تحقیق دانشجویی - 766

مي پسندم 0 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: شنبه 10 خرداد 1393 ساعت: 6:15 منتشر شده است
برچسب ها : افزایش چربی خون چیست,یک تحقیق درباره افزایش چربی خون,چربی خون,راه های درمان افزایش چربی خون,

نويسنده:مدیریت سایت

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

تحقیق درمورد بیماری سرخک

بازديد: 579

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,علوم انسانی ,علوم تجربی,دوره ابتدایی,دوره راهنمایی,دوره دبیرستان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

سرخک

نشانه‌هابیماری سرخک دارای سه مرحله است

دورانی که ویروس وارد بدن می‌شود و در بدن تکثیر پیدا می‌کند و 10 تا 12 روز طول می‌کشد و کودک نشانه‌ای از بیماری ندارد.

دوران آبریزش: در این دوران تب کودک شدید است و به 40 درجه سانتیگراد می‌رسد. در این زمان در دهان کودک در مجاورت دندانهای آسیای پایین، دانه‌های سفید رنگ مانند دانه‌های نمک برروی زمینه قرمز رنگ ظاهر می‌شود که آن را دانه‌های کوپلیک می‌نامند. این دانه‌ها معمولاً در خلال 12 تا 18 ساعت از بین می‌رود.

دوران پیدایش دانه‌های سرخک: دانه‌ها درخلال بیماری سرخک ممکن است غدد لنفاوی زیر فک و گردن بزرگ شود و همچنین اختلال گوارشی به صورت اسهال و استفراغ مخصوصا نزد شیرخواران دیده شود. اگر پس از 3 تا 4 روز که از زمان پیدایش دانه‌ها سرخک گذشت و هنوز کودک تب دارد باید امکان پیدایش یکی از عوارض بیماری سرخک را در نظر داشت.

راه سرایت

بیماری سرخک یک بیماری ویروسی بسیار مسری است. بدین ترتیب که کودک مبتلا به سرخک در موقع عطسه و سرفه کردن همراه ترشحات دهان و بینی خود تعداد زیادی ویروس به اطراف خود منتشر می‌نماید. این ویروس قادر است حتی تا 34 ساعت در اتاق بیمار به صورت زنده و فعال باقی بماند. اگر به هر کودکی واکسن سرخک تزریق نشده باشد و با بیمار مبتلا به سرخک تماس پیدا کند، ویروس مزبور وارد دستگاه تنفسی او می‌گردد و پس از گذشت 10 تا 12 روز که دوران کمون می‌نامند علایم بیماری ظاهر می‌شود.

دوران مسری بودن بیماری سرخک دوران واگیری سرخک از اولین روزی است که علایم سرخک (تب، آبریزش بینی و سرفه) شروع می‌شود تا پنجمین روز پیدایش دانه‌های سرخک. در این مدت کودک باید به مدرسه نرود و کاملاً از کودکان دیگر جدا باشد.

پیشگیری از بیماری سرخک گرچه کودک مبتلا به سرخک را باید در دوران مسری بودن آن ز دیگران کاملاً جدا کرد. ولی کودک مبتلا به بیماری سرخک مخصوصا در مرحله کاتار (آبریزش از بینی، عطسه و سرفه) که هنوز بیماری مشخص نشده است. نیز واگیردار است. بنابراین بهترین اقدام تزریق واکسن سرخک است که باید به همه کودکان تزریق گردد.

عوارض

سرخک یکی از بیماریهای خطرناک و ناراحت کننده است که نه فقط کودک را در دوران بیماری ناراحت می‌کند و خواب و آرامش او را برای دو سه هفته می‌گیرد، بلکه ممکن است کودک دچار عوارضی مانند انواع ذات الریه که ممکن است منجربه مرگ کودک گردد یا کودک دچار گوش درد چرکی و از همه بدتر مبتلا به عوارض مغزی شود و ضایعات همیشگی برای او به جا گذرد. یکی از عوارض شناخته شده و مهم بیماری سرخک کم شدن فعالیت مغز و هوش و استعداد فکری و ذهنی کودک است، بطوری که ممکن است این ضایعه زمانی که کودک به دبستان و دبیرستان می‌رود، خودنمائی کند و کودک از نظر فراگیری عقب باشد. بنابراین وظیفه پدر و مادر است که به کودک در موقع خود واکسن سرخک تزریق کنند.

درمان

چون این بیماری ویروسی است دارویی که دوران بیماری را کوتاه یا درمان کند وجود ندارد. بنابراین دوران بیماری سرخک باید طی شود و کودک بهبود یابد. پدر و مادر باید تب کودک را هر 6 ساعت اندازه گیری نمایند و داروهای پایین آورنده تب را در زمانی که تب کودک بالا است به او بدهند. ایجاد بخار آب در اتاق کودک برای کاهش یافتن سرفه‌های خشک کودک موثر است. چون در زمانی که کودک دچار قرمزی و ورم چشم است نور زیاد او را ناراحت می‌کند، بنابراین بهتر است اتاق او را تاریک نمایید و او را به خوردن مایعات تشویق کنید، ولی اگر کودک غذای ساده دیگری خواست به او بدهید. دادن آنتی بیوتیک در بیماری سرخک اثری ندارد و نباید داده شود. درمان با ویتامین A خوراکی به مقدار 100 هزار واحد در سنین 6 ماهگی تا یک سالگی و 200 هزار واحد برای کودکان بزرگ‌تر از یک سال، عوارض بیماری را کم خواهد کرد. اگر کودک دچار عوارضی گردید باید در بیمارستان بستری و درمان شود.

آیا کودک قبل از 6 تا 7 ماهگی مبتلا به سرخک می‌شود؟

شیر خواران در خلال 4 تا 6 ماه اول عمر خود در مقابل بیماری سرخک مصون هستند و به این بیماری مبتلا نمی‌شوند، زیرا ماده ضد بیماری سرخک که در خون مادر وجود دارد، از راه جفت از مادر به جنین می‌رسد و خون نوزاد در موقع تولد دارای این ماه است. این حالت در صورتی است که مادر در دوران کودکی خود مبتلا به سرخک شده باشد. این ماده مصونیت زا که از مادر به کودک می‌رسد به تدریج کاهش می‌یابد و در سن یک سالگی کاملاً از بین می‌رود. زمانی که این ماده مصونیت زا از بین رفت، باید واکسن سرخک به کودک تزریق گردد.

اگر کودک سالم با کودک مبتلا به سرخک، تماس پیدا کرد چه باید بکند؟

اگر کودک سالمی که قبلا واکسن سرخک به او تزریق شده است با کودک مبتلا به بیماری سرخک تماس پیدا کند، هیچ اقدامی ضرورت ندارد، ولی اگر واکسن سرخک به او تزریق نشده باشد، اگر در خلال 1 تا 2 روز اول تماس باشد، با توصیه پزشک می‌توان به کودک واکسن سرخک تزریق کرد. اگر در خلال 5 روز اولی است که تماس پیدا کرده است باید گاماگلوبین به عنوان پیشگیری به او تزریق گردد، در نتیجه کودک مبتلا نخواهد شد، ولی اگر بیش از 5 روز از تماس گذشته باشد، مقدار گاماگلوبین زیادتری باید تزریق گردد.

آنفلوانزا ( Influenza )

با محافظت خود در مقابل بيماری آنفلوانزا از ديگران محافظت کنيم

تعريف بيماری آنفلوانزا:

بيماری آنفلوانزا، يک بيماری حاد ويروسي دستگاه تنفسي است که معمولا خود محدود شونده است و در موارد همه گيری، عوارض و مرگ و مير بيشتری دارد.

علايم بيماری:

تب بالای 38 درجه سانتيگراد، سردرد، خستگي، بدن درد، آبريزش بيني و چشم، ناراحتي گلو و سرفه.

راه انتقال:

ترشحات حلق و بيني بيماران، مخزن عفونت است و سرفه و عطسه باعث انتقال بيماری مي شود.

انتشار بيماری:

ويروس آنفلوانزا، دائما در حال تغيير مي باشد که همين موضوع زمينه ساز وقوع همه گيری آنفلوانزا است. تاکنون سه نوع آنفلوانزا به نامهای B ,A و C شناخته شده است که نوع A، بيشترين توانايي ايجاد همه گيری را دارد.

بزرگترين همه گيری آنفلوانزا ( در اسپانيا در سال 1919- 1918)، سبب 500 ميليون ابتلا و 40 ميليون مرگ در سراسر جهان گرديد.

کودکان در سنين مدرسه، هسته اوليه انتشار آلودگي محسوب مي شوند و افزايش تعداد کودکان مبتلا به بيماری تنفسي تب دار، اغلب اولين نشانه شروع همه گيری آنفلوانزا در يک جامعه است که با ظهور موارد بيماری در بالغين ادامه مي يابد.

بيماريزايي:

آنفلوانزا، علاوه بر انسان، در حيوانات نيز بروز مي نمايد و نوع حيواني آن نيز قابل سرايت به انسان مي باشد. آنفلوانزای پرندگان، شايعترين نوع آن است و شيوع آن نه تنها برای انسان خطرناک است بلکه باعث صدمات اقتصادی سنگيني در دامداری ها مي گردد.

چرا آنفلوانزا حائز اهميت است:

آنفلوانزا، قابليت ايجاد همه گيری وسيع را دارد.

وقوع همه گيری آنفلوانزا، غير قابل پيش بيني است.

سرعت انتشار آنفلوانزا، بسيار بالا است.

همه گيری آنفلوانزا، عواقب گسترده اجتماعي و اقتصادی دارد.

در بيماران قلبي، ريوی، کليوی، افراد مسن و کودکان، عوارض شديد و مرگ و مير بيشتری به دنبال دارد.

واکسيناسيون آنفلوانزا:

واکسيناسيون بر عليه آنفلوانزا از عوارض شديد و مرگ و مير بيماری جلوگيری کرده و موارد بستری را تا 50 درصد کاهش مي دهد.

فاصله زماني واکسيناسيون تا ايجاد ايمني در بدن، حدود 2 هفته طول مي کشد.

به دليل تغييرات در ويروس آنفلوانزا، لازم است هر ساله واکسيناسيون با واکسن آنفلوانزا تکرار شود.

در صورت دريافت واکسن، احتمال ابتلا به شکل خفيف آنفلوانزا وجود دارد.

واکسن آنفلوانزا، تاثيری بر ساير ويروسها و بيماريهای مشابه ندارد.

واکسن آنفلوانزا از بروز سرماخوردگي جلوگيری نمي کند.

اولويت مصرف واکسن آنفلوانزا در کدام گروه های جامعه مي باشد؟

سالمندان و بيماران ضعيف و ناتوان.

مبتلايان به بيماريهای مزمن ريوی، قلبي، کليوی و نقص ايمني.

کودکاني که به مدت طولاني تحت درمان با آسپرين بوده اند.

پرسنل بهداشتي درماني.

چه افرادی واکسن آنفلوانزا را نمي توانند استفاده کنند؟

افرادی که به تخم مرغ حساسيت دارند، بيماران تب دار و افرادی که در موارد قبلي تزريق واکسن، حساسيت داشته اند نبايد واکسن آنفلوانزا را استفاده کنند.

توصيه های بهداشتي در زمان همه گيری آنفلوانزا:

پوشاندن دهان در زمان سرفه يا عطسه، استفاده از ماسک، استفاده از دستمال کاغذی و معدوم ساختن صحيح آن بعد از مصرف؛

شستشوی دستها بعد از سرفه، عطسه و دست زدن به دهان و بيني؛

شتشوی دستها قبل و بعد از تماس با بيماران؛

کاهش مسافرتهای غير ضروری؛

رعايت بهداشت فردی و عمومي؛

در صورت ابتلا به بيماری، اقامت در منزل و اجتناب از تماس با ديگران؛

استراحت، نوشيدن کافي مايعات؛

رعايت توصيه های پزشکي معالج.

آيا مي دانيد:

مشاهده موارد تک گير آنفلوانزا، زنگ خطری برای طغيان و همه گيری آن است.

در جريان همه گيری آنفلوانزا افراد مسن، بيماران دچار بيماريهای مزمن، کودکان و زنان باردار، بيشترين آسيب را مي بينند.

همه گيری آنفلوانزا، علاوه بر موارد بالای ابتلا و مرگ و مير، صدمات شديد اجتماعي و اقتصادی نيز به دنبال دارد.

واکسيناسيون، از عوارض شديد بيماری و مرگ و مير مي کاهد.

واکسيناسيون 90-70 درصد در پيشگيری مؤثر است.

تراکم جمعيت و مسافرتهای هوايي از عوامل تشديد همه گيری آنفلوانزا هستند.

در جريان جهان گيری آنفلوانزا، 25 درصد افراد جامعه، مبتلا خواهند شد.

آنفلوانزای پرندگان که در سالهای اخير شاهد همه گيری آن در مناطق مختلف جهان بوده ايم قابل سرايت به انسان است.

از بيماري آميبياز ( اسهال آميبي) چه مي دانيد؟

بيماری آميبياز چيست؟

آميبياز يك نوع بيماري است كه توسط انگلي به نام آميب بوجود مي‌آيد . اين بيماري در مناطقي كه داراي آب و هواي گرم و مرطوب و جمعيت زياد هستند، شيوع بيشتري دارد . آميب معمولاً باعث ايجاد اسهال (بيشتر اسهال خوني ) ميگردد.

بيماري آميبياز از چه راههايي منتقل مي‌شود؟

اسهال خوني آميبي را بيماري دستهاي كثيف مي‌نامند زيرا در كساني كه نسبت به بهداشت دستهاي خود بي‌توجه هستند (از جمله بيماران رواني و كودكان ) بيشتر ديده ميشود. آلودگي انسان با آميب از دو راه مستقيم و غير مستقيم صورت مي‌گيرد. در آلودگي مستقيم، انگل‌هاي موجود بر روي انگشتان يا زير ناخن دست، به علت عدم رعايت بهداشت، موجب ابتلا خود فرد يا اطرافيان وي ميشوند. در آلودگي غيرمستقيم، آب آشاميدني و مواد غذايي آلوده به آميب (مخصوصاً سبزيجات خام) باعث بيماري فرد مي‌شوند. مگس نيز مي‌تواند توسط پاهاي خود، انگل را به دست انسان يا مواد غذايي منتقل كرده و از اين طريق باعث ايجاد بيماري در انسان شود. پس از اينكه آميب توسط دست آلوده و يا آب و مواد غذايي آلوده وارد روده انسان گرديد، در آنجا بصورت فعال درآمده و ميتواند باعث اسهال خوني آميبي شود.در نهايت بيمار با دفع آميب از روده ميتواند باعث سرايت بيماري به ديگران شود. بيماري اسهال آميبي در صورت عدم رعايت بهداشت ممكن است بصورت همه‌گير در آيد. بعضي افراد در عين حاليكه آلوده به انگل هستند، ظاهراً سالم بوده و علامت خاصي ندارند. اين گروه، ناقلين بدون علامت بيماري هستند و ميتوانند بيماري را به ديگران منتقل كنند.

چنانچه فردي دچار بيماري اسهال آميبي شود چه علائمي پيدا مي‌كند؟

نوع حاد و شديد بيماري معمولاً با علائمي نظير اسهال آبكي شديد همراه با بلغم چركي و خون،‌ تب، نفخ شكم، دل‌پيچه، خستگي، بي‌اشتهايي و احساس عطش شديد همراه است و نوع مزمن و طولاني بيماري داراي علائمي مانند دل دردهاي دائمي‌، خستگي، بي‌اشتهايي، تهوع، مشكل در عمل هضم (سوء هاضمه) نفخ شكم و اسهال و يبوست متناوب مي‌باشد.

چگونه ميتوان از ابتلا به بيماري آميبياز پيشگيري كرد؟

پيشگيري از بيماري از راههاي زير امكانپذير است:

• تشخيص و درمان بيماران و مخصوصاً ناقلين به ظاهر سالم

• تصفيه آب شامل كلرزني آب آشاميدني و جوشاندن آب در صورت عدم دسترسي به آب تصفيه شده

• مبارزه بر عليه مگس و ساير حشرات

• عدم استفاده از كود انساني در كشاورزي

• عدم آبياري سبزيجات با فاضلاب

• استفاده از توالت‌هاي بهداشتي

• دفع بهداشتي فاضلاب

• ضدعفوني كردن سبزيجات خام

• دور نگه‌داشتن مواد غذايي از دسترس حشرات مخصوصاً مگس

• خودداري از دفع مدفوع در طبيعت در صورت اجبار و عدم دسترسي به توالت، مدفوع را بايد در عمق خاك مدفون كرد.

در اين ميان نكته‌اي كه جهت جلوگيري از ابتلا به بيماري بسيار حائز اهميت بوده و بر روي آن تاكيد ميگردد، رعايت بهداشت فردي و شستشوي مرتب دستها با آب و صابون بخصوص قبل از صرف هر وعده غذا و بعد از خروج از توالت ميباشد.

بخصوص كساني كه در زمينه تهيه و فروش مواد غذايي فعاليت مي‌كنند (ساندويچ‌ ‌فروشها، لبنياتها و ...) بايد اين نكته را بدقت رعايت كنند.

با برخي انگلهاي روده‌ئي آشنا شويم

انگلهاي روده‌ئي:

انگلهاي روده‌ئي انواع گوناگون و با عوارض مختلف مشاهده مي‌شوند كه در زير به چند مورد مهم آنها اشاره ميشود.

1- اكسيور (كرمك):

اكسيور كه بآن كرمك هم مي‌گويند بصورت انگل انسان در كليه نقاط جهان ديده مي‌شود.

علامت مشهود ابتلاء در اثر مهاجرت كرم ماده بارور از سوراخ مخرج به خارج ظاهر مي‌شود.

در نتيجه خروج كرم و حركت آن در ناحيه مقعد ايجاد تحريك و خارش جلدي مي‌شود و كودكان مبتلا با خاراندن نشيمن ايجاد زخم و خونريزي مي‌كنند كه با اضافه شدن باكتريها ممكن است زخم چركي شود. خارش معمولاً خيلي شديد و هنگام شب بيشتر است، در نتيجه سبب بي‌خوابي كودك ميشود كه در اثر آن عوارض عصبي مانند خستگي و بيقراري و عصبانيت بروز مي‌كند.

سرايت كرمك :

1- در اثر خاراندن نشيمنگاه تخم انگل در زير ناخن‌ها جمع ميشود و يا به انگشتان كودك مبتلا مي‌چسبد طفل با گذاشتن انگشتان خود در دهان تخم انگل را وارد دستگاه گوارش خود مي‌كند كه اين تخم تبديل به كرم شده و اين عمل را خودآلودگي مي‌گويند.

2- اين انگل بوسيله آب و غذاي آلوده، البسه و ظروف آلوده، هوا و خاك آلوده هم سرايت مي‌كند.

2- تنيا (كرم كدو)

كرم كدو از راه خوردن گوشت خام و نيمه پخته گاو و يا خوك بيماري انسان سرايت مي‌كند.

نوعي كه از گاو سرايت مي‌كند، بيماري طولاني است كه باعث ناراحتي و ضعف و كم ‌خوني شديد بيمار مي‌شود.

لارو (نوزاد): اين كرم در گوشت آلوده گاو و گوساله بدرشتي سرسنجاق و حتي نخود هم ديده مي‌شود و داراي رنگي كدر و يا سبز رنگ ميباشد،‌اين نوع كرمها بندبند هستند و سر آنها داراي چنگك و قلابهاي مخصوص مي‌باشد،‌خيلي ريز بوده و بآساني دفع نمي‌شود، بلكه دائماً در حال تكثير است و بعد از مدتي بندها مرتباً‌ از راه مدفوع خارج ميشوند.

3- اسكاريس:

آسكاريس كرمي است دراز، استوانه‌اي شكل و دو انتهاي آن باريك برنگ سفيد شيري يا گلي رنگ است.

آسكاريس ماده بالغ بطول 20 تا 45 سانتيمتر و بقطر 3 تا 6 ميلي ‌متر است آسكاريس نر از ماده كوتاهتر و بطول 15 تا 30 سانتيمتر و بقطر 2 تا 4 ميليمتر است.

آلودگي به اين انگل در تمام نقاط جهان وجود دارد. ولي در قاره آسيا بيشتر است و يكي از شايعترين بيماريهاي انگلي ايران است.

اين كرم تخم‌ گذار است. تخمهاي اين كرم در سرما و رطوبت و در مقابل پاره‌اي مواد شيميائي خيلي مقاومند و ممكن است تا 5 سال زنده بمانند ولي در خشكي و مقابل نور آفتاب بيشتر از چند هفته زنده نمي‌مانند.

بيماريزائي:

لارو (نوزاد) اين انگل از اندامها و دستگاههاي مهم بدن مي‌گذرد و ممكن است عفونتهاي شديد و ضايعات زيادي ايجاد نمايد.

علائم :

مهمترين علايم اين بيماري اختلالات دستگاه گوارش (درد شكم،‌ تهوع، استفراغ، ‌پرآبي دهان، پرخوري،‌ لاغري) اختلالات دستگاه تنفس و همچنين اختلالات عصبي مانند لرزش و تشنج، عصبانيت و زودرنجي، ديدن خوابهاي آشفته،‌ پريدن از خواب، سردرد و سرگيجه است.

تخم اين انگل از راه آب، خاك و غذاي آلوده وارد بدن ميشود.

پيشگيري از ابتلا به انگلها:

بهترين وسيله براي مبارزه با بيماريهاي انگلي و پيشگيري از مبتلا شدن با آنها دقت در رعايت بهداشت فردي،‌ بهداشت محيط و مواد غذائي همراه با درمان افراد مبتلا است.

بنابراين عمل كردن به موارد زير به پيشگيري از مبتلا شدن به بيماريهاي انگلي كمك زيادي خواهند نمود.

1ـ دقت كافي در پخت كامل گوشت گاو

2ـ شستشوي مكرر دستها با آب و صابون بخصوص قبل از غذا خوردن و بعد از مستراح

3ـ كوتاه نگهداشتن ناخنها

4ـ جوشاندن آب آشاميدني در جاهائي‌ كه آب لوله‌كشي وجود ندارد.

5ـ جوشانيدن ظروف و البسه در خانواده‌اي كه فرد مبتلائي در آن باشد،‌ براي از بين بردن تخم انگلها

6ـ جلوگيري از بازي كودكان باخاك آلوده و همچنين وادار ساختن كودكان به شستن دستها با آب و صابون بعد از هر بازي

7ـ خودداري از خوردن آب آلوده

8ـ نخوردن سبزي خام در نقاط آلوده

9ـ خودداري از اجابت مزاج در خارج از مستراح

10ـ استفاده نكردن از كود مستراحي تازه در جاليزارها و مزارع سبزيكاري و صيفي‌كاري و باغهاي ميوه

11ـ مراجعه به پزشك و دقت در مداواي صحيح مبتلايان

12ـ درمان همزمان تمامي افراد خانواده‌اي كه فردي از آن مبتلا به انگل است و همچنين جوشاندن لباسهاي زير و ملافه‌اي رختخواب در روزهاي درمان

13- شستشوي كامل سبزيجات و ميوه‌جات خام و ضدعفوني كردن آنها قبل از مصرف بخصوص اگر از مزارع با كود حيواني حاصل شده باشد.

تب خونريزي دهنده

كريمه كنگو

علائم بيماري

بيماري تب خونريزي دهنده كريمه‌كنگو از بيماريهايي ويروسي قابل انتقال بين انسان و حيوان مي‌باشد. بيماري با تب ناگهاني، بدن درد، كوفتگي، ضعف، سردرد، درد شديد عضلات، بي‌اشتهائي، درد پشت‌حدقه چشم، ترس از نور،‌ تهوع، استفراغ، گلو درد، دل درد و تغييرات خلقي به صورت بي‌قراري و افسردگي ظاهر ميشود. علائم خونريزي معمولاً از روز سوم تا پنجم شروع مي‌شود. خونريزي در مخاط، لكه‌هاي خونريزي (پتشي) در قسمت بالاي بدن، خط زير بغل، محلهاي تزريق و تحت فشار ايجاد مي‌شود. خونريزي از اعضاي مختلف بدن (بيني، ‌لثه، ‌مجاري ادرار، روده‌، رحم و… ايجاد ميشود. بيماران بدحال از روز پنجم به بعد دچار نارسايي كبدي، كليوي، مي‌شوند.

عامل بيماريزا

عامل بيماري ويروس بانياويريدا از گروه آربوويروسها تحت عنوان ويروسهاي منتقله توسط بندپايان است.

مخزن بيماري

گوسفند، گاو، بز، خرگوش وحشي و شتر مرغ به عنوان مخزن بيماري مطرح هستند.

راه انتقال

انتقال از طريق گزش كنه يكي از راههاي مهم ابتلا مي‌باشد. كنه‌ها بخصوص گونه هيالوما از طريق تخمدان آلوده در تمام مراحل رشد آلوده شده و عفونت زا مي‌باشند. كنه بالغ ويروس را به نوزادان خود انتقال مي دهد.

انسان نيز در اثر تماس مستقيم با خون و ترشحات يا بافتهاي آلوده دام و يا تماس با ترشحات افراد بيمار مبتلا مي‌شود. در تماس نزديك با دامهاي آلوده از طريق تنفس نيز امكان ابتلا به بيماري وجود دارد.

گروههاي در معرض خطر

همه افراد جامعه احتمال ابتلا به بيماري را دارند. گروه پرخطر شامل:

دامداران، دامپزشكان، كاركنان كشتارگاه و كاركنان بهداشتي درماني (پزشك، پرستار، بهيار و …)

مي‌باشند.

دوره كمون بيماري

در صورت گزش كنه آلوده:

3 ـ 1 روز و حداكثر 9 روز.

در صورت تماس با خون آلوده:

6 ـ 5 روز و حداكثر 13 روز.

تشخيص

تشخيص بيماري يا جداسازي ويروس از خون در هفته اول بيماري، بررسي آنتي‌بادي اختصاصي از طريق اليزا، ايمنوفلورسنت آنتي‌بادي توسط خونگيري در سه مرحله صورت مي‌گيرد:

نمونه اول:بلافاصله پس از تشخيص بيماري.

نمونه دوم: 10ـ5 روز بعد از بروز علائم.

نمونه سوم: 15ـ10 روز بعد از بروز علائم.

درمان

درمان حمايتي

(تزريق خون، مايعات جايگزين، پلاكت)

داروي ضد ويروس ريباويرين

دوز اوليه 30 mg/kg

15mg/kg هر شش ساعت × 4 روز

7/5mg/kg هر هشت ساعت × 6 روز

مورد مشكوك شامل

شروع ناگهاني تب ، درد عضلات، خونريزي همراه با يكي از علائم اپيدميولوژيك (سابقه گزش كنه، تماس مستقيم با خون تازه و ترشحات بيمار مشكوك، اقامت در محيط روستائي)

به محض مشاهده مورد مشكوك

آزمايش شمارش سلولهاي خون محيطي انجام و در صورتيكه پلاكت كمتر از 150000 باشد بلافاصله بايد به مراكز بهداشت شهرستان جهت بررسي و درمان فرد، تهيه خون و پيگيري اطرافيان گزارش داده شود.

راههاي پيشگيري از بيماري

گروهي كه در تماس با دام هستند

روشهاي حفاظت شخصي در تماس با ترشحات و خون حيوان:

پوشيدن دستكش، لباس بلند، چكمه، ماسك و عينك

روشهاي حفاظت شخصي از گزش كنه:

استفاده از مواد دافع حشره و كنه

پوشيدن لباس روشن

در مناطقي كه احتمال خطر گزش كنه وجود دارد هر 2 تا 4 ساعت تمام بدن از نظر وجود كنه چك شود.

اقدامات كنترل شيميائي كنه (سمپاشي، استفاده از حمام كنه با هماهنگي دامپزشكي)

گروهي كه در تماس با بيمار هستند

رعايت احتياطهاي استاندارد:

شستن دستها قبل و بعد از تماس با بيمار.

استفاده از دستكش قبل از تماس با بيمار و تعويض دستكش جهت تماس با بيماران ديگر.

پوشيدن دستكش قبل از تماس با خون و ترشحات بدن بيمار و جلوگيري از تماس غشاهاي مخاطي و پوست آسيب ديده با خون و ترشحات بدن بيمار.

استفاده از ماسك و محافظ چشم و پوشيدن گان حين انجام مراقبتهاي پزشكي كه احتمال پاشيدن خون و مايعات بدن وجود دارد.

مراقب باشيد هنگام استفاده از سر سوزن، تيغ وجراحي‌ و ساير ابزارهاي برنده آسيب نبينيد.

جداسازي بيمار:

ضدعفوني وسايل در دماي 60 درجه سانتيگراد به مدت يك ساعت و يا استفاده از مواد ضدعفوني كننده جهت وسائل و اشياء حساس به حرارت (توسط اتيلن اكسيد)

تمهيدات آزمايشگاه

دسترسي به تجهيزات سالم آزمايشگاهي

ايجاد مانع جهت جلوگيري از انتشار آلودگي از طريق هوا

استفاده از وسائل محافظتي (دستكش و ماسك)

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 2 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: جمعه 09 خرداد 1393 ساعت: 16:56 منتشر شده است
برچسب ها : مقاله کامل در مورد بیماری سرخک,تحقیق درباره معرفی بیماری سرخک,

نويسنده:مدیریت سایت

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

تحقیق درباره بینایی سنجی

بازديد: 1479

بينايي سنجي

هدف :

علم بينايي‌سنجي با دو شاخه اصلي چشم پزشكي و بينايي سنجي (اپتومتري) وظيفه حفظ و نگهداري سلامت و بهداشت اين حس ظريف و مهم را بر عهده دارد. ما در اينجا شاخه ناشناخته‌تر اين علم يعني علم بينايي سنجي را كه در رشته دانشگاهي بينايي‌سنجي تدريس مي‌شود، معرفي مي‌كنيم.

بينايي سنجي ، علم مراقبت‌هاي بينايي است و كارشناسان اين رشته به عنوان مراقبين اوليه بهداشت چشم ، مسؤوليت حفظ و سلامت بينايي را بر عهده دارند.

آقاي دوستدار مدير گروه و عضو هيات علمي بينايي سنجي دانشگاه علوم پزشكي ايران در معرفي اين رشته مي‌گويد:

«سازمان بهداشت جهاني علم بينايي‌سنجي را مراقبت اوليه از بينايي مي‌داند . به اين معنا كه يك بيمار چشم در آغاز بايد توسط يك بينايي‌سنج (اپتومتريست) معاينه شود تا اگر دچار عيوب انكساري، اختلالات ديد و دو چشمي، انحرافات عضلاني آشكار و غير آشكار ، تنبلي چشم، فيكساسيون‌هاي غير مركزي و مواردي از اين قبيل بود توسط متخصص بينايي‌سنجي معاينه گردد و در غير اين صورت به پزشك متخصص ارجاع داده شود.»

وي در توضيح هر يك از وظايف بينايي‌سنج مي‌گويد:

«تشخيص و تصحيح عيوب انكساري (نزديك‌بيني، دوربيني و آستيگماتيسم) با تجويز عدسي‌هاي مناسب مانند عدسي‌هاي عينك يا لنزهاي تماسي، تشخيص و تصحيح اختلالات ديد دو چشمي و تنبلي چشم، تعيين بهداشت عمومي چشم و بهداشت بينايي در محيطهاي كار و تحصيل و دادن آموزش لازم در اين زمينه بر عهده بينايي‌سنج است، يعني يك بينايي سنج بايد بر روي محيطهاي كار از نظر مقدار روشنايي و حفاظت بينايي، كار كارشناسي كند. همچنين تهيه و تجويز وسايل كمك بينايي مانند اكولرهاي ساده، مركب، سيستم‌هاي تلسكوپيك و تلويزيون‌هاي مداربسته براي نيمه‌بينايان و اندازه‌گيري ميدان بينايي در تخصص فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌باشد.

از سوي ديگر وقتي يك بيمار به بينايي‌سنج مراجعه مي‌كند متخصص اين رشته پس از گرفتن تاريخچه سلامت چشم و معاينه دقيق براي تعيين اشكالهاي اصلي، در صورت نياز بيمار را به متخصص مربوط اعم از چشم‌پزشك ، متخصص گوش و حلق و بيني ، متخصص داخلي يا متخصص مغز و اعصاب ارجاع مي‌دهد.

براي مثال اگر بيماري پس از مطالعه در ناحيه پيشاني احساس خستگي مي‌كند و دچار سردرد مي‌شود اما از نظر بينايي سلامت كامل دارد، بينايي‌سنج در مرحله اول او را نزد متخصص گوش و حلق و بيني مي‌فرستد و در صورتي كه در اين زمينه مشكل نداشته باشد نزد متخصص داخلي و سپس متخصص مغز و اعصاب خواهد فرستاد . يا اگر بيماري از تاري ديد شكايت داشت و پس از معاينه مشخص شد كه در ته چشم مشكل دارد، اين بيمار به متخصص چشم در زمينه شبكيه ارجاع داده شده و اگر دچار افتادگي پلك بود نزد متخصص چشم در زمينه پلك فرستاده مي‌شود.»

آقاي دوستدار همچنين در مورد تفاوت كار بينايي‌سنج با چشم‌پزشك مي‌گويد:

«علم بينايي درختي تنومند و بزرگ است كه داراي دو شاخه اصلي چشم‌پزشكي و بينايي‌سنجي مي‌باشد و البته هر يك از اين دو شاخه به شاخه‌هاي فرعي‌تري تقسيم مي‌شوند. مثلا رشته چشم پزشكي در دوره فوق‌تخصص داراي شاخه‌هاي تخصصي‌تر از قبيل تخصص در زمينه جراحي پلك، فشار چشم و شبكيه مي‌باشد. بينايي‌سنجي نيز در دوره فوق ليسانس و دكترا داراي گرايشهاي تخصصي مانند ناهنجاريهاي ديد دو چشمي و تمرينات اپتومتريك، وسايل كمك‌بينايي (كمك به بيماران كم‌بينا) و تجويز لنزهاي نامرئي است. يعني يك متخصص بينايي‌سنج در اين زمينه‌ها، اطلاعات تخصصي‌تر و بيشتري نسبت به يك چشم‌پزشك دارد.

براي مثال مهمترين تخصص يك بينايي‌سنج در مقطع كارشناسي، تشخيص عيوب انكساري و تصحيح آن با عينك يا لنزهاي نامرئي است. چون حدود 100 واحد از دروس دانشگاهي يك دانشجوي كارشناسي بينايي‌سنجي در اين زمينه است و طي اين 100واحد تجربه و دانش لازم را به دست مي‌آورد.»

يكي ديگر از اعضاي هيات علمي بينايي‌سنجي دانشگاه علوم پزشكي ايران نيز در مورد حيطه كاري چشم‌پزشك و بينايي‌سنج مي‌گويد: «دو رشته چشم‌پزشكي و بينايي‌سنجي در كنار هم قرار دارند. اين دو رشته در بعضي از مواقع با يكديگر مرتبط و در بعضي از مواقع از هم مجزا هستند. مثلا تعيين نمره عينك يا تصحيح اختلالات ديد در تخصص اپتومتريست است و چشم‌پزشكان در زمينه درمان بيمارهاي چشم بخصوص جراحي متبحر هستند.

آينده‌شغلي ، بازار كار ، درآمد :

آيا مي‌دانيد كه در انگليس تعداد بينايي‌سنج‌ها 5 برابر چشم‌پزشكان است؟

چرا؟ آيا انگليس نمي‌تواند چشم پزشك تربيت كند يا اينكه جامعه به بينايي‌سنج بيش از چشم‌پزشك نياز دارد؟

داريوش آزاد فارغ‌التحصيل بينايي‌سنجي در پاسخ به اين سوال مي‌گويد:

«مردم اگر قابليت‌هاي يك بينايي‌سنج را بدانند، متوجه مي‌شوند كه در بسياري از مواقع به جاي مراجعه به چشم‌پزشك بايد به بينايي‌سنج مراجعه كنند. چون بيشتر مردم براي عيوب انكساري، تنبلي يا انحرافات چشم به چشم‌پزشك مراجعه مي‌كنند و تمامي اين موارد در حيطه كار يك بينايي‌سنج است مثلا براي درمان انحرافات چشم 5 روش وجود دارد كه 4 روش در حيطه كار اپتومتريست و يك روش در حيطه كار چشم‌پزشك است و يا چشم‌پزشكان تنها 2 يا 3 واحد درسي در زمينه تعيين نمره عينك مي‌خوانند در حالي كه يك اپتومتريست حدود 100 واحد در اين زمينه مطالعه مي‌كند.»

آقاي دوستدار نيز در مورد فرصت‌هاي شغلي فارغ‌التحصيل اين رشته مي گويد:

«در حال حاضر يك بينايي‌سنج موقعيت كاري خوبي دارد و حدود 80% فارغ‌التحصيلان جذب بازار كار مي‌شوند، چون علاوه بر اين كه مي‌توانند به طور مستقل مطب باز كنند و در زمينه ارائه عينك‌هاي مربوط به عيوب انكساري به طور علمي و دانشگاهي تخصص ديده‌اند. در ضمن يك بينايي‌سنج مي‌تواند به عنوان مشاور در مورد بهداشت چشم و مشكلات بينايي در محيط‌هاي آموزشي، خدماتي و صنايع با سازمانهاي دولتي و صنايع همكاري كند يا مسؤول سنجش بينايي جهت امور استخدامي و نظامي و اخذ گواهي‌نامه رانندگي و خلباني باشد يا در اورژانس براي انجام كمك‌هاي اوليه چشمي تا رسيدن بيمار به مراكز ذي‌ربط فعاليت كند.

از سوي ديگر يك بينايي‌سنج علاوه بر درمان مي‌تواند در زمينه پيشگيري نيز فعاليت نمايد مثل طراحي طرح پيشگيري از تنبلي چشم كه هر ساله با همكاري سازمان آموزش و پرورش استثنايي و سازمان بهزيستي برگزار مي‌شود. در اين طرح فارغ‌التحصيلان اين رشته حضوري فعال دارند و با شناسايي سريع و به موقع بيماران و انجام توانبخشي مورد نياز و با استفاده از تكنيك‌هاي مناسب از اين نابه‌هنجاري جلوگيري مي‌كنند. »

توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه :

دستگاه بينايي‌ بدون وجود نور، كارايي ندارد . به همين دليل يك بينايي‌سنج بايد از نور و ويژگي‌هاي آن اطلاع داشته باشد. اطلاعاتي كه به ياري علم فيزيك مي‌توان به آن دست يافت.

آقاي دوستدار در همين زمينه مي‌گويد:

«يك بينايي‌سنج بايد به درس فيزيك مسلط بوده و بخصوص به فيزيك نور علاقه‌مند باشد همچنين در طول دبيرستان درسهاي رياضي و زيست‌شناسي را بخوبي فرا گرفته باشد. از نظر جسماني نيز لازم است كه از چشم‌ها و دستهايي سالم برخوردار باشد. در ضمن اين رشته صبر و حوصله زياد مي‌خواهد چرا كه تعيين نمره عينك يكي از سختترين كارها در علوم بينايي است و نياز به صبر و حوصله زياد دارد و نحوه كار نيز براي سنين مختلف متفاوت مي‌باشد. يعني تعيين نمره عينك براي كودك با يك فرد مسن فرق مي‌كند . براي همين بسياري از چشم‌پزشكان ترجيح مي‌دهند كه در اين زمينه فعاليت نكنند.»

زهرا بايرام‌نژاد فارغ‌التحصيل اين رشته نيز معتقد است كه دانشجوي اين رشته بايد در طي تحصيل اطلاعات عمومي خوبي در زمينه پزشكي كسب كند چون وقتي بيمار به بينايي‌سنج مراجعه مي‌كند از مشكل خود اطلاع دقيقي ندارد، براي مثال فقط از سردرد يا تاري ديد شكايت مي‌كند و اين وظيفه بينايي‌سنج است كه تشخيص دهد آيا اين مشكل به چشم بيمار باز مي‌گردد يا اين بيمار مشكلات ديگري دارد كه در اين صورت بايد او را به پزشك متخصص مربوط ارجاع دهد.

نيما دقيقي دانشجوي اين رشته نيز در مورد توانايي‌هاي دانشجوي اين رشته مي‌گويد:

«دانشجوي اين رشته اگر بخواهد متخصص خوبي بشود و كار خوبي ارائه بدهد بايد روابط عمومي خوبي داشته باشد تا بتواند اعتماد بيمار را جلب كند و به ياري بيمار در جهت مداوا قدم بردارد.»

وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر :

ادامه تحصيل در دوره كارشناسي ارشد و دكتراي تخصصي بينايي‌سنجي ، در حال حاضر فقط در خارج از كشور امكان دارد. كشورهايي مثل : انگلستان، امريكا ، كانادا و استراليا.

وضعيت نياز كشور به اين رشته در حال حاضر:

در حال حاضر در كشور ما افراد زيادي از مشكلات بينايي‌رنج مي‌برند. اين نكته ضرورت و اهميت بينائي‌سنجي را بيش از پيش نمايان مي‌سازد. اگرچه در سالهاي اخير گامهاي مهمي در جهت پيشگيري از مشكلات ناشي از ضعف ديد در سنين كودكي انجام گرفته است. اما اين اقدامات بطور كامل بسنده نيست و راهكارهاي اساسي‌تري مورد نياز است . نظر به لزوم گسترش خدمات بينايي‌سنجي در سطح كشور و موارد مورد نياز زير، ضرورت و اهميت اين دوره در جامعه مشخص مي‌گردد:

- نياز به خدمات درماني و تحقيقاتي به منظور شناسائي و حل مسائل مربوط به بينايي‌سنجي و ارائه و اجراي طرحهاي عملي در اين زمينه.

- نياز به بينايي‌سنج در مراكز بهداشتي و درماني و آموزشي

- تكميل گروه پزشكي در ارائه خدمات گسترده بينايي‌سنجي .

- تامين نيروهاي خدماتي بينايي‌سنجي با توجه به نياز خدمات بينايي در مراكز آموزشي ، صنعتي .

وضعيت ادامه تحصيل در خارج از كشور :

در حال حاضر دوره‌هاي كارشناسي ارشد و دكتراي تخصصي بينايي‌سنجي در كشورهايي همچون انگلستان ، آمريكا ، كانادا و استراليا ارائه مي‌شود و فارغ‌التحصيلان آنها بيشتر به جنبه‌هاي نظري و تحقيقاتي در زمينه‌هاي مختلف علوم بينايي مي‌پردازند. در مقطع دكتراي تخصصي ، دانشجو ضمن بالا بردن مراتب علمي خود ، در يك زمينه تخصصي‌تر قدرت و توان خود را براي انجام كارهاي تحقيقاتي ، توسعه مرزهاي دانش و رفع معضلات علمي از طريق پژوهش ارتقا مي‌بخشد.

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 4 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: جمعه 09 خرداد 1393 ساعت: 16:54 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درمورد علم بینایی سنجی,بینایی سنجی چیست,

نويسنده:مدیریت سایت

http://www2.irna.ir/fa/news/view/line-12/8612022329122325.htm

تحقیق درباره دوقولوه های یکسان

بازديد: 825

دوقلوهای همسان

دوقلوهای همسان دارای DNA یا ژن‌های همانند هستند وبنابراین خصوصیات جسمی یکسان دارند.
آنها با وجود این شباهت جسمی می‌توانددوستان و اعضای خانواده را به اشتباه بیندازند. اما هنگامی که نوبت به ابزارهایپیچیده‌‌تر تعیین هویت مانند آزمایش اثر انگشت می‌رسد، دیگر کارها به این سادگینیست و حتی دوقلوهای همسان را هم می‌شود تشخیص داد.
علت این است که تنها ژن‌هانیستند که تعیین‌کننده خطوط ظریف سرانگشتان شما هستند.، در عوص جزئیات ظریق اینخطوط مانند قله‌ها،فرورفتگی‌ها و حلقه‌های آنها که مشخص‌کننده اثر انگشت شما هستند،تحت تاثیر استرس‌های اتفاقی هستند که جنین درون رحم متحمل می‌شود.
حتی کمی تفاوتدر درازای بند ناف باعث تغییر خطوط سرانگشت می‌شود. بنابراین حتی در مورد دوقلوهایهمسان که ژن‌هایی کاملا مشابه دارند، تفاوت‌های گریز‌ناپذیر شرایط زندگی درون رحم،باعث تفاوت در اثر انگشت‌ها می‌شود.
و به این ترتیب تا به حال متخصصان پزشکیقانونی به هیچ دو فرد با اثر انگشت مشابه بر نخورده‌اند.

DNA دوقلوهای همسان کاملا یکسان نیست
گروهی از دانشمندان بین المللی دریافتند که حتی DNA دوقلوهای همسان که از تقسیم یک سلول تخم متولد شده اند، نیز کاملا یکسان نیست و تفاوتهایی در ژنوم این افراد دیده می شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل ازمهر، تیم تحقیقاتی متشکل از دانشمندان بین المللی که نتایج تحقیقات خود را در مجله American Journal of Human Genetics منتشر کرده اند، با بررسی DNA نوزده دوقلوی همسان کشف کردند که حتی اگر توالی پایه ای، یعنی پایه هایی که ژنوم را می سازند در این افراد یکسان باشد، باز در برخی از جزئیات باهم تفاوت دارند.

به ویژه این دانشمندان کشف کردند که بعضی از اجزای DNA یکی از این دوقلوهای همسان در دیگری وجود ندارد.

در این خصوص "یان دومانسکی" از دانشگاه "اوپسالا" در سوئد که از اعضای شرکت کننده در این تحقیق بین المللی است، اظهار داشت: "کشف ما توضیح می دهد که چرا بین زوجهای دوقلو برخی از بیماریهای ارثی مثل پارکینسون تنها در یکی از این افراد توسعه می یابد. تاکنون تصور می شد که موارد محیطی علت بروز این بیماریها در یکی از زوجهای دوقلو است، اما اکنون به نظر می رسد که این گونه نیست."

پيرترين دوقلوهاي همسان افريقاي جنوبي ‪۱۰۰ساله شدند

پيرترين دوقلوهاي همسان افريقاي جنوبي كه دو جنگ جهاني و ظهور و سقوط آپارتايد راپشت سر گذاشته‌اند، صدساله شدند.

به گزارش خبرگزاري فرانسه از ژوهانسبورگ، "دورا اويس" و "اتل نمبولا" كه يك قرنقبل در يكي از استانهاي شرقي افريقاي جنوبي به دنيا آمده‌اند، همسرانشان را سالهاقبل از دست داده‌اند و شمار نوه‌ها، نتيجه‌ها، نبيره‌ها و نديده‌هايشان از دستشانرفته است.

اتل مي‌گويد "تعداد آنها به اندازه علف‌ها زياد است."
اين دو خواهر سياهپوستكه دو جنگ جهاني را پشت سر گذاشته و شاهد ظهور و سقوط "آپارتايد" (جدايي نژادي) بوده‌اند، آرزو دارند تيم كشورشان بتواند هنگام ميزباني جام جهاني فوتبال، تيم‌هايبقيه كشورهاي جهان را شكست دهد.

در سال ‪۲۰۱۰كه براي نخستين بار مسابقات جام جهاني فوتبال در افريقا برگزارخواهد شد، افريقاي جنوبي ميزبان اين رقابتها خواهد بود.

شهرداري ژوهانسبورگ دو ساعت ديواري كه روي آنها اسامي و تاريخ تولد اين دوقلوهاحك شده بود، به مناسبت صدسالگي آنان به آنها هديه داد.

كشف نوع جديدی از دوقلوها

پزشكان اعلام كردهاند كه پس از مطلعات ژنتيكي بسيار موفق بهكشف نوع ديگري از دو قلو ها شده اند كه چيزي ما بين دو قلو هاي همسان و ناهمسان استو به آنها نام دو قلوهاي نيمه همسان يا (semi-identical twins) را دادهاند.

نحوه به وجود آمدن اين دوقلوهابدين گونه است كه دو سلول اسپرم مختلف يك تخمك واحد را بارور مي كنند (روشي كه پيشاز اين نا شناخته بود).

روش به وجود آمدن دوقلوهاي ناهمسان-معمولترين نوع دو قلوهاي موجود- بدين گونه است كه دو سلول تخمك در رحم مادر جداگانه توسط دو اسپرم بارور مي شوند. اين دوقلوها از لحاظ تفاوت ژنتيكي همانند خواهر و برادر معمولی هستند.

دوقلوهاي همسان بدين گونه به وجود مي آيند كه يك سلول تخمك توسط يك اسپرم بارور شده و سپس در مراحل اوليه روياني، جنين تقسيم شده و دو جنين مجزا را به وجود مي آورد كه از لحاظ ژنتيكي عیناً شبيه به هم هستند.

نوع جديد دوقلوها وقتي شناسايي شد كه يكي از دوقلوهاي داراي ناهنجاري در اندام جنسي خود بود و همافروديت به نظر مي رسيد (هم داراي بافتهاي بيضه و هم داراي بافتهاي تخمدان بود) و نوزاد ديگر (يكي ديگر از دوقلوها) پسر بود.

محققان در مجله ژنتيك انساني عنوان كردند كه اين دوقلوها از لحاظ ژنتيكي نسبت به دوقلوهاي ناهمسان، به هم شبيهترند اما نسبت به دوقلوهاي همسان كمتر مشابهند. در اين مقاله عنوان شده است كه ممكن است انواع ديگري از دوقلوها نيز وجود داشته باشد كه كشف نشده و يا حتي هرگز كشف نشوند.

دكتر ويويين ساتر، مجري اين تحقيق گفت: به نظر من مهمترين چيزي كه اين تحقيق نشان داده اين است كه درك ما از چگونگي به وجود آمدن دوقلوها بسيار سادهانگارانه است و ممكن است راهها و روشهاي ديگري وجود داشته باشد كه از طريق آنها دوقلوها به وجود ميآيند.

دوقلوهاي نيمه همسان (semi-identical) چند سال قبل در يكي از بيماستانهاي آمريكا مورد ارزيابي قرار گرفتند.

دكتر مليسا پاريسي متخصص بيماريهاي كودكان، استاد دانشگاه واشنگتن و يكي از محققان اين تحقيق اعلام كرد كه در تماسي كه با خانواده دوقلوها داشته است حال هر دو آنها خوب است و در سلامت كامل به سر ميبرند.

دكتر ساتر ميگويد كه اين دوقلوها كاملا طبيعي به وجود آمده و در به وجود آمدن آنها نه لقاح مصنوعی دخيل بوده است و نه روشهايي كه در درمان ناباروری مورد استفاده قرار ميگيرند.

برخي از كارشناسان ميگويند كه اين گونه از دوقلوها قبلا نيز وجود داشته و اين نمونه دليل بر اثبات آن است. اين مطالعه براي اولين بار Nature گزارش شده است .

گزارشیدربارهبانكاطلاعاتیدوقلوییوچندقلوییایران/بررسیدوقلوهاراهیبرایكشفدرمانبیماریها

صفاتوخصوصیاتانسانازطریقژنهاكنترلشدهوبهفرزندانمنتقلمیشود. امروزهبحثنقشمحیطدربروزصفاتذهندانشمندانرادرگیركردهاست. بشرهمگامباپیشرفتها،درزمینههایمختلفخالقدردسرهایینیزبرایخودبودهاستكهدرحالحاضرغیرقابلحلهستند.

درعلومپزشكیبابیماریهایینظیرانواعسرطانهاروبهروهستیمكهتداعیكنندهسئوالاتیدرذهنهستند. سئوالاتیازقبیلدلیلایجاداینبیماریهاژنهاهستندیامحیط؟تغییراتمحیطیمثلآلودگیهادربروزاینبیماریهاموثرهستند؟برایدرمانچهبایدكرد؟و...
درعلومرفتاریدربرخوردبابزهكارانسئوالاتینیزمطرحهستند: «آیاآنهابالفطرهجانیبودهاند؟محیطدرشكلگیریشخصیتآنهانقشموثریدارد؟اگرمحیطموثراستپسچرامجازاتمیشوند؟و...
اینسئوالاتهنوزبدونپاسخماندهاند. برایحلاینقبیلمعماهادستیافتنبهراههایدرمانیمناسبوتحقیقاتبررویچندقلوهامیتواندتاحدزیادیراهگشاباشد. دوقلوییكهازعجایبخلقتبهحسابمیآیدمعمولاًدرنتیجهلقاحدوتخمكجداایجادمیشود. (دوقلوییغیرهمسان). تقریباًدریكسوممواردنتیجهلقاحیكتخمكاست. (دوقلوییهمسان). احتمالبقایكودكانچندقلوكمترازتكقلوهااستواحتمالگرفتاریآنهابهناتوانیمادامالعمربهدلیلزایمانزودرسزیاداست. درنتیجهدركلجهانشمارچندقلوهازیادنیست. اینقشرازجامعهبهدلایلمتعددبرایپیداكردنراهحلمناسببرایبسیاریازمشكلاتجامعهمناسبهستند.
نظیر: ۱- ازیكمادهژنتیكیمشتركمنشامیگیرند. ۲- داخلیكمحیطمشترك (رحم) پرورشمییابندو...
بانكاطلاعاتیدوقلوییابنسینایجهاددانشگاهیقدمیتازهدرراهاینهدفبرداشتهاست. دكترصادقیمعاونآموزشیوپژوهشیپژوهشكدهابنسیناومجریطرحبانكاطلاعاتیدوقلوهایایرانمیگوید: دوقلوهاازمواردیهستندكهدرزمینهتحقیقاتومطالعاتدررشتههایمختلفبهویژهبحثپزشكیمولكولیوژنتیكاهمیتزیادیدارند. دركلدنیابرایاینكهاطلاعاتمنسجمیازدوقلوهابرایاستفادهدرتحقیقاتدردسترسباشداطلاعاتآنهاجمعآوریشدهودربانكهایاطلاعاتیذخیرهمیشوند. میزاناطلاعاتیكهازهرفردذخیرهمیشودطیفیازاطلاعاتسادهتااختصاصیازجملهاطلاعاتپیچیدهپزشكیوهمچنینباتوجهبهاستراتژیایكهخودبانكدنبالمیكند،دربرمیگیرد. عمدتاًاطلاعاتاولیهایازافرادگرفتهشدهسپسبامراجعهافراداطلاعاتتكمیلیتریكسبمیشود.
اهمیتدوقلوها
دكترصادقیدررابطهبااهمیتدوقلوهادرتحقیقاتمیگوید: «دوقلوهابهویژهدوقلوهایهمسانافرادیهستندكهازیكسلولتخمایجادمیشونددرنتیجهازنظرخصوصیاتوموادژنتیكیصددرصدمشابههستند. اگرصفتیدریكیازآنهاوجودداشتهباشدصددرصددردیگریبایدمشاهدهشود. اگراختلافیبینآندووجودداشتهباشدنشاندهندهتاثیریكعاملغیرژنتیكیدربروزایناختلافاست. درواقعاگرمسئلهژنیدخیلباشداختلافیایجادنمیشود. بهترینعاملغیرژنتیكیایجادكنندهتغییراتمحیطاطرافماناست. امروزهدرموردتاثیرمحیطبررویظهوربسیاریازبیماریهابحثوجوددارد. برایكشفاینمسائلبهتریننمونهتحقیقاتیدوقلوهاهستند.»
نحوهتشخیصدوقلوهایهمسانازغیرهمسان
بنابراظهاراتمجریطرحبانكاطلاعاتیدوقلوییمیزانبروزدوقلوییدرایرانیكهشتادمتولداستكه۳۰درصدآنهادوقلوهایهمسانو۶۵درصدغیرهمسانهستند. اگردوقلوهاازلحاظشكلظاهریكاملاًمشابهباشندتاحدودزیادینشاندهندههمسانبودنواگرغیرمشابهبودهویاجنسیتمتفاوتداشتهباشندغیرهمسانهستند. درروزهایاولتولدتمایزهمسانازغیرهمسانمشكلاست. امروزهباوجودتستهایژنتیكیمیتوانباقطعیت۱۰۰درصداینمسئلهرامشخصكرد.
تاسیسبانكاطلاعاتیدوقلوییدرایران
دراینراستادكترصادقیافزود: «بانكاطلاعاتیدوقلوییدركلدنیاپیشینهایبیشاز۵۰سالدارد. درایرانمتاسفانهتاكنونوجودنداشتهاست. باگسترشمراكزتحقیقاتعلومپزشكیوتحقیقاتژنتیكیضرورتوجودآنبیشازگذشتهاحساسمیشود. پژوهشكدهابنسیناحدودسهسالپیشدررابطهبانقشبعضیازعواملمحیطیدربروزتخمدانپلیكیستیكیكطرحتحقیقاتیارائهداد. دراینطرحبه۲۰۰جفتخانمدوقلودرمحدودهسنی۱۵تا۴۵سالكهدردورهباروریبودندنیازداشت. محدوهزمانیبرایجمعآوریاطلاعاتیكسالدرنظرگرفتهشدهبود. متاسفانهمجبورشدیمپسازیكسالونیمبا۱۰۰جفتدوقلوتحقیقمانراانجامبدهیم. بعدازاینمسئلهضرورتایجادبانكاطلاعاتیرابیشتراحساسكردیم. پسازارائهطرحبانكاطلاعاتیدوقلوییبهدفترمنطقهایسازمانبهداشتجهانیبااستقبالآنهاروبهروشدیم. اینطرحرابهعنوانیكیاززیرساختهایپژوهشكشوردرزمینهتحقیقاتژنتیكموردتاییدقراردادند. آنهابخشیازهزینههایمالیرادرارتباطباارسالفراخوانودریافتاطلاعاتازدوقلوهاپرداختكردند. بهطورجدیكارمانراازابتدایسالجاریشروعكردیم. مخاطبهایاینبانكدوقلوهایسراسركشورهستند.»
نحوهثبتنامدربانكاطلاعاتیدوقلو
بنابراظهاراتدكترصادقیتعدادسپردهاینبانكاطلاعاتیبرایمراحلاولیهتحقیقاتپنجهزارجفتدوقلودرنظرگرفتهشدهاستكهشاملهردوگروهدوقلوهایهمسانوغیرهمسانمیشود. شركتدراینبانكرایگانبودهوتمامردههایسنیرادربرمیگیردوحتیدرمراحلمختلفهدایاییبرایآنهادرنظرگرفتهشدهاست. طیقراردادیكهباشركتپستمنعقدشدهاستپرسشنامههاییبهمراكزمختلفارسالشدهاست. افرادباپركردنپرسشنامههامیتواننداطلاعاتشانرابهطوركاملارسالكنند. حتیپرسشنامههارامیتوانندمستقیماًازسایتبانكاطلاعاتیدوقلوهاكپیگرفتهوپسازتكمیلكردنارسالكنند.مجریطرحبانكدوقلوییدرادامهافزود: «اینبانكمیتوانددرمراحلبعدیاطلاعاتشرابهبانكاطلاعاتیسایركشورهایدنیامبادلهكند.»
ویتشریحكرد: «مایكرابطیهستیمبیندوقلوهاومراكزتحقیقاتی. ماحافظمنافعدوقلوهاخواهیمبود. پسازاینكهاعضایبانكبهحدمناسبیرسیدطیفراخوانیكهبهمراكزتحقیقاتیكلكشورخواهیمدادآنهامیتوانندبرایتحقیقاتشانازاینبانكاستفادهكنند. اطلاعاتاینبانكمحرمانهاست. مااینتعهدرابهدوقلوهادادهایمكهبدونرضایتآنهااطلاعاتدراختیاركسیقرارنمیگیرد. البتهقابلذكراستماهنوزدرمرحلهجمعآوریاطلاعاتهستیم. هنوزبحثتحقیقاتمطرحنیست.»

مفهوم صحيح همانندسازي
اصطلاح همانندسازي يا كلونينگ (cloning) به سه روند كاملاً مجزا از يكديگر اطلاق مي‌شود. متأسفانه تصور مردم از اين عمل برگرفته از فيلم‌هاي غيرواقعي است كه در آنها انسان‌هايي با قدرت خارق‌العاده براي شركت در يك جنگ جهاني توليد مي‌شوند.
اما در واقع، در همانندسازي، برخلاف روند طبيعي توليدمثل دو والدي، دانشمندان از نقشة ژنتيكي يعني DNA يك جاندار براي توليد موجود ديگري استفاده مي‌كنند.

جاندار توليدشده از لحاظ ژنتيكي كاملاً مشابه والد خود است. همانندسازي پديدة جديدي نيست. دوقلوهاي همسان نوعي موجودات همانندسازي‌شده به‌شمار مي‌روند. از يك سلول، دو سلول مشابه ايجاد مي‌شود كه ذخيرة ژنتيكي كاملاً يكساني دارند. بنابراين، دوقلوهاي همسان مي‌توانند از تمام اعضاي بدن يكديگر براي پيوند موفق اعضا استفاده كنند.
دكتر مسعود هوشمند، عضو هيئت علمي مركز ملي تحقيقات مهندسي ژنتيك و تكنولوژي زيستي، متداول‌ترين نوع همانندسازي را شكل جنيني آن ذكر مي‌كند. وي مي‌گويد: «يك سلول تخم به دو سلول تقسيم مي‌شود. هر كدام از دو سلول جديد، در صورت قرار گرفتن در رحم مادر و طي دوران جنيني، انساني مشابه ديگري ايجاد خواهد كرد. مي‌توان يكي از اين دو سلول را در حالت انجماد حفظ كرد و سال‌ها بعد، در صورت تمايل والدين، در رحم مادر گذاشت. به اين ترتيب، فرزندان خانواده كاملاً به هم شبيه مي‌شوند و تنها از لحاظ سني با يكديگر اختلاف مي‌يابند. در نوع ديگر همانندسازي، از سلول بالغ استفاده مي‌شود. هستة يك سلول لقاح‌يافته را خارج مي‌كنيم و هستة سلول بالغي را به جاي آن قرار مي‌دهيم. هريك از سلول‌هاي بدن انسان اطلاعات لازم را براي ساخت انسان ديگر در خود دارد، اما سلول‌هاي هر بافت فقط از اطلاعات مربوط به فعاليت همان بافت استفاده مي‌كنند. براي مثال، سلول پوست، با وجود برخورداري از تمام اطلاعات ژنتيكي يك انسان كامل، تنها از داده‌هاي مربوط به بافت پوست استفاده مي‌كند و ژن‌هاي مرتبط با ساير بافت‌ها خاموش هستند. هرگاه هستة اين سلول بالغ در داخل تخم لقاح‌يافته قرار داده شود، ژن‌هاي خاموش فعال مي‌شوند و انساني با مشخصات ژنتيكي فرد بالغ توليد خواهند كرد. پس از تعويض هسته و تثبيت آن با كمك مواد شيميايي و جريان الكتريسيته، سلول تخم در داخل رحم مادر قرار داده مي‌شود. جنين حاصل، ديوارة سلولي و مواد داخل آن ـ به‌جز DNA ـ را از مادر دريافت كرده است و پس از طي دورة نه‌ماهة بارداري، به روش زايمان طبيعي يا سزارين به دنيا خواهد آمد. نوع سوم شبيه‌سازي شيوة درماني آن است. كاربردهاي پزشكي اين روش بسيار است. برخي از سلول‌ها، مانند سلول‌هاي عصبي، خاصيت تكثير خود را پس از بلوغ از دست مي‌دهند. با استفاده از روش سوم همانندسازي مي‌توان سلول پوست فردي را كه نياز به سلول عصبي دارد چنان برنامه‌ريزي كرد كه سلول عصبي بسازد. بدن اين فرد هيچ‌گاه چنين سلولي را در پيوند پس نخواهد زد زيرا از لحاظ خصوصيات ژنتيكي دقيقاً يكسان هستند.»
بسياري از دانشمندان هدف از همانندسازي را به نتيجه رساندن نوع سوم آن، يعني شبيه‌سازي درماني، مي‌دانند. روشي كه در آن مي‌توان سلول‌هايي براي مبتلايان به بيماري‌هاي مرگبار ساخت، سلول‌هايي كه ديگر با تهاجم بدن بيمار مواجه نمي‌شوند چراكه از نظر ژنتيكي كاملاً مشابه سلول‌هاي خود فرد هستند. چند سلول از بدن فرد مبتلا به ديابت گرفته مي‌شود و هستة سلول بيمار به جاي هستة يك سلول تخم قرار مي‌گيرد. سلول تخم حاصل در رحم زني كاشته مي‌شود و فردي با خصوصيات ژنتيكي شخص مبتلا به ديابت به‌وجود مي‌آيد. اگر به جاي اين كار، سلول تخم حاصل را در آزمايشگاه رشد دهيم، در ميان سلول‌هاي به‌وجود آمده، انواعي از سلول به نام سلول‌هاي بنيادي يافت خواهند شد. سلول‌هاي بنيادي از قابليت تبديل به بافت‌هاي مختلف بدن برخوردار هستند. در فرد مبتلا به بيماري قند، دانشمندان سلول‌هاي بنيادي را به سلول‌هاي سازندة انسولين تبديل مي‌كنند. جايگزين كردن سلول‌هاي مذكور در بدن بيمار سبب بهبود وي خواهد شد.
دكتر فروزنده محجوبي، متخصص سيتوژنتيك مولكولي پزشكي، مفهوم همانندسازي را بسيار فراتر از شبيه‌سازي انساني مي‌داند. وي دربارة ساير كاربردهاي مفيد همانندسازي مي‌گويد: «ژن مورد نظرمان را از سلول يك موجود زنده خارج مي‌كنيم و در داخل سلول ديگري جاي مي‌دهيم. براي مثال، ژن توليد شير در گاو را جدا مي‌كنيم و آن را درون سلول يك مخمر تك‌سلولي فعال مي‌كنيم. در نتيجه، براي توليد شير، نيازي به نگهداري از حيوان بزرگي با جثة گاو نيست. يك تك‌سلولي كوچك كار ترشح شير را انجام خواهد داد. اين روند در صنايع غذايي انقلاب بزرگي ايجاد مي‌كند.»

منابع :

http://www.iransalamat.com/?file=hea&operation=show&id=10

www.aftab.ir

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

مي پسندم 2 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: جمعه 09 خرداد 1393 ساعت: 16:51 منتشر شده است
برچسب ها : دوقولوهای یکسان چگونه اند,مقاله درباره دوقولوهای یکسان,

نويسنده:مدیریت سایت

نظرات(1)

تحقیق کامل درباره زرشک

بازديد: 2125

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,تحقیق دانشجویی,

تحقیق درباره زرشک

مقدمه

زرشک از جمله درختچه هاي مقاومي است که قابليت رشد و توليد در زمينهاي کم بهره با آب شور را داراست و توجه بيشتر به آن، ضمن بالا بردن ظرفيت توليد محصولات کشاورزي، در حفاظت از خاک منطقه نيز مي تواند موثر باشد. مصرف زرشک به صورت تازه خوري به دليل مزه ترش آن معمول نيست، با تهيه فراورده هاي متنوع نظير مربا، مارمالاد، آبميوه، نوشابه، سس، ژله و... از زرشک ضمن جذب توليد مازاد بر مصرف و ايجاد ارزش افزوده، مي توان آنها را هم به نام ايران به بازارهاي بين المللي معرفي نمود.

زرشک گياهي بومي ايران است و نوع بي دانه آن براي نواحي جنوب خراسان به خصوص قاين و بيرجند شهرتي ايجاد کرده است.

در بعضي منابع در مورد پيشينه تاريخي زرشک و مبدا آن اين طور آمده است که اولين بار شخصي به نام جعفر، کشت و توليد زرشک بي دانه را در روستاي افين از بخش زيرکوه شهرستان قاين بنيان گذاشته است. گفته مي شود وي در زمان ترکمن تازي به اسارت ترکمنها درآمده، ولي ضمن فرار از اسارت، در مسير بازگشت درختچه هاي زرشک بي دانه را مشاهده نموده و پاجوش آن را به روستاي خود منتقل کرده و کشت نموده است. بدين ترتيب به نظر مي رسد، نخستين محل پرورش زرشک بي دانه روستاي افين باشد که داراي قدمت تاريخي است. احتمالا وي اين نوع زرشک را در منطقه شيروان در شمال خراسان مشاهده نموده است.(10)

تيره زرشک Berberidaceae

به صورت گياهان علفي، چندساله با برگهاي هميشه سبز و زود افت، اغلب خاردار و گاهي به صورت درختچه يا حتي درختهاي کوچک ديده مي شوند. معمولا انواع مختلفي از بنزيل ايزوکينولين در اين تيره موجود بوده و بافتهاي آن به علت داشتن بربرين (يک نوع ايزوکينولين) زرد رنگ است. عناصر چوبي داراي صفحات ساده سوراخداري هستند و گاهي اوقات اين بخش هاي سوراخدار به صورت آوندهاي نردباني در يک صفحه مشخص بوده و تعداد محدودي تيغه هاي افقي بين آنهاست. عناصر تراکئيد بدون مجرا همراه با منافذ ساده مي باشد. اشعه هاي مغزي پهن داراي سلولهاي مشابه يا به طور نسبي مشابه مي باشند.

برگها متناوب، ساده يا مرکب (برگهاي زرشک ساده و داراي مفصلي در قاعده پهنک است) و به ندرت قاعده اي است. گاهي اوقات برگها به خار کاهش يافته است. دمبرگ داراي 3، تا تعداد زيادي دستجات آوندي است که تشکيل يک قوس و يا دو حلقه را مي دهند، استيپول وجود نداشته و يا تحليل رفته است.گلها منظم، کامل، منفرد يا مجتمع به صورت خوشه، سنبله و يا شکل هايي از پانيکول يا گرزن است. دمگل ها اغلب به طرف قاعده تا شده است. نوع گلها پاييني بوده و گرده افشاني در آنها توسط حشرات انجام مي شود. قطعات گل معمولا دوتايي يا سه تايي بوده و در دو رديف قرار دارند. هر گل داراي 4 تا 6 کاسبرگ براکته مانند در دو رديف مي باشد. گلبرگهاي داخلي بيشتر پرچمهاي تحليل رفته گلبرگ مانند هستند که توليد نوش مي کنند. تعداد پرچمها 4 عدد يا بيشتر است ولي اغلب 6 عدد مي باشد و معمولا مقابل گلبرگهاي داراي نوش هستند. کيسه هاي گرده بساک معمولا 4 عدد است. مادگي يک برچه اي است ولي گاهي دو تا سه برچه اي به نظر مي رسد. تخمدان از نوع بالايي است و تخمک از نوع واژگون يا نيمه واژگون است و تعداد زيادي از آنها ممکن است در حاشيه تخمدان روي جفت ضخيمي قرار گيرند. خامه برجسته بوده و داراي 3 لوب مي باشد. ميوه بيشتر سته حبه اي است.

اين تيره شامل 15 جنس و 650 گونه بوده و بيشتر در مناطق معتدله نيمکره شمالي پراکنده است. مهمترين جنس هاي تيره زرشک عبارتند از زرشک (500 گونه)، ماهونيا(100 گونه) و پودوفيلوم. اين هر سه جنس داراي مبناي کروموزومي 7 مي باشند.(6و12)

جنس زرشک

زرشک بزرگترين جنس در اين تيره مي باشد . فسيل اين جنس از دوره پلئيستوسن شناخته شده است. رنگ و شکل پوست شاخه ها با افزايش سن درخت تغيير مي کند. رنگ پوست شاخه ها از زرد تا قهوه اي و خاکستري و ارغواني متغير است. شاخه هاي يکساله معمولا زرد رنگند و شاخه هاي بلند تيغهاي فراوان دارند. برگها متناوب، ساده، خزان کننده و گاهي هميشه سبز است و داراي دمبرگهايي است که بخشي از پهنک معمولا در طرفين آن قرار داشته و باريک مي شود. ساقه آن خاردار بوده و خارها ممکن است منفرد، سه شاخه و يا گاهي 5 شاخه باشد. اين خارها از تغيير شکل برگها حاصل شده اند.

گلها منظم، دوجنسي، اغلب مجتمع از نوع خوشه کاذب يا گرزن يا گاهي پانيکول و به ندرت منفرد است. گلهاي مجتمع کم و بيش حالت آويخته دارد. گلها معمولا در ارديبهشت يا خرداد شکفته مي شوند، گلپوشها سه تايي و در دو رديف قرار دارند، يعني داراي 6 کاسبرگ و6 گلبرگ مي باشند. گلها از نوع پائيني و زودريز مي باشند، آرايش گلپوشها از نوع هم پوش Imbricate)) است. معمولا 1 تا 2 رديف غده هاي شهدزا روي گلبرگها بين جام گل و پرچمها قراردارد. پرچمها معمولا 6 عدد و در دو رديف هستند ولي بسته به گونه، ممکن است به تعداد 4 تا 18 عدد تغيير کنند. پرچمها داراي ميله اي کوتاه بوده و مفصلي در قاعده دارند. پرچمهاي بيرون اپي پتال بوده و مقابل گلبرگها قرار دارند. بساکها دو حجره اي و بازي فيکس مي باشند يعني از قاعده به ميله پرچم چسبيده اند. بساکها توسط دو دريچه از طرفين شکفته مي شوند.

مادگي يک عدد بوده و تخمدان بالايي و يک خانه است که داراي 2 تا 3 برچه و به عقيده بعضي 1 برچه با تخمکهاي قاعده اي مي باشد. کلاله آن 1 عدد و ميوه آن سته حبه اي مانند و قرمز رنگ مي باشد که اغلب داراي 2 تا 3 دانه است. ميوه معمولا بيضوي بوده و طول آن گاهي ممکن است تا 13 ميلي متر هم برسد. روي ميوه برجستگي کوچکي مربوط به بقاياي کلاله و خامه ديده مي شود. جنين دانه، دولپه اي و کوچک است و آندوسپرم آن فراوان است.

به نظر مي رسد زرشکهاي موجود در ايران اغلب بر اثر تلاقي هاي بين گونه اي ماهيت اوليه خود را تا حد زيادي از دست داده اند، به طوري که با شناسه هاي موجود مطابقت کامل ندارند.(3)

گونه هاي زرشک

تعدادي از گونه هاي زرشک در ايران به صورت زير مي باشد

زرشک زالزالکيBerberis crataegina

زرشک زرافشاني Berberis integerrima

زرشک خراساني Berberis khorasanica

زرشک راست خوشهBerberis orthobotrys

زرشک معمولي Berberis vulgaris

زرشک ژاپنيvar.atropurpurea Berberis thunbergii

در اينجا به شرح اين گونه ها مي پردازيم

زرشک زالزالکيBerberis crataegina DC.1810

ساقه چوبي، ارتفاع 1 متر گاهي تا 3 متر، رنگ شاخه ها قرمز تا قرمز مايل به قهوه اي، ساقه هاي مسن قهوه اي يا قهوه اي مايل به خاکستري وداراي عدسک است. شاخه ها نسبتا روشن، شياردار و خاردار است. خارها 5/1 تا 3 سانتي متر، سخت ودرقاعده حجيم تر، رنگ آن زرد و روشن تر از ساقه، ساده و يا گاهي سه انشعابي است.

برگها کمي چرمي تا چرمي، کشيده، بيضوي تا واژ تخم مرغي يا واژسرنيزه اي به ابعاد 2-1*5-5/3 سانتي متر، قاعده برگ به تدريج به دمبرگ منتهي مي شود. نوک برگها تيز، به ندرت گرد، حاشيه برگها صاف يا داراي دندانه هاي سخت و اره اي منظم و دور ازهم است. طول برگ تقريبا سه برابر عرض آن است. پشت و روي برگها سبز روشن بوده و در سطح بالاي برگ روزنه ديده نمي شود.

گل آذين به طول 2 تا 5 سانتي متر،خوشه ساده يا پانيکول، پايک گل آذين حدود 6 تا 10 ميلي متر، تعداد گلها بين 5 تا 20 عدد و گاهي ممکن است تا 40 عدد برسد. ميوه آن سته کشيده، بدون خامه، طول 11 ميلي متر و عرض 5 تا 9 ميلي متر، بيضوي، ابتدا قرمز ولي بعد سياه رنگ مي شود.بذرها سياه تا قهوه اي روشن و طول آنها حدود 10 ميلي متر است.

پراکنش:

نمونه تيپ اين گونه در آسياي صغير ذکر شده است. اين گونه در قسمتهاي مخلف ايران از جمله تهران، گچسر، البرز، کرج، راميان، کندلوس، شهرستانک، قزوين، طالقان، فيروزکوه، و احتمالا بيرجند در مناطق خنگ و سلم آباد ديده مي شود. در کشورهاي مجاور نيز در ترکيه، ارمنستان، جنوب ترکمنستان ديده مي شود.

به نظر مي رسد اين گونه با زرشک زرافشاني، دورگ توليد مي کند. اين دورگه ها بيشتر در شاهرود، کردستان، تهران، کرج و اراک ديده مي شود. دورگه هايي که شباهت با تلاقي اين گونه با زرشک معمولي دارد نيز در مناطق شمالي ايران بويژه مازندران، گرگان، آزادشهر و استان تهران ديده مي شوند.(2و12)

زرشک زرافشانيBerberis integerrima bunge,(1843)

ساقه چوبي، ارتفاع 4 متر(براساس برخي گزارشات گاهي تا 9 متر)، رنگ آن زرد تا قهوه اي روشن يا تيره، داراي عدسک يا بدون آن و ساقه هاي مسن خاکستري است. شاخه هاي آن کم و بيش شياردار است. خارها معمولا ساده ولي در جستها و شاخه هاي نازا سه انشعابي است، طول خارها حدود 1 تا 4 سانتي متر، باريک، بلند، نوک تيز و زرد رنگ يا همرنگ ساقه ها است. برگها چرمي، بيضي يا واژ تخم مرغي، حاشيه برگها صاف، در جستها و شاخه هاي نازا داراي دندانه هاي تيز پراکنده است که در هر طرف تا 12 عدد مي رسد. قاعده برگها به طرف دمبرگ تدريجا باريک مي شود. ابعاد برگها 2 -5/3*5-5/3 سانتي متر و طول برگها 2 تا 3 برابر عرض آن مي باشد و گاهي طول برگها به 7، عرض برگها به 4، و طول دمبرگ به 3 سانتي متر مي رسد.نوک برگها گرد يا در انتها نوک تيز مي باشد. سطح پايين برگ سبز ولي کم رنگتر از سطح بالايي است. رگبرگها مشخص و در سطح روزنه پاييني برجسته بوده و سطح بالايي داراي روزنه است.

گل آذين خوشه يا پانيکول، 2 تا 7 سانتي متر، داراي 6 تا 35 و کمتر از 50 گل مي باشد. ميوه آن سته حبه اي، 7 تا 8 ميلي متر، قرمز تا ارغواني، آردآلود، بدون اثر خامه يا داراي آن، بيضوي يا تا حدودي کروي و تعداد آنها در هر خوشه بين 14 تا 24 عدد است.بذرها در اين گونه ريز و سياه رنگ است.

تغييرات موجود در اين گونه حائز اهميت زيادي است و واريته هاي مختلف را دارا مي باشد. اين گونه مترادفهاي گوناگون دارد. اين مترادفها تفاوت کمي دارند. کناره هاي برگ، وضع دندانه هاي آنها، وضعيت براکي بلاستوس يعني گل آذين حاصل از شاخه هاي کوتاه روي شاخه هاي بلند و خارهاي بزرگ تغييرات متنوعي دارند که به نظر مي رسد پيوستگي چنداني ندارند. يک شاخص ثابت، وضع حاشيه برگها در شاخه هاي زاياست، در حالي که در شاخه هاي کوچک نازا دندانه ها با فواصل نامساوي به يکديگر وصل مي شوند. شاخص ديگر توليد برگهاي ضخيم و چرمي است که اين برگها در بعضي حالات دائمي بوده و مي تواند سبب تشخيص اين گونه از ساير گونه ها بشود.

پراکنش:

اين گونه در منطقه ايرانيکا (آسياي صغير) پراکنش زيادي دارد. در شرق ترکيه، ايران، شرق عراق، افغانستان، قفقاز، ترکمنستان، غرب پاکستان، کشمير و غرب چين زياد ديده مي شود. درايران در آذربايجان، لرستان، خوزستان، فارس، يزد، کرمان، سمنان، تهران، کرج، گچسر، توچال، دامغان، گرگان و در خراسان در بجنورد، اسفراين، درگز، سرخس، تربت جام، تربت حيدريه، فريمان، کلات، علم کوه، شيروان، کپه داغ، قوچان، رباط سفيد، مشهد، کاشمر وبيرجند وجود دارد.(2)

اين گونه در شرق ترکيه و ايران با گونه هاي ديگر تداخل داشته و دو رگه هاي متنوعي بين اين گونه با زرشک بي دانه (آذربايجان، مازندران، گرگان، کردستان، همدان، قزوين و خراسان در قاين، پيرمردانشاه، سلم آباد، زشک و ريوش)، زالزالکي(شاهرود، تهران، کرج، اراک، کردستان)و زرشک راست خوشه(گرگان، مازندران، البرز) ديده مي شوند.امکان وجود هيبريدهاي سه جانبه نيز وجود دارد ولي قطعي نيست. اين دو رگه ها ممکن است در مناطق وسيعي حاصل شوند و درجه بندي آنها بسيار مشکل است. از جمله واريته هاي شاخص اين گونه مي توانB.integerrima=B.vulgaris var.densifloraو B.integerrima=B.vulgaris var.serratifolia را نام برد. واريته اولي در منطقه پير زنگوله و پير عمارلو و واريته دوم در آذربايجان، کهرود، نهاوند، شمشک و کرمانشاهان ديده مي شود.

به نظر مي رسد برخي از اين زرشکها تلاقي هاي زير باشند.

B.orthobotrys * B.integerrima

B.vulgaris * B. integerrima

همچنين نمونه هايي نيز تلاقي سه جانبه زير به نظر مي رسد.

B.orientalis * B.turcomanica * B.integerrima

برگهاي براکي بلاستوس در موارد اشاره شده صاف يا داراي دندانه هاي کمي بوده و خارهاي آن از زرشک معمولي قوي تر مي باشد. جوانه هاي دو سال قبل برگها نيز مثل زرشک معمولي سفيد نيست، بلکه مقداري به قهوه اي تمايل دارد و آن را به زرشک زرافشاني نزديک مي کند.

گونه B.turcomanica يا واريته اي از زرشک زرافشاني به نظر مي رسد و يا گونه اي است که نسبت به آن خويشاوندي نزديک دارد و يا براساس نظريه جديدتر واريته integerrima زير مجموعه اي از B.turcomanica است. يعنيvar.integerrimaB.turcomanica . نمونه تيپ زرشک زرافشاني که توسط متخصصان قديمي توصيف شده، برگهايش برخلاف زرشک زرافشاني چرمي و گوشتدار نبوده و مانند B.orientalis بيشتر باريک، نازک و دندانه دار است و دو رگ به نظر مي رسد.(12)

زرشک خراسانيBerberis khorasanica

درختچه اي با ساقه هاي چوبي، ساقه هاي مسن قهوه اي مايل به خاکستري و شکافدار، پوست نازک، داراي شيارهاي کم عمق يا عميق و شاخه هاي جوان قرمزمايل به قهوه اي است. خارها رو به پايين يا قائم نسبت به ساقه، طول خارها5/1 تا 5/2 سانتي متر، رنگ خارها زرد يا زرد مايل به قهوه اي يا خاکستري است. برگها کشيده غشايي يا تا حدودي چرمي، بيضي، لوزي يا مستطيلي با زاويه هاي کند و به شکل تخم مرغي يا قاشقک مانند مي باشد. دندانه هاي برگ اره مانند و منتهي به خاري نازک، شبکه هاي رگبرگ در دو سطح برجسته و متراکم، دمبرگ مشخص و به طول 1 سانتي متر است. برگها در پاييز قرمز رنگ مي شوند. گل آذين ساده، کشيده، راست يا کم و بيش آويخته، تقريبا به اندازه برگها يا کمي بيشتر و تعداد گل ها تا 20 عدد در خوشه و رنگ گلها زردرنگ مي باشد. ميوه سته، تعداد ميوه در هر خوشه 12 تا 30 عدد، طول ميوه 8 تا 10 ميلي متر، رنگ ميوه قرمز آجري تا جگري تخم مرغي شکل، با خامه اي مشخص به طول حدود نيم ميلي متر مي باشد.

در بعضي نمونه هاي استثنايي در قاين اندازه سته ها به قطر 9 تا 10 ميلي متر و طول 13 تا 14 ميلي متر مشاهده شده و خوشه اين نمونه ها گاهي تا 30 عدد گل و به همين تعداد سته دارد. اين نمونه ها توسط سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي مرکز خراسان هديه نامگذاري شده است و تحقيقات بيشتر روي آن ادامه دارد. دانه ها 2 تا 4 عدد بوده و هر کدام 4 تا 7 ميلي متر طول دارند.

پراکنش:

اين گياه بومي ايران بوده و براي اولين بار در سال 1975 در ايران در فلور ايرانيکا ذکر شده است، نمونه تيپ آن در گلستان ديده شده و توسط بروويچ و زيلنسکي به عنوان گونه جديدي آورده شده است. محل پراکنش آن خراسان بوده و در ارتفاع 1350 متر بين بجنورد و مراوه تپه در بستر خاکهاي آهکي پارک ملي گلستان، 12 تا 20 کيلومتري شمال کاشمر و در جنوب خراسان درقاين مشاهده شده است.(3)

زرشک راست خوشهBerberis orthobotrys

ساقه چوبي، در برش عرضي زاويه دار، تا حدودي شياردار، داراي عدسکهاي ريز و سياه رنگ و ارتفاع 3 تا 4 متر مي باشد.شاخه هاي گل دهنده خاکستري، شاخه هاي جوان نازا (احتمالا پاجوش هاي نرک) به رنگ قرمز تا قهوه اي وبقاياي شاخه هاي سال قبل نيز کم و بيش خاکستري و تيره مي باشند. خارها زردرنگ به طول 5/1 تا 5/2 سانتي مترساده يا سه قسمتي هستند. برگهاي مجاور براکي بلاستوسها کشيده چرمي يا تا حدودي چرمي بيضي تا واژ تخم مرغي به ابعاد16-10*25-20 ميلي متر و حاشيه به نسبت صاف مي باشد. برگها روي شاخه هاي نازا کشيده به ابعاد 5/2-2*5-5/4 سانتي مترغشايي، بيضي، واژ تخم مرغي با نوک مدور و دندانه هاي مشخص تر، طول دمبرگ 5 ميلي متر، پهنک برگ در قسمت دمبرگ باريک شده و به ساقه منتهي مي شود.

گل آذين خوشه متراکم5/1 تا 5/3 سانتي متر و تعداد گلها 5 تا 20 عدد است. ميوه سته حبه اي، گلابي شکل 8 تا 10 ميلي متر طول و 5 تا 6 ميلي متر قطر و اندازه پايک آن 5 ميلي متر، بيضي شکل و به رنگ قرمز مايل به سياه مي باشد، کلاله در انتها ديده شده ولي تقريبا بدون خامه است. بذرها به تعداد سه عدد و سياه رنگند.

پراکنش:

پراکنش اين گياه را دردنيا بيشتر در شمال ايران و جنوب ترکمنستان مي دانند. در ايران اين گياه بيشتر در دره زرين گل به طرف کوه ابر در ارتفاع 1800 متر، گردنه شربت در گرگان، دامنه شمالي کوه شاهوار، گردنه حاجي لنگ در ارتفاع 2400 تا 2600 متر، کلاردشت مازندران، کندلوس، بين کياسر و نکا در ارتفاعات 750 تا 900متر، هزارجريب در گردنه مرزن آباد بين کرج و چالوس در ارتفاعات 1300 متر و در خراسان در شيروان و احتمالا در بيرجند منطقه سلم آباد وجود دارد.

شناسايي صحيح اين گونه و منشا آن مبهم است. جز در فلور ايرانيکا و پاره اي از منابع ديگر که منبع همه آنها فلور ايرانيکاست از اين گونه نامي نيامده است(10)

زرشک معموليL. Berberis vulgaris

ساقه چوبي، درختچه اي به ارتفاع 3 متر و گاهي تا 6 متر، شاخه ها شکننده هنگام جواني شيارداروداراي انشعابات و جستهاي زيادي است. شاخه هاي تازه به علت وجود بربرين سفيد تا سبز مايل به زرد، زرد ارغواني و يا قرمز مايل به قهوه اي مي باشد، ولي در ساقه هاي از يک سال به بالا قهوه اي و به تدريج خاکستري و سپس سياه و متورق مي شوند.عدسکها معمولا بي رنگ سياه و خاکستري بوده و روي شاخه هاي مسن و گاهي جوان ديده مي شوند. خارهاي روي شاخه هاي کوتاه، ساده يا منشعب سه شاخه، 1تا4 سانتي متر، بالنسبه ريز، نازک، سفيد مايل به زرد، زرد خاکستري يا کمي مايل به قهوه اي و معمولا همرنگ ساقه يا کمي روشن ترند. برگهاي آن چرمي يا تا حدودي غشايي، متناوب، طول 5/3 تا 7 سانتي متر، عرض1تا3 سانتي متر بيضوي، واژ تخم مرغي، پهن،داراي کناره هايي صاف يا با دندانه هاي تيز و خارمانند است. قسمت انتهاي برگ نوک تيز بوده و يا قدري انحنا دارد. رگبرگها مشبک، متراکم و درهم رفته است. سطح بالايي برگ بدون روزنه، سطح بالايي و پاييني برگ همرنگ و يا سطح پاييني قدري کم رنگ تر است دمبرگ حدود 5 تا 10 ميلي متر بوده و پهنک به تدريج به آن ختم مي شود.

گل آذين مجتمع، خوشه آويخته، 3 تا6 و به ندرت 7 سانتي متر است.20 تا 25وگاهي تا 40 گل دارد.قطعات گل 6 قسمتي است، پرچمها 6 عدد و بسيار حساس بوده و با اندک تماس يا برخورد چيزي روي کلاله خم مي شوند.در طبيعت معمولا حشرات عامل خميدگي پرچمها روي کلاله مادگي که داراي خامه کوتاهي است مي شوند.ميوه ها مجتمع و به صورت خوشه هاي آويخته است.ميوه سته قرمز حبه مانند، بيضي يا شبه بيضي، به طول 7 تا 12 ميلي متر و قطر 6 تا 9 ميلي متر است.هر ميوه محتوي 2 وبه ندرت 3 دانه است که هرکدام 5 تا 6 ميلي متر طول دارند.

پراکنش:

نمونه تيپ اين گونه در جنگل هاي اروپا يافت شده است. اين گياه در ايران پراکنش زيادي داشته و در شيبهاي تند به ويژه خاکهاي آهک دار درآذربايجان، گيلان، مازندران، گلستان،تهران، خراسان(درگز، سربيشه، قاين، سلم آباد) و فارس ديده مي شود. در شمال ترکيه، قفقاز، ترکمنستان تاجيکستان و ارمنستان نيز وجود دارد.اين گياه واريته هاي مختلف داشته و با اغلب گونه هاي زرشک، دو رگ توليد مي کند.

واريته هاي مهم اين گونه عبارتند از:

B.vulgaris var.asperma

اغلب زرشک هاي بي دانه از اين رقم هستند

B.vulgaris var.brachiobotrys

= B.orientalis var.brachiobotrys

برگهاي آن از گونه اصلي کوچکترند و درراه فيروزکوه به سمنان ديده مي شوند.

B.vulgaris var.macrantha

= B.integerrima var.macrantha

خارها دراين رقم درشت است و در گرگان، شاهرود، کرمان و شهداد ديده مي شوند.

B.vulgaris var.alba

ميوه ها سفيد

B.vulgaris var.alba-variegata

برگها سبز توام با زرد

B.vulgaris var.argento marginata

برگها با حاشيه نقره اي

B.vulgaris var.atropurpurea

برگها ارغواني تند

B.vulgaris var.auro-marginata

برگها با حاشيه زرد طلايي و معمولا ميزبان زنگ گندم(3و6و13)

زرشک ژاپنيvar.atropurpureaBerberis thunbergii

درختچه اي پايا با ارتفاع 9/0 تا 8/1 متر، شاخه ها منفرد، درازوقوس دار ومتراکم با بافت نرم، درختچه گرد، گسترش آن اندکي بيشتر از طول شاخه ها قرمز يا ارغواني در تابستان، قرمز در پاييز و الگوي رشد ساقه زيگزاگ است. خارها در محل گره ها قرمز و به طول حدود 25/1 سانتي متر است.برگها خزان کننده، متناوب، اسپاتولا مانند يا واژ تخم مرغي(در انتهاي آزاد خيلي پهن)، قرمز يا قرمز مايل به ارغواني، اين زرشک علاقه مند به خاکهاي اسيدي يا خنثي مي باشد.

گلها زياد، زرد مايل به قرمز رنگ و در فروردين و ارديبهشت ظاهر مي شوند. ميوه سته از نوع حبه و قرمزرنگ و درخشان است که در مهرماه مي رسد، جذاب بوده و تا مدتي در زمستان باقي مي ماند.

پراکنش:

منشا اين گياه در سال 1913 در فرانسه بوده و در حال حاضر بومي ژاپن است و به عنوان گياهي زينتي و مقاوم در شرايط خشک در بسياري نقاط پرورش مي يابد. ساقه خاردار آن روي زمين گسترده بوده و در مناطق شهري مي تواند آشغالها و مواد اضافي را مهار کند. از طريق رويشي و بذر زياد مي شود.از اين واريته ارقام زيادي توسعه يافته اند که از آن جمله است:

رقمBagatella (پاکوتاه)

رقمCherry Bomb

رقم Crimson pigmy (پاکوتاه و مقاوم به خاکهاي فقير داراي شاخه هاي کاملا قرمز)

رقمGolden ring

رقم Red chief

رقمRose glow (داراي برگهاي قرمز و مايل به زرد توامان مقاوم به خاکهاي فقير)

رقمRoyal bergandi (پاکوتاه)

رقم Variegat (برگهاي سبز)

رقم Thornless (بدون خار) تلاقي اين گونه با زرشک بي دانه جهت ايجاد زرشک بدون خار مي تواند مورد توجه قرار گيرد.

رقم Sparkle (شاخه ها سبز تيره ولي در پاييز نارنجي مايل به قرمز(10)

زرشکهاي زينتي و کاربرد آنها در فضاي سبز

گونه هاي زرشک زينتي را در سه گروه مي توان دسته بندي کرد: خزان دار هميشه سبز و نيمه هميشه سبز. درختچه هاي خزان دارو هميشه سبز به خاطر دارا بودن ويژگي هاي مناسبي مثل گلهاي خوشه اي زرد تا نارنجي ميوه هاي قرمز تا آبي- بنفش، تغيير رنگ زيباي شاخ و برگ در پائيز و ارتفاع مختلف از 30 سانتي متر تا حدود 5/2 متر در طراحي فضاي سبز در باغهاي صخره اي تا حاشيه پارکها به صورت منفرد يا در دسته هاي کوچک کاربرد دارند. ارقام زينتي زرشک از نظر شکل و رنگ برگها و ميوه هايشان داراي تنوع بسيار زيادي هستند. بيشتر زرشکهاي خزان دار منشا آسيايي دارند کاملا مقاوم بوده و در آفتاب يا کمي سايه و تقريبا در هر خاکي که زهکشي خوبي داشته باشد به آساني رشد مي کنند. اين گونه ها معمولا برگهاي تخم مرغي و حبه هاي قرمز رنگ دارند. زرشکهاي هميشه سبز داراي برگهاي چرمي، اغلب کاردي شکل و دندانه دار با ميوه هاي آبي، سياه و ارغواني مي باشند. آنها عمدتا منشا آسيايي داشته و تعداد کمي نيز از آمريکاي جنوبي هستند.(10)

Berberis darwinii و Berberis stenophylla زيباترين درختچه هاي هميشه سبزي هستند که پرورش داده مي شوند. زرشک آمريکايي بومي شمال شرق آمريکاست. زرشک ژاپني اغلب به عنوان پرچين يا يک درختچه زينتي کاشته مي شود و چندين رقم با شاخ و برگ ارغواني يا زرد پاکوتاه آن در طراحي فضاي سبز کاربرد دارد.از زرشک ژاپني که متداولترين گونه زرشک مورد استفاده در طراحي فضاي سبز در نقاط مختلف دنياست و از قابليت سازگاري خوبي نيز برخوردار است تا سال 1981، 16 رقم مختلف زيبا معرفي شده که از نظر رنگ برگ در دو گروه برگ قرمز (ارغواني) با نام atropurpurea و گروه برگ سبز قرار مي گيرند.

گونه هاي زينتي زرشک در باغ هاي گياه شناسي ايران

طبق اطلاع در سالهاي 1353-1351 حدود 32 گونه خارجي زرشک به وسيله باغ گياه شناسي ايران و 6 گونه خارجي نيز به وسيله دانشکده کشاورزي کرج به کشور وارد و کشت گرديده است.(3)

باغ گياه شناسي ملي ايران

در حال حاضر 7 گونه و دورگ زينتي زرشک به نامهاي علمي زير در اين باغ وجود دارند:

B.ottawansis(B.thunbergii*B.vulgaris) B.vulgaris

B. thunbergii var.atropurpure B.wilsoniae

B.lologensis(B.darwinii*B.linearifolia) B.coxii

B.panlanensia=B.sanguinea

در گلخانه اين باغ نيز دو گونه زير از طريق بذر کشت شده اند:

B.morrisonensis B.koreana

باغ گياه شناسي نوشهر

در اين باغ هم اکنون 7 گونه و رقم زير وجود دارد:

B.lycium

B.chinensis

B.wilsoniae

B.rubrostilla

B.vulgaris

B.wilsoniae var.sabcaulialta

B.gagnepainii var.lanceifolia

همچنين در اين باغ 4 گونه زير نيز وجود داشته که در حال حاضر از بين رفته است.

B.orientalis var.brachibotrys

B.aggregata

B.aristata

B.julianae

(5)

ترکيبات شيميايي :

در تمام قسمتهاي اين گياه آلکالوئيد هاي بربرين ، اکسياکانتين ، بربامين وجود دارد . مقدار آلکالوئيد در پوست ريشه زرشک بيشتر از قسمت هاي ديگر اين گياه است .

ميوه زرشک داراي حدود 4درصد مواد قندي ، 65 درصد اسيد ماليک واسيد تارتاريک ومقداري صمغ مي باشد .

ساير آلکالوئيدهاي مختلف زرشک شامل بربامين، بربروبين، ژاتوريزين، اکسياکانتين، پالماتين، بروليسين، کلومبامين و والرسين و ترکيبات ديگر هستند.(10)

اشکال زرشک

زرشك در شكل چاي، كپسول، عصاره ها، مايع يا تنتورها و يا پماد موضعي عرضه ميشود. عصاره هاي حاصل از اين ماده به صورت دارويي حاوي 8 تا 12 درصد محتواي الكالوئيد ايزوكينولين استاندارد شده است.(8)

مصارف غذايي زرشک

زرشک به دليل رنگ و طعم دلپذيرش سالهاست که زينت بخش سفره هاي ايرانيان است. اين نوع زرشک به عنوان مکمل برنج و زعفران در بسياري از سفره هاي ايراني حضور داشته و از آن در تهيه زرشک پلو بامرغ، ته چين و انواع خوراکها استفاده مي شود.ميوه نارس آن در تهيه مربا، لواشک، آب ميوه و شربت کاربرد دارد.

مصارف دارويي زرشک

· برگ و ميوه زرشک

ميوه زرشک طبيعتي سرد و خشک دارد و در طب سنتي مقوي کبد و قلب، صفرابر، مسکن حرارت معده و بندآورنده سيلان خون بواسير است، همچنين از خونريزي مزمن جلوگيري مي کند. در مورد اشخاص سرد مزاج اگر آن را مخلوط با داروهاي گرم مانند سنبل الطيب بخورند براي تقويت و رفع انسداد کبد بسيار نافع است. از برگ زرشک به تنهايي يا مخلوط با داروهاي مناسب براي زخم روده ها و نيز رفع اسهالهاي ناشي از ضعف امعاء و احشاي داخل شکم استفاده مي شود. در مغولستان زرشک را براي خارج کردن رطوبت و بند آوردن خونريزي و براي بيماري هايي با ترشحات مخاطي به کار مي برند. همچنين براي ميوه زرشک خاصيت منقبض کننده عروق قائل هم بوده و بربرين را به عنوان مقوي معده و ضد استفراغ هاي دوره بارداري توصيه کرده اند. جويدن برگ زرشک نيز باعث سفتي لثه ها مي شود.برگ زرشک به عنوان قابض و در درمان عوارض ناشي از فقدان ويتامين C نيز به کار مي رود.(8) براي درمان اسهال مزمن پانزده تا سي گرم برگ خشک درختچه زرشک را در نيم ليتر آب سرد ريخته و مي جوشانند. سپس آن را صاف کرده با عسل شيرين مي کنند و هر روز بين غذاهاي اصلي سه بار و هر بار يک فنجان از آن را مي نوشند. همچنين بگ زرشک در ديسانتري مزمن، آب آوردن انساج و در اسکوربوت استفاده مي شده است.(11)

تحقيقات جديد در مدلهاي حيواني، نقطه نظرات اطباء گذشته در مورد منع منصرف زرشک در بارداري را مورد تائيد قرار مي دهد. به طوري که مشخص گرديد که بربرين که يکي از آلکالوئيدهاي اصلي ميوه زرشک است، مي تواند موجب انقباضات عضلاني صاف رحم گردد و افزايش انقباض مي تواند منجر به سقط شود. لازم به ذکر است که بربرين علاوه بر اثرات سقط آور آن به علت سميت در دوزهاي بالاي آن موجب اثرات تراتوژنيک مي شود.

همچنين ماده Dihydropalimitinum دي هيدروکسيد پالميتينيوم موجود در ميوه زرشک داراي خاصيت ضد استروژني است که باعث آتروفيه شدن آندومتر و سير برگشتي غدد استرومائي و چروکيده شده آن مي شود. اين تغييرات باعث عدم تغذيه کامل جنين و اختلال در عملکرد رشد و نمو جنين مي گردد. در ضمن بررسي هاي انجام شده بر روي مدل حيواني مشخص نمود که تجويزKg/g 5/3 عصاره آبي ميوه زرشک در موش هاي سوري، نژاد Balb/c در روزهاي 7،8، 9 بارداري که برابر 3 ماهگي در انسان است، مي تواند موجب توقف رشد جنين ها و بروز ناهنجاري در ستون مهره، دستگاه عصبي، چشم، صورت و دست ها گردد. با توجه به اين که زرشک در برخي از مناطق ايران از جمله شاهرود سبزوار و بيرجند به عنوان يک نوشيدني مفرح مصرف مي گردد پيگيري اثرات ميوه زرشک در يک مطالعه جامع انساني در بارداري ضروري است تا بتوان با استفاده صحيح از آن از عوارض احتمالي يادشده جلوگيري نمود.(14)

· پوست ساقه و ريشه زرشک

پوست ريشه زرشک از نظر طبيعت گرم و خشک است و در عين حال در آن نيروي سردي و قابضه وجود دارد. مدر بوده و شربت آن تلخ است. دم کرده آن مقوي کبدهاي سرد مي باشد. پوست ريشه و ساقه زرشک را پيشتر در پزشکي مخصوصا از زمان جالينوس، ديوسکوريد، پليني دانشمندان يونان و روم باستان به عنوان مقوي و اشتهاآور مصرف مي کردند. همچنين به عنوان صفرابر و مسهل نيز مورد استفاده است.(7)

جوشانده پوست خشک ريشه گياه زرشک همراه با عسل براي دفع سنگ کليه و مثانه سودمند است. براي معالجه کساني که با ترياک مسموم شده اند معمولا از جوشانده ريشه درختچه زرشک استفاده مي شود به دليل خواص شبه مرفين آن و براي ترک اعتياد نيز کاربرد دارد. همچنين براي دفع سنگ کليه و معالجه يرقان و سنگ صفرا مفيد مي باشد. براي تهيه جوشانده پوست ريشه زرشک 25-20 گرم پوست خشک ريشه را پانزده دقيقه در يک ليتر آب خيس کرده و بعد ظرف محتوي آن را روي شعله مي گذارند تا بجوشد سپس صاف کرده با عسل شيرين مي کنند و هر روز سه فنجان از آن را مي نوشند.

در چين و ژاپن از پوست درختچه زرشک ژاپني به عنوان خنک کننده ضد انگل و ضدعفوني کننده استفاده مي شود و براي کاهش تب و همچنين براي معالجه ترشح مفرط خون قاعدگي نيز تجويز مي شود. (14)

در آمريکا و اروپا پيش از اين پوست ساقه و پوست ريشه زرشک به عنوان ضدعفوني کننده، قابض، درمان يرقان، مسهل، تب بر، درمان دل درد و داروي ضداستفراغ و داروي نيروبخش تلخ استفاده مي شده است. گلها و پوست ساقه هم به عنوان دارويي براي درمان روماتيسم به کار مي رفته است.(10)

پوست ريشه داراي خاصيت مسهلي و بازکننده مجراي کبد و کيسه صفرا مي باشد. براي رفع بحران کبد 25 گرم پوست خشک ريشه اين گياه را در نيم ليتر آب سرد به مدت نيم ساعت خيس کرده مي جوشانند آنگاه پس از صاف کردن شيرين مي کنند و بعد از هر غذا يک فنجان مي نوشند. اين جوشانده علاوه بر اثر مفيدي که در روي ناراحتيهاي کبدي دارد يرقان و سنگ کيسه صفرا را برطرف مي سازد زيرا عمل کبد را مرتب کرده و صفرا را به خارج دفع مي نمايد. اين جوشانده روي کليه ها نيز موثر بوده، شن و سنگ کليه را از بين مي برد.(13)

کاربرد زرشک در درمان ساير بيماري ها در ايران

نتايج پژوهشها نشان داده که بربامين که يک بنزيل ايزوکينولين آلکالوئيد است و در پوست ريشه زرشک وجود دارد و داراي خاصيت آنتي اکسيدان قوي است، در کاهش فيبروز ناشي از تجويز داروي ضد سزطان بلئومايسين موثر بوده است. در بررسي پاتولوژيکي مشخص شده که بلئومايسين باعث تحريک شديد حبابهاي ششي و تجمع کلاترن بوده و بربامين توانسته است به ميزان قابل توجهي اثر آن را تخفيف دهد.

براساس پژوهشي در دانشکده داروسازي مشهد عصاره ريشه و اندام هوايي زرشک در درمان سالک بر روي موش و آمستر (حيواني شبيه خوکچه هندي) آزمايش شد و نتايج مقدماتي، حاکي از خواص درماني موثر عصاره اين گياه بود.

پلاک دندان يکي از عارضه هاي شايع در جامعه ايران است که عامل اساسي ايجاد پوسيدگي دندان و آماس لثه مي باشد. با توجه به طبيعت ميکروبي اين پلاک و همچنين با توجه به فعاليت ضدميکروبي عصاره پوست ساقه و ريشه گياه که محتوي حدود 5/1% بربرين مي باشد يک نوع ژل دنداني بر اين اساس فرمولاسيون شده و اثرات آن کاهش درصدي شديدي را روي پلاک دندان و عارضه آماس لثه نشان داد.(1)

ساير مصارف و کاربردها

از زرشک علاوه بر مصارف گفته شده، جهت رنگ کردن الياف پشم،ابريشم و پنبه استفاده مي شود. دلايل متعددي براي استفاده از رنگهاي گياهي و معدني براي رنگ کردن (به خصوص پشم ) وجود دارد که عمدتا پايداري اين رنگها و حفظ محيط زيست در نتيجه کاربرد آنهاست.

همچنين از چوب زرشک که بسيار خوب خراطي مي شود براي کارهاي خاتم کاري و منبت کاري استفاده مي شود و خار آن نيز براي خلال دندان مفيد است. ضمنا چوب زرشک جلاپذير مي باشد.(13)

نيازهاي اکولوژيکي زرشک

زرشک براي توليد ميوه کافي و عملکرد بالا به يک محل آفتابي با جريان هواي خوب احتياج دارد. درختچه زرشک در برابر باد مقاومت خوبي داشته و از آن به عنوان حصار و بادشکن نيز استفاده مي شود اما وزش بادهاي گرم بويژه در هنگام گل دهي ميزان توليد و کيفيت ميوه آن را به شدت تحت تاثير قرار مي دهد. سرمازدگي گلها به دليل ظهور ديرهنگام آنها به ندرت مشاهده گرديده اما سرمازدگي ميوه ها در صورت مواجهه با سرماهاي زودرس پاييزه و يا برداشت ديرهنگام آن ديده شده است.

جنس زرشک داراي نيازهاي آبي متفاوتي مي باشد به طوري که اکثر گونه هاي ديپلوئيد در آرژانتين در مناطقي با بارندگي 3000-1200 ميلي متر رشد مي يابند اما يک گونه تتراپلوئيد در مناطقي با 270-150 ميلي متر بارندگي رشد مناسبي را نشان داده است.

نياز آبي زرشک بي دانه نسبت به درختان يا درختچه هاي ميوه مشابه پايين مي باشد و يکي از دلايل اصلي جايگزين شدن اين درختچه در الگوي کاشت شهرستانهاي جنوبي خراسان درآمد نسبتا خوب به ازاي مصرف يک متر مکعب آب مي باشد. نياز خالص آبياري آن حدود 9900 متر مکعب در هکتار است که بسته به روشهاي آبياري به کار گرفته شده نياز ناخالص آبياري بيشتر از اين مقدار مي باشد.

زرشک بي دانه طالب خاکهاي نسبتا سبک لومي- شني با زهکش خوب در مناطق کوهپايه اي است و در خاکهاي گچي و آهکي نيز به خوبي رشد مي کند، همچنين EC و PH بالا را تحمل کرده نيازي به خاکهاي غني ندارد. در مجموع گياه کم توقعي است. (9)

روش هاي تکثير

تکثير زرشک به وسيله پاجوش، ريشه دارکردن قلمه ساقه و کاشت بذر انجام مي شود. معمولا قلمه هاي ساقه به صورت خشبي در آخر پاييز تهيه مي شود. تکثير به وسيله دانه يا بذر در بهار يا پاييز صورت مي گيرد و معمولا بذرها در عمق 5/2 سانتي متر خاک کاشته مي شود. بهترين روش تکثير اين گياه پاجوش است. گياه زرشک در هر خاکي رشد و نمو مي يابد. معمولا قبل از احداث باغ زرشک شخم عميق زده و از سال دوم به زمين کود مي دهند. نهال هاي کوچک زرشک پس از رسيدن به ارتفاع 30 سانتي متر به بار مي نشيند. از سال دوم هرس اين گياه انجام مي شود. فواصل کشت بوته ها حداقل3*3 متر براي کشت آبي و حداکثر 7*7 متر براي کشت ديم است (در مناطق خشک به خاطر آب گيري فاصله زياد است. هر گياه بايد بتواند حداکثر رطوبت را از خاک اطراف خود جذب کند) عمق چاله هاي کاشت نهال هاي زرشک به ابعاد 50*50*70 سانتي متر مي باشد.(10)

آفات زرشک

· زنبورسرشاخه خوار

· شته زرشک

· پروانه برگخوار

· کنه دو نقطه اي

· گوشخيزک

بيماري هاي زرشک

· عدم تغيير کامل رنگ ميوه

· چروکيده و خشک شدن ميوه

· جارويي شدن

· کتابي شدن شاخه ها

· لکه لکه شدن پشت برگها

· خشکي و زوال درختچه

(2)

روش هاي برداشت

برداشت محصول زرشک در يک مرحله صورت مي گيرد و در صورتي که بارانهاي زودهنگام پاييزه به وقوع نپيوندد مي توان زمان برداشت را تا دستيابي به کيفيت عالي ميوه از نظر طعم به تاخير انداخت، زيرا ميوه هاي نارس کاملا ترش و تا حدودي گس هستند.

در برخي سالها با ريزش بارانهاي زودهنگام پاييزه (به دليل محدود بودن امکانات باغداران) در طول دوره خشک کردن زرشک مشکلاتي ايجاد مي گردد و محصول در خرمن گاه فاسد شده و يا آسيب مي بيند، لذا زرشک کاران براي اجتناب از اثرات نامطلوب اين گونه بارشها معمولا زرشک را زودتر از موقع مناسب آن برداشت مي نمايند.

برداشت زرشک به دليل نازکي پوست ميوه و همچنين وجود خارهاي فراوان و تراکم شاخه ها در اين درختچه يکي از مشکل ترين و پرهزينه ترين مراحل توليد اين محصول است. در حال حاضر برداشت زرشک به روشهاي زير انجام مي گيرد:

· روش خوشه چيني (چيدن خوشه ها با دست)

· روش ضربه اي (برداشت به وسيله ضربه زدن به شاخه ها)

· روش شاخه بر (بريدن شاخه هاي حامل خوشه هاي ميوه)

· روش تلفيقي (روش شاخه بر- روش ضربه اي)

· سيستم برداشت مکانيکي

فرآوري زرشك

عمده ترين شكل تهيه وارئه اين محصول،زرشك خشك است كه عمدتا در جنوب خراسان توليد شده ودر نقاط مختلف ايران به عنوان يك افزودني غذايي به غذاهاي به غذاهاي سنتي مثل زرشك پلووهمچنين تهيه مربا به مصرف مي رسد.ميوه زرشك تازه نيز در فصل برداشت كه اواسط مهر تااوايل آبان ماه است به صورت محدود به بازار عرضه مي شود وبه ويژه در شهرهاي بيرجند،قائن،مشهدو نيشابورمردم به صورت خانگي از آن ،به ندرت به صورت تازه خوري مصرف مي شود.

7-3-1 روش سنتي

در حل حاضربخش اعظم ميوه زرشك توليدي به صورت سنتي خشك شده وعرضه مي گردد.درروش سنتي ،ابتدا زرشك از سطح باغات به سه راه برداشت مي گرددو بر اساس روش برداشت نحوه خشك كردن نيز متفاوت است.

1- برداشت خوشه هابه وسيله دست

2- برداشت به وسيله ضربه زدن به شاخه ها

3- برداشت به وسيله بريدن شاخه هاي حامل ميوه

تحقيقات در مورد روش برداشت با استفاده از سست كننده هاي گياهي و جمع آوري توسط مكنده نيز انجام شده است كه هنوز كاربرد وسيع پيدا نكرده است.(15)

در دو روش اول يعني برداشت خوشه به وسيله دست و برداشت به وسيله ضربه زدن به شاخه ها زرشك جمع آوري شده درون كيسه يا كارتنهاي مقوايي و چوبي ريخته شده و به محل خشك كردن كه معمولا دور از باغ قرار دارد حمل مي گردد.اكثر روستاييان از پشت بام خانه ها كه به طور معمول از كاهگل يا آسفالت پوشيده شده است استفاده مي كنندو غالبا با پهن كردن پلاستيك، گوني يا برزنت در زير آن از آلوده شدن ميوه در اثر تماس با زمين جلوگيري مي كنند.زرشك در شرايط مناسب در زير آفتاب پاييزي ظرف 10-15 روز به رطوبت مطلوب رسيده و خشك مي گردد. خطر بارندگي هاي موسمي و فساد زرشك، حمله پرندگان و حشرات از بزرگترين علل آسيبها و ضايعات در اين روش مي باشد.به هر حال زرشك خشك شده جمع آوري مي شود و با روشهاي دستي و نيمه دستي و نيز بوجاري ( جداسازي شاخ و برگ و دم) تميز شده و به صورت فله درون كارتن يا گوني بسته بندي شده، عرضه مي گردد.كيفيت زرشك برداشت شده به وسيله دست پس از خشك شدن به مراتب بهتر از روش ضربه زدن و جمع آوري از زير درخت بهتر است زيرا ميوه زرشك تازه آسيب كمتري ديده و در هنگام خشك شدن سالم تر مي ماند.اما زرشك جمع آوري شده از زير درخت به علت آسيب هاي ناشياز ضربه و سقوط ، دچار لهيدگي شده و كيفيت پايين تري دارد.

در روش سوم-برداشت زرشك به وسيله بريدن ، شاخه هاي حامل ميوه –شاخه هاي زرشك به محل خشك كردن حمل مي گردد.معمولا براي خشك كردن اين نوع زرشك از محلهاي سرپوشيده يا ا نبار ها استفاده مي گردد.ابن نوع انبار ها مجهز به داربستهاي چوبي – فلزي ويا به صورت سيم كشي شده مي باشد كه خوشه ها و شاخه هاي بلند زرشك بر روي آن پهن شده و با تهويه و در مجاورت سايه در مدت 14-25 روز زرشك خشك مي شود.زرشكي كه با اين روش خشك مي گرددجنانچه از خطر پوسيدگي، حمله قارچ ها و مخمر ها ويا ساير عوامل مصون بماند زرشك مرغوب تري نسبت به زرشك خشك شده به روش هاي قبل است. به علاوه خطر فساد ناشي از بارندگي را نيز ندارد. پس از خشك شدن و رسيدن به رطوبت مطلوب با تكان دادن شاخه ها ميوه هاي خشكشده جداشده و جمع آوري مي گردد.

7-3- 1 – 1 شرايط بهينه جايگاه خشك كردن

براي جلوگيري از آسيب و ضايعات ناشي از خشك كردن در روش هاي سنتي محل بارگاه بايستي در بلندي و دور از گرد و خاك يا آغل نگهداري حيوانات و ترجيحا سر پوشيده باشد تا علاوه بر جلوگيري از آلودگي هاي ناشي از گرد و خاك در مقابل ريزش بارا نها ي موسمي نيز مصون بماند.كف بار گاه پوشيده از سيمان يا آسفالت باشد و قبل از پهن كردن زرشك بر روي آن توسط پالت هاي چوبي يا تورهاي سيمي كه بتوا ند اندكي از سطح زمين( حداقل 5 -10 سانتي متر) بالاتر باشد و تهويه وخروج رطوبت از زير به خوبي انجام گيرد پوشيده شود.پهن كردن پلاستيك در زير ميوه تازه نه تنها مانع از خروج رطوبت شده بلكه به علت عرق كردن ناشي از تنفس ميوه كاملا خيس و مرطوب مانده و سسب لهيدگي و فساد زرشك هاي زيرين مي گردد لذا استفاده از پارچه هاي توري و يا گوني هاي كتاني بسيار مناسب تر است.حداكثر ميزان انباشتگي محصول برروي بارگاه نبايستي بيشتر از 3 سانتي متر باشد، به علاوه براي مصون ماندن از حمله حشرات و پرندگان استفاده از تورهاي پارچه اي بر روي سطح محصول بسيار مناسب است.محل بارگاه بايستي طوري باشد كه تهويه هوا به خوبي صورت گرفته و رطوبت خارج شده از ميوه تا حد ممكن از سطح محصول دورگردد. زرشكي كه درسايه و در فضاي باز و با شرايط فوق خشك مي شود كيفيتي به مرتب بهتر از زرشك خشك شده در آفتاب خواهد داشت و طول مدت خشك شدن آن چندان تفاوتي با شرايط آفتاب نخواهد داشت (16)

چنانچه زرشك در انبارها خشك شود ا نبارها بايستي كاملا تميز و عاري از حشرات وجوندگان ويا حيوانات باشد. تهويه در انبار ها بايد توسط دريچه هاي توري دار براي ممانعت از ورود حشرات و يا به وسيله فن هاي ورود و خروج هوا صورت گيرد. رطوبت نسبي انبار ها بايستي كمتر از 70 درصد و در جه حرارت مناسب خشك كردن 25-40 در جه سانتي گراد باشد. نفوز مستقيم نور خورشيد به داخل انبار نامناسب است.چنانچه از داربست استفاده مي شود داربست هاي چوبي يا از جنس فلز گالوانيزه يا آلومينيوم باشد تا خطر زنگزدگي و انتقال آن به محصول وجود نداشته باشد. اگر از طبق هاي چوبي يا فلزي استفاده مي شود شيار هاي كف طبق بايستي به اندازه كافي باشد تا عبور و مرور هوا از زير نيزبه خوبي صورت گيرد . ارتفاع داخلي طبق چوبي نبايستي از 5 سانتي متر بيشتر باشد و طبق ها بايد داراي پايه اي بلند به ارتفاع 10 سانتي متر باشند تا فضاي كافي براي عبور و مرور هوا با قرار گرفتن روي هم داشته باشند. توري هاي سيمي كه شاخه هاي زرشك برروي آن ا نداخته مي شود بايستي از جنس گالوانيزه و ضد زنگ باشند و در فواصل مناسب نسب شوند تا از در هم رفتگي خوشه ها ي زرشك جلوگيري به عمل آيد. به علاوه در كف چنين انبارهايي برزنت يا پارچه هاي تميز درزير توريها پهن شود تا به تدريج زرشك ها يي كه بر اثر خشك شدن مي ريزند بر روي اين پارچه ها ريخته و در موقع جمع آوري عاري از آلودگيهاي ناشي از تماس با زمين باشند .(16)

7-3-2 روش صنعتي

7-3-2-1 مراقبت هاي قبل از فر آوري صنعتي

ميوه تازه زرشك بسيار حساس بوده و عمر انبار ماني چنداني ندارد، لذا پس از برداشت بايستي هر چه سريعتر مصرف شده يا فرآوري گردد.هرچند تحقيقات جامع و كاملي در خصوص شرايط مطلوب نگهداري و جلوگيري از فساد زرشك تازه انجام نشده است اما به نظر مي رسد به مانند ساير ميوه هاي دانه ريز مثل انگور و توتها وشرايط مساعد نگهداري آن در سرد خانه بين 15-75 روز باشد.( 17)

منابع

1. آسوده،ر.1378.فرمولاسيون و بررسي اثرات باليني ژل دنداني زرشك بروي پلاك دندان، پايان نامه دانشكده داروسازي مشهد

2.پيشنهاد، الف.ع.1381. آفات مهم زرشك. گزارش پروژه آفات مهم درختان ميوه. دانشكده كشاورزي مشهد

3. ترمه، ف و ف، متين.1361.زرشكهاي ايران،نشريه شماره 16 بخش گياهشناسي موسسه بررسي آفات و بيماري هاي گياهي

4. ثابتي، ح. جنگل ها، درختان و درختچه هاي ايران. انتشارات دانشگاه تهران

5. خاتمساز،م 1363. فنولوژي درختان و درختچههاي آربورتوم نوشهر، سازمان تحقيقات جنگل ها و مراتع

6. زرگري،ع. 1360. گياهان دارويي (جلد اول). انتشارات دانشگاه تهران

7. صمصام شريعت، ه و ف، معطر.گياهان و داروهاي طبيعي (مفردات پزشكي جلد2). انتشارات مشعل اصفهان

8. صمصام شريعت،ه و ف، معطر.1371. 1371. گياهان دارويي سمي (علائم مسموميت و درمان). چاپخانه استقلال

9. فاوست،م. 1377. فيزيولوژي درختان ميوه مناطق معتدله (ترجمه ع. طلايي). موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران

10. كافي،م و بالندري،الف. 1381. زرشك فناوري توليد و فرآوري. موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد

11. كمالي نژاد، م و كميلي زاده، ح. اثرات زيان آور ميوه زرشك در دوره جنيني.فصلنامه اطلاع رساني آموزشي پژوهشي (درمانگر) سال اول، شماره دوم

12. مظفريان، و.1377. فرهنگ نام هاي گياهان، چاپ دوم. انتشارات فرهنگ معاصر

13. موذن فردوسي، ب. 1372. زرشك. انتشارات سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي

14. ميرحيدر،ح. 1372. معارف گياهي: كابرد گياهان در پيشگيري درمان بيماري ها (جلد2). دفتر نشر فرهنگ اسلامي

15.بالندري،الف.1373.بررسي اتر اتفون بر سهولت برداشت زرشك بي دانه،سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران-مركز خراسان

16. مسكوكي ع و و ع . مرتضوي ، 1380 طرح جامع استراتژيك توليد،تبديل و توزيع زرشك بي دانه –وزات صنايع-معاونت پژوهشي دانشگاه فردوسي مشهد

17.مسكوكي ع.م.و ن بيدلي 1375 . بهبود كيفيت و افزايش دوام انباري زرشك ، سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران-مركز خراسان

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

مي پسندم 1 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: جمعه 09 خرداد 1393 ساعت: 12:06 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق کامل درباره گیاه زرشک,زرشک چیست,خواص گیاه زرشک,گیاه زرشگ چه خواصی دارد,موارد استفاده از زرشک,

نويسنده:مدیریت سایت