نقش فناوری اطلاعات در جهانی شدن رفتار خرید کسب و کار

فهرست مندرجات

·                     ۱مقدمه

·                     ۲فناوری اطلاعات و بازاریابی کسب و کار

·                     ۳مدل پیشنهادی

·                     ۴عناصر مدل

·                     ۵تاثیر فناوری اطلاعات در بازار تجارت جهانی

·                     ۶جهانی شدن رفتار خرید

·                     ۷متغیرهای تاثیرگذار

·                     ۸عوامل تاثیر گذار جهانی (محیطی)

·                     ۹جمع بندی

·                     ۱۰منابع

مقدمه

امروزه صاحب نظران بر این باورند که پیشرفت در فناوری اطلاعات موجب ایجاد تغییرات بسیاری و به طور کلی در رفتار خرید شده است. اگرچه این تاثیرات در مورد همه خریداران و مصرف کنندگان صدق می کند اما تاثیر پیشرفت های فناوری اطلاعات بر روی رفتار خرید افراد با تاثیر آن برروی رفتار خرید شرکتهای تجاری متفاوت بوده است. با ظهور تغییرات فناوری در تجارت الکترونیک در دهه اخیر نقش فناوری اطلاعات برای همگان از جمله مدیران شرکتهای تجاری مشخص شده است اگرچه دانش مدیران ممکن است به اندازه دانشگاهیان و محققانی که در این زمینه کار تحقیقاتی انجام داده اند نباشد. موانع تجارت ، مشکلات ارتباطات ، شتیبانی و ترابری از جمله موانعی هستند که بر سر راه جهانی شدن خریدهای کسب و کار وجود دارند. با این توضیحات ، این نوشتار بر ان است تا به منظور درک بهتر مفهوم خرید جهانی در کسب و کار به نقش و جایگاه فناوری اطلاعات بپردازد. در حال حاضر شرکتهایی که از فناوری اطلاعات در فرآیندهای کسب و کار خود بهره می برند به صورت یک طیف گسترده می باشند که در یک سوی آن شرکتهایی همانند Dell هستند که از وب و مدیریت زنجیره تامین به طور کامل بهره می برند و در سوی دیگر این طیف یک شرکت کوچک کامپیوتری در استرالیا است که کار مونتاژ قطعات را با استفاده از ماشین آلات ساده و ارزان قیمت انجام می دهد. بعضی از شرکتها از ایمیل و کامپیوتر و شبکه اینترنت استفاده می کنند در حالی که بعضی دیگر تلفنی یا به صور ت حضوری با تامین کنندگان خود در ارتباط هستند این مقاله ضمن بررسی این طیف گسترده از فناوری های مختلف در فرایندهای کسب و کار به اثرات مقوله اطلاعات یر روی جهانی شدن رفتار خرید می پردازد. به این منظور می بایست نقش فناوری اطلاعات در جهانی شدن خرید کسب و کار از طریق بررسی سه موضوع زیر انجام گیرد : الف) رفتار خرید کسب و کار ، روند فناوری و جریان جهانی شدن ب) بررسی متغیرهای تاثیرگذار ج) بررسی موضوعاتی شامل رفتار مصرف کننده ، اقتصاد ، رفتار سازمان ، انطباق تکنولوژی کسب و کار بین الملل و...

فناوری اطلاعات و بازاریابی کسب و کار

تفاوت های بسیاری بین بازارهای کسب و کار مربوط به مصرف کنندگان حقیقی با بازارهای کسب و کار مربوط به مصرف کنندگان حقوقی (شرکتهای تجاری) وجود دارد که از این جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد :

·                     در ارتباط با مصرف کنندگان حقوقی کالاها و خدمات برای مصارف شخصی خریداری نمی شوند.

·                     مصرف کنندگان حقوقی تمایل به داشتن حجم معینی از خرید و فروش را دارند.

·                     در ارتباط با مصرف کنندگان حقوقی خریدار و فروشنده تمایل دارند که با یکدیگر ارتباط داشته و این ارتباط آنها تداوم داشته باشد.

رابطه بین خریدار و فروشنده در کسب و کار زمانی که هر دو شرکت باشند به یکی از دو صورت زیر می باشد :

·                     اینترنت

·                     نوعی از شبکه تبادل اطلاعات مانند EDI

سازمانها از طریق منابع انسانی بر یکدیگر تاثیر می گذارند اینترنت روش جدیدی را برای ارتباط نیروهای انسانی شرکتها فراهم اورده است لذا قابلیت جدیدی جهت بازاریابی کسب و کار و ارتباطات تجاری شرکتها با یکدیگر می باشد. همان طور که توسعه سیستمهای برنامه ریزی منابع شرکت (ERP ) تغییرات چشم گیری را در مدیریت شرکتها ایجاد کرده است اینترنت نیز تعاملات و مبادلات بین شرکتها را دچار دگرگونی و تغییرات اساسی کرده است.

مدل پیشنهادی

با وجود این که مقوله تاثیر فناوری بر روی رفتار خرید کسب و کار وسیع تر از ان است که در یک مقاله چند صفحه ای قابل بحث باشد با این حال در این جا سعی شده است تا در یک چارچوب جامع تاثیرات فناوری بیان شود چارچوب مدل پیشنهادی در شکل 1 ارائه شده است شکل یک نشان می دهد که جهانی سازی رفتار خرید تجاری تحت تاثیر فناوری به کار گرفته شده توسط خریدار و فروشنده است. اما همین شکل به خوبی نشان می دهد که میزان تاثیرات یکسان نمی باشد بلکه یه یک سری عوامل وابسته است.

عناصر مدل

به کارگیری فناوری اطلاعات می تواند به صورتهای مختلف و در سطوح گوناگون باشد مانند استفاده از اینترانت داخلی داشتن ERP استفاده اszdfsdfsdfز ایمیل در ارتباطات خارجی و یل داشتن EDI و ویدئو کنفرانس با تامین کنندگان.

تاثیر فناوری اطلاعات در بازار تجارت جهانی

از طریق سه موضوع زیر قابل بررسی است : الف ) میزان استفاده خریدار از IT ب) میزان استفاده فروشنده از IT ج) سطح IT بین خریدار و فروشنده یعنی اگر فناوری های خریدار و فروشنده بسیار بالا بوده و با یکدیگر نیز هماهنگ باشند تاثیر IT بسیار بالا و اثر بخش خواهد بود. د)کاهش آمدوشد های زائد و بالطبع آن کاهش چشمگیر ترافیک مخصوصا در جوامع توسعه نیافته سوم

جهانی شدن رفتار خرید

جهانی شدن رفتار خرید مربوط به سازمانهایی است که به روی تامین کنندگان خارج از کشور باز می باشند. این سازمانها خود را از تامین کنندگان کالا و خدماتی که برای کسب و کارشان نیاز دارند. میزان جهانی شدن رفتار خرید می تواند بسیار فراگیر باشد به صورتی که تقریبا تمامنیازمندیهای کالا ها و خدمات را از منابع خارجی تامین کند یا می تواند بسیار محدود باشد به صورتی که کالا و خدمات همه از درون کشور تامین شود یا حالاتی بین این دو.

متغیرهای تاثیرگذار

موضوع مورد بررسی در این مقاله این است که هرچه شرکتها با IT بیشتر منطبق باشند امید بیشتری است که تامین کنندگانشان جهانی باشند دو دسته از متغیرهای تاثیرگذار نشان خواهد داد که چقدر IT بر روی جهانی شدن رفتار خرید کسب و کار تاثیر دارد. این متغیرها شامل موارد زیر است :

1.          متغیرهای داخلی(در سطح شرکت)

2.          متغیرهای محیطی (بیرون شرکت)

متغیرهای داخلی به طور کلی در رفتار خرید تجاری مهم به نظر می رسند آنهاشامل فرایند خرید و ویزگی های محصول می باشند علاوه بر این قابلیت دیجیتال کردن محصول به عنوان یک متغیر تاثیر گذار نیز مطرح می باشد. متغیرهای محیطی جزو متغیرهای تاثیرگذار خارج از شرکت هستند که شامل در دسترس بودن تامین کنندگان محلی ، تفاوت های فرهنگی ثبات سیاسی می باشند.

·                     جهانی شدن

از زمانی که جنگ سرد در دنیا فروکش کرد بازار جهانی بیش از پیش معنی پیدا کرد بسیاری از شرکتها مانند Cocacola و McDonald و مایکروسافت به همان اندازه که در امریکا محبوبیت دارند در جهان مورد اقبال و محبوبیت قرار گرفتند کارخانه های بسیاری در کشورهای ارزان و کم هزینه جزو تامین کننده مواد اولیه شرتهای بزرگ قرار گرفته اند از سال 1995 با ورود اینترنت همکاری بین شرکتها از قاره های مختلف افزایش یافت. در واقع هزینه همکاری شرکتهای بین المللی به طور شدیدی کاهش یافته زیرا فروشندگان (عرضه کنندگان)می توانند به راحتی خریداران را از سراسر جهان جستجو کنند در مدل قدیمی سیستم تبادل اطلاعات الکترونیکی که در بعضی از شرکتهای بزرگ مورد استفاده بود هزینه جذب یک شریک تجاری (مشتری) در حدود 50000 دلار بود در حالی که با استفاده از سیستم جدید (اینترنت) این هزینه تا 1000 دلار کاهش یافته است.

نتیجه 1 : هرچه که IT بیشتر مورد استفاده قرار گیرد امکان استفاده از شرکای تجاری (تامین کنندگان) بیشتر می شود.

·                     ریسک پذیرفته شده

انبارداری سفارش گذاری مقدار سفارش گذاری اقتصادی و آنالیز ABC روشهای سنتی مورد استفاده برای کاهش ریسک در خرید می باشد خریدهای صنعتی همیشه دارای ریسک هستند به جز گروه C که خرید آنها روتین و تکراری بوده و می توان خرید انها را به کارمندان شرکت واگذار کرد.اقلام گروه C دسته ای هستند که اگرچه ممکن است مقدارشان در شرکت زیاد باشد اما دارای ارزش زیادی نیستند برای دپارتمان خرید اقلام A و B دارای اهمیت زیادی بوده و نیاز به مدیریت دارند و اگر تدارک این اقلام دچار مشکل شود کار سازمان با مشکل مواجه خواهد شد بنابراین در بحث مدیریت موجودی این در حقیقت اقلام A و B هستند که خرید آنها ریسک پذیر می باشد اگرچه ریسک این اقلام ممکن است با وجود تامین کنندگان و یا تدابیر دیگر کاهش یابد ولی هیچگاه این ریسک به اندازه اقلام نوع C کم نخواهد شد. از سوی دیگر سیستم JIT سعی دارد تا با کاهش موجودی هزینه ها را کاهش دهد سیستم JIT می بایست امکان عدم تامین به موقع توسط تامین کنندگان را تعریف و بررسی کند همچنین در این سیستم می بایست روابط با تامین کنندگان بسیار نزدیک باشد.به طور کلی ما ممکن است احساس کنیم که روش سنتی در برابر روش JIT از ریسک کمتری برخوردار است.

نتیجه 2 : میزان ریسک نقش استفاده از IT را در جهانی سازی متاثر می سازد به عبارت دیگر هرچه سطح ریسک پایین باشد استفاده از IT بیشتر است

·                     قابلیت دیجیتالی کردن محصولات و خدمات

مراحل رشد اقتصادی برای فعالیتهای اقتصادی خریدار و فروشنده مهم است با وجودی که اکثر خریداران در کشورهای صنعتی هستند ولی با این حال در کشورهای کمتر توسعه یافته نیز خریداران یافت می شوند به عنوان مثال تلفنهای همراه به زیر ساختهای زیادی نیاز ندارند و لذا تمایل برای استفاده از انها در کشورهای کمتر توسعه یافته نیز زیاد است. در دنیای مجازی توزیع و حمل و نقل فیزیکی کالا همچنان یک مشکل و مانع می باد لذا محصولاتی که قابلیت دیجیتال شدن را دارند و نیاز به حمل و جا به جایی فیزیکی ندارند راحت تر می توانند به صورت جهانی خریداری شوند برای مثال نرم افزارها طرحهای مهندسی دانش پزشکی که امکان جا به جابب از طریق اینترنت را دارند راحت تر در بازار جهانی ارایه می شوند.

نتیجه 3 : قابلیت دیجیتال کردن محصولات و خدمات بر روی استفاده از IT در جهانی سازی تاثیر می گذارد هرچه قابلیت دیجیتالیزه کردن بالاتر باشد تاثیر IT بر جهانی سازی خرید کسب و کار بیشتر خواهد بود.

·                     ماهیت فعالیت خرید

می توان فعالیتهای خرید را به سه دسته تقسیم کرد : اولین دسته عبارت است از خرید اولین مرتبه یک کالا این دسته خریدها فرصتهای بسیار مغتنمی می باشند زیرا این قابلیت را دارند که به خریدهای روتین و دایم تبدیل شوند. این دسته خریدها بیشترین تلاش را از طرف خریدار و فروشنده نیاز دارند زیرا طرفین می بایست نیازهای جدیدی را مرتفع کنند. دسته دوم ان گروهی هستند که به طور برخلاف گروه قبلی بسیار تکراری می باشند و معروف به خرید مجدد راحت می باشند این گروه عمده خریدهای سازمان را شامل می شوند. گروه سوم بین دو دسته قبلی قرار دارند نام این دسته خریدهای مجدد اصلاح شده است این گروه خریدها شامل فعالیت های خرید روتینی می باشند که دارای تغییرات و اصلاحاتی برای بهبود هستند این دسته خریدها ممکن است بارها دست خوش تغییراتی شوند که از سوی تامین کنندگان در قالب طرح های ابتکاری و ایجاد تقاضای جدید برای خریداران ایجاد می شود تا بتوانند خریداران را راضی نگه داشته و حفظ کنند. با وجودی که اسنترنت امکان ارتباطات سریع و راحت را مهیا کرده است با این حال نیاز به سیستمهای حمل و نقل انبارها جهت حمل و انبارش محصولات همچنان وجود دارد. در بازار تجاذت جهانی حمل و نقل هزینه های حمل داخلی و خارجی مدام در حال تغییر بوده و غیر قابل کنترل اند و هیچ خریداری بدون وجود یک سیستم پشتیبانی قوی تمایل به خریدار تامین کننده ای در آن سوی دنیا ندارد.در حال حاضر به دلیل وجود اینترنت ما شاهد آن هستیم که سیستم خرید سنتی در حال تغییر به سیستم آنلاین می باشد. بنابراین شرکتهایی مانند Max and Staple اهمیت می یابند. این شرکت از یک سیستم داخلی (طراحی شده توسط میکروسافت) استفاده می کند که از طریق آن کلیه کارمندان می توانند نسبت به خرید یک سری اقلام از نوع C (خرد) از اینترنت اقدام کنند در این سیستم دپارتمان خید لیست کلیه تامین کنندگان و قیمت های مورد تایید را اعلام می کند زمانی که یک کارمند نسبت به انتخاب و خرید یک کالا از طریق اینترنت اقدام می کند مدیر وی می تواند اطلاعات بیشتر را در مورد آن جنس از واحد خرید دریافت کند و در نهایت پرداخت پول از طریق واحد مالی انجام خواهد شد بنابراین از طریق شبکه داخلی شرکت کارمندان قادرند خریدهای خود را از اینترنت انجام دهند. این سیستم خرید به صورت غیر متمرکز طراحی شده است و این امکان را به کارمندان می دهد تا به صورت مستقیم خریدهای خود را انجام دهند. البته در مورد تجهیزات کاری مانند دستگاه فتوکپی بحث خدمات پس از فروش و قابلیت اطمینان محصول بر رفتار خرید تاثیر خواهد گذاشت. اگرچه فرموله کردن و تهیه لیستی از تامین کنندگان محصولات غیر روتین غیرممکن به نظر می آید اما در مورد خریدهای اولین بار و خرید مجدد اصلاح شده می توان از منابع جهانی استفاده کرد و از طریق اینترنت و ایمیل به تبادل بسیاری اطلاعات اقدام کرد. برای مثال نمونه های اولیه و آزمایشی مواد خام ترکیبات و یا تجهیزات را می توان به سرعت حمل و نقل کرد و یا اطلاعات آنها را ارسال کرد. نتیجه 4 : ماهیت فعالیت خرید اثر IT بر جهانی سازی رفتار خرید را بسیار متاثر می کند.تاثیر IT بر روی جهانی سازی در مورد خریدهای تکراری بسیار زیاد در مورد خریدهای اصلاح مجدد متوسط بوده و در مورد خریدهای برای اولین مرتبه کمترین تاثیر را دارد.

عوامل تاثیر گذار جهانی (محیطی)

کاهش محدودیت های تجاری جهانی و کاهش قیمت های رقابتی بهترین دلیل برای خریداران است تا اقدام به ورود کالاهایی از دیگر نقاط جهان کنند در صورت وجود یک کالا با قیمت مناسب و رقابتی و کیفیت مناسب در داخل یک کشور خریداران صنعتی ترجیح می دهند تا جهت بهره مندی از خدمات پس از فروش حمل و نقل پشتیبانی و... از کالای تولید محلی استفاده کنند. در حقیقت تامین کنندگان جهانی سعی می کنند تا با تمرکز بر روی کاهش حمل و نقل ها با تولید کنندگان داخلی و محلی رقابت کنند بنابراین استفاده از فناوری اطلاعات در روابط خریدار و فروشنده جهانی تنها زمانی در جهت جهانی سازی تاثیر گذار خواهد شد که تامین کنندگان محلی ضعیف باشند بنابراین یک فاکتور اساسی که از طریق اینترنت ایجاد شده است قابلیت خریدار برای جستجو ارزیابی و ارتباطات مداوم با تامین کنندگان جهانی است به عبارتی دیگر اینترنت و نرم افزارهای خرید به شرکتهای خریدار اجازه می دهد تا پیشنهادات تامین کنندگان را مداوم ارزیابی و درجه بندی کنند تنها عامل کاهش دهنده استفاده از فناوری اطلاعات وجود تامین کنندگان محلی دارای قدرت رقابت می باشد. نتیجه 5 : وجود تامین کنندگان محلی کاهش دهنده فناوری اطلاعات در جهانی سازی رفتار خرید کسب و کار می باشد به عبارت دیگر وجود تامین کنندگان محلی دارای قدرت رقابت تاثیر IT را بر جهانی سازی کاهش می دهد.

·                     فاصله فرهنگی

فاصله فرهنگی که به تفاوت فرهنگ کشورها برمی گردد به عاملی برای کسب سود در بازار جهانی تبدیل شده است مانند عوامل دیگری چون قیمت – کیفیت و... به عبارت دیگر استفاده IT در جهانی سازی خرید کسب و کار وقتی که خرید و فروشنده دارای فرهنگ مشابهی باشند افزایش می یابد. وقتی دو تامین کننده از دو فرهنگ گوناگون در حال رقابت با یکدیگر باشند احتمال موفقیت ان تامین کننده که فرهنگ مشابهی با فرهنگ کشور خریدار دارد بیشتر است.(درهنگام استفاده از سیستم IT ) نتیجه 6 : تفاوت های فرهنگی بر روی نقش IT روی جهانی سازی تاثیر می گذارد هرچه تفاوت فرهنگی کمتر باد تاثیر IT بر روی جهانی سازی رفتار خرید کسب و کار بیشتر می شود.

·                     ثبات سیاسی

ثبات سیاسی به ثبات شرکت تامین کننده بر میگردد ثبات سیاسی به معنی ثبات سیاستهای دولت در مورد موضوعاتی نظیر صادرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی و ... بدون توجه به نوع قدرت حاکم در دولت می باشد. برای مثال یک تغییر در رژیم حاکم در دولت به طور متفاوت بر روی سیاست سرمایه گذاری یا صادرات ممکن است تاثیر گذار باشد. برخی عوامل خارجی و بین المللی ممکن است بر ثبات سیاسی داخل کشورها تاثیر گذار باشد. برای مثال تروریسم جهانی جدیداً بازار جهانی و خرید بین المللی را دچار مشکل کرده است. به طور کلی ثبات سیاسی به عنوان قدم اول در شروع تجارت است. نتیجه 7 : ثبات سیاسی بر روی تاثیر IT بر جهانی سازی اثر گذار است. هرچه ثبات سیاسی در کشور تامین کننده بیشتر باشد تاثیر IT بر روی جهانی سازی رفتار خرید کسب و کار بیشتر و مثبت تر است.

جمع بندی

تغییرات شکل گرفته بر روی بازار تجارت (شرکت با شرکت) تحت تاثیر شدید توسعه فناوری اطلاعات موضوع بازنگری مجدد فرآیندهای کسب و کار و رفتار خرید کسب و کار را بسیار مهم و حیاتی کرده است. امروز خریدار و فروشنده می بایست از تاثیرات فناوری اطلاعات بر روی جنبه های مختلف رفتار خرید کسب و کار مطلع شوند.

منابع

·                     مجلۀ فناوري اطلاعات، شهريورماه1386، تهران

·                     Bingham,F.G and Gomes,R.(2001),Business Marketing,2nd ed.,NTC/ContemporaryPublishing Group,Lincolnwood,IL.

·                     Czinkota,M.and Knight,G.(2005),"Managing the terrorist threat",Europeanbusiness Forum, No.20, winter, p.42

نقش ICT درتوسعه صنعتتوریسم

دنیای امروز به شکلگریزناپذیری تبدیل به دهکده ای جهانی با ارتباط گسترده و عمیق شده است.اطلاعاتوفناوری استفاده از آن امروزه به شکل به عنوان یکی از کلیدهای اصلی در توسعه کشورهامخصوصا کشورهای جهان سوم مطرح گردیده است.

ازسوی دیگر توریسم نیز به فراخور گذشت زمان امروزه به عنوان صنعتی درآمدزا و نجاتدهنده برای کشورهای مختلف در آمده است.به شکلی که درآمدهای حاصل از آن در برخیکشورها چندین برابر درآمدهای سرشار نفتی کشورهای دیگر است.
لزوم توجه به توریسمو استفاده از فناوری های نوین در جهت گسترش آن و استفاده کردن از مزایای بیشماراقتصادی آن برای کشورها تحقیق و تتبع پیرامون رابطه بین گسترش فناوری اطلاعات وارتباطات و توسعه توریسم را ضروری ساخته است.
در عصر حاضر دگرگونی ژرفتکنولوژیکی، مکانیسم‏ها و شرایط و در نتیجه بحث های تکنیکی و فنی به سوی پیچیدگی،تنوع و ظرافت بیشتری گرایش یافته است.
در این میان دگرگونی‏های اقتصادی مهمحاصله در برگیرنده شماری از روابط تولید پیچیده، فراگیر و روابط مبادلاتی می باشدکه در امر جهانی شدن روندی رو به گسترش دارد بر این مبنا گردشگری نیز که در رویکردیخاص در هزاره سوم مورد توجه می باشد؛ تحولاتی را پذیرا شده که به فراگیر شدن آنمنتهی گردیده است. گردشگری در رابطه با بسترهای تکنولوژیکی بحث شده و بسترهایاقتصادی حاصل از جهانی شدن، اصلی مستحکم در سیاست های اقتصادی در هزاره سوم محسوبمی شود.
تحولات حاصل از مباحث فوق در رابطه با گردشگری در دوسویه تاثیر گذاری ازیک سو به شکل گیری گردشگری الکترونیکی منتهی گردیده و از دیگر سو شکل گیری گردشگریمجازی را سبب شده است و با رشد سریع تکنولوژی اطلاع رسانی در چارچوب نظام مبادلهالکترونیکی و سرعت بخشیدن به امر بازاریابی و مسافرت، کاهش هزینه ها و دستیابی بهبازارهای جدید را در زمینه گردشگری فراهم آورده است.
به عنوان مثال می توان بهنقش اینترنت در زمینه ارتباطات گردشگری، اطلاع رسانی به گردشگران و آگاهی یافتن ازوضعیت مقاصد گردشگری و از دیگر سو از وضعیت بازار گردشگری اشاره کرد. گردشگریالکترونیکی حاصل این هم تنیدگی و تغییرات حاصل از آن می باشد، براین مبنا می توانگردشگری الکترونیکی را به صورت زیر تعریف نمود:
« گردشگری الکترونیکی، بکارگیری تکنولوژی های جدید بخصوص تکنولوژیهای اطلاعات و ارتباطات ICT در دو بعد عرضه وتقاضای گردشگری می باشد که در آن علاوه برعرضه خدمات موردنیاز گردشگران ،زمینه هایبازاریابی ودورنمایی گردشگری مقاصد فراهم می باشد».
از این رو گردشگران برایآگاهی از مقاصد گردشگری و وضعیت آنها در بعد تقاضا از تکنولوژی های اطلاعاتی وارتباطی استفاده نموده و در چارچوب انگیزه های خود به انتخاب مقاصد اقدام مینمایند. در این میان آژانس های مسافرتی با استفاده از اینترنت در عرصه طرح هایتخصصی گردشگری و در چارچوب شناخت زمان تعطیلات به همراه پاسخگویی به نیازهایگردشگران(کاکو،192،1381) مبادرت به بازاریابی گردشگری در مقاصد مختلفنمودند.
بطور کلی استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و گسترش آن در زمینهعرضه و تقاضای گردشگری سبب آن شد که گردشگران قبل از سفر به ارزیابی و بررسی وضعیتمقاصد بپردازند و تجربه ای مجازی را در چارچوب دورنمایی گردشگر در ذهن خود شکل دهد. علاوه برآن این امر زمینه های دموکراتیک شدن امر انتخاب مقاصد را برای سفر فراهمآورده که بر بستری از لیبرالیسم حاصل از جهانی شدن تسهیل شده است. این خود نشان ازگذار به انعطاف پذیری ارائه محصول گردشگری در رابطه به عرضه دارد که به گونه‏ایمتبلور کننده تولید بهنگام بر آمده از شیوه تولید پسافوردیسم می باشد.به عبارتیدیگر محصول گردشگری در یک تنوع خاص در برگیرنده پاسخگویی به تقاضای شخصی و متکثرگردشگران بوده و گردشگران را قادر می سازد در راستای انگیزه های شخصی و تمایلات خودبه انتخاب مقاصد گردشگری برای سفر بپردازند.از دیگر تغییرات حاصل از گردشگریالکترونیکی در زمینه عرضه محصول گردشگری، شکل گیری سازمان های مدیریت مقاصد(DMO) میباشد.این سازمان ها در زمینه گردشگری با ارائه انواع خدمات الکترونیکی ، امکانجستجو و برنامه ریزی سفر را برای گردشگران فراهم می آورند.وظایف این سازمان ها دربرگیرنده، مدیریت منابع گردشگری ، برنامه ریزی برای فعالیت های گردشگری، تبلیغ وبازاریابی، آموزش کارکنان و عرضه خدمات مورد نیاز گردشگران می باشد. این سازمان هادر واقعه لایه میانی را در گردشگری الکترونیکی مابین عرضه و تقاضا شکل می دهنداز یکسو در زمینه عرضه روند تقاضا در بازار گردشگری در جهان و مناطق مختلف و جهت گیریتقاضا را برای مقاصد فراهم می آورند و از دیگر سو با کسب اطلاعات لازم از مقاصد،آناطلاعات را در اختیار گردشگران قرار می دهند(Buhalis,2003).
باید گفتنظر بهماهیت گردشگری، کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند در بهبود کارآیی تحویلخدمات و معاملات و همچنین پیش بینی فرصت جهت میسر ساختن دستیابی دامنه گسترده ومتنوعی از تجارب در زمینه های گوناگون گردشگری بسیار مفید واقع گردد.
در عرصهجهانی توسعه ICTتاثیرعمیقی بربخش گردشگری و مسافرت داشته است و این مهم همچنان درحال تغییر دادن ساختار و فرآیند های آن میباشد.

قرار دادن پروكسي هاي وب داراي محدودكنندة ظرفيت سرور

خلاصه

اين مقاله، مسألة يافتن يك مجموعة محل اسكان با حداقل هزينه كه هزينة خدمات دهي به درخواستهاي دستيابي در يك محيط فقط خواندني را بررسي كرده و محدوديتهاي ظرفيتي گره ها را مدنظر قرار مي دهد. مجموع هر بار تحميل شده بر هر پروكسي نبايد از ظرفيت آن بيشتر شود. نتايج حاصل از شبيه سازي نشان مي دهد كه الگوريتم جاي گذاري پيشنهادي ما سطوح عملكردي خوبي را نشان مي دهد و به تعادل بار يكسان در پروكسي هاي متفاوت دست مي يابد:

كلمات كليدي

سرور شبكه، تكرار، برنامه نويسي پويا، درخت

1- مقدمه

انتشار اطّلاعات در اينترنت، تبديل به يكي از مهمترين فعاليتها در زندگي ما شده است. با اين حال، بسياري از سيستم هاي موجود اغلب از تأخيرهاي طولاني مدّت تجربه شده توسط مراجعه كنندگان خصوصاً در ساعات پيك رنج مي برند.

يك ايدة كليدي براي حل اين مشكل، فراهم كردن سرورهاي تكرار شده در محل هاي متفاوت براي كاهش تعداد عملياتهاي بازيابي شيء در فواصل زياد و متعادل كردن بار سايت هاي پرطرفدار مي باشد. اين كار هزينه را كاهش داده و زمان كلي پاسخگويي در شبكه را ارتقاء مي دهد. بسياري از الگوريتم ها براي تكرار شيء ظرف سالهاي گذشته پيشنهاد شده اند. با اين حال بسياري از آنها توجه كمّي به ظرفيت سرور در طي جاگذاري تكرار براي تضمين بار كافي محاسبه شدة مجموع تحميل شده به يك سرور خاص از مجموع ظرفيت محاسبه اي آن بيشتر نشود، داشته اند.

در [10] لي و همكاران، اعلام كردند كه قرار دادن پروكسي هاي وب، براي عملكرد وب حياتي بوده و سياست بهينة جاگذاري پروكسي ها براي سرور وب هدف در اينترنت براي يك محيط فقط خواندني را بررسي كردند. آنها نشان دادند كه مسأله را مي توان به عنوان يك مسألة برنامه نويسي پويا، الگوسازي كرد و از اين تكنيك براي بهينه سازي مدّت زمان كلي دستيابي به سرورهاي وب استفاده كردند. آنها يك الگوريتم با پيچيدگي زماني (M³n²) پيشنهاد كردند كه در آن M اندازة درخت و n تعداد پروكسي هاست.

كيسو و همكارانش مسألة قرار دادن پروكسي هاي متعدد تكراري در يك شبكه را به عنوان يك مسألة بهينه سازي فرموليزه كردند. آنها نشان دادند كه –NP كامل مي باشد و تعدادي از استدلال ها را از نظر معاوضه هاي بين هزينه و پيچيدگي هاي الگوريتم مقايسه كردند. سپس آنها چند الگوريتم جاگذاري را ايجاد كردند كه از اطّلاعات بار كاري مانند اختفاي مراجعه كننده و ميزان درخواست براي انجام تصميمات آگاهانه در مورد جاگذاري استفاده كردند.

نوآوري رويكردي كه در اين فصل در پيش مي گيريم اين است كه در زمان تصميم گيري در مورد محل قرار دادن موارد تكثير شده و ميزان تكرارها، ما ظرفيت سرور را يكنواخت محسوب مي كنيم. اين محدوديت بسيار مهم است زيرا ميانگين تعداد درخواستهاي ارائة خدمات شده توسط يك المثني u بر ميانگين زمان پاسخي كه گره ها توسط مشاهده گر u خدمات دهي مي شوند، تأثير مي گذارد. به علاوه در انواع خاصي از برنامه هاي پرطرفدار مبتني بر وب، من جمله تصوير و ويدئو در زمان تقاضا، قرار دادن يك كپي از سيستم نرم افزار مناسب، مثلاً يك DBMS يا يك سيستم GIS براي خدمات دهي درخواستهاي خواندن و نوشتن به همراه هر كپي از شيء، اغلب ضروري است. با اين حال در بسياري از موارد چنين سيستم هايي محدوديتهايي را براي كاربران همزمان اعمال مي كنند. عملكرد سيستم در چنين موقعيتهايي را مي توان با مدنظر قرار دادن بارها و محدوديتهاي ظرفيت گره ها به طور قابل ملاحظه اي ارتقاء داد. به علاوه شبكه منبع اطّلاعات مولتي مدياي زيادي مي شود و ارسال فايل هاي بزرگ براي كاربران همانند فيلم، انتظار مي رود كه يكي از شروط شبكة نيازمند به ظرفيت پهناي باند بالا باشد. اين كار ارائه كنندگان خدمات را تشويق مي كند تا زمان مد نظر قرار دادن ظرفيت گره هاي سرور و همچنين ظرفيت لينك ها، خدمات ارسال را بهينه سازي كنند.

مدل سيستم

شبكه از تعدادي از سايت هاي به هم پيوسته توسط يك شبكة ارتباطي تشكيل شده است. اشياء مي توانند در تعدادي از سايت ها تكثير شوند از طريق گروه فرآيندها به نام المثني كه در محل نسخة دوم اجرا مي شوند، كنترل مي شوند. توپولوهاي شبكه به وسيلة يك گراف G=(V,E) نمايش داده مي شود كه در آن u مجموعة رئوس (يا گره ها) بوده و نشان دهندة سرورهاي وب يا پروكسي ها است (n=|v| مجموع تعداد گره ها E مجموع لبه ها بوده و نشان دهندة لينك هاي فيزيكي متصل كنندة سرورها و پروكسي ها است.) يك شيءِ درخواست شده توسط مراجعه كنندة C و قرار گرفته در سرور S، از طريق يك مسير sàr₁àr₂ …àr_n à c  به نام مسير ترجيع داده شده توسط  حركت مي كند. اين مسير از توالي گره ها با مسيرهاي متناظر آن تشكيل شده است. مسيرها از S به مراجعه كننده هاي مختلف، يك درخت مسيريابي تشكيل مي دهند كه در طول آن درخواستها منتشر مي شوند. متعاقب آن براي هر سرور وب S، يك درخت پوشاي T، ريشه دارنده در S را مي توان ساخت تا درخت مسيريابي را نشان دهد و كل شبكه را مي توان به عنوان مجموعه اي از چنين درختهاي پوشا نشان داد كه هر كدام در يك سرور وب معلوم مسيريابي شده اند.

از آنجا كه يك شيء از S به C توسط گره هاي مسير ترجيح  عبور مي كند، در صورتي كه درخواست توسط يكي از گره هاي داخلي در مسير سرويس دهي شود، مي تواند مفيد باشد. در حقيقت هر چقدر داده ها در عدد  به C نزديكتر باشند، مزيت هاي آن بيشتر است.

3- الگوريتمي براي قرار دادن بهينة پروكسي ها در شبكه هاي درختي

پروكسي هاي مورد بحث قرار گرفته در اين تحقيق، پروكسي هاي شفاف بوده يعني در طول مسيرها از مراجعه كنندگان به يك سرور وب مسيريابي شده اند و براي مراجعه كنندگان شفاف مي باشند. قرار دادن مؤثر پروكسي ها منجر به سرويس دهي بيشتر به درخواستهاي مشتري در پروكسي ها بدون وادار كردن آنها به حركت بيشتر در سرور مي شود. براي تعريف رسمي مسألة قرار دادن مجموعه اي از پروكسي ها در يك شبكة درختي با قرار دادن ظرفيت سرورها به عنوان يك محدوديت، تعريف زير را معرفي مي كنيم.

تعرف 1. يك مجموعة اسكان، گراف، مجموعه اي از رئوس مي باشد كه در آن كپي هايي از شيء قرار داده مي شود. حداقل مجموعة محل اسكان يك مجموعة محل اسكان است كه حداقل هزينه (مثلاً حداقل زمان ميانگين زمان پاسخ) را در بين تمام مجموعه هاي محل اسكان در گراف ارائه مي كند. يك مجموعة محل اسكان n مينيمم، يك مجموعه محل اسكان مينيمم حاوي n رأس است.

اكنون اگر d(u,v) فاصلة بين هر دو گره v , u در شبكة درختي باشد كه مساوي با طول كوتاهترين مسير،  بين v , u مي باشد. به عبارت ديگر، طول درخت كه در آن درخواست ها منتشر مي شوند. در نتيجه براي هر سرور وب S، يك درخت پوشاي T، كار گذاشته شده در S مي تواند ساخته شود تا درخت مسيريابي را توصيف كند (شكل 1 را ببينيد). و وب كلي بايد به شكل مجموعه اي از اين درختهاي پوشا نشان داده شود كه هر كدام در يك سرور وب مشخص مسيريابي مي شوند.

از آنجا كه يك شيء از S تا C از گره هاي مسير ترجيحي  عبور مي كند، اگر درخواست توسط يكي از گره هاي داخلي سرويس دهي شود، سودمند و مقرون به صرفه خواهد بود. در حقيقت اطّلاعات و داده ها در  به C نزديكتر است و مزايا و فوايد بيشتري دارد.

(1)                                 

P(V,S) را اوّلين پروكسي مي گيريم كه در حاليكه از V به S در درخت Ts حركت مي كند با درخواست مواجه مي شود. ما P(V,S) را پروكسي مطلوب مي گيريم. اين مي تواند خود V باشد اگر V يك پروكسي باشد، يا S باشد اگر هيچ پروكسي در طول راه به طرف سرور ريشه درگير نشود. f_v را توالي دسترسي از مشتري V به سرور S در طول يك دورة زماني  مي گيريم. دورة ميان دو درخواست الگوريتم جاگذاري پروكسي- و  بار تحميل شده بر پروكسي P(V,S) است توسط گرة V. اگر P برنامة تكرار باشد (مجموعة پروكسي ها براي درخت Ts كه همراه با عملكرد P(V,S) است) آنگاه فاصلة كل براي دسترسي به پروكسي ها چنين است  و هزينة كلي دسترسي به اطّلاعات از اين طريق به دست مي آيد:

(2)                                 

هر گره V داراي پروكسي مطلوب چنين است U=P(V,S) كه يك بار  را بر u تحميل مي كند.  را يك بردار مي گيريم كه ظرفيت هاي تمام گره ها را در درخت ذخيره مي كند و Kv، ظرفيت گره  باشد.

با محدوديت در ظرفيت مجموع گره هاي داراي پروكسي مطلوب u، نبايد بار بيشتر از ظرفيت Kvيِ u تحميل شود.

اگر  آنگاه نابرابري  هميشه بايد وجود داشته باشد.

اكنون براي يك تعداد ثابت از پروكسي ها، كه به اين شكل بيان مي شود: ، اجازه دهيد تا مجموعة محل اسكان مينيمم R را پيدا كنيم كه هزينة  را بر حسب زمان در درخت T_S، كاهش مي دهد با توجه به ظرفيتي كه  پروكسي ها را محدود مي سازد. بنابراين مشكل كم مي شود با هزينة دسترسي  به طوري كه  مشروط به: (3)           

در كل، مسألة جاگذاري نسخه ها در درخت در زمان محدوديت بر ظرفيت گره ها، يك مسألة تكميلي NP است[8]. امّا وقتي ما به پروكسي ها توجه مي كنيم در جايي كه جهت درخواستهاي خواندني هميشه به طرف سرور هدف است، مسأله ديگر تكميل NP نيست.

شكلهاي 2b , 2-a، تقسيم Tv به سه درخت فرعي را نشان مي دهند. مسألة اصلي، تقسيم مسأله به مسايل فرعي در مقياس هاي كوچك است. به همين دليل ما نياز به تقسيم بندي بيشتر Rv,u، به درخت هاي فرعي كوچكتر داريم. براي هر ، چنين مي گوييم:

y} در سمت چپ  قرار دارد و

خاصيت تكرار شدن راه حل، ، معادلة 3، براي حاصل هاي Tv به كار مي رود.

1-3- الگوريتم مورد نظر

درخت Ts قرار گرفته در S با مجموعة V و رئوس را در نظر بگيريد. فرض كنيد كه بجة هر رأس بدون برگ از چپ به راست قرار گرفته است به طوري كه با داشتن هر كدام از دو خواهر V , U، مي توانيم مشخص كنيم كه U در سمت چپ V است يا برعكس. به طور كل، با داشتن y , x در Ts، گفته مي شود كه X در سمت چپ X قرار مي گيرد اگر U,V وجود داشته باشد به طوري كه ،  و v , u با u خواهر هستند كه در سمت چپ v قرار دارند. به ازاءِ ، Tv درخت فرعي Ts است كه در v قرار گرفته است. به ازاءِ هر ، ما مي توانيم Tv را به 3 درخت فرعي تقسيم كنيم (شكل 2 را ببينيد):

• درخت فرعي Lv,u شامل تمام گره هاي سمت چپ u مي باشد.
• درخت فرعي شامل تمام گره ها در Tu است.
• درخت فرعي .Rv,u شامل بقية گره هاست.

به شكل منظم داريم:

• x} سمت چپ u است:
• درخت فرعي Tv قرار گرفته در Tu=u
• 

 به شرط اينكه

(4)                        

در اينجا ، هزينة دسترسي مينيمم به دست آمده با جاگذاري n پروكسي در Tv. بردار ظرفيت باري  گره ها در Tv به دست مي آيد. وقتي n=1 باشد، پروكسي هميشه در ريشة v قرار دارد. وقتي n>1 باشد، هميشه يك گره u پيدا مي كنيم،  كه بيان مي كند:

• يك پروكسي در u قرار گرفته است.
• در Lv,u هيچ پروكسي قرار نگرفته.
• هيچ پروكسي در  قرار نگرفته

كه كوتاه ترين مسير ميان گره هاي v,u است بدون در نظر گرفتن v,u.

با فرض اينكه Tv در گرة u تقسيم شده و اينكه پروكسي هاي  در Tu جاگذاري شده اند، ، آنگاه پروكسي هاي  در Rv.u قرار داده شده اند. بنابراين مي توانيم بنويسيم: فرمول ها در متن (5) و (6) براي تمام پروكسي هاي n، ما نياز داريم تا تمام محل هاي تقسيم بندي  و تمام مقادير ممكن  را پيدا كنيم. به طور تكراري ما پروكسي ها را در Tu و Rv,u مي گذاريم، به همان روشي كه در Tu قرار داديم. بنابراين روش برنامه ريزي ديناميك مي تواند از طريق معادلات زير فرمول بندي شود:

(7) فرمول در متن

(8) فرمول در متن

در معادلة (7)،  ثابت است و مساوي با هزينة كل دسترسي به گرة v از تمام گره ها در Lv,u مي باشد. اين هزينه غيرمشخص است اگر بار كلي گره ها در Lv,u بيشتر از ظرفيت Kv گرة v باشد.

 به طور مكرر در Tv تعيين شده با ظرفيت محدود كنندة  مربوط به گره هاي . Rv,u به ،  و  در اطراف گرة ، جايي كه يك پروكسي گذاشته شده است، تقسيم شده است. ظرفيت محدود كنندة Rv,u نسبت به پروكسيv، ظرفيت است كه با كسر از Kv، بار كلي تحميل شده بر v از طرف گره ها در Lv,u به دست آمده است.

4- تجزيه تحليل عملكرد

يك شبيه ساز مشتق شده از پيشامد براي ارزيابي عملكرد الگوريتم مورد نظر ما ايجاد شده است. درخواست ها در يك گره مشخص از يك مجموعة معين از مشتري ها مي رسد، هر مشتري x داراي يك ميزان درخواست مشخص است بر اساس درجه اش يعني . (اين نظريه چنين است كه مشتريان را طبق تكرار درخواست آنها درجه بندي مي كند. در شبيه سازي ما به هر مشتري يك درجة تصادفي داده مي شود). ما فرض مي كنيم كه ميزان درخواست از مشتري x درجة iام، يك توزيع ZipF [3] را دنبال مي كند.     

(B نزديك 1 است). ميزان درخواست، تكرار درخواست هاست كه از طرف مشتري x صورت مي گيرد. فاصلة d(c,v)، دو گره را جدا مي سازد يعني v,u و ظرفيت هر گره در شبكه نيز به طور تصادفي ايجاد شده است. وقتي كه درخت ايجاد مي شود و پارامترهاي ورودي مختلف ايجاد مي شوند الگوريتم مورد نظر، براي تعيين جاگذاري بهينه كه كمترين اختفا را ايجاد مي كند و به طرفيت محدودكنندة گره ها توجه مي كند، به كار مي رود.

ما عملكرد الگوريتم مورد نظرمان (بعد از اين به الگوريتم 1 برمي گردد) را با يك الگوريتم كه شبيه به مال ماست و بر اساس تكنيك DP ايجاد شده امّا توجهي به تحميل هيچگونه ظرفيت محدودكننده بر سرورهاي پروكسي نمي كند (بعد از اين با عنوان الگوريتم 2 ناميده مي شود) مقايسه مي كنيم. ما همچنين به يك الگوريتم كه پروكسي ها را در شبكه قرار مي دهد با روشي ساده و بي تجربه، يعني بدون محاسبة ظرفيت سرورها و هزينة كل جاگذاري، توجه كرده ايم. (از اين به بعد با عنوان الگوريتم 3 ناميده مي شود). الگوريتم 3 به عنوان يك بسترست براي تخمين ارتقاءِ خاصي كه روش تعيين جاي پيشنهاد شدة ما نسبت به قرار دادن پروكسي ها به صورت تصادفي ارائه مي كند، گنجانده شده است.

شكل 5 نتايج اختفا براي خدمات دهي به يك درخواست به عنوان تابعي از تعداد پروكسي ها در شبكه ها براي سه الگوريتم را نشان مي دهد. اختفا براي هر مشتري با ضرب كردن فركانس و هزنة ارتباط تعيين مي شود. ميانگين اختفا سپس در تمام مشتريان محاسبه مي شود. نتايج شبيه سازي براي شبكه اي از هزار گره اندازه كه در آن تعداد پروكسي ها بين 30 تا 100 بوده است انجام شد. ديده شد كه نتايج در فرماني كه ديگر اندازه هاي شبكه مد نظر قرار گرفته. تغيير زيادي نكرده است. رقم نشان مي دهد كه وقتي تعداد پروكسي ها كم باشد (كمتر از 8 درصد) ميانگين اختفا در الگوريتم1، كمتر از الگوريتم هاي 2 و 3 است، با اين حال با افزايش تعداد پروكسي ها مزيت هاي عملكردي الگوريتم 1 كاهش مي يابد. اين را مي توان با اين حقيقت توضيح داد كه وقتي تعداد زيادي پروكسي وجود دارد، توزيع پروكسي ايجاد شده در هر دو الگوريتم شبيه بوده و كمتر احتمال دارد كه از ظرفيت پروكسي فراتر روند. در نتيجه هرگونه تعيين جاي بهينة ايجاد شده توسط الگوريتم 1 را مي توان به طور قابل مقايسه با آنچه كه توسط الگوريتم 2 ايجاد شده است منطبق كرد. در مقابل، آن طور كه انتظار مي رود، ميانگين اختفا براي رويكرد تصادفي (الگوريتم 3) هميشه بالاتر است. با افزايش تعداد پروكسي ها اختفا كاهش مي يابد امّا با سرعت كمتر، اين موضوع با كاهش جزيي در اختفا با افزايش پروكسي ها از 30 به 100، در شكل 6 نشان داده شده است.

شكل 6. نتايج عملكرد در زماني كه ميزان درخواست N در 3 الگوريتم متفاوت است را نشان مي دهد. ما با درخواست/ثانيه 30=N شروع كرده و آن را افزايش مي دهيم تا به 150 درخواست/ثانيه برسيم. اندازة شبكه و تعداد پروكسي ها به ترتيب 1000 و 60 تعيين شده است. وقتي ميزان درخواستها پايين است، الگوريتم 2 از الگوريتم 1 عملكرد بهتري دارد. با افزايش بيشتر ميزان درخواست، الگوريتم 1 نسبت به الگوريتم 2 عملكرد بهتري ارائه مي كند.

اين روند براي تمام مقادير N بيشتر از 70 درخواست/ثانيه ادامه پيدا مي كند. اين را مي توان با اين واقعيت كه در ابتدا تعداد درخواستها كم و بار روي سرور پايين است، توضيح داد. بنابراين زمان ارتباط از مدت زماني كه يك درخواست منتظر مي ماند تا در يك سرور پروكسي خدمات دهي شود، مهمتر است و در نتيجه الگوريتم 2، اختفاي پايين تري ارائه مي كند. با اين حال وقتي ميزان درخواست از 70 درخواست/ثانيه بيشتر مي شود، الگوريتم 1 مزيت عملكردي شفاهي نسبت به الگوريتم 2 به نمايش مي گذارد. اين به خاطر آن است كه بار سرورها با افزايش صفحه ها در سرور، حياتي مي شود و زمان انتظار يك عامل تعيين كننده در مجموع خدمات دهي به يك درخواست مي شود. در تمام موارد، الگوريتم 3 بدترين عملكرد را به نمايش مي گذارد. با افزايش درخواست ها، اختفا در اين الگوريتم به شيوه اي يكنواخت افزايش مي يابد.

شكل 7، نتايج را زماني كه اندازة شبكه متفاوت بوده و در عين حال تعداد مشابهي از پروكسي ها (6 درصد اندازة شبكه) را حفظ مي كند را نشان مي دهد. الگوريتم 1 به طور مرتب براي تمام اندازه هاي شبكة بررسي شده، عملكرد بهتري نسبت به الگوريتم 2 دارد، با اين حال هر دو الگوريتم نشان مي دهند كه ميانگين اختفا، چندان تحت تأثير اندازة شبكه قرار نمي گيرد (به خاطر داشته باشيد كه ما از درصد مشابهي از پروكسي ها نسبت به اندازة شبكه استفاده مي كنيم. با بزرگتر شدن اندازة سيستم، تنها يك افزايش جزيي در ميانگين اختفا اتفاق مي افتد. اين را مي توان به توپولوژي شبكه اختصاص داد. براي الگوريتم 3، ميانگين اختفا نسبت به الگوريتم 1 و 2 براي تمام اندازه ها بيشتر است و يك افزايش قابل توجه با اندازة سيستم وجود دارد.

نتيجه گيري ها

اين مقاله، مسألة تعيين جاي سرور پروكسي با محدوديت هاي ظرفيت گره در يك محيط شبكة فقط خواندني را بررسي كرد. نشان داديم كه وب مي تواند فقط به عنوان مجموعه اي از درختهاي ريشه گرفته در سرورهاي هدف، الگوسازي شود تا تعيين جاي بهينة پروكسي هاي m در يك شبكة درختي متشكل از n گره را تكثير و تعبير كند. رويكرد برنامه نويسي پويا براي الگوسازي مصرف و پيشنهاد كردن الگوريتمي كه پروكسي ها را در يك شبكة درختي قرار مي دهد مورد استفاده قرار گرفته است. نتايج حاصل از آزمايش شبيه سازي نشان داده كه مد نظر قرار دادن ظرفيت سرورها، الگوريتم پيشنهاد شده را قادر مي سازد تا از نظر دستيابي به زمان پاسخ كمتر در سطح مراجعه كننده نسبت به الگوريتم مشابهي كه ظرفيت سرور را ناديده مي گيرد، ويژگي هاي بهتري را به نمايش مي گذارد. الگوريتم پيشنهاد شده همچنين مزيت هاي عملكردي بهتري را نسبت به رويكرد ساده اي كه پروكسي ها را به شيوه اي تصادفي تكثير مي كند، به نمايش مي گذارد. يك بسط آتي احتمالي در اين كار مي تواند مد نظر قرار دادن توپولوژي اينترنت واقعي با استفاده از رگه هاي داده هاي واقعي به جاي داده هاي به صورت تصادفي شبيه سازي شده باشد. مقايسة عملكرد اين الگوريتم با الگوريتم هاي ديگر انجام خواهد شد و ارزيابي واقعي تري از الگوريتم در يك مقياس اينترنت ارائه خواهد شد.

شهر الکترونيکی

امروزه کامپیوتر چنان در زندگی روزمره ما جا یافته که تصور زندگی بدون رایانه غیر ممکن است. حالا همه ما به شنیدن پسوند الکترونیکی و هوشمند بعد از انواع واقسام پدیده ها عادت کرده ایم:کارتهای هوشمند، بانکداری ا لکترونیک، آموزش ا لکترونیک، سلامت ا لکترونیک، تجارت الکترونیک، دولت ا لکترونیک و وقتی همه چیز در یک شهر الکترونیک می شود، در نهایت آن شهر به یک شهرالکترونیک یا هوشمند تبد یل می شود.

مطابق تعریف کارشناسان، شهر الکترونیکی شهری است که در آن از ابزار ICT نظیر برنامه های کاربردی و کامپیوتر برای افزایش کارایی و اثر بخشی خدمات به مردم، بنگاههای اقتصادی وکارمندان دیگر بخشهای دولت استفاده می شود.

 این کار از طریق  خرید ، فروش و مبادله کالا ، خدمات و اطلاعات در بستری از شبکه های کامپیوتری بخصوص اینترنت صورت میگیرد.در یک شهر هوشمند، کلیه اطلاعات و خدمات به صورت الکترونیک به مردم ارائه می شود. در حال حاضرنمونه های چندانی از شهر های تمام هوشمند در جهان وجود ندارد. همان طوری  که تصور وجود شهری که به طور کامل از وجود رایانه و خدمات الکترونیک بی بهره باشد، تقریبا غیر ممکن است.

ا کنون شهرها بر حسب میزان استفاده از خدمات ا لکترونیک طبقه بندی می شوند. در برخی از مناطق دنیا مانند آمریکا نمونه های موفقی از شهرهای ا لکترونیک  وجود دارند. ایجاد شهر های هوشمند یکی از مهمترین اهداف فناوری اطلاعات ا ست.

ایجاد شهرهای ا لکترونیک فواید زیادی به دنبال دارد که از مهمترین آنها می توان به کاهش  هزینه، افزایش درآمدها، افزا یش کیفیت خدمات و کاهش زمان دسترسی به خدمات و بالا بردن میزان دسترسی به خدمات اشاره کرد. کاهش میزان آلودگی هوا و ترا فیک و همچنین شفاف کردن اطلاعات و مراحل و انجام خدمات و قوانین وجلوگیری از اعمال سلیقه کارمندان از دیگر مزایای شهر الکترونیک است.اساس شهر الکترونیکی بهره گیری از رسانه های الکترونیکی  و بهره وری از اینترنت در جهت کمک به تسهیل  امور شهروندان است.

در ایجاد شهر الکترونیک ایجاد سه بخش:دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک و آموزش الکترونیک الزامی است. در این مقاله سعی خواهد شد این سه بخش هرچند به اختصار مورد بررسی قرار گیرند.

دولت ا لکترونیک:

دولت الکترونیک استفاده از فنآوری اطلاعات و ارتباطات برای ‌ایجاد تحول در ساختار عملكردی دولتها می باشد. دولت الکترونیک بر خلاف رویکردی که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و به ویژه خاورمیانه مشاهده می شود دادن رایانه به مقامات و کارمندان، اتوماتیک کردن رویه های عملی قدیمی یا صرفا ارائه الکترونیک اطلاعات نهادها و وزارتخانه ها یا ایجاد وب سایت های وزارتخانه ای نیست. بلكه دولت الکترونیک عبارت است از متحول کردن دولت و فرایند كشورداری از طریق قابل دسترس تر، کارآمدتر و پاسخگوتر کردن آن و ارائه اطلاعات و خدمات به شهروندان و سایر نهادهای دولتی با استفاده از فنآوری اطلاعات و ارتباطات (ICT).

دولت الکترونیک اشاره به استفاده نمایندگان دولت از تکنولوژی اطلاعات که قادر است روابط با شهروندان ، تجار ودیگر بازوهای دولت را گسترش و ارتقاء دهد، می باشد.

 دولت الکترونیک نسبت به تعامل فعال دولت با شهروندان  یا دولت با شرکت های تجاری بیشتر بر انتشار اطلاعات از طریق اینترنت متمرکز شده است. پیش بینی  (Forecasting) ،  بی شک یک فرایند کلیدی در مدیریت اجرایی است و اساس آن بر فراوانی داده هایی است که قبلا حاصل شده است .بنابراین ، سیستم های پیش بینی بیش از هر چیز برای یک دولت کارا ضروری است . بخش هایی مانند مدیریت خدمات درمانی ، بازار دارائی های غیر منقول و بازارهای تجاری و مالی بیشترین نیاز را به پیش بینی های نزدیک به واقعیت دارند. در قرن بیست و یکم پیش بینی الکترونیک جایگزین پیش بینی های سنتی  شده است و در واقع به یک قسمت لازم الاجرا و غیر قابل انکار در دولت الکترونیک تبدیل شده است که به سرعت دنیای کامپیوتر را تغییر می دهد.

در زیرمیزان کارایی خدمات دولت الکترونیک در کشورهای مختلف جهان با یکدیگرمقایسه شده اند:

مجمع جهانی اقتصاد یا World Economic Forum  گزارشی را منتشر کرده است که در قالب آن نقاط ضعف و قوت برنامه‌های ملی ICT در کشورهای مختلف جهان مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد در مورد میزان کارآیی خدمات دولت الکترونیک در کشورهای مختلف جهان، ایران در این زمینه رتبه صد و پانزده را به خود اختصاص داده بود.
اما این بار مجمع جهانی اقتصاد که یکی از نهادهای اقتصادی معتبر در سطح دنیا محسوب می‌شود گزارشی را با عنوان Global EnformationTechnology منتشر کرده است که در قالب آن نقاط ضعف و قوت برنامه‌های ملی ICT در کشورهای مختلف جهان مورد بررسی قرار گرفته است و 104 کشور جهان در این زمینه به ترتیب رتبه‌بندی شده‌اند.

 کشور سنگاپور به بهترین ارائه دهنده فناوری ارتباطات و اطلاعات در جهان مبدل شده است  بر طبق گزارش یاد شده که از طریق سایت WWW.Weforum.org قابل مشاهده و دسترسی است کشور سنگاپور به بهترین ارائه دهنده فناوری ارتباطات و اطلاعات در جهان مبدل شده است .این گزارش نشان می‌دهد که آمریکا پس از کشورهای ایسلند، فنلاند و دانمارک در رتبه پنجم قرار دارد.
آنچه که باعث شده سنگاپور رتبه اول را به خود اختصاص دهد، برتری آن در زمینه ریاضیات و ارائه آموزش‌های گوناگون، هزینه پایین برقراری مکالمات تلفنی، خرید و نصب تجهیزات لازم برای پیشبرد فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیز اولویتی است که دولت سنگاپور برای ICT در سطح ملی قائل شده است.
با وجود آن که سنگاپور رتبه اول این گزارش را به خود اختصاص داده، ایالات متحده هنوز در زمینه برخی شاخص‌ها مانند آمادگی تجاری و برتری در پژوهش‌های علمی پیشتاز است.
اعضای مجمع جهانی اقتصاد که مقر آن در شهر ژنو است را برخی از بزرگترین شرکت‌های تجاری خصوصی جهان تشکیل می‌دهند و آنان برای تهیه این گزارش مجموعه‌ای از فاکتورهای گوناگون را که به برخی از آنها اشاره شده مورد بررسی قرار داده‌اند.
لازم به ذکر است که برطبق این گزارش کشورهای سوئد، هنگ کنگ، ژاپن، سوئیس، کانادا، استرالیا، انگلستان، نروژ، آلمان، تایوان، هلند، لوکزامبورگ، رژیم صهیونیستی، اتریش، فرانسه و نیوزیلند به ترتیب رتبه‌های ششم تا بیستم را به خود اختصاص داده‌اند.
در میان کشورهای اروپای مرکزی و شرقی استونی با کسب رتبه 25 در صدر قرار گرفت و شیلی نیز در میان کشورهای آمریکای لاتین در مقام 35 قرار دارد و بهترین رتبه را در این قاره کسب کرده است.

تجارت الکترونیک:

در دنیای امروز و در حالی که با حجم عظیم تبادلات الکترونیکی رو به رو هستیم تجارت الکترونیک جزء لاینفک دنیای الکترونیکی قرار گرفته است. امروزه فروشگاهای بزرگ به آسانی محصولات خود را از طریق اینترنت به فروش می گذارند و شرکت ها تبادلات عظیم خود را بر روی اینترنت سامان بخشیده اند. دنیای تجارت الکترونیک دنیای وسیعی است که درایرانامروز به آن توجهی نمی شود. شاخههای تجارت الکترونیک امروزه بقدری گسترده شده که شرکتها دیگر در زمینه خاصی در این مقوله در سطح بین الملی فعالیت  میکنند. سرمایه گذاری - بازاریابی الکترونیک - پرداخت هایالکترونیک - فروشگاهای آنلاین -بازارهای بزرگ حراجی و ... همه و همهتنها گوشهایی از وسعت تجارت الکترونیک را شامل می گردد. شاید دلیل ضعف کشور ما در زمینه تجارت الکترونیک مربوط به پول الکترونیک باشد که در ذیل به آن می پردازیم:

از دهه‌ي ‌٩٠ ميلادي، هنگامي‌كه گسترش و پذيرش اينترنت از سوي تاجران و فروشندگان صورت گرفت، مردم در انتظار برچيده شدن پول و حساب و كتاب‌هاي فيزيكي و دستي در آينده‌اي نه چندان دور بودند.اما وقتي فعاليت تجارت الكترونيكي در سال ‌٢٠٠٠ با كاهش قابل توجهي مواجه شد، بعضي از كارشناسان بر اين عقيده تاكيد كردند كه پول ديجيتال رويايي بيش نخواهد بود ولي ادامه‌ي روند، حركت موفقيت آميز پرداخت آنلاين و پذيرش پول الكترونيك از سوي ‌١٥ ميليون نفر از مردم ژاپن، به جهانيان آموخت كه زمان استفاده از اسكناس‌هاي كاغذي رو به پايان است.

در واقع اوج جنبش پول الكترونيك به اواسط دهه‌ي‌٩٠ ميلادي برمي‌گردد، در آن زمان بود كه مردم رفته رفته به سيستم بانكداري الكترونيك و استفاده از كارت‌هاي اعتباري علاقه‌مند شدند. گرايش مشتريان آنلاين نسبت به تبديل شدن پول سنتي به پول ديجيتال شبيه به يك انقلاب بزرگ براي تجارت جهاني است. پول الكترونيك اين قابليت را دارد تا به صورت offline در كارت‌هاي قرار گرفته در يك تراشه، كارت‌هاي كوچك يا در"‌هارددرايو" يك رايانه ذخيره شود.
 در حالي كه مردم ضعف ارتباطي دولت‌ها را حس كرده بودند و بسياري از فروشندگان و تاجران نسبت به بكارگيري پول آنلاين شك وترديد داشتند، بسياري شركت‌ها به استفاده از اين فناوري جديد تن دادند. به طور كلي امروز دنيا شاهد گسترش شديد تجارت الكترونيك و جايگزيني پول الكترونيك به جاي پول كاغذي است.

از جمله مزاياي استفاده از تجارت الكترونيك و پول ديجيتال، صرفه جويي در وقت، سرعت در تبادلات تجارتي و حذف هزينه‌هاي چاپ و... است.البته انتظار مي‌رفت با روي كارآمدن پول الكترونيك، بشر از شر حمل ونقل كاغذي و ناامني‌هاي مربوط به آن خلاصي يابد. البته اولين هدف قابل دسترسي شد و تنها به ياد سپاري يك كلمه رمز كارت اعتباري، جايگزين حجم زياد پول‌هاي فيزيكي و كاغذي شد، اما پول الكترونيك نتوانست امنيت لازم را به ارمغان آورد. چرا كه هكرهاي موذي هر روز با ترفند جديدي چشم به حساب‌هاي الكترونيك كاربران اينترنت دوخته‌اند. در نظر داشته باشيد كه با استفاده از پول الكترونيك، موضوع پول‌هاي تقلبي نيز به كنار مي‌رود. خلاصه اين كه مزاياي استفاده از پول الكترونيك بسيار زياد است، و البته معايبي نيز دارد، اما مهم اين است كه به نظر مي‌رسد زمان وداع با پول‌هاي كاغذي فرا رسيده است.

پول الكترونيكي به چند طريق به كارامدتر شدن مبادلات كمك خواهد كرد  از آنجا كه هزينه نقل وانتقال پول الكترونيكي از طريق اينترنت نسبت به سيستم بانكداري سنتي ارزانتر است،‌ پول الكترونيكي مبادلات را ارزانتر خواهد كرد.براي انتقال پول به روش سنتي، بانك‌هاي مرسوم، شعب، كارمندان، دستگاه‌هاي تحويلدار خودكار و سيستم‌هاي مبادله الكترونيكي مخصوص بسياري را نگهداري مي‌كنند كه هزينه‌هاي سربار همه اين تشريفات اداري، بخشي از كارمزد نقل وانتقال پول و پرداخت‌هاي كارت اعتباري را تشكيل مي‌دهد.درحالي  كه هزينه نقل وانتقال پول الكترونيكي به دليل استفاده از شبكه اينترنت موجود  و رايانه‌هاي شخصي استفاده ‌كنندگان، بسيار كمتر و شايد نزديك به صفر است.

   اينترنت هيچ مرز سياسي نمي‌شناسد و پول الكترونيكي نيز بدون  مرز است.

   بنابراين هزينه انتقال  پول الكترونيكي در داخل يك كشور با هزينه انتقال آن بين كشورهاي مختلف برابر است در نتيجه هزينه بسيار زياد كنوني‌ نقل و انتقال بين‌المللي پول نسبت به نقل و انتقال آن در داخل يك كشور معين، به طور قابل توجهي كاهش خواهد يافت.وجوه پول الكترونيكي به طور بالقوه مي‌تواند به وسيله هر شخصي كه به اينترنت و يك بانك اينترنتي دسترسي دارد مورد استفاده قرار گيرد.به علاوه در حالي‌كه پرداخت‌هاي كارت اعتباري به فروشگاه‌هاي مجاز محدود است، پول الكترونيكي پرداخت‌هاي شخص به شخص را نيز امكان پذير مي‌سازد.پيدايش پول الكترونيكي نوعي انقلاب پولي در اقتصاد امروزي و نسل‌هاي برتر اقتصاد پولي محسوب مي‌شود و با تكميل فرايند اعتماد سازي اركان اقتصادي خرد و كلان به استفاده از اين پول، دامنه تحولات آن بيشتر خواهد شد.

آموزش ا لکترونیک:

آموزش مهمترين اهرم اثربخش براي افزايش مــــوفقيت اقتصادي و رشد نيروي كار آموزش ديده است. درست است كه درسالهای آينده فناوري تغيير مي كند اما حقيقت آن است كه فناوري همواره به عنوان يك ابزار باقي خواهد ماند. مهمترين جزء در كلاسهاي درس ما همان چيزي باقي خواهدماند كه امروز هست: معلمــان. معلماني كه با علاقه و فكر مي خواهند از فناوري براي آزادساز استعدادهاي بشري و آموزش فكر و شخصيت دانش آمـــوزان استفاده كنند. معلم است كه مي دانـــد چگونه آتش فكر دانش آموز را شعله ور سازد، تفكرش را شكل دهد و استعدادهايش را شكوفا سازد. در اين ميان فناوري يك وسيله براي اوست. رايانه تنها وقتي قدرتمند است كه فكر معلمان قدرتمند باشد. پس فناوري تنها يك ابزار است براي رسيدن به هدف و خود به تنهايي نمي تواند هدف باشد.
در آموزش الکترونیک شركتهــــــا، فرهيختگان، مربيان و معلمان مي توانند با يكديگر كار كنند. هرچه فناوران و معلمان بيشتر با هم باشند و بيشتر با هم كار كنند، استعـــــدادهاي دانش آموزان بيشتر شكوفا مي گردد، اقتصاد قويتر مي شود و كشور نيرو مي گيرد.

بدون در نظر گرفتن زيرساختهاي آموزش مجازي و اهداف آن، نمي توان به پياده سازي واثربخشي آن اميدوار بود. لازم است قبل از هر گونه تصميم گيري، اين زير ساختارها راشناسايي و سپس نسبت به پياده سازي آن در راستاي اهداف آموزش مجازي اقدام نمود. شايان ذكر است اهداف آموزش مجازي با آموزش از راه دور اگر چه سنخيت دارد ولي متفاوتمي باشد. بحث آموزش مجازي در ايران جزو بحثهاي روز است و اكثر صاحب نظران در اينباره اظهار نظر مي كنند. اما در مورد آموزش مجازي اگر بخواهيم اصولي به آن بپردازيمبايد به يك سري نكات كه زير ساختهاي آن هستند توجه كنيم، اين زير ساختها عبارتنداز: 1- زير ساختهاي "مخابراتي" كه هر چند در ايران امكانات مخابراتي مطلوب نيست وليبا ورود تكنولوژيهاي نوين در آينده نزديك اين ضعف برطرف خواهد شد و به احتمال قوياين بخش جلوتر از ساير بخشهاي آموزش مجازي خواهد بود ولي متاسفانه در حال حاظر اساسكار آموزش مجازي را بر همين نكته يعني تهيه سخت افزار و ايجاد ارتباطات مخابراتيگذاشته اند. 2- دومين مسئله " فنون همكاري" و يكي از مهمترين زير ساختها است. اينمبحثي است كه اروپائيها خود حتي بيشتر از مفاد آموزشي روي آن تاكيد دارند. به عنوانمثال فردي كه پشت كامپيوتر نشسته و از طريق اينترنت در رشته اي دكترا گرفته استيعني فردي كه ارتباطات اجتماعي نداشته چگونه ميتواند فردا مدير موسسه يا سازمانيشود كه 30 يا 40 نفر كارمند دارد و آن را هدايت و رهبري كند. "فنون همكاري" حتي دربخش مطالعات دسته جمعي و همكاري روي متون در درسها هم مطرح است. 3- نكته بعدي " مفاد آموزشي" است. مفاد آموزشي در آموزش مجازي با آموزش سنتي كاملا متفاوت است و باهمين مفاد اگر بخواهيم آموزش مجازي راه بيندازيم اشتباه محض خواهد بود. مفهوم آموزشمجازي، تنها تبديل متون درسي سنتي به متون كامپيوتري نيست .هدف آموزشمجازي، تبديل آموزش سنتي به مجازي نيست بلكه آموزشهاي تخصصي با شيوه هاي مدرن است. شعار آموزش مجازي آموزش براي همه كس و براي همه سنين است. ما بايد ببينيم امكانارائه چه چيزهايي از طريق آموزش سنتي وجود ندارد كه آنها را از طريق آموزش مجازيارائه كنيم. ما بايد از امكانات در جهت بهبود، نه جايگزين كردن آنها استفاده كنيم. در خصوص ساير كاربردهاي آموزش مجازي ما حتي ميتوانيم براي افزايش مهارت كارمندان وكارگران از اين شيوه استفاده كنيم و آموزشهاي خاصي را براي شاغلين در سازمانها،براي به روز كردن اطلاعات و مهارتهايشان ارائه دهيم. آموزش مجازي هرگز جايگزين آموزش سنتي نخواهد شد. به همين دليل براي آموزش مجازي يا بايد وزارتخانه جداگانه اي داشته باشيم يا اين كهآن را مستقيما در يك زيرشاخه مستقل زير نظر "آموزش عالي" يا IT قرار دهيم،  علاوه بر اين، امكانات مخابراتي ما هنوز در حدي نيست كه بتوان به طور كاملاز آموزش مجازي در همه شهرها استفاده كرد. هر چند همانطور كه قبلا گفتم با ورودتكنولوژي جديد اين مسئله قابل حل است. در حال حاضر اكثر دانشگاههاي بزرگ دنيا درايران نمايندگي تاسيس كرده اند. گر چه وزارت علوم آنها را قبول ندارد و به رسميتنميشناسد ولي آنها اين كار، يعني آموزش مجازي را با گرفتن دانشجو شروع كرده اند. درشهرهاي بزرگ چند مركز آموزش مجازي وجود دارد كه مردم هم جذب آنها شده اند. درحالحاضر نميتوان مانع افراد شد كه در دانشگاه مجازي كمبريج، آكسفورد يا استراليا درسنخوانند.

در مطالب فوق سعی کردیم سه بخش: دولت الکترونیک، تجارت الکترونیک و آموزش الکترونیک را که برای ایجاد شهر الکترونیکی الزامی است مورد بررسی قرار دهیم.

برای فراهم شدن این شاخه ها توجه به زیر ساختهای تکنولوژیکی، منابع انسانی و زیر ساخت فرهنگی از اهمیت  ویژه ای برخوردار ا ست .برای ایجاد زیر ساخت تکنولوژیکی باید دسترسی به ابزارفناوری اطلاعات وتجهیزات لازم فنی ومخابراتی آماده شود ومردم دسترسی آسان به اینترنت داشته باشند ونرخ استفاده از اینترنت بالا رود.در زمینه منابع انسانی باید متخصصان  ITوفرایندها به حد لازم در جامعه آموزش ببینند و وجود داشته باشند.از طرفی مردم برای استفاده از تکنولوژی های جدید آمادگی های لازم را داشته باشند و به عبارتی زیر ساخت فرهنگی برای ایجاد شهر الکترونیک مهیا باشد.

اما برای ایجاد یک شهر هوشمند چه باید کرد؟ متخصصان به این سوال این گونه پاسخ می دهند که در کنار ایجاد زیر ساخت های لازم باید در ارائه خدمات اصلاح صورت گیرد. این بدین معناست که باید در تمام امور با استفاده از مهندسی مجدد فرایند ها اصلاح شود و در تمام امور تغیر و تحول های لا زم به وجود آید نه اینکه ارائه خدمات با وضع موجود به صورت  الکترونیکی تبد یل شود از طرفی در کنار این تغییر و تحولها مجهز بودن به مدیریت و تغییر تحول نقش بسزایی دارد.

چون همواره کارمندانی وجود دارند که از ترس از دست دادن شغل خود با ورود تکنولوژی های جدید یا بی حوصله در یاد گیری اصولی که لازمه این تغیرات است ، با این تغیرات مقابله می کنند.در کنار این موارد لازم است از برنامه های کاربردی مناسبی  استفاده شود تا قشرهای مختلف شهروندان تجارت های مختلف و... را در نظر بگیرد و زیرساخت ها را با توجه به سیاست های کلان و طرح های جامع به کار اندازد.

برای ایجاد شهر الکترونیکی باید دسترسی مناسبی به سیستم وجود داشته باشد ودر ضمن سیستم ها  از امنیت بالایی بر خوردار باشند  تا همه اعم از شهروندان، کارمندان و صاحبان صنایع و بازرگانان به این سیستم اعتماد کنند همچنین خدمات باید به گونه ای ارائه شود که به راحتی مورد استفاده قرار گیرند.

در جوامعی چون جامعه ایران که سواد کامپیوتری چندان بالا نیست، ارائه خدمات نباید به گونه ای باشد که دسترسی به خدمات مستلزم داشتن دانش زیاد کامپیوتر باشد. از سوی دیکر در ابتدای امر باید خدماتی برای ارائه به روشهای جدید انتخاب شوند که جذابیت داشته باشند و از سوی دیگر بسیار مورد استفاده مردم باشند. همچنین خدماتی برای این کار انتخاب شوند که اجرای آنها به شیوه سنتی مشکل ساز باشد واز سوی دیگر به راحتی قابلیت ارائه در فرم الکترونیک را داشته باشند.به این ترتیب تجربه های اول برای مردم جذابیت لازم را به همراه دارند و مردم به استفاده از خدمات نوین تشویق می شوند.

اجرای تبلیغات به منظور ایجاد انگیزه نیز شیوه ای است که به همه گیر شدن استفاده از خدمات الکترونیکی کمک می کند. مثلا در نظر گرفتن تخفیف ویژه برای خرید الکترونیک به جای استفاده از پول می تواند روش مناسبی برای این منظور باشد.

نیاز به ایجاد شهر الکترونیک:

ازدحام و تراکم جمعيت هاي بزرگ و تفاوت جمعيت شب و روز در شهرهايي مثل تهران،همراه با آلودگي گسترده نور، صدا، هوا و فضا و مسئله ترافيکو زمان، منشاء يافتن چاره اي براي کاهش آلام ناشي از زندگي در اينگونه شهرها شدهاست. مهمترين مسئله در اين شهر ها حرکت جمعيت است. حرکت جمعيت اعم از حرکت با وسيلهنقليه و يا ازدحام جمعيت در مراکز فروش و خدمات اداري و رفاهي شهر، علت اصلي بسيارياز "مسائل شهري" اعم از مسائل انساني شهري و يا حوادث و سوانح شهري در شهرهاي بزرگمي باشد. با ظهور صنعت همزمان ارتباطات، کامپيوتر و بدنبال آنارتباطات شبکه اي  در قالب اينترنت فضايجديدي براي شهر بوجود آمد که از آن تعبير به "شهر مجازي" مي شود. ظهور شهر مجازي دردرجه اول موجب کاهش "حرکت جمعيت" در شهر واقعي و در درجه بعدي "فضاهاي همزمان" رابدون فرسايش و اصطکاک با يک هندسه موازي امکان پذير مي سازد. در واقع دو فضائي شدنشهر در فضاي واقعي و فضاي مجازي، نوعي "مديريت کنترل حرکت جمعيت شهري" محسوب مي شودکه تلاش مي کند با عقلاني کردن روند حرکت جمعيت شهر آرامتر، کم هزينه تر و برخورداراز امنيت شهري و امنيت رواني شهروندان را فراهم کند.در شهر مجازي، خدمات اطلاعاتي بدون هيچ محدوديت زماني و مکانيانجام مي شود. مفهوم شهر و دولت مقيد به ساعت کار اداري، تبديل به شهر و دولت 24ساعته در هفت روز هفته مي شود و شهروندان در همه ساعات و دقايق روز امکان بهره مندياز خدمات دولتي و شهري را خواهند داشت. در اين فضاي جديد ديگر مفهوم بازکردن و بستن دروازه شهر و يا تقسيمات شهري بر اساسميدان، خيابان و کوچه و يا اساسا معماري مبتني بر مکان محوري به پايان مي رسد، بلکهمعماري فضاي مجازي مبتني بر تغيير تکنولوژيکي زمان و مکان است و ساخت هاي قابلدسترسي همزمان برايهمگان است.

بحث ایجاد شهر الکترونیکی در ایران (تهران)

برخی کارشناسان شهر مجازی  را این چنین تعریف کرده اند : شهری که تمام ظرفیت های آن امکان تبدیل به فرآ یند اطلاعاتی را دارا باشد وبتواند به فضای مجازی منتقل کند .

خط مشی های شهر مجازی به موضوع ترددهای بین شهری به این صورت نگاه می کند که آیا امکان انتقال به فضای مجازی را دارد و آیا این فرایند ها با کلیک موس امکان پذیر است؟

امروزه شاهدیم که دردنیای توسعه یافته ، شهر های بزرگ به سمت الکترونیکی شدن پیش رفتند ونمونه مشخص از این شهرهای  بزرگ،  شهر سئول پایتخت کره جنوبی و شهر تورنتو،در کانادا وهنگ کنگ به عنوان یک شهر کاملا الکترونیکی مطرح است. هر روز به ترافیک شهر تهران افزوده می شود و آلودگی هوا نیز افزایش می یاد و هیچ راه دیگری به جز توسعه شهر الکترونیکی امکان حل مشکل تهران را در این خصوص ندارد. اگر در این رابطه دولت و سایر دستگاه های  اجرایی همکاری کنند می توان امید داشت که با اجرایی شدن طرح الکترونیکی تهران بسیاری از مشکلات کاهش یابد، چون تجربه شهر الکترونیکی در دنیا فراوان است و می توان با مطالعات آنها شهر الکترونیکی تهران را با دیدگاهی نو مطالعه و برنامه ریزی کرد.

دسترسی 24ساعته به خدمات شهری ،افزایش مشارکت مردم در اداره شهر،کاهش ترافیک شهری به توجه به توسعه تجارت ودولت الکترونیکی و خدمات شهرداری on line ،کاهش آلودگی هوا بر اثر کاهش ترافیک از جمله مزایای این گونه شهرها هستند. همسو کردن سرمایه های شهرداری به توجه به نیاز واقعی شهروندان، صرف جویی در وقت وصرف انرژی  کاهش فساد اداری وشفاف سازی برنامه ها را از دیگر مزایای این نوع شهرها هستند.

در کلان شهری مثل تهران که از قوانین شهر سازی برای گسترش خود استفاده نکرده است ، حرکت به سمت سرویس های الکترونیکی مفید بوده و حجم زیادی از حرکت های غیر ضروری را کاهش می دهد.

 ایجاد شهر الکترونیکی مستلزم سرمایه گذاری زیادی است  و در صورت همکاری وزارت  ICTاین مشکل قابل حل است. همچنین محدودیت نرم افزاری در این زمینه وجود دارد از طرف دیگر دسترسی به اینترنت وشکاف دیجیتالی موجود در تهران از دیکر چالش ها است چون فقط بخش کوچکی از مردم تهران به اینترنت دسترسی دارند.

عقب بودن فرهنگی مردم ونداشتن آشنایی کافی با اینترنت را برای مخاطبان از دلایل ضعف زیر ساخت اجتماعی می توان برشمرد.اگر مخاطبان عام متولی اصلی IT نباشند وبه فرهنگ استفاده از اینترنت نا آشنا باشند در مقابل تغییرات مقاومت می کنند، به همین خاطر آموزش   وفرهنگ سازی برای افرادجامعه ازاولویت خاصی برخوردار است  ونظام کارآمد از راه دور جزو مهمترن فعالیت ها برای ایجاد یک شهر الکترونیکی است همچنین برای داشتن شهر الکترونیکی بر مبنای توسعه شهر تهران باید تمامی زیر ساخت ها را با هم داشته باشیم. افزایش نفوذ اینترنت وسرمایه گذاری در زیر ساختICT از زیر ساختهای الکترونیکی مورد نیاز شهر الکترونیکی است، گسترش خدمات الکترونیکی و تربیت افراد مستعد در زمینه ICTنیزاز زیرساخت های الکترونیکی محسوب می شوند که شهرهای مطلوبی برای کسب و کار ایجاد کنند. همچنین وجود استانداردهای امنیتی از زیر ساخت های تکنو لوژیکی برای ایجاد شهر الکترونیکی است.

در کشور ما نسبت کیفیت و قیمت نسبت خوبی نیست،گرانی سرویس ها با هزینه های زیادی که صرف می کنند سرویس بی کیفیتی  ارایه می دهند که نشان دهنده پایین بودن اینترنت از لحاظ فنی است. وجود سرویس های الکترونیکی مستلزم نوعی هماهنگی بین حداقل امکانات اساسی می باشد تا سرویس هماهنگی را به شهروندان ارایه دهند ومدیریت مطمئن مورد نیاز را در اختیار مردم قرار دهند. وجود سرویس های ADSL و اینترنت دائمی بدون قطعی از ضروریات ایجاد شهرهای الکترونیکی است. و باید در این شهر مراکز مخابراتی ارتقا یابد نه ظرفیت تعداد مشترکان، چرا که با نبود زیرساخت های شبکه نمی تواند به شاخ و برگ شهر مجازی رسید و باید سیستم حمایت کنندهای برای برآوردن توقعات کاربران از اینترنت باشد .

وجود شهرک های الکترونیکی امکان بازار یابی مجازی را در اختیار شهر وند قرار می دهند تا او بتواند از طریق وب سایت ها کالاهای خود را عرضه کند همچنین با حضور در بازارهای مجازی به خرید کالای مورد نیاز خود بپردازد.

 مشکلات مدیریتی در هر کسب و کاری مطرح است و با ایجاد کار گاههای آموزشی و بین المللی می توان نگرش مدیران را به سمت ایجاد شهر الکترونیک سوق داد. وجود این شهرکها از بروکراسی اداری می کاهد همچنین از برخی مشکلات مدیریتی در این زمینه کاسته خواهد شد هم اکنون ضریب اطمینان مردم نسبت به سیستم های الکترونیکی پائین است و وزارت مخابراط با ارتقا بخشیدن به قابلیت های امنیتی می تواند موفقیت این مسیر را تضمین نماید .

 تهران یک کلان شهر است ومدیریت پیچیده ای نیز بر آن حاکم است بنابراین ابزار ICT کمک می کند تا در مدیریت این کلان شهر موفق باشیم. با وضعیت و شرایط فعلی کشورمان در حوزه IT می توانیم در این عرصه وارد شویم و گامهای اولیه را برداریم.

هر چند در بخش زیرساخت ها فقط زیرساخت های مخابراتی در این زمینه اکتفا نمی کند چون در کشورمان هنوز حتی امکان پرداخت پول الکترونیکی وجود ندارد، و همانطور که ذکر شد این از مهمترین فاکتور ها برای راه اندازی شهر الکترونیکی محسوب می شود.

شهرالکترونیکی باید با هدف توسعه دانش وIT در داخل کشور باشد ودر این صورت است که می تواند با افزایش توان متخصصان دستاوردهای خوبی را برای کشورمان به همراه داشته باشد.

ایجاد شهر الکترونیکی زمانی مفهوم واقعی خود را خواهد داشت که کلیه شهروندان بتوانند خدمات و سرویس های خود را از کلیه دستگاه های اجرایی به صورت الکترونیکی در یافت کنند.

هرچند تحقق یک شهر تمام الکترونیک همانند رویا به نظر می رسد. ولی کارشناسان و دانشمندان به موفقیتهای بزرگی در این زمینه ها دست یافته اند از آنجمله می توان ایجاد شهر های الکترونیکی لندن، لوس آنجلس، ونکوور، توکيو و... را نام برد. اما یک شهر در حال ساخت که شاید بعنوان اولین شهر تمام الکترونیک  مطرح گردد شهر نیوسونگدو در کره جنوبی است هرچند پروژه ساخت این شهر در سال 2014 پایان می پذیرد باید صبر کرد و دید سرانجام شهرتمام الکترونیک به کجا می رسد.

در متن زیر گشت و گذار در شهر الکترونیکی  که احتمالا در اینده ای نزدیک محقق می شود بیان شده است:

شروع سناریو، خروج از منزل

صبح زماني كه از خواب برمي‌خيزيد، گزارش كاملي را از وضعيت سيستم‌هاي امنيتي، تسهيلات و وسايل منزل ‌تان از منشي الكترونيكي منزلتان دريافت خواهيد كرد. قبل از دوش گرفتن مي‌توانيد از طريق اينترنت به شبكه راديويي دلخواه ‌تان دسترسي داشته‌ باشيد و اخبار روزانه را بشنويد. هنگام ترك منزل بد نيست كه به سيستم خريد خانه سري بزنيد . البته اين سيستم به‌طور خودكار موجودي مايحتاج منزل را كنترل مي‌كند و در مواقع كمبود سفارش‌هاي لازم را ارسال ‌مي‌كند. پس از خريد ملزومات، قيمت آن‌ها به طور خودكار از كارت اعتباري شما كسر خواهد شد.

شروع رانندگی در صبح

وقتي اتومبيل ‌تان را روشن مي‌كنيد به ‌طور اتوماتيك آخرين وضعيت رفت و آمد در خيابان‌ها

و ترافيك شهر را دريافت مي‌كنيد و بهترين مسير براي رسيدن به محل كار براي شما برنامه‌ريزي مي‌شود. هنگام رانندگي منشي الكترونيك شما، پيغام‌ها، قرارهاي ملاقات و كارهاي روزمره‌ تان را بررسي كرده و فعاليت‌هاي شما را برنامه‌ريزي مي‌كند.

رانندگی در شهر الکترونیک

وقتي در شهر الكترونيك رانندگي مي‌كنيد به ندرت به ترافيك‌هاي سنگين برمي‌خوريد. يك سيستم هوشمند كنترل ترافيك، رفت و آمدهاي شهري را طوري تنظيم مي‌كند كه شما كم‌ترين زمان‌هاي انتظار را پشت چراغ قرمز داشته باشيد. اتومبيل‌ها نيز به يك سيستم كنترل هوشمند مجهز هستند به طوري كه حداقل تخلفات شهري را شاهد خواهيد بود. تصادفات در شهر الكترونيك حداقل خواهد بود.

زماني كه در يك شهر الكترونيك تصادفي رخ مي‌دهد اتومبيل به‌طور هوشمند يك پيغام به مركز اتفاقات شهري ارسال مي‌كند. يك سيستم موقعيت ‌ياب جغرافيايي تصوير دقيق و مشخصات محل تصادف را مشخص مي‌كند. مشخصات تصادف به همراه تصاوير محل تصادفات به اداره پليس و اورژانس ارسال مي‌شود و فوراً اقدامات لازم براي رسيدگي به تصادف و ارسال مجروحين به بيمارستان صورت مي‌گيرد. وقتي كه آمبولانس‌ در حال عزيمت به محل تصادف است به‌طور خودكار پيغام‌هايي را به چراغ‌هاي راهنماي مسير ارسال مي‌كند تا با تنظيم آنها كمترين توقفات ممكن را در طول مسير حركت به سمت بيمارستان نيز وضعيت بيمار به بيمارستان مخابره مي‌شود تا امكانات و تجهيزات لازم براي مداواي او قبل از رسيدن به بيمارستان فراهم شود.

حضور در محل کار الکترونیکی

هنگام ورود به شركت سيستم هوشمند ورود و خروج شركت، اطلاعات شما را كنترل  و ساعت حضورتان را ثبت مي‌كند. كارتابل الكترونيكي شما تمامي نامه‌هاي الكترونيكي‌تان را براي بررسي آماده مي‌كند. نامه‌هايي كه به زبان‌هاي ديگر نوشته شده‌اند به زبان فارسي ترجمه مي‌گردد.

ممكن است شما روز پركاري داشته‌ باشيد، چند قرار ملاقات و جلسه تمامي ساعات كاري شما را پر كند. ولي شما براي شركت در اين جلسه‌ها اصلاً محل كار خود را ترك نمی ‌كنيد. سيستم كنفرانس تصويري محل كار، حضور شما ار در تمامي جلسات ممكن خواهد ساخت. تمامي صورتجلسات نيز به صورت اتوماتيك و تصويري ضبط و نگه ‌داري خواهد شد.

در زمان استراحت بين كار، نماينده هوشمند خريد شما، لباس مورد نظرتان را بر اساس سليقه و خواست ‌تان جست‌وجو مي‌كند و پيشنهادهاي مناسب را براي انتخاب به شما ارايه مي‌كند.

براي بررسي وضعيت درسي فرزندتان مي‌توانيد از طريق سايت مدرسه مجازي عملكرد تحصيلي او را بررسي كنيد و يا با معلمان او ارتباط برقرار كنيد. منشي الكترونيكي شما طبق برنامه‌اي كه پيش از اين برايش مشخص كرده‌ايد مقدمات سفر آينده شما را فراهم كرده است. در اين حال مي‌توانيد كادوي تولد دوستتان را سفارش دهيد.

یک کار در شهر الکترونیکی

قبل از جلسه با نمايندگي يكي از شركت‌هاي تجاري، مي‌توانيد اطلاعات مفيدي در مورد شركت مورد نظر، حيطه عملكردش، وضعيت بازار و زمينه فعاليت شركت به ‌دست آوريد. اگر به شبكه پشتيبان تصميم‌ گيري شركت دسترسي داشته باشيد احتمالاً گزارش‌هاي آماري و اطلاعات مفيد و مناسب ديگري نيز در اين زمينه به ‌دست خواهيد آورد.

زماني كه كارهاي روزمره‌ تان به پايان رسيد، سيستم هوشمند جست‌وجوي شما، اعلام مي‌كند كه تعدادي مقاله و اطلاعات جديد در ارتباط با موضوعات مورد علاقه شما يافته است. اين سيستم اطلاعات جديد را به طور اتوماتيك به كتابخانه ديجيتالتان اضافه مي‌كند.

بازگشت به منزل

اگر در زمان بازگشت به منزل بخواهيد در پمپ بنزين سوخت‌گيري كنيد، سيستم موقعيت ‌ياب هوشمند اتومبيل ‌تان نزديك ‌ترين پمپ بنزين را به شما پيشنهاد مي‌كند. پس از سوخت ‌گيري نيز مي‌توانيد با كارت اعتباري، هزينه بنزين را بپردازيد. احتمالا اتومبيل شما به سيستمي مجهز است كه طبق روند مصرف ‌تان موجودي بنزين را بررسي كرده و زمان‌هاي سوخت ‌گيري را برنامه ريزي مي ‌كند.

پایان یک روز در شهر الکترونیکی

وقتي كه به منزل مي‌رسيد، همه چيز مرتب است. سيستم‌هاي تهويه هوشمند هواي خانه را به نحو مطلوبي تنظيم كرده‌اند. تسهيلات و وسايل منزل همه طبق برنامه كار مي‌كنند. شما يك روز پركار را در شهر الكترونيك را در شهر الكترونيك پشت سر گذارده‌ايد. كارهاي مختلفي انجام داده‌ايد ولي به ندرت درگير كارهاي تكراري شده‌ايد. شما مي‌توانيد اوقاتي زيادي را كه در شهرهاي سنتي در خيابان‌هاي شلوغ و يا در صف بانك صرف مي ‌كرديد، مشغول مطالعه، استراحت و تفريح شويد و يا به موضوعات مورد علاقه خود بپردازيد.

سازماندهی منابع اینترنتی: چالش ها و ضرورت ها

مقدمه
        عصر حاضر که دوره پیشرفت سرسام آور فناوري بالاخص فناوري های اطلاعاتی و ارتباطی است کمتر حرفه ای را می بینیم که فناوري رنگ تازه ای به آن نداده  و یا تغییر وتحول ایجاد نکرده باشدش. علوم کتابداری و اطلاع رسانی نیز همپای  دیگر علوم  نه تنها از این پیشرفت ها مصون نمانده است بلکه خود نیز به عنوان یکی ازتجلی گاه های عمده فناوري های جدید ارتباطی و اطلاعاتی از جمله اینترنت می باشد.
       در اولین سال های ظهور اینترنت در کتابخانه ها به هیچ وجه گمان این همه تاثیرات عمیق این فناوري جدید بر کارکردهای کتابخانه نمی رفت. امروزه کتابداران با چالش های جدیدی در حرفه خود روبرو هستند، از جمله حوزه فهرستنویسی و سازماندهی از اینترنت بسیار تاثیر پذیرفته است و از آنجائیکه خود اینترنت نیز به عنوان یک محمل اطلاعاتی جدید است و از طرفی دیگر حجم روز افزون منابع اطلاعاتی موجود در اینترنت در حال افزایش است، باعث گشته است که کتابداران را در پی یافتن راه های بهتر و مطمئن تر جهت کسب اطلاعات دقیق تر، مفیدتر و سریع تر از این محیط جدید، به تکاپو و تلاش وادارد.
       کتابداران با توجه به ضعف اینترنت در سازماندهی منابع اطلاعاتی در تلاش هستند که روش های مناسبی را برای این امر پیدا کنند و در این میان کشورهایی مؤفق ترند که آهنگ ورود اینترنت به کتابخانه هایشان زودتر بوده است و لذا با با مشکلات آنها آشنا شده اند.
 
سازماندهی و کارکردهای آن
       سازماندهی منابع دانش از ارکان اساسی علم کتابداری است و پیشینه آن به قدمت خود انسان و تاریخ علم است، چرا که بدون استفاده از یک روش متناسب علمی و منطقی و نظم عالی نمی توان به راحتی به منابع اطلاعاتی دسترسی پیدا کرد.
      هدف عمده و اساسی فهرستنویسی، سازمان دادن به مجموعه مواد و منابع کتابخانه است تا از آن راه بتوان کتاب های مورد نیاز را از مجموعه موجود سریع تر بازیابی کرد( فتاحی، 32،1377).
      همان طور که از تعریف فوق مستفاد می شود هدف عمده فهرستنویسی، سازمان دادن به مجموعه مواد و منابع است و حال فرقی نمی کند که این مواد و منابع در چه محمل و محیطی باشند.سازمان دادن به منابع چه چاپی و چه الکترونیکی از اهم وظایف و کارکردهای علوم کتابداری و اطلاع رسانی است.
      به طور کل کارکردهایی که از فهرست و فهرستنویسی انتظار می رود به شرح زیر است:
1-    فهرست کاربران را از وجود انواع مواد  ومنابع خبردار می کند (شناسایی).
2-    در انتخاب دقیق منابع و جستجوی منابع مناسب به کاربران کمک می کند. به کمک تمام اطلاعات موجود در فهرست، کاربران می توانند به اطلاعات مورد نظر از طریق نقاط دسترسی گوناگون دست یابند (گزینش و دسترسی).
3-    با استفاده از کدها و استانداردها امکان بازیابی و ذخیره یکپارچه اطلاعات برای همگان فراهم می شود( بازیابی).
      بصورت دقیق تر، هدف فهرستنویسی، تهیه شناسنامه برای مجموعه منابع کتابخانه( اعم از کتاب و دیگر شکل های منابع ) است، به شکلی که مورد نیاز مراجعه کننده است و موجب شناسایی بهتر و کامل تر اثر می شود(فتاحی،1377، 33- 32). روند فهرستنویسی   در نقش پالایه ای برای زدودن اطلاعات زاید عمل می کند(پورسرباز، 1378 ، 135).
      در حقیقت وظیفه اصلی فهرستنویسی ، جدا نمودن اطلاعات شاخصی است که بدان وسیله یک سند شناسایی و باز یابی می شودو این نیاز چه در محیط های چاپی و چه در محیط وب و اینترنت بسیار ملموس است و با توجه به اینکه سازماندهی منابع دانش و اطلاعات از وظایف اولیه و بنیادین کتابداران می باشد، لذا شایسته است که کتابداران و فهرستنویسان در جهت سازماندهی محمل های جدید اطلاعاتی که روزبروز در حال افزایش است نهایت کوشش و دقت را به عمل آورند.
 
اینترنت
      اینترنت به مثابه پدیده ای اطلاعاتی مدام در حال تغییر و توسعه است. این شبکه که از آن به شبکه شبکه ها نیز تعبیر می شود، حرفه کتابداری را با حجم عظیمی از اطلاعات الکترونیکی مواجه ساخته است و در نتیجه بر آن نیز اثر گذاشته است. اطلاعات موجود در در این شبکه از بهترین ابزارهای بهبود کیفیت کار کتابخانه ها محسوب می شود. این پهنه عظیم اطلاعات خود با مشکلی بزرگ تر به نام سازماندهی اینترنت روبرو است، که در صورت عدم سازماندهی نمی توان کارآیی مفید کتابدارانه را از ان انتظار داشت.
 
مزایای اینترنت
       ابتدا به اهداف و کارکردهای اینترنت می پردازیم:
1-    تولید اطلاعات : اینترنت یکی از نوین ترین  ابزارهای توسعه و پیشرفت علوم است و در سایه وجود همین اینترنت علوم جدیدی متولد شدند و برغنای علوم دیگر نظیر ارتباطات و اطلاع رسانی و علوم رایانه افزوده شد و خود نیز وسیله ای در جهت تولید اطلاعات شد.
2-    سازماندهی اطلاعات: که این مهم به خوبی و یکپارچه رعایت نشده است و هر سایت و موتور کاوش دارای الگوریتم خاص خود است. بعلاوه وجود میلیون ها سایت نیاز به سازماندهی دارند تا جستجو و بازیابی در اینترنت را با اهداف کتابدارانه تطبیق دهند.
3-    اشاعه اطلاعات: اینترنت به عنوان یک رسانه ارتباطی و محمل اطلاعاتی جدید کار اشاعه اطلاعات را به صورت همه گیر و جهانی بر عهده دارد.
 
مشکلات جستجو و بازیابی اطلاعات در اینترنت
       به طور کلی مشکلات جستجو و بازیابی اینترنت ناشی از چهار عامل عمده است:
1-    عدم کنترل برنوع  و سطح حجم عظیم اطلاعات وارده
2-    عدم ثبات در سایت ها و صفحات و مدارات الکترونیکی
3-    عدم استفاده از روش ها و راهبردهای مرسوم برای سازماندهی اطلاعات
4-    گونه گونی موتورهای جستجو از نظر مکانیسم های نمایه سازی، جستجو و بازیابی اطلاعات( فتاحی، 1378 ، 22-1).
 
محیط جدید و چالش های فرا روی آن
       سازماندهی اطلاعات از ارکان اساسی محیط علمی به شمار می آید چرا که بدون وجود نظم و ترتیب، دستیابی به منابع اطلاعاتی باهزینه زمانی و اقتصادی گزافی صورت می گیرد. در طول تاریخ کتابداری محیط ها و دوره های متفاوتی را شاهد بوده ایم که در هر یک برای دستیابی به اطلاعات، سازماندهی اطلاعات وجود داشته است و پیوسته سیر تکاملی خود را ادامه می دهد.
      از آغاز نیمه دوم قرن بیستم تحولات بسیاری در زمینه کتابداری و علی الخصوص سازماندهی روی داده است. یکی از از این تحولات، ظهور پدیده اینترنت است که تاثیرات شگرفی بر کتابداری و من جمله سازماندهی گذارده است. این تاثیرات تقریبا دو جانبه بوده است، از سویی اینترنت خود امکانات و تسهیلات زیادی جهت سازماندهی اطلاعات فراروی کتابداران می گذارد و از طرفی خود نیز تحت تاثیر روش های سازماندهی مرسوم در کتابداری است. البته باید متذکر شد که در این محیط جدید نیز سازماندهی مبتنی بر دستاوردهای کتابداران می تواند باشد.
       یکی دیگر از تحولات در ارتباط با سازماندهی همزمان با توسعه اینترنت, تغییر فهرست های کتابخانه است. ظهور شبکه جهانی وب افق های جدیدی را به منظور دسترسی کارآمد به فهرست پیوسته کتابخانه ها, نمایان ساخته است. قابلیت های فرامتنی و چند رسانه های وب در ارایه اطلاعات , مفهوم فهرست پیوسته همگانی را متحول ساخته است.گذار از فهرست های مبتنی بر متن, به فهرست های پیوسته در محیط وب , تحولی است که امروزه شاهد تحقق آن در بسیاری از کتابخانه های ملی, عمومی, دانشگاهی و غیره سراسر جهان هستیم( کوشا, 1379, 189-161).
      روند رو به رشد ورود منابع اطلاعاتی در اینترنت و مشکلات بازیابی اطلاعات با هدفی علمی و کتابدارانه از بین این گستره عظیم اطلاعات , باعث تکاپوی فهرستنویسان برای تدوین اصولی مبتنی بر اصول و قواعد فهرستنویسی منابع چاپی برای  منابع اینترنتی  شده است.
 
چرامنابع اینترنتی فهرستنویسی می شوند؟
        مشکلات جستجو و بازیابی و راهکارهای کنونی موتورهای کاوش در ذخیره و بازیابی اطلاعات پاسخگوی کاربران نیست و در اینجاست که توانائیهای متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی که حاصل سیر تکامل اصول و قواعد سازماندهی در طول چندین قرن است, می تواند راهگشای این مشکل باشد و ایجاد روش های کاربرگرا چه در پایگاه های اطلاعاتی دستی و چه در پایگاه های اطلاعاتی رایانه ای که حاصل تلاش کتابداران بوده است, گواه این مدعاست.
یکی از هدف های اصلی فهرست, دسترس پذیر ساختن اطلاعاتا مورد نیاز کاربران است, حال فرقی نمی کند که منابع از کجا وارد شده اند و چگونه و در کجا ذخیره شده باشند. نظر ما در مورد فهرست های کتابخانه ای در حال تغییر است . فهرست کتابخانه ها دیگر تنها سیاهه ای از منابعی که به طور فیزیکی در کتابخانه مادسترس پذیر باشند نیست, بلکه فهرست کمک می کند منابع مفید در هر کجا که باشند بازیابی می شوند. و فهرستنویسی منابع اینترنتی نیز بر این هدف استوار است.
     اما ضرورت هایی که در فهرستنویسی منابع اینترنتی دخیلند عبارتند از:
1.     وجود مسایل و مشکلات جستجو و بازیابی اطلاعات در اینترنت از طریق موتورهای کاوش
2.     توانائی ها و مزایای  فهرست های کتابخانه ای در سازماندهی اطلاعات و حل مشکلات جستجو و بازیابی اطلاعات.
3.     امکان فراهم آوری دسترسی به منابع ارزشمندی که به طور روزافزون به اینترنت افزوده می شود و کتابخانه ها هزینه کمی برای تهیه آن می پردازد.
4.     ایجاد و گسترش کتابخانه های دیجیتالی, با بوجود آمدن این نوع از کتابخانه ها قطعا نیاز به سازماندهی و ایجاد راهکارهای مناسب بازیابی  منابع یکی از ملزومات آن خواهد بود(حاجی زین العابدینی, 1381).
       کمتر موتور جستجویی را در اینترنت می توان یافت که بر اساس اصول سازماندهی و نمایه سازی که حداقل در طول سده اخیر در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مورد استفاده هستند, طراحی شده باشند. به جای فهرستنویسان کار سازماندهی اطلاعات در اینترنت برعهده موتورهای جست وجو است که هریک به شیوه ای متفاوت و بدون استفاده از رویکردهای کتابدارانه به شناسایی و نمایه سازی منابع اطلاعاتی می پردازند.
 
برخی مشکلات در زمینه فهرستنویسی منابع اینترنتی
 1.     دشواری بیش از حد و حتی عدم قابلیت بررسی فیزیکی و تورق در منابع اینترنتی, یکی از مشکلاتی است که همواره فهرستنویسان را می آزارد و آنها را در زمینه فهرستنویسی کامل و شناسایی آن به دیگران با معضلات عدیده ای روبرو می کند.
2.     عدم ثبات در منابع اینترنتی : محیط شبکه اینترنت, به دلیل اینکه دارای قابلیت بسیار بالایی در حک و اصلاح منابع و حتی تغییر کلی آن دارد, باعث شده است که نتوان یک ویژگی ثابت برای منابع اینترنتی در طول زمان تعیین کرد و در نتیجه باعث می شود که پایگاه های کتابشناختی مدام در حال تغییر باشند که اگر چنین شود طبق پیش بینی بانرجی[1] در نتیجه یادداشت ها و نقاط دستیابی اضافی که به علت تغییرات در منابع اینترنتی رخ می دهد, پیشینه های پایگاه بسیار طولانی شده و مختصر ومفید بودن خود را از دست خواهند داد.
3.     حذف منابع اینترنتی: هیچ نظمی در ورود اطلاعات و منابع به اینترنت وجود ندارد و منابع اینترنتی ممکن است به علت مشکلات چندی که بر عرضه کنندگان این منابع پیش می آید, کلا فعالیت آنها در عرصه اینترنت راکد شود و در نتیجه فهرستنویسی منابع اینترنتی گوناگون با فرض این احتمال در آینده مشکلاتی از قبیل عدم بازیبی را در پی خواهد داشت.
4.     فهرستنویسی بنیادی , نیاز اصلی منابع اینترنتی: اینترنت خود دنیایی است که هر چه بدان وارد می شود  باید دارای شناسنامه ای باشد که این همان فهرستنویسی بنیادی برای منابع اینترنتی است, اما آیا براستی امکان فهرستنویسی بنیادی برای همه منابع اینترنتی وجود دارد؟ مطمئنا جواب منفی است و به طور قطع نمی توان همگی آنها را فهرستنویسی بنیادی نمود.
      اما نکته ای که حایز اهمیت است اینست که اگر برای غلبه بر مشکلات فهرستنویسی اینترنتی به خصوص از سوی کتابداران تصمیمی اتخاذ نشود, نتیجه آن بازیابی زیاد و نامربوط اطلاعات در اینترنت خواهد بود چرا که روند افزایش منابع اینترنتی خیره کننده است و همه چیز را می توان در آن به صورت درهم و برهم پیدا نمود.
 
 ابزارهای کاوش در اینترنت
        اینترنت همچون یک مغازه سمساری است که همه چیز در آن یافت می شود. اینترنت پدیده ای بی شکل وقواره است. یک فرد بی تجربه می تواند ساعت های مدیدی غرق در جستجوی بی فایده در اینترنت شود, حتی جستجوهایی که با منطق کافی شروع شوند ممکن است در فضای نامتناهی شبکه گم شوند. از نظر او چنانچه کتابداراگر بخواهد ازمخاطرات شبکه در امان باشد  برداشتن سه گام ضروری است: 1) باید راه های مشخص برای دسترسی وجود داشته باشد که امکان اشتباه کردن و از دست دادن زمان را کاهش دهد.2) باید دانش کافی در حوزه های مورد علاقه فردی  که به جستجو می پردازد, وجود داشته باشد.3) باید نسبت به افزوده ها و روش های جدید جستجو در اینترنت هوشیاری مستمر وجود داشته باشد( کتز[2], 1378, 104- 77).
       با توجه به نقل قول مذکور چگونه می توان در شرایط فعلی از اینترنت برای جستجوی اطلاعات استفاده کرد. برای کاوش و جستجو در اینترنت ابزارهایی وجود دارند که موتورهای جستجو نام دارند. این موتورهای جستجو نرم افزارهای کاربردب محیط وب هستند که برای جستجوی انواع منابع اطلاعاتی موجود در اینترنت طراحی شده اند و با نمایه سازی منابع اطلاعاتی امکان جستجو در منابع اینترنت را ایجاد می کنند.
     امکانات و ویژگی های موتورهای جستجو در منابعی نظیر سرچ انجین واچ[3]  همیشه زیر نظر است و با معیارهایی  همچون روش های مجموعه سازی, شیوه های نمایه سازی, چکیده نویسی  و تسهیلات نمایش مورد بررسی قرار می گیرد.
     نمایه سازی اساس کار موتورهای جستجو در رتبه بندی نتایج و ترکیب منطقی واژه ها برای بازیابی اطلاعات در اینترنت را تشکیل می دهد که در هر موتوری این وظیفه بر عهده بخشی به نام عنکبوت وب[4] یا خزنده وب[5] است که مدام کار مرور وب و بازدید از سایت ها را برعهده دارد و آنها را به موتور جستجو انتقال می دهد که حاصل آن نتایج بازیابی موتور کاوش است که نمایش داده می شود.
 
معایب موتورهای کاوش
      حجم گسترده  و روزافزون منابع و سایت های اینترنتی این مشکل را به وجود می آورد که حتی قویترین موتورهای جستجو نیز نتوانند تمامی وب را نمایه سازی کنند.
مشکلات عمده جستجو و بازیابی در موتورهای کاوش بدین قرارند:
1-    میزان بازیابی ها زیاد است.
2-    منابع بازیابی شده تکرازری بسیار زیادند.
3-    اغلب جستجوها کم ربط یا نامرتبط هستند.
4-    در نمایه سازی از زبان طبیعی استفاده می کنند ودر نتیجه مهار واژگانی ندارند.
5-    در موتورهای مختلف نتایج بسیار متفاوتی در بازیابی ها دیده می شوند.
6-    عدم وجود اطلاعات کافی در مدخل های بازیابی شده.
7-    عدم بازیابی بسیاری از منابع ارزشمند به علت قرار گرفتن در وب پنهان.
      اما باز با این حال باید گفت در حالی که منابع اینترنت به صورت یکپارچه سازماندهی نشده اند, تنها مسیر ممکن و درست برای بازیابی اطلاعات مطلوب همین موتورهای کاوش هستند.
 
استفاده از روش های ابرداده[6] در سازماندهی اطلاعات و معرفی برخی از آنها
       رشد و گسترش شتابناک منابع اطلاعاتی در اینترنت و بویژه پس از شروع کار وب با قابلیت های بی نظیر آن ضرورت وجود عناصر داده های فرانگر و گسترده را برای سازماندهی, جستجو و بازیابی سریع تر, موثر و نظام یافته تر منابع اطلاعاتی شبکه به اثبات رساند که ازجمله این عناصر ابرداده است.
     تعریفی که هاپکینز[7](1988) از ابرداده, داده است این چنین است” اطلاعات فهرست گونه که برای شناسایی توصیف و مکان یابی منابع الکترونیکی شبکه مورد استفاده قرار می گیرد". با توجه به این تعریف, ابرداده در واقع نوعی روش و ابزار برای فهرستنویسی, سازماندهی و بازیابی منابع الکترونیکی در شبکه اینترنت است و کاربرد اصطلاح جدید نیز برای ایجاد تمایز میان روش های جدید سازماندهی منابع اطلاعاتی الکترونیکی با روش های متداول و سنتی فهرستنویسی و سازماندهی اطلاعات است که صرفا در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مورد استفاده قرار می گرفت( شیری, 1379, 126).
 
ویژگی های  ابرداده ها
      مبنای کاربرد ابرداده , جستجو, یافتن, مستندسازی, ارزشیابی و گزینش منابع شبکه ای است که موجب افزایش دقت بازیابی منابع شبکه ای می شود(هاکالا[8], 1997). و اما اهم ویژگی ها و کاربردهای ابرداده این چنین است:
1-    مدیریت بر حجم گسترده ای از اطلاعات در شبکه
2-    نمایه سازی انواع گسترده ای از اطلاعات در شبکه
3-    آسان سازی جستجو و بازیابی اطلاعات در شبکه و جامعیت در بازیابی
4-    تطبیق, اشتراک, یکپارچه سازی و استفاده مجدد از انواع اطلاعات در محیط شبکه
5-    نظارت بر دسترسی به اطلاعات. ابرداده نه تنها به جستجو و بازیابی موثر منابع اطلاعاتی ناهمگن می پردازد, بلکه اطلاعاتی را که دسترسی بدان ها محدود است برای شیوه و نوع استفاده  کاربران مدیریت می کند(خو[9], 1997).
     تاکنون برای ابرداده قالب ها و استانداردهای گوناگونی به وجود آمده است که از مهمترین آنها می توان به1) قالب ابرداده ای دوبلین کور[10] 2) قالب مارک 3) قالب یو. اس. مارک 4) قالب ابرداده طرح کدگذاری متن[11] 5) قالب ابرداده ای خدمات مکان یابی اطلاعات دولتی[12] اشاره کرد.
از میان قالب های فوق الذکر , قالب دوبلین کور که به منزله یک استاندارد جامع توسط او. سی . ال. سی[13]  تدوین یافته است از اعتبار و جامعیت بیشتری برخوردار است, به همین دلیل , این استاندارد مورد پذیرش بسیاری از کتابخانه ها و مراکز فهرستنویسی قرار گرفته و مبنای کار سازماندهی منابع اینترنتی واقع شده است(چپسیوک[14], 1999, 455).
این قالب  دارای مجموعه عناصری ابرداده ای است که به این ترتیب هستند: 1- عنوان 2- پدیدآورنده 3- موضوع 4- توصیف 5- ناشر 6- همکار 7- تاریخ 8- نوع منبع 9- قالب 10- شناسگر 11- منبع 12- زبان 13- ارتباط یا رابطه 14- پوشش 15-حقوق.
 
نتیجه گیری
      ظهور اینترنت چالش های جدیدی  را به خود به وجود آورده است و تاثیرات عدیده ای بر علوم و فنون مختلف گذارده است و یکی از عرصه هایی که به شدت از اینترنت تاثیر پذیرفته است عرصه اطلاعات و اطلاع رسانی است و در آینده  باید شاهد باشیم که کل جریان داد وستد اطلاعات از طریق اینترنت انجام خواهد گرفت. ظهور محیط های الکترونیکی جدید  وممنابع الکترونیکی مختلف, ضرورت الگوها, روش ها, استانداردها و ابزارهای جدیدی را برای ذخیره, سازماندهی  و بازیابی آنها مخصوصا منابع اینترتی  را می طلبد. با توجه به اینکه اینترنت خود دنیای بسیار آشفته ای  است و از طرفی دیگر امکانات فعلی موجود در اینترنت برای جستجو و بازیابی اطلاعات  دارای نارسائی های عدیده ای هستند, لازم است که کتابداران و اطلاع رسانان که سال هاست با عنوان سازماندهندگا ن منابع اطلاعاتی چاپی شناخته شده اند, با ابزارهای جدید سازماندهی منابع اینترنتی آشنا شوند و این دنیای بی نظم و آشفته موجود در اینترنت را نظم ببخشند و کارکردهای اینترنت را به حد اعلا که همان اشاعه اطلاعات در شکل صحیح است , به نحو مطلوب , با دقت هر چه تمام تر  در زمان مناسب و با هزینه مطلوب به انجام برساند. برای این کار ابزارهای چندی وجود دارد که موتورهای کاوش اینترنت یکی از آنهاست  و استانداردها و الگوهایی نیز وجود دارند که حاصل کار کتابدارن است که ا زمهمترین آنها استفاده از روش های ابرداده , در جهت سازماندهی منابع اینترنتی است. نکته اصلی و پراهمیت آنست که چنانچه, هرچه سریعتر چاره ای به ویژه از سوی کتابداران برای مشکل سازماندهی اطلاعات در اینترنت اندیشیده نشود, با افزوده شدن حجم عظیم و روزافزون اطلاعات به آن نتایجی جز بازیابی زیاد و نامربوط نخواهد داشت.

پانوشتها:

[1] .Banerjee
[2] .Katz
[3].http://searchenginewatch.com
[4] .web spider
[5] .web crawler
[6] .Metadata
[7] .Hopkins
[8] .Hakala
[9] .Xu
[10] .Dublin Core Metadata Format
[11] .Text Encoding Initiative
[12] .Government Information Locator  Services
[13] .O.C.L.C
[14] .Chepesiuk

  منابع
 پور سرباز, علی اکبر.1378 " فهرستنویسی و رده بندی منابع الکترونیکی: چیره دستی های کهنه در محیطی نو", کتابداری و اطلاع رسانی, 2 , 4, 135.
حاجی زین العابدینی, محسن. 1381,"فهر ستنویسی و رده بندی منابع اینترنتی: استفاده از چیره دست هایی گذشته", پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی, دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی, دانشگاه علوم پزشکی ایران.
شیری , علی اصغر. 1379"ابرداده ها و تاثیر آن بر فهرست هی ماشین خوان:...", مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرست های رایانه ای در کتابخانه های ایران, 27و 28 آبان 1378, به کوشش رحمت الله فتاحی, دانشگاه فردوسی مشهد, مرکز اطلاع رسانی و خدماات علمی وزارت جهاد سازندگی,248-125.
فتاحی, رحمت الله. 1378," بلبشوی اینترنت: گفتاری درباره مشکلات سازماندهی , جستجو, و بازیابی اطلاعات در وب جهانگستر" , کتابداری و اطلاع رسانی, 2, 6, 22- 1.
___________. 1380, "چالش های سازماندهی منابع دانش در آغاز قرن بیست و یکم با نگاهی به دانش فهرستنویسی در ایران", فصلنامه کتاب, 12, 4, 83- 59.
___________.1377, فهرستنویسی : اصول و روش ها, مشهد, دانشگاه فردوسی .
کتز, ویلیام. 1378" اینترنت و خدمات مرجع", ترجمه سعید رضایی شریف آبادی , کتابداری و اطلاع رسانی, 2, 104-77.
کوشا, کیوان.1379" فهرست های همگانی و شبکه جهانی وبک بررسی امکانات فهرست پیوسته کتابخانه های ملی در محیط وب", مجموعه مقالات همایش کاربرد و توسعه فهرست های رایانه ای در کتابخانه های ایران, 27و 28 آبان 1378, به کوشش رحمت الله فتاحی, دانشگاه فردوسی مشهد, مرکز اطلاع رسانی و خدماات علمی وزارت جهاد سازندگی,189-161.

Chepesuik, Rou. 1999, “ Organizing the Internet: the “ Core” of the Challenge”, American Libraries, 36(3/4): 455-460.
Hakala, Juha. 1997, Doublin Core Metadata Element Set and its Applications. [ On-line available from] < http://www.linnea.helsinki.fi/meta/peresent.html  >
Hopkins, Allen. 1998, UNIMARC and Metadata: Dublin Core. [ On-line available from] < http://www.ifla.org/IV/ifla64/138-161e.htm .>
Xu, Amenda. 1997, Matadata Conversion and the Library OPAC. [ On-line available from] < http://www.mit.edu/wynej/www/xu.htm (=Xu1999) >