حزب گومين دانگ بود که در ادامه باعث اختلافات و تنش هاي بيشتر آنها با حزب کمونيست که پيرو حقوق کارگران و ضعفا بود، شد.

7- جنبش سيم ماه مه

جنبش سيم ماه مه با تظاهرات کارگران چيني بر عليه کارفرمايان ژاپني آغاز گرديد و ريشه آن در اين بود که يک کارفرماي ژاپني يک کارگر چيني را به قتل رسانده بود. در مراسم سوگواري اينک کارگر ، 5 هزار نفر در شانگهاي شرکت کردند و در سيم ماه مه در تظاهرات ديگري با حمله ي پليس ده نفر کشته شدند و پنجاه نفر مجروح گشتند. اين جنبش بعدها به تشکيل کميته ي 13 نفري منجر شد که اعتصابات بعدي اي همچون اعتصاب هنگ کنگ را مديريت کرد. اعتصاب و تحريمي که 15 ماه به طول انجاميد و ضربه مهلکي بر اقتصاد هنگ کنگ وارد کرد. اعتصاب توسط کميته ي 13 نفره اي هدايت مي شد و به مسائلي چون غذا ، مسکن ، پوشاک کارگران و خانواده هايشان رسيدگي مي کرد و از مراکز قمار و ترياکخانه ها به منظور خوابگاه براي کارگران استفاده مي کرد. اين کميته ي اعتصاب با عنوان « دولت شماره 2 » لقب گرفت. آنها دشمن تجار بزرگ شهر کانتون به شمار مي رفتند و به همراه گومين دانگ اداره ي شهر کانتون را بدست داشتند. اين کميته در حقيقت اولين شوراي کارگري چين يا بهتر بگوييم اولين « حکومت شورايي کارگري » در چين بود.

8- قدرت گرفتن چيانگ کاي شک

کودتا بدين ترتيب شکل گرفت که در بيستم مارس 1926 چيان کاي شک با استناد به توطئه اي براي ربودن خود توسط چپ گرايان ، اعلام حکومت نظامي کرد و مشاورين روسي و کمونيست خود را دستگير کرد. همچنين او اعضاي کميته اعتصاب (دولت شماره 2) را دستگير کرده و جنبش اتحاديه تجاري در چين را از بين برد

کمونيستها به علت پيروي از دستور العمل مسکو براي حفظ اتحاد خود با گومين دانگ رهبري مخالفان را در اين طرح سرکوب گرانه به عهده نگرفتند و در واقع عقب نشيني کردند. آنها قول دادند که به اصول گومين دانگ وفادار بمانند و از هر گونه مخالفت با طرحهاي چيانگ براي محدود کردن اعضاي کمونيست شرکت کننده در گومين دانگ، پرهيز کنند. آنها سرانجام در يک بيانيه ي رسمي از هر گونه مخالفتي که قبلا با طرحهاي چيانگ داشتند عذرخواهي کردند. ضعف کمونيستهاي چين در اين مرحله آشکار بود چرا که آنها نه از حمايت کمونيستهاي شوروي برخوردار بودند و نه حمايت کارگري و دهقاني قدرتمندي داشتند. با اين حال کمونيستها در بعضي جاها بر عليه ارتش گومين دانگ مقاومت مي کردند و در شهرها و روستاها آشوبهايي بپا مي کردند.

در واقع در سال 1926 نبرد قدرت ميان گومين دانگ به رهبري کاي شک ، کمونيستها و دولت شماره 2 يا همان کميته اعتصاب در جريان بود. اين سه نيرو در سه قسمت چين پراکنده بودند. کارگران و کمونيستها در هنگ کنگ، دولت شماره 2 در خوپه و خونان و گومين دانگ در شمال مستقر بودند.

در آن سال شکافي در گومين دانگ، بين قدرت نظامي مرکزي (تحت رهبري چيانگ در نانکن) و يک عده سياستمدار غيرنظامي (مستقر در ووهان) ايجاد شد. کمونيستها به اتحاديه دولت ووهان دعوت شدند البته به شرط داشتن حقوق برابر با آنها، اما حکومت ووهان از قدرت حکومت نانکن برخوردار نبود. به هر جهت اتحاد کمونيستها با حکومت ووهان ديري نپاييد و در تا ژوئيه 1926 پايان يافت و کمونيستها از گومين دانگ اخراج شدند. بين سالهاي 1926 و 1927، تعداد اعضاي حزب کمونيست از 57 هزار و 900 نفر به 10 هزار نفر تقليل يافت و در فاصله ي بين آوريل و دسامبر 1927، قريب به 38 هزار نفر از کمونيستها به قتل رسيدند و 32 هزار نفر به زندان افکنده شدند.

9- سرکوبي نهضت کارگري و نقش کمينترن

بدين ترتيب نهضت کارگري در چين به شدت سرکوب شد. در واقع وفاداري کمونيسم بين الملل به گومين دانگ و اطاعت حزب کمونيست چين از کمونيسم بين الملل بود که اين حالت را ايجاد کرد. کمونيسم بين الملل، به حزب کمونيست چين دستوراتي مبني بر محدود کردن فعاليتهاي آن حزب مي داد و خواستار اطاعت کامل حزب کمونيست از حزب ملي بود. حتي زماني که مسلم شده بود که گومين دانگ در صدد نابودي حزب کمونيست است، شوروي با پنهان کردن اين مطلب به ياري چيانگ شتافت چرا که منافع آنها اقتضاء مي کرد که با گومين دانگ همراه گردند.

در نتيجه گيري مي توان اينطور عنوان کرد که حزب کمونيست چين تا سال 1927 در جهت بسط و تسلط گومين دانگ قدم بر مي داشت و استالين و کمونيسم بين المللي مشوق آن بودند و اين امر باعث تعويق افتادن انقلاب کمونيستي چين شد.

پيروزي گومين دانگ در سال 1927 تمامي دستاوردهاي کارگران و دهقانان چيني را که در دوره سه سال قبل از آن با تلاش و کوشش بسيار به دست آمده بود، از بين برد و باعث کاهش حقوق کارگران ، بيکاري و تورم گرديد.

در اين زمان گومين دانگ به اتحاد نامتعادل زورمندان محلي، سرمايه داران و مالکين بزرگ بدل شده بود که با سازش با امپرياليستها قدرت خود را حفظ کرده بود. در چنين موقعيتي با تاييد و حمايت چيانگ، اتحاديه هاي تجارتي (که کمونيستها به آنها اتحاديه هاي زرد مي گفتند) به عنوان نمايندگان کارفرمايان، اعتصاب شکنان، تجارت ترياک و به کار گرفتن بچه ها در کارخانه ها را براه انداخته بودند و اوضاع اقتصادي چين را مضمحل کرده بودند.

در آن زمان حزب کمونيست چين همچنان به موضع ضعف خود در برابر ناسيوناليستها (گومين دانگ) ادامه مي داد. در اين موقعيت متزلزل کمينترل نقش اساسي داشت چرا که از سال 1927 تا سال 1929 کمينترن رهبران جديدي را که مي خواستند بر عليه گومين دانگ به مخالفت برخيزند برکنار مي کرد و بدين ترتيب باعث شد که حزب بکلي توان ايستادگي خود را در برابر گومين دانگ از دست داده و پيروانش کاهش يافته يابد.

10- پارتيزانهاي سرخ

در آن زمان تنها نيرويي که توانست در حملات بي وقفه ي ناسيوناليستها کاملا خود را حفظ کند، چريکها (پارتيزانها) بودند که در مناطق دور از شهرها فعاليت مي کردند. در پاييز 1929، کميته مرکزي حزب کمونيست ديگر به اين نتيجه رسيد که نمي تواند تواما دستورات کمينترن را اجرا و در عين حال موجوديت حزب را تضمين کند، بدين جهت از شانگهاي خارج شد و به پارتيزانها که در جمهوري کوچکي در « کيانگسي » مستقر بودند، پيوست.

پارتيزانهاي سرخ در اين دوران اهميت تازه اي يافته بودند چرا که حزب به اين نتيجه رسيده بود که تنها با مبارزه مسلحانه مي تواند جنبش توده اي در کشور برپا کند و پارتيزانها وسيله اي براي رسيدن به اين هدف قلمداد مي شدند. در طي اين سالها در ميان انقلابيون پارتيزان مائو جايگاه ويژه اي يافته بود.

او در 1930 در اين باره اظهار داشت: « فقط پس از نابودي واحدهاي بزرگ دشمن و تصرف شهرهاست که مي توان توده ها را برانگيخت و به يک قدرت سياسي دست يافت ... »( همان، ص 40 )

با اين وجود پارتيزانهاي سرخ از حمايت توده اي قدرتمندي برخوردار نبود به گفته ي مائو: « هر جا که ارتش سرخ قدم مي گذاشت، با توده هاي بي اعتنا و از جهاتي بسيار محافظه کار مواجه مي شد » (همان)

بدين جهت مائو معتقد بود "ارتش سرخ چين سازمان مسلحي است که وظايف سياسي انقلاب را انجام مي‌دهد. ارتش سرخ به ويژه در حال حاضر به هيچ وجه نبايد کار خود را فقط به جنگيدن محدود سازد. ارتش سرخ علاوه بر عمليات جنگي جهت نابودي نيروهاي نظامي دشمن، وظايف مهم ديگري برعهده دارد که به عنوان مثال عبارتند از: تبليغ بين توده‌ها، سازمان دادن توده‌ها، مسلح کردن توده‌ها، کمک به توده‌ها براي ايجاد حکومت انقلابي و تشکيل سازمان‌هاي حزب کمونيست. جنگي که ارتش سرخ درگير آنست، صرفاً به خاطر جنگ نيست، بلکه جنگي است براي تبليغ بين توده‌ها، سازمان دادن توده‌ها، مسلح کردن توده‌ها و کمک به توده‌ها براي ايجاد حکومت انقلابي. بدون اين هدفها، جنگ مفهوم خود را از دست مي‌دهد و علت موجوديت ارتش سرخ نيز از بين مي‌رود" (درباره اصلاح نظرات نادرست در حزب دسامبر 1929 آثار منتخب جلد 1)

اما از طرفي ديگر مسئله تامين غذا توسط ارتش سرخ بود که از حمايت روستائيان برخوردار نبود. چرا که تحريم اقتصادي گومين دانگ، مشکلات بسيار زيادي را براي روستائيان ايجاد کرده بود.

با اين حال در شوراي کيانگسي پارتيزانها فرصت بسيار خوبي براي ايجاد يک منطقه اداري متعادل به دست آوردند و اين امکاني بود براي آنها تا بتوانند در برابر ارتش ملي (گومين دانگ) مقاومت کنند. هر چند که ارتش گومين دانگ 5 بار به منطقه ي کانگسي حمله برد و سرانجام در آخرين حمله (1934) مقاومت آن را در هم شکست. در اين عمليات بيش از نيم ميليون سرباز توسط ارتش چيانگ به کار گرفته شده بود.

حزب کمونيست چين براي رهايي از نابودي کامل، تصميم به مهاجرت از کيانگسي گرفت و 5 هزار کيلومتر مسافت را در طول يک سال طي کرد و به ايالت شنسي در شمال کشور پناه برد و در شهر « ين » به فعاليت خود بر ضد گومين دانگ ادامه داد. بدين طريق حماسه ي ي راهپيمايي بزرگ » به وقوع پيوست. در اين سالها (بين سالهاي 1928تا 1935) مائو به تدريج رهبري قاطع حزب را به عهده گرفت.

11 - حمله ژاپن

اما در اين بحبوحه مسئله ي ديگري مزيد بر علت شد و آن تهاجم کشور ژاپن به چين بود. در هفتم ژوئيه 1937 قواي چين و ژاپن در پل مارکوپولو با يکديگر درگير شدند و واقعه ي « پل مارکوپولو » رخ داد که طي آن حمله ي همه جانبه ي ژاپن به خاک چين اتفاق افتاد. قواي چيانگ به سرعت دست به عقب نشيني زدند و در ماه اوت 1937 ژاپن شهر شانگهاي را به تصرف خود درآورد و در نوامبر ، گومين دانگ پايتخت خود را از شهر نانکن تخليه کرد. ژاپني ها به نانکن وارد شدند و دست به قتل عامي زدند که در تاريخ معاصر کمتر يافت مي شود.

ضربه اي که از سوي حمله ژاپني ها به گومين دانگ وارد شده بود باعث شد که آنها استثمار مردم را افزايش دهند و فساد دولتي به اوج خود رسيد. در اين دوران افسران ارتش و کارمندان دولت به تجارت مي پرداختند و دولت، خود به يک کارفرما تبديل شده بود و اعضاي دولت از اين طريق مقادير زيادي پول به دست مي آوردند.

پس از تخليه نانکن و فرار قواي گومين دانگ به غرب ، ارتش گومين دانگ نيروهاي خود را از دست داد، بجاي آن روستائيان را مجبور به خدمت در ارتش و کار در اردوگاه هاي راه آهن ، راه سازي و ساختن فرودگاه مي کردند. در مواردي برخوردهاي شديدي بين رژيم و مردم بروز مي کرد و مالياتها افزايش يافته، فساد و باج گيري رونق مي گرفت. با اين همه کمونيستها به حمايت خود از رژيم ادامه مي دادند و حتي در شرايطي که خيانتها و جنايتهاي رژيم محرز بود ، سکوت اختيار کردند. اين مطلب باعث شده بود که گومين دانگ سرکوب مردم را افزايش دهد و به اصطلاح پايه هاي حکومتي خود را قويتر کند که البته تضعيف مقاومت توده اي را هم در بر داشت.

12- قدرت گرفتن حزب کمونيست

اما سالهاي جنگ جهاني دوم باعث شد که حزب کمونيست پايگاه توده اي خود را تقويت کند آن هم بدين جهت بود که برخي از مالکين که روحيه ضد ژاپني داشتند با مائو همراه شدند. مائو نيز سياست توازن بين طبقات را در پيش گرفت و در مقابل از کارگران خواست که از فعاليتهاي افراطي بر عليه کارفرمايان و مالکان بپرهيزند:

« ما به کارگران توصيه مي کنيم که فقط تقاضاهاي منطقي خود را عنوان کنند و از هرگونه افراط کاري و تقاضاهايي که امکان برآورده شدن آنها توسط مديران کارخانه ها مشکل است، پرهيز نمايند »

در اين دوران او بر وحدت ميان طبقات تاکيد مي کرد و بارها اظهار داشت که مالکين بزرگ و سرمايه داران ، قشر مهمي از مخالفين ژاپن را تشکيل مي دهند و آنها نيز مثل کارگران و روستاييان طالب اصلاحات دموکراتيک هستند.

حزب کمونيست پس از راهپيمايي بزرگ در شهر ينن قدرت بيشتري يافت. اعضاي اين حزب که در راهپيمايي به 20 هزار نفر کاهش يافته بود به 401 هزار نفر در سال 1937 و به 1 ميليون و 200 هزار نفر در سال 1950 رسيد. البته کادرهاي اصلي رهبري حزب کمونيست که توانسته بودند از سال 1930 تا 1945 از قتل عام گومين دانگ رهايي يابند ، تنها 800 نفر بودند.

13- جنگ داخلي و پيروزي

با پايان گرفتن جنگ عليه ژاپن هم حزب کمونيست و هم گومين دانگ بدنبال تصرف مناطقي که زماني تحت اشغال ژاپن بود و حال آزاد شده بود، بودند. نخستين مرحله درگيري ميان آنها با دخالت آمريکا در سال 1946 به پايان رسيد اما درگيري هاي آنها همچنان ادامه يافت. هر دو قدرت شوروي و آمريکا مي کوشيدند ائتلافي ميان کمونيستها و ملي گرايان (گومين دانگ) به نفع ملي گرايان بوجود آورند. استالين به طور خصوصي از حزب کمونيست خواست که به رژيم چيان کاي شک بپيوندد و ارتش خود را منحل کند. پيروزيهاي ارتش آزادي بخش خلق تا آخرين سالهاي درگيري آنها با گومين دانگ در خبرنامه هاي شوروي درج نشد. حتي در ماه مه 1949 زماني که بر همه روشن شده بود که ارتش آزادي بخش خلق پيروز خواهد شد، شورويها يکي از قراردادهاي خود با گومين دانگ را تجديد کردند. وقتي نانکن در دوم فوريه 1949 سقوط کرد، روشين سفير اتحاد شوروي تنها نماينده ي ديپلماتيک بودکه با چيانگ کاي شک به کانتون گريخت.

و اينگونه بود که سرانجام در ماه مه 1949 بود که ارتش آزادي بخش خلق (کمونيستها ) بر گومين دانگ پيروز شدند و کمونيزم چين شکل گرفت و در اول اکتبر 1949 در ميدان تين آن من (پکن ) يعني ميدان صلح آسماني حکومت جمهوري خلق چين موجوديت خويش را اعلام کرد.

بخش دوم: تفکرات مائو

1- مائوئيسم و فلسفه مائو

مائو با انديشه هاي خاص خودش که بعدا با عنوان مائوئيسم مطرح شد فعاليتهاي انقلابي اش را آغاز کرد. مائوئيسم سه وجه داشت، وجه داخلي آن مربوط به انقلاب چين بود كه مائو تاكيد بيشتري روي مساله نيروي دهقاني داشت. از اين منظر هدف آنان محاصره شهرها از طريق روستاها براي به دست آوردن قدرت بود.

وجه ديگر مائويسم، خصومتي بود كه پس از مرگ استالين بين حزب كمونيست اتحاد شوروي و حزب كمونيست جمهوري خلق چين به‌وجود آمد. نظريه‌اي كه به سوسيال‌امپرياليسم معروف شد و از طرف مائو درباره ي انقلاب اکتبر شوروي ارائه شده بود. در اين نظريه مائو اظهار داشت که سرمايه‌داري در شوروي بازتوليد شده است.

از سوي ديگر مائويسم تا حد زياد اراده‌گرايي را وارد فرهنگ لغت حزب كمونيست چين كرد. به اين معني كه مائو معتقد بود با اراده‌گرايي مي‌توان پيشرفت به وجود آورد. او با اين سياست گمان مي‌كرد كه مي‌توان با تهييج مردم دوره‌هاي تاريخي را دور زد و سريعتر پيشرفت كرد. البته اين تفکر اراده گرايانه در واقع ريشه‌اش در دوران استالين است ولي در دوران مائو به شکل مشخص‌تري جلوه کرد ( شهروند امروز ، 22 آبان 1386).

اما فلسفه ي مائو مبتني بر فلسفه مارکسيستي قرار دارد که در آن بر ماترياليستم ديالکتيک، تاکيد مي رود. اين فلسفه بر تغير عيني جهان بيروني تاکيد دارد و مبتني بر استحاله ي ساختارهاي اجتماعي است كه هسته ي اصلي نظريه مارکسيستي را اين پيش فرض در بر مي گيرد كه « شيوه ي توليد هر جامعه نوع مناسبات و ساختارهاي اجتماعي آن جامعه مي سازد ». اين ساختارها مي توانند ساختارهاي فرهنگي ، اجتماعي و سياسي باشند.

رويکرد ماترياليسم ديالکتيک در رهيافت انقلابي بر فرضيات زير مبتني است:

١- در هر جامعه اي ، و در هر دوره اي همواره اقليتي به ابزارهاي توليد دسترسي داشته و اكثريتي ندارند.

٢- آنهايي كه ابزار توليد را در اختيار دارند بر آنهايي كه فاقد ابزار توليد هستند ، مسلط مي گردند.

٣- تداوم اين وضعيت نظام طبقاتي خاصي را پديد مي آورد و ساختار نابرابري را باعث مي شود.

٤- اين نابرابري تا بدانجا پيش مي رود كه در جامعه تراكم ثروت در سويي و تراكم فقر در سويي ديگر را شاهد خواهيم بود.

٥- دراثر تراكم فقر توده ي ستم ديده نسبت به جايگاه نابرابر خود در جامعه آگاهي مي يابد.

٦- اين خودآگاهي باعث ايجاد جنبش هاي انقلابي مي گردد.

٧- اين انقلاب ساختارهاي اجتماعي را بهم ريخته و باعث ايجاد جامعه نويني مي گردد كه در آن ابزار توليد در اختيار همگان قرار مي گيرد.

مائو هم تقريبا چنين رهيافتي از تفکر انقلابي را دنبال مي کرد. هر چند که او ماترياليسم ديالکتيک را با پراتيک اجتماعي (کنش انساني) درآميخته بود. به عقيده ي او "فلسفه مارکسيستي بر آنست که مهمترين مسئله براي اينکه بتوان جهان را توضيح داد شناخت قانونمنديهاي جهان عيني نيست بلکه استفاده از علم باين قانونمنديها براي تغير آگاهانه جهان است " (در باره عمل، ژوئيه 1937 ، آثار منتخبجلد 1)

و در جايي ديگر مي گويد: "تفکر صحيح انسان از کجا سرچشمه ميگيرد؟ آيا از آسمان نازل ميشود؟ نه . آيا از مغز انسان تراوش ميکند؟ باز هم نه. تفکرصحيح انسان فقط از پراتيک (عمل) اجتماعي سرچشمه مي گيرد. يعني از اين سه نوع پراکتيک اجتماعي: مبارزه توليدي، مبارزه طبقاتي و ازمونهاي علمي" (تفکر صحيح انسان از کجا سرچشمه ميگيرد ؟ ، مه 1963)

او در اين زمينه درست در خط انديشه مارکسيستي قرار مي گيرد که معتقد است "وجود اجتماعي انسان تعيين کننده فکر اوست. افکار صحيح که مبين طبقه پيشرواند بمحض اينکه توده ها بر آنها تسلط يابند به نيروي مادي جهت تغيير جامعه و جهان بدل خواهند گشت" (همان)

مفهوم پراتيک اجتماعي براي مائو معناي خاصي در بر دارد. او اين مفهوم را چنين تعريف مي کند: "انسانها طي پراتيک اجتماعي خود در مبارزات گوناگون شرکت ميجويند و تجربيات فراواني - از کاميابيها و شکستها - بدست مياورند . پديده هاي بيشمار دنياي خارجي عيني بوسيله اعضاي حواس پنجگانه - چشم، گوش، بيني ، زبان و بدن - در مغز انعکاس مييابند که در بدو امر فقط شناختي حسي بدست ميدهند. با تجمع معلومات کافي ناشي از شناخت حسي ، جهشي پديد ميگردد و شناخت حسي به شناخت تعقلي يعني به ايده بدل ميشود. اين يک پروسه از شناخت است. اين نخستين مرحله مجموعه پروسه شناخت،يعني مرحله گذار از ماده عيني به شعور ذهني،از هستي به ايده است. ولي در اين مرحله اينکه آيا شعور ياايده ها(منجمله تئوري ها،مشي هاي سياسي ،نقشه هاي و متدها) قوانين جهان خارجي عيني را به درستي بازتاب ميکنند يا نه ، هنوز ثابت نميشود و صحت تفکر نيز هنوز نميتواند معين شود ؛ بدنبال اين مرحله دومين مرحله پروسه شناخت ميايد ، يعني مرحله بازگشت از شعور به ماده ، از ايده به هستي - در اينجا انسانها معلومات بدست آمده از مرحله اول را در پراتيک اجتماعي بکار ميبندند تا ببينند که آيا اين تئوري ها ، مشي هاي سياسي ،نقشه ها و متدها به نتيجه پيش بيني شده مي انجامند يا نه بطور کلي ، هر انچه به موفقيت منجر شود ، درست است و هر انچه که به شکست بيانجامد ،اشتباه است ؛اين امر بخصوص در مورد مبارزه بشر با طبيعت صادق است. در مبارزه اجتماعي گاهي اتفاق ميافتد که نيروهائي که نماينده طبقه پيشرواند، با شکست روبرو ميشوند ،ولي اين بهيچوجه بعلت آن نيست که گويا افکار آنان نادرست بوده است ، بلکه باين جهت است که در تناسب قوائي که با يکديگر سر گرم مبارزه اند نيروهاي پيشرو هنوز بقدرت نيروهاي ارتجاعي نرسيده اند و از اينروست که موقتاً باشکست مواجه ميشوند َ؛ ولي سرانجام روزي فرا ميرسد که نيروهاي پيشرو پيروز ميگردند. شناخت انسان در اثر ازمايش درپراتيک، جهش ديگري مي يابد که بمراتب از جهش اول پراهميت تر است زيرا تنها اين جهش دوم است که ميتواند درستي يا نادرستي جهش اول شناخت را ثابت کند ، يعني ثابت کند که ايا ايده ها ، تئوري ها ، مشي هاي سياسي ، نقشه ها و متد هائي که در پروسه انعکاس جهان خارجي عيني بدست آمده اند، صحيح اند يا نه ؛ راه ديگري براي آزمودن حقيقت موجود نيست" (همان)

و از سويي ديگر بر ايده آليستها مي تازد: "در دنيا هيچ چيزي کم زحمت تر از ايداليسم و متافيزيک نيست، زيرا مردم مي توانند بدون تطبيق گفتار خود با واقعيت عيني و آزمودن صحت آن در واقعيت عيني، هر قدر که مي خواهند ياوه سرائي کنند. ماترياليسم و ديالکتيک از سوي ديگر، کوشش و مجاهدت ايجاب مي کند، و بايد بر اساس واقعيت عيني مبتني باشد و در واقعيت عيني مورد ازمايش قرار گيرد. کسي که کوشش و تلاش نکند باساني در سراشيب ايده آليسم ومتافيزيک درميغلتد"( مقدمه بر مقاله «مدارک درباره دار ودسته ضدانقلابي هوفنگ» ، مه 1955)

بدين ترتيب به نظر مي رسد که عمل انقلابي و پيوند نظريه و عمل در فلسفه ي مائو اهميت تازه اي مي يابد و صريح تر ، روشن تر و آشکارتر بيان مي شود.

2- انقلاب دموکراتيک نوين

برنامه ي سياسي مائو براي آينده ي چين تحقق انقلاب دموکراتيک نوين بود. او درباره ي اين شيوه ي تازه جنبش انقلابي چنين تعريف مي کند: "بالاخره خصلت انقلاب چين در مرحله کنوني چيست؟ آيا اين يک انقلاب بورژوا دمکراتيک است يا يک انقلاب پرولتاريايي- سوسياليستي؟ روشن است اين انقلاب از نوع دوم نيست بلکه از نوع اول است...

معذالک انقلاب بورژوا- دمکراتيک کنوني چين، ديگر انقلاب بورژوا - دمکراتيک معمولي طراز قديم نيست که کهنه شده، بلکه انقلاب بورژوا – دمکراتيک طراز نوين و نوع ويژه اي است. اين نوع انقلاب اکنون در چين و در تمام کشورهاي مستعمره و نيمه مستعمره گسترش مي يابد و ما آنرا انقلاب بورژوا – دمکراتيک نوين مي ناميم.

اين انقلاب دمکراتيک نوين جزئي از انقلاب پرولتاريايي – سوسياليستي جهاني است، زيرا اين انقلاب قاطعانه عليه امپرياليسم يعني عليه سرمايه داري بين المللي مبارزه مي کند. از نظر سياسي، اين انقلاب مبين ديکتاتوري مشترک طبقات انقلابي است و عليه امپرياليستها، خائنين و مرتجعين و بر ضد تبديل جامعه چين به جامعه ديکتاتوري بورژوايي مبارزه مي کند. از نظر اقتصادي، مضمون انقلاب عبارت از اين است که سرمايه هاي کلان و موسسات بزرگي که به امپرياليستها، خائنين و مرتجعين تعلق دارند، در دست دولت قرار گيرند و دولت آنها را اداره کند، زمينهاي مالکان ارضي بين دهقانان تقسيم شوند، در عين حال موسسات خصوصي سرمايه داري بطور کلي حفظ مي گردند و اقتصاد دهقانان مرفه از بين برده نمي شود. بهمين جهت اين انقلاب دمکراتيک طراز نوين از يک طرف راه را براي سرمايه داري هموار مي کند، ولي از طرف ديگر شرايط مقدماتي را براي سوسياليسم فراهم مي آورد.

مرحله کنوني انقلاب چين مرحله گذار است که وظيفه آن عبارت است از پايان دادن به جامعه مستعمره، نيمه مستعمره و نيمه فئودالي و ايجاد جامعه سوسياليستي، که جريان انقلاب دمکراتيک نوين را شکل مي دهد.

اين جريان پس از جنگ اول جهاني و انقلاب اکتبر روسيه بود که آغاز شد و در چين با جنبش 4 مه 1919 شروع شد. انقلابي که ما آنرا انقلاب دمکراتيک نوين مي ناميم، انقلاب ضد امپرياليستي و ضد فئودالي توده هاي وسيع خلق برهبري پرولتارياست. تنها از راه اين انقلاب است که جامعه چين مي تواند به سوسياليسم برسد، راه ديگري وجود ندارد".

او همچنين ادامه مي دهد که:

"تمام وظيفه افتخار آميز و خطير انقلابي که در برابر حزب کمونيست چين فرار دارد، عبارت است از بانجام رسانيدن انقلاب بورژوا – دمکراتيک چين (انقلاب دمکراتيک نوين) و متحول ساختن آن به انقلاب سوسياليستي زماني که تمام شرايط لازم فراهم باشد... انقلاب دمکراتيک بمنزله تدارک ضروري براي انقلاب سوسياليستي است و انقلاب سوسياليستي بطور اجتناب ناپذير دنباله انقلاب دمکراتيک است.

هدف نهايي همه کمونيستها عبارت از اين است که با تمام قوا براي تحقق کامل جامعه سوسياليستي و جامعه کمونيستي مبارزه کنند. تنها زمانيکه اختلاف بين انقلاب دمکراتيک و انقلاب سوسياليستي تشخيص داده شود و همچنين به رابطه اين دو انقلاب وقوف حاصل شود، مي توان انقلاب چين را بدرستي رهبري کرد".

3- فرد کمونيستي در انديشه مائو

در نظر مائو ويژگيهاي روحي و رواني فرد کمونيست از اهميت فراواني برخوردار است. او سه ويژگي را براي فرد کمونيست در نظر مي گيرد. اول اين که او مخالف هرگونه فردگرايي و دنباله روي از خواسته هاي فردي است و مي خواد که کمونيستها صادقانه اراده شان را در اختيار اهداف جمعي به خدمت بگيرند. "يک کمونيست هيچ گاه و تحت هيچ شرايطي نبايد منافع شخصي خود را در مرتبه اول قرار دهد؛ او بايد منافع خود را تابع مصالح ملت و توده‌هاي مردم سازد. از اينجاست که خودخواهي، سستي و سهل‌انگاري در کار، انحطاط و فخر فروشي و غيره خصايل بسيار نکوهيده خوانده مي‌شوند؛ در حالي که از خود گذشتگي، فعاليت پرشور در کار، فداکاري به خاطر رفاه عمومي و کار کوشنده و آرام مورد احترام قرار مي‌گيرد" (نقش حزب کمونيست چين در جنگ ملي، اکتبر 1938، آثار منتخب جلد 2)

نکته ديگر در رهيافت عمل انقلابي در رويکرد کمونيستي آن است که فرد کمونيست همواره بايد از "اصول" خاصي پيروي نمايد. يعني خود را درون ساختار قرار دهد و هدفهاي آنرا دنبال نمايد. "يک کمونيست بايد صادق، وفادار و فعال باشد، مصالح انقلاب را گرانبها تر از جان خود بداند و منافع شخصي را تابع مصالح انقلاب نمايد؛ او بايد هميشه و در همه جا بر روي اصول صحيح پافشاري کند و عليه هر گونه فکر و عمل نادرست به طور خستگي‌ناپذير مبارزه نمايد تا آنکه زندگي جمعي حزب را مستحکم و رابطه حزب را با توده‌ها استوار گرداند؛ او بايد به حزب و توده‌ها بيشتر از هر شخص ديگر ارج نهد؛ بايد به ديگران بيشتر از شخص خود توجه کند. تنها در چنين صورتي است که او را مي‌توان يک فرد کمونيست ناميد". (عليه ليبراليسم، 7 سپتامبر 1937، آثار منتخب جلد 2)

و ويژگي سوم فرد کمونيست آن است که بايد بتواند پيوند محکمي با توده برقرار نمايد و در متن پراتيک اجتماعي قرار داشته باشد. "ما کمونيستها بايد بتوانيم خود را در تمام امور با توده‌ها پيوند دهيم. اگر اعضاء حزب ما خود را تمام عمر در چهار ديواري خانه محبوس نمايند و براي مواجه با جهان هرگز از آن چهار ديواري خارج نشوند و از طوفان احتراز جويند، آن وقت چگونه مي‌توانند به حال خلق چين سودمند واقع شوند؟ البته که نخواهند توانست، ما را به چنين اشخاصي به عنوان عضو حزب نيازي نيست. ما کمونيستها بايد با جهان روبرو شويم و خود را به ميان طوفان‌ها بيفکنيم ـ اين جهان کبير مبارزه توده‌اي است، اين طوفان عظيم مبارزه توده‌اي است" (متشکل شويد! ، 29 نوامبر 1943، آثار منتخب جلد 3).

4- توده گرايي مائو

همانطور که اشاره داشتيم مائو در نظريه پردازيهايش درباره ي انقلاب بر عمل انقلابي و پيوند نظريه و عمل تاکيد بسياري داشت. او در سال 1926 مائو يک سئوال پر اهميت را مطرح نموده و پاسخ گفت: "دشمنان ما کيانند؟ دوستان ما چه کساني هستند؟ اين پراهميت ترين سئوال براي انقلاب ماست" مائو اين سئوال را با تحليل از جامعه چين پاسخ داده بصورت زير جمعبندي نمود: "نتيجه مي شود که کليه همدستان امپرياليسم- ديکتاتوري نظامي، بورکراتها، بورژاوازي کمپرادور و طبقه مالکان بزرگ ارضي و آن بخش مرتجع از روشنفکران وابسته به آنها – دشمنان ما هستند. پرولتارياي صنعتي نيروي رهبري کننده انقلاب ماست. و تمام نيمه پرولتاريا و خرده بورژوازي نزديکترين دوستان ما مي باشند".

بدين ترتيب او در رهيافت انقلابي اش بر نقش توده (که در جامعه ي چين دهقانها بودند) اهميت بسياري قائل بود. او از همان مراحل نخست فعاليت انقلابي اش تشخيص داده بود که انقلاب چين توسط نقش قدرتمند و مرکزي خيزش هاي دهقاني و انقلاب ارضي دهقاني رقم مي خورد. او معتقد بود که "خلق و فقط خلق است نيروي محرکه که تاريخ چهان را مي سازد" (در باره دولت ائتلافي ، 24 آوريل 1945، آثار منتخب 3).

در سال 1927 ، مائو يک مقاله بسيار مهم با عنوان " گزارش در باره برسي جنبش دهقاني در حونان" نوشت، که در آن بر نقش مرکزي صدها ميليون دهقان در چين، در جنبش انقلابي تاکيد ورزيد. وي در آن مقاله اظهار داشت: (از آنجا که) اعتلاي کنوني جنبش دهقاني رويداد شگرفي است در اندک زماني صدها ميليون دهقان در استانهاي مرکزي، جنوبي و شمالي چين چون توفاني سهمگين، چون گردبادي تند، با نيرويي بس قدرتمند و سرکش بپا خاست و هيچ قدرتي را، هر قدر هم که عظيم باشد، ياراي باز داشتن آنها نخواهد بود. آنها تمام زنجيرهايي که دست وپايشان را بسته است، خواهند گسست و در شاهراه رهايي به پيش خواهند شتافت. آنها تمام امپرياليستها، ديکتاتورهاي نظامي، مامورين فاسد و مختلس، مستبدين محلي و متنفذين شرور را به گور خواهند سپرد. دهقانان تمام احزاب انقلابي، تمام رفقاي انقلابي را در بوته آزمايش قرار خواهند داد تا آنها را يا قبول کنند و يا طرد نمايند. آيا بايد در پيشاپيش دهقانان حرکت کرد و آنها را رهبري نمود يا اينکه در عقب آنها ماند و با سرودست انتقادشان کرد و يا در برابر آنان ايستاد و با آنها مخالفت نمود؟ هر چيني آزاد است که يکي از اين سه شق را بر گزيند، ولي سير رويداد ها شما را مجبور خواهد کرد که هر چه زودتر انتخاب کنيد."

و در جايي ديگر اظهار داشت: "قهرمانان واقعي توده ها هستند، در حاليکه ما اغلب چون کودکان نادان و جاهليم – بدون درک اين نکته نمي توان حتي به ابتدايي ترين دانشها دست يافت" (پيش گفتار و پس گفتار بر تحقيقات دوستايي، مارس و آوريل 1941 آثار منتخب جلد 3).

حال پرسش آن است که آيا تکيه بر نقش دهقانها در عمل انقلابي نوعي زياده روي بود؟ از نظر مائو "انقلاب مجلس مهماني نيست، مقاله نويسي نيست، نقاشي يا گلدوزي نيست، انقلاب نمي تواند آنقدر ظريف و آرام و آنقدر نجيب و معتدل، آنقدر مهربان و مودب ، آنقدر خودار و با شفقت باشد، انقلاب شورش و طغيان است، انقلاب عملي است قهرآميز که بدانوسيله يک طبقه، طبقه ديگر را واژگون مي سازد، انقلاب در روستا انقلابي است که دهقان بدانوسيله قدرت طبقه مالکان فئودال را در هم مي شکند. دهقانان بدون صرف مساعي فراوان هرگز موفق نخواهند شد قدرت مالکان ارضي را که طي هزاران سال عميقا ريشه دوانده، در هم شکنند. درروستا رستاخيز انقلابي نيرومندي لازم است تا بتوان توده هاي ميليوني را بحرکت در آورد، و از آنها نيروي عظيمي تشکيل داد. تمام اعمال فوق الذکر که "زياده روي" خوانده مي شوند، درست محصول آن نيروي دهقانان است که بر اثر رستاخيز انقلابي قدرتمند در روستا بحرکت در آمده است."

مائو با تکيه صحيح بر نقش مرکزي انقلاب ارضي و اعتلاي دهقانان در چين، و همچنين بقيه مشخصات ويژه جامعه چين درآن زمان که از خصلت نيمه فئودالي، نيمه مستعمره آن نشئت مي گرفت، اين تحليل استراتژيک را ارائه داد که راه کسب قدرت از طريق مبارزه مسلحانه ، قيام در شهرها و بدنبال آن جنگ داخلي نبوده بلکه بر پا نمودن مناطق پايگاهي در روستاها، با پرولتاريا و حزبش بعنوان نيروي رهبري کننده، و بسيج توده هاي دهقانان بعنوان نيروي عمده براي بر پايي جنگ طولاني خلق و محاصره و در نهايت فتح شهرها مي باشد. درواقع، اين راهي بود که درآن مائو مردم چين را به مدت بيش از بيست سال، در بدست آوردن پيروزي سراسري، رهايي چين و پيشرفت به سوي سوسياليسم رهبري نمود.

پايان

منابع

انقلاب چين ، شاهنده ؛ بهزاد ، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي ، چاپ دوم 1370.

تئوريهاي انقلاب ، استانفورد كوهن

کتاب اينترنتي: يك درك پايه اي از حزب كمونيست چين- اداره انتشارات خلق- شانگهاي 1974

کتاب اينترنتي: نقل قولهايي از آثار مائوتسه تونگ

http://www.sholajawid.org/farsi/books/naql_o_qul_haa_mao.htm

کتاب اينترنتي: خدمات فناناپذير مائوتسه تونگ باب آواکيان

http://sarbedaran.org/library/khadamat/xadamat.htm

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 5 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 13 اسفند 1393 ساعت: 6:25 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره انقلاب چين,شرح وقايع انقلاب چین,درباره نظام فرهنگي و معيشتي چين,

نويسنده:nevisandeh

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

تحقیق درباره اخلاق شهروندی

بازديد: 615

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

ماشین،ترافیک و اخلاق شهروندی

نوشته حاضر سه وجه دارد: ماشین، ترافیک و اخلاق شهروندی. اما قبل از آن که در مورد این سه وجه کمی تامل کنم باید به سوالی بپردازیم که دغدغه اصلی من در این نوشتار است.چرا مردم علی رغم مشکلات عدیدهای(آلودگی هوا، آلودگی صوتی، از دست دادن زمان، فشارهای عصبی پشت ترافیک و...) که مسئله ترافیک در پی دارد همچنان از اتومبیل های شخصی خود استفاده می کنند؟امروزه ما می بینیم که رسانه ها و مسئولین به مردم انتقاد میکنند که چرا از وسیله نقلیه شخصی استفاده می کنند و بر مشکلات می افزایند.

برخی از جامعه شناسان نیز بر وجود فردگرایی خودمدارانه در بین مردم ایران تاکید می کنند و روانشناسان نیز به طریق خود به محکومیت مردم می پردازند. اما اگر بخواهم یک پاسخ ساده به همه این اعتراضات بدهم این است که "استفاده از وسایل نقلیه عمومی موجود در ایران پیامدهایی دربر دارد که در نهایت منجر به از بین رفتن اخلاق شهروندی می شود".بنابراین من فکر می کنم که مردم در شرایط موجود از عقلانیتی در کنش خود بهره می گیرند که در کوتاه مدت مسائل شخصی و خانوادگی شان را رفع می کند اگرچه در بلند مدت و در سطحی دیگر ممکن است برای جامعه مسئله ایجاد کند.برای تشریح این پاسخ ساده به ناچار به سه وجه ذکر شده در ابتدای سخن بر می گردم.

● اخلاق شهروندی

می توان به آسانی شواهدی دال بر عدم شکل گیری اخلاق شهروندی در تهران آورد. می توان در این خصوص سخن گفت که حوزه عمومی و جامعه مدنی و نظایر آن در ایران وجود ندارد یا از موقعیتی ضعیف برخوردار است. می توان اخلاق شهروندی را در برابر فردگرایی خودمدارانه قرار داد و بر این نکته تاکید گذاشت که ایرانیان دارای چنین اخلاقی اند و فرد ایرانی منافع جمعی را به کل نادیده می گیرد و همه چیز را بر مدار فردیت خود سامان می دهد.

در عین حال برخی از شواهد هم می توانند علیه این تلقی وارد شوند و بر جمع گرایی حاکم بر روحیه ایرانیان تاکید کنند. اما همه این استدلالات یک نکته را مغفول می نهد و آن این که فردگرایی و جمع گرایی در بین ایرانیان را باید با مقوله دیگری چون خانواده گرایی فهم کرد.

دوگانه فردگرایی و جمع گرایی و به عبارت دقیق تر فردگرایی خودخواهانه و فردگرایی جمع گرایانه یا دگرخواهانه برای فهم جامعه ایران کافی نیست بلکه خانواده خواهی و الویت دادن منافع خانواده بر منافع دیگر اعضای جامعه، مفهومی است که در تحلیل امروز می تواند به کمک ما بیاید. اخلاق شهروندی در ایران را باید با چنین ملاحظاتی بحث کرد.

برای دقت نظری بیشتر بهتر است بر اساس نگاه دورکیمی پیش برویم، برای فهم اخلاق شهروندی ابتدا باید بین دو نوع فرد گرایی که دورکیم تمایز گذارده اشاره کرد. وی از دو نوع فردگرایی نام میبرد. فردگرایی اخلاقی و فردگرایی خودخواهانه و در کتاب تقسیم کار این دو مفهوم را در تقابل با یکدیگر قرار میدهد. فردگرایی اخلاقی با نوعی نظام اخلاقی اجتماعی همبسته است.

در این فردگرایی، فرد در پیوند با نظام اجتماعی و نظم اخلاقی آن شناخته میشود و فردگرایی اخلاقی به معنای مسئول بودن فرد در قبال افراد دیگر و جامعه و اخلاق مدنی است.مهمترین نتیجه حاصل از کتاب درباره تقسیم کار اجتماعی این بود که فردگرایی اخلاقی پیش شرط لازم جامعه جدید است. فردگرایی یا کیش فرد بر پایه احساس همدردی یا رنج همنوعان، آرزوی برابری و عدالت بنیاد نهاده شده است و منشایی اجتماعی دارد.

کیش فرد به نظر دورکیم احترام به تمامیت همه افراد است و خداانگاری فرد منجر به احترام به حقوق انسانی و تایید این حقوق، همدردی و دلسوزی بیشتر برای همه رنجها و بدبختیهای بشری، اشتیاق برای نبرد با آن ها و تخفیف آن ها و عطش بیشتری برای عدالت گردیده است. بنابراین فردگرایی یکی از اجزای تشکیلدهنده جامعه مدرن است.

فردگرایی خودخواهانه نوعی ویژگی اخلاقی است که صرفا بر تقدم منافع شخصی مبتنی است. این نوع از فردگرایی اساسا مخل نظم هنجاری جامعه و نظم اجتماعی است. دورکیم در نقد فردگرایی خودخواهانه معتقد بود که هیچ جامعه ای را نمیتوان بر پایه دنبال کردن نفع شخصی بنا نهاد. فردگرایی خودخواهانه اغلب در فرد اجتماعی نشده ظهور میکند و در نیازها و امیال این قبیل افراد ریشه دارد.

دورکیم هم فردگرایی خودخواهانه و هم فردگرایی اخلاقی را محصول جامعه مدرن می دانست.من نمی خواهم بگویم که فردگرایی خودخواهانه یا اخلاقی اساسا در ایران وجود ندارد. می خواهم بگویم که این دوگانه دورکیمی هم برای تحلیل جامعه ما کافی نیست. فردگرایی در هر دو شکلش در ایران تابعی از منافع خانواده است.

● اتومبیل

اتومبیل شخصی در ایران صرفا ابزاری برای تشفی خودخواهی های فردی نیست. اتومبیل شخصی صرفا یک ابزار نیست و صرفا یک وجه ندارد. اتومبیل شخصی یک برساخته فرهنگی و محصولی اجتماعی است. برساخته ای فرهنگی که با منافع خانواده در ایران پیوندی نزدیک دارد. ماشین پاره ای از خانه است و شاید هم تداوم خانه در خیابان.

ما با جامعه ای مواجه ایم که خیابان هیچ موضوعیتی جز ادامه خانه بودن یا محملی برای شکل گیری نفس های منفرد نمی تواند داشته باشد. بیراه نخواهیم رفت اگر بگویم، ماشین پاسدار حریم خانواده در شهری است که امکان شکستن حرمت های آن فراوان است. جامعه ای که از یکسو تاکید بسیاری بر حرمت خانواده دارد و از دیگر سو امکانات لازم را برای حفظ این حرمت در شهر و در فضای عمومی فراهم نکرده است.

● ترافیک

ترافیک خود پدیده ای چند وجهی است به گونه ای که از زوایای گوناگون می توان بدان نگریست. من در اینجا از جنبه های خوشایند ترافیک در زندگی شهری سخنی نمی گویم و صرفا ترافیک را به عنوان یک معضل می پذیریم. معضلی که خود انواع مسایل را برای ما ساکنان کلان شهر پدید آورده است و از این رو موضوع سخنان زیادی در دهه های اخیر قرار گرفته است.

یک تناقض جالب این است که هرچه بر میزان توجه و مسئله دار بودن ترافیک افزوده شده است بر میزان ترافیک نیز افزوده شده! در همه این موارد توجه بیش از گسترش وسایل نقلیه عمومی مطمئن، بر فرهنگ سازی در عدم استفاده از وسایل نقلیه شخصی تاکید شده است.

اکنون نوبت آن است که مجددا بپرسیم مردم به خوبی می دانند که اتومبیل شخصی بر حجم خودروها و مسئله ترافیک می فزاید اما چرا از اتومبیل شخصی استفاده می کنند؟ بگذارید سوال دیگری را هم طرح کنم: آیا اساسا راهی غیر از استفاده اتومبیل های شخصی برای مردم جامعه ما وجود دارد؟ می شود تاملی دقیق تر در باب وسایل نقلیه عمومی در ایران و نسبتش با ساختارهای فرهنگی موجود داشت. وسیله نقلیه عمومی در هر وجهش در ایران(تاکسی; اتوبوس و مترو)، نه تنها خود به شکل گیری اخلاق شهروندی کمکی نمی کند بلکه دقیقا پایه نوعی بی اخلاقی و شهروند ستیزی و حرمت شکنی خانواده را بنا می کند. اخلاق شهروندی تا اندازه زیادی تابع فضاهای عمومی شهری است.

شهری که به کرامت انسانی احترام بگذارد; فردیت دگر خواه در آن شکل می گیرد. خیابان، پیاده رو ها، وسایل نقلیه عمومی در ایران بخشی از فضاهای عمومی شهری اند که دائما حقوق شهروندی نه فقط توسط مردم بلکه ساختارها، ابزارها، وسایل نقلیه عمومی; تصمیمات مدیران شهری و... زیر پا گذاشته می شود. تهران شهر بی اخلاق است.

نه بی اخلاقی که صرفا متوجه مردمی باشند که هنوز به شهروند بدل نشده اند بلکه بی اخلاقی که در درجه اول متوجه ساختارهای نهفته در خود شهر است. ساختارهایی که یک شهروند را به غیرشهروند بدل می کند.اکنون برگردیم به پاسخ اولیه که به سوال خود دادم.

استفاده از وسایل نقلیه عمومی به دستگاهی برای حرمت شکنی تبدیل می شود. و همین طور، استفاده از آنها خود عملی غیر فرهنگی محسوب می شود. عملی که از یکسو فردیت ضعیف شهری پایمال می شود و از دیگر سو حرمت خانواده می تواند زیر سوال رود.

با این توصیفی که من کردم استفاده از وسایل نقلیه عمومی در برخی از مهمترین موارد به ارزشهای خانواده گرایانه ما بر می گردد.

اینکه ما همواره در طلب آرامش و امنیت خانواده خود هستیم و منافع فردی خود را در بسیاری اوقات فدای منافع خانواده می کنیم. به این نکته بیفزاید منافع جمعی در جامعه را نیز فدای منافع خانواده می کنیم. همین طور استفاده از اتومبیل شخصی در جهت همان حفظ کرامت انسانی و فردیت جدیدی است که در ایران در حال شکل گیری است. فردیتی که پیش زمینه اخلاق شهروندی است.

اخلا‌ق شهروندي، درك رفتار دموكراتيك

انسان‌ها در زمان‌هاي نسبتا دور كه هنوز شهر‌ها به صورت امروزي شكل نگرفته بودند بسيار آزادانه‌تر زندگي مي‌كردند و هيچ حد و حصري را براي خود قائل نبودند. ‌شايد ضرب‌المثلي مانند <چهارديواري، اختياري> از همان زمان‌ها شكل گرفته باشد.

ولي امروزه زندگي از نوع شهري نياز به قوانين، ارتباطات و تعاملا‌ت خاص خود دارد و هرگونه وقفه، كوتاهي و ناديده گرفتن قوانين و آداب شهرنشيني و رعايت نكردن حقوق ديگران، تنش‌ها، خشونت‌ها و ناملا‌يمات اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي بسياري را دامن مي‌زند. افراد حتي در درون خانه خود هم بايد با نوع رفتار خود مراعات همسايه‌ها را داشته و به حقوق آنها احترام بگذارند. ‌

اين احترام به حقوق متقابل از زماني شكل گرفت كه جمعيت شهرنشين افزايش يافت و هر روز كه مي‌گذشت شهر‌ها نيز گسترش پيدا مي‌كرد. به طبع آن مناسبات اجتماعي ميان مردم نيز پيچيده‌تر از قبل مي‌شد؛ پس زندگي اجتماعي نيازمند قوانين و ساختار‌هايي بود كه با اين رفتار‌هاي شهر‌نشينان هماهنگ باشد. ‌گي‌ارمه، در كتاب <فرهنگ و دموكراسي> مي‌نويسد: شهروندي فقط از لحظه‌اي آغاز مي‌شود كه انسان‌در‌ها را به روي كساني كه با او فرق دارند، بگشايد. شهروند كسي است كه قواعد سلوك دموكراتيك را مي‌داند و ارزش‌هاي اخلا‌قي آن را مي‌شناسد. ‌

قوانين مربوط به شهر‌نشيني امروزه در قالب شهروند تداعي مي‌شود، شايد واژه شهروند در ميان كتاب‌ها و روزنامه‌ها غريبي نكند اما در متن جامعه هنوز ميهماني ناخوانده محسوب مي‌شود و هنوز هم در تعريف آن ابهامات زيادي ديده مي‌شود. ‌جامعه‌شناسان شهري و متخصصان فني شهر‌سازي و معماري بر اين باورند كه ميان شهرنشيني و شهر‌نشين تفاوت زيادي وجود دارد، شهر‌نشين كسي است كه به لحاظ جغرافيايي در يك قلمرو به نام شهر ساكن است و شهر‌نشيني يعني اينكه شهر‌وند داراي فرهنگ شهر‌نشيني شده باشد. ‌

در اين ميان شهروندي يكي از مهم‌ترين و كاربردي‌ترين تئوري‌هاي اين دوره شده است كه در ايده شهروندي حق همه افراد براي برخورداري از حقوق قانوني به رسميت شناخته شده و مسووليت‌هايي كه آنها بايد آن را به جهت برخورداري از يك زندگي مناسب‌تر برعهده گيرند مشخص مي‌شود. ‌بايد دانست كه تنها استقرار فيزيكي در شهر‌، معادل واژه شهر‌وند نيست، شهر‌وند بايد در نقش‌هاي مشاركتي مديريت بهينه شهر ايفاگر نقش و مسووليت باشد، چرا كه شهروندي، بستر اجتماعي مناسبي را براي فعاليت‌هاي فرد مهيا مي‌كند تا او بتواند همه چيز را در خدمت پيشرفت خود به سوي تعالي به دست گيرد. ‌در حيطه شهر‌وندي، حق همه افراد براي برخورداري از حقوق قانوني به رسميت شناخته شده و همچنين مسووليت‌هايي كه آنها بايد آن را به جهت برخورداري از يك زندگي مناسب‌تر برعهده گيرند مشخص مي‌شود. اساسي‌ترين و آشكار‌ترين قوانين شهروندي در جامعه‌اي چون ايران، احترام به حقوق ديگران، وقت‌شناسي، عدم ايجاد مزاحمت در انواع مختلف آن، حفظ ميراث زيست، ايجاد فضا و محله سالم، پيشگيري از هرگونه آلودگي از نوع محيطي و صوتي، مشاركت در اداره شهر و جلوگيري از تخريب اموال عمومي است. ‌

عبور از چراغ قرمز، انداختن زباله به خيابان‌ها و بوق‌هاي بي‌مورد فقط بخش كوچكي از رفتار‌هاي ناهنجار و غيراجتماعي است كه هر روز ما در زندگي خود با‌آنها مواجه هستيم، حتي ممكن است چنين رفتار‌هايي بر شهرو‌نداني كه درصدد رعايت قوانين و هنجار‌هاي شهر‌وندي هستند اثر گذاشته و رفتار آنها را نيز تحت تاثير قرار دهد، لذا بايد با ايجاد زمينه‌هاي فرهنگي جديد و دقت لا‌زم در اجراي قوانين، بنياد قوانين شهر‌وندي را هرچه بيشتر تقويت و آن را براي دهه‌هاي آينده نهادينه كنيم، چرا كه وقتي شهر‌وندان احساس كنند در صورت انجام رفتا‌ر‌هايي از قبيل انداختن ته سيگار در پياده‌رو مورد سرزنش اطرافيان قرار مي‌گيرند، از انجام چنين رفتار‌ي پرهيز كرده و به سمت انضباط اجتماعي حركت مي‌كنند. ‌همان‌طور كه اكنون سيگار نكشيدن در مكان‌هاي عمومي مانند اتوبوس‌هاي درون‌شهري به يك فرهنگ عمومي تبديل شده است و ديگر كسي به خود اجازه نمي‌دهد كه در چنين مكان‌هايي سيگار بكشد. ‌البته اين موضوع غالبا در نهادينه كردن فرهنگ شهر‌نشيني خلا‌صه نمي‌شود و ريشه آن در مهاجرت‌هاي بي‌رويه‌‌اي است كه در شهر‌ها مشاهده مي‌شود، توسعه گسترش شهر‌نشيني با سرعتي بي‌سابقه و حتي سريع‌تر از كشور‌هاي صنعتي باعث شده كه بسياري از شهر‌وندان آمادگي لا‌زم براي ورود به اين زندگي را پيدا نكنند. ‌

افزايش بيكاري در چند سال گذشته، مهاجران را از شهر‌هاي كوچك كه كمترين اصطكاك را با قانون داشته‌اند به كلا‌ن‌شهر‌هاي بزرگ پرتاب كرده و همين عامل باعث شده كه آنها خود را در كلا‌نشهري ببينند كه زندگي در آن هم‌جهت با قانون است. با مهاجرت آنها و گسترش شهر‌ك‌ها و حاشيه‌نشيني فاصله هسته اوليه تا اقصي‌نقاط شهر‌هر روز بيشتر مي‌شود. سفر‌هاي درون‌شهري، زمان را از شهر‌وندان مي‌دزدد و شهر‌وندان براي صرفه‌جويي در وقت قانون را ناديده مي‌گيرند و با پس‌انداز كردن دقيقه‌ها جان خود و ديگران را به‌خطر مي‌اندازند. ‌

در اين صورت <قانون‌گريزي> متولد مي‌شود و شهر‌وندان <مستمع‌آزاد> صداي قانون را نمي‌شوند و بعضي از شهروندان قانون را كالا‌يي لوكس مي‌داند كه براي ديگران وضع شده و ديگران براي عمل به آن مقدم هستند.

بي‌توجهي به قوانين شهر‌نشيني و رعايت نكردن حقوق شهر‌وندي ناشي از همين آمادگي، موجبات آزار ديگر شهروندان و حتي خود را فراهم مي‌آورد. در نتيجه گسترش اين بي‌سازماني اجتماعي كه پيوند دهنده روابط فردي با روابط اجتماعي است، موجب ايجاد هرج‌و مرج اجتماعي و در نتيجه از هم پاشيدن اعتماد اجتماعي مي‌شود و هر فردي به فكر منافع فردي به جاي منافع ملي خواهد بود. ‌هيچ فردي نه مي‌تواند و نه بايد به‌گونه‌اي انحصاري تنها در فكر پيشرفت و گسترش زندگي مادي خود برآيد، بدون آنكه هيچ ارزش و اهميتي براي ساير اجزاي جامعه قائل شود چرا كه آنگاه براي نيل به اين اهداف تنها بايد از باقيمانده سايرين عبور كرد كه اگر اينگونه شود بي‌گمان آنچه بر جاي خواهد ماند جز ويرانه‌اي نخواهد بود. ‌اخلا‌ق شهري و شهر‌وندي اگرچه امروز به همراه مفاهيم مدرن و در قالبي نو به مخاطبان عرضه مي‌شود اما اخلا‌ق هميشه يك قلمروي مهم در زندگي اجتماعي و معرفتي هر فرد شناخته مي‌شود و چه بسا حتي پيش از هرچيز يك وسيله تنظيم‌كننده در روابط اجتماعي انسان‌ها نيز تلقي شود، اخلا‌ق در شكل اجتماعي‌اش يك ضرورت است. بايد گفت رفتار هر كس در جامعه عرضه‌كننده گونه‌اي از روابط آشكار و پنهان موجود در همان جامعه است، چون به هر حال انسان معلول اجتماع است و اجتماع در قبال او داراي مسووليت. هرچند اين واقعيت هرگز نمي‌تواند توجيهي بر رفتار‌هاي قانون‌شكنانه و نادرست او به بهانه تاثيرگرفتن از جامعه و يا گرفتن انتقام از آن شود. به هر حال اين امري انكارناشدني است كه هرگاه عملي غيراخلا‌قي از كسي سر بزند، آنكه نخست متهم اصلي به شمار خواهد رفت خود او خواهد بود كه بايد پاسخگوي كردار نادرست خويش باشد.

منابع اخلاق شهروندی: منابع دینی، سنتی و فرهنگی

¡ دین: انسجام و یکدستی دینی در کشور ما نقطه مثبتی به حساب می آید. در عین حال اقلیت های دینی ایران ادیان ابراهیمی و در چشم انداز مشترکی با دین اکثریت قرار دارند

¡ سنت: ما گنجینه ای بزرگ از رفتارها، باورها و عرف ها و آداب و و رسوم داریم که هنوز در بخش بزرگ خود مورد استفاده قرار نگرفته اند. مطالعه بر پیشینه چند هزار ساله شهر نشینی در ایران و اخلاق انسانی در این کشور می توان کمکی اساسی به ما برای باز آفرینی مدرنیته خود بدهد: مدرنیته در تناقض با سنت نیست بلکه باید از دل آن بیرون بیاید. دلیل آنکه ما مدرنیته را بیشتر در تضاد و تنش با سنت می بینیم برون زا بودن مدرنیته در تعریف کنونی آن و نبود هم خوانی و همسازی آن با فرهنگ بومی است. هر فرهنگ و هر کشوری نیاز دارد و باید مدرنیته خود را بر اساس سنت های خود بسازد.

¡ تنوع محلی، قومی، زبانی : وجود سنت ها و آداب و رسوم و زبان های محلی و قومی برای کشور ما یک نعمت بزرگ است که باید آن را قدر بدانیم و بتوانیم از آن استفاده مناسب برای ساختن جامعه جدید خود بکنیم این کار دو دلیل اصلی دارد: نخست آنکه استفاده و مدیریت صحیح منبعی اضافه برای ساختن شهروندی برای ما به حساب می آید و دوم آنکه مدیریت نامناسب و مبتنی بر پیش داوری های نادرست سبب ایجاد و افزایش خطر تنش و تفرقه هایی می شود که ما همواره توانسته ایم در طول تاریخ خود از آنها پرهیز کنیم.

منابع اخلاق شهروندی: منابع مدنی و سیاسی

¡ اخلاق مدنی: تقویت مفاهیم و باورهای اخلاقی که باید در یک روند اجتماعی شدن عقلانی شده انجام بگیرد و برای این کار باید فرایندهای موازی اجتماعی شدن ( خانواده، سیستم رسمی آموزش، حوزه عمومی زندگی شهروندان ) با یکدیگر هماهنگی داشته ناقض یکدیگر نباشند چه در غیر این صورت هیچ یک نمی توانند تاثیر چندانی گذاشته و شهروندی شکل نمی گیرد: چرخه های نامناسب که آسیب زا هستند باید بدل به چرخه ای مثبت و سالم ساز شوند.

¡ اخلاق سیاسی : نقطه ضعف ما شکل نگرفتن و درونی نشدن مفهوم «دولت» در ذهن مردم در معنای اصیل آن است: دولت چیزی بیرونی و به مثابه نوعی حاکمیت جدا از کالبد عمومی درک می شود در حالی که باید آن را انعکاسی از روابط و اراده عمومی به شمار آورد: تقویت مشارکت سیاسی و فراهم آوردن زمینه های مناسب این مشارکت وظیفه ای اصلی است زیرا در چشم اندازی کوتاه و میان مدت ما هنوز باید در راه تقویت مردم سالاری نمایندگی پیش برویم. با این وصف در همین حال باید فرایندهای موازی را برای گذار غایی به مردم سالاری مشارکتی نیز فراهم کرد: تقویت حکومت های محلی، تمرکز زدایی، تقویت سازمان های غیر دولتی، بالا بردن ظرفیت های نقد و نقد پذیری در جامعه و کاهش تنش ها و روابط مبتنی بر زور در ین حفظ امنیت و صلح اجتماعی به مثابه مهم ترین محور زندگی اجتماعی انسان ها

نتیجه گیری

¡ ضرورت نگاه و رویکرد انسان شناسانه و فرهنگی به شهر و نهادینه کردن این رویکرد از طریق برنامه هایی همچون این همایش

¡ هدایت محورهای پژوهشی به سوی پژوهش های خرد نگرانه و محوریت بخشیدن به سطح محلی برای شناخت و درک سازوکارهای اجتماعی - فرهنگی ، یافتن پدیده های بیماری زا و تلاش برای یافتن راه حل های «نزدیک» و «درونی» برای از میان بردن این مشکلات.

¡ تقویت رابطه میان حوزه سیاسی و حوزه فرهنگی از خلال گذار از نهادهای حکومت محلی ( شهرداری ها): تبدیل شهر داری ها و انجمن های غیر دولتی به دو نهاد بزرگ جامعه مدنی برای گذار آرام و موازی به مردم سالاری های مشارکتی و در عین حال به پایه های تقویت کننده و پشتیبان های اصلی فرایندهای عمومی مورد تاکید در کشور یعنی فرایندهای «ملت سازی» و «دولت سازی» و درونی کردن این مفاهیم در رفتارهای فردی و اجتماعی و در اندیشه و افکار مردم.

¡ برای مقابله با اثرات منفی جماعت گرایی ها ی جدید شهری باید سه روش فرهنگی در آن واحد اتخاذ شود:

¡ 1- نیاز سنجی هویتی و کمک به شکل گرفتن جماعت ها برای ایجاد مکانی برای شکوفایی و بیان آنها.

¡ 2- ایجاد امکان به تداخل یافتن و ترکیبی شدن جماعت ها برای همگرایی میان آنها و جلوگیری از تنش و تضاد یافتن آنها با یکدیگر

¡ 3- جلوگیری از شکل گرفتن جماعت گرایی های منفی و در تضاد با منافع و هویت های عمومی و انسجام های ضروری اجتماعی از راه مثبت و به حداقل رساندن روش های قدرتمدارنه مقابله با این جماعت گرایی ها که اغلب از طریق فرایند مقاومت به تقویت آنها منجر می شود.

منابع :

سایت اطلاع رسانی آفتاب

www.aftab.ir

سایت اطلاع رسانی دانشنامه رشد

www.daneshnameh.roshd.ir

موتور جستجوگر گوگل

www.google.com

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 0 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 13 اسفند 1393 ساعت: 6:22 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره اخلاق شهروندی,ماشین،ترافیک و اخلاق شهروندی,منابع اخلاق شهروندی,

نويسنده:nevisandeh

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

تحقیق درباره مذهب ،حکومت و خانواده در آمریکا

بازديد: 195

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

تحليلي از وضعيت مذهب در آمريكا

ر چند دهه اخير سردمداران جهان غرب براي رشد تمدن مادي و به انزوا كشاندن مذهب در غرب، تلاش همه‌جانبه و شديدي را آغاز نمودند، كه تمام تلاش ايشان به سمت حاكم نمودن ارزش‌هاي مادي به جاي ارزش‌هاي الهي سوق داشت. تأملي مختصر در تاريخ اجتماعي و سياسي غرب و يا نوشته‌ها و سخنان متفكران فعلي آنها براي اثبات اين مطلب كافي است.

آمريكايي‌ها در دو دهة اخير براي يافتن راه‌هاي عملي رهبري جهان، مؤسسات و افراد زيادي را به خدمت گرفتند، به خصوص پس از فروپاشي شوروي در 1990، كه وظيفه اين مؤسسات و بنيادها براي به عينيت رساندن رهبري مطلق آمريكا سنگين‌تر گشت.

بنياد هريتيج (1)، از مؤسسات بسيار مهمي است كه پروژه‌هاي فراواني را در اين زمينه به انجام رسانده است. يكي از مهمترين اين پروژه‌ها،‌ پروژه‌اي است با نام “تعهدي براي رهبري” كه از آن به عنوان انجيل دولت آمريكا ياد مي‌شود. مهمترين ويژگي اين پروژه آن است كه هر چند سال يكبار تجديدنظر و تكميل مي‌شود تا طبق شرايط جديد، راهكارهاي تازه و عملي‌تر را براي رسيدن به هدف نهايي يعني رهبري جهان ارائه دهد كه يكي از قدم‌هاي مهمي كه در اين راه برداشته است، بيان ضعف‌ها و مشكلات پايه‌اي و اصلي آمريكا و راهكارهاي اصلاح آنهاست.

يكي از فصل‌هاي مهم اين پروژه كه دربارة مسائلي مذهبي در آمريكاست و “پاتريك فاگان” (2) و “جوزف لاكنت” (3) مديريت اين بخش را بر عهده دارند، مورد نظر ماست.

تأكيد اولية طراحان اين پروژه بر وضعيت وخيم مذهبي در آمريكا در چند دهة اخير و مخالفت‌ نهادهاي دولتي با رشد مذهب مي‌باشد كه به نظر طراحان، اين وضعيت نابهنجار بازتاب‌هاي فراواني در چند سال اخير داشته و تغييرات عميقي در ميان مردم به وجود آورده و كار دولتمردان را دشوارتر ساخته است.

آنها ابتدا تأكيد مي‌كنند: “تجربياتي كه از سال 1960 آغاز شده و به دنبال به انزوا كشاندن مذهب بوده است، و اين تجربه نتوانسته آن مدينة فاضلة موعود را به ارمغان بياورد و تزريق دلارهاي فراوان به جامعه و توليد صدها برنامه اجتماعي نتوانسته جلوي از هم پاشيدگي خانواده‌ها و نابودي فضايل آموزشي را بگيرد.”

در ادامه، مطالب مهمي را در مورد رابطه خصومت‌آميز مؤسسات و شركت‌هاي مختلف در گذشته با دين و مذهب ذكر مي‌كنند: “برخي از مؤسسات سعي مي‌كنند اهميت مذهب و دعا را كتمان كنند و علت موفقيت خود را بي‌اعتمادي به مسائل الهي عنوان مي‌كنند. مهم‌تر از آن در 50 سال گذشته تصميمات دادگاه‌هاي آمريكا نسبت به مذهب‌، كاملاً خشونت‌آميز و تهاجمي بوده است و احكام دادگاه‌ها بيان مي‌كند كه شركت مؤسسات مذهبي در برنامه‌هاي دولتي، زماني قانوني است كه هدف آن برنامه‌ سكولار باشد و دين را تأييد يا رد نكند. طبق اين تصميمات، گروه‌هاي مذهبي از شركت در برنامه‌هاي بازپروري معتادان، تأمين مسكن براي افراد فقير و بازپروري زندانيان محروم گشته‌اند، گروه‌هاي آموزش انجيل برخلاف گروه‌هاي پيشاهنگي و كلوپ‌هاي بازي، اجازه ملاقات با دانش‌آموزان را در ساعات درسي نداشته‌اند و دولت اجازه كمك مالي به مدارس مذهبي را نداشته است. بيمارستان‌هاي مذهبي نه تنها حق دريافت پول از دولت را ندارند، بلكه اجازه شركت در برنامه‌هاي مراقبت پزشكي را نيز نخواهند داشت. در بسياري از كالج‌ها مربيان و اساتيد هيچ جايگاهي براي مذهب در آموزش قائل نبوده‌اند.”

به طور عمومي نويسندگان اين طرح تأكيد مي‌كنند كه اين مخالفت‌ها به خاطر وجود “اصلاحيه اول” قانون اساسي آمريكاست كه بيان مي‌كند: “كنگره نبايد قانوني را تصويب كند كه مربوط به تأسيس يك مذهب به طور رسمي شود يا انجام دادن آزاد اعمال مذهبي را منع كند”، و در نتيجه هرگونه كمك مؤسسات مذهبي به عنوان كمك به يك دين خاص تلقي مي‌شود و از آن جلوگيري به عمل مي‌آيد و به همين دليل است كه “ويليام سيمون” از اعضاي هيأت‌ امناي بنياد “هريتيج” تأكيد مي‌كند كه “به مرور زمان با استناد به اين قانون سعي كرده‌اند كه آزادي از مذهب را به جاي آزادي مذهبي تبليغ كنند و آن را در سطح جامعه به عينيت برسانند و به مروز زمان معناي آزادي براي مذهب از بين رفته است.” او خود ادامه مي‌دهد: “علاوه بر استناداتي كه مخالفان مذهبي به اين قانون مي‌كنند سه عامل ديگر نيز باعث رشد و ترويج بي‌ديني گشته است كه عبارتند از “ظهور و توسعه پلوراليسم و تكثرگرائي”، “توسعه قدرت دولت و محوريت دولت فدرال (كه باعث به حاشيه رانده شدن مذهب گشته است) و “رشد گروه‌ها و مؤسساتي كه به طور وسيع جداسازي مطلق دين و دولت را ترويج مي‌كنند.” (4)

اين مخالفت با حضور مذهب در صحنه اجتماع و سياست ريشه تاريخي و عميقي در غرب دارد. اين مخالفت‌ها در گذشته به صورتي كاملاً‌ آشكار و صريح، حتي در ميان تودة مردم نيز وجود داشته است. به عنوان مثال همان‌طور كه “ويليام سيمون” در سخنراني خود با عنوان “چرا آمريكا به مذهب نياز دارد” بيان كرده است، شعار انقلابيون جمهوري‌خواه فرانسه اين بود كه: “بياييد آخرين شاه را با رودة آخرين كشيش خفه كنيم” (5) و در بسياري از كتب نظريه‌پردازان غربي، مانند “ماديسون” تأكيد شده است كه “سيلاب‌هاي خون به نام دين‌هاي رسمي در دنياي قديم جاري شده‌اند و اكنون راه علاج آن جداي دين از دولت است.”

وضعيت فعلي مذهب در آمريكا

جهان غرب، با وجود تلاش‌هاي فراواني كه در راستاي حاكميت ارزش‌هاي مادي انجام داده است، در حال حاضر با دو بحران اصلي و محوري، درگيري جدي دارد كه نحوه رفتار آن با اين دو بحران، كيفيت ادامه حيات جهان غرب را تعيين مي‌كند. رشد گرايش عمومي به مذهب و اعتقاد نظريه‌پردازان به كاركرد اجتماعي دين در كنار تلاش آنان بر استمرار قوانين سكولار غربي، كه يك پارادوكس عملي مي‌باشد، دو بحران اصلي است كه بررسي آنها به علت ارتباط مستقيم مذهب، ما را در شناخت وضعيت مذهبي جهان غرب در سال‌هاي اخير ياري مي‌نمايد.

1) رشد گرايش عمومي به مذهب

با پيروزي انقلاب اسلامي در ايران، اقبال عمومي جهان به مسائل اعتقادي و الهي رشد چشمگيري يافت و در اين امر و حركت مهم جهاني، اراده مادي‌گرايانه متوليان تمدن غرب بي‌اثر بوده است. اين احياي مجدد دينداري در عالم، بزرگترين چالش‌ را براي جهان مادي به وجود آورد كه با عقب‌نشيني آنها نيز همراه بود.

بسياري از نظريه‌پردازان آمريكايي و از جمله مهم‌ترين آنها يعني طراحان پروژه مذكور معتقدند در چند سال اخير در سراسر آمريكا رويكرد دوباره‌اي به مذهب در بين عموم مردم بوجود آمده است. آنها در ادامه پروژه خود آورده‌اند كه “شكست راه‌حل‌هاي ليبرال و سكولار كاملاً واضح مي‌باشد و به اين خاطر بسياري از مردم به سمت كمك به مؤسسات مذهبي روي آورده‌اند. به خصوص در جولاي 1999، مؤسسه گالوپ (كه يكي از مؤسسات معروف آمارسنجي در آمريكاست) در گزارشي آورده است كه در نتيجه تيراندازي‌هاي اخير در مدارس دولتي، افراد زيادي درخواست بازگشت به ارزش‌هاي سنتي خانوادگي مانند نيايش در كلاس‌هاي مدارس را دارند و همان مؤسسه در يك نظرسنجي كه به كمك شبكه “” و روزنامة “يو.اس.اي.تودي” انجام داده است، تأكيد مي‌كند كه 70% مردم آمريكا طرفدار نيايش در مدارس هستند.”

در ادامه پروژه به آمارهاي مهمي كه توسط مؤسسات نظرسنجي آمريكا مخصوصاً مؤسسه گالوپ تهيه شده است،‌ استناد مي‌كنند و آورده‌اند: “92% مردم آمريكا اعتقاد به خداوند يكتا و قدرتمند دارند، 88% اعتقاد به معجزه، 85% اعتقاد به بهشت و 72% اعتقاد به جهنم دارند. حدود 100 ميليون انسان بالغ آمريكايي قسمتي از عيد پاك سال 1999 را در كليسا گذراندند، 61% از افراد بين 18 تا 29 سال گفته‌اند كه عضو يك كليسا يا كنيسه هستند و اين ميزان براي سنين بين 30 تا 49 سال به 66% و افراد بالاي 50 سال به 76% مي‌رسد.”

2) پارادوكس عملي جهان غرب: اعتقاد به مخالفت عملي با كاركرد اجتماعي دين

گذشته از بحران رشد معنويت كه به طور فزاينده‌ و از منبعي خارج از مرزهاي جغرافيايي تمدن غرب، آنها را تهديد مي‌كند،‌ تمدن غرب از درون نيز با چالش مهمي درگير است و آن مواجه شدن با يك پارادوكس عملي در نحوه رفتار در برابر رابطه دين و مسائل اجتماعي مي‌باشد، كه خود اين امر به تنهائي حيات تمدن الحادي را با تهديد جدي مواجه ساخته است. به طور كلي در حال حاضر نظريه‌پردازان و عامه مردم را در غرب در نسبت به جايگاه دين در عرصه اجتماعي مي‌توان به دو گروه تقسيم كرد:

اول: گروه‌هاي بسياري از طبقه متفكران و عامه مردم در كشورهاي غربي كه اعتقاد راسخي به كاركرد اجتماعي دين پيدا كرده‌اند و براي به عينيت رساندن آن تلاش مي‌نمايند.

دسته يكم: كه شامل اكثريت مردم و محققان غربي است نسبت به تأثير جدي و بي‌بديل دين بر ثبات اجتماعي و مسائل اخلاقي اجتماعي تأكيد مي‌كنند. به عنوان مثال، طراحان پروژه بيناد “هريتيج” تأكيد مي‌كنند: “تحقيقات علوم اجتماعي ثابت كرده است كه عبادت منظم مذهبي، زندگي خانوادگي و ازدواج را مستحكم‌تر مي‌سازد. در تحقيق مهمي كه در دهه اخير، اساتيد چندين دانشگاه غربي انجام داده‌اند، آورده شده كه علت اصلي اعمال جنسي نامشروع در دوران بلوغ، نبود رفتارها و اعمال مذهبي است نه پويايي يا عدم پويايي خانواده. محققين نتيجه‌گيري كرده‌اند كه پويايي خانواده نيز به وجود باورهاي مذهبي بستگي دارد. كمتر از 10% از دانش‌آموزاني كه الكل مصرف مي‌كنند، گفته‌اند كه در فعاليت‌هاي مذهبي شركت دارند. اين تأثير گرايش به مذهب در تمايل بيشتر به كار و موفقيت شغلي و كم شدن اعتياد اثر چشمگيري داشته است. طبق آماري كه در دهة اخير گرفته شده است، اغلب زندانيان،‌ كساني هستند كه به كليسا نمي‌روند و در فعاليت‌هاي مذهبي شركت نمي‌كنند.”

اين نوع گرايش نسبت به تأثير مذهب در مسائل فردي در بين عموم مردم آمريكا در حال گسترش است و اين تأثير مثبت را نظريه‌پردازان آمريكايي نيز مجبور هستند با صداقت يا از روي نفاق به آن معترف باشند. از اين جهت است كه بنياد “هريتيج” در گزارش ديگري به نام “تأثير اعمال مذهبي بر ثبات اجتماعي” تأكيد مي‌كند كه “شركت در مراسم مذهبي باعث اميدواري به آينده و تمايل به كنترل آينده خواهد شد و مهمتر از آن عزت نفس به طور مشخص به تصوير فرد از خداوند ارتباط دارد و آنهايي كه عزت نفس بالايي دارند به خداوند عشق مي‌ورزند.

“كارل جانگ”،‌ يكي از پيشگامان روانشناسي و روان‌پزشكي مدرن مي‌گويد: “ در بين همه بيماران من در نيمه دوم عمرم، هيچ كس نبود كه مشكل خود را نداشتن ديدگاه مذهبي نداند. همه آنان تا وقتي ديدگاه مذهبي خود را به دست نمي‌آوردند، بهبود نمي‌يافتند.”

“پاتريك فاگان” و “جوزف لاكنت” در طرح مذكور تأكيد مي‌كنند كه: “در حال حاضر، پليس به كشيش كليساي محل به عنوان چشم و گوش خود در محل نگاه مي‌كند. يك گروه از كليساهاي شهري به رهبري عاليجناب “ايگن ريورز” براي حل مسأله خشونت جوانان، با پليس و قضات شروع به همكاري كرده‌اند. پس از 2 سال، “نيويورك” و “نيوزويك” نوشتند كه حتي مورد يك مورد قتل و جنايت در ميان آن جوانان گزارش نشده است. يكي از مأموران سابق پليس بوستون گفت: ما نمي‌توانيم بدون كشيش‌ها در بوستون كار مؤثري انجام دهيم. گروه‌هاي مختلف كشيشان كه در بيش از 1600 زندان آمريكا در ترويج مسائل مذهبي در زندان فعال هستند، اميدهاي زيادي را در اصلاح زندانيان بوجود آورده‌اند، به نحوي كه از 60 زنداني كه چندين زندان آمريكا دوره 18 ماهه آموزش مذهبي را گذارنده بودند، فقط 5 نفر پس از آزادي به زندان بازگشتند‌”.

دسته دوم: كساني هستند كه گرايش به مذهب را تضمين‌كننده حفظ آزادي و دموكراسي مي‌دانند كه اينان در بسياري از موارد حرف خود را به دولتمردان اوليه آمريكا مستند مي‌سازند. مثلاً “ماريان ويليامسون” (6) كه از نويسندگان و سخنرانان معروف آمريكايي در مسائل فلسفي و اعتقادي است در مصاحبه‌اي كه در مورد كتاب اخيرش به نام “التيام دادن آمريكا” انجام داده است، مي‌گويد: “ما شاهد ناهنجاري‌هاي وحشتناك اجتماعي هستيم كه از جايگزيني پول به جاي محبت به وجود آمده‌اند. ما در 30 سال گذشته با كمك‌هاي دولتي خود شركت‌هاي بزرگ را پروتمند و ميليون‌ها آمريكايي را فقير كرده‌ايم، بيش از 22% بودجه فدرال را صرف امور نظامي و 5% را صرف امور آموزشي مي‌كنيم، وضعيت مدارس دولتي به قدري خراب است كه بيش از صد ميليارد دلار براي اصلاح كمي و كيفي آن نياز داريم … متأسفانه دموكراسي در حال حاضر در اين كشور تبديل به سلطنت‌طلبي شده است و با وسايل ابزاري كه درست كرده‌اند تمام سعي خود را براي سرگرم كردن و فروبردن ما در بي‌خبري به كار برده‌اند. ما در مرز نابودي به سمت مصرف‌گرايي و بي‌خبري از سياست هستيم. از بين 163 كشور داراي دموكراسي،‌ آمريكا از نظر مشاركت مردم رتبه‌اي در حدود صدوچهلم را دارد چرا كه در آخرين انتخابات كنگره تنها 40% مردم شركت كرده‌اند.”

در همين راستا‌، كميسيون امنيت ملي آمريكا در طرح بسيار مهمي با نام “استراتژي امنيت ملي آمريكا در قرن 21” سعي كرده است پس از مطرح كردن مشكلات موجود در آمريكا به ارائه راهكارهاي عملي براي آن بپردازد تا استراتژي آمريكا را تا سال 2025 تعيين نمايند. (7) در اين طرح راجع به مشاركت سياسي مردم آمريكا آمده است: “در سال 1998، گزارش نهايي كميسيون ملي تجديد حيات مدني كه رياست آن مشتركاً بر عهدة “ويليام ج. بونت” و “سام. نان” بود، به افت شايان توجه علاقه مردم به مشاركت در فعاليت‌هاي مدني كه در 25 سال گذشته به خصوص در ميان جوانان مرسوم بوده، اشاره كرده و هشدار داده است كه ما در معرض خطر تبديل شدن به ملتي نظاره‌گر هستيم. “رابرت پاتنام”، استاد علوم سياسي دانشگاه “هاروارد”، تأكيد كرده است كه در 30 سال گذشته شركت مردم در انتخابات سراسري 25% كاهش يافته است و در سال 1992، 75% آمريكاييان گفته‌اند كه به دولت فدرال اعتماد ندارند يا اعتماد اندكي دارند و خود ايشان حل اين مشكلات را تنها در سايه اعتقاد عملي به كاركرد اجتماعي دين مي‌دانند.”

از همين رو، طراحان پروژة “تعهدي براي رهبري” آورده‌اند: “مذهب در آمريكا بايد به عنوان بزرگترين مؤسسه سياسي قلمداد شود، چون مذهب، استفاده از آزادي را آسان مي‌كند و سردمداران آمريكا مذهب را براي حفظ مؤسسات جمهوري‌خواه لازم مي‌دانستند.” در همين زمينه “كلينتون” در نامه معروفي كه در سال 1995 منتشر ساخت تأكيد كرد: “مذهب كمك مي‌كند تا به مردم شخصيتي بدهد كه بدون آن دموكراسي باقي نخواهد ماند.” و “ويليام سيمون” در سخنراني خود سعي در مستند كردن اين استدلال‌ها به تاريخ آمريكا دارد، او مي‌گويد: “براي حل مشكلات فعلي، ما به يك “مثلث ابدي اصول اوليه” نياز داريم كه سه ضلع اين مثلث عبارتند از آزادي و پرهيزكاري و مذهب. يعني هر كدام از اين سه ضلع محتاج به ديگري است. آزادي، محتاج به “تقوا و فضيلت” و مذهب محتاج به “آزادي” است”.

او به نقل از “فرانكلين” (از اولين رؤساي جمهور آمريكا) مي‌گويد: “تنها افراد پرهيزكار لياقت آزادي را دارند”. و تأكيد مي‌كند: “فضائل اخلاقي، مانند شجاعت و نيكي كردن بايد در جامعه پايه‌گذاري شود و اين مذهب است كه فضائل را همراه با رضايت و محدوديت‌هاي لازم آن پايه‌گذاري مي‌كند”. در همين راستا “جوزف لاكنت”، در مقاله‌اي ديگر با نام “مذهب و حكومت” مي‌گويد: “توماس جفرسون، (از رؤساي جمهور قبلي آمريكا)كه از طرفداران و ترويج‌كنندگان مهم جدايي دين و دولت بود و بسياري از قوانين سكولار اجتماعي را پايه‌گذاري كرد، يكبار در پاسخ به اين سؤال كه چرا با اين كه مسيحيت سنتي را قبول ندارد، در مراسم كليسا شركت مي‌كند، پاسخ داد: “به عنوان يك رئيس جمهور احساس ضرورت مي‌كند تا طرفداري از مذهب را به مردم نشان دهد، چرا كه هيچ ملتي بدون مذهب وجود نداشته و حكومت نكرده و نخواهد كرد”.

دسته سوم: كساني كه رشد اعتقادات مذهبي را براي افزايش قدرت جهان غرب لازم مي‌دانند. مثلاً “ماريان ويليامسون” در همان مصاحبة مذكور تأكيد مي‌كند: “ما وارد دوران عقيده‌گرايي شده‌ايم و عقايد، قوي‌تر از ماده هستند. ما در گذشته تنها به دنياي خارج، به عنوان منبع قدرت خود نگاه كرده‌ايم و حالا در حال وارد شدن به دوراه‌اي هستيم كه بايد عقايد را به عنوان منبع قدرت خود بشناسيم و اين يك انتقال عظيم تاريخي است،‌ ما، پس از تفكر و دقت بيشتر درك خواهيم كرد كار معنوي ما، قدرت ما را بيشتر مي‌كند و بنابراين تأثير ما را در جهان نيز بيشتر مي‌سازد. هر نيرويي كه با صداقت الهي و معنوي همراه نباشد، موقتي است و بيشتر از آنكه به نظر مي‌رسد، آسيب‌پذير خواهد بود”.

وجود و رشد اين سه دسته در كنار گرايش عمومي جهاني به سمت مذهب، باعث به وجود آمدن تحولات مهم و بي‌سابقه‌اي در رفتار جهان غرب نسبت به جايگاه مذهب و مذهبيون در امور اجتماعي گشته است. احكام ديوان عالي آمريكا كه به آنها اشاره شده از شواهد محكم و دقيقي است كه تن دادن به اجباري مسئولان جهان كفر به ارتقاي جايگاه مذهب در جوامع غربي را نشان مي‌دهد.

دوم: به نظر گروهي از سردمداران و نظريه‌پردازان، به مرور زمان، جايگاه دين در امور اجتماعي رشد چشمگيري خواهد داشت و اين به معني شكست ديدگاه‌هاي مادي‌‌گرايي و سكولار غرب و در نتيجه باعث سرعت پيدا كردن نابودي غرب خواهد شد. از اين روست كه به شدت به مخالفت با حضور مذهب در عرصه اجتماع و ترويج تفكرات سكولار مي‌پردازند و البته همانگونه كه در ادامه خواهد آمد، مسائلي مانند تصويب قوانين اخير ديوان عالي آمريكا نشان مي‌دهد كه اين مخالفت‌ها اثر اوليه خود را به مرور از دست داده است.

طراحان پروژه بنياد “هريتيج”، نگراني‌هاي خود را دربارة مخالفت‌هاي صورت گرفته با گرايش مذهب به شدت ابراز كرده و آورده‌اند كه: “مطالعات نشان داده‌اند كه هرچه يك فرد در زمينه موضوعات تخصصي، بيشتر آموزش ببيند نسبت به مذهب بيشتر خصومت مي‌ورزد. روانشناسان كمتر از روان‌پزشكان و آنها كمتر از مددكاران اجتماعي و آنها كمتر از مشاوران مسائلي خانوادگي و ازدواج و آنها كمتر از مردم عادي از روش‌هاي مذهبي در زندگي حمايت مي‌كنند. با آنكه طبق آمارهاي اخير ثابت شده است كه معدل دانش‌آموزان يك مدرسه كاتوليك در واشنگتن، 72% بهتر از همتايان خود در مدارس دولتي است و با اينكه مدارس فراواني از كشيشان تقاضا كرده‌اند تا به عنوان معلم و دستيار به كلاس‌هاي مدارس بيايند، اما هنوز بسياري از مسئولين بخش آموزش تأكيد مي‌كنند كه مذهب در آموزش تأثيري ندارند و مهتر از آن طراحان مدارس دولتي آمريكا در قرن بيستم مدعي هستند كه بايد از تأثيرات مذهبي والدين بر دانش‌آموزان كاسته شود”.

در همين زمينه طراحان گزارش ديگر بنياد “هريتيج” مي‌گويند: “بيشتر تاريخ علوم اجتماعي با اين ديدگاه شكل گرفته است كه شركت در مراسم‌هاي مذهبي و اتكا به آنان فقط براي افرادي است كه احساس كمبود سلامت شخصي دارند، همچنانكه مؤسسه MMPT كه داراي شهرت در زمينه مسائل روانشناسي است تمام تلاش خود را به كار بسته است تا ثابت نمايد كه اگر كسي بگويد “من واقعاً مذهبي هستم”، به اين معني است كه سطح سلامت رواني او پائين است. اين مؤسسه در گذشته تلاش‌ مي‌كرد تا ثابت كند ويژگي‌هاي مثبت مذهبي مانند تواضع و احترام به ديگران از شاخص‌هاي منفي زندگي است”.

اما اين مخالفت‌ها در سال‌هاي اخير، صراحت خود را از دست داده‌اند. بسياري از نظريه‌پردازان غربي سعي مي‌كنند براي جدايي دين از سياست، توجيهات اخلاقي بياورند. مانند توجيهات اخلاقي كه در نامه 60 نفر از روشنفكران غربي منتشر گشت، آمده است كه مثلاً براي آنكه قداست دين محفوظ بماند، مانع از حضور آن در صحنه سياست هستند.

خود اين كاهش مخالفت عمومي در دخالت دين در سياست، نشان‌دهندة سرعت گرفتن گرايش به اليهات و افول تمدن مادي و غربي است كه در حال از دست دادن رهبري و پرچمداري خود در عالم است.

از بررسي اين دو گروه كه از طبقات مختلف غربيان تشكيل شده‌اند، معلوم مي‌شود كه تمدن مادي علاوه بر آنكه پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران با يك چالش عميق و قطعي از ناحيه رشد معنويت در سراسر عالم روبه‌رو گشته، از درون نيز دچار يك نوع دوگانگي در عمل شده است،‌ زيرا از يك سو بنا بر اعتقادات مادي خويش، قائل شدن به كاركرد اجتماعي دين را باعث نابودي تمدن خود مي‌داند و از سوي ديگر براي حل بسياري از بحران‌هاي اجتماعي و حتي حيات مادي خود نياز مبرمي به حضور دين در عرصه اجتماعي دارد. و از اين جهت تا آنجا كه بتواند از حضور اجتماعي دين، ممانعت به عمل آورد، لكن به تدريج در مسائل مهمي مانند امور آموزشي كه در احكام ديوان عالي آمريكا آمده است، مجبور به پذيرش جايگاهي متعالي براي امور مذهبي است. اين بحران‌ها سبب گشته‌اند تا همان طور كه رهبر معظم انقلاب اسلامي فرمودند، صداي شكسته شدن استخوان‌هاي تمدن مادي غرب به گوش برسد.

ادامه حيات جهان كفر

آنچه از مجموع اين نظرات بر مي‌آيد آن است كه جهان غرب به طور جدي در سرازيري فروپاشي قرار گرفته است و متفكران خرد و كلان تا حد زيادي به اين مطلب پي‌برده‌اند و به نظر مي‌رسد كه مهمترين چالش‌ جهان غرب، در بعد فرهنگي و عقيدتي است. يعني همان‌طور كه در بسياري از گزارش‌ها و طرح‌ها و سخنراني‌هاي نظريه‌پردازان آمريكا به صراحت يا غير مستقيم آمده است، عامل هماهنگ شدن ايشان، حول ايدئولوژي آنها، رو به كاستي نهاده است و هرچه به سمت جهاني‌شدن جلو مي‌روند اين ضعف در هماهنگي، بيشتر خود را نشان مي‌دهد.

رشد معنويت در تعارض با وحدت حول مادي‌گرايي است و از طرف ديگر انگيزه‌هاي مادي خودشان نيز قدرت ايجاد هماهنگي مستمر را ندارد و واقعيت جهان عليه مادي كردن عالم شكل گرفته است. به اين دليل است كه شعار مبارزه با آمريكا شدت يافته و پرچم كفر رو به افول است. مشكل جهاني‌شدن و وحدت جهاني، وحدت هويت و بحران هويت است كه براي كسب آن بايد احساس نياز واحد و ايدئولوژي واحد به وجود آيد و سخت‌افزارها و نرم‌افزارها حول آن وحدت يابند و اين ممكن نيست مگر با وحدت در ايدئولوژي و عقيده كه آن هم در غرب در حال گسسته شدن به معناي كامل مي‌باشد. به همين دليل است كه “ماريان ويليامسون” تأكيد مي‌كند كه “ما با مصرف قرص‌هاي ضدافسردگي خود را به خواب زده‌ايم و نمي‌خواهيم توجه كنيم كه بدون انجام كارهاي روحي و رواني و معنوي مشكل ما حل نمي‌شود، اگر به مسائل روحي و اعتقادي روي نياوريم تجربه آمريكايي پايان خواهد يافت و آمريكا شكست خواهد خورد” و همين مطالب را سردمداران قبلي آمريكا نيز درك كرده‌اند. مانند “آيزنهاور” كه گفته است “بدون خداوند هيچ شكلي از حكومت آمريكا و روش زندگي آمريكا باقي نمي‌ماند”.

با توجه به اين مطالب است كه نويسندگان پروژة بنياد “هريتيج” در پايان اين بخش نتيجه‌گيري كرده‌اند كه “تاريخ آمريكا نشان داده است كه مشاركت بين دين و دولت به نفع هر دو آنهاست، پس نبايد نسبت به مذهب خصومت نشان دهيم”.

با توجه به مطالب و شرايط فرهنگي و اجتماعي مي‌توان اين احكام ديوان عالي آمريكا را به خوبي درك كرد و آن را به عنوان يكي از شواهد محكم و دقيق براي به اثبات رساندن گرايش شديد به سمت مذهب و ناچاري دولتمردان آمريكا از همكاري ظاهري در حداقل‌هاي مذهبي با مردم آن كشور دانست. يعني همان طور كه بيان شد، پس از وضعيت نابهنجار مذهبي در چند دهه اخير و خصومت‌ورزي‌هاي فراوان نسبت به دينداران و با بروز و ظهور گسترده دينداري در سال‌هاي اخير مسلماً سردمداران جهان كفر به علل مختلف مجبور گشته‌اند از مخالفت‌هاي شديد خود نسبت به امور مذهبي بكاهند و دست به تصويب چنين قوانيني بزنند كه برخلاف رويه گذشته كمك دولت به مؤسسات مذهبي را نيز تا حدي تأييد نمايد.

اما واقعاً تدابير اصلي و محوري كفار براي جلوگيري از رشد حكومت‌ الهي و ادامه دنياپرستي چه چيزهايي است؟! اينها كه به طرق گوناگون صداي شكستن استخوان‌هاي تمدن غرب را شنيده‌اند چه راهكاري علمي براي جلوگيري از اين فروپاشي در نظر گرفته‌اند؟ آيا اينها حاضر خواهند شد حكومت مذهب بر خويش را بپذيرند و تن به حكومت‌هاي راستين الهي بدهند يا راهكارهايي كه در نظر گرفته‌اند پيچيده‌تر از اين موارد است؟

به طور قطع آمريكايي‌ها مي‌دانند كه تنها عقيده و دين راستين و فرهنگ الهي كه مي‌تواند باعث نابودي جهان غرب گردد، فرهنگ و عقايد محكم و استوار اسلام حقيقي و اعمال و سلوك فردي و اجتماعي شيعيان راستين است. البته بايد توجه كرد كه كفار در كفر خود سعه‌صدر فراواني دارند چون مي‌دانند نام بردن از فرهنگ شيعي به عنوان خطر اصلي جهان غرب خود، باعث ترويج و گسترش قدرت شيعيان و رعب كفار خواهد شد از اين جهت سعي مي‌كنند تا آنجا كه ممكن است از ذكر صريح نام تشيع خودداري كنند و براي رساندن مقصود خود، معمولاً اصطلاحاتي مانند اسلام سياسي، اسلام مبارز، تروريست‌هاي بنيادگرا و مانند آن را وضع مي‌كنند و به خوبي مي‌دانند كه اين اصطلاحات مصداقي جز مسلمان و شيعيان پيرو اهل بيت (ع) ندارد. البته اصل همين سخن كه خود را در برابر جنگ ايدئولوژيك و اخلاقي كاملاً آسيب‌پذير مي‌دانند و مجبور به اعتراف به آن هستند، بسيار حائز اهميت است. به خصوص طراحان طرح استراتژيك امنيت ملي آمريكا در قرن 21 به صراحت به اين موضوع تأكيد دارند: “يك موضوع روشن است و آن اينكه مردم آمريكا، به محض احساس خطر در زمينه منافع اساسي كشور، با جان و دل آماده فداكاري هستند و بدين منظور، در كنار يكديگر قرار مي‌گيرند، اما حاضر نيستند در برابر چالش‌هاي غير مستقيم يا بر سر آنچه به نظر آنان تنها احكام اخلاقي صرف است، به اين نوع فداكاري‌ها تن دهند. اين نتيجه برگرفته از تاريخ واكنش‌هاي آمريكاييان، در برابر چالش‌هاي خارجي است و به نظر مي‌رسد در آينده نيز چنين باشد”.

اين سخنان و تحليل‌ها،‌ تكليف و راهكار جهان اسلام در مقابله با جهان كفر را نشان مي‌دهد.

دین و حكومت در آمریكا

گرایش به دینداری و مذهب یكی از زوایای مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری آمریكا در بین نامزدهای كنونی هر دو حزب جمهوریخواه و دموكرات ها شده است.

از موقعی كه جرج دبلیو بوش از حزب جمهوریخواه با ائتلاف و استفاده از گروه مذاهب مسیحی و بویژه «اوانجلیست ها» و نومحافظه كاران تندرو و ملی گرا توانست خود را در كاخ سفید ریاست جمهوری مستقر كند، دموكرات ها و لیبرال ها نیز برای اینكه از صحنه سیاست و قدرت دور نمانند در سخنرانی ها و مصاحبه های خود بر اهمیت دین و معنویت تكیه كرده و كوشش دارند تا می توانند خود را معتقد به مقدسات دینی، بویژه مسیحیت، جلوه دهند.

ادعای دینداری به خوبی در اظهارات هیلاری كلینتون، سناتور ایالت نیویورك و همسر بیل كلینتون رئیس جمهور سابق آمریكا و رقیب نامزد انتخاباتی او از حزب دموكرات باراك حسین اوباما، سناتور ایالت ایلی نویز، و سایر كاندیداهای ریاست جمهوری حزب دموكرات مشهود است.

به خاطر داشته باشید كه هیلاری كلینتون شاهد اعمال خلاف شئون و تخلفات اخلاقی شوهر خود در كاخ سفید بود كه به محاكمه بیل كلینتون در مجلس سنای آمریكا منجر گردید.

باراك حسین اوباما كه یك آمریكایی سیاهپوست آفریقایی نژاد و از خانواده مسلمان متولد شده است به مسیحیت گرایش پیدا كرده است و از استعمال نام خانوادگی خود «حسین» در رسانه ها خودداری می كند. مطابق نظرسنجی های اخیر كلینتون و اوباما هر دو در ردیف اول نامزدهای حزب دموكرات قرار دارند و این اولین بار در تاریخ آمریكا است كه یك زن و یك سیاهپوست در صف نخستین نامزدهای ریاست جمهوری قرار گرفته اند.

دو نامزد اصلی حزب جمهوریخواه برای ریاست جمهوری نیز در بین سایر كاندیداهای آن حزب از محافظه كاران و تندروهای مذاهب مسیحی هستند. رودی جولیانی شهردار سابق ایالت نیویورك (كه در حادثه 11 سپتامبر 2001 در نیویورك این سمت را عهده دار بود) و «میت رامنی» فرماندار سابق ایالت ماساچوست كوشش دارند جبهه مؤتلفه مذهبی مسیحی بوش را همراه خود كنند. «میت رامنی» از گروه مذهبی موسوم به «مورمن ها» است و مدتی نیز به عنوان كشیش كار می كرده است و عضو فعال میسیونرهای مذهبی در فرانسه بوده است (مجله نیوزویك، 8 اكتبر 2007 فعالیت های مذهبی او را به تفصیل شرح داده است).

در آمریكا كه مطابق قانون اساسی آن، مذهب و دین رسمی و ملی وجود ندارد، و ادیان و مذاهب و فرقه های مختلف، بویژه مسیحیت، تشكل و زیرساخت های سنتی و دینی را شامل می شوند، رهبران و فقهای دینی كه در سطح ملی و عامه مردم شناخته شده و محبوبیت و قدرت سیاسی داشته باشند وجود ندارد.

كشیش ها، اسقف ها، خاخام ها و سایر روحانیون فقط در بین اعضای گروه مذهبی خود و در سطح ایالتی و محلی و نه ملی اعتبار و نفوذ دارند. مارتین لوتركینگ رهبر سیاهان آمریكا در مبارزات آزادیخواهانه خود در دهه 1960 میلادی كه در سرتاسر آمریكا شناخته شد یك مورد استثنایی است كه این دوره نیز با ترور او در سال 1968 پایان پذیرفت.

در دهه های بعد از پایان جنگ جهانی دوم كه رقابت های ایدئولوژیك بین آمریكا و شوروی سابق صحنه اجتماعی و فرهنگی آمریكا را نیز در خود جذب كرده بود، بیلی گرام به عنوان یك كشیش معمولی مسیحی «اوانجلیست» توانست خود را از طریق تبلیغات رادیو- تلویزیون و كلیسا به مقام مبلغ و روضه خوان مسیحی ملی ارتقا دهد و به طور غیررسمی «مشاور معنوی و روحانی» بسیاری از رؤسای جمهور آمریكا شود.

اغلب جلسات دعای رئیس جمهوران آمریكا در كاخ سفید توسط این شخص صورت گرفته است. وقتی كه جرج بوش برای ریاست جمهوری خود فعالیت می كرد اظهار داشت كه بیلی گرام «تخم خردل را در روح من كاشت.» در سال 1961، چهار روز قبل از مراسم تحلیف ریاست جمهوری جان.اف.كندی، بیلی گرام در ویلای او حاضر شده و مراسم دعا را برگزار كرد. رونالد ریگان رئیس جمهور اسبق آمریكا در دهه 1980 با بیلی گرام مبارزه خود را علیه «امپراتوری و مركز شرارت» جهانی یعنی شوروی سابق شروع كرد. زمانی كه ریچارد نیكسون به علت فساد و كثافتكاری های معروف به «واترگیت» مجبور شد از سمت ریاست جمهوری استعفا دهد، بیلی گرام بود كه با جانشین نیكسون، یعنی معاونش جرالد فورد در مراسم بازی گلف جلسه دعا برقرار كرد.

و بالاخره بیلی گرام بود كه به توصیه او نیكسون ،جرج بوش (پدر) را به عنوان معاون ریاست جمهوری انتخاب كرد (مجله تایم، 20 اوت 2007).

با همه اینها شش سال قبل در 11 سپتامبر 2001 وقتی كه انفجارهای تروریستی در نیویورك و واشنگتن به وقوع پیوست و نزدیك به 3000 نفر كشته شدند، به مدت تقریبا 48 ساعت رهبر سیاسی و دینی كه مردم آمریكا به او اعتماد داشته و در میان خودشان در سطح ملیشناخته شده باشد وجود نداشت كه مردم را دلداری داده و در صحنه عمومی مانند رادیو- تلویزیون ظاهر شود.

رهبران سیاسی و اعضای كنگره آمریكا در پناهگاه های فرضی بودند و از بیلی گرام و دیگران نیز در سطح ملی خبری نبود. در حالی كه مردم عادی آمریكا در آن ساعات غمگین و تاریك به خدا روی آورده بودند از رهبران آمریكا كسی نبود كه نماینده و نشان وجدان دینی و ملی آنها باشد. صحنه عمومی آمریكا را مجریان و گزارشگران رسانه ها و رادیو- تلویزیون اداره می كردند.

در سه دهه گذشته با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، و نهضت ها و بیداری مسلمانان در سراسر دنیا، با سقوط سیستم كمونیستی شوروی و اقمار آن، و با ظهور مبارزات آزادیخواهانه فلسطینی ها و سایر كشورها، نظام آمریكا آن دشمن واحد و ایدئولوژیك خود را كه كمونیسم بود از دست داده است و جبهه لیبرال- محافظه كار نخبگان و حاكمان آمریكا با هماهنگی و همراهی فرقه های مسیحی تندرو كوشش كرده اند اسلام و مسلمانان را مورد هدف قرار دهند.

ولی تناقضات داخلی در داخل جامعه آمریكا و فقدان وحدت دینی، همراه با نبود مشروعیت علمی و سیاسی و فقهی كشیشان مسیحی این امر را بسی دشوار كرده است.

بوش در سال های اخیر كوشش كرده است در انتخاب و انتصاب قضات دیوانعالی كشور و قضات دادگاه های فدرال (دولت مركزی) كسانی را كه تمایل محافظه كاری و مذهبی دارند به كنگره و مردم آمریكا تحمیل كند ولی این سیاست گذاری های او با مخالفت لیبرال ها و گروه های سكولار تندرو در جامعه آمریكا مواجه شده است. و دقیقا به این دلائل است كه در دهه های آینده مسئله دین و مذهب و سیاست و جایگاه آنها در نظام آمریكا یكی از مهم ترین موضوعات مورد بحث در سطح ملی و بین المللی خواهد بود.

50 سال قبل وقتی كه برای اولین بار وارد آمریكا شدم در یك ملاقات از ادموند برون، كه آن زمان یكی از رهبران حزب دموكرات و فرماندار ایالت كالیفرنیا بود، پرسیدم وجود دو حزب مسلط بر نظام آمریكا را چگونه توجیه می كند؟ پاسخ او این بود كه «دو حزب جمهوریخواه و دموكرات دو كلیسای سیاسی آمریكا هستند.» امروز پس از نیم قرن جایگاه احزاب سیاسی و مذاهب در آمریكا كاملا دگرگون شده است. اكنون كلیساها و فرقه های ویژه مسیحی هستند كه دو حزب سیاسی آمریكا را هدایت می كنند.

افول خانواده در آمريكا

پيشينه تاريخي

در سده‌هاي قبل از آغاز عصر صنعتي، خانواده برآيند يك ارگانيسم اجتماعي و اقتصادي خودكفا بود كه معمولاً از چند نسل تشكيل مي‌شد. در اين مجموعه‌ها، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در كنار نوه‌هاي خود براي بقاي كل خانواده تلاش مي‌كردند. در اوايل سده نوزدهم، شوهران به منزله نان‌آور خانواده مطرح مي‌شدند كه بيرون از خانه كار مي‌كردند؛ در حالي كه زنان نقش خانه‌دار را بر عهده مي‌گرفتند. اما رفته رفته در طول سده نوزدهم، سنت‌هاي خانواده دگرگون شد. (Ibid, P.2.)

از ويژگي‌هاي خانواده در جامعه مدرن اين است كه آرمان فرهنگ خانواده همچنان پايدار مي‌باشد؛ حتي اگر بسياري از خانواده‌ها در عمل آن را رعايت نكنند. به بيان ديگر، مردم همچنان به تعريف سنتي خانواده وفادار مي‌باشند. (Ibid)

جنبش اجتماعي دهه 1960، به تغييرات بنيادي در كيان خانواده منجر گرديد. جنبش آزادي زنان، آنها را به كار بيرون از خانه ترغيب نمود. جنبش ضد فرهنگ، رهيافت‌هاي جديدي در روابط جنسي مطرح كرد كه در نتيجه آن زوج‌هاي بسياري بدون ازدواج با هم زندگي مي‌كردند. افزايش ميزان طلاق كه در سال 1996 حدود50درصد بود، نيز به ايجاد انواع جديد خانواده كمك كرد.

در ايـن زمـان، خانـواده‌هاي نامتعارفي مثـل خانـواده‌هاي تك والديني و زنـدگي همجنس‌گراها به پديده‌اي شايع تبديل شد. در اين روند، خانواده‌هايي تشكيل شدند كه همسران جديد همراه با كودكان متعلق به والدين مطلقه، در كنار يكديگر زندگي مي‌كنند. وقتي كودكان اين خانواده بالغ مي‌شوند، واقعيت خانواده بيش از پيش دگرگون مي‌شود؛ چرا كه افراد چند نژاد و داراي اعتقادات متفاوت، در قالب يك خانواده گرد هم مي‌آيند و چه بسا كودكان متعلق به ملت‌هاي گوناگون زير يك سقف زندگي مي‌كنند.

خانواده‌هاي نامتعارف

يكي از بزرگترين پس‌رفت‌هاي تاريخ خانواده، گسترش «خانواده‌هاي نامتعارف»[1] مي‌باشد كه در خلال واپسين دهه‌هاي سده بيستم آغاز شد. سبب اصلي اين تحول، اصرار اين نوع خانواده‌ها بر پذيرش در جامعه و همچنين سبب ديگر اين تحول، بهره‌مندي از منافع اجتماعي همسان با خانواده‌هاي سنتي مي‌باشد.

جنبش‌هاي اجتماعي دهه‌هاي 1970-1960، مانند جنبش حقوق مدني، آزادي زنان و جنبش آزادي همجنس‌گرايان نسلي را پديد آورد كه تمايل به زندگي پنهان نداشتند. البته بي‌ترديد در گذشته خانواده‌هاي غيرسنتي نيز وجود داشت، اما معمولاً اين دسته خانواده‌ها منزوي و تنها بودند و از حمايت رسانه‌ها و پشتيباني جنبش‌هاي اجتماعي بهره‌مند نمي‌شدند. لكن در حال حاضر اين خانواده‌ها مورد تأييد حكومت و قانون مي‌باشند.

در آغاز سده بيست و يكم، برخي تحليل‌گران تخمين زده‌اند بين 14-6 ميليون كودك، دست كم يك والد همجنس‌گرا داشته باشند. اكنون در ايالت‌هاي «پرينستون»[2] و «ماساچوست»[3] همجنس‌گرايان مراسم اجرا مي‌كنند. با اين حال، پذيرش همجنس‌گرايان در اجتماع آسان نبوده است. در طول سه دهه گذشته، همجنس‌گرايان مرد و زن و ساير خانواده‌هاي نامتعارف براي دستيابي به حقوق اجتماعي، مانند: ازدواج بين دو همجنس، دسترسي به خدمات بارداري، پذيرش والد دوم، حقوق همجنس گرايان مرد و زن و مزاياي شريك جنسي، مبارزه كرده‌اند. در برابر آنها، محافظه كاران اجتماعي و كساني كه نسبت به سقوط ارزش‌هاي خانواده نگران بودند، شيوع همجنس‌گرايي را مغاير با ارزش‌هاي خانواده دانسته و خواستار محدود شدن آزادي عمل آنها شده‌اند.

افول خانواده، پاسخي سياسي و واكنشي مذهبي

اكنون آشكار است كه وضع كنوني خانواده در غرب، يعني شمار زياد و روزافزون خانواده‌هاي مطلقه و تك والديني، هزينه‌هاي اجتماعي و اقتصادي فراواني براي جامعه در پي دارد. پيامدهاي وجود چنين خانواده‌هايي براي جامعه عبارتند از:

1)- افزايش چشمگير شمار كودكان نامشروع؛

2)- افزايش چشمگير مسائل روان‌پريشي، بين كودكان و والدين مجرد؛

3)- افزايش خطر خشونت و آزار كودكان؛

4)- افزايش مشكلات مربوط به سلامت جسمي كودكان و والدين مجرد؛

5)- افزايش آسيب‌هاي تحصيلي و آموزشي؛ مانند مشكلات يادگيري، نرخ بالاي ترك تحصيل و رشد نگرش‌هاي منفي درباره خود و ديگران كه يادگيري كودكان و كاميابي آنها را براي مشاركت در زندگي مدرن، به مخاطره مي‌افكند.

6)- افزايش احتمال استفاده از مواد مخدر همراه با هزينه‌هاي اجتماعي آن؛

7)- افزايش ميزان جرايم اجتماعي. (Paulc. Vilz, 2004, p.1)

اين پيامدها بار اقتصادي و اجتماعي سنگيني بر دولت تحميل مي‌كند؛ لذا دست كم در دهه‌هاي آينده، به دليل افزايش طلاق، شمار كودكان نامشروع و زوج‌هايي كه بدون ازدواج با يكديگر زندگي مي‌كنند و همچنين آسيب‌هاي دوران كودكي، جرايم نوجوانان و بيماري‌هاي ناشي از آنها نيز رشد زيادي خواهد كرد. (Ibid)

بنابراين منطقي به نظر مي‌رسد كه دولت بايد با اين روند مقابله نمايد؛ چرا كه منافع دولت اقتضا مي‌كند از خانواده‌هاي سنتي نيرومند حمايت كند. البته بنا به دلايل تاريخي، نسبت به معكوس شدن روند عواملي كه منجر به افول ارزش‌هاي اجتماعي مي‌شوند، نظر بدبينانه‌اي وجود دارد، اما افزايش درك‌ها از اين معضل و علل و اسباب آن، بسيار مهم و اميدوار كننده است. در اين بحث يك شيوه تاريخي جديدي براي تحقيق دربارة افول خانواده برگزيده مي‌شود؛ به اين معنا كه اين موقعيت‌ها دركي اصيل از يك بيماري مهم اجتماعي به ما مي‌دهد. لذا مي‌توان اميدوار بود همان گونه كه دانش پزشكي طي دويست سال توانسته است بيماري‌هاي بيولوژيك را مهار كند، شايد بتوان با استفاده از اين دانش اجتماعي نوين، بهداشت اجتماعي را بهبود بخشيد. (Ibid, p.2)

در هيچ كشوري طلاق جرم تلقي نمي‌شود. به طور كلي، در چند دهه گذشته طلاق، آسان‌تر، ارزان‌تر، سريع‌تر و به لحاظ اجتماعي مقبول‌تر شده است. در ايالات متحده، هر يك از زوجين هر زمان و به هر دليل كه اراده كنند، مي‌توانند تصميم به طلاق بگيرند. (Ibid) پژوهش‌هاي آماري نشان مي‌دهند كه بين پايبندي‌هاي مذهبي و ايمان ديني از يك سو و بهداشت جسمي و رواني از سوي ديگر، رابطه مستقيم وجود دارد. همچنين بر پايه تحقيقات فوق، افول ارزش‌هاي اخلاقي و پايبندي‌هاي ديني، سبب اصلي روند رو بـه رشـد طلاق در جوامع غربي شده است. بر پايه يك پژوهش در كانادا (1987)، زوج‌هايي كه هفته‌اي يك بار به كليسا مي روند 18 درصد احتمال طلاق دارند؛ در حالي كه اين رقم در مورد زوج‌هاي غيرمذهبي 47 درصد است. يك پژوهش در هلند نشان مي‌دهد، در ميان جواناني كه والدين آنها متدين و مؤمن هستند، ميزان ازدواج همراه با رابطه جنسي نامشروع يا پس از يك رابطه كوتاه مدت، بسيار كمتر است و اين دسته از جوانان معمولاً به رابطه جنسي بدون ازدواج تمايل ندارند. (Ibid, p.5)

به طور خلاصه مذهب به پايداري زندگي و صيانت خانواده در برابر اعتياد به مواد مخدر و الكل كمك مي‌كند. ايمان و انجام مناسك مذهبي، ميزان سوء استفاده از كودكان، خودكشي و بزهكاري، طلاق و فروپاشي نظام خانواده و آشفتگي‌هاي رواني را كاهش داده و احساس بهزيستي را بهبود مي‌بخشد. در نهايت مي‌توان مدعي شد كه بحران خانواده در اصل يك بحران مذهبي است. (Ibid)

باور برخي محققين، اين است كه جامعة سكولار نمي‌تواند روندهاي اجتماعي و خانوادگي رو به زوال را بهبود بخشد؛ بلكه صرفاً مذهب مي‌تواند اين وضع را تغيير دهد. (Ibid)

در غرب به لحاظ تاريخي، مبارزه طولاني بين دولت و كليسا پس از صدها سال با پيروزي دولت خاتمه يافت. به همين دليل در اين زمان، دولت سكولار و جهان‌بيني غيرديني در غرب نهادينه شده است. در نتيجه، زندگي مذهبي در اغلب جوامع اروپايي و بسياري از كشورهاي غربي، از جمله ايالات متحده به حاشيه رانده شده و دين از حوزه عمومي كنار گذاشته شده است. (Ibid, p.6)

چيرگي سكولاريسم ضدمذهبي در جامعه مدرن، مانع جدي فرا روي سياست‌هاي حمايت از خانواده قرار داده است. افزون بر اين مطالب، ايدئولوژي حاكم بر دولت و دولتمردان، دشمنِ خانواده سنتي و مذهب مي‌باشد. به همين دليل رشد آسيب‌شناسي خانواده، باعث افزايش تدوين برنامه‌هاي اجتماعي دولت در جهت رفع مشكلات خانواده شده است. در اين فرآيند، برنامه‌هاي حمايتي دولت، نوعاً وضع را بدتر مي‌كند و بنيان خانواده را بر باد مي‌دهد. (Ibid)

يك پژوهش ملي نشان مي‌دهد كه آمريكايي‌ها معتقدند، تقويت نظام خانواده براي آينده جامعه آمريكا اهميت حياتي دارد و بايد اولويت نخستِ رهبران سياسي باشد.

92 درصد شركت كنندگان در اين نظرسنجي با اين مطلب موافقند كه خانواده محور جامعه است و تنها در صورتي كه خانواده و ارزش‌هاي آن تقويت شود، مي‌توان پيشرفت نمود. همچنين حدود 64 درصد مردم سراسر جهان، خانواده را محور جامعه مي‌دانند.

به رغم موافقت گسترده آمريكايي‌ها با مسأله اهميت خانواده، اغلب آنها معتقدند كه خانواده در اين كشور آن‌چنان كه بايد و شايد نيرومند نيست. وقتي از آمريكايي‌‌ها خواسته مي‌شود كه وضعيت خانواده را توصيف كنند، تنها 7 درصد آنها مي‌گويند خانواده در آمريكا بسيار نيرومند و در حال رشد است؛ در حالي كه 33 درصد معتقدند وضع خانواده نسبتاً رضايت بخش مي‌باشد. برعكس، حدود 60 درصد ديدگاه منفي دارند كه 27 درصد از آنها اظهار مي‌دارند خانواده خيلي قوي نيست و 32 درصد معتقدند خانواده در آمريكا ضعيف و بي‌بنياد است.

علل افول خانواده در آمريكا

كساني كه معتقدند خانواده در آمريكا از استحكام برخوردار نيست، در يك نظرسنجي پاسخ به سؤال «علل اصلي افول خانواده» به ترتيب به موارد ذيل اشاره نمودند:

- ناكامي والدين در آموزش نظم و احترام به كودكان؛

- افزايش ساعات كار والدين؛

- ناكامي والدين در آموزش ارزش‌هاي اخلاقي به كودكان؛

- افزايش ميزان طلاق.

غير از مواردي كه اين افراد متذكر گرديده‌اند، ساير عواملي را كه مي‌توان در افول خانواده مؤثر دانست، عبارتند از:

- فشار و تنگناهاي مالي و اقتصادي؛

- افول ايمان مذهبي و عدم شركت در مراسم مذهبي؛

- كار مادران در بيرون از خانه؛

- دسترسي به مواد مخدر.

از بررسي اين پاسخ‌ها سه عامل اصلي به دست مي‌آيد:

1)- ناكامي والدين در ايفاي مسئوليت‌هاي پرورش كودكان و انجام بهينه تعهدات در برابر خانواده؛

2)- زوال ارزش‌هاي اخلاقي؛ اغلب آمريكايي‌ها معتقدند افزايش چشمگير ميزان افول ارزش‌هاي اخلاقي، مهمترين مسأله‌اي است كه ايالات متحده امروزه با آن مواجه مي‌باشد.

3)- نيروهاي بيروني[4] افزايش تقاضاي كار، فشارهاي مالي و اقتصادي، فشار زمان، مواد مخدر، سرگرمي و تفريح همگي از عوامل افول خانواده به شمار مي‌آيند.

ميزان افول خانواده‌هاي سنتي در آمريكا

28 درصد خانواده‌ها در ماساچوست فاقد پدر هستند. اين رقم چهار برابر ميزان خانواده‌هاي بي‌پدر در سال 1960 مي‌باشد، در هميـن راستــا 26 درصـد كودكـان در ماساچوست از مادران مجرد متولد مي‌شوند.

همچنين در سطح ملي، شمار زوج‌هاي غيرمزدوج[5] از 439000 نفر در سال 1960 به 4 ميليون و 240 هزار نفر در سال 1998 افزايش يافته است.

هزينه‌هاي اجتماعي زوال خانواده

داده‌هاي آماري در حوزه دانش اجتماعي مؤيد اين نكته است كه افول خانواده، حداقل يكي از عوامل مهم افزايش سطح آسيب‌هاي اجتماعي در سه دهة گذشته محسوب مي‌شود. در واقع، پژوهش‌هاي علمي نشان مي‌دهد كه بين ميزان افول خانواده‌هاي سنتي و آمار و ارقام فزايندة آسيب‌هاي اجتماعي، يك رابطة قوي وجود دارد كه به برخي از آنها ذيلاً اشاره مي‌شود:

- دو برابر شدن ميزان جرم و جنايت از سال 1960 تاكنون؛

- يازده برابر شدن نرخ جرايم خشونت بار؛

- صد درصد افزايش يافتن قتل‌ها از سال 1960 تاكنون؛

- صد درصد روي آوردن جوانان زير هجده سال به جرم و جنايت از سال 1960 تاكنون؛

- سه برابر شدن جمعيت زندانيان بزرگسال از سال 1980 تاكنون؛

- استفاده بيش از 39 درصدي كودكان 13-12 سال از مواد مخدر؛

- صد درصد افزايش يافتن زندگي كودكان در فقر از سال 1970 به بعد؛

- تهيدستي حدود 2/19 درصد كودكان در ماساچوست در حال حاضر.

داده‌هاي تجربي نشان مي‌دهند كه خانواده‌هاي سنتي (با حضور پدر و مادر) بهترين محيط را براي رشد كودكان فراهم مي‌كنند. توجه به اين نكته نيز لازم است كه گرچه بحث درباره مزيت‌هاي نسبي خانواده‌هاي سنتي همچنان جريان دارد، اما بيشتر دانشمندان اجتماعي اكنون اذعان دارند كه مشاجرة علمي دربارة مسأله ساختار خانواده پايان يافته است. بر اساس يافته‌هاي پژوهش‌هاي تجربي، مزايا و منافع خانواده‌هاي سنتي براي كودكان و براي جامعه صنعتي مدرن عبارتند از:

- كاهش ميزان جرم و جنايت؛

- كاهش خشونت؛

- كاهش خشونت در ميان جوانان؛

- كاهش استعمال مواد مخدر در ميان جوانان؛

- كاهش ميزان فقر در ميان كودكان و افزايش بهره‌وري و تندرستي شهروندان.

حدود 40 درصد كودكاني كه در خانواده‌هاي بدون پدر زندگي مي‌كنند، در طول يك سال پدرشان را نديده‌اند. (National Fatherhood Initiative, Father Facts, 1998) همچنين 8 درصد نوجوانان در بيمارستان‌هاي رواني، از خانواده‌هاي تك سرپرست (تك والديني) مي‌باشند. (Elshtain, JeanBethke, July 1993, pp14-21)

بر پايه نظرسنجي «گالوپ» در سال 1996، 2/90 درصد آمريكايي‌ها معتقدند زندگي تحت سرپرستي والدين (پدر و مادر) براي كودكان مهم است؛ در حالي كه فقط 15 درصد كودكان سياه‌پوست با والدين خود زندگي مي‌كنند كه همين تعداد هم در فقر به سر مي‌برند. البته اين رقم در مورد كودكاني كه تنها با مادران خود زندگي مي‌كنند، 57 درصد است.

از مجموع حدود 65 ميليون كودك زير 17 سال در سال 1996، حدود 28 ميليون نفر يعني 43 درصد آنها كودكان نامشروع بودند كه از ميان آنها حدود 7/16 ميليون كودك، طلاق والدين خود را تجربه كرده‌اند.

در سال 1960 ، 3/5 درصد مجموع نوزادان، نامشروع بودند كه در سال 1999 اين رقم به 33 درصد افزايش يافته است. همچنين بيش از 60 درصد مادران غيرمتأهل در آمريكا در سنين بين 49-18 سال معتقدند، يك بچه را خودشان به تنهايي (بدون انتساب به پدر مشخص) به دنيا مي‌آورند و از مجموع بيش از 71 ميليون كودك در ايالات متحده، حدود 3/1 آنها در خانواده‌هاي كامل (به همراه والدين) زندگي نمي‌كنند.

يكي از پيامدهاي افول خانواده در غرب، افزايش سقط جنين مي‌باشد. در ايالات متحده، بر پايه برآوردهاي سال 1996، 35 درصد بارداري‌هاي دوشيزگان 19-15 سال با سقط جنين پايان مي‌يابد. جدول ذيل ميزان سقط جنين در چند ايالت آمريكا را نشان مي‌دهد:

جدول شماره 1: سقط جنين دختران بين 19-15 در سال 1996

ايالت	درصد سقط جنين
نيوجرسي	58
نيويورك	56
كلمبيا	54
ماساچوست	53
مريلند	50
كنتاكي	50
ايالات متحده	35

هر سال حدود يك ميليون دختر زير بيست سال در ايالات متحده، باردار مي‌شوند. 55 درصد اين حاملگي‌ها به تولد نوزاد مي‌انجامد، 31 درصد به سقط جنين عمدي منجر مي‌گردد و 14 درصد نيز به سقط جنين ناخواسته مي‌انجامد.

بنابراين با بررسي مفاهيمي مانند ازدواج، طلاق، ازدواج نامشروع، سقط‌جنين، زندگي در كنار يكديگر بدون ازدواج[6] و ... معلوم مي‌شود خانواده دستخوش بحران يا در ورطة فروپاشي مي‌باشد.

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 0 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 13 اسفند 1393 ساعت: 6:20 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره مذهب ،حکومت و خانواده در آمریکا,تحليلي از وضعيت مذهب در آمريكا,دین و حكومت در آمریكا,خانواده در آمريكا,

نويسنده:nevisandeh

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

تحقیق درباره بررسي تفاوت بلوغ عاطفي در بين دانشجويان خانم مجرد و متأهل

بازديد: 553

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

بررسي تفاوت بلوغ عاطفي در بين دانشجويان خانم مجرد و متأهل 18 تا 30 سال دانشگاه سيستان و بلوچستان در سال 86

چكيده:

پژوهش حاضر بررسي تفاوت بلوغ عاطفي در ميان خانم هاي مجرد و متأهل در مقطع كارشناسي دانشگاه سيستان وبلوچستان است.

جامعه اين پژوهش كه نمونه ما از آن انتخاب شده كل دانشجويان خانم دانشگاه سيستان و بلوچستان است. نمونه اين پژوهش شامل 160 نفر مي باشد كه 80 نفر مجرد و 80 نفر متأهل مي باشد كه به روش تصادفي انتخاب شده است. پژوهش حاضر به اين سئوال محقق پاسخ مي دهد كه آيا بين دانشجويان خانم مجرد يا متأهل از نظر بلوغ عاطفي تفاوت معناداري وجود دارد يا نه؟

ابراز تحقيق پرسشنامه مقياس بلوغ عاطفي از بهارگاوا مي باشد كه مشتمل بر 48 سؤال است بعد از اجراي پرسشنامه و تجزيه و تحليل اطلاعات گردآوري شده با استفاده از آمار توصيفي شامل محاسبه جداول فراواني و نمودارها مي باشد و آمار استنباطي كه شامل آزمون خي 2 ميباشد پژوهش به صورت زير بدست آمد:

«در بين دانشجويان خانم مجرد و متأهل دانشگاه سيستان و بلوچستان تفاوتي از نظر بلوغ عاطفي وجود ندارد و تفاوت بي معني است»

1-1- مقدمه

دوره بلوغ دوراني مبهم از نظر شناخت خصايص و دوران تمايلات متضاد است. با ورود كودك به دنياي نوجواني و بلوغ، ولادتي تازه و مرحله ي ويژه و مستقل از دوره هاي قبل و بعد پديد مي آيد كه آن را مرحله انتقال، مرحله نجات از كودكي دوران تحولات همراه با دگرگوني هاي سريع و غافلگير كننده، مرحله طوفان حيات و مرحله نجات از طفيلي گري نيز مي نامند.

افراد در اين دوران احياناً‌ با ترس و بيم هايي مواجه مي گردند كه رفع و تعديل آن نيازمند به حمايت از سوي والدين و مربيان است. (قائمي، 1380، ص 22)

موارد زير از جمله تغييرات دوران بلوغ است:

- تحولي در اندام او ايجاد شده و شرايط جديد، تعادل اندامي او را بهم مي زند.

- در عواطف و احساسات او نيز تغيير پديد مي آيد و موجب دگرگوني هايي در خشم و ترس و محبت او و ... مي شود.

- در جنبة‌ ذهن او نيز تحولات رو به رشدي ايجاد مي گردد و هوش و عقل و انديشه و تخيل او را دگرگون مي سازد.

- در جنبه روان او در عرصه هاي فطري و وجداني،‌ آزادي خواهي و استقلال طلبي، ستايش و نيايش، حقيقت دوستي، و ... دگرگوني هايي ايجاد مي شود.

- و بالاخره در غدد دروني جوش و خروش و دو غده جنسي شكفتگي و بيداري خاصي پديد مي آيد كه موجد خواسته هايي در اقناع غريزي مي گردد. (قائمي، 1380، ص 28)

1-2- «بيان مسئله»‌

بسياري از افراد در سنين جواني و نوجواني به بلوغ عاطفي دست پيدا نمي كنند در صورتي كه اكثر افراد به بلوغ جنسي و بلوغ تا سن زير 20 سال دست پيدا مي كنند ولي يا به بلوغ عاطفي نمي رسند يا خيلي دير به اين بلوغ مي رسند بلوغ عاطفي به اين معناست كه فرد به حدي از پختگي مي رسد كه مي تواند راه حلهاي پيچيده تري براي مشكلات روزمره عاطفي خود پيدا كند و از احساس خود به صورت پيچيده تري براي حل اين مشكلات استفاده كند و توانايي كنترل نوسانات شديد آن را دارد اين مسئله مهم است كه آيا افراد ابتدا به يك بلوغ نسبي عاطفي دستي مي يابند و بعد سعي مي كنند به زندگي مشترك قدم گذارند يا وقتي ازدواج كردند و زندگي مشتركي را با فرد ديگري آغاز كردند اين بلوغ در آن ها رشد مي كند بسياري از افراد معتقدند كه فرد ابتدا بايد از لحاظ اقتصادي و اجتماعي به يك استقلال دست پيدا كنند و بعد به نيازهاي عاطفي خود توجه داشته باشند. امروزه در بين دختران مجرد افسردگي زياد ديده مي شود اين كه فردي نمي تواند عواطف خود را به درستي بشناسد و به طبع نحوه كنترل و ابراز آن ها را نمي داند حالا يا آن ها را به شكل نادرست ابراز مي كند يا آن ها را سركوب و انكار مي كند و در نهايت مسئله اصلي اين پژوهش كه ما به بررسي آن مي پردازيم اين است آيا بين دانشجويان خانم مجرد و متأهل از لحاظ بلوغ عاطفي تفاوت معناداري وجود دارد يا نه؟ به عبارتي آيا ازدواج تأثيري در بلوغ عاطفي افراد مي گذارد يا نه؟‌

مسئله بلوغ عاطفي مسئله اي است مهم كه اگر افراد به آن توجه نكنند ممكن است در زندگي آينده و مشتركشان با فرد ديگري به مشكل برخورد كنند مسلماً‌ كسي كه از نظر عاطفي به سطحي از رشد و بلوغ نرسيده است نمي تواند زندگي مسالمت آميزي را با فرد ديگري داشته باشد زيرا كه او هنوز تسلطي بر عواطف و احساسات خود ندارد و اينكه نمي داند چگونه آنها را كنترل كند؟ پس اگر ما بدانيم كه فرد آينده شريك زندگيمان به بلوغ عاطفي رسيده و شرايط گرداندن يك زندگي را دارد مي توانيم به او اطمينان كرده و در مشكلاتي كه فراروي زوج قرار مي گيرد را حل كنيم. لذا بدين منظور ارتباط بين دو متغيير بلوغ عاطفي و متأهل را مورد بررسي قرار مي دهيم.

1-3- «اهميت و ضرورت پژوهش»

دوران بلوغ و مراحل قبل و بعد از آن دوراني مهم و از نظر پايه گذاريها دوراني سرنوشت ساز است آغاز آن به هر گونه اي كه باشد لاجرم فرجامي خواهد داشت كه ممكن است بسيار تلخ يا شيرين داشته باشد. اكثريت افراد بعد از رسيدن به بلوغ نسبي فكري سعي در گرفتن مسئوليتهاي اجتماعي مي كنند كه چنين چيزي را جامعه و خانواده به شدت از آن ها طلب مي كند جوان سعي مي كند از لحاظ اقتصادي و اجتماعي زندگي مستقلي براي خود داشته باشد در كنار اين زندگي مستقل اجتماعي به روابط با جنس مخالف مي پردازند چه به بلوغ عاطفي رسيده باشند چه نه. امر ازدواج خود عامل مهمي در ايجاد بلوغ عاطفي است هر شكست عاطفي خود باعث مي شود فرد تلاش بيشتري در كنترل احساسات خود كند. بسياري معتقدند كه بلوغ عاطفي در ميان زنان و مردان متأهل بيشتر از افراد مجرد ديده مي شود و به رشد بيشتري رسيده است اگر رشد عاطفي و بلوغ عاطفي فرد با النسبه كامل باشد قابليت انطباق او بالاست و تمايلات بازگشتي او كم است.

«ازدواج يك امر جهاني است كه در تمام جوامع در طول تاريخ وجود داشته و به يك مجموعه از نيازهاي اساسي انسان پاسخ مي دهد بقاي نسل و پرورش فرزندان تحقق آرزوي ديرين كودكي براي پدر و مادر بودن دستيابي به عاليترين سطح دوستي و صميميت دوره جواني و بزرگسالي ارتباط گرم و دو جانبه عاطفي و جنسي و تقسيم كار و همكاري و همراهي در طول زندگي در شمار اساسي ترين كاركردهاي خانواده است. موفقيت در ازدواج حاصل عوامل گوناگون است ازدواج به موقع، هماننديهاي شخصيتي شيوه هاي مناسب ارتباط با يكديگر، پافشاري بر تعهدات زندگي خانوادگي و برخورداري از امكانات شغلي و مالي و رفاهي را مي توان از عوامل مهم به شمار آورد از طرف ديگر كم تجربگي و ناپختگي همسران جوان، مشكلات مربوط به پذيرش هويت متفاوت طرف مقابل، خصوصيات متفاوت در خانواده و دخالتهاي بي مورد و انتظارات بيجاي آنان از همسران جوان و كمبودهاي مالي و شغلي و تدارك وسايل زندگي و مسكن بر مشكلات اين جريان پيچيده مي افزايد و شايد ناشي از عدم بلوغ عاطفي باشد.»

مفهوم رفتار عاطفي بالغ در هر سطحي حاصل رشد طبيعي عاطفي است شخصي قادر به كنترل عواطف خويش است كه تأخير در ارضا را تحمل كند بدون اينكه تأسف بخورد و رنج بكشد مورگان مي گويد «يك نظر كارآمد درباره بلوغ بايد تمام حيطه فرديت،‌ نيروها و توانايي لذت از اين نيروها را در نظر بگيرد»

كاپلان و بارون خصوصيات شخصي را كه از لحاظ عاطفي بالغ است بررسي كرده و مي گويد «او قابليت مقاومت در برابر تأخير در ارضاي نيازها را دارد او توان تحمل ميزان معقول ناكامي را دارد او به طرح و نقشه درازمدت معتقد است و مي تواند توقعات خويش را بر مبناي اقتضاي موقعيت به تعويق اندازد يا در آن تجديد نظر نمايد.

برجسته ترين علامت بلوغ عاطفي توانايي تحمل تنش است يك علامت ديگري بي تفاوتي، برخي از انواع محركات است كه بر نوجوانان و جوانان اثر مي كند و او را بي حوصله يا دستخوش احساسات مي نمايد بعلاوه شخص بالغ از نظر عاطفي پيوسته داراي گنجايش شادي و تفريح است كول افرادي كه از لحاظ عاطفي بالغ هستند داراي خصوصيات زيرند: مايل به غير همجنس، درك نگرش رفتار ديگران، ميل به پذيرش نگرش ها و عادات ديگران و قابليت تأخير پاسخهاي خود.

1-4- «اهداف پژوهش»

اهداف پژوهش به دو دسته اهداف كلي و اهداف جزئي تقسيم مي شود.

اهداف كلي :

بررسي تفاوت دو گروه خانم هاي مجرد و متأهل از نظر بلوغ عاطفي

اهداف جزئي:

1- چگونگي پديدايي بلوغ عاطفي

2- رابطه بلوغ عاطفي با ازدواج

3- رابطه بلوغ عاطفي با ديگر انواع بلوغ مانند زيستي و رواني

1-5- «سئوالهاي پژوهش»

1- آيا بين خانم هاي مجرد و متأهل از نظر بلوغ عاطفي تفاوتي وجود دارد؟

2- آيا از لحاظ عدم ثبات عاطفي بين افراد مجرد و متأهل تفاوتي وجود دارد؟

3- آيا از لحاظ بازگشت عاطفي بين افراد مجرد و متأهل تفاوتي وجود دارد؟

4- آيا از نظر استقلال بين افراد مجرد و متأهل تفاوتي وجود دارد؟

5- آيا از نظر سازگاري بين افراد مجرد و متأهل تفاوتي وجود دارد؟

1-6- «تعاريف نظري»

در پژوهش انجام شده كلمات و اصطلاحات به كار برده شده: بلوغ، بلوغ عاطفي، دانشجو، مجرد، متأهل دانشگاه مي باشد.

بلوغ: بلوغ در لغت به معني رسيدن، به سر رسيدن، رسيدن به سن رشد، مرد تمدن و زن تمدن، سن رسيدگي مرحله اي از زندگي است كه حد فاصل دوران كودكي و بزرگسالي است و اين دوره از حيات انساني با يك سري علائم و تظاهرات جسماني و رواني توأم است.

بلوغ عاطفي: يعني اين كه فرد به حدي از پختگي احساسي مي رسد كه راه حلهاي پيچيده تري براي مشكلات روزمره عاطفي خود پيدا كند و از احساس خود به صورت پيچيده تري براي حل مشكلات استفاده مي كند توانايي كنترل نوسانات شديد را دارد و ياد گرفته كه احساسات خود را كنترل كند.

دانشجو: به كسي اطلاق مي شود كه بعد از اتمام دوران دبيرستان و پيش دانشگاهي از راه كنكور و قبول شدن در آن وارد دانشگاه مي شود و مشغول به تحصيل مي شود.

مجرد: كسي كه ازدواج نكرده و يا به تنهايي يا در كنار پدر و مادر خود زندگي مي كند.

متأهل: كسي كه ازدواج كرده و داراي اهل و عيال است و از زندگي مجردي خود فاصله گرفته است.

1-7- تعريف عملياتي

بلوغ عاطفي: بر اساس نمره اي كه فرد از پرسشنامه مقياس بلوغ عاطفي به دست مي آورد.

مجرد: افرادي كه هنوز ازدواج نكرده اند.

متأهل: افرادي كه ازدواج كرده اند.

2-1- پيشينة تاريخ ما به دو دستة نظري و عملي تقسيم مي شود.

2-2- «پيشينه نظري»

تعريف بلوغ عاطفي: زماني مي توانيم فردي را از لحاظ عاطفي بالغ بدانيم که فرد کليه عواطف و احساسات خود را به درستي بشناسد و نحوه ابراز صحيح و کنترل آنها را بداند. افسردگي از جايي آغاز مي شود که فرد عواطف خويش را به درستي نمي شناسد و بالطبع نحوه کنترل و ابراز آنها را نمي داند پس يا آنها را به شکل نادرست ابراز مي کند و يا آنها را انکار و سرکوب مي کند.

جهت پيشگيري و کاهش اين دسته از افسردگي ها چنانچه ايجاد عدالت مطالعه در خانواده و جامعه بسيار مهم است که اين کار يکي از وظايف اساسي آموزش و پرورش و رسانه هايي چون مطبوعات، صدا و سيما است که متأسفانه اين ارگانها نه تنها کاري در اين زمينه انجام نمي دهند. بلکه در بسياري موارد خوراکهاي اطلاعات بسيار مسمومي را نيز در اختيار مخاطبين قرار مي دهند و اين به دليل اهمال کاران متخصصان و نداشتن قدرت مانور آنها در اين سازمانها در اين رسانه ها مي باشد.

تاريخچة روانشناسي بلوغ

در مطالعات تغييرات مربوط به بلوغ «ارسطو» تغييرات خاص از بلوغ جنسي را شرح داده و همچنين به تغييرات رواني همزمان با اين تغييرات اشاره کرده است.«ژان ژاک روسو» در قطعه اي از خطابه مديحه سن برنارد، بوسوئه و همچنين در کتاب چهارم اميل از اسرار دوران بلوغ که آن را تولد ثانوي ناميده است، بحث مي نمايد. اولين مقاله معتبر و علمي در رابطه با بلوغ توسط برنمايم در سال 1891 منتشر شد و بالاخره با پژوهشهاي گسترده استانلي هال به عنوان پدر روان شناسي بلوغ نوجواني اين مطالعات وارد حيطة روان شناسي شد.

مفهوم بلوغ و تفاوت آن با نوجواني

بررسي و تعيين مفهوم بلوغ از طرف روانشناسان بلوغ و صاحب نظران ساير حوزه هاي مورد بررسي قرار گرفته است. اکثريت قريب به اتفاق صاحب نظران در مورد واژه هاي بلوغ و نوجواني توافق ندارند و معمولاً پيدا کردن نظريه اي مشترک بين آنها کار دشواري است. عمدتآً توجه به تغييرات جنسي در اکثريت تعاريف مورد تأکيد بوده است و بلوغ را مرحلة شروع تغييرات جسمي و جنسي دانسته اند که در آغاز نوجواني اتفاق مي افتد.

عوامل مؤثر در بلوغ

در اين مقولة روان شناسي بلوغ تأثير عوامل چون عوامل اجتماعي، اقتصادي، زمان،عوامل عصبي و هورموني را مورد بررسي قرار مي دهد. از آن جائي که بلوغ به عنوان يک مفهوم کلي و گسترده جنبه هاي مختلفي از رشد را غافل مي شود مثل بلوغ جنسي و جسمي، بلوغ عاطفي، بلوغ اجتماعي، بلوغ اقتصادي و ...روان شناسي بلوغ علاوه بر ارتباط تنگاتنگ و عميق خود با ساير حوزه هاي روان شناختي همچون روان شناسي رشد، روان شناسي شخصيت، روان شناسي باليني و مشاوره با ديگر شاخه هاي علمي نيز ارتباط گسترده اي دارد.

بلوغ از ديدگاه روان شناسان:

پژوهشگران تا پيش از دهه هشتاد ميلادي به نقش بلوغ در تحول نوجوانان توجه زيادي نداشتند شايد به اين علت که در آن سالها بررسي الگوهاي بدني و جنسي اشخاص جالب توجه نمودند.

1- از ديد کاپلان و بارون: خصوصيات شخصي را که از لحاظ عاطفي بالغ است بررسي کرده مي گويد او قابليت مقاومت در برابر تأخير در ارضاي نيازها را دارد او توان تحمل ميزان معقول ناکامي را دارد او به طرح و نقشه دراز مدت، معتقد است و مي تواند توقعات خويش را بر مبناي اقتصادي موقعيت به تعويق اندازد يا در آن تجديد نظر کند.

2- از نظر والتر، دي، اسميت سون: بلوغ عاطفي جرياني است که طي آن شخصيت فرد مداوماً براي احراز بيش از پيش سلامت عاطفي از لحاظ رواني و فردي مي کوشد.

3- ال. اي هولينگ ورث: برخي از خصوصيات اشخاصي که بلوغ عاطفي دارند را اين چنين برمي شمارد:

1- او قادر به پاسخگويي تدريجي يا درجه اي از پاسخهاي عاطفي است او به طريق همه يا هيچ پاسخ نمي دهد بلکه حد خود را نگه مي دارد اگر کلاهش را باد ببرد دستپاچه نمي شود.

2- همچنين مي تواند پاسخ هاي خود را به تأخير اندازد. آنچنان که به تكانشوري فرد عالي را به تأخير مي انداخت.

3- کنترل ترحم نسبت به خود او به جاي نشان دادن ترحم به خود نا آرام مي کوشد آن را براي خود احساس کند.

4- طبق نظر بارنارد: معيارهاي رفتار عاطفي بالغ به شرح زير است:

- بازداري بيان مستقيم منفي

- پرورش عواطف مثبت و پيشرو

- تکامل تحمل در شرايط نامطلوب و افزايش رضايت از پاسخهاي اجتماعي مطلوب

- افزايش وابستگي به اعمال

- توانايي انتخاب از ميان شقوق گوناگون

- رهايي از ترس نامعقول

- درک و عمل مطابق محدوديت ها

- توانايي کسب پيروزي و حيثيت با متانت

- لذت از زندگي روزمره

- آگاهي از توان و پيشرفت ديگران

5- از نظر کول: برجسته ترين علامت بلوغ عاطفي توانايي تحمل تنش است يک علامت ديگر بي تفاوتي به برخي از انواع محرکات است که بر کودکان يا نوجوانان اثر مي کند و او را بي حوصله يا دستخوش احساسات مي نمايد.بعلاوه شخص بالغ از نظر عاطفي پيوسته داراي گنجايش شادي و تفريح است او از کار و تفريح هر دو لذت مي برد.

6- از نظر فرد مک کيني: افرادي که از لحاظ عاطفي بالغ هستند داراي خصوصيات زيرند: مايل به غير همجنس، درک نگرش و رفتار ديگران، ميل به پذيرش نگرش ها و عادات ديگران و قابليت تأخير پاسخ هاي خود

7- از ديد سئول: اگر رشد عاطفي فردي با انسبه کامل باشد قابليت انطباق او بالاست، تمايلات بازگشتي او کم است و حساسيت هاي او در حداقل است. مرتباً براي نيل به تلفيق سالم احساس، تفکر و عمل مي کوشد.

8- مورگان: يک نظر کارآمد درباره بلوغ عاطفي بايد تمام حيطة فرديت، نيروها و توانايي لذت از اين نيروها را در نظر بگيرد.

عاطفه چيست:

کودک در اوايل تولد خود 2 احساس بيشتر ندارد يکي احساس خوشحالي و ديگري ناراحتي که عکس العمل اولي خنده و دومي گريه است اين احساس اوليه که لذت والم مقدماتي مي باشد انفعال نيز گفته مي شود ولي به مرور که سن افزايش يابد و کودک بتواند به تجزيه و تحليل انگيزه ها پرداخته و در ذهن خود تغييراتي را به عمل آورد مي بينم که يک انگيزه ممکن است انفعالات مختلفي به وجود آورد که ترکيب آن ها يک حالت بخصوصي به وجود مي آورد که به آن عاطفه مي گوييم از همين لحاظ است که گوديناف گفته است کسانيکه بتوانند در مقابل عواطف استقامت نموده و آن را کنترل نمايد افرادي سعادتمند مي باشند زيرا «گزل» عواطف بر استقامت شخص در مقابل حوادث و محرکهاي اجتماعي مي افزايد او مي گويد تمام بدبختي ها ي بشري از بي انضباطي هيجانات و عواطف شديد آن حاصل مي گردد هوش و دانش و استعداد در مقابل عواطف شديدي اثر و قطره اي هستند در درياي عواطف. اگر شخص به بلوغ برسد به ندرت تسليم هيجانات مي شود و حرکات نامطبوعي ظاهر مي سازد.

«جايگاه عاطفه در مغز از نظر زيستي»

آنتونيوراماسيد معتقد است که عواطف در تصميم گيري ها و رفتار اجتماعي ما نقشي مثبت دارند، و نيز اينکه بيماراني که در ناحيه ونتروميديال (قسمت پيشين قطعة پيشاني) دچار ضايعه شده باشند قادر به احساس عواطف نيستند و در نتيجه فاقد تصميم گيري درست و رفتار اجتماعي معقول (که تا حدودي از معيارهاي بلوغ عاطفي است) هستند. اگر نظرية راماسيد درست باشد ممکن است لازم باشد که ما در تصورات و عقايد خود نسبت به ارادة آزاد مسئوليت اخلاقي وجدان اجتماعي و بسياري از مسائل ديگر تجديد نظر کنيم.

همة اين نتايج برگرفته از دو آزمايش است که دانشمندان و محققاني در مورد آسيب ديدگي مغز فردي که مغزش مورد صدمة يک ميلة آهني بر اثر انفجار شده بود و ديگري توموري که در مغز موري رشد کرده بود انجام شده و تحقيقات به عمل آمده اين طور نشان مي داد که افرادي که آسيبي در قسمتي از مغز خود داشتند دچار تغيير شخصيت و و خلق و خو شده بودند که با پيگيري و بررسي اين دانشمندان مشخص شد که ناحية مشخصي در مغز وجود دارد که آسيب ديدنش موجب تغيير عواطف ميشود.

«مراحل تشکيل هويت در جوانان دانشگاهي»

متخصصين عقيده دارند بحران هويت در نوجوانان دبيرستاني ناشي از مسائل جدي مي باشد که آيا با گروه هم سن تطابق يابند يا قضاوت اخلاقي و ارزشهاي شخصي را حفظ نمايند، به تغييرات جسمي خود چگونه بنگرند در نظام اجتماعي دبيرستان چه نقشي را به عهده گيرند در حاليکه جواناني که دبيرستان را به اتمام رسانده اند مسائل هويت را در قالب نقشهاي آتي اجتماعي، شغلي و ارزش مي شناسد.

الگوي تحول رواني- اجتماعي

در الگوي تحول رواني- اجتماعي، اريک اريکسون و رابرت هويهورست بر نقش کليدي و مهم توالي زمان وقوه رويدادهاي زندگي به عنوان عوامل تعيين کننده تحول تأکيد دارند. سازگاري بستگي به اين دارد که افراد تکاليف مهمي را که در موقعيتهاي مختلف زندگي تان مواجهه مي شوند. با موفقيت پشت سر گذرانيد. اين تکاليف شامل کسب مهارتهاي اجتماعي و شناختي است که البته ارزش آنها، به فرهنگ و جامعه اي که فرد در آن زندگي مي کند بستگي دارد. اريکسون هشت مرحلة تحول رواني- اجتماعي را که شامل دوره زندگي است توصيف کرده :

مراحل تحول در نظريه اريکسون

مرحله

تكاليف تحولي

طفوليت

نوپا

اوايل كودكي

اواسط كودكي

نوجواني

اوايل بزرگسالي

اواخر بزرگسالي

اعتماد در برابر عدم اعتماد- طفل نسبت به مراقبان خود داراي اعتمايابي اعتماد خواهد بود.

خود پيروي در برابر ترديد- نوپا نسبت به توانايي هاي جديد خود احساس غرور و شك مي كند.

ابتكار در برابر احساس گناه – كودك از خود ابتكار نشان مي دهد يا مي ترسد.

كارايي در برابر احساس حقارت – كودك مهارتهاي جديد را فرا مي گيرد و يا احساس حقارت مي كند.

هويت يابي در برابر سر در گمي- نوجوان هويت قابل قبول خود را كسب مي كند يا دچار سردرگمي مي شود.

صميميت در برابر كناره جويي- جوانان به برقراري روابط نزديك با ديگران مي پردازند يا منزوي مي شوند.

باروري، تماميت در برابر نوميدي – شخص در پايان عمر از زندگي خود رضايت خاطر يا احساس عدم كاميابي دارد.

در هر هشت مرحله افراد با تکاليف متمايز، تعارضات و چالشهايي روبرو مي شوند. آمادگي براي نشان دادن يک تکليف خاص، به باليدگي زيست شناختي و انگيزه شخص بستگي دارد. (اريکسون، 1963)

هويهورست(1972) تکليف تحولي را به اين صورت تعريف کرد که اگر فردي موضوع معيني را در زندگي با موفقيت پشت سر گذارد، شادکامي و موفقيت وي سبب پيروزي مي شود و شکست سبب عدم شادکامي و تأثير فرد توسط اجتماع شده و فرد با تکاليف بعدي نيز دچار مشکل مي شود. اکثر تکاليف تحولي مانند خودبسندگي، هويت يابي بزرگسالي و يا اکتساب ارزشها، اختصاص به دوره خاصي از زندگي (نظير نوجواني) فرصتهاي بهتري را براي کار روي اين تکاليف فراهم مي کند. هويهورست هشت تکليف را که بيشتر نوجوانان بايد قبل از بزرگسالي نشان دهند (اما احتمال دارد به طور کامل انجام ندهند) توصيف کرده است.

«تکاليف تحولي هويهورست براي نوجوانان»

- شکل گيري باليدگي روابط با همسالان مذکر و مؤنث

- سازگاري نقش احتمالي زنانگي يا مردانگي

- وضع جسماني مورد قبول شخص

- استقلال عاطفي از والدين يا ساير بزرگسالان

- آمادگي براي ازدواج و تشکيل خانواده

- آمادگي شخص براي اشتغال و تأمين نيازهاي مالي خود

- کسب ارزشهايي که رفتار شخص را هدايت مي کنند.

- برعهده گرفتن مسئوليتهاي اجتماعي (هويهورست، 1972)

که هر کدام از اين تکاليف فرعي هشتگانه در شکلي گيري هويت شخص نقش دارند.

نحوه چالش و انجام تکاليف ويژه اي که فرد با آنها روبرو مي شود به عوامل گوناگوني نظير :

جنس، فرهنگ، گروههاي نژادي و موقعيتهايي که شخص در آن قرار مي گيرد بستگي دارد. تکاليف ويژه زندگي شامل کسب نمرات مطلوب در آزمونها، راندن اتومبيل، ارتباط خوب با ديگران يا آموختن مواد درسي است.

تعدادي از تکاليف نظير اکتساب مجموعه اي از ارزشها، در تعداد زيادي از نوجوانان که زمينه زندگي مشابهي ندارند ممکن است وجود داشته باشد. اما به طور کلي نوجوانان در فرهنگها، جوامع و يا نژادهاي مختلف با تکاليف گوناگون و موضوع هاي متنوعي در زندگي.

رشد و تکامل هيجاني و عاطفي

انسانيت انسان عمدتاً با عواطفش شناخته مي شود هر فرد عادي مي داند که داراي عواطفي است و زندگي بدون عواطف، زندگي تيره و مکانيکي و بي رنگ خواهد بود. از طرف ديگر سلامت رواني و عقلي شخص به علامت رواني او بستگي دارد. زيرا نظر شخص نسبت به خودش، ديگران، اوضاع اجتماعي، وزندگي به طور کلي از چگونگي رشد و تکامل عواطف وي متأثر مي شود. داوريهاي هر فرد به کيفيت عواطف او بستگي دارد و شخصي که از رشد عالم هيجاني و عاطفي بهره مند نباشد هرگز فردي واقع بين، نيک انديش، درست کردار نخواهد بود. در واقع زندگي سعادتمندانه با رشد سالم و طبيعي عواطف شخص رابطه مستقيم دارد.

رشد هيجاني و عاطفي در نوجوان:

هيجان فرد با دو عالم خارجي و داخلي فرد بستگي دارد هيجانها و عواطف نوجوان غالباً با خصايص زير مشخص مي شوند:

1- شدت: هيجانها و عواطف نوجوان به صورت شديد ظاهر مي شود.

2- سرعت: نوجوان از محرکهاي هيجاني به سرعت متأثر مي شود و علت آن تأثر سريع، پيدايش اختلال در تعادل غدد داخل و تغيير گرايش او نسبت به محيط است.

3- افسردگي: گاهي نوجوان در بيان و تعبير هيجانهايش شک مي کند آن ها را از ترس انتقاد و سرزنش مردم ظاهر نمي کند.

4- عدم کنترل: گاهي نوجوان در تعبير هيجانهاي خود بيباک مي شود به کارهايي اقدام مي کند ولي بعداً پشيمان مي شود. و به سرزنش خود مي پردازد.

5- ناپايداري: پاسخ هاي عاطفي در نوجوانان ناپايدارند. علت ناپايداري عواطف در نوجوانان تغييرات بلوغي و ترديدهاي اجتماعي است که دائماً موجب پيدايش تنش عاطفي در نوجوان مي شود.

6- ناشيگري: نوجوان در اظهار يک پاسخ عاطفي تازه بي تجربه است مثلاً نمي داند که محبت خود را نسبت به جنس مختلف چگونه نشان دهد.

نيازهاي عاطفي فرد و اهميت آن ها:

1- نياز به تعلق خاطر: هر فرد در زندگي مي خواهد خود را به گروه يا جماعتي متعلق بداند اين احتياج فرد را مي توان با تشکيل گروههاي مختلف ارضا کرد.

2- نياز به محبت متقابل: فرد در تمام زندگي نيازمند است که مورد محبت قرار گيرد.

3- نياز به موفقيت : هر کس در زندگي مي کوشد در کارها و فعاليت هاي خود کامياب شود.

4- نياز به امنيت اقتصادي: فرد بايد از لحاظ مالي و اقتصادي اطمينان داشته باشد.

5- نياز به آزادي از ترس: فرد نيازمند است از هرگونه ترس و اضطراب آزاد باشد.

6- نياز به آزادي از گناه: اين نياز فرد را هنگام انجام گناه به رفتار برون فکني يا دليل تراشي وادار مي کند.

7- نياز به همدردي: هر فرد مي خواهد در ناراحتي افراد همدردي کند و از ديگران انتظار دارد که به همدردي او علاقه نشان دهند.

8- نياز به شناخته شدن و پذيرفتگي: هر فرد نيازمند است تا ديگران شخصيت و فرديت او را دريابند و بپذيرند.

رشد و تکامل اجتماعي:

رشد اجتماعي فرد مانند ساير جنبه هاي رشدي او گسترش پيدا مي کند و تقريباً همه فعاليتهاي او را تحت تأثير قرار مي دهد. بستگي ميان رفتار اجتماعي و هيجاني (عاطفي) فرد به قدري زياد و پيچيده است چنانکه به طور دقيق نمي توانيم اجتماعي يا عاطفي بودن بعضي از علامت هاي رفتار مانند حسادت، کمرويي و ترس و محبت را بشناسيم.

منظور از رشد اجتماعي چنانکه اشاره شد فرد در روابط اجتماعي است به طوري که بتواند با افراد جامعه اش، هماهنگ و سازگار باشد. فرد همه مفاهيم، احساسات، گرايش ها و مهارتهاي خود را در زمينه اي از زندگي گروهي کسب مي کند.

رفتار فرد به اعتبار اينکه يک موجود زنده اجتماعي است قدم به قدم با رشد فرديت او تغيير مي يابدو اين رشد اجتماعي و فردي شخصيت فرد را کامل مي کند.

ترک خانه پدري:

ترک کردن خانه پدري گام مهمي در قبول مسئوليت و کسب استقلال است. ميانگين سن ترک کردن خانه پدري در سالهاي اخير افزايش يافته است. اين که فرد در چه سني خانه پدري را ترک کند دلايل متعددي دارد. ترک خانه براي تحصيلات معمولاً در سنين پائين صورت مي گيرد و ترک کردن براي کار تمام وقت و ازدواج در سنين بالا روي مي دهد. ازدواج رايج ترين علت ترک خانه پدري مي باشد. نزديک به نيمي از جوانان بعد از ترک مقدماتي خانه پدري براي مدت کوتاهي برمي گردند آنهايي که به قصد ازدواج مي روند به احتمال کمي برميگردند وقتي افراد در مسير استقلال با پيچ و خمهاي غير منتظره اي مواجه مي شوند خانه پدري آشيانه و پايگاه امني براي آن ها به شمار مي رود در صورتي که جوانان براي استقلال آماده شده باشند ترک کردن خانه پدري با تعامل والد- فرزند رضايت بخش و انتقال موفقيت آميز به نقشهاي بزرگسالي ارتباط دارد.

تأثير رواني وارد شدن به دانشگاه

خيلي از افراد وقتي به مسير زندگي خود فکر مي کنند سالهاي كالج را سازنده و با نفوذ مي دانند دانشگاه افراد با دوستان جديدي و استاداني که عقايد متفاوتي دارند آزاديها و فرصتهاي تازه و درخواستهاي جديد علمي و اجتماعي مواجه مي سازد. دانشگاه باعث مي شود تا دانشجويان بهتر بتوانند در مورد مسايلي که پاسخ روشني ندارد از دليل و منطق استفاده کنند و قوتها و ضعفهاي دشوار را تشخيص دهند. دانشجويان در سالهاي آخر خودآگاهي بيشتر، عزت نفس بهتر و درک هويت عميق تري را پرورش مي دهند.

تعادل عاطفي و رواني نوجوان:

بلوغ از لحاظ رواني يعني دوره نگرانيها و از لحاظ عاطفي يعني دوره ترس و وحشت. همانطور که از لحاظ جسمي در شروع بلوغ جهشي در رشد و نمو اعضاي بدن پديدار مي گردد تغيير ناگهاني حالات رواني نوجوان را هم مي توان در دوران بلوغ يک نوع جهش رواني و عاطفي دانست. اين جهش و تغيير ناگهاني باعث مي شود که تعادل و هماهنگي بين جسم و روان در نوجوان از بين برود و نوجوان را دستخوش يک انقلاب رواني نمايد به همين جهت «گزل» دوران بلوغ را از لحاظ رواني دوره نگرانيها و از لحاظ عاطفي دوره ترس و وحشت ناميده است.

فرويد و پيروانش در مورد تغييرات و حالات رواني در دوران بلوغ معتقدند که «من» نوجوان مي خواهد به «من» جديدي تبديل گردد و قبول اين «من جديد» که قدري مشکل مي باشد و نوجوان را دچار ترديد و ابهام کرده يک حالت رواني مخصوص دوران بلوغ به او دست مي دهد گاهي از اوقات نوجوان «من» جديد را قبول نکرده و پس مي راند و اين موقعي است که بعضي از جوانان به حرکات بچه گانه برمي گردند.

متأسفانه عاطفه در نوجوان کلمه اي است که از آن بوي آشفتگي و هيجان مي آيد سعادت در کنترل عواطف است و ناراحتي ها و بدبختي ها در شدت آن. هوش و استعداد خطراتي هستند در درياي عواطف.

بلوغ عاطفي يعني کنترل عواطف. عواطف ولو نامطبوع باشد اگر بر اعتدال باشد داراي ارزش و موجب موفقيت است.

خودمحوري نوجوانان

کودکان کم سن و سال به خودمحوري، لجبازي، خودخواهي، تکانشي و پرتوقع بودن شهرت دارند آنان به شدت از تلاشها و فداکاريهاي والدينشان قدرداني مي کنند. پياژه نيز از واژه خودمحوري استفاده مي کند که اشاره به اين که کودکان به دشواري ميتوانند بين عقايد و رفتار خود با ديگران تفاوت قائل شود. پياژه توضيح مي دهد که بارشد ما تفکرمان نيز به تدريج از خودمحوري به سمت واقع گرايي پيش مي رود به عبارت ديگر بارشد و اجتماعي شدن بهتر قادر خواهيم بود تا به موضوعات و احساسات و مسائل ازجنبه هاي مختلف بنگريم. نوجوانان تفاوت اشخاص در زمينه هاي شخصيت رفتار و نظراتشان را درک مي کنند و در بسياري از اوقات اين احساس را در نوجوانان پديد مي آورد که آنان به تفاوتهاي فردي خود با ديگران پي ببرند و دريابند که موجودي يگانه هستند هرچند خودمحوري در نوجوانان در مقايسه با کودکان تا اندازه اي کاهش مي يابند اما نوجوانان هنوز علاقه زيادي دارند تا در يابند ديگران راجع به آنها چه برداشتي دارند.

خودپنداره و انواع خود:

اريکسون مدعي است خودپنداره و عزت نفس بيش از آن که هويت شخص پديد بيايد وجود دارد و در نهايت جزئي از هويت فرد مي شود. توانايي ما در برداشت مجزا از ديگران در حين برقراري ارتباط با سايرين در نهايت هويتمان را شکل مي دهد. در مقابل مفهوم هويت اغلب مفهوم خود به طور مترادف با مفهوم شخصيت به کار برده مي شود که شامل صفات و رفتارهاي قابل مشاهده شخص است و او را از سايرين متمايز مي سازد. خود پنداره سالم اگر واقعاً وجود داشته باشد خود را تشکيل مي دهد.

بسياري از نظريه پردازان معتقدند تمايز قائل شدن بين خودهاي متفاوت سودمند ميباشد و مي توانيم تفاوت نقش خود جنسي، خود اجتماعي، خود دانشگاهي را مطرح کنيم.

خود حقيقي: معادل خودپنداره است اين که ما چه نظري درباره خودمان داريم نوجوانان خو حقيقي خود را به صورت «احساس واقعي من اين است» بيان مي دارند.

خود کاذب: به اين که ما مي خواهيم ديگران چگونه درباره ما فکر کنند اشاره دارد نوجوانان گزارش مي دهند بيشتر اوقات از انجام اموري که خود واقعي آنان را نشان نمي دهند لذت مي برند. خود کاذب هنگامي که شخص از عدم تأييد يا طرد مي ترسد به طور گسترده به کار برده مي شود و اين قبيل رفتارها ناسازگارانه محسوب مي شود.

خود ايدآل: به اينکه دوست داريم چگونه باشيم اشاره دارد. خود ايده آل معمولاً در بر گيرنده ويژگيهايي است که در سايرين مشاهده و مورد تحسين قرار مي دهيم.

خود عمومي: هم به آن چه که ديگران به طور واقعي در ما مي بينند اشاره دارد. شيوه اي که ما خود را در معرض ديد عموم قرار مي دهيم از قرار معلوم نشان دهنده اين است که انتظار داريم ديگران چطور ما را ارزيابي مي کنند.

خود ممکن: کمک کردن به نوجوانان که احساس خود را نسبت به تجارب گذشته وحال سازمان دهند

الگوي اريک اريکسون درباره هويت:

اريکسون معتقد است که در هر يک از مراحل زندگي ما با تکاليف يا چالشهاي تحولي مجزايي روبرو هستيم. اريکسون هشت مرحله زندگي را مشخص کرد که شخص در هر يک از اين مراحل با يک تکليف تحولي که به اعتقاد وي در هر دوره قطعي است مواجه مي باشد. اريکسون چنين اعتقاد داشت که نوجواني دوره اي مناسب براي تجديد نظر در هويت کودکي و نيز بازسازي هويت بزرگسالي محسوب مي شود. کساني که مرحله تحول رواني اجتماعي را با موفقيت گذرانده باشند به احتمال زياد در دوران نوجواني موضوع هويت را نيز حل خواهند کرد. بعد شخصي هويت بر اساس نظر اريکسون شامل:

ايدئولوژي شخص (براي مثال عقايد درباره مذهب، سياست، پول) انتظارات شغلي، مليت و جنسيت و قوميت مي باشد. بعد اجتماعي هويت نيز شامل بسياري از نقشهايي است که انسانها در زندگي ايفا مي کنند نظير:

دانش آموزان، والدين، همشهريان، مصرف کنندگان، کارکنان. هويت همچنين احساس رواني اجتماعي از بهزيستي و احساسي از درک اين که شخص به کجا مي رود فراهم مي کند. مراحل تحول رواني اجتماعي يک نتيجه مثبت، منفي و يا آميخته دارد. بيشتر نوجوانان در نهايت به هويت شخصي واقع گرايانه دست مي يابند (پيامد مثبت). ممکن است بيشتر کساني که وارد دوران بزرگسالي مي شوند جايگاه نامعيني در دنيا داشته باشند(پيامد منفي که به عنوان سردرگمي هويت مي شناسيم)

بيشتر نوجوانان نيز ترکيبي از هويت شخصي و سردرگمي هويت را تجربه مي کنند (پيامد آميخته). براي کسب هويت معنادار بزرگسالي لازم است تا شخص در طيف گسترده اي از نقشها (نظير مراقب بچه، کارمند، ورزشکار) به تجربه بپردازد و خود را با اشخاص مهم در محيط اجتماعي مقايسه کند. به عقيده اريکسون موفقيت شخص در انجام تکاليف دوران بزرگسالي او نظير ازدواج و تعيين مسير زندگي به چگونگي حل بحران هويت او وابسته است. هنگامي که سه بعد، من، شخص و اجتماع با يکديگر ترکيب شوند احتمال زيادي وجود دارد که بحران هويت نيز برطرف شود وقتي که توانمنديها و علاقه هاي يک شخص جوان متناسب با فرصتهاي محيط اجتماعي با يکديگر پيوند بخورند بحران هويت نيز حل مي شوند.

آسيب پذيري و انعطاف پذيري در فرد:

به طور طبيعي بين شرايط زندگي دشوار و توانايي اشخاص در سازگاري با اين شرايط همبستگي وجود دارد كودكاني كه در محيط با ثبات و حمايت كننده خانواده پرورش يافته اند معمولاً با شرايط زندگي كنار مي آيند و در حالي كه كساني كه در فضايي آكنده از خشونت مورد سوء استفاده عاطفي قرار مي گيرند احتمال بروز مشكلات رفتاري و عاطفي در آن ها بيشتر است هر شخص عوامل خطرساز مختص به خود را داراست. آسيب پذيري به زمينه و آمادگي شخص براي ابتلا به يك بيماري يا شكل سازش اشاره دارد. آسيب پذيري در هنگام گذار افزايش مي يابد براي مثال در موقع بلوغ يا هنگام تغيير دادن مكان.

عوامل حفاظتي انعطاف پذيري:

1- عوامل شخصيتي 2- عوامل موقعيتي 3- عوامل خانوادگي

1- عوامل شخصيتي:

- قابليت سازگاري، بهبودي سريع در برابر ناگواريها

- تفكر مثبت داشتن

- داشتن خلق و خوي آسان گير

- برخورداري از عزت نفس

- داشتن تحمل بالا در ناكامي

- پايداري

2- عوامل موقعيتي:

- كاهش عوامل خطر ساز

- مكان حمايت كننده

- شناخت مجدد مهارتها

- بهره گيري از ساختارهاي حمايتي (غير از خانواده)

3- عوامل خانوادگي:

- داشتن روابط خوب با والدين حمايت كننده

- طلب ياري از ديگر بزرگان خانواده

- داشتن الگوي مقابله اي مثبت

«انواع هويت»

جيمز مارشيا 1966 تا امروز كاملترين تصوير را از شكافهاي منظمي كه در تحول شكل گيري هويت وجود دارد ترسيم نموده است.

نظريه مارشيا- مارشيا بوسيلة‌ مصاحبه هاي نيمه باز با جوانان دانشگاهي، روش تحقيقي كه براي محققين رشد شناختي آشنا و متداول مي باشد، مراحل رشد رواني اجتماعي را طبقه بندي نمود.

مارشيا طي مصاحبه، سئوالاتي در سه زمينه مورد توجه دانشجويان مطرح مي نمود:

زمينه شغلي، ايدئولوژي مذهبي و ايدئولوژي سياسي. او به دانشجويان فرصت مي داد كه راجع به عقايد خود به درازا صحبت كنند.

مثلاً مي پرسيد «چگونه عقايد سياسي خود را با عقايد ساير مردم مقايسه مي نمائيد؟»‌ (ايدئولوژي سياسي)

در مورد دين و مذهب مي پرسيد «تا به حال شده راجع به هيچ يك از عقايد مذهبي خود شك نمائيد؟» در مورد شغل او مي پرسيد، «چگونه، به رشد و شغل- علاقمند شده ايد؟» البته منتج شدن اين رويكرد به نتايج اطلاعاتي بستگي به مهارت مصاحبه گر دارد كه محرك تفكر انديشمندانه باشد، نه آن را هدايت نمايد. خوشبختانه مارشيا و گروهش مشاوران بسيار ماهري بودند كه سكوت را براحتي مي پذيرفتند و مي توانستند يك سري سؤالات متعدد نيمه باز بپرسند تا اينكه قانع مي شدند كه نمونه خوبي از جهان بين دانشجويان در زمينه بخصوصي بدست آورده اند. بر اساس يك سري مطالعات كه از اين روش استفاده مي نمايند، مارشيا دريافت كه مي تواند تفكر دانشجويان را بر اساس 4 جنبه مشخص تشكيل هويت طبقه بندي نمايد:

هويت مغشوش يا سر در گم (يا به اصطلاح گيجي نقش) Identity Diffusion

به يك حالت تعليق در زندگي مربوط مي شود. بندرت تعمدي نسبت به اشخاص، عقايد يا اصول وجود دارد. در عوض تأكيد عمده به نسبت و زندگي براي لحظه مي باشد. از هيچ زمينه ارضاء شخصي صرف نظر نمي گردد همه چيز ممكن است به نظر مي رسد فرد از درون خالي است.

هويت زودرس Identity foreclasure

از مشخصات آن اجتناب از انتخاب آزادانه است. فرد بيشتر توسط ديگري جهت داده مي شود تا توسط خودش. بندرت سؤال مي نمايد، نقشي را كه افراد قدرتمند يا دوستان با نفوذ به او توصيه مي كنند، با فراغ بال مي پذيرد.

هويت مهلت خواه يا ديدرس Identity Moratorium

اين نوع هويت معمولاً نتيجه يك تصميم نسنجيده و با تعمق مي باشد كه فرد به خود فرصتي مي دهد تا از فشار ناشي از مدرسه، دانشگاه يا اولين شغل تا حدي خلاصي يابد. هدف اينست كه فرصتي براي نفس كشيدن ايجاد كند تا طي آن فرد جنبه هاي رواني خود،‌ و حقيقت عيني را بهتر كشف كرده و بشناسد. ممكن است تفاوت ظاهري و سطحي بين اين هويت و هويت مغشوش يا سردرگم به نظر چندان قابل توجه نبوده مستلزم دقت و ريزبيني باشد. اما در عمق تفاوت اساسي وجود دارد.

هويت موفق يا پيشرفت يافته AchievementIdentity

مي توان گفت مرحله نهايي تشكيل هويت، به هويت موفق مي انجامد. اريكسون 1995 در اين مورد واضح ترين تأليف را مي نمايد. هرگاه نور بتواند بين تصوري كه از يگانگي و ثبات دروني خود دارد و آن تصوري كه ديگران از يگانگي و ثبات وي دارند هماهنگي ايجاد كند اعتماد به نفس حاصل مي گردد. شخص به تدريج افكار راجع به خود و همانند سازيهاي پياپي كودكي را به هم پيوسته،‌حتي به ماوراء‌اين فرمهاي اوليه مي رود تا يك ماهيت وجود شخصي، بعنوان فرد بي مانند بوجود آيد. اين جريان لزوماً‌ دو طرفه مي باشد. ظهور چنين فرديت و هدايت شخصي در نوجوان بايد توسط ديگران نيز تأييد گردد. اين جنبه تشكيل هويت مي تواند سخت ترين و اشكال برانگيزترين جنبه ها باشد زيرا چنين بازشناسي،‌ نه خود به خود مي باشد و نه الزاماً جهاني.

بحرانهاي دوران نوجواني:

بحثي از فقدان فرصتهاي مطلوب زندگي نوجوانان شايد به علت رشد سريع آنان باشد. هر چند آنها هنوز فرصت كافي يا تجارب بزرگسالان در مهارتهاي حل مسأله يا منابع مقابله با مشكلاتي كه با آن رو به رو هستند را ندارند. بسياري از افراد به علت مشكلات عاطفي از دست والدين خود فرار مي كنند. مشكلات ارتباطي، عاطفي، ‌اقدام به خودكشي و رفتار ضد اجتماعي در سالهاي نوجواني به اوج خود مي رسد. مشكلات شديد عاطفي و رفتاري بر مهارتهايي اجتماعي كه براي داشتن زندگي سالم لازم است تأثير مي گذارد. نوجواناني كه با مشكلات سازگاري روبرو هستند اگر ملاحظات يا درمان صورت نگيرد در دوران بزرگسالي نيز با اين قبيل مشكلات مواجه خواهند بود. با بررسي سازگاري نوجوانان و بهداشت رواني آن ها ميتوان به پاسخهاي پيچيده دست يافت. اين كه چطور مي توانيم فراواني و اشكال مختلف اختلالات عاطفي و روان شناختي را بررسي كنيم؟ نوجواني دوران بي ثباتي خلق و همكاري و بي اعتنايي،‌ اعتماد به نفس و كمرويي است. لوين معتقد است كه در پديد آمدن مشكلات عاطفي و رفتاري نوجوان دوران كودكي تأثيري ندارد. اكثريت نوجوانان بدون بروز اختلالات عاطفي و روان شناختي وارد دوران بزرگسالي مي شوند و ناسازگاري در دوران نوجواني غير قابل اجتناب و همگاني نيست اگر چه نوجواني دوره سختي براي نوجوانان محسوب مي شود اما عمدتاً با اين قبيل احساسات (نااميدي، پريشاني، تنهايي) به مقابله برمي خيزند و سعي دارند تا موقعيتها و شرايطي كه اين حالتها در آنها پديد مي آورند را تصحيح كنند در نهايت بيشتر نوجوانان هويت يك بزرگسال واقع گرا را كسب مي كند و بهداشت و سلامت روان فرد در امان مي ماند.

2-3-پيشينه عملي

زندگي دور از خانه: يكي از ابتدايي ترين مسائل براي دانشجويان زندگي دور از خانواده است. در دوره كودكي جدا شدن كودك و والدين بيشتر رواج دارد اما بسياري از نوجوانان كه در خوابگاههاي دانشجويي زندگي مي كنند تنها چند هفته در سال والدين خود را مي بينند. هنگامي كه اين وضع پيش مي آيد جدايي طولاني است اضطراب قابل توجهي را در تمام والدين ايجاد مي كند با وجود اين زندگي دور از والدين براي نوجوان فرصتهايي را براي زندگي هر چه خصوصي تر و تصميم گيري و بيشتر مستقل بودن فراهم مي كند. والدين كه بيش از حد وابسته فرزندانشان هستند نيز از جدايي هاي كوتاه مدت سود مي برند. فاصله هاي فيزيكي كمك مي كند تا رابطه والدين نوجوان بيش از حد متقابل و عميق بشود به نحوي كه جدايي فيزيكي كمك مي كند والدين برخورد كودكانه با فرزندانشان متوقف كنند.

برمن واسپرلينگ در زمينه اينكه چگونه اقامت در خوابگاه بر دلبستگي دانشجويان سال اول دانشگاه با والدين ايشان تأثير مي گذارد تحقيق كردند. آنان اين فرضيه را مطرح كردند كه زندگي دور از خانواده دلبستگي دانشجويان ساكن خوابگاهها را نسبت به والدينشان در مقايسه با دانشجوياني كه نزد والدينشان زندگي مي كنند افزايش مي دهد.

آنها از 86 دانشجو دوبار درباره دلبستگي آنان به والدينشان در طي سه هفته اول شروع ترم و سه هفته پايان ترم سؤالهايي پرسيدند. نتايج برعكس انتظار آنان بود، دلبستگي به والدين در دانشجوياني كه در خوابگاه ساكن بودند ضعيف بود اما اين دلبستگي در دانشجويان غير خوابگاهي كه در خانه در نزد والدينشان زندگي مي كردند ثابت بود. زندگي جدا از والدين، و ايجاد ارتباط هاي جديد با همسالان ظاهراً دلبستگي به والدين را براي دانشجوياني كه در خوابگاه اقامت دارند كاهش مي دهد جاي تعجب نيست جدا زندگي كردن روابط بين والدين و نوجوانان را حداقل از ديدگاه نوجوانان بهبود مي بخشد.

همچنين مشخص شد در مقايسه دانشجوياني كه در خانه خود زندگي مي كنند، كساني كه در خوابگاه بسر مي برند از استقلال بيشتري برخوردارند و با والدينشان تقابل بيشتري دارند.

هنگامي كه نوجوانان و والدين با يكديگر زندگي مي كنند تمايل دارند تا به جاي بررسي اختلاف نظرات خود و حل اين اختلافات از بحث كردن و حل اختلاف عقايد خود اجتناب كنند. تعارضات با والدين معمولاً‌ در قالب مجادله هاي خفيف نمايان مي شود و در نهايت عدم توافقات عمده، زندگي والدين و نوجوانان را وخيم مي كند حتي دانشجوياني كه در خوابگاه زندگي مي كنند مي گويند كه آنها در فواصلي كه در بين ترم به خانه برمي گردند بيشتر با والدينشان تعارض دارند. به ياد داشته باشيم كه حتي هنگامي كه والدين و فرزندانشان به طور مجزا زندگي مي كنند حمايت عاطفي والدين ادامه دارد و نقش اساسي را در سازگاري فرزندانشان ايفا مي كنند. (روانشناسي بلوغ و نوجواني رشد2 ص 22 توجه و تأليف آقا محمديان و حسيني)

3-1- جامعه آماري

جامعة آماري: يك جامعه ممكن است نظير جامعه بشري خيلي گسترده و وسيع باشد ولي در پژوهش از اين گونه جوامع به علت نامحدود بودن آن ها كمتر استفاده مي شود و به همين دليل پژوهشگر سعي مي كند كه جامعه نامحدود را محدود كند در اين تحقيق جامعه مورد بررسي ما عبارتست از:

كليه دانشجويان خانم اعم از مجرد و متأهل در مقطع كارشناسي دانشگاه سيستان و بلوچستان در سال تحصيلي 87-86

3-2- نمونه آماري و روش نمونه گيري:

در اين پژوهش به روش نمونه گيري تصادفي ساده از بين كليه دانشجويان خانم متأهل و مجرد دانشگاه سيستان و بلوچستان 80 نفر مجرد و 80 نفر متأهل انتخاب شدند كه در رشته هاي مختلف در مقطع كارشناسي تحصيل مي كردند و در مجموع نمونه انتخابي شامل 160 نفر دانشجو مي باشد.

3-3- ابزار گردآوري داده ها:

در اين پژوهش داده ها به وسيله پرسشنامه مقياس بلوغ عاطفي (EMS) از دكتر ياشويرينگ و دكتر ماهيش بهارگاوا جمع آوري شده است. اين پرسشنامه شامل 48 سؤال است كه 10 سؤال اول آن معيار عدم ثبات عاطفي 10 سؤال دوم معيار بازگشت عاطفي و 10 سؤال سوم معيار ناسازگاري اجتماعي و 10 سؤال چهارم فروپاشي شخصيت و 8 سؤال آخر فقدان استقلال را مي سنجد كه به توضيح مختصر هر يك از آنها مي پردازيم:

الف) معيار عدم ثبات عاطفي:‌ اين عامل مجموعه اي از عدم قابليت در حل و فصل مشكلات، زودرنجي، نيازها، نياز به كمك در كارهاي روزمره، آسيب پذيري، لجاجت و تندخويي مي باشد.

ب) معيار بازگشت عاطفي: بازگشت عاطفي هم گروه بزرگي از عوامل است كه نماينده عواملي چون احساس حقارت، بيقراري، خصومت، پرخاشگري و خودمداري است.

ج) ناسازگاري اجتماعي: چنين شخصي فاقد قابليت انطباق اجتماعي است دچار نفرت است گوشه گير و در عين حال متكبر است دروغ مي گويد و تنبلي مي كند.

د) فروپاشي شخصيت: اين عامل شامل كليه علائمي است كه نشان دهنده فروپاشي شخصيت است مانند واكنش سازي،‌ هراس، دليل تراشي، بدبيني و رفتار ضد اخلاقي است.

5- فقدان استقلال: چنين فردي وابستگي انگلي نسبت به ديگران نشان مي دهد خودبين است رغبت هاي محسوس ندارد و مردم او را غير قابل اعتماد مي دانند.

(EMS) يك مقياس گزارش شخصي پنج گزينه اي است. سوالات اين مقياس خواستار اطلاعات براي هر يك از پنج گزينه اي است كه در زير مي آيد:

خيلي زياد، زياد، نامشخص، احتمالاً و هرگز. سؤالات طوري بيان شده كه اگر جواب مثبت مثلاً‌ خيلي زياد باشد نمره 5 تعلق مي گيرد، براي زياد 4، براي نامشخص 3، براي احتمالاً 2، و پاسخ منفي هرگز نمره 1 مي گيرد. بنا براين هر چه نمره بالاتر باشد درجه بالاتري از عدم بلوغ عاطفي وجود دارد و بالعكس. پايايي اين مقياس توسط روش آزمون- آزمون مجدد و روش همساني دروني تعيين شد.

تغيير نمرات

نمرات	تغيير
80-50	بسيار با ثبات
88-81	نسبتاً با ثبات
106-89	بي ثبات
140-107	بسيار بي ثبات

3-4- روش گردآوري داده ها:

بعد از برقراري يك رابطه خوب با آزمودني ها سؤالات و ورقه پاسخنامه را در اختيار آنها گذاشته مي شود و از آنها خواسته مي شود آن را بر حسب دستوراتي كه منظور اجراي تست را در اختيارشان گذاشته تكميل كند اجراي اين تست هم به صورت فردي و هم به صورت گروهي امكان پذير است.

فصل 4-1- «تجزيه و تحليل يافته ها»

در اين پژوهش كه در مورد بلوغ عاطفي و تفاوت آن در بين دو گروه مجرد و متأهل بوده است از آمار توصيفي (جدول فراواني ميانگين) استفاده شده است و نتيجه گيري بر اساس فرمول x² مستقل بين دو گروه انجام گرفته است كه در اين روش ابتدا دو گروه از دانشجويان دختر متأهل و مجرد را انتخاب بر حسب تصادف كرده ايم و سپس تست را روي آنها اجرا كرديم.

در مرحله بعد از طريق اين روش آماري به مقايسه اين دو گروه پرداخته شد بدين ترتيب آن ها به دو گروه تقسيم شدند و چهار مقياس بسيار با ثبات، نسبتاً‌ با ثبات، بي ثبات و بسيار بي ثبات بين آنها محاسبه شد كه به قرار زير است:

خي دو

Fe= فراواني مورد انتظار

Fo= فراواني مشاهده شده

4-1-1 اطلاعات مربوط به سؤال اول پژوهش:

بر اساس فرمول بالا و انجام محاسبات آماري x² ما با درجه آزادي 3 در سطح هاي 05/0 و 01/0 به ترتيب 81/7 و 34/11 مي باشد و چون خي2 بدست آمده (32/6) كوچكتر از x² جدول در سطح 01/0 است بنا بر اين:

سؤال پژوهش ما كه بدين قرار بود كه آيا از نظر بلوغ عاطفي تفاوتي بين خانم هاي مجرد و متأهل است يا خير؟ بايد گفت خير و اينكه تفاوت معناداري وجود ندارد به عبارت ديگر:

تفاوتي از نظر بلوغ عاطفي در بين دانشجويان خانم مجرد و متأهل بين 18 تا 30 سالگي مشاهده نشده است.

4-1-2 اطلاعات مربوط به سؤالهاي 2 تا 5 پژوهش:

در معيار عدم ثبات عاطفي ميانگين افراد مجرد بالاتر مي باشد و نشان دهنده اين است كه افراد مجرد بيشتر از افراد متأهل عدم ثبات عاطفي دارند در بازگشت عاطفي نيز به همين صورت وجود دارد.

در سه معيار ديگر نيز همانطور كه ملاحظه مي شود افراد مجرد ميانگين و جمع نمرات بيشتري را به خود اختصاص داده اند.

با درجه آزادي 3 سطح معناداري يا بي معنا بودن آن نيز از جدول خي 2 بدست آمد و در نهايت معني داري اين ضرايب مورد بررسي قرار گرقته شد.

جدول 4-1 «جدول فراواني داده هاي مشاهده شده افراد مجرد و متأهل»

	بسيار با ثبات	نسبتاً با ثبات	بي ثبات	بسيار بي ثبات
مجرد	7	8	25	40
متأهل	13	10	32	25

32/6= ²x 1% < P

4-2 داده هاي جانبي

جدول 4-2- فراواني ميانگين و جمع نمرات بر اساس پنج معيار بلوغ عاطفي

عدم ثبات

عاطفي

بازگشت

عاطفي

ناسازگاري

شخصيت

استقلال

جمع نمرات:2015

ميانگين، 18/25

1838

97/22

1723

53/21

1612

15/20

1515

93/18

جمع نمرات: 1899

ميانگين73/23

1636

45/20

1560

5/19

1475

43/18

1413

66/17

همانطور كه در جدول بالا مشاهده مي شود تفاوتي هر چند كم از نظر معيارهاي بلوغ عاطفي در گروه مجرد و متأهل مشاهده مي شود و تا اندازه اي مي توانيم بگوييم كه تفاوت معناداري از نظر بلوغ عاطفي در اين دو گروه مشاهده مي شود.

«نمودار چند ضلعي مقايسه اي فراواني مشاهده شده افراد مجرد و متأهل»

«نمودار ستوني فراواني مشاهده شده افراد مجرد و متأهل»

5-1 «بحث و نتيجه گيري»

در شرايط حاضر نوجوانان و کودکان با مشکلات بسيار در زندگي خويش مواجه مي شوند. اين مشکلات موجب مسائل روان – تني بسياري چون اضطراب، تنش، ناکامي و آشفتگي عاطفي در زندگي روزمره مي شوند. بنا بر اين مطالعات حيات عاطفي بصورت يکي از علائم توصيفي مطرح مي شود که قابل قياس با علم تشريح است. اين عمل با تأثير متقابل نيروهائي با کيفيت و کميت گوناگون سر و کار دارد.

ون کارت مي گويد: از آنجا که خودپذيري جنبه عمده اي از بلوغ است بايد بعد از پذيرش از طرف ديگران بيايد. در واقع بلوغ عاطفي نه فقط از عوامل مؤثر در الگوي شخصيت است بلکه به کنترل رشد نوجوان کمک مي کند.

مفهوم رفتار عاطفي «بالغ» در هر سطحي حاصل رشد طبيعي عاطفي است. شخصي قادر به کنترل عواطف خويش است که تأخير در ارضاء را تحمل کند، بدون اينکه تأسف بخورد و رنج بکشد، هنوز ممکن است از لحاظ عاطفي چون کودکان يا سراسيمه باشد.

کودکي که از لحاظ عاطفي بالغ است توان سازگاري مؤثر با خود، اعضاي خانواده، هم درسان، جامعه و فرهنگ خويش را داراست. اما بلوغ صرفاً به معناي قابليت نگرش و عمل خاص نيست، بلکه توانائي لذت کامل از آنها را هم شامل مي شود.

و اما کسانيکه هنوز به بلوغ عاطفي دست پيدا نکرده اند داراي خصوصياتي به شرح زير ميباشند:

او چون کودکان عمل مي کند، در جستجوي همدلي است، او خودپسند است، اهل دعوا، رفتار کودکانه دارد، خود- محور و پرتوقع است و اگر در بازي ببازد عصباني مي شود. (گيب 1942، بروگدن 1944 و کتل 1945)

معيارهاي مورد سنجش بلوغ عاطفي در اين پژوهش به قرار زير مي باشد:

1- عدم ثبات عاطفي

2- بازگشت عاطفي

3- ناسازگاري اجتماعي

4- فروپاشي شخصيت

5- فقدان استقلال

که هر کدام از اينها در فصل هاي پيش توضيح داده شده است و هر فردي بايد تا حدي با اين معيارها فاصله داشته باشدتا از نظر عاطفي فردي بالغ به نظر برسد.

در اين ميان دانشجويان بيشترين نقش را در سازندگي فرداي جامعه دارند با اين تعبير، داشتن بلوغ عاطفي در افراد تا حدي ضروري مي باشد با توجه به اين مهم بر آن شديم تا ميزان بلوغ عاطفي افراد دانشجوي خانم مجرد و متأهل بين 18 تا 30 سال دانشگاه سيستان و بلوچستان را بسنجيم که شرح آن به صورت زير مي باشد:

ابتدا 160 نفر آزمودني را به طور تصادفي انتخاب کرده 80 نفر مجرد و 80 نفر متأهل و ميزان بلوغ عاطفي آنها را بوسيله پرسشنامه بلوغ عاطفي يا شويرسينگ و بهاگاوا مورد بررسي قرار داده و در ارزيابي انجام گرفته معين شد که تفاوتي از نظر بلوغ عاطفي در بين دانشجويان خانم مجرد و متأهل 18 تا 30 سال دانشگاه سيستان و بلوچستان مشاهده نشده است. اما لازم به ذکر است که:

فراواني مشاهده شده در جدول تعداد افرادي که از نظر بلوغ عاطفي بسيار بودند 40 نفر در بين مجردين اما در بين متأهلين 25 نفر مشاهده شده از طرف ديگر تعداد افراد متأهل از نظر بلوغ عاطفي در مقياس بسيار با ثبات برابر 13 نفر بوده که در مقايسه با افراد مجرد که 7 نفر بودند تعداد بيشتري را شامل مي شود در نتيجه به گونه اي مي توان گفت که:

افراد متأهل تا حدودي بيشتر از افراد مجرد به بلوغ عاطفي دست پيدا کرده اند.

5-2- محدوديتها:

1- محدوديت در تعداد آزمودنيها، آزمودنيها پژوهش حاضر جمعاً 160 نفر که 80 نفر مجرد و 80 نفر متأهل انتخاب شدند. با توجه به کوچک بودن نمونه نتايج قابل تعميم به کل جامعه نبود و بايد احتياط شود.

2- عدم همکاري تعدادي از آزمودنيها

3- محدود بودن منابع تحقيق در دسترس براي اين منظور و امکان تهيه آزمونهاي معتبر براي به دست آوردن نمره واقعي بلوغ عاطفي. در صورت نبودن حمايتها و فرصتها فقط به خانمهاي ساکن در خوابگاه ادبيات و متأهلين اکتفا کرديم.

5-3- پيشنهادات:

1- پيشنهاد مي شود که محققان ديگر مسئله تعداد آزمودني را در نظر قرار دهند و تا آن جا که امکان دارد افراد بيشتري را در پژوهش شرکت دهند.

2- براي کسب اطلاعات دقيق تر و بيشتر و سنجش درست بلوغ عاطفي پرسشنامه اي با اعتبار بيشتري و هنجار شده با فرهنگ ايران ساخته شود.

3- در زمينه علت شناسي عدم بلوغ عاطفي مطالعاتي صورت گيرد.

پرسشنامه بلوغ عاطفي

لطفاً‌ اطلاعات زير را تكميل نماييد:

نام و نام خانوادگي تاريخ تولد: / / تاريخ اجرا: / /

تحصيلات: شغل: درآمد ماهانه:

وضعيت تأهل: تعداد فرزندان: محل تولد (روستا/ بخش/ شهر):

دستورالعمل:

چهل و هشت سؤال در صفحات بعد راجع به خودتان صورت گرفته است پنج پاسخ ممكن عرضه گرديده است، مثل خيلي زياد، زياد، نامشخص، احتمالاً و هرگز هر سؤال را بدقت بخوانيد و هر يك از اين موارد را كه موافق حال خود مي دانيد در پاسخ نامه جلوي شماره آن سؤال زير گزينه انتخابي علامت (*) بزنيد.

براي پاسخ دادن زياد فكر نكنيد و مطمئن باشيد پاسخ هاي شما محرمانه تلقي مي شود. حالا به سؤالات پاسخ دهيد:

الف:

1- آيا دچار ناراحتي رواني هستيد؟

2- آيا از پيشامدهاي آينده مي ترسيد؟

3- آيا هيچگاه قبل از رسيدن به هدف از كار دست مي كشيد؟

4- آيا براي تكميل كار شخصي تان از ديگران كمك مي گيريد؟

5- آيا بين اميال و اهدافتان تفاوتي وجود دارد؟

6- آيا احساس مي كنيد كم حوصله هستيد؟

7- آيا فكر مي كنيد لجوج هستيد؟

8- آيا نسبت به ديگران حسادت مي كنيد؟

9- آيا در اثر خشم كنترل خود را از دست مي دهيد؟

10- آيا در تخيلات و روياي روز غرق مي شويد؟

ب:

11- آيا اگر به هدفتان نرسيد احساس حقارت مي كنيد؟

12- آيا از لحاظ جسمي و ذهني احساس ناراحتي مي كنيد؟

13- آيا دوست داريد ديگران را اذيت كنيد؟

14- آيا در لغزش هاي خود ديگران را سرزنش مي كنيد؟

15- وقتي با ديگران موافق نيستيد با آنها دعوا مي كنيد؟

16- آيا احساس خستگي بيش از حد مي كنيد؟

17- آيا از ديگران خود را پرخاشجوتر مي دانيد؟

18- آيا در عالم خيال غرق مي شويد؟

19- آيا احساس مي كنيد خودمحور هستيد؟

20- آيا از خودتان احساس نارضايي مي كنيد؟

ج:

21- آيا در ارتباط با دوستان و آشنايان احساس فشار مي كنيد؟

22- آيا از ديگران متنفريد؟

23- آيا خودتان را تحسين مي كنيد؟

24- آيا از شركت در اجتماعات امتناع مي كنيد؟

25- آيا وقت زيادي صرف خودتان مي كنيد؟

26- آيا دروغ مي گوئيد؟

27- آيا لاف مي زنيد؟

28_ آيا تنهايي را خيلي دوست داريد؟

29- آيا اساساً‌ مغرور هستيد؟

30- آيا از كار، گريزان هستيد؟

د:

31- آيا با وجود اطلاع از كار مورد نظر، وانمود مي كنيد كه آن را نمي دانيد؟

32- آيا با وجود ندانستن كاري خاص، وانمود به دانستن آن مي نمائيد؟

33- آيا با وجود مقصر بودن به جاي پذيرش آن مي كوشيد حق را به جانب خود بدانيد؟

34- آيا از نوعي ترس رنج مي بريد؟

35- آيا گاهي تعادل رواني خود را از دست مي دهيد؟

36- آيا هيچوقت دست به سرقت چيزي مي زنيد؟

37- آيا بدون توجه به قواعد و قوانين اخلاقي دست به عمل مي زنيد؟

38- آيا نسبت به زندگي بدبين هستيد؟

39- آيا اراده شما ضعيف است؟

40- آيا تحمل نظرات ديگران را نداريد؟

هـ :

41- آيا ديگران شما را قابل اعتماد مي دانند؟

42- آيا ديگران با نظرات شما مخالفت مي كنند؟

43- آيا دوست داريد دنباله رو ديگران باشيد؟

44- آيا با نظرات گروهتان مخالفت مي كنيد؟

45- آيا ديگران شما را فردي غير مسئول مي دانند؟

46- آيا به كار ديگران ابراز علاقه نمي كنيد؟

47- آيا ديگران در كمك گرفتن از شما ترديد مي كنند؟

48- آيا به كار خود بيش از كار ديگران اهميت مي دهيد؟

«منابع و مآخذ»

1- قائمي، علي (1380) بلوغ. نشر اسپيد

2- آقا محمديان، حميد رضا، حسيني، مهران، (1344 و 1384). روانشناسي بلوغ و نوجواني رشد 2

3- محمديان، محمد، (1369). بلوغ ... تولدي ديگر واحد انتشارات انجمن اولياء و مربيان.

4- قاسم زاده، حبيب الله (1378). شناخت و عاطفه (جنبه هاي باليني و اجتماعي)، انتشارات فرهنگيان.

5- اکبرزاده، نسرين (1375). گذر از نوجواني به پيري (روانشناسي رشد و تحول)، ناشر خود مؤلف.

6- برک، لورا اي ترجمه سيد محمدي يحيي، (1385). روانشناسي رشد (از نوجواني تا پايان زندگي) نشر ارسباران.

7- شعاري نژاد علي اکبر (1373). روان شناسي رشد، تهران، انتشارات اطلاعات.

8- خسروپور يوسف، (1353). روانشناسي بلوغ و نوجواني.

9- دلاور، علي، کاربرد احتمالات و آمار در روانشناسي و علوم تربيتي.

10- سرمد، زهره، حجاري، المد؛ بازرگان، عباس (1385). روشهاي تحقيق در علوم رفتاري، مؤسسه انتشارات آگاه.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چكيده 2

فصل اول: طرح تحقيق

1-1- مقدمه 3

1-2- بيان مسئله 4

1-3- اهميت و ضرورت پژوهش 6

1-4- اهداف پژوهش 9

1-5- سؤالهاي پژوهش 9

1-6- تعاريف نظري 10

1-7- تعاريف عملياتي 11

فصل دوم: پيشينة تحقيق

2-1- پيشينة تحقيق

2-2 پيشينة نظري 12

تاريخچه روانشناسي بلوغ 13

مفهوم بلوغ و تفاوت آن با نوجواني 13

عوامل مؤثر در بلوغ 14

بلوغ از ديدگاه روانشناسان 14

عاطفه چيست 17

جايگاه عاطفه در مغز از نظر زيستي 18

مراحل تشكيل هويت در جوانان دانشگاهي 19

الگوي تحور رواني- اجتماعي 19

تكاليف تحولي هويهورست براي نوجوانان 21

رشد و تكامل هيجاني- عاطفي 22

رشد هيجاني و عاطفي در نوجوانان 23

نيازهاي عاطفي فرد و اهميت آنها 24

رشد و تكامل اجتماعي 25

ترك خانه پدري 26

تأثير رواني وارد شدن به دانشگاه 26

تعادل عاطفي رواني نوجوان 27

خودمحوري نوجوانان 28

خود پنداره و انواع خود 29

الگوي اريك اريكسون درباره هويت 31

آسيب پذيري و انعطاف پذيري در فرد 32

عوامل حفاظتي انعطاف پذيري 33

انواع هويت 34

بحرانهاي دوره نوجواني 38

2-3- پيشينه عملي 39

فصل سوم: اجراي تحقيق

3-1- جامعه آماري 42

3-2- نمونه آماري و روش نمونه گيري 42

3-3- ابزار گردآوري داده ها 43

3-4- روش گرد آوري داده ها 45

فصل چهارم: تجزيه و تحليل يافته ها

4-1- تجزيه و تحليل يافته ها 46

4-1-1- اطلاعات مربوط به سؤال اول پژوهش 47

4-1-2- اطلاعات مربوط به سؤالهاي 2 تا 5 پژوهش 47

4-2- داده هاي جانبي 48

نمودار چند ضلعي فراواني مشاهده شده 50

نمودار ستوني فراواني مشاهده شده 51

فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري

5-1- بحث و نتيجه گيري 52

5-2- محدوديت ها 55

5-3 پيشنهادات 55

پيوست

منابع و مآخذ

Flowchart: Multidocument: منابع و مآخذ

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 1 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 13 اسفند 1393 ساعت: 6:18 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره بررسي تفاوت بلوغ عاطفي در بين دانشجويان خانم مجرد و متأهل,عوامل مؤثر در بلوغ,بلوغ از ديدگاه روان شناسان,

نويسنده:nevisandeh