بررسي مشكلات سني  

دوران بلوغ دوران آشفتگي فكر و در عين حال آرامش زندگي است. آدمي در اين سن به همه افراد و همه توانايي هاي آنها بدبين است ومعمولاً همه را با نظر حقارت مي نگرد حتي نسبت به علم و عالم بي توجه است. عالم شدن را امري بسيار آسان مي بيند و حتي هيچ نسبت به آنها كه از خود تعريف مي كنند و احياناً از عليت و شخصيت خود سخن مي گويد متنفر است. وضعي تقريباً نامتعادل دارد در جمع فوق العاده شاداند و در تنهايي ناراحت است و البته بسياري از موارد خود طالب انزوا مي شود و در عالم خود به فكر خود فرو مي رود. او كمتر با پدر و مادر مي تواند كنار آيد و اغلب در برابر فرمانهايشان حالت و مقاومت دارد.

 در برابر مسائل جديد و آنچه كه مطابق طبعش نباشد پرخاشگر است و در تبادل امر و نهي ها عاصي مي شود. دوست و رفيق جويي شيوه ي عادي اوست. دوستي هاي عميق توأم با دفاع از هم و همراه با گذشت و فداكاري كه اغلب متكي به احساسات است دراين دوره به اوج مي رسد.

فرد بالغ اغلب خيالبافي مي كند و در رؤيا بسرمي برد خيالات او اغلب جنسي و در طلب جنس مقابل است. گاهي اين امردر او لوح پيدا مي كند و وقتي كه زمينه را مساعد نبيند همجنس گرا مي شود و از اينجاست كه انجرافات جنسي سدر فرد پديد مي آيد و دامنه پيدا مي كند. در چنين دوره اي است كه والدين بايد به كمكش بشتابند و او را از آشوب رواني دور دارند. تهيه   سرگرمي ها، واداشتن جوان به تفريحات مشروع، دادن كارهاي دستي به آنان، سرگرم كردنشان به كارهاي هنري، ورزش هاي سبك، پياده روي ها، گلكاري، نقاشي هاي زيبايي هاي طبيعي و از اين قبيل موجب تكليف و تعادل آن مي شوند. وگر نه خيالاتش كه اوج گرفته دست به استضاء مي زند كه عواقب مطلوبي ندارد.

___________________

خانواده و تربيت كودك- دكتر علي قائمي اميري- دارالتبليغ اسلامي- تهران-شهريورماه 55- ص448.

‹‹بخش پنجم››

 نيازهاي دوره نوجواني و جواني           

نيازهاي رواني دوره نوجواني و جواني كه درجه اهميت آنها معمولاً با توجه به محيط زندكي و موقعيت و آداب  و رسوم اجتماعي در محيط هاي مختلف متفاوت مي باشند عبارتند از نياز به مهرباني و محبت:

رابطه نزديك محبت آميز يا چند شخص مؤثر در زندگي غالباً ايجاد رضايت مي كند. خانوداده معمولاً يكي از كانون هاي گرم و محبت زا بوده است و نياز به مهرباني و محبت  شامل دوست داشتن و دوست داشت شدن مي شود كه همه سنين عمر ادامه دارد و كمبود و فقدان آن تأثيرات سوء و ضايعات دردناكي در روح افراد به وجود آورده، رابط آنها را با ديگران تحت تأثير قرار مي دهد. اگر نوجوان و يا جواني ازمحبت در كانون خانواده سيراب نشود، آنرا در خارج از خانواده جستجو مي نمايد كه زمينه اي بسياري از فريبها و انحرافات از همه جا فراهم مي شود.

محبوبيت نوجوانان وجوانان در گروه همسالان تابع توانايي  انجام دادن اموري است  كه در گروه اجتماعي آنها موجب كسب وجهه مي شود.

نياز به مذهب و فلسفه حيات، مذهب عامل آرامش  و رضايت روح است وفرد را از بسياري از تشويش ها، اضطراب ها وترس ها نجات مي دهد وبه عنوان يك تكيه گاه روحي مورد نياز            مي باشد. نوجوان يا جوان كه سر تسليم دربرابر هيچ كس فرود نمي آوردوعليه همه قدرت ها عصيان  مي كند، دردرون متوجه ضعف ها وحقارت هاي خود مي باشد، عظمت ، قدرت وبقا ودوام را درمذهب مي بيند، فلسفه زندگي وحيات خودرا درمذهب جستجو مي كند وآن معنايي براي زندگي خويش مي يابد.

نياز به احساس هويت وشناخت خود؛ نياز به احساس هويت وشناخت خود وحفظ تعادل رواني وعاطفي درمقابل عوامل فشارهاي دروني وبيروني نيز ازنيازهاي اساسي مي باشد؛ نوجوان           مي خواهد احساس كند شخصي منحصر به فرد وخاص است ومايل است اطمينان پيدا كند كه خودش رانپذيرفته است.

___________________

مسائل جوانان ونوجوانان- دكتر محمد ياوري فرد- صحافي بهمن- تهران- 1380 -ص30.

 افسردگي            

افسردگي اختلال شايعي است كه دربين كودكان ونوجوانان مشاهده مي شود. عوامل متعددي دربروز افسردگي نقش دارند . افسردگي با مشكلات زيادي مرتبط است. كه ازآن جمله مي توان به مشكلات تحصيلي، مشكل درسازگاري با ديگران، وخودكشي اشاره كرد. بنابراين شناخت علائم ونشانه هاي اين اختلال به شما كمك خواهد كرد تا به محض مشاهده اي علائم اختلال به كمك كودكان ونوجوانان بشتابيد.

1- احساس غمگيني وناراحتي دربيشتر اوقات روز.

2- كاهش قابل ملاحظه اي علاقه مندي به فعاليت هاي لذت بخش .

3- احساس بي ارزشي يا گناه .                     4- احساس خستگي وفقدان انرژي.

5- اعتماد به نفس پايين.                                     6- احساس درماندگي وناتواني .

7- كاهش يا افزايش قابل ملاحظه اي اشتها.

8- اختلال درخواب به شكل افزايش يا كاهش خواب.

9- كندي رواني حركتي.                                      10- تحريك پذيري واز كوره دررفتن.

11- اختلال درتمركز حواس.                                 12- ناتواني درتصميم گيري.

13- حساسيت بيش ازحد، به راحتي گريه كردن.                                    

14- خودكم بيني .                                            15- افكار خودكشي.

16- احساس بدبيني ونااميدي.                     17- كاهش فعاليت هاي اجتماعي.

18- افت كاركرد تحصيلي.                                   19- احساس طرد شدگي .

20- احساس نگراني.                                          21- تغييرات رفتاري قابل ملاحظه .

22- شكايت هاي بدني.

توجه داشته باشيد، مشاهده اين علائم الزاماً  به معناي وجود اختلال افسردگي نيست. بنابراين از برچسب زدن به كودكان ونوجوانان حداً خودداري كنيد وبه منظور بررسي بيشتر مسئله  ودريافت كمك مناسب ، فرد را به يك مشاوريا روانشناس ارجاع دهيد. ازسرزنش كردن نوجواني كه مشكوك به افسردگي است ، خودداري كنيد سعي نماييد با فرد همدلي نماييد وبه او نشان دهيد كه مشكلش را درك مي كنيد وفرد را تشويق كنيد تادرفعاليت هاي جذاب شركت كند.

___________________

مشكلات رواني - اجتماعي.

 اضطراب             

اضطراب به حالت هيجاني نگراني ودلواپسي بعلت خطري نامعلوم اطلاق مي شود.اضطراب يك حالت يا هيجان عاطفي ناخوشايند است وبا عدم اطمينان ازوقوع يك اتفاق همراه مي باشد كودكان ونوجوانان دچار اضطراب معمولاً هراسان، نگران، وناآرام هستند وبه همين دليل              نمي توانند عملكرد عادي داشته باشند. اغلب ترس واضطراب رابه جاي يكديگر به كارمي برند. با اين حال بينشان فرق وجود دارد. ترس به احساس ناراحتي درحضور يك متحرك مشخص اطلاق مي شود. بنابراين منشأ ترس معلوم است. ترس ها بخش به هنجار زندگي محسوب مي شود، درحالي كه اضطراب به احساس هيجاني ناخوشايند، بدون دليل مشخص اطلاق مي گردد. ترس هاي مرضي يا هراس ها، ترس هاي اغراق آميز وغالباً فلج كننده از يك رويداد يا اشياي مشخص هستند. بنابراين هراس از نظر شدت، نامناسب بودن، طولاني بودن واختلال درزندگي فرداز         ترس هاي طبيعي متمايز مي شود. اضطراب شامل احساس عدم اطمينان، درماندگي و              بر انگيختگي جسمي است. كودك يا نوجواني كه مضطرب است از عصبي بودن، تنش، بي قراري و تحريك پذيري شكايت مي كند و اغلب در به خواب رفتن مشكل دارد، شخص مضطرب به آساني خسته مي شود، سردرد، تنش عضلاني و اشكال در تمركز دارد. علايم رايج                   اضطراب عبارتد از:

1- عصبي بودن، آرام و قرار نداشتن               2- تنش         3- احساس خستگي     4- سرگيجه  

5- تكرار ادرار   6- تپش قلب             7- احساس درد در قفسه سينه    8- بي حالي

9- تنگي نفس           10- تعرق                 11- لرزش                    12- نگراني و دلهره

13- بي خوابي         14- بي اشتهايي                15- در تمركز حواس        

16- گوش به زنگ بودن

اختلالات اضطرابي ممكن است طولاني بوده و با زندگي كودك تداخل نمايند. اختلالات اضطرابي در كودكان ممكن است به مشكلات متعدد منجر شود كه از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره كرد:

1- از دست دادن مدرسه            2- اختلال در روابط با ديگران                  3- اعتماد به نفس     

4- سوء مصرف مشروبات الكلي و مواد 

5- مشكل در سازگاري با شرايط تحصيلي و شغلي

6- اختلالات عصبي در بزرگسالان

اختلالات اضطرابي شايع ترين مشكلات رواني، عاطفي و رفتاري هستند كه در دورهي كودكي و نوجواني رخ مي دهند. اختلالات اضطرابي به شكل هاي مختلف نمايان مي شوند. شامل گروه وسيعي از مشكلات عاطفي هستند كه همه ي آنها در خصيصه اضطراب و تنش مشترك هستند.

___________________

مشكلات رواني - اجتماعي - شهرام محمد خاني- ص 13.

بررسي علل خانوادگي اعتياد جوانان منطقه مراوه تپه

مقدمه

امروزه كسي نيست كه در خصوص مضرات و اثرات سوء سياسي،اجتماعي و فرهنگي معضل اعتياد و قاچاق مواد مخدر شكّي داشته باشد.كارشناسان و صاحب نظران معتقدند كه در حال حاضر بحران مواد مخدر در كنار 3 بحران يعني((بحران نابودي محيط زيست،بحران تهديد اتمي و بحران فقر))به عنوان مسئله روز در آمده است.طبيعي است كه حل اين بحران و معضل و بلاي خانمانسوز از عهده يك سازمان و يا چند مرجع،آن هم صرفاً با يك بر خورد قهري نه تنها خارج بوده بلكه نگرش يك بُعدي به مسئله است و وضعيت فعلي را بدتر خواهد نمود.به گونه اي كه عميقاً احساس مي شودتنها راه حل موضوع،خارج شدن از ((برنامه روزي))و گام برداشتن در مسير ((برنامه ريزي))و ايجاد عزم ملي و بسيج همگاني در اين راستا است.
اعتياد يا به تعبير آن وابستگي به مواد مخدر و سوء مصرف آن در قرن حاضر از مهمترين و دردناكترين معضلات بشري است.سيل خروشان اعتياد بي رحمانه در مسير حركت خود،كودكان،نوجوانان و جوانان و حتي سالخوردگان را طعمه قرار داده و علاوه بر متلاشي كردن كانون گرم و پاك خانوادگي سبب ناكامي در زندگي و تمايل بخودكشي و مرگ در آنها نيز مي گردد.

تحقيقي كه اينجانب جهت گذراندن 3 واحد درسي دانشگاه انجام داده ام،با توجه به ضرورت آن در اين منطقه كه اين بلاي خانمانسوز، بي رحمانه گريبانگير بيشتر جوانان شده است انجام گرفته است.اميد است كه گامي در جهت آگاهي نسل جوان و دانش آموزان باشد.

موضوع تحقيق:

((برسي علل خانوادگي اعتياد جوانان منطقه مراوه تپه))

مسئله تحقيق:

1- بررسي علل خانوادگي اعتياد جوانان منطقه مراوه تپه كدامند؟

2- كدام عامل بيشترين تأثير را در گرايش جوانان منطقه به اعتياد داشته است؟

مفاهيم تعريف شده در مسئله و موضوع تحقيق:

الف:جوانان ب: خانواده ج:اعتياد د:معتاد

تعريف اعتياد: اعتياد يعني عادت كردن،خو گرفتن،حالتي كه سبب مداومت در استعمال بعضي از داروها از قبيل ترياك،مرفين،هروئين،حشيش و الكل در انسان مي شود.(فرهنگ فارسي عميد)
يا به عبارتي ديگر حالتي ناشي از استعمال منظم و پيگير بعضي از مواد كه شخص در صورت محروميت از آنان دچار اختلالات عصبي و مزاجي مي شود.

اهميت و ضرورت تحقيق: همانطوريكه مي دانيم بر اساس هرمهاي سني كشورما با جمعيتي جوان روبرو است و درصد بيشتري از جامعه ما را جوانان تشكيل مي دهند.جواني جمعيت بر تمامي مسايل در همه جنبه ها تأثير مي گذارد.از طرفي اثرات تخريبي فردي و اجتماعي اعتياد باعث شده است كه اعتياد از يك سو،بزهكاري از سوي ديگر به عنوان بيماري (فردي و اجتماعي) بررسي شده است.
در جريان آموزش و پرورش عوارض نامطلوبي مي گذارد ازقبيل:

الف:مانع ادامه تحصيل جوان مي شود.ب: بر روند آموزشي تأثير منفي مي گذارد.ج: تأثير مواد مخدر منحصر به فرد نمي شود،بلكه كل جامعه را در بر مي گيرد.

از طرف ديگر چون تحقيق در زمينه اعتياد هم بنيادي و هم كاربردي است.لذا با توجه به مسايل فوق از آنجايي كه جامعه انتخاب شده ((شهر مراوه تپه)) كه اين بلاي خانمان سوز گريبانگير جوانان منطقه شده است.بدين جهت هر گونه بررسي و مطالعه در جهت روشن ترشدن ابعاد مختلف اين پديده اجتماعي،هر چند اندك باشد.امري ضروري و اساسي به شمار مي رود.

اهداف تحقيق:

الف:هدف كلي

1- بررسي و آشنايي با علل خانوادگي اعتياد در جامعه

2- آشنايي با نيازها و تمايلات و خواسته هاي جوانان در جامعه

ب: اهداف جزئي:

1- شناسايي مهمترين عوامل خانوادگي مؤثر در اعتياد جوانان منطقه مراوه تپه

2- تعيين ميزان و تنوع و پراكندگي مواد مواد مخدر در بين جوانان

3- بررسي و شناخت رابطه عناصري چون وضعيت اقتصادي،سطح سواد،نوع رابطه والدين و ? با اعتياد
4- كمك به خانواده ها در جهت پيشگيري و جلو گيري از اين معضل بزرگ منطقه

فرضيات تحقيق:

فرضيات انتخاب شده جهت بررسي در اين پژوهش عبارتند از:

الف:احتمالاً ميان اعتياد يكي از اعضاي خانواده(الگوي معتاد) و اعتياد جوانان رابطه معني داري وجود دارد !
ب: به نظر مي رسد ميان انسجام در بين اعضاي خانواده و اعتياد جوانان رابطه معني داري وجود دارد !
ج:احتمالاً بين كم توجهي والدين به نيازهاي جوانان در زندگي و اعتياد جوانان رابطه معني داري وجود دارد !
ح:احتمالاً ميان ميزان در آمد و وضعيت اقتصادي خانواده و اعتياد جوانان رابطه معني داري وجود دارد !
هـ :به نظر مي رسد ميان سطح سواد و آگاهي والدين و اعتياد جوانان رابطه معني داري وجود دارد !

متغييرهاي تحقيق:

متغيير وابسته: اعتياد جوانان در منطقه مراوه تپه

متغيير مستقل: كه اثر آنها را بررسي متغيير وابسته مورد آزمون قرار گرفته شده است.عبارتند از:
1)وجود الگوي معتاد در خانواده 2)انسجام خانواده

3) كم توجهي به نيازهاي جوانان 4)پايين بودن وضعيت اقتصادي در خانواده

5) ميزان سواد و آگاهي والدين

جامعه آماري در تحقيق:

جامعه آماري كل در اين پژوهش عبارت بودند از جوانان 17 تا 30 ساله حومه مراوه تپه از شهرستان كلاله در استان گلستان مي باشد.كه در هنگام پژوهش در محل سكونت داشته اند.

جحم نمونه در تحقيق: با توجه به ويژگيهاي آماري كه از لحاظ تعداد زياد و از لحاظ پراكندگي در سطح وسيعتري پراكنده اند.حجم نمونه محدودتر مي تواند مراحل انجام تحقيق و پژوهش و جمع آوري اطلاعات را كوتاهتر كرده و معرف آماري با درجه بالاتر مي باشد. لذا مقياس (1 به200) انتخاب شده است كه پس از انجام مراحل آماري تعداد 55 نفر انتخاب گرديده اند،كه 44 نفر مرد و 11 نفر زن بوده اند.لازم به ذكر است كه در حجم نمونه 40 نفر معتاد و 15 نفر غير معتاد نظر سنجي شده است.

روش يا روشهاي نمونه گيري:

با توجه به خصوصيات جامعه آماري كل و گسترده بودن و پراكنده بودن جمعيت آن از روش نمونه گيري خوشه اي و تصادفي استفاده شده است كه بر اساس آن ابتدا هر يك از از مناطق ((شهري ? روستايي) تقسيم و از هر منطقه نمونه هايي بصورت تصادف انتخاب شده است.(منطقه بندي و سپس نمونه گيري از مناطق)

روش و تكنيك غالب در پژوهش:

با توجه به ويژگي موضوع انتخاب شده روش ميداني انتخاب و براي جمع آوري داده ها از تكنينك پرسشنامه استفاده شده است.در ابتدا از تكنينكهاي آماري-توصيفي مبتني بر ترسيم جداول يك بعدي و نمودار هيستوگرام و در نهايت توصيف يافته ها در اين قسمت استفاده شده است..
نتايج حاصل از بخش توصيفي داده ها:

در پژوهش و در بخش توصيفي نتايج زير حاصل شده است.

1-تعداد زنان و مردان حجم نمونه به ترتيب 11 و 44 نفر كه روي هم 55 نفر بودند كه 29% زنان و 80% را مردان تشكيل مي دهد.كه بيانگر اين مطلب بود كه بيشتر مبتلايان در منطقه را مردان تشكيل مي دهند.
2-حدود 80%از جوانان مورد آزمون متأهل و 20% آنان مجرد بودند و بيانگر اين مطلب بود كه 80% از جوانان پس از ازدواج و به خاطر مشكلات ناشي از افزايش جمعيت خانواده و بالطبع ضعف بنيه مالي و اقتصادي گرفتار اين بلاي خانمانسوز شده اند.

1- 8% از پاسگويان كمتر از 20 سال و 49% يعني يعني بيشترين در صد گروه سني بين 25-21 ساله و 43 % را گروه سني 30-26 ساله تشكيل مي دهد.

2- 13% پاسخگويان بي سواد،29%تحصيلات ابتدايي و 31% تحصيلات راهنمايي و 27% مدرك ديپلم داشته اند.
3- 74% از والدين پاسخگويان بي سواد،22% تحصيلات ابتدايي،4% تحصيلات راهنمايي داشته اند،كه نشان مي دهد كه سطح سواد والدين اينگونه جوانان به علت بي سواد بودن هيچگونه آگاهي درباره آثار سوء مصرف مواد مخدر نداشته اند.

4- 64% از پاسخگويان به خاطر ترتيب تولد يكمين يا دومين فرزند،27% سومين تا چهارمين فرزند خانواده و 9% پاسخگويان پنجمين تا ششمين فرزند خانواده بوده اند.

5- 80%اعلام داشته اند كه در خانواده آنها سابقه اعتياد وجود دارد كه به گفته آنها بيشترين نأثير را در گردش آنان به اعتياد داشته است.ضمناً 20%نيز اعلام داشته اند كه در خانواده آنها سابقه اعتياد وجود ندارد.
6- 70% پاسخگويان در خانواده هاي داراي پدر معتاد،18% داراي مادر معتاد،9%داراي برادر معتاد بودند.و اين مطلب مؤيد اين مطلب است كه بيشترين الگوي اعتياد جوانان در منطقه را پدران تشكيل مي دهند.

نتايج حاصل از آزمون فرضيات:

كليه فرضيات تحقيق از طريق آزمونT.TEST براي دو گروه مستقل و در سطح معني داري5% با درجه آزادي df=n1+n2-2=53 مورد آزمون قرار گرفته اند و كليه فرضيات تحقيق تأييد شدند و نتايج ذيل حاصل شد.

الف: ارتباط بين الگوي معتاد و اعتياد جوانان

هر چه جوانان بيشتر در معرض ديد الگوهاي معتاد در خانواده قرار بگيرند،به همان ميزان از طريق الگو پذيري گرايش به سوي اعتياد بيشتر خواهد بود. لذا درصد زيادي از پاسخگويان اعتقاد داشته اند كه چون سابق اعتياد و الگوي معتاد در خانواده دارند دچار اين بلاي خانمانسوز شده اند.

ب: ارتباط بين انسجام خانواده و اعتياد جوانان

هر قدر كودكان و نوجوانان شاهد در گيريها و نزاعهاي بيش از حد والدين خود قرار گيرند و هيچگونه محبتي را بين والدين احساس نكنند،به اعتياد روي مي آورند و هر قدر والدين داراي رابطه انساني و محبت آميز داشته باشند و كودكان از لحاظ عاطفي و نوع روابط اعضاي خانواده رضايت داشته باشند به همان ميزان از گرايش به سوي اعتياد روي گردان خواهند شد.

ج: رابطه بين كم توجهي به نيازهاي جوانان واعتياد

هر قدر نيازهاي عاطفي ، جسمي و رواني جوانان از سوي والدين بر آورده شود و هماهنگ با ساير افراد جامعه بتوانند از امكانات رفاهي و مالي و غيره برخوردار باشند. از گرايش آنان به اعتياد مواد مخدر جلوگيري خواهد نمود.بنابراين در صورتي

كه والدين به نيازهاي كودكان در مراحل اوليه توجه نكنند و به آنها اهميت ندهند،در گرايش آنها به اعتياد تأثير مثبت خواهند گذاشت.

د: ارتباط بين ميزان در آمد و وضعيت اقتصادي با اعتياد

اگر خانواده هاي كودكان از وضعيت اقتصادي ضعيفي بر خوردار باشند. دچار مشكلات فراواني در جهت ادامه تحصيل و شغل و غيره مي شوند.بنابراين بعضي از جوانان در اثر اين مشكلات به اعتياد روي مي آورند. به همان اندازه اگر وضعيت اقتصادي خانواده مطلوب باشد و نيازهاي مالي جوانان از سوي والدين بر آورده شود ، روحيه گريز از اعتياد در آنها افزايش مي يابد.

پس وضعيت اقتصادي خانواده ها در روي آوردن كودكان به اعتياد مؤثر است.

و: ارتباط بين سطح سواد والدين و اعتياد جوانان

بالا رفتن سطح سواد و آگاهي والدين از مسائل و مشكلات فرزندانشان در جلو گيري از اعتياد مؤثر است.

نقش خانواده در پيشگيري از اعتياد

1-خانواده بايد جوانان و نوجوانان خود را در ارتباط با معضلات فردي و اجتماعي مصرف مواد مخدر آگاه كند.
2-اوقات فراغت نوجوانان خود را مورد بازبيني قرار داده،آنها را به مطالعه و سرگرمي هاي سالم مانند ورزش تشويق نمايند.

3-ارتباط ميان فردي خود را با فرزندان بهبود بخشيده و حتي الامكان به آنها استقلال راي داده و در تصميم گيري هاي درون خانواده آنها را مشاركت دهند.

4-تبعيض بين فرزندان را از زندگي خود دور كنند. و به عنوان حامي ،پشتوانه اي مادي و معنوي براي آنها باشند.
5-دوستان فرزندان خود را شناخته و به چگونگي مصرف پول هايشان توجه بيشتر مبذول نمايند.
6-پياده كردن شيوه هاي انضباطي سالم به منظور كنترل رفت و آمدهاي فرزندان خود در طول شبانه روز.
7-تشويق فرزندان به انجام فرايض ديني به منظور استفاده از عامل قوي ايمان در جلوگيري از مفاسد اجتماعي وبزهكاري.

8-جلوگيري از بحثها و مجادله هاي بيهوده در منزل.

نمودار شماره 2: هرم سني روستايي به تفكيك تاهل وتجرد در سال 79

نمودار شماره 3: هرم سني شهري به تفكيك تاهل وتجرد در سال 79

نمودار شماره 4: هرم سني به تفكيك تاهل و تجرد در كل كشور در سال 79

گروه هاي سني:

براي رسم نمودار هرم سني جمعيت هاي مربوط به نمونه ها را به تفكيك زن و مرد در گروه هاي سني 5 ساله تقسيم نموده و منحني هرم سني آن ترسيم گرديد با توجه به شكل هرم مي توان فراز و نشيب هايي را در بخشهايي از آن مشاهده نمود كه مهمترين آنها با توجه به موضوع مورد بحث  يعني پيش بيني عدم تعادل جمعيتي مربوط به گروه هاي سني ازدواج در آينده عبارتند از:

گروههاي سني 11  تا 20 سال : در گروه هاي سني 11 تا 20 ساله نسبت به گروه سني بالاتر از خود مي توان افزايش شديد جمعيت را مشاهده نمود اين افزايش مربوط به مقطع پس از انقلاب و دوران جنگ ايران و عراق است و در ارتباط مستقيم با سياستها و برنامه هاي دولت پس از انقلاب مي باشد كه با اعمال سياستهاي تشويقي در كشور موجب كاهش سن ازدواج و درنتيجه افزايش موارد ازدواج و زاد و ولد گرديد. ميزان رشد جمعيت در طي سالهاي فوق از مرز 4 در هزار نيز گذشت و موجب شد تا ميزان رشد جمعيت بشدت افزايش يابد.

گروههاي سني كمتر از 10 سال: همانگونه كه در منحني هرم سني مشاهده مي گردد يك ناحيه فرورفته در قسمت انتهاي هرم كه مربوط به گروه سني كمتر از 10 سال مي باشد را مي توان مشاهده نمود اين پديده مربوط به مقطع پس از جنگ ايران و عراق در كشور ما مي باشد كه تغيير در سياستهاي دولت براي كنترل جمعيت كشور و از طرفي توسعه سيستم شبكه هاي بهداشتي در كشور و همچنين كاهش ميزان ازدواج به دليل معضلات اقتصادي در كشور موجب گرديد تا ميزان رشد جمعيت بطور ناگهاني و چشمگيري كاهش يابد و فرو رفتگيي را در قاعده هرم ايجاد نمايد فرورفتگيي كه ممكن است بتواند منجر به عدم تعادل در كل هرم گردد!

گروه هاي سني ازدواج:

سن ازدواج در زن و مرد: همانگونه كه از نمودار اختلاف سني زنان و مردان به تفكيك سال ازدواج مشاهده مي شود با گذشت سنوات رفته رفته سن ازدواج زنان از ارقام كمتر از ده به نزديك به بيست سال رسيده است و از طرفي سن ازدواج مردان بين ارقام 22 تا 25 سال در نوسان بوده است اما دليل اين امر آن است كه گروه مورد مطالعه زنان ده تا 49 سال مي باشند طبيعي است كه در اين مطالعه زناني كه مثلا در سال 1339 ازدواج نموده اند و بالاي 10 سال عمر داشته اند بدليل اينكه اكنون بيش از 49 سال دارند بطور خودكار از مطالعه حذف شده اند بنابر اين تنها زناني كه كمتر از 10 سال داشته اند در مطالعه قرار مي گيرند به همين دليل نتايج حاصل بويژه در گروه هاي سني  بالا دقيق نمي باشند.

با در نظر گرفتن اين نكته و با توجه به نمودار شماره 5 و جداول مربوطه مي توان نتيجه گرفت افزايش روند ميانگين سن ازدواج در بين زنان از حدود سن 17 سالگي در سال 1355 به سن 1/20 سالگي در سال 1379 است اين در حالي است كه ميانگين سن ازدواج در بين مردان از حدود 7/22 در سال 1355 به 9/24 در سال 1379 رسيده است به بيان ديگر ميزان اختلاف سن زن و مرد در موقع ازدواج در طي سالهاي فوق از حدود 8/5 به 8/4 سال كاهش يافته است.نتايج فوق با آمارهاي بدست آمده از مركز آمار ايران و سرشماري منطبق مي باشد.

نمودار شماره 5: تغييرات ميانگين سن ازدواج در زن و مرد در طي سالهاي مورد مطالعه

 در كل كشور

مقايسه اختلاف سن زوجين نسبت به سن زن : بر اساس نمودار زير مي توان مشاهده نمود كه ميزان اختلاف سن زوجين با افزايش سن زن در هنگام ازدواج از حدود 9 سال  در سن 10 تا 14 سالگي به كمتر از 2 سال  در سن 25 تا 30 سالگي كاهش مي يابد و دوباره با افزايش سن بتدريج اختلاف سن زوجين فزوني مي يابد.

نمودار شماره 6: اختلاف سن به تفكيك سن زن در كل كشور(در سالهاي 75-79)

مقايسه اختلاف سن زوجين نسبت به سن مرد : بر اساس نمودار زير مي توان مشاهده نمود كه ميزان اختلاف سن زوجين با افزايش سن مرد بتدريج افزايش مي يابد. اين افزايش بصورت يك تابع خطي مي باشد و با معادله اشاره شده در مقدمه بررسي (نظريه ارسطو) تطابق نسبي دارد.

نمودار شماره 7: اختلاف سن به تفكيك سن مرد دركل كشور (در سالهاي 75-79)

(و مقايسه با معادله ارسطو)

مقايسه اختلاف سن زوجين و سال ازدواج: همانگونه كه از نمودار زير مي توان فهميد اختلاف سن زن و مرد در هر گروه سني نسبت به گروه سني ديگر در گذر زمان تغيير جزئي داشته است كه نشان دهنده كاهش جزئي در ميزان اختلاف سن زوجين در سالهاي 1345 تا 1355 و افزايش جزئي از سال 1355 به بعد مي باشد اگر چه اين تغييرات در گروه هاي سني 25 تا 29 سال بدليل كمي حجم نمونه با نوساناتي همراه است ولي در مجموع مي توان كاهش نسبي را در آن مشاهده نمود.

نمودار شماره 8:

       مقايسه اختلاف سن زوجين و وضعيت تحصيلي زنان: براي بررسي وضعيت تحصيلي زنان در هنگام مطالعه و اختلاف سن زوجين در ابتدا سطح سواد افراد جامعه به سه گروه تحصيلي بيسواد شامل افراد بي سواد و تحصيل نامشخص گروه تحصيلي كمتر از ديپلم شامل ابتدايي راهنمايي دبيرستان و نهضت سواد آموزي و گروه تحصيلي بالاتر از ديپلم شامل ديپلم  يا پيش دانشگاهي دانشگاهي و علوم حوزوي تقسيم گرديد.

بر اساس تقسيم بندي فوق مشاهده مي شود كه تعداد زيادي از افراد در گروه تحصيلي كمتر از ديپلم قرار مي گيرند و دو گروه ديگر كه بي سواد و بالاتر از ديپلم مي باشند جمعيت كمتري را شامل مي شوند.

همچنين مي توان مشاهده نمود در گروه تحصيلي بيسواد و كمتر از ديپلم بيشترين ميزان ازدواج در گروه سني 15 – 19 سال اتفاق افتاده است و در گروه تحصيلي بالاتر از ديپلم بيشترين ميزان ازدواج در گروه سني 20- 25 سال به وقوع پيوسته است به بيان ديگر با افزايش ميزان تحصيلات زنان سن ازدواج در آنها افزايش مي يابد.

لازم به ذكر است از آنجا كه امكان دريافت مدرك تحصيلي در سن بالاتر از 18 سال ممكن مي گردد بنا بر اين انتظار مي رود در گروه تحصيلي بالاتر از ديپلم ميانگين سني اين گروه كمي نسبت به دو گروه سني ديگر بيشتر باشد و اين موضوع مي تواند نتيجه گيري را در اين خصوص كمي مخدوش نمايد.

در بررسي ميزان ازدواج به تفكيك شهر و روستا و وضعيت تحصيلي زنان ملاحظه مي شود با افزايش ميزان باسوادي در شهر و روستا ميانگين سن ازدواج افزايش مي يابد و از آنجا كه سطح سواد در شهر بيش از روستا مي باشد ميانگين سن ازدواج در شهر افزايش يافته است.

نمودار شماره 9:

 برآورد وضعيت الگوي سني ازدواج در آينده كشور:

       از آنجا كه اصولا تعداد متولدين پسر و دختر در بدو تولد تقريبا برابر مي باشد (نسبت جنسي حدود 105 مي باشد به بيان ديگر اختلاف احتمال پسر زايي نسبت به دختر زايي حدود 5/2 درصد مي باشد) در صورتي كه افراد هر گروه سني با هم سن خود ازدواج نمايند تعادل تقريبا در جامعه برقرار مي گردد اما همانگونه كه در منحني هرم سني ملاحظه مي شود تعداد متاهلين از هر گروه سني در بين خانمها بيش از آقايان مي باشد علت اين پديده نيز بخاطر اختلاف سني مردان و زنان در هنگام ازدواج مي باشد. با توجه به رشد مثبت جمعيت در گروه سني متولدين قبل از سال 1364 طبيعي است كه تعداد خانمهاي متاهل هر گروه سني در مقايسه با مردان متاهل از همان گروه سني بيشتر باشند.

در نتيجه تعداد افراد مجرد مرد از هر گروه سني بيش از افراد مجرد زن از همان گروه سني مي باشد ليكن با توجه به الگوي سني ازدواج حاكم بر جامعه كه مردان با زنان 5 سال كمتر از خود ازدواج مي نمايند علي رغم بيشتر بودن تعداد مردان در عمل تعداد زنان بيشتري براي ازدواج وجود دارند كه در جامعه شانس ازدواج كمتري را خواهند داشت مگر آنكه به ازدواج به طريقه چند همسري تن دهند.

در گروه سني متولدين بعد از سال 1364 اوضاع بر خلاف گروه فوق اتفاق مي افتد بدين صورت كه بدليل افت شديد رشد جمعيت تغيير در شكل هرم و فرو رفتگي در قاعده هرم اتفاق افتاده است و  مي توان پيش بيني كرد كه عليرغم برابري جمعيت هاي زن و مرد در هر گروه سني، بدليل وجود اختلاف سني هنگام ازدواج كه بطور معمول 5 سال مي باشد در صورتي كه اين الگو همچنان ثابت باقي بماند تعداد زيادي از مردان گروه هاي سني ياد شده هرگز موفق به ازدواج نخواهند شد اين موضوع بدليل نبودن زنان در معرض ازدواج ازگروه 5 سال كمتر به تعداد كافي مي باشد. 

براي نشان دادن وضعيت فوق ابتدا با ترسيم نمودار هرم سني و سپس هرم سني افراد مجرد جامعه زمينه مقايسه تعداد موارد زن و مرد به تفكيك هر گروه سني فراهم گرديد كه در نمودار موارد اختلاف به صورت خط چين ترسيم شده است در ادامه براي مقايسه تعداد موارد زنان و مردان در گروه هاي متقارن يكديگر كه با 5 سال اختلاف از هم مي باشند هرم سني فوق با حركت دادن نمودار بخش زنان به سمت بالا و تقارن گروه هاي سني مرتبط با يكديگر زمينه مناسبي براي مقايسه فراهم شد سپس با مشخص نمودن ميزان اختلاف تعداد زن و مرد بوسيله خط چين مواردي كه بدليل عدم تناسب جمعيت هاي زن و مرد در جامعه هرگز موفق به ازدواج نخواهند شد مشخص گرديد.

لازم به ذكر است كه با توجه به گذشت حدود سه سال از زمان بررسي براي برآورد وضعيت موجود ابتدا نسبت به برآورد تعداد موارد ازدواج بر اساس سه سال 77 تا 79 اقدام گرديد و سپس آنها را از تعداد موارد برآورد شده افراد مجرد كاسته شد. مقادير بدست آمده با بررسي هاي اوليه اختلاف كمتر از 10 درصد را نشان مي دهند.

نمودار شماره10: مقايسه تعداد موارد ازدواج درهر گروه سني به تفكيك زن و مرد

دركل كشور(در سالهاي 77 تا 79 )

آغاز بحران:

با توجه به شرايط فرهنگي حاكم بر جامعه اسلامي كشور ما بطور قطع مي توان نتيجه فوق را آغاز بحران بزرگ اجتماعي بحساب آورد و انتظار داشت علاوه بر ايجاد عوارض فردي براي افراد مجرد از قبيل مشكلات روحي و اضطراب براي خود و خانواده زمينه هاي فساد اخلاقي در درجه اول خود اين افراد و در ادامه عوارض متعددي از قبيل افزايش آمار طلاق و غيره را در كل جامعه انتظار كشيد. 

نمودار شماره 11: هرم سني افراد مجرد دركل كشور

(با احتساب موارد ازدواج در سال 79 تا 82)

نمودار شماره 12: نمايش اختلاف تعداد پسر و دختر به تفكيك سال تولد

(دركل كشور در سال 79)

 نمودار شماره 13: مقايسه تعداد افراد مجرد به تفكيك سال تولد (دركل كشور در سال 79)

 نمودار شماره 14: مقايسه تعداد افراد مجرد به تفكيك سال تولد

 (در كل كشور در سال 79)

	43-47
	58-62
					58-62

جدول شماره 4: تعداد و درصد افراد در معرض تجرد قطعي به تفكيك سال تولد

برآورد رقمي:

جدول فوق بيانگر افراد پسر و يا دختري است كه تعداد آنها بيش از تعداد جنس مخالف خود براي ازدواج با الگوي 5 سال اختلاف مي باشد. طبيعي است كه گروه سني متولدين سالهاي 78 الي 82 پسر بدليل آنكه گروه دختران 5 سال كوچكتر خود هنوز بدنيا نيامده اند درنظر گرفته نشده اند.

با توجه به موارد فوق و محاسبات بعمل آمده مشخص مي شود تعداد 2424392 نفر از دختران (متولدين سالهاي 64 و قبل از آن) كه تا  30% از كل زنان گروه سني خود را تشكيل مي دهند در صورت ادامه يافتن فرهنگ الگوي سني 5 سال اختلاف سن زوجين و در نتيجه عدم تعادل تعداد پسر و دختر براي هميشه مجرد خواهند ماند

همچنين تعداد 2036026 نفر از پسران (بطور عمده متولدين سالهاي 65 تا 74) كه تا 26% از كل مردان گروه سني خود را تشكيل مي دهند در صورت ادامه يافتن فرهنگ الگوي سني ازدواج رايج در كشور اين تعداد از پسران نيز براي هميشه مجرد خواهند ماند

واضح است كه بطور طبيعي و بدليل عدم تناسب سني امكان ازدواج اين دو گروه با يكديگر وجود ندارد

برآورد شرايط ايده آل:

شرايط ايده آل براي مشكل فوق آن است كه هيچيك از افراد جامعه مجرد نمانند براي برآورد چگونگي آن بايد با اين فرض كه كليه افراد هر گروه سني توانسته باشد با فرد مناسب خود ازدواج نمايد اقدام به محاسبه الگوي سني مناسب براي جامعه نمود بدين منظور به صورت زير عمل مي نماييم.

ابتدا از بالاترين گروه سني مردان شروع كرده و جمعيت هاي متناظر از هر گروه سني پسر را با جمعيت دختر 5 سال كوچكتر از خود را بطور فرضي با يكديگر ازدواج داده و آمار جمعيت هاي باقي مانده را بدست مي آوريم سپس جمعيت هاي باقي مانده را با گروه هم سن خود ازدواج مي دهيم و باقي مانده آن را نيز محاسبه مي كنيم اين بار نيز اين جمعيت را با گروه 5 سال كوچكتر از خود ازدواج مي دهيم و اين عمل را تا انتها ادامه داده تا كليه جمعيت هاي مورد نظر با يكديگر ازدواج نمايند در نهايت بر اساس سن ازدواج بدست آمده الگوي سني ازدواج را محاسبه نموده و ميزان اختلاف سني مناسب براي زوجين را در حالت ايده آل كه هيچ دختر و پسري بدون همسر باقي نماند را بدست مي آوريم عدد بدست آمده تعيين كننده شدت بحران و اهميت برنامه هاي مربوطه خواهد بود.

براي انجام محاسبه فوق بدليل آنكه جمعيت هاي بالاي 35 سال زنان از الگوي سني ازدواج در جامعه  پيروي نمي كند از محاسبات كنار گذاشته شد.

نحوه محاسبه ميزان ميانگين اختلاف سن در هر مقطع سني از رابطه زير بدست مي آيد

تعداد موارد ازدواج با 5 سال اختلاف سن * 5            ‎

   ميانگين اختلاف سن =

تعداد موارد ازدواج با 5 سال اختلاف سن + تعداد موارد ازدواج هم سن‎   

جدول شماره 5: محاسبه اختلاف سن ازدواج ايده آل براي پيشگيري از تجرد در جامعه

همانگونه كه از جدول فوق بر مي آيد ميزان اختلاف سن ايده آل براي زوجين به ازاي هر گروه سني نيز محاسبه گرديده است.

لازم به ذكر است توصيه به ازدواج هم سن مي تواند ميانگين اختلاف سن ازدواج را در جامعه به سوي اصلاح و پيشگيري از عدم توازن در هرم سني سوق دهد.

پيشگيري:

مهمترين راهكار موثر براي پيشگيري از اين معضل بزرگ و خزنده اجتماعي تغيير در الگوي سني ازدواج و كاهش اختلاف سن زوجين در هنگام ازدواج مي باشد اين تغيير بايد در اسرع وقت و با ابزارهاي قانوني و تبليغي مناسب انجام شود تا تاثير گذار واقع گردد بدين منظور اقدامات زير پيشنهاد مي گردد:

1-آگاهي و تشويق پسران براي ازدواج در سنين پايين (زيرا اختلاف سن ازدواج در افراد كمتر از 25 سال كم است)

2-تشويق و اعطاي تسهيلات به ازدواج درگروه هاي اجتماعي (مانند ازدواج هاي دانشجويي) كه ازدواج هاي هم سن در بين آنها رايج است

3-آگاهي و تشويق خانواده ها براي اينكه دختران جوان خود را به افراد با اختلاف سني بالا ازدواج ندهند (اين موضوع باعث شود تا پسران به ازدواج با دختران هم سن خود روي بياورند)

4-ايجاد موانع قانوني براي جلوگيري از ازدواج دختران در سنين كمتر از 18 سال (بدليل اينكه اختلاف سني در هنگام ازدواج در آنها بالا است)

5-ايجاد موانع قانوني براي جلوگيري از ازدواج با اختلاف سني زياد

6-تشويق به ازدواجهاي دانشجويي و گروه هايي كه اختلاف سني در بين آنها پايين است از طريق دادن وام ازدواج و امكانات ديگر

7-ايجاد موانع قانوني براي ورود وخروج بي رويه افراد مهاجر كه منجر به تشديد عدم تعادل سني در جامعه گردد

نتيجه گيري

آنچه كه اكنون كشور ما با عنوان بحران عدم تعادل جمعيتي با آن روبرو است شايد تا كنون هيچ كشوري با اين شدت با آن مواجه نبوده است پس از جنگ دوم جهاني آن هم با ابعاد بسيار كوچكتري مشكل فوق در كشورهاي درگير جنگ مشاهده شده و كشور چين كه بدنبال اتخاذ سياست تك فرزندي با نوع ديگري از آن روبرو مي باشد. كشورهاي غربي با توجه به بافت فرهنگي خود با آن به عنوان عامل كنترل جمعيت برخورد نموده و باعث بروز مشكلاتي در آن جوامع شدند گرايش به بي بند و باري افزايش آمار طلاق و سستي بنياد خانواده از اين موارد است كه جبران آن بسيار مشكل و به كار طولاني بروي چندين نسل را  مي طلبد و شايد هرگز قابل جبران نيز نباشد آنچه كه در كشور ما با توجه به بافت فرهنگي جامعه قبول آن بسيار مشكل و عوارض آن دوچندان خواهد بود.

تجرد با توجه فرهنگ اسلامي و ملي حاكم در كشور ما بايد به عنوان يك بحران بزرگ اجتماعي با آن برخورد شود زيرا علاوه بر ايجاد مشكلات روحي و عاطفي در بين افراد مجرد مي تواند منجر به توسعه فساد اخلاقي و اجتماعي نيز گردد كه نتيجه آن صرفا متوجه افراد مجرد نخواهد بود بلكه ديگر اقشار متاهل جامعه نيز كه به ظاهر از تجرد لطمه نديده اند با عواقب آن روبرو خواهند شد مهمترين عوارض تجرد در جامعه افزايش آمار طلاق در بين متاهلين و بي ثباتي در خانواده ها و بدنبال آن افزايش جرم وجنايت و ناامني عمومي خواهد بود.

لازم به ذكر است كه مشكل فوق يك راه حل مناسب نيز دارد راه حلي كه بدليل ماهيت فرهنگي شايد اجراي آن چندان آسان نباشد ليكن در صورت درك شرايط از سوي سياستگذاران و مسئولان برنامه ريزي و تصميم گيري براي حل آن چندان هم مشكل نخواهد بود.

نكته بسيار مهم آن است راه حل ارائه شده بايد بسرعت به اجرا گذاشته شود در غير اين صورت نتايج آن چشمگير نخواهد بود چرا كه با گذشت هر سال تعدادي از افراد در معرض تجرد قطعي قرار خواهند گرفت.

از طرفي در صورت اجراي راه حلهاي غير اصولي (از قبيل تعدد زوجات) و توجه صرف به حل مشكل فعلي يك گروه از جامعه كه دختران متولدين قبل از سال 1364 مي باشد امكان حل مشكل براي گروه ديگر كه عمدتا گروه پسران متولدين سالهاي 1365 تا 1374 مي باشد (مشكل سالهاي بعد) از بين خواهد رفت چرا كه حل مشكل آنان به حل اصولي مشكل گروه اول وابسته است.

 منابع:

بررسی سواعتیاد برای جامعه

مقدمه

از جمله شاخص های پیشرفت و معیارهایی که برای ترقی و تعالی هر جامعه منظور
می شود میزان توجه و عنایت به امر « تحقیق و پژوهش» است ، در همین راستا ارزش و اهمیتی که دنیای امروز برای مسئله اخیر قائل شده ، تنها از بعد صوری و ظاهری نیست ، بلکه به دلیل تاثیری است که در تمامی شئون یک جامعه خواهد داشت . به عبارت دیگر از آن جا که مسائل یک اجتماع چون دانه های زنجیر با یکدیگر بستگی و ارتباط دارند ، لذا تحقیق در اصل زمینه رفع معضلات کلی جامعه را فراهم ساخته و موجبی برای دگرگونی های اساسی در ابعاد دیگر نیز خواهد بود . تحقیق در خصوص یک مسئله اجتماعی ، اگر چه محدود به شناخت ویژگی های مد نظر است . اما نتایج حاصل از آن می تواند در
برنامه ریزی های اقتصادی ، سیاسی ، تولیدی و غیره موثر واقع شود از طرفی در دنیای امروز که قضاوت در خصوص ساده ترین مسائل ، و اظهار نظر در مورد ابتدائی ترین امور می بایست بر روش های علمی و معیارهای منطقی استوار باشد قضاوت در خصوص امور اجتماعی ، نمی تواند مستند به بینش شخصی ، یا ارزیابی براساس مشابهت ، و نیز تجربیات فردی صورت گیرد .

بعنوان مثال وقتی سخن از علل گسترش اعتیاد در یک جامعه مطرح می شود بیان فقدان امکانات تفریحی ، محدودیت اشتغال ، کمبود ایمان وتعهد و .... بسیار ساده و از عهده هر کس که الفباء مسائل اجتماعی را بداند ، ساخته و ممکن است ، اما این که سهم هر یک از مشکلات ، در ایجاد پدیده اعتیاد و گسترش اجتماعی آن تا چه اندازه است ، برای مبارزه با آن از کجا و چگونه باید آغاز کرد ، این که تناسب اخلاقیات و معیارهای اجتماعی این جامعه ، با جوامعی که با بهره گیری از شیوه های خاص در زدودن آثار اعتیاد توفیق داشته اند ، چه میزان است و آیا این شیوه ها می تواند جوابگو باشد و . . . ده ها سوال دیگر ، مسائلی است که می بایست در رهگذر تحقیق مشخص نشود .

بیان مسئله:

برای شناسایی مساله سود مصرف مواد مخدر در جامعه علاوه بر شناسایی سایر ابعاد مساله به 2 واقعیت بنیادین زیر باید توجه شود :

1) ساختار ، عملکرد و کارکرد عناصر ، ارکان و مولفه های بنیادین جامعه

2) ساختار ، عملکرد و کارکرد مدیریت جامعه

در توضیح دو واقعیت در هم تافته و بافته فوق الذکر ، بیان این نطقه نظر ضروری است که برای شناسایی مسئله و ارائه راهکارها برای حل مسئله ، محققان جامعه نگر علوم اجتماعی به دو بعد ساختاری جامعه باید توجه جدی نماید یکی از این دو بعد ، وضعیت ساختاری جامعه است که بستر و بنیان حرکت های جامعه را تشکیل می دهد . منظور از وضعیت ساختاری جامعه عبارت است از وضعیت تاریخی ، اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی ، جمعیتی و شرایط اقلیمی ـ جغرافیایی و منطقه ای است و بعد دوم وضعیت ساختاری روابط و مناسبات اجتماعی ، نظام مدیریتی و نحوه اداره جامعه از خانواده گرفته تا مدیریت سیاسی است . مصرف مواد مخدر و دیگر مواد رونگردان در قرن حاضر از مهم ترین و دردناک ترین معضلات جامعه بشری محسوب می شود به طوریکه امروزه و در آغاز هزاره سوم در کنار بحران های چون تخریب محیط زیست ، رشد بی رویه جمعیت ، فروش انسان و مشروبات الکلی ، چهارمین بحران مواد مخدر و H.I.V ایدز است مواد مخدر به آن دسته از موادی گفته می شود که از طریق کشیدن و بلعیدن ، تنفس ، تزریق ، بالا کشیدن از راه بینی و جذب کردن وارد بدن می گردد ، با سرعت های گوناگون وارد گردش خون شده و در نهایت با ورود به مغز فرد در نحوه احساس ، تفکر ، دریافت و رفتار او تحت تاثیر قار می دهد . براساس آمار منتشر شده 185 میلیون نفر در جهان مصرف کننده مواد مخدر و در کنار آن 10 میلیون قاچاقچی مواد مخدر به کالا تولید ، توزیع و تبدیل آن مشغولند . این فرآیند موجب چرخش اقتصادی بیش از 1500 میلیارد دلار در سال شده است از سوی دیگر عوامل این پدیده شوم سیستمی و گسترده عمل می کند یعنی هم تولید کننده و هم توزیع کننده و تبدیل کننده این مواد است و به خاطر تداوم سیستم اصلی ترین مخاطبان مواد مخدر جوانان است وابستگی به مواد یک اختلال مزمن و عود کننده است و سپس از مدتی تبدیل به یک نیاز جسمی و روانی می شود که رفتارهای اجتماعی و آسیب رسان ( خودتخریبی) به خود و جامعه تحمیل می کند ارتکاب به جرایمی چون دزدی ، فحشاء ، فروش مواد مخدر ، ابتلا به امراض ویروسی و ایدز از عواقب هشدار دهنده سوء مصرف مواد مخدر است . « نجات یک فرد معتاد نه تنها نجات زندگی بلکه نجات جامعه است».

اهمیت و ضرورت تحقیق

تاریخ نشان داده است که برخی از دوره ها مانند وقوع مصائب طبیعی ( زلزله ، سیل و . . .) یا هنگام بروز بحرانهای سیاسی و اقتصادی از قبیل جنگ ها ، انقلاب ها و . . . تعدادی افرادی که هنجارهای اجتماعی را می شکند و زیر پا می گذارند افزایش می یابد ، ممکن است در جامعه ای یا بخشی از آن جامعه بر دلائل نامشخص بیش از حد قابل قبول به نادیده انگاشتن قوانین و نظامات اجتماعی  بپردازند دچار انحراف و کجروی شوند بهرکدام از دلائل ذکر شده که باشد ، در نتیجه افزایش کجروی ها و انحرافات ، جامعه تعادل خویش را از دست می دهد ، نظم اجتماعی دستخوش آشوب و اختلال می گردد ، و در اثر فشار حاصل از این عدم تعادل زندگی اجتماعی برای اعضاء آن جامعه دشوار و غیرقابل تحمل می گردد ، باید خاطر نشان ساخت که « خداوند انسان ها را جانی و منحرف بالفطره نیافریده است » بنابراین در بسیاری از موارد علت یا علل بروز جرائم در بطن جامعه نهفته است و نه در مجرمین اگر اصول و مبانی تعلیم و تربیت از دیدگاه های مختلف را بپذیریم یعنی با در نظر گرفتن فرآیند اجتماعی شدن افراد باید گفت که معمولاً « جوامع با عملکرد ضعیف خویش در ایجاد امکانات مختلف مادی و معنوی به منظور ارتقاء رشد فکری ، فرهنگی ، اخلاقی افراد توانایی ها و تمایلات بالقوه آنان را در مسیر فعالیت های بزهکارانه به حرکت وامیدارد . البته با تکیه بر دلائل فوق نمی توان و نباید منحرفین اجتماعی را به بهانه به اصطلاح بیگناهی به حال خویش رها کرد و از آنان سلب مسئولیت کرد ، زیرا مجرم به هر دلیل و به هر شکل که به انحراف کشیده شده باشد تهدیدی جدی برای موجودیت خویش و جامعه ای که در آن زندگی می کند ، محسوب می گردد . حل این مشکل به دو طریق میسر است ، اول جدا کردن مجرمین از جامعه که البته بهترین راه حل نیست ، این عمل همانند درمان است در پزشکی  همه می دانند که به دلائل متعدد پیشگیری از درمان بهتر است . اما طبیعی است که بیماران موجود را که حاصل عدم پیشگیری های قبلی است باید درمان کرد ، در غیر این صورت هم خود آن ها و مهم تر از آن دیگران در معرض خطر خواهند بود با این حساب راه حل دوم ، دریافت علل و یافتن ریشه ها و جستجوی مسائل و مشکلاتی است که افراد را بزهکار و منحرف باز می آورد . بعد از یافتن علل کجروی و بزهکاری قدم دیگر اهتمام در رفع و برطرف کردن تمامی عناصری است که بیمارهای اجتماعی را سب می شود . " تحقیق حاضر صرفاً به همین منظور انجام گرفته است . ناگفته پیداست راه حل دوم گرچه مشکل تر است و به دقت ، انرژی ، منابع مادی و نیروی انسانی متخصص نیازمند است ، اما راه حلی است اساسی که اگر بمرحله عمل درآید یعنی با انجام پژوهش ها و تحقیقات می تواند بسیاری از عوامل فردی و اجتماعی جرائم و بزهکاریها را شناسایی کرده و در نتیجه این شناخت و علل پدید آورنده آن به طریق اصولی مبارزه شود لازم به ذکر است که هیچگونه تغییری در جامعه نمی تواند قرین به موفقیت باشد مگر با داشتن آگاهی از چگونگی وضعیت جامعه استوار شده باشد ، لذا مسائل تحقیق بعنوان یک مشکل اجتماعی در حوزه مورد مطالعه از چنان اهمیتی برخوردار است که جهت شناخت علل و عوامل آن ، انرژی ، هزینه ، وقت و نیروی انسانی صرف شده را تحت الشعاع قرار می دهد .

فرضیات تحقیق:

1. به نظر می رسد بین سن و گرایش به اعتیاد رابطه معناداری وجود دارد.

2. به نظر می رسد بین درآمد و گرایش به اعتیاد رابطه معناداری وجود دارد.

3. به نظر می رسد بین شغل و گرایش به اعتیاد رابطه معنا داری وجود دارد.

4. به نظر می رسد بین جنسیت و گرایش به اعتیاد رابطه معنا داری وجود دارد.

5. به نظر می رسد بین وضعیت تاهل و گرایش به اعتیاد رابطه معناداری وجود دارد.

6. به نظر می رسد بین تحصیلات و گرایش به اعتیاد رابطه معناداری وجود دارد.

متغیر وابسته : اعتیاد

متغیر مستقل: سن ، درآمد ، شغل ، جنسیت ، وضعیت تاهل ، تحصیلات

هدف کلی: بررسی علل اعتیاد جوانان شهر کرمان

اهداف جزئی:

1. بررسی رابطه بین سن و گرایش به اعتیاد

2. بررسی رابطه بین درآمد و گرایش به اعتیاد

3. بررسی رابطه بین شغل و گرایش به اعتیاد

4. بررسی رابطه بین وضعیت تاهل و گرایش به اعتیاد

5. بررسی رابطه بین تحصیلات و گرایش به اعتیاد

6. بررسی رابطه بین جنسیت و گرایش به اعتیاد

بالا بودن میزان انحرافات در هر جامعه ای مشکلات فراوانی برای شهروندان و برنامه ریزان اجتماعی و اجرائی ایجاد خواهد کرد از یک طرف نیروی انسانی و مادی زیادی باید صرف مهار کردن عوامل بزهکاری کرد . از سوی دیگر روند اصلاحات در جو آلوده به بزهکاری و تنش و اضطراب حاصل از آن با کندی صورت می گیرد . بنابراین غرض اصلی از انجام این تحقیق بررسی علل اعتیاد جوانان شهر کرمان می باشد طبیعی است که این شناخت بعنوان یک وسیله موثر در برنامه ریزی های اجتماعی ، اقتصادی کاربرد عملی نیز خواهد داشت .

تعاریف عملی و نظری:

سن :

1. تعریف نظری: به سنی گفته می شود که فرد از زمان تولد تا حالا پشت سر گذاشته است.

2. تعریف عملی : در این تحقیق به 4 دسته تقسیم شده است 19-15 ، 24-20 ، 29-25 ، 34-30 .

درآمد:

1. تعریف نظری: میزان درآمدی که هر فرد در طول یک ماه به طور متوسط به دست
می آورد.

2. تعریف عملی: در این تحقیق به 4 دسته تقسیم شده است 000/100 – 000/50 ، 000/150 -500/100 ، 000/200-500/150 ، 000/300-500/200

وضعیت تاهل:

1. تعریف نظری: بررسی فرد و متاهل و یا مجرد باشد

2. تعریف عملی: در این تحقیق به 4 دسته تقسیم شده است مجرد ، متاهل ، مطلقه ، متارکه

شغل:

1. تعریف نظری: حرفه ای که فرد از طریق آن امرار معاش می کند در اصطلاح اجتماعی معنی کسب و کار

2. تعریف عملی: در این تحقیق به 2 دسته تقسیم شده است شاغل ، بیکار

تحصیلات:

1. تعریف نظری: میزان سواد معلومات هر فرد در مراحل مختلف آموزشی

2. تعریف عملی: در این تحقیق به 6 دسته تقسیم شده است بی سواد ، ابتدایی ، راهنمایی ، متوسطه ، دیپلم و فوق دیپلم ، لیسانس و فوق لیسانس بالاتر

جنسیت :

1. تعریف نظری: یعنی مرد یا زن می باشد

2. تعریف عملی: منظور مذکر یا مونث می باشد.

ایدز با هروئین به ایران می آید :

ایدز با نرخ هشدار دهنده ای در منطقه آسیای میانه و اروپای شرقی در حال گسترش است این آخرین و جدیدترین هشدار سازمان جهانی بهداشت است تازه ترین آمارهایی که در کنفرانس بین المللی ایدز در برزیل منتشر شده است ، نشان می دهد سرعت شیوع این بیماری با هروئینی که در افغانستان تولید و به دیگر کشورهای منطقه صادر می شود ، رابطه ای مستقیم دارد . براساس آمار منتشر ایران ، تاجیسکتان ، ازبکستان ، بلاروس، اوکراین از کشورهای هستند که در آینده با همه گیری بیماری ایدز روبه رو خواهند شد در حالی که تا چند سال پیش شمار مبتلایان به ویروس ایدز در این کشورها به نسبت بقیه ، کمتر بود . پروفسور بیرر ، از دانشگاه جانزها پلکینز در این کنفرانس تاکید کرد « شیوع بیماری ایدز همان مسیر قاچاق مواد مخدر در منطقه را دنبال می کند» او گفت : « مهمترین موضوع ، افزایش قابل توجه کشت خشخاش در افغانسان و همین طور این مسئله است که مقدار بسیار زیادی هروئین از این کشور به کشورهای دیگر قاچاق می شود. » هروئینی که از افغانستان به طور قاچاق خارج می شود از طریق آسیای ماینه و سپس از مسیر جمهوری های شوروی سابق به اروپای شرقی سرازیر می شود . آمارها همچنین از شروع ایدز بین مردان جوان این کشورها به دلیل روش های ناسالم تزریق مواد مخدر خبر می دهند ، چرا که تزریق مواد مخدر با استفاده از سوزن های آلوده به ویروس اچ . آی . وی ، مهم ترین عامل در ابتلا مردان جوان به بیماری ایدز به شمار می رود . آخرین تحقیقات سازمان ملل نیز نشان دهنده استعمال مواد مخدر به صورت تزریقی در 136 کشور جهان است که از این تعداد موارد مبتلا به ایدز در 14 کشور ، از طریق تزریق مواد مخدر
( هروئین) در رگ گزارش شده ، که ایران نیز جزء این 14 کشور است در هر حال ، بسیاری از متخصصان بیماری های عفونی معتقدند که شیوع ایدز از طریق استعمال مواد مخدر تزریقی ، فقط به جمعیت استعمال کننده مواد مخدر تزریقی محدود نمی شود . پروفسور بیرر در این باره گفت : « از آن جا که مصرف کنندگان هروئین ( از طریق تزریق) بیشتر مردان جوان هستند و از طرق دیگر فعالیت جنسی این گروه زیاد است ظرف چند سال آن ها می توانند جمعیت زیادی را آلوده به ویروس ایدز کنند . در حالی که آمار معتادان ایران در گزارش های مراکز مختلف ، با رقم های متفاوتی بیان می شود ، انتقال ویروس ایدز از طریق تزریق های مشترک در معتادان تزریقی ، با احتمال 65 درصد به عنوان اصلی ترین علت انتشار این بیماری در کشور شناخته شده است . جانشین رئیس ستاده مبارزه بات مواد مخدر چندی پیش گفت : براساس آمار رسمی ستاد مبارزه با مواد مخدر فقط 250 تا 350 هزار نفر مصرف کننده معتاد به هروئین در کشور وجود دارد و 145 هزار نفر نیز معناد تزریقی هستند که 60 درصد مبتلایان به بیماری ایدز در کشور را تشکیل می دهند » علی هاشمی همچنین آمار رسمی معتادان کشور را 4 میلیون نفر اعلام کرد در حالی که آمارهای نیروی انتظامی حکایت از وجود 2 میلیون معتاد در ایران دارد مرکز جرائم و مواد مخدر سازمان ملل نیز در جدیدترین آمارهای خود ، از وجود 3 میلیون تعداد به مواد مخدر در ایران خبر می دهد با تمام اختلاف نظرهای موجود کارشناسان هشدار می دهند میانگین سن آغاز استعمال مواد مخدر در برخی کشورها از جمله ایران رو به کاهش است و اجرای برنامه های در مورد آگاهی از خطرات مصرف سرنگ های آلوده و مشترک و تلاش در جهت ترک اعتیاد به عنوان تنها راه مبارزه با شیوع بیماری ایدز مطرح می شود.

نکاتی در مورد اعتیاد:

اعتیاد به مواد مخدر چیست؟

اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری مغزی پیچیده است که دارای نشانه های خاصی همچون درخواست بی اختیار و میل غیرقابل کنترل به استفاده از مواد مخدر ، علی رغم نتایج منفی آن می باشد . در این هنگام میل به استفاده از مواد به صورت یک رفتار بی اختیار در می آید که نتیجه مصرف طولانی مدت مواد و تاثیرات ناشی از آن بر عملکرد مغز و رفتار شخص است . در بسیاری از افراد مصرف مواد مخدر به صورت یک بیماری مزمن در می آید که احتمال برگشت مجدد شخص به مصرف مواد حتی پس از مدت زمان طولانی پس از قطع مصرف بسیاری قوی خواهد بود.

افراد با چه سرعتی به مواد مخدر اعتیاد پیدا می کنند؟

این سوال را به آسانی نمی توان پاسخ گفت . اینکه شما چگونه و با چه سرعتی به مواد مخدر اعتیاد پیدا می کنید به عوامل زیادی از قبیل ژن شما ( که از والدینتان به شما ارث می رسد) و وضعیت بیولوژیک بدن شما بستگی دارد مصرف کلیه مواد مخدر اثرات مضر و مخاطره انگیزی بر زندگی فرد دارد که از پیامدهای مصرف آن مواد است علاوه بر این از لحاظ حساسیت فرد و آسیب پذیری او نسبت به مواد مخدر تفاوتهای بسیاری وجود دارد ممکن است فردی از یک ماه مخدر برای یک یا چند مرتبه استفاده نماید هیچگونه تاثیر بدی در او بوجود نیاید ولی شخص دیگری که ممکن است حساسیت و آسیب پذیری بیشتری داشته باشد و با اولین مصرف دچار عوارض مصرف بیش از حد مواد ( overdose) شود بنابراین هیچ راهی وجود ندارد که از قبل پیش بینی کنیم که یک نفر چگونه به مواد مخدر عکس العمل نشان می دهد .

چگونه می توان متوجه شد که یک فرد به مواد مخدر اعتیاد پیدا کرده است ؟

هر گاه شخصی علی رغم آگاهی از عواقب منفی که بر اثر استفاده از مواد مخدر در انتظار او خواهد بود مانند : از دست دادن شغل ، بدهکاری ، مشکلات روحی و جسمی و بروز مشکلات خانوادگی مجدداً از مواد مخدر استفاده نماید چنین نتیجه گیری می شود که او به مواد مخدر معتاد شده است اما تاکنون ابزار یا لوازم خاصی در جهت بررسی و تشخیص این وضعیت به وجود نیامده است . متخصصین بهداشت و سلامت به منظور تشخیص این مسئله در مراجعینشان با طرح سوالاتی به این مشکل پی می برند:

ـ آیا تاکنون در ماشینی سوار شده اید که راننده آن از مواد مخدر استفاده کرده باشد؟

ـ آیا تاکنون به منظور ایجاد آرامش یا سرحال شدن و یا ایجاد احساس بهتر نسبت به خود از مواد مخدر استفاده کرده اید ؟

ـ آیا تاکنون پس از مصرف مواد مخدر به حالتی دچار شده اید که کارهایی را که انجام داده اید فراموش کنید ؟

ـ آیا تاکنون دوستان یا خانواده تان از شما خواسته اند تا مصرف مواد مخدر را کنار بگذارید؟

ـ آیا تاکنون بر اثر استفاده از مواد مخدر به مشکل برخوردار کرده اید؟

علائم یا نشانه های جسمی مصرف مواد مخدر چیست؟

نشانه های جسمی سوء مصرف مواد یا اعتیاد به آن بسته به نوع موادی که مورد مصرف قرار گرفته است و فرد مصرف کننده آن ، متفاوت می باشد علاوه بر این اعتیاد به هر نوع ماده مخدر تاثیرات فیزیکی کوتاه مدت و بلند مدت مخصوص به خود را دارا است به طور مثال فردی که از ماری جوانا استفاده کرده باشد ممکن است به علائمی از قبیل سرفه های مزمن یا ایجاد حالت آسم دچار شود مواد محرکی همچون کوکائین موجب بالا بردن ضربان قلب و فشار خون می شود در حالی که موادی مانند هروئین موجب پائین آمدن ضربان قلب و میزان تنفس فرد خواهند شد.

آیا درمان مناسب و موثری جهت درمان اعتیاد وجود دارد؟

اعتیاد به مواد مخدر می تواند عملاً از طریق رفتار درمانی به طور چشمگیری معالجه شود همچنین در رابطه با اعتیاد به مواد خاصی که همچون نیکوتین با دارو درمانی می توان آن را معالجه نمود.

روشهای درمانی برای هر فرد بسته به نوع اعتیاد و وضعیت شخصی او متفاوت است . در بسیاری از موارد روشهای چندگانه ای برای درمان اعتیاد لازم است تا به موفقیت برسیم . تحقیقات سه عامل اساسی را که پیش زمینه یک درمان موفق می باشد ، مشخص نموده است .

آیا اعتیاد به مواد مخدر یک رفتار ارادی است ؟

در ابتدا فرد ممکن است مصرف مواد را به صورت ارادی انتخاب نماید اما با گذشت زمان مصرف مداوم مواد شخص را مجبور می سازد تا از مصرف کننده اختیاری به یک مصرف کننده اجباری تبدیل شود . حال علت این امر چیست ؟ مصرف مداوم مواد اعتیاد آور فرد را به طور شگفت آوری دچار تغییر می نماید به صورتی که موجب خواهد شد او به یک مصرف غیرارادی و غیرقابل کنترل تبدیل شود.

آیا اعتیاد به مواد مخدر یک ضعف شخصی است ؟

اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری مغزی است . هر نوع ماده مخدر مکانیسم خاص خود را در تغییر عملکرد مغز دارا می باشد . اما صرف نظر از نوع ماده ای که شخص به آن معتاد شده ، بسیاری از تاثیرات ایجاد شده در مغز انسان یکسان است . این تاثیرات شامل ایجاد تغییرات ملکولی در سلولهای سازنده مغز و تغییر در حالات روحی و رفتاری و ایجاد تغییر در حافظه و نحوه تفکر و گاهی اوقات ایجاد تغییر در مهارتهای حرکتی مانند راه رفتن و صحبت کردن می شود . یک ماده مخدر می تواند به عنوان قوی ترین عامل ترغیب کننده یک شخص برای ادامه زندگی تلقی شود . شخص معتاد هر کاری را برای به دست آوردن مواد انجام می دهد و این گونه رفتار به سبب تغییراتی است که مواد مخدر در عملکرد مغز و اعمال اجتماعی فرد ایجاد می نماید .

آیا در درمان اعتیاد شخص بایستی واقعاً تمایل به ترک مواد داشته باشد؟

دو عامل اصلی که موجب می شوند شخص به ترک اعتیادش تمایل پیدا کند این است که یا دادگاه چنین حکمی برای او صادر کرده است یا یکی از نزدیکانش او را ترغیب کرده است تا به دنبال درمان برود . بسیاری از مطالعات علمی نشان داده است در هنگامی که شخص بر اثر فشار زیاد ، صرف نظر از عاملی که او را به سمت درمان سوق می دهد ، سعی بر غلبه بر اعتیادش نماید و در برنامه های درمانی شرکت نماید در این هنگام است که شخص می تواند از برنامه های درمانی بهره کافی را ببرد .

آیا در روشهای درمانی اعتیاد ، مشکل با یک بار مراجعه حل شدنی است ؟

مانند اکثر بیماریها ، اعتیاد به مواد مخدر نیز مانند یک بیماری مزمن است . برخی از افراد می توانند مواد مخدر را به سادگی کنار بگذارند یا پس از دریافت یک دوره برنامه توان بخشی مواد مخدر را ترک کنند اما بسیاری از افرادی که مبتلا به سوء مصرف موادهستند احتیاج به درمانهای طولانی مدت و گاهی برنامه های درمانی مکرر دارند.

آیا روشهای درمانی خاصی وجود داردکه انواع مختلف سوء مصرف موادرا درمان نماید؟

یک روش درمانی خاص که بتواند به یکباره اعتیاد را درمان نماید وجود ندارد اشخاص مختلف مشکلات خاص فردی را در مصرف مواد دارند و به طریق متفاوتی نیز به روشهای درمانی یکسان پاسخ خواهند داد ، حتی هنگامی که به یک نوع ماده مشابه اعتیاد داشته باشند در نتیجه افراد معتاد به یک سری درمان های خاص نیاز دارند که با احتیاجات فردی آنها سازگاری داشته باشد.

راههای پیشگیری از اعتیاد :

سیگار

سیگار( دخانیات) به سلامت شما صدمه می زند . دود کردن سیگار یکی از مهمترین عوامل سرطان ریه است . به علاوه باعث سرطان دهان ، حلق مثانه ، لوزالمعده و کلیه می شود . توتونهای جویدنی نیز می تواند باعث سرطان دهان، از بین رفتن دندانها و مشکلات دیگر شود.

سیگار ( دخانیات) بر روی رشد بدن هم تاثیر می گذارند به طور کل دود سیگار برای بدن مضر است خصوصاً برای نوجوانان زیرا بدنشان در حال رشد و تغییر است دویست نوع سم در دود سیگار وجود دارد که بر رشد عادی بدن تاثیر می گذارد و می تواند باعث بیماریهای چون : برنشیست مزمن بیماری های قلبی و بی نظمی در ضربان قلب شود.

سیگار ( دخانیات) اعتیاد آور است . سیگار محتوی نیکوتین است که ماده اعتیادآور بسیار قوی می باشد . سه چهارم جوانانی که به طور روزانه سیگار می کشند ، ترک کردن آن برایشان بسیار مشکل است .

سیگار می تواند شما را بکشد . سیگار دود کردن یکی از عوامل مهم مرگ و میر در جهان است . بیش از 400 هزار آمریکائی سالیانه در اثر سیگار کشیدن فوت کرده اند و بیشتر آنها سیگار کشیدن را قبل از سن 18 سالگی شروع کرده بودند.

قبل از اینکه خطر کنید . . .

قانون را بدانید . تمامی تولیدات دخانیات برای افراد زیر 18 سال ممنوع و غیرقانونی است .

آگاه باشید. اعتیاد به سیگار شدید بوده و ترک آن بسیار سخت است بیش از 90 درصد از نوجوانانی که روزانه سیگار می کشیند وقتی که شروع به ترک می کنند حداقل نشانه های بهبودی را نشان می دهند.

مراقب سن خود باشید . سموم سیگار می تواند بر روی ظاهر شما تاثیر بگذارد سیگار کشیدن می تواند باعث خشکی پوست شده و بر روی آن چین و چروک ایجاد کند . بعضی تحقیقات حتی رابطه سیگار کشیدن را با سفیدی زود رس موها و از دست دادن موی سر ثابت کرده اند.

هوشیار باشید. این می تواند سبب شود که شما در موقع ورزش کردن دچار مشکل شوید سیگار کشیدن باعث به شماره افتادن نفس شما و خستگی زودرس شده و جویدن توتون باعث خشکی شدید حلق و گلو می شود.

به دیگران فکر کنید. دود سیگار سلامت دوستان و خانواده شما را به خطر می اندازد تقریباً سه هزار نفر از غیر سیگاریها در اثر استشمام بوی سیگار از بیماریهای مثل سرطان ریه سالیانه می میرند.

حقایق را بدانید. هر روز بیش از سه هزار نفر زیر 18 سال معتاد به کشیدن سیگار می شوند که این یعنی بیش از یک میلیون نوجوان در هر سال و تقریبا یک سوم آنها در اثر بیماریهای مربوط به سیگار کشیدن می میرند.

به اطرافیان نگاه کنید . حتی اگر تعداد زیادی از نوجوانان سیگار می کشند در عوض تعداد زیادتری سیگار نمی کشیند بر طبق تحقیقات صورت گرفته در سال 2000 میلادی کمتر از 20 درصد از نوجوانان سیگار می کشند در حقیقت 64 درصد از نوجوانان سنین 12 تا 17 سال هرگز لب به سیگار نمی زنند.

چطور بفهمیم . . .

چطور شما می توانید متوجه شوید دوستتان سیگار می کشد؟

گاهی اوقات تشخیص آن بسیار سخت است اما علائمی وجود دارد که به شما کمک می کند اگر دوست شما یک یا تعداد بیشتری از این علائم را داشت می توانید بگوئید که معتاد به دود کردن سیگار است:

عطسه ، سرفه ، تنفس بد ، لباسها و موهای بدبود ( بوی دود سیگار) دندانها و ناخنهای زرد و کثیف ، سرما خوردگی مکرر ، کاهش حس بویایی و چشایی ، مشکل داشتن در هنگام ورزش کردن و فعالیت کردن ، خون دماغ شدن ( استفاده از توتونهای جویدنی) ، زخمهای مکرر ناحیه لب و دهان ( توتونهای جویدنی)

شما چه کاری می توانید برای کسی که سیگار می کشد انجام دهید؟

دوستی واقعی باشید دوسستان را برای ترک کردن ، تشویق کنید و برای کسب اطلاعات بیشتر مراجع پزشکی مربوطه را به او معرفی کنید.

سوال و جواب

سئوال. آیا سیگار کشیدن به شما آرامش می دهد؟

جواب. نه . سیگار کشیدن می تواند عمدتاً باعث افزایش نگرانیها و استرس ها شود.

سئوال. آیا سیگارهای نکشیدنی ( جویدنی) سالم تر از سیگارهای دودکردنی هستند؟

جواب. نه . سیگارهای نکشیدنی (جویدنی) می تواننمد باعث سرطان دهان ، گونه ، حلق ، معده شوند مصرف کنندگان این نوع دخانیات 50 مرتبه بیش از دیگران به سرطان منطقه دهان مبتلا می شوند کسانی که این مواد را مصرف می کنند دارای دندانهایی خراب ، نفس بدبو و زخمهای در دهان و لب ها هستند.

قبل از هر چیز به خانواده خود فکر کنید :

آیا تا به حال قبل از اینکه دست به مصرف سیگار و مواد مخدر بزنید به خانواده خود فکر کرده اید ؟ آیا به این فکر کرده اید که اعتیاد شما چه تاثیری بر آنها می گذارد ؟ اگر تا به حال به این موضوعات فکر نکرده اید کمی به آنها فکر کنید و بعد دست به این کار بزنید.

هروئین

تصور نکنید که شما ایمن هستید :

هروئین به شکلهای گوناگون وجود دارد ، هروئین خالص پودر سفید رتگی با مزه ای تند و تلخ است ، هروئین البته می تواند رنگهای متغیری داشته باشد از سفید تا قهوه ای تیره و این مسئله به مقدار ناخالصیهای موجود در آن بستگی دارد نوعی دیگر از هروئین قیر سیاه نامیده می شود ، در دسترس بوده و کشنده است . چون چسبناک است و شبیه قیر می ماند به آن قیر سیاه گفته می شود روشهای مصرف هروئین گوناگونی است ، تزریقی : داخل وریدی ، داخل ماهیچه ای یا زیرپوستی ، می تواند به بینی کشیده شود ( استنشاق شود) دود شود یا ممکن است به صورت کپسول خورده شود مصرف کنندگان نامهای مختلفی برای هروئین دارند بیشتر به آن هورس (HORSE اسب) یا اسمک (SMACK بو)
می گویند.

هروئین به گروه مواد افیونی ( NARCOTICS) تعلق دارد ، که هیجان ، اضطراب و خشونت تولید می کند بعضی دیگر از اثرات آن خواب آلودگی ، ناتوانی در تمرکز ،
بی حسی ، کم شدن فعالیت های بدنی ، انقباض دائمی مردمک چشم، انقباض دائمی رگهای زیر پوستی، سرخ شدن صورت و گردن، یبوست، حالت تهوع و استفراغ می باشد. هروئین یکی از پر مصرف ترین مواد مخدر است و فقط یک دوز (dose) از آن می تواند باعث اعتیاد شود . این ماده می تواند سلامت جسمی و روحی را از بین ببرد و تمایل برای مصرف دوز بعدی بسیار قوی است .

مشکلات جسمی که بر اثر مصرف هروئین به وجود می آید چه هستند؟

ـ بی خوابی ، رخوت ، کم اشتهایی یا بی اشتهایی ، تنفس نامنظم و یبوست و از دست دادن توان جنسی .

ـ استفراغ و احساس بی حالی و سستی

ـ شخص بیشتر و بیشتر به هروئین وابسته می شود و بیشتر و بیشتر می طلبد و قیمت آن هم روز به روز افزایش می یابد. فرد هروئینی شغل خود را از دست می دهد و تمام پول را برای خرید هروئین صرف می کند، خانواده و فامیل او را ترد می کنند و او سلامتی خود را از دست می دهد .

مشکلات روحی و روانی که بر اثر هروئین به وجود می آید چه هستند؟

ـ به خاطر از بین رفتن زندگی و آینده ، فرد دچار مشکلات روحی و روانی شدید می شود.

ـ بروز رفتارهای خشونت آمیز، بی نظمی یا بروز رفتارهای پانوئیدی .

ـ در بسیاری از مصرف کنندگان چون مخفیانه مواد مصرف می کنند نگرانیهای بسیار بوجود می آید . آنها ممکن است فراموش کنند چه کارهایی باید انجام دهند. هیچکدام از ارزشهای اخلاقی برای آنها ارزشی ندارد . مصرف کنندگان می توانند هزاران دلار خود را هر هفته صرف خرید هروئین بکنند و هر کار دیگری برای بدست آوردن پول انجام دهند. بسیاری از آنها به انجام جرمهای مختلف، پستی، رذالت و یا خرید و فروش مواد مخدر دست می زنند. برای بسیاری از معتادان به هروئین ترک کردن بسیار سخت است. فقط از هر ده نفر یک نفر موفق به ترک کردن می شود.

والدین چه عکس العملی نسبت به از دست دادن فرزندشان نشان می دهند؟

هیچکدام از ما در برابر تهدید مواد مخدر ایمن نیستیم، مواد مخدر زندگیها را نابود می کند .

( خانواده هنوز گیج هستند، نمی توانند بفهمند چرا پسرشان مرده. او دوز ( مصرف بیش از اندازه) یعنی چه؟ چرا؟ من اصلاً نمی دانستم که او معتاد به هروئین است. من مطمئن نیستم چه کار می توانستیم برایش انجام دهیم.) اینها صبحتهای یک مادر رنج کشیده در حال گریه است.

باید صادقانه بگویم که در درمان اعتیاد به هروئین نتایج خوبی تا به حال به دست نیامده .

فقط این را باید بدانید که وقت زیادی برای یاد گرفتن چگونگی فرار از این بلال خانمانسوز ندارید، خطر در کمین شماست.

هر روز تاخیر مانند بازی رولت روسی است، اگر ما فقط بدانیم که چه باید بکنیم و اصلاً چه باید بدانیم می توانیم جلوی خطرات بعدی را بگیریم .

حافظه پسرم خراب شده ، دیگه نمی تونم باهاش ارتباط برقرار کنم. هیچ ماده مخدری به این قدرت ندیده بودم. فکر می کنم هنوز دارم کابوس می بینم ، خدا کنه این آخرین کابوس زندگیم باشه.

برای بسیاری از خانواده ها دیگر آینده ای وجود ندارد آنها در این جنگ باخته اند زیرا فرزندشان اسیر شده. به هر دلیلی که فکر کنید، بچه ها باید درباره این خطر بیشتر آگاهی پیدا کنند قبل از اینکه تعداد بیشتری از آنها در اثر اعتیاد و اوردوز (Overdose) بمیرند باید آنها را مطلع کرد.

نتیجتاً، من نمی توانم وانمود کنم که جواب را می دانم ، اما من می دانم که خطرات بسیاری در سر راه مبارزه با مواد مخدر وجود دارد. و خطرات بیشتری در جامعه هست، فرزند ارشد من حالا بزرگ شده و من می دانم که باید اطلاعات بیشتری در مورد مواد مخدر کسب کنم. و هر چه بیشتر بدانم و بدانم، هر چقدر هم بدانم با زهم کم است . من هر شب دعا می کنم که بتوانم فرزندم را آگاه کنم و اینکه او هیچ وقت گرفتار این بلا نشود.

ـ نوجوانی در اثر مصرف بیش از اندازه (Overdose) هروئین در گذشت.

شارلوت، اهل نیویورک ، 19 ساله که نوازنده چیره دست ترومبون بود در اثر مصرف زیاد هروئین مرد، جنازه او در حالی که هنوز سرنگی در دستش بود پیدا شد.

( روزنامه سالزبوری پست 19 اکتبر 2000)

ـ پسر رماننویس مشهور در اثر مصرف بیش از اندازه مواد درگذشت .

سان فرانسیسکو، نه پول و نه عشق هیچکدام نتوانستند زندگی نیکلاس ترینا فرزند رمان نویس مشهور دانیال استیل را نجات دهند. او فقط 19 سال داشت، در حالی که جنازه او در حالی که در اثر مصرف بیش از حد هروئین مرده بود پیدا شد.

( روزنامه فرانسیسکو اگزامانیر، 24 سپتامبر 1997)

ـ در حوه دالاس هروئین موج می زند و مرگهای زیادی به همین علت روی داده است.

حومه شهر دالاس ، منطقه ای مساعد با 188000 نفر جمعیت در شمال ایالت دالاس است و فقط در طول 12 ماه 11 نوجوان در اثر مصرف بیش از اندازه (Overdose) هروئین
مرده اند.

( مورینگ نیوز – 5 اکتبر 2000)

در هر  لحظه از زندگی شما ، در قدم به قدم آن مواد مخدر در کمین است. اصلاً  فکر نکنید که شما ایمن هستید.

حقایقی درباره هروئین :

دسته بندی : مواد افیونی

شکل : سفید یا به صورت کریستالهای خرد شده یا پودر یا مایع .

طریقه مصرف : تزریق به داخل ورید ـ تزریق زیر پوست ـ به بینی کشیدن ـ دود کردن ، به صورت کپسول قورت دادن.

وسایل مصرف : کاغذ لوله شده ـ قاشق و چراغ خوراک پزی ـ پنبه ـ شریان بند ـ سرنگ ـ کاغذ سلفون ـ فویل ـ کبریت ـ قطره چکان ـ بطری ـ بادکنک .

حال مصرف کنندگان بعد از مصرف : تهوع ، نداشتن درد، احساس گرما، به رویا رفتن ، شنگول شدن.

ظاهر مصرف کنندگان : پوست خشک و شکاف بر روی دست ورید، سوخته شدن انگشتان ، سوخ شدن و تورم گردن، صورت و سینه ، منقبض شدن مردمک چشم ، آبریزش چشم، کرختی ، افتادگی پلک چشم.

اثرات بعدی مصرف : افسردگی ، ناتوانی در خوابیدن ، تمایل به مصرف بیشتر ، نگرانی

ترکیب با سایر مواد : با کوکائین ( دینامیت ) – با آمفتامیتن ( بمب) – با ماری جوانا ( بمب اتمی ) .

تاثیرات بر بدن :

تاثیرات کوتاه مدت : اسهال ، انقباض عضلات ، عفونت ، کاهش ضربان قلب و تنفس ، افزایش درجه حرارت بدن ، فشار خون ، بی خوابی ،

تاثیرات بلند مدت : کوما، فساد عضلات ، عفونت مزمن، اعتیاد جسمی و روحی، تنفس غیر عادی ، ضربان نامنظم قلب، مشکلات معده ، یبوست ، زبان به مغز .

تاثیر بر روی نوزادان ( در شکم ) : تحریک پذیری بالا ، لرزش، مشکلات عصبی، سفتی دست و پا، دیر متولدت شدن نوزاد.

قیمت : پودر ، هر اونس 2500 تا 5000 دلار .

توجه : قیمت بستگی به میزان خلوص، کیفیت ، اینکه از کجا آمده و مارک آن دارد.

ماری جوانا :

یکی از پر مصرف ترین مواد مخدر در آمریکا ماری جوانا می باشد. و در حقیقت اولین مادهع مخدری است که نوجوانان برای مصرف به سمت آن می روند . البته منظور ما این نیست که بخش عمده ای از نوجوانان ماری جوانا مصرف می کنند. در حقیقت، بر طبق ارزیابی های سال 1994 میلادی در مراکز پیش دانشگاهی در حدود 7/30 درصد گاهی مواقع ماری جوانا مصرف می کنند و 3/69 درصد اصلاً تا به حال ماری جوانا مصرف نکرده اند. بیشتر مصرف کنندگان ماری جوانا به سمت مصرف سایر مواد مخدر نمی روند.

ماری جوانا تاثیرات مضری بر جسم و روان شخص می گذارد. استفاده از ماری جوانا ممکن است حافظه کوتاه مدت را خراب کرده یا توانایی آن را کاهش دهد. درک مطلب و قوه تشخیص زمان را کاهش داده و توانایی انجام کارهایی را که نیاز به تمرکز و هماهنگی تمامی اعضاء بدن را دارند مثل رانندگی ، از انسان بگیرند .

تاثیرات کوتاه مدت مصرف ماری جوانا چه هستند ؟

-   خواب آلودگی و افزایش گرسنگی

-   ناتوانی در تشخیص زمان، خراب شدن یا کاهش حافظه کوتاه مدت.

-   کاهش توانایی انجام کارهایی که نیاز به تمرکز و هماهنگی اعضاء بدن دارند مثل رانندگی .

-   افزایش ضربان قلب

-   ترشح بی موقع اسید معده در نتیجه زخم معده

-   خون ریزی چشم ها

-   کاهش توانایی های اجتماعی

-   احتمال پارانویا و یا ایجاد نگرانی .

تاثیرات بلند مدت مصرف ماری جوانا چیست ؟

-   افزایش خطر ابتلاء به بیماری ریوی مزمن مثل سرطان .

-   کاهش سطح ترشح هورمون تستوسترون در مردها.

-   افزایش سطح ترشح هورمون تستوسترون در زنها .

-   پائین آمدن تعداد اسپرم و ایجاد مشکل ناباروری در مردها .

-   افزایش خطر ناباروری در زنها.

-   نیاز روانی به افزایش میزان مصرف مواد برای دسیابی به همان تاثیرات قبلی.

تحقیقات جدید نشان می دهد که 023/1 نوع از بیماریها مثل تروما ( زخم trauma) به خاطر مصرف ماری جوانا بوده است . بیش از یک سوم از تصادفات نیز در اثر مصرف ماری جوانا بوسیله راننده روی داده است .

بعضی از مصرف کنندگان ماری جوانا کشف کرده اند که مصرف ماری جوانا باعث افزایش اشتها شده و این سبب افزایش وزن می شود .

اگر شما یا یکی که شما او را می شناسید ماری جوانا مصرف می کند به او کمک کنید . با مشاور یا دوست یا والدینتان برای راهنمایی کردن او مشورت کنید و او را از این بلا نجات دهید.

حقایقی که شما به سرعت باید از آنها آگاه شوید :

1. قانون را بدانید . ماری جوانا غیر قانونی است. به همراه داشتن یا مصرف آن سبب دستگیری و به زندان افتادن شما می شود .

2. حقایق درست و حقیقی را بدانید . وقتی تحت تاثیر مصرف ماری جوانا باشید نمی توانید وظایف خود را خوب و نرمال انجام دهید و تمرکز خود را از دست می دهید .

3. آگاه باشید مصرف ماری جوانا باعث کاهش سطح اسپرم در مردان و افزایش ناباروری در زنان می شود .

4. از خطرات مطلع باشید. مصرف مواد مخدر باعث افزایش خطر ایجاد آسیب ها می باشد . افزایش تصادفات ماشین، سقوط ، آتش سوزی ، خود کشی و قتل و ... می شود .

5. مراقب سن خود باشید . مصرف مواد مخدر سبب پیری زود رس و افسردگی می شود .

6. با سلامت خود بازی نکنید. یکی از اتفاقاتی  که با مصرف مواد مخدر روی می دهد بیزاری فرد از جمع خانوادگی است.

7. کار خوب انجام دهید. مصرف مواد مخدر سلامتی ، تحصیلات، خانواده و حتی زندگی اجتماعی شما را به خطر می اندازد.

8. برنامه داشته باشید. کسانی که علاقه ای به شنیدن موسیقی ، تماشای تلویزیون، رفتن به سینما و کتاب خواندن ندارند بیشتر از دیگران در خطر مصرف مواد مخدر قرار دارند .

9. با مشکلات روبرو شوید. مصرف مواد مخدر باعث فرار شما از مشکلات نمی شود، فقط مشکلات بیشتری بوجود می آورد.

10. دوستی واقعی باشید. اگر شما می دانید که یکی از دوستان شما مشکل مصرف مواد مخدر دارد، او را راهنمایی کنید. فوراً به او کمک کنید.

علل گرایش جوانان به اعتیاد چیست؟

1. ضعف فرهنگی : عدم آگاهی والدین و به تبع آن فرزندان از تاریخ  پر افتخار خود به دلیل رواج کم سوادی در جامعه و عدم آگاهی از بدبختیها و شکنجه هایی که بیگانگان روا داشته اند.

2. ضعف اقتصادی : بسیاری از نظریات فقر اقتصادی یا بیکاری را عامل اعتیاد دانسته اند.

3. عدم ایجاد امنیت شغلی: به تبع آن موهوم بودن آینده که همگی به نوعی فشار روانی و یاس مزمن بدل شده و ادراه شخص را در صورت ضعف فرهنگی ضعیف می کند.

4. اجرای سیاست های ناصحیح دولت : سرکوب خواسته ها و نظریات جوانان از سوی مسئولین و در کنار آن آزادی خرید و فروش مواد در ملاعام بدون کمترین مزاحمتی برای عاملین آن ، برخلاف تمام شمارها در زمینه مبارزه با مواد مخدر اشاعه آن

اعتیاد یک پدیده شوم اجتماعی:

اعتیاد مرگ تدریجی و پایان تمام ویرانگی هاست. اعتیاد انتهای تمام لبخندهاست این واژه شوم نه تنها باعث مرگ احساس فرد می شود بلکه تبر بر ریشه عاطفی فرد می زند.

دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر ضمن اعلام تاسف از کاهش سن اعتیاد در میان جوانان می گوید:

« اعتیاد دلائل مختلفی می تواند داشته باشد در چنین وضعیتی که گذشته حال و آینده تاریک می شود انسان ها و خصوصاً یک جوان چه سرنوشت پیدا می کند و قانون گریزی پیدا می کند.

از عوامل دیگری نیز می توان نام برد:

1. آمادگی های که مربوط به فرد است .

الف) کمبود اعتماد نفس: مانند فردی که در مقابل درخواست دوستانش در کشیدن حشیش جرات مخالفت ندارد کنجکاوی و لذت طلبی.

ب) ناراحتی روانی: همچو کسیکه ناراحتی اعصاب دارد و برای کاهش افسردگی خود به جای مراجعه به پزشک مصرف مواد را شروع می کند.

ج) درد یا بیماری جسمی: فرد مسنی که دچار بیماری یا درد دائمی است و خود او یا خانواده اش به اشتباه از تریاک استفاده می کنند.

د) مورد خشونت قرار گرفتن : مانند پسر جوانی که مرتب از پدرش کتک می خورد و به همین دلیل بیشتر اوقات ناراحت است.

2. عوامل خانوادگی:

الف) مصرف مواد توسط دیگر افراد خانواده : فردیکه پدر یا برادرش در حضور او تریاک می کشد.

ب) رها ساختن فرزندان به حال خود

ج) تشنج و درگیری در خانواده

د) روش های تربیتی نادرست

ی) سطح پایین درآمد

3. عوامل اجتماعی :

الف) طرد شدن از طرف دوستان و بستگان

ب) فشارهای ناشی از محیط مانند خشکسالی و جنگ و به طور کلی هر مشکلی باعث اشکال در تامین مایحتاج شود.

ج) مهاجرت

د) ایجاد تغییرات فرهنگی و ارزشی در سطح جامعه

ی) پیروی از هنجارهای غلط گروهی

و) عوامل سیاسی و استعماری

ه) سنت ها و هنجارهای نادرست

تعریف معتاد:

معتاد به انسانی گفته می شود که از راههای گوناگون نظیر خوردن مواد مخدر ، تزریق آن ، دود کردن و . . . یک نوع ماده یا چند ماده را مصرف می کند که در صورت قطع آن میل جسمانی ، رفتاری یا هر دو با مشکل مواجه می شود علاوه بر این معتاد با تداوم مصرف از نظر ظاهری و رفتاری به تعریف صوری معتاد در جامعه شبیه شده است به تدریج هنجارهای جامعه معتادان و خرده فرهنگ ایشان را می پذیرد در نتیجه مصداق انگ یا برچسبی می شود که معتاد نام دارد از یک سو محصول کنش و واکنش مداوم و مرتبی بین ارگانیسم انسان و مواد شیمیایی و طبیعی یاد شده و از سوی دیگر محصول یک وفاق جمعی است توان بخشی معتادان قسمتی از اعتیاد زوای فرد معتاد و بازگرداندن او به شرایط طبیعی زندگی است که باید بر چسب و انگ معتاد زدوده شود تا مفهوم اعتیاد زدایی کامل گردد به عبارتی می توان گفت مصرف مواد مخدر و وابستگی به آن به عنوان اعتیاد در یک سمت و توانبخشی معتاد در جهت دیگر است به گونه ای که مجموعاً دو فرآیند متفاوت و متضاد را شامل می شوند اگر بخواهیم این دو فرآیند را ترسیم کنیم و سمت و سوی هر یک را به روشنی بنگریم خواهیم دید که چنان چه در جامعه مصرف مواد گسترش یابد و جمع زیادی را در برگیرد نشان دهنده ضعف توان بخشی است .

رویکرد مددکاری اجتماعی به کجروی های جامعه و اعتیاد:

مددکاری اجتماعی برای ورود به بحث کجروی ها و پدیده اعتیاد از مدخل ارزشهای اجتماعی وارد می شوند در واقع ارزش های اجتماعی مفاهیم و مورادی هستند که در یک جامعه مورد قبول و احترام اکثریت مردم بوده به نقش و اهمیت آن ایمان دارند .

ارزش های اجتماعی به گونه ای پاسخگوی نیازهای افراد جامعه هستند و تا زمانی که قادر به پاسخگویی نیازها باشند دوام می یابند از دیدگاه مددکاری اجتماعی پرداختن به معتاد و بازتوانی او موضوعی است مربوط به انسان این موضوع مربوط به مددجویی است که تحت شرایطی که مواد مصرف می کند اما پرداختن به اعتیاد و مبارزه و پیشگیری با آن توجه را از انسان و فرد معتاد به مجموعه ای از شرایط و اوضاعی معطوف می دارد که در ساختار اجتماعی آسیب زا شبه روابط اجتماعی معتاد و ویژگی های فردی وجود دارد که این شبه عوامل در نهایت موجود اعتیاد می شوند از این رو در فعالیت های مددکاری جامعه ای برای کاهش تقاضا مصرف مواد نخست بر هر یک از این عوامل درنگ می شود و سرانجام برای مقاوم سازی افراد و گروه های آسیب پذیر در برابر آسیب زایی اعتیاد طرحهای عملیاتی تنظیم می گردد.

سخن آخر : اصلی ترین بخش از فعالیت در زمینه پدیده اعتیاد اقداماتی اساسی در جهت پیشگیری از پیوستن افراد جدید به جرگه معتادان است همان گونه که در شرایط بروز همه گیری یک بیماری افراد سالم واکسینه می شوند امروز اعتیاد در جامعه ایران چنین نقشی را باز می کند برای سلامت خانواده ها و جامعه باید کودکان ، نوجوانان و جوانان علیه آسیب زایی اعتیاد مصون گردند.

تاریخچه مواد مخدر در ایران:

به شهادت تاریخ پایه گذاری و رواج دهنده مواد مخدر در ایران عوامل انگلستان بودند که در عصر صفویه کشت خشخاش و استفاده از تریاک رواج یافت به نحوی که ابتدا به دربار صفویه راه یافته و بعد از آلوده کردن شاهان و شاهزادگان و . . . بر درون مردم سرایت کرد به نحوی که گسترش تریاک آن قدر وسیع بود و در قهوه خانه ها به صورت رسمی به عنوان تلفن استفاده می گشت نکته قابل توجه این که در دوران صفویه مصرف تریاک به صورت خوردن یا شربت های مخصوص (جوشانده خشخاش) معمول بوده و از کشیدن تریاک ذکری به میان نیامده است طبق نقل مورخان شاه طهماسب صفوری و شاه عباس که تا اندازه ای به مضرات مواد پی برده بودند دستورات و قوانین و مجازات هایی را جهت منع مصرف مواد مخدر وضع کرده ولی در این امر چندان موفقیتی کسب نکردند در زمان حکومت قاجار با حیله انگلیسی ها بسیاری از مزارع کشت گندم و دیگر محصولات فقیر زارعی به کشت خشخاش اختصاص داده شد و خرید و فروش مواد مخدر رواج یافت روز به روز درآمد شاهان و درباریان وقت از داد و ستد تریاک افزایش یافت . خرید و فروش آن در انحصار دولت بود از آن جا که صدور مواد مخدر از خاور دور به نقاط مختلف جهان نیز بایستی از ایران و ترکیه صورت می گرفت در گسترش اعتیاد در مناطق نیز اهتمام وارد عمل به عمل آید در این میان ناآگاهی و کمبود رشد فرهنگی برای گسترش کشت خشخاش و اعتیاد عامل موثری بود به طوری که پزشکان انگلیسی تریاک را به عنوان داروی موثر برای درمان بیماریهای مختلف دندان درد ، سردرد، گوش درد معرفی و تجویز می کردند و چندی نگذشت که مواد مخدر به صورت خانگی در هر حانه و کاشانه راه یافت گردانندگان این تجارت خانمان سوز به منظور کسب منافع افزون تر و آلوده ساختن بیشتر جامعه با تصویب قوانین مختلف به تشویق و ترغیب مردم و استعمال تریاک پرداختند و برای مصرف هر چه بیشتر آن جوایز تعیین کردند به طوریکه در دوازدهم ربیع الاول 1329 هجری قمری دولت وقت قانونی را جهت رشد و گسترش و تشویق کشت تریاک و مصرف آن تجویز کردند به بهانه افزایش درآمد کشور هر روز بر شمار معتادان اضافه می گردیده و اداره انحصارات تشکیل شد و در سراسر ایران شعبه ای دایر کرد و هر کجا شعبه ای نداشت پاسگاه های انتظامی چنین وظیفه ای را عهده دار شدند بدین ترتیب روز به روز مساله کشت خشخاش و اعتیاد مردم به تریاک گسترش بیشتری یافت و در حکومت پهلوی به اوج خود رسید به نحوی که خاندان آمریکایی شاه خود رهبری قاچاق مواد مخدر و اشاعه آن در جامعه را بر عهده گرفتند . میلیارها دلار تریاک از طریق افغانستان و ترکیه خریداری شد که قسمتی از آن به طور خام در بازار داخلی ایران به فروش رسید و قسمت دیگری در لابراتور مخفی تهران به هروئین تبدیل شده و علاوه بر عرضه در بازار داخلی به آمریکا و اروپا قاچاق شد.

تاریخچه مواد مخدر درجهان:

مواد مخدر سابقه ای طولانی دارد در طول تاریخ انسان از مواد مخدر به عنوان دارو جهت التیام دردها استفاده می کردند و زمانی هم برای ایجاد لذت و در اثر ناراحتی ها و همچنین در جشن ها و مراسم مذهبی و گاهی توسط جادوگران مورد استفاده قرار می گرفته است با بررسی آثار مکتوب و لوحه های گلی که از سوی سومریان باقی مانده است چنین استنباط می شود ، سومریان اولین کسانی بودند که تریاک را کشف کردند و علاوه بر این از آن به عنوان یک داروی مسکن استفاده می کردند تدریجاً به عنوان یک مخدر مورد استفاده قرار می گرفت و نام گیاه شادی بخش بر آن نهادند علاوه بر سومریان ، اقوام آشور ، مصر و روم نیز تریاک را می شناختند و از آن استفاده می کردند اطباء بزرگی نظیر سقراط ترکیباتی از تریاک را برای بیماریهای مختلف جسمی و روحی تجویز می کردند سابقه استفاده مواد مخدر همان طور که اشاره شد بیشتر جنبه طبی داشت و فقط به دستور اطباء مصرف می شد که در آن زمان اعتیاد ابعاد وسیعی نداشت و به صورت مسائل اجتماعی و سیاسی بروز کرده و ابعاد سیاسی و بین المللی به خود گرفته است با شروع انقلاب صنعتی ( اواخر قرن 17 و اوایل قرن 18) و بسط ارتباط کرد تجارت و از همه مهم تر نیاز صنایع نوپا انقلاب صنعتی به سرمایه روند جدیدی در مسائل مختلف جهانی آغاز شد در این میان تریاک نیز نقش تازه ای پیدا کرد این ماده در کنار سایر ترفندهای استعماری به عنوان وسیله برای جذب سرمایه کشورهای جهان سوم نابودی نیروی انسانی و فرهنگ و اقتصاد ملی کشورها مورد مبادله قرار گرفت . عملکرد کمپانی هنر شرقی در کشور به منظور سرمایه گذاری صنعتی خرید مواد اولیه و خام صنایع و ادویه جات موجود در کشورهای آسیای شرقی نیاز شدید به سرمایه پیدا کرد اما به دلیل کمبود ضعف مالی به خصوص کمبود طلا و نقره گاهی در این کشور توجهش را به دیگر کشورها به خصوص کشورهای مستعمره متمرکز نموده و برای نیل به اهداف خود به ترفندهای متعددی دست زدند یکی از شگردها توسل به تجارت تریاک در آسیای شرقی بود این کمپانی با در دست گرفتن تجارت تریاک در آسیای شرقی به خصوص در کشور چین ، طی سالیان دراز تجارت سود برد و بسیاری از مردم این کشورها را به دام اعتیاد کشاند و دولت چین که از خروج سرمایه و شیوع تریاک وحشت زده شده بود به مقابله با این کمپانی برخاست و تقاضای منع تجارت تریاک را از کمپانی مزبور نمود . اما این کمپانی به خواست دولت چین توجهی ننموده و بر عمل خود اصرار ورزیده و به همین دلیل دولت چین مجبور به مصادره تریاک های این کمپانی شد که نیروی نظامی بریتانیا به پشتیبانی از کمپانی وارد مبارزه شدند و طی 2 جنگ به جنگ های تریاک شکست سختی بر نیروی نظامی چین وارد نمود و نهایتاً علاوه بر خسارت موفق شدند از چندین بندر چین برای حمل و نقل و توزیع تریاک استفاده نمودند.

پیشینه پژوهش :

هدف این تحقیق بررسی عوامل اقتصادی اجتماعی موثر بر اعتیاد معتادان مستقر در زندان شهرکرد می باشد.

چکیده :

 یافته های تحقیق نشان می دهد که اکثر معتادان از وضعیت اجتماعی اقتصادی پائینی برخوردارند ضمناً در حدود 40 درصد از آن ها بیکار هستند. این تحقیق نشان می دهد که بین سطح تحصیلات ، درآمد ، ساخت خانواده ، میزان دستیابی به اهداف ، میزان انزواطلبی ، میزان ناکامی در زندگی ، میزان امید به آینده و بزهکاری و اعتیاد رابطه معنی داری وجود دارد در پایان نامه پیشنهاد می شود به منظور حل این مسئله اجتماعی علاوه بر عرضه و تقاضا نیز کاهش می شود از طرفی دیگر ، هنجارهای اجتماعی در این زمینه تقویت
می شود همچنین این مسئله بایستی در سطح کلان مورد بررسی قرار گیرد ( صالحی ، فرحناز ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه شیراز)

هدف این تحقیق بررسی تاثیر کار درمانی و فعالیت های گروهی ورزشی و گروهی بحث بر کاهش افسردگی معتادین تهران.

چکیده:

 جهت بررسی تاثیر فعالیت های گروهی کار درمانی گروه های ورزشی Physical excersie group و گروه بحث discussion group بر کاهش میزان افسردگی معتادین مرکز نازپروری تهران با آزمون سنجش افسردگی Beck Depression Scale مورد ارزیابی قرار گرفتند واحدهای پژوهشی به 2 گروه 30 نفره تقسیم شدند نتایج حاکی است مقایسه میانگین سطح افسردگی پس از آزمون در 2 گروه شاهد و مورد اختلاف معنی داری نشان می دهد که بیانگر آن است اگر چه با ترک اعتیاد بازپروری معتادین در هر 2 گروه مورد و شاهد کاهش افسردگی وجود داشته باشد اما گروه مورد که برنامه های گروهی ورزشی و بحث را داشته اند کاهش افسردگی بیشتری را نسبت به گروه شاهدشان دارند ( ماندنی ، ماشاء ا... ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، تهران )

هدف این تحقیق بررسی وضعیت شغلی معتادین به مواد مخدر در بیمارستان فارابی در طی سال های 76 تا 77 .

چکیده:

در تحقیق به عمل آمده در بیمارستان فارابی وابسته به سوء مصرف مواد بستری شده طی سالهای 76 تا 77 که مجموعاً 114 بیمار بودند نتایج زیر حاصل گردید 1) مواد افیونی رایج ترین مواد سوء مصرف هروئین و پس از آن تریاک رایج ترین مواد افیونی مورد سوء مصرف در افراد مبتلا به مصرف مواد مخدر است . 2) سوء مصرف و وابستگی به مواد در مردها شایع تر از زن ها است به طوری که 96/5 درصد از بیماران وابسته به سوء مصرف مواد مرد بودند . 3) سوء مصرف مواد ممنوع در گروه سنی 34 سال به بالاتر (48/3 درصد) ، گروه سنی 12 تا 17 ساله (25/6) ، 18 تا 25 (72/5) ، 26 تا 34 ( 31/6) بالاترین میزان بوده است . 4) میزان سوء مصرف مواد در بیماران متاهل 67/5 درصد ، بیماران مجرد 27/2 درصد و 5/3 درصد متارکه بودند . 5) شغل آزاد با 29 درصد و بیکاران 28 درصد بیشترین میزان معتادین را به خود اختصاص داده است . 6) سوء مصرف مواد بین اهل فن و پزشکی وجود نداشت که امکان دارد به علت اطلاع و ترس از پیگیری های بعدی باشد ( آدینه و نر ، فرود ، پایان نامه دکتری ، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه)

هدف این تحقیق بررسی پدیده خشونت در خانواده های پدر معتاد و رابطه آن با نوع اعتیاد ، سابقه جنایی ، وضعیت شغلی وضعیت تحصیلی پرداخته است .

چکیده :

نتایج این پژوهش نشان داده است 2/17 درصد خانواده ها هیچ خشونتی وجود نداشته است و در مقابل در کمتر از یک درصد خانواده ها تنها خشونت جسمی و 2/18 درصد خانواده ها تنها خشونت روانی و 6/63 درصد خانواده ها هر 2 نوع خشونت جسمی و روانی وجود دارد همچنین یافته ها بیانگر آن است بین نوع خشونت و دفعات تکرار خشونت با نوع اعتیاد ، سابقه جنایی ، وضعیت شغلی و سنی مردان رابطه معناداری وجود ندارد اما با تحصیلات مرد رابطه معناداری وجود دارد.

هدف این تحقیق بررسی عوامل  شخصی خانوادگی و روابط اجتماعی موثر بر بازگشت به اعتیاد در مورد معتادان .

چکیده:

 معضل اعتیاد را می توان مهم ترین مسئله و آسیب اجتماعی سال های اخیر دانستن وی ویژگی خزنده و پیشینه رونده اعتیاد بر حساسیت و اهمیت مسئله می افزاید به دلائل متفاوت هر روز به تعداد کسانی که به مصرف مواد مخدر وابسته می شوند افزوده می گردد به نظر نمی رسد آمارهای رسمی بیان گر تمام واقعیت های موجود نمی باشد حتی اگر بپذیریم که آمارهای موجود تعداد واقعی معتادان را معین می کند نیز ماهیت مسئله تغییر نمی کند علی رغم این که در سراسر دنیا بسیاری با اعتیاد دست به گریانند هنوز شیوه ای که بتوان این بیماری را به طور دائمی و قطعی درمان کرد یافت نشده است حتی پس از اینکه معتاد مصرف مواد مخدر را برای مدتی طولانی قطع نماید نیز نمی توان امیدوار بود که مصرف مواد را از سر بگیرد معتاد پس از آغاز مجدد مصرف به سرعت به اوج مصرف می رسد و شرایطی به مراتب برتر از دوره قبل از قطع مصرف مواد پیدا می کند حتی تعدادی از معتادان به دلیل روی آوردن مجدد به مصرف مواد مخدر جان خود را از دست می دهند متاسفانه امروز با تعداد فزاینده مراکز روبه رو سیستم در مقابل وجوه و مبالغ قابل توجهی نسبت به ترک معتادان اقدام می کنند در میان معتادان بسیاری را می توان یافت که تمایل به قطع مصرف مواد دارند اما تلاش مکرر آن ها برای قطع مصرف به شکست می انجامد.

چارچوب تئوریک:

از دید جامعه شناختی افرادی که به طرف انحرافات و کجروئیهای روی می آورد ناشی از مشکلات روحی و روانی آنهاست دور کیم تائید این گفته را با بیان زیر روشن می کند.

در زمانی که فرد رابطه فرد با گروه و یا با جامعه کم شود آغاز سرخوردگیها است در اثر این وضع ایجاد شده ، فرد دیگر نمی تواند ارزشها و هنجارهای جامعه را درونی کند این وضعیت زمینه انحراف محسوب می شود.

اریک فرم معتقد است زمانی که فرد دچار سرخوردگیهای اجتماعی شد و ناراحتی های روانی و عقده ها در او به وجود آمد سعی خواهد کرد به چیزی پناه ببرد که آرامش او راحتی موقتا تامین کند تامین امنیت از دست رفته ، خود را به راهی می کشاند . برای اینکه این افراد خود را بشناسد باید مشکل آنها را ریشه یابی و حل کرد تا امنیت سابق را بدست آورند.

سی لایت معتقد است که باید اول مشکل اجتماعی را شناخت و حل کرد و درمان در مقطع زمانی خاص می باشد ( محمد حسین فرجاد ، جامعه شناسی انحرافات ، 1370).

جامعه شناسان عقیده دارند ، نیاز هر جامعه به مواد مخدر نشانه انحطاط و سقوط جامعه است و به عقیده سیاستمداران  جهان ، برای تسخیر مملکتی و تضعیف و تصاحب ملتی . هیچ عاملی بهتر از تریاک نیست آنها معتقد هستند برای مغلوب ساختن ملتها یک کیلو تریاک و یک حقه و افور از چندین تانک و هزاران توپ موثرتر است . ( عبدالحسین شاکری ، مواد مخدر و اعتیاد 1368 ص 15) براساس تحقیقات انجام شده توسط « رواندرز» عدم رشد عاطفی ، پائین بودن آستانه تحمل در برابر مشکلات و آسیب شدید در قدرت منطق قضاوت ، ارزیابی واقعیت ها و نتیجتاً عدم توانایی در انتخاب شیوه های عقلی و عملی به منظور رفع مشکلات از جمله عواملی هستند که در زمینه های ابتلا به اعتیاد موثرند . کلمن معتقد است که مواد مخدر گاهی برای رهایی از تنهایی ، احساس گناه و افسردگی بکار می رود و چون موقتاً باعث از بین رفتن این علائم می شود فرد را تقویت می کند و به صورت شرطی عمل کرده و فرد را به سوی مواد مخدر می کشاند و در نتیجه به دام آن می افتد. افراد معتاد تاثیر دینامیک خانواده و الگوهای رفتار اعتیادآور در خانه بوده اند.(دکتر سید احمد احمدی روانشناس نوجوانان و جوانان ) (137 ، ص 182 – 180 )

رویکرد سیستمی و کل نگر به مسئله سوء مصرف وابستگی به مواد مخدر

رویکرد سیستمی در تبیین پدیده ها ، وقایع و رفتارها تحولی وسیع در روند رو به گسترش علوم و فنون ایجاد نموده در پایگاه سیستمی ( سیستم عبارت است از موجودیتی متشکل از عناصر مرتبط و متعادل به گونه ای که این ارتباط و تعادل سیستم نوعی کلیت و تمامیت می بخشد در این رویکرد به فرد و محیط به منزله اجزای مرتبط به هم نگریسته می شود که هر یک بر دیگری تاثیر می گذارد و از آن تاثیر می پذیرد ولی در عین حال به منظور رسیدن به هدفی یکسان ناگزیر از همکاریند . پژوهش ها نشان داده است که جزء نگری رویکرد که کاهش گرایانه شرط کافی در تبیین امور نیست . به عبارتی دیگر فرد انسان خود بعنوان یک سیستم متشکل از خرده سیستم ها در تعادل و روابط دائمی با سیستم های پیرامونی خود است .

در دیدگاه سیستمی به مواد مخدر نیز نه فقط فرد و بلکه پیرامون او نیز تاثیر گذارند حاصل این تغییر رویکرد دگرگونی حاصل در روش های درمان و خصوصاً پیشگیری از سوء مصرف مواد در جوانان و نوجوانان بوده است ( شاکری ، عبدالحسین ، مواد مخدر اعتیاد ، انتشارات سال 1368 ص 15)

روش تحقیق:

پیمایش ( Survey) روشی در تحقیق است که فراتر از یک فن خاص در گردآوری اطلاعات است و هدفی آن اکتشافی ، توصیفی و تبیینی است هر چند عمدتاً در آن از پرسشنامه استفاده می شود اما ابزار دیگری از قبیل مصاحبه ، مشاهده تحلیل محتوا هم کاربرد دارد مشخصه روش پیمایش ، مجموعه ساختمند یا منطقی از داده هاست که هر مورد از آن بر حسب متغیر گردآوری می شود از آن جا که پرسشنامه ساده ترین راه تهیه ماتریس داده های ساختمند است لذا رایج ترین ابزار مورد استفاده در تحقیق پیمایش ، پرسشنامه است اما ضرورتاً پیوندی بین تحقیق پیمایش و پرسشنامه وجود ندارد.

ابزار گردآوری و اطلاعات:

ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه می باشد.

جامعه آماری:

جامعه آماری را جوانان شهر کرمان تشکیل می دهند جامعه آماری این تحقیق 222661
می باشد.

روش تجریه و تحلیل اطلاعات:

تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش از طریق فرمول های آماری (فراوانی ، درصد فراوانی و . . . ) استفاده شده است و همچنین برای سنجش فرضیه ها از ضریب همبستگی x² (کای دو ـ کی دو) یا سایر ضرایب مورد نیاز استفاده شده است . لازم به ذکر است کلیه مراحل آماری پژوهش به وسیله کامپیوتر و نرم افزای SPSS انجام پذیرفته است.

‹‹ بخش هشتم››

هنجاري هايي درتربيت

 روش پرورش نوجوانان و جوانان

- سخني ازامام علي (ع) درموردنقش معلم‹‹ كسي كه خود را درمقام راهبري مردم قرار مي دهد، بايد بيش از آنكه به تعليم ديگران بپردازد، به تعليم خويش اقدام كند. وتأديب او به عملش، پيش از تأديب بوسيله زبانش باشد. كسي كه معلم ادب كننده خويشتن است ، به احترام سزاوارتر از كسي است كه (فقط) معلم ومربي مردم است››.

- ازدستوردادن مستقيم ومكرر به كودكان خودداري كنيد. بگذاريم كه خودش آنگونه رفتاري راكه از او انتظار داريم درك واحساس كند .اولياء بايد دربرخورد رفتاري قابل ارزش وآگاهانه ومبتن برآزادي ارائه دهند نه  ناگهاني وعكس العمل وانفعالي كه موجب اختلالات رواني دررفتارهاي بعدي آنان گردد. بايد بدانيد مقررات مربوط برآنان به چه علت وبراي چه وضع شده است ودليل كارها را بدانند تا بهتر پذيرا باشند ودراين راستا بايد سعي شود.

دادن آزادي به نوجوان  موجب ايجاد روحيه اي استقلال طلبانه وكنجكاو در آنان مي گردد درنتيجه ، تلاش وكوشش آنان درتسلط به محيط افزايش يافته وداراي روحيه اعتماد به نفس مي گردد. بطوريكه دربرخورد با موقعيت هاي جديد آمادگي استفاده از شيوه مناسب براي انجام عكس العمل مناسب دروجودشان  متبلور مي گردد. البته تشويق والدين به اين امر كمك بسزايي مي كند.والدين ومربياني كه ازآزادي وحركت وتكاپوي جلوگيري مي نمايند، باعث ازدست دادن يا ضعيف شدن روحيه كنجكاوي وانگيزه استقلال طلبي واعتماد به نفس آنان مي گردد. تا آنجا كه بيشتر آنها حس ابتكارواستقلال خود را از دست داده ودرانجام كارها ناتوان شده وفاقد پايداري واستقامت دركارها مي شود ولذا دربرابر مشكلات با سختي ودشواري روبروگشته وازانجام كارها سرپيچي نموده ومرتب شكايت مي كنند. به نظر مي رسد علت اين كارها فقدان تشويق وآزادي عمل براي كوشش هاي اوليه دوران نوجواني باشند. اختلافات والدين دردشواري هاي امور جنسي، عدم همكاري ودرك يكديگر اختلاف سني، اختلاف عقيده، وهمچنين اختلاف دوستان وفاميل وبطور كلي، فقدان روابط محبت آميز بين والدين، درايجاد ارتباط بي دغدغه وسالم ويا دشواري هاي عاطفي وناسازگاري فردي ومشكلات يادگيري دانش آموز تأثيربسزايي دارد.

- همانند سازي يا الگوگيري: همانند سازي جرياني است ناخودآگاه كه با احساس لذت وآرامش كودك تداعي مي شودو روابط تنگاتنگ يا منبع پاداش دهنده وتشويق كننده دارد، بطوريكه كودكاني كه همانند سازي شديد با والدين ومربيان خود دارند كه آنان را گرمتر وپرمحبت تر وپاداش دهنده تر احساس كنند واين نكته گواه براين است كه اساس وپايه همانند سازي، عشق ومحبت واحترام به والدين ومربي نسبت به شخصيت كودك نهفته است ووالدين هرقدر بتوانند با كودكان ارتباط نزديك حاصل كنند، درايجاد اين جريان موفقتر خواهند بود. والدين پرخاشگر، فرزندان پرخاشگري را پرورش مي دهند وهمچنين پدر ومادر مؤدب وبا مهر ومحبت ، كودكان باادب وپراحساس وبا محبتي را تربيت مي كنند. تحقيقات نشان داده است كه به بغرنج ترين مسائل رواني درجوانان بعلت نقص وضعف تربيتي دردوران اوليه زندگي آنان  ايجاد گرديده است.

- به تجربه ثابت شده كه والدين بي توجه، وآنان كه وقتي را صرف تربيت فرزندانشان نمي كنند ازسوي نونهالان خود جدي گرفته نمي شوند . دخالت دركارهاي كودكان بايد بطور راهنمايي وارشاد باشد. نه بصورت امر ونهي- تا روح لطيف كودك درسازگاري با عمل، توافق بيشتري ازخود نشان دهد. برخورد با موقعيت هاي تازه بخصوص درروابط اجتماعي درصورت جذاب بودن به تجديد سازمان شخصيت كودك مي پردازد.

- مربيان ووالدين بايد واكنش ها ورفتارهاي نوجوانان را ، كه موجب ناسازگاري وناكامي  مي شود وآنها را تحت فشار قرار مي دهد احساس  كرده وفوراًبه گونه اي عاقلانه وي را از چنان موقعيتي خارج نمايند وهمواره باعث وگفتگوي دوستانه اورا راهنمايي وارشاد نمايند. تنبيه وبرخوردهاي خشن دراين موقعيت سبب پرخاشگري بيشتر شده، ايجاد بيماري ها و ناسازگاري هاي رواني ديگر خواهد شد.

- تقويت اعتماد به نفس دركودكان محركي است كه مي تواند آنان را درانجام بهترين كارها ياري دهد اگر اعتماد به نفس ازكودك سلب شودكودك درخود احساس ناامني كرده وشوق واشتياق انجام هيچ نوع كاري را نخواهد داشت واگر اين احساس ادامه يابد كودك به فردي ناتوان وبي مصرف تبديل خواهد شد. از راه تشويق وبشارت دادن درباره كارهاي خوب ونكات مثبت اخلاقي وعدم سختگيري دركودك ونوجوانان مي توان وي را به سعي وتلاش واستقلال شخصيتي اش رشد خواهد نمود. ايجاد ارتباط با نوجوانان مستلزم صرف وقت است كه دراين رابطه والدين ومربيان بايستي از اوقات مفيد خود سرمايه گذاري كنند وحتي المقدور اوقات    ويژه اي را براي اين مهم درنظر بگيرند . والدين بايد براي قدرت تشخيص نوجوانانه احترام قائل شوند بطوري كه آنان باوركنند كه وجود دارند ومي توانند فكر كنند، استقلال نمايند ونظريات خود را براي ديگران تشريح نمايند.

نقش خانواه

- وقتي كه به كمك نيازداريد، نزديكان وبستگان مجرب خود را فراموش نكنيد. اعتماد آنها خيلي بيش ازآنچه شما مي پنداريد، مي تواند ياري دهنده باشد. معمولاً دختران جوان مسائلشان را كمتر باخانواده خود مطرح مي كنند واين شايد بدان جهت باشد كه اغلب خودپدرومادرها يك بخش ازمشكلات جوانان هستند وچه بسا اصلاً خود مسبب وايجاد كننده مشكل باشند. حقيقت اين است كه رشد رواني اكثريت غريب به اتفاق كودكان، دورازچشم پدر ومادر پيش مي رود آنها از روحيات فرزندان خود بي خبر مي مانند واين باعث بسياري ازسوءتفاهم ها مي شود. مواردي هست كه جوانان نمي توانند راحت با والدين خود صحبت كنند وموضوعاتي هست كه درحضور آنان نمي توانند برزبان آورند، چراكه فكر مي كنند پدر ومادر نمي توانند خود را به جاي آنها بگذارند ومسائل ومشكلاتشان را درك كنند . ازطرف ديگر ، احتمالاً وقتي والدين مقاومت جوانان را درمقابل عقايدشان مي بينند وآشفته مي شوند واز كمك بازمي مانند اگر اين موانع برطرف شوند، همكاري والدين مي تواند بسيار مفيد واقع شود ووالدين صميمانه دلشان مي خواهد كه فرزندانشان مشكلات خود را با آنان مطرح كنند بنابراين اگر يك جوان فكرمي كند كه آنان نخواهند توانست مشكلاتشان را درك كنند ، بازهمه بهتر است موضوع را امتحان كنند. شايدتصور او اشتباه باشد به هرحال تحسين كساني كه مي توانند ازآنها انتظار كمك داشت پدر ومادريا جانشينان آنهاهستند .

برخوردهاي نامطلوب

-  علل وعوامل گوناگوني دربروز رفتارهاي نادرست درروابط دختران وپسران نقش دارند كه  مي توان بطوركلي اين عوامل را به سه دسته زيرتقسيم كرد:

1- نوجوانان وافكار غيرواقعي او،          2- خانواده وشيوه برخوردآنان با نوجوانان؛

3- شيوه برخورد جامعه با نوجوانان.

1- نوجوانان به دليل غلبه بر‹‹ خودمحوري شناختي›› برذهنش، نمي تواند به آساني درخصوص وجود فقدان شقوق ديگري از واقعيت ويا امتحان خطا بودن انديشه خود، فكر كند. به سختي ديگر نوجوانان به آساني نمي تواند از ذهن خويش خارج شود وذهن ديگران را نيز درنظر بگيرد. به همين لحاظ است كه درمورد انديشه وباور خود مطلق عمل مي كند وبا ور خود را تقريباً بطور مطلق درست مي پندارد. همين مسئله باعث مي شودكه كمتر به عواقب عمل خويش و وقايعي كه ممكن است درآينده ، بوقوع بپيوندند، بينديشيد يكي ازمنابع بسيارمهم درتغذيه فكري نوجوانان، وجود افكاروشايعات رايج بين آنها است ، افكاري كه معمولاً درگفتگوهاي خصوصي وگاه بصورت حرف ها ومسائل پيش پا افتاده،ولي درعين حال قطعي ، بين نوجوانان رد وبدل مي شود. اين افكار معمولاً به اطلاع مربيان ، پدران ومادران نمي رسد. به اين لحاظ براي آنان‹‹ نامرئي ›› است اين افكاردرس هاي نامرئي است كه به مشكل غير رسمي بين نوجوانان رد وبدل مي شود واز طريق گفت وشنودهاي مكرر آنها را مي آموزند وماحصل  آنها را بصورت راهنماي عمل، مورد استفاده  قرارمي دهند.

2- دومين وبهتراست بگوييم مهمترين عامل دررفتاردرست يا نادرست دربرخورد دوجنس ، خانواده است. خانواده نقش تعيين كننده اي دراين زمينه دارد. پدر ومادر ازبدو تولد فرزندشان بايد درانديشه شكل دهي رفتاراجتماعي او باشند.

- يكي ازمهمترين مواردي كه درزمينه‹‹ تربيت اجتماعي›› مي بايد درنظر داشته باشيم. آماده ساختن فرزندانمان برايجاد ودورشدن با جنس مخالف است .بايد او رابراي اين رودررويي وبرخورد اجتماعي، آماده كنيم. نه مي توانيم فرزندمان را به گونه اي تربيت كنيم كه از هر فردي ازجنس مخالف بگيرزد وخود را درتاريكترين نقطه خانه مخفي كندونه اينكه مي توانيم آن را به حال خود رها كرده ومنتظر پيشامد روزگار بنشينيم، بلكه بايد از سال هاي اوليه زندگي فرزندمان تصوير وتصور روشني به نحوي برخورد با جنس مخالف را برايشان ترسيم كنيد.‹‹ نوجوانان را بايد به گونه اي تربيت كرد كه اگر به درون درياي پرگناه ولغزش فرورود، چون مرغابي، آب براندامش ننشيند وخشك بيرون بيايد؛ اين امكان پذيرنيست، مگر بوسيله ارزش دادن به نوجوانان››