را بنویسید.
بررسي الگوي سني ازدواج در ايران
بررسي الگوي سني ازدواج در ايران
به نام خدا
بررسي الگوي سني ازدواج در ايران
بيان مسئله:
كنترل ميزان رشد جمعيت يكي از مهمترين شاخصهاي توسعه بحساب مي آيد. جمعيت دنيا در سال 1950 دو و نيم ميليارد نفر بوده و اكنون از مرز 6 مليارد نفر گذشته است و پيش بيني مي شود در سال 2025 ميلادي به 5/8 ميليارد نفر برسد طي همين سالها در ايران روند رشد جمعيت از متوسط دنيا بالاتر بود و جمعيت 10 ميليوني 100 سال قبل اكنون به نزديك به 7 برابر رسيده است[1].
كشور جمهوري اسلامي ايران كه در دوران سالهاي اوليه انقلاب داراي رشد جمعيت بالاو در حدود7/2 (كه تا 4/3 نيز ذكر شده است)[2] و در سالهاي اخير اين ميزان رشد تا حدود 7/1 (و مواردي تا 2/1 نيز ذكر شده) كاهش يافت اين كاهش رشد جمعيت ناشي از اجراي طرحها و برنامه هاي كنترل جمعيت در سالهاي اخير بوده است.
هرم سني جمعيت ايران در سالهاي اول بعد از انقلاب شكلي مخروطي با قاعده پهن به خود گرفت كه اين شكل نشانگر رشد جمعيت بالا است و در سالهاي بعد اين رشد بسرعت كنترل و باعث تغيير در شكل نمودار فوق گرديد بطوري كه اكنونيك ناحيه فرو رفته در قاعده مخروط را مي توان بوضوح مشاهده كرد مشابه اين تغيير را مي توان در نمودار رشد جمعيت كشور هاي اروپايي و بخصوص در كشور آلمان پس از جنگ جهاني اول مشاهده نمود كه البته اين تغيير شكل نمودار در اروپا در بين گروه جوانان و افراد ميانسال (بويژه مردان ) و بدليل كشته شدن سربازان در جنگ بوده است در حالي كه تغيير شكل مزبور در كشور ما ناشي از كنترل رشد جمعيت و تنظيم خانواده مي باشد.
كشور ايران داراي جمعيت جواني مي باشد و برابر آمار (در زمان مطالعه)حدود 35% جمعيت كشور را افراد زير 18 سال تشكيل مي دهند اين آمار اهميت تحقيق در مسائل جوانان و از جمله مسئله ازدواج را روشن تر مي نمايد[3].
براساس مطالعات انجام شده در سال 1365 از سوي سازمان ثبت احوال نشان مي دهد كه 99 در صد از زنان كشور ما موفق به ازدواج مي شوند و تنها يك درصد آنان تا پايان عمر خود موفق به ازدواج نمي شوند[4].
شاخص ديگر ميانگين طول مدت ازدواج است كه اين رقم در جامعه ما بسيار بالا است.
الگوي ازدواج در ايران بر اساس باور مردم به اين گونه است كه شوهر بايد از زن بزرگتر باشد و ميزان تفاوت سنحداقل 5 سال را لازم و اين اختلاف سن را ضامن بقاي خانواده ها مي دانند.
همچنين طبق تحقيق انجام شده از سوي سازمان ثبت احوال ميزان تفاوت سني زن و مرد در كشور طي سالهاي دهه 60 بين 8/4 تا 1/5 بوده است[5] اخيرا مجلس شوراي اسلامي نيز در يك طرح پيشنهادي سن قانوني ازدواج براي مردان 18 و براي زنان را 15 سال اعلام نمود.
آمار هاي موجود اختلاف سن زن و مرد را در جوامع مختلف و از جمله در جوامع غربي نيز در همين حدود نشان مي دهد تا به آنجا كه فرمول زير را كه از دوران ارسطو باقي مانده است براي تعيين سن مناسب ازدواج زن و مرد صادق دانسته اند.
7+ (2/ سن مرد) = سن زن
نمودار شماره 1: نمايش ميانگين سن ازدواج در زن و مرد بر اساس فرمول فوق
بر اساس اين طرز تفكر و طبق فرمول فوق مشخص است كه با افزايش سن ازدواج ميزان اختلاف سن زن و مرد نيز افزايش مي يابد به گونه اي كه سن مناسب زن براي مرد 14 ساله معادل 14 سال و براي مرد 20 ساله معادل 17 سال و براي مرد 40 ساله معادل 27 سال و براي مرد 60 ساله معادل 37 سال خواهد بود.
نتيجه چنين تفكري در صورتي كه ميزان رشد جمعيت همواره مثبت باشد آن است كه هميشه تعداد زنان در معرض ازدواج به مردان در معرض ازدواج بيشتر بوده است اين موضوع تا كنون مشكل حادي را براي ازدواج زنان بوجود نياورده ليكن اين مشكل هميشه بطور مزمن خود را بروز داده است اگر چه تعدد زوجات باعث شده است تا ازدواج تعداد كمي از اين بانوان نيز ممكن گردد.
بر اساس آمار منتشره از سوي سازمان ثبت احوال 82/2 درصد مردان كشور ما در سال 1370 داراي 2 همسر بوده اند كه تعداد بيش از 345هزار نفر از زنان را شامل مي شود[6] اگر فرض كنيم كه فرهنگ چند همسري در جامعه همچنان حاكم باشد باز هم نمي توان انتظار داشت كه كليه دختران فرصت ازدواج را پيدا نمايد ضمن آنكه عوارض چند همسري را نيز بايد پذيرا باشند.
به ازاي هر مرد در سن ازدواج حداقل يك زن در سن ازدواج و با اختلاف سني ذكر شده وجود دارد ليكن با توجه به الگوي سني ازدواج و فرهنگ اختلاف سن زن و مرد حاكم بر كشور ما انتظار مي رود با توجه به تغييراتي كه در ميزان رشد جمعيت در كشور ما اتفاق افتاده است و منحني هرم سني در بخش قاعده آن دچار فرورفتگي شده است در سالهاي آينده تعداد پسر هاي آماده ازدواج از تعداد دختر ها بيشتر شده و چه بسا تعداد قابل توجهي از آنان تا پايان عمر مجرد باقي بمانند اگر چه ممكن است تعدادي از مردان به فكر خروج ازكشور براي ازدواج افتند البته امكان واردات دختر از كشور هاي ديگر را نيز مي توان در نظر گرفت! در هر حال اين مشكل را با قانون چند همسري هم نمي توان رفع نمود!!
لازم به ذكر است در صورتي كه بخشي از افراد جامعه بدليل عدم تعادل تعداد پسر و دختر آماده ازدواج مجرد باقي بمانند علاوه بر ايجاد زمينه هاي فساد براي آنان بخش وسيعي ازافراد متاهل جامعه را نيز به فساد سوق مي دهند حال اين سوال پيش مي آيد كه آيا افزايش تعداد افراد مجرد در جامعه را بايد يك معضل بشمار آورد و يا اينكه مانند غربيها آن را به عنوان عامل كنترل جمعيت بحساب آورده و از آن استقبال نمود به هر حال پيش بيني ميزان تجرد در بين زنان و مردان در سالهاي بعد مي تواند امكان تصميم گيري هاي حساب شده و بموقع براي سياستگزاران بهداشتي و بلكه فرهنگي و اقتصادي را فراهم سازد.
در يك بررسي وسيع كه بوسيله دفتر سلامت خانواده و جمعيت در وزارت بهداشت و درمان و با نظارت مركز آمار و همكاري كارشناسان و سازمانهاي بين المللي در مهر ماه سال 1379 انجام شد آمار و اطلاعات بسياري در زمينه جمعيت و شاخصهاي توسعه جمع آوري گرديد در اين تحقيق علاوه بر سن تولد كليه افراد خانواده سن ازدواج در زوجين مورد سوال قرار گرفت كه زمينه بسيار مناسبي را براي انجام تحقيق در اين زمينه فراهم ساخته است[7].
لازم به ذكر اكنون نتايج اين مطالعه تحت عنوان سيماي جمعيت و سلامت در جمهوري اسلامي ايران (مهر ماه 1379) منتشر شده است
عوامل موثر بر الگوي سني ازدواج:
الگوي سني ازدواج در هر جامعه اي تابع شرايط عرضه وتقاضاي حاكم بر آن جامعه مي باشد و عوامل موثر برآن عبارتند از:
الف - عوامل موثر بر سن ازدواج در زن و مرد
1-وضعيت تحصيلي و فرهنگي افراد جامعه
2-وضعيت اقتصادي جامعه
3-امنيت و آرامش حاكم بر جامعه
4-طبقه اجتماعي خانوار (شهري و روستايي – كارگري و كشاورزي)
5-قوانين و مقررات حاكم بر جامعه
ب - عوامل موثر بر اختلاف سن زن ومرد در هنگام ازدواج
1-سنتها و فرهنگ اختلاف سني زن و مرد در هنگام ازدواج حاكم بر هر جامعه
2- وضعيت تحصيلي و فرهنگي افراد جامعه
3- قوانين و مقررات حاكم بر جامعه
4- ميانگين سن ازدواج در جامعه
ج – عوامل موثر بر افزايش و كاهش ميزان ازدواج
1-وضعيت اقتصادي جامعه
2- پايين بودن سن ازدواج
3- پذيرش فرهنگ تجرد در جامعه
د – عوامل موثر بر ازدواج مجدد در زن ومرد
1-پذيرش فرهنگ چند همسري از سوي جامعه
2- ميزان طلاق در جامعه
3- ميزان از دست دادن همسر بدليل فوت در بين زنان و مردان
ه- عوامل موثر بر نسبت جنسي در جامعه
1-تعداد پسر و دختر مجرد هر گروه سني
2- تغييرات در الگوي باروري و افزايش و يا كاهش شديد رشد جمعيت
3- مرگ و مير و يا تلفات ناشي از جنگ در بين جنس مذكر
4- مهاجرت ها ي بي رويه جوانان به خارج از كشور
5- مهاجرت هاي بي رويه اتباع خارجي بي همسر به داخل كشور
6- مهاجرت هاي شغلي در بين جنس مذكر
اهداف:
هدف كلي:
بررسي الگوي سني ازدواج در ايران و برآورد وضعيت آن در سالهاي آينده
اهداف اختصاصي:
1-تعيين الگوي سني ازدواج در كشور به تفكيك گروه هاي سني
2-تعيين وضعيت الگوي سني ازدواج در سالهاي آينده بر اساس الگوهاي سني موجود در جامعه
3-تعيين وضعيت الگوي سني ازدواج در سالهاي آينده بر اساس ايجاد تغيير در الگوي سني موجود
اهداف كاربردي:
1-پيش بيني ميزان تجرد قطعي در بين جوانان در دهه هاي آينده بر اساس الگوي سني ازدواج در ايران
2-تعيين الگوي سني مناسب ازدواج در ايران براي پيشگيري از تجرد قطعي جوانان در ده هاي آينده
سئوال ها:
1-الگوي سني ازدواج در كشور چگونه است
2-تركيب سني جمعيت مجرد و متاهل چگونه است
3-تركيب سني جمعيت مجرد در سالهاي آينده چگونه خواهد بود
4- در صورت تغيير در الگوي سني ازدواج تركيب سني جمعيت مجرد در سالهاي آينده چگونه خواهد بود
فرضيات:
1- اختلاف سن هنگام ازدواج در زن و مرد در ايران بالا است
2- تركيب سني جمعيت كشور بطور مشخص متفاوت از ديگر كشورها است
3- تركيب سني جمعيت مجرد در كشور با توجه به اختلاف سن هنگام ازدواج نامناسب است و در سالهاي آينده عدم تناسب بين گروه هاي سني منجر به تجرد تعداد زيادي از جمعيت كشورخواهد گرديد
4- در صورت تغيير در الگوي سني ازدواج مي توان از تجرد قطعي افراد در سال هاي آينده جلوگيري نمود
روش تحقيق:
بمنظور بررسي ويژگيهاي جمعيتي و بهداشتي در جمهوري اسلامي ايران دفتر سلامت خانواده و جمعيت با همكاري مركز آمار ايران و با مشاركت كارشناسان و سازمانهاي ملي و بين المللي طرح تحقيقاتي وسيعي را در مهرماه 1379 در سراسر كشور به اجرا در آورده است.
در اين طرح ملي كه زير نظر كارشناسان ستادي وزارت بهداشت و مركز آمار انجام شد پرسشنامه اي 22 صفحه اي مشتمل بر كليه اطلاعات جمعيتي و بهداشتي كشور تهيه گرديد.
در اين بررسي كه توسط تيم هاي با تجربه از سراسر كشور و با نظارت كارشناسان ستاد مركزي وزارت بهداشت و مركز آمار ايران انجام شد اطلاعات فراواني در زمينه هاي اطلاعات عمومي خانوار - اعضاي خانواده ها - وضعيت كار افراد 5 تا 14 سال - حادثه و معلوليت در خانوار - تسهيلات و امكانات رفاهي خانوار - اطلاعات عمومي و باروري و شيردهي زنان 10 تا 49 ساله – تنظيم خانواده – وضعيت كودكان زير 5 سال در مورد بيماريهاي اسهالي و عفونتهاي حاد تنفسي – آموزش پيش دبستاني و شير مادر جمع آوري گرديد.
براي بررسي الگوي سني ازدواج در ايران نياز به داده هايي در زمينه سن ازدواج زن سن ازدواج مرد و سال ازدواج آنها مي باشد در طرح بررسي ويژگيهاي جمعيتي و بهداشتي در ايران داده هاي جمع آوري شده كه قابل بكارگيري در اين بررسي مي باشند عبارتند از:
1-سن هر يك از اعضاي خانوار چقدر است؟
2-وضعيت تاهل هر يك از اعضاي خانوار چگونه است؟
3-سن در اولين ازدواج زن چقدر است؟
4-در اين ازدواج (اولين ازدواج) شوهر چند سال داشت؟
در اين بررسي براي هريك از افراد زن 10 – 49 ساله خانوار كه حداقل يك بار ازدواج كرده فرم مخصوص تكميل شده است بگونه اي كه كليه زنان همسردار يا بي همسر (بعلت طلاق يا فوت همسر) مورد پرسشگري قرار گرفته و به سوالات فوق پاسخ داده اند.
لازم به ذكر است كه با داده هاي موجود مي توان ميزان ازدواج و الگوي ازدواج را به تفكيك هر سال مورد بررسي قرار داد براي اين منظور كافي است براي بدست آوردن سال ازدواج از فرمول زير استفاده كنيم.
سن زن در اولين ازدواج + سن زن – 1379 = سال ازدواج
بدين تربيب مي توان فهميد كه هر گروه سني از زنان با كدام گروه سني از مردان ازدواج كرده اند و در طي سالهاي مختلف اين الگوي سني چه تغييري كرده است.با فرض ثابت ماندن الگوي بدست آمده در دهه آينده و درصورت اعمال اين الگو ميتوان روند توزيع سني زنان و مردان در معرض ازدواج در سالهاي آينده را پيش گويي و مورد مطالعه قرار داد.
نمونهگيري:
با توجه به اينكه در بررسي انجام شده حجم نمونه زيادي جمع آوري شده است و نمونه شباهت به سرشماري خواهد داشت و تعيين حجم نمونه نياز نخواهد بود.
در اين بررسي از هر استان دوهزار خانوار روستايي و دوهزار خانوار شهري مورد بررسي قرار گرفتند و حدود 114 هزار خانوار ايراني (مشتمل بر 536 هزار نفر) مورد پرسشگري قرار گرفته كه براي هر خانوار پرسشنامه هايي مشتمل بر 22 صفحه توسط نيروهاي كارآزموده تكميل گرديد.
ملاحظات اخلاقي:
در اين مطالعه نكات اخلاقي لازم رعايت شده است و در صورت مشاهده امكان وقوع فرضيات فوق با ارائه راه حل مناسب به مسئولان و سياست گذاران كشور نسبت به پيشگيري از مشكل فوق اقدام خواهد شد .
پيش آزمايي:
از آنجا كه اين بررسي بر اساس اطلاعات بدست آمده از طرح بررسي ويژگيهاي جمعيتي و بهداشتي در جمهوري اسلامي ايران مي باشد نيازي به پيش آزمايي وجود ندارد.
نتيجه بررسي:
بررسي ويژگيهاي جمعيتي و بهداشتي در تاريخ مهر ماه 1379 با انجام پرسشگري از حدود 114 هزار خانوار در سراسر كشور انجام شد در اين بررسي كه توسط تيم هاي با تجربه از سراسر كشور و با نظارت كارشناسان ستاد مركزي وزارت بهداشت و مركز آمار ايران انجام شد اطلاعات فراواني در زمينه هاي مختلف جمعيتي بدست آمد.
براي ورود داده ها به رايانه نرم افزار ويژه اي بوسيله EpiInfo طراحي گرديد كه در آن كنترل هاي ويژه اي نيز در نظر گرفته شد كه اين امكان را فراهم نمود تا داده ها با دقت بيشتري ثبت شوند.
طي دوره بررسي فعاليت هاي كنترل و نظارت و ارزشيابي بصورت مستمر و دقيق توسط مجريان اعمال گرديد.
پس از تكميل و انتشار نتايج بررسي فوق داده هاي طرح در آذرماه 1382 بطور كامل جهت انجام بررسي بروي الگوي سني ازدواج در اختيار قرار گرفت.
تحليل داده ها:
بررسي وضع موجود:
پس از دريافت داده ها نسبت به حذف مواردي كه داراي داده هاي ناقص و يا متناقض براي اين بررسي بودند از قبيل نداشتن سن هنگام ازدواج و يا سن همسر در هنگام ازدواج و يا عدم تناسب سن فرد با اطلاعات مربوط به تاهل اقدام گرديد. لازم به ذكر است موارد حذف شده حدود 0017/0 از اطلاعات جمعيتي و كمتر از 06/0 از اطلاعات مربوط به سن تاهل بوده است كه در نتايج بدست آمده بي تاثير مي باشند.
پس از اينكه داده ها پالايش شدند و امكان كار با داده ها فراهم شد نتايج حاصل به تفكيك جمعيت هاي هر استان – شهر و روستا- زن ومرد- تاهل و تجرد (افراد هرگز ازدواج نكرده و حداقل يكبار ازدواج كرده) و گروه هاي سني 5 ساله در جداول ويژه ثبت شد به گونه اي كه امكان مقايسه نتايج به تفكيك هر يك از گروه هاي فوق امكان پذير باشد از طرفي داده هاي وضعيت تاهل زنان نيز به تفكيك هر استان – شهر و روستا و گروه هاي سني در جداول مربوطه ثبت گرديد در ادامه به كمك نرم افزار Excel نمودار هرم سني در جمعيت هاي مختلف و به تفكيك هر استان، شهر و روستا و وضعيت تاهل ترسيم شد.
در بررسي اوليه مشاهده مي شود كه اختلاف چشمگيري در نتايج حاصله از استانهاي مختلف و شهر و روستا غير از موارد خاص مشاهده نمي شود به گونه اي كه مي توان نتايج هر يك از جمعيت ها را به كل كشور تعميم داد.
هرم سني به تفكيك استانها: به منظور بررسي وضعيت الگوي سني ازدواج در جامعه به تفكيك هر يك از استانها و جمعيت هاي شهري و روستايي اختلاف سني زن و مرد بر اساس سالهاي ازدواج آنها محاسبه و نمودار مربوطه ترسيم شد نمودار هاي هرم سني استانهاي مختلف نشان مي دهند كه كليه استان هاي مورد مطالعه از وضعيت تقريبا مشابهي برخوردار هستند اگر چه تفاوتهاي اندكي را مي توان در نمودار ها مشاهده نمود عليرغم برابر بودن تعداد خوشه ها در هر استان جمعيت هاي بدست آمده با اندكي تفاوت همراه مي باشند.
هرم سني به تفكيك روستا و شهر: در نگاه اوليه به هرم سني جمعيت هاي شهري و روستايي مي توان بوضوح به شباهت هاي بين آنها و هرم سني هر يك از استان ها و هرم سني كل كشور پي برد اما در مقايسه بين هرمهاي سني شهر و روستا با كمي دقت مي توان اختلاف جزئي موجود بين آنها را ملاحظه نمود و آن اينكه نسبت جمعيت مرد به زن در هر گروه سني در روستا كمتر از مقدار آن در شهر است اين موضوع نشان دهنده مهاجرت شغلي جمعيت هاي مرد روستايي به سوي شهرها مي باشد.
هرم سني به تفكيك روستا و شهر در كل كشور: براي محاسبه و ترسيم دقيق هرم سني اطلاعات بدست آمده را پس از وزن دهي با يكديگر جمع نموده و هرم سني براي كل كشور به تفكيك شهر و روستا ترسيم گرديد.
با توجه به اينكه اطلاعات بدست آمده مربوط به سال 1379 مي باشد براي برآورد وضع موجود محاسبه و اصلاح مقادير بدست آمده ضروري بنظر مي رسيد. بدين منظور با فرض اينكه الگوي سني ازدواج در طي سالهاي 79 تا 82 تغيير زيادي نداشته است ابتدا الگوي سني ازدواج را به تفكيك سن براي زن و مرد در سه سال منتهي به 79 محاسبه نموده و مقادير بدست آمده از تعداد افراد مجرد كاسته شد تا تصويري از وضعيت فعلي در سال 82 بدست آيد.
لازم به ذكر است منظور از افراد مجرد افراد هرگز ازدواج نكرده مي باشد و افراد متاهل شامل افراد حداقل يكبار ازدواج كرده مي باشد.
جدول شماره 1: جمعيت هاي برآورد شده در گروههايسني به تفكيك جنس و تاهل در كل كشور در سال 1382
|
متولدين سالهاي |
گروه سني |
زن |
مرد |
كل جمعيت |
||||
|
مجرد |
مزدوج 79-82 |
متاهل |
مجرد |
مزدوج 79-82 |
متاهل |
|||
|
78- 82 |
0 - 4 |
2555803 |
0 |
0 |
2649653 |
0 |
0 |
5205457 |
|
73 - 77 |
5 - 9 |
3382894 |
1299 |
0 |
3476509 |
0 |
0 |
6860702 |
|
68- 72 |
10 - 14 |
3989759 |
246225 |
37001 |
4429024 |
6391 |
12693 |
8721092 |
|
63 - 67 |
15 - 19 |
3014331 |
675256 |
711548 |
4058950 |
239011 |
71402 |
8770498 |
|
58- 62 |
20 - 24 |
1175863 |
297019 |
1741330 |
1700294 |
684948 |
729374 |
6328829 |
|
53 - 57 |
25 - 29 |
430279 |
66119 |
2049577 |
570388 |
300907 |
1799452 |
5216721 |
|
48- 52 |
30 - 34 |
183327 |
16550 |
2028590 |
168018 |
49125 |
2002362 |
4447972 |
|
43 - 47 |
35 - 39 |
85582 |
3373 |
1814301 |
56289 |
12991 |
1857099 |
3829634 |
|
38- 42 |
40 - 44 |
48547 |
796 |
1654381 |
18354 |
5184 |
1655040 |
3382303 |
|
33 - 37 |
45 - 49 |
21565 |
398 |
1295315 |
15020 |
2659 |
1361493 |
2696451 |
|
28- 32 |
50 - 54 |
8851 |
0 |
1054756 |
6737 |
1457 |
897150 |
1968952 |
|
23 - 27 |
55 - 59 |
6012 |
0 |
756048 |
3073 |
2081 |
764208 |
1531422 |
|
18- 22 |
60 - 64 |
4055 |
0 |
686558 |
5586 |
1224 |
807125 |
1504548 |
|
13 - 17 |
65 - 69 |
7101 |
0 |
603146 |
5634 |
495 |
705985 |
1322361 |
|
08- 12 |
70 - 74 |
6742 |
0 |
480687 |
3503 |
240 |
549352 |
1040524 |
|
03 - 07 |
75 - 79 |
3478 |
0 |
306379 |
2911 |
83 |
351441 |
664291 |
|
1998- 02 |
80 - 84 |
892 |
0 |
107787 |
1260 |
0 |
114701 |
224640 |
|
1993 - 1997 |
85 - 89 |
1318 |
0 |
44103 |
1529 |
0 |
40541 |
87491 |
|
1988 - 1992 |
90 - 94 |
160 |
0 |
23307 |
1141 |
0 |
16655 |
41261 |
|
1983 - 1987 |
95 - 99 |
1182 |
0 |
30450 |
1402 |
0 |
22564 |
55597 |
|
جمع |
جمع |
14927740 |
1307035 |
15425262 |
17175276 |
1306795 |
13758638 |
63900748 |
جدول شماره 2:جمعيت هاي برآورد شده در گروههاي سني به تفكيك جنس و تاهل در روستا در سال 1382
|
متولدين سالهاي |
گروه سني |
زن |
مرد |
كل جمعيت |
|||||||
|
مجرد |
مزدوج 79-82 |
متاهل |
مجرد |
مزدوج 79-82 |
متاهل |
||||||
|
78- 82 |
0--4 |
1022055 |
0 |
0 |
1089870 |
0 |
0 |
2111925 |
|||
|
73 - 77 |
5--9 |
1387290 |
825 |
0 |
1450590 |
0 |
0 |
2838706 |
|||
|
68- 72 |
10--14 |
1504924 |
111274 |
20215 |
1669652 |
3550 |
5659 |
3315272 |
|||
|
63 - 67 |
15--19 |
1026205 |
237571 |
300105 |
1324756 |
110531 |
34419 |
3033587 |
|||
|
58- 62 |
20--24 |
452011 |
87253 |
624751 |
511277 |
258786 |
332944 |
2267021 |
|||
|
53 - 57 |
25--29 |
182073 |
19399 |
685622 |
160074 |
71569 |
688827 |
1807563 |
|||
|
48- 52 |
30--34 |
69589 |
4870 |
619795 |
29107 |
9823 |
627051 |
1360236 |
|||
|
43 - 47 |
35--39 |
25944 |
1321 |
535541 |
6800 |
2889 |
539475 |
1111970 |
|||
|
38- 42 |
40--44 |
11272 |
165 |
514585 |
3308 |
1238 |
486048 |
1016616 |
|||
|
33 - 37 |
45--49 |
4305 |
83 |
431515 |
584 |
1238 |
385037 |
822762 |
|||
|
28- 32 |
50--54 |
3111 |
0 |
355871 |
1953 |
825 |
268287 |
630049 |
|||
|
23 - 27 |
55--59 |
1584 |
0 |
272327 |
677 |
660 |
237403 |
512652 |
|||
|
18- 22 |
60--64 |
1895 |
0 |
271936 |
1132 |
908 |
300434 |
576306 |
|||
|
13 - 17 |
65--69 |
1512 |
0 |
238952 |
991 |
495 |
292396 |
534346 |
|||
|
08- 12 |
70--74 |
1285 |
0 |
193768 |
1126 |
83 |
235478 |
431740 |
|||
|
03 - 07 |
75--79 |
1082 |
0 |
118814 |
334 |
83 |
152956 |
273270 |
|||
|
1998- 02 |
80--84 |
574 |
0 |
38463 |
560 |
0 |
45767 |
85364 |
|||
|
1993 - 1997 |
85--89 |
251 |
0 |
17019 |
517 |
0 |
17899 |
35686 |
|||
|
1988 - 1992 |
90--94 |
22 |
0 |
7242 |
0 |
0 |
8209 |
15474 |
|||
|
1983 - 1987 |
95--99 |
753 |
0 |
12622 |
719 |
0 |
8898 |
22992 |
|||
|
جمع |
جمع |
5697740 |
462760 |
5259143 |
6254027 |
462678 |
4667188 |
22803537 |
|||
جدول شماره 3:جمعيت هاي برآورد شده در گروههاي سني به تفكيك جنس و تاهل در شهر در سال 1382
|
متولدين سالهاي |
گروه سني |
زن |
مرد |
كل جمعيت |
||||
|
مجرد |
مزدوج 79-82 |
متاهل |
مجرد |
مزدوج 79-82 |
متاهل |
|||
|
78- 82 |
0--4 |
1533748 |
0 |
0 |
1559783 |
0 |
0 |
3093531 |
|
73 - 77 |
5--9 |
1995604 |
474 |
0 |
2025919 |
0 |
0 |
4021996 |
|
68- 72 |
10--14 |
2484835 |
134951 |
16786 |
2759372 |
2841 |
7034 |
5405820 |
|
63 - 67 |
15--19 |
1988126 |
437685 |
411444 |
2734193 |
128480 |
36984 |
5736911 |
|
58- 62 |
20--24 |
723852 |
209767 |
1116579 |
1189017 |
426162 |
396430 |
4061807 |
|
53 - 57 |
25--29 |
248205 |
46720 |
1363955 |
410315 |
229339 |
1110624 |
3409157 |
|
48- 52 |
30--34 |
113737 |
11680 |
1408794 |
138911 |
39302 |
1375311 |
3087735 |
|
43 - 47 |
35--39 |
59637 |
2052 |
1278760 |
49489 |
10102 |
1317624 |
2717664 |
|
38- 42 |
40--44 |
37275 |
631 |
1139796 |
15047 |
3946 |
1168993 |
2365688 |
|
33 - 37 |
45--49 |
17259 |
316 |
863800 |
14436 |
1421 |
976456 |
1873688 |
|
28- 32 |
50--54 |
5740 |
0 |
698884 |
4784 |
631 |
628863 |
1338903 |
|
23 - 27 |
55--59 |
4429 |
0 |
483721 |
2396 |
1421 |
526804 |
1018770 |
|
18- 22 |
60--64 |
2160 |
0 |
414622 |
4454 |
316 |
506690 |
928242 |
|
13 - 17 |
65--69 |
5589 |
0 |
364193 |
4644 |
0 |
413589 |
788016 |
|
08- 12 |
70--74 |
5457 |
0 |
286919 |
2377 |
158 |
313874 |
608784 |
|
03 - 07 |
75--79 |
2396 |
0 |
187564 |
2576 |
0 |
198485 |
391022 |
|
1998- 02 |
80--84 |
317 |
0 |
69324 |
701 |
0 |
68935 |
139277 |
|
1993 - 1997 |
85--89 |
1067 |
0 |
27083 |
1012 |
0 |
22643 |
51805 |
|
1988 - 1992 |
90--94 |
137 |
0 |
16065 |
1141 |
0 |
8445 |
25788 |
|
1983 - 1987 |
95--99 |
429 |
0 |
17828 |
683 |
0 |
13666 |
32606 |
|
جمع |
جمع |
9230000 |
844275 |
10166119 |
10921249 |
844117 |
9091450 |
41097210 |
 |
نمودار شماره 2: هرم سني روستايي به تفكيك تاهل وتجرد در سال 79
 |
نمودار شماره 3: هرم سني شهري به تفكيك تاهل وتجرد در سال 79
نمودار شماره 4: هرم سني به تفكيك تاهل و تجرد در كل كشور در سال 79
گروه هاي سني:
براي رسم نمودار هرم سني جمعيت هاي مربوط به نمونه ها را به تفكيك زن و مرد در گروه هاي سني 5 ساله تقسيم نموده و منحني هرم سني آن ترسيم گرديد با توجه به شكل هرم مي توان فراز و نشيب هايي را در بخشهايي از آن مشاهده نمود كه مهمترين آنها با توجه به موضوع مورد بحث يعني پيش بيني عدم تعادل جمعيتي مربوط به گروه هاي سني ازدواج در آينده عبارتند از:
گروههاي سني 11 تا 20 سال : در گروه هاي سني 11 تا 20 ساله نسبت به گروه سني بالاتر از خود مي توان افزايش شديد جمعيت را مشاهده نمود اين افزايش مربوط به مقطع پس از انقلاب و دوران جنگ ايران و عراق است و در ارتباط مستقيم با سياستها و برنامه هاي دولت پس از انقلاب مي باشد كه با اعمال سياستهاي تشويقي در كشور موجب كاهش سن ازدواج و درنتيجه افزايش موارد ازدواج و زاد و ولد گرديد. ميزان رشد جمعيت در طي سالهاي فوق از مرز 4 در هزار نيز گذشت و موجب شد تا ميزان رشد جمعيت بشدت افزايش يابد.
گروههاي سني كمتر از 10 سال: همانگونه كه در منحني هرم سني مشاهده مي گردد يك ناحيه فرورفته در قسمت انتهاي هرم كه مربوط به گروه سني كمتر از 10 سال مي باشد را مي توان مشاهده نمود اين پديده مربوط به مقطع پس از جنگ ايران و عراق در كشور ما مي باشد كه تغيير در سياستهاي دولت براي كنترل جمعيت كشور و از طرفي توسعه سيستم شبكه هاي بهداشتي در كشور و همچنين كاهش ميزان ازدواج به دليل معضلات اقتصادي در كشور موجب گرديد تا ميزان رشد جمعيت بطور ناگهاني و چشمگيري كاهش يابد و فرو رفتگيي را در قاعده هرم ايجاد نمايد فرورفتگيي كه ممكن است بتواند منجر به عدم تعادل در كل هرم گردد!
گروه هاي سني ازدواج:
سن ازدواج در زن و مرد: همانگونه كه از نمودار اختلاف سني زنان و مردان به تفكيك سال ازدواج مشاهده مي شود با گذشت سنوات رفته رفته سن ازدواج زنان از ارقام كمتر از ده به نزديك به بيست سال رسيده است و از طرفي سن ازدواج مردان بين ارقام 22 تا 25 سال در نوسان بوده است اما دليل اين امر آن است كه گروه مورد مطالعه زنان ده تا 49 سال مي باشند طبيعي است كه در اين مطالعه زناني كه مثلا در سال 1339 ازدواج نموده اند و بالاي 10 سال عمر داشته اند بدليل اينكه اكنون بيش از 49 سال دارند بطور خودكار از مطالعه حذف شده اند بنابر اين تنها زناني كه كمتر از 10 سال داشته اند در مطالعه قرار مي گيرند به همين دليل نتايج حاصل بويژه در گروه هاي سني بالا دقيق نمي باشند.
با در نظر گرفتن اين نكته و با توجه به نمودار شماره 5 و جداول مربوطه مي توان نتيجه گرفت افزايش روند ميانگين سن ازدواج در بين زنان از حدود سن 17 سالگي در سال 1355 به سن 1/20 سالگي در سال 1379 است اين در حالي است كه ميانگين سن ازدواج در بين مردان از حدود 7/22 در سال 1355 به 9/24 در سال 1379 رسيده است به بيان ديگر ميزان اختلاف سن زن و مرد در موقع ازدواج در طي سالهاي فوق از حدود 8/5 به 8/4 سال كاهش يافته است.نتايج فوق با آمارهاي بدست آمده از مركز آمار ايران و سرشماري منطبق مي باشد.
نمودار شماره 5: تغييرات ميانگين سن ازدواج در زن و مرد در طي سالهاي مورد مطالعه
در كل كشور
مقايسه اختلاف سن زوجين نسبت به سن زن : بر اساس نمودار زير مي توان مشاهده نمود كه ميزان اختلاف سن زوجين با افزايش سن زن در هنگام ازدواج از حدود 9 سال در سن 10 تا 14 سالگي به كمتر از 2 سال در سن 25 تا 30 سالگي كاهش مي يابد و دوباره با افزايش سن بتدريج اختلاف سن زوجين فزوني مي يابد.
نمودار شماره 6: اختلاف سن به تفكيك سن زن در كل كشور(در سالهاي 75-79)
 |
مقايسه اختلاف سن زوجين نسبت به سن مرد : بر اساس نمودار زير مي توان مشاهده نمود كه ميزان اختلاف سن زوجين با افزايش سن مرد بتدريج افزايش مي يابد. اين افزايش بصورت يك تابع خطي مي باشد و با معادله اشاره شده در مقدمه بررسي (نظريه ارسطو) تطابق نسبي دارد.
نمودار شماره 7: اختلاف سن به تفكيك سن مرد دركل كشور (در سالهاي 75-79)
(و مقايسه با معادله ارسطو)
 |
مقايسه اختلاف سن زوجين و سال ازدواج: همانگونه كه از نمودار زير مي توان فهميد اختلاف سن زن و مرد در هر گروه سني نسبت به گروه سني ديگر در گذر زمان تغيير جزئي داشته است كه نشان دهنده كاهش جزئي در ميزان اختلاف سن زوجين در سالهاي 1345 تا 1355 و افزايش جزئي از سال 1355 به بعد مي باشد اگر چه اين تغييرات در گروه هاي سني 25 تا 29 سال بدليل كمي حجم نمونه با نوساناتي همراه است ولي در مجموع مي توان كاهش نسبي را در آن مشاهده نمود.
نمودار شماره 8:
مقايسه اختلاف سن زوجين و وضعيت تحصيلي زنان: براي بررسي وضعيت تحصيلي زنان در هنگام مطالعه و اختلاف سن زوجين در ابتدا سطح سواد افراد جامعه به سه گروه تحصيلي بيسواد شامل افراد بي سواد و تحصيل نامشخص گروه تحصيلي كمتر از ديپلم شامل ابتدايي راهنمايي دبيرستان و نهضت سواد آموزي و گروه تحصيلي بالاتر از ديپلم شامل ديپلم يا پيش دانشگاهي دانشگاهي و علوم حوزوي تقسيم گرديد.
بر اساس تقسيم بندي فوق مشاهده مي شود كه تعداد زيادي از افراد در گروه تحصيلي كمتر از ديپلم قرار مي گيرند و دو گروه ديگر كه بي سواد و بالاتر از ديپلم مي باشند جمعيت كمتري را شامل مي شوند.
همچنين مي توان مشاهده نمود در گروه تحصيلي بيسواد و كمتر از ديپلم بيشترين ميزان ازدواج در گروه سني 15 – 19 سال اتفاق افتاده است و در گروه تحصيلي بالاتر از ديپلم بيشترين ميزان ازدواج در گروه سني 20- 25 سال به وقوع پيوسته است به بيان ديگر با افزايش ميزان تحصيلات زنان سن ازدواج در آنها افزايش مي يابد.
لازم به ذكر است از آنجا كه امكان دريافت مدرك تحصيلي در سن بالاتر از 18 سال ممكن مي گردد بنا بر اين انتظار مي رود در گروه تحصيلي بالاتر از ديپلم ميانگين سني اين گروه كمي نسبت به دو گروه سني ديگر بيشتر باشد و اين موضوع مي تواند نتيجه گيري را در اين خصوص كمي مخدوش نمايد.
در بررسي ميزان ازدواج به تفكيك شهر و روستا و وضعيت تحصيلي زنان ملاحظه مي شود با افزايش ميزان باسوادي در شهر و روستا ميانگين سن ازدواج افزايش مي يابد و از آنجا كه سطح سواد در شهر بيش از روستا مي باشد ميانگين سن ازدواج در شهر افزايش يافته است.
نمودار شماره 9:
برآورد وضعيت الگوي سني ازدواج در آينده كشور:
از آنجا كه اصولا تعداد متولدين پسر و دختر در بدو تولد تقريبا برابر مي باشد (نسبت جنسي حدود 105 مي باشد به بيان ديگر اختلاف احتمال پسر زايي نسبت به دختر زايي حدود 5/2 درصد مي باشد) در صورتي كه افراد هر گروه سني با هم سن خود ازدواج نمايند تعادل تقريبا در جامعه برقرار مي گردد اما همانگونه كه در منحني هرم سني ملاحظه مي شود تعداد متاهلين از هر گروه سني در بين خانمها بيش از آقايان مي باشد علت اين پديده نيز بخاطر اختلاف سني مردان و زنان در هنگام ازدواج مي باشد. با توجه به رشد مثبت جمعيت در گروه سني متولدين قبل از سال 1364 طبيعي است كه تعداد خانمهاي متاهل هر گروه سني در مقايسه با مردان متاهل از همان گروه سني بيشتر باشند.
در نتيجه تعداد افراد مجرد مرد از هر گروه سني بيش از افراد مجرد زن از همان گروه سني مي باشد ليكن با توجه به الگوي سني ازدواج حاكم بر جامعه كه مردان با زنان 5 سال كمتر از خود ازدواج مي نمايند علي رغم بيشتر بودن تعداد مردان در عمل تعداد زنان بيشتري براي ازدواج وجود دارند كه در جامعه شانس ازدواج كمتري را خواهند داشت مگر آنكه به ازدواج به طريقه چند همسري تن دهند.
در گروه سني متولدين بعد از سال 1364 اوضاع بر خلاف گروه فوق اتفاق مي افتد بدين صورت كه بدليل افت شديد رشد جمعيت تغيير در شكل هرم و فرو رفتگي در قاعده هرم اتفاق افتاده است و مي توان پيش بيني كرد كه عليرغم برابري جمعيت هاي زن و مرد در هر گروه سني، بدليل وجود اختلاف سني هنگام ازدواج كه بطور معمول 5 سال مي باشد در صورتي كه اين الگو همچنان ثابت باقي بماند تعداد زيادي از مردان گروه هاي سني ياد شده هرگز موفق به ازدواج نخواهند شد اين موضوع بدليل نبودن زنان در معرض ازدواج ازگروه 5 سال كمتر به تعداد كافي مي باشد.
براي نشان دادن وضعيت فوق ابتدا با ترسيم نمودار هرم سني و سپس هرم سني افراد مجرد جامعه زمينه مقايسه تعداد موارد زن و مرد به تفكيك هر گروه سني فراهم گرديد كه در نمودار موارد اختلاف به صورت خط چين ترسيم شده است در ادامه براي مقايسه تعداد موارد زنان و مردان در گروه هاي متقارن يكديگر كه با 5 سال اختلاف از هم مي باشند هرم سني فوق با حركت دادن نمودار بخش زنان به سمت بالا و تقارن گروه هاي سني مرتبط با يكديگر زمينه مناسبي براي مقايسه فراهم شد سپس با مشخص نمودن ميزان اختلاف تعداد زن و مرد بوسيله خط چين مواردي كه بدليل عدم تناسب جمعيت هاي زن و مرد در جامعه هرگز موفق به ازدواج نخواهند شد مشخص گرديد.
لازم به ذكر است كه با توجه به گذشت حدود سه سال از زمان بررسي براي برآورد وضعيت موجود ابتدا نسبت به برآورد تعداد موارد ازدواج بر اساس سه سال 77 تا 79 اقدام گرديد و سپس آنها را از تعداد موارد برآورد شده افراد مجرد كاسته شد. مقادير بدست آمده با بررسي هاي اوليه اختلاف كمتر از 10 درصد را نشان مي دهند.
نمودار شماره10: مقايسه تعداد موارد ازدواج درهر گروه سني به تفكيك زن و مرد
دركل كشور(در سالهاي 77 تا 79 )
آغاز بحران:
با توجه به شرايط فرهنگي حاكم بر جامعه اسلامي كشور ما بطور قطع مي توان نتيجه فوق را آغاز بحران بزرگ اجتماعي بحساب آورد و انتظار داشت علاوه بر ايجاد عوارض فردي براي افراد مجرد از قبيل مشكلات روحي و اضطراب براي خود و خانواده زمينه هاي فساد اخلاقي در درجه اول خود اين افراد و در ادامه عوارض متعددي از قبيل افزايش آمار طلاق و غيره را در كل جامعه انتظار كشيد.
نمودار شماره 11: هرم سني افراد مجرد دركل كشور
(با احتساب موارد ازدواج در سال 79 تا 82)
نمودار شماره 12: نمايش اختلاف تعداد پسر و دختر به تفكيك سال تولد
|
|
|
|
(دركل كشور در سال 79)
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
نمودار شماره 13: مقايسه تعداد افراد مجرد به تفكيك سال تولد (دركل كشور در سال 79)
نمودار شماره 14: مقايسه تعداد افراد مجرد به تفكيك سال تولد
(در كل كشور در سال 79)
|
|||||
 |
|||||
|
|||||
|
|||||
 |
|||||
 |
|||||
 |
|||||
جدول شماره 4: تعداد و درصد افراد در معرض تجرد قطعي به تفكيك سال تولد
|
سال تولد |
زن بيش از مرد با 5 سال اختلاف در معرض تجرد |
درصد از زنان همان گروه |
|
درصد از مردان همان گروه |
مرد بيش از زن با 5 سال اختلاف در معرض تجرد |
سال تولد |
|
28- 32 |
|
|
|
|
|
28- 32 |
|
33 - 37 |
14828 |
1% |
|
|
|
33 - 37 |
|
38- 42 |
33527 |
2% |
|
|
|
38- 42 |
|
43 - 47 |
67227 |
4% |
|
|
|
43 - 47 |
|
48- 52 |
127038 |
6% |
|
|
|
48- 52 |
|
53 - 57 |
262261 |
10% |
|
|
|
53 - 57 |
|
58- 62 |
605475 |
19% |
|
|
|
58- 62 |
|
63 - 67 |
1314037 |
30% |
|
2% |
69,191 |
63 - 67 |
|
68- 72 |
|
|
|
24% |
1,046,130 |
68- 72 |
|
73 - 77 |
|
|
|
26% |
920,706 |
73 - 77 |
|
78- 82 |
|
|
|
|
|
78- 82 |
|
جمع |
2424392 |
|
|
|
2036026 |
جمع |
برآورد رقمي:
جدول فوق بيانگر افراد پسر و يا دختري است كه تعداد آنها بيش از تعداد جنس مخالف خود براي ازدواج با الگوي 5 سال اختلاف مي باشد. طبيعي است كه گروه سني متولدين سالهاي 78 الي 82 پسر بدليل آنكه گروه دختران 5 سال كوچكتر خود هنوز بدنيا نيامده اند درنظر گرفته نشده اند.
با توجه به موارد فوق و محاسبات بعمل آمده مشخص مي شود تعداد 2424392 نفر از دختران (متولدين سالهاي 64 و قبل از آن) كه تا 30% از كل زنان گروه سني خود را تشكيل مي دهند در صورت ادامه يافتن فرهنگ الگوي سني 5 سال اختلاف سن زوجين و در نتيجه عدم تعادل تعداد پسر و دختر براي هميشه مجرد خواهند ماند
همچنين تعداد 2036026 نفر از پسران (بطور عمده متولدين سالهاي 65 تا 74) كه تا 26% از كل مردان گروه سني خود را تشكيل مي دهند در صورت ادامه يافتن فرهنگ الگوي سني ازدواج رايج در كشور اين تعداد از پسران نيز براي هميشه مجرد خواهند ماند
واضح است كه بطور طبيعي و بدليل عدم تناسب سني امكان ازدواج اين دو گروه با يكديگر وجود ندارد
برآورد شرايط ايده آل:
شرايط ايده آل براي مشكل فوق آن است كه هيچيك از افراد جامعه مجرد نمانند براي برآورد چگونگي آن بايد با اين فرض كه كليه افراد هر گروه سني توانسته باشد با فرد مناسب خود ازدواج نمايد اقدام به محاسبه الگوي سني مناسب براي جامعه نمود بدين منظور به صورت زير عمل مي نماييم.
ابتدا از بالاترين گروه سني مردان شروع كرده و جمعيت هاي متناظر از هر گروه سني پسر را با جمعيت دختر 5 سال كوچكتر از خود را بطور فرضي با يكديگر ازدواج داده و آمار جمعيت هاي باقي مانده را بدست مي آوريم سپس جمعيت هاي باقي مانده را با گروه هم سن خود ازدواج مي دهيم و باقي مانده آن را نيز محاسبه مي كنيم اين بار نيز اين جمعيت را با گروه 5 سال كوچكتر از خود ازدواج مي دهيم و اين عمل را تا انتها ادامه داده تا كليه جمعيت هاي مورد نظر با يكديگر ازدواج نمايند در نهايت بر اساس سن ازدواج بدست آمده الگوي سني ازدواج را محاسبه نموده و ميزان اختلاف سني مناسب براي زوجين را در حالت ايده آل كه هيچ دختر و پسري بدون همسر باقي نماند را بدست مي آوريم عدد بدست آمده تعيين كننده شدت بحران و اهميت برنامه هاي مربوطه خواهد بود.
براي انجام محاسبه فوق بدليل آنكه جمعيت هاي بالاي 35 سال زنان از الگوي سني ازدواج در جامعه پيروي نمي كند از محاسبات كنار گذاشته شد.
نحوه محاسبه ميزان ميانگين اختلاف سن در هر مقطع سني از رابطه زير بدست مي آيد
تعداد موارد ازدواج با 5 سال اختلاف سن * 5
ميانگين اختلاف سن =
تعداد موارد ازدواج با 5 سال اختلاف سن + تعداد موارد ازدواج هم سن
جدول شماره 5: محاسبه اختلاف سن ازدواج ايده آل براي پيشگيري از تجرد در جامعه
|
سال تولد |
تعداددختر |
تعداد پسر |
ازدواج هم سن |
ازدواج با5 سال اختلاف سن |
ميانگين اختلاف سن مناسب |
|
33 - 37 |
21565 |
15020 |
|
|
منفي |
|
38- 42 |
48547 |
18354 |
|
|
منفي |
|
43 - 47 |
85582 |
56289 |
|
|
منفي |
|
48- 52 |
183327 |
168018 |
|
|
منفي |
|
53 - 57 |
430279 |
570388 |
430279 |
140110 |
1.23 |
|
58- 62 |
1175863 |
1700294 |
1035754 |
664540 |
1.95 |
|
63 - 67 |
3014331 |
4058950 |
2349791 |
1709159 |
2.11 |
|
68- 72 |
3989759 |
4429024 |
2280600 |
2148424 |
2.43 |
|
73 - 77 |
3382894 |
3476509 |
1234470 |
2242039 |
3.22 |
|
78- 82 |
2555803 |
2649653 |
313764 |
2335889 |
4.41 |
|
- |
14887949 |
17142499 |
7644657 |
9240161 |
|
همانگونه كه از جدول فوق بر مي آيد ميزان اختلاف سن ايده آل براي زوجين به ازاي هر گروه سني نيز محاسبه گرديده است.
لازم به ذكر است توصيه به ازدواج هم سن مي تواند ميانگين اختلاف سن ازدواج را در جامعه به سوي اصلاح و پيشگيري از عدم توازن در هرم سني سوق دهد.
پيشگيري:
مهمترين راهكار موثر براي پيشگيري از اين معضل بزرگ و خزنده اجتماعي تغيير در الگوي سني ازدواج و كاهش اختلاف سن زوجين در هنگام ازدواج مي باشد اين تغيير بايد در اسرع وقت و با ابزارهاي قانوني و تبليغي مناسب انجام شود تا تاثير گذار واقع گردد بدين منظور اقدامات زير پيشنهاد مي گردد:
1-آگاهي و تشويق پسران براي ازدواج در سنين پايين (زيرا اختلاف سن ازدواج در افراد كمتر از 25 سال كم است)
2-تشويق و اعطاي تسهيلات به ازدواج درگروه هاي اجتماعي (مانند ازدواج هاي دانشجويي) كه ازدواج هاي هم سن در بين آنها رايج است
3-آگاهي و تشويق خانواده ها براي اينكه دختران جوان خود را به افراد با اختلاف سني بالا ازدواج ندهند (اين موضوع باعث شود تا پسران به ازدواج با دختران هم سن خود روي بياورند)
4-ايجاد موانع قانوني براي جلوگيري از ازدواج دختران در سنين كمتر از 18 سال (بدليل اينكه اختلاف سني در هنگام ازدواج در آنها بالا است)
5-ايجاد موانع قانوني براي جلوگيري از ازدواج با اختلاف سني زياد
6-تشويق به ازدواجهاي دانشجويي و گروه هايي كه اختلاف سني در بين آنها پايين است از طريق دادن وام ازدواج و امكانات ديگر
7-ايجاد موانع قانوني براي ورود وخروج بي رويه افراد مهاجر كه منجر به تشديد عدم تعادل سني در جامعه گردد
نتيجه گيري
آنچه كه اكنون كشور ما با عنوان بحران عدم تعادل جمعيتي با آن روبرو است شايد تا كنون هيچ كشوري با اين شدت با آن مواجه نبوده است پس از جنگ دوم جهاني آن هم با ابعاد بسيار كوچكتري مشكل فوق در كشورهاي درگير جنگ مشاهده شده و كشور چين كه بدنبال اتخاذ سياست تك فرزندي با نوع ديگري از آن روبرو مي باشد. كشورهاي غربي با توجه به بافت فرهنگي خود با آن به عنوان عامل كنترل جمعيت برخورد نموده و باعث بروز مشكلاتي در آن جوامع شدند گرايش به بي بند و باري افزايش آمار طلاق و سستي بنياد خانواده از اين موارد است كه جبران آن بسيار مشكل و به كار طولاني بروي چندين نسل را مي طلبد و شايد هرگز قابل جبران نيز نباشد آنچه كه در كشور ما با توجه به بافت فرهنگي جامعه قبول آن بسيار مشكل و عوارض آن دوچندان خواهد بود.
تجرد با توجه فرهنگ اسلامي و ملي حاكم در كشور ما بايد به عنوان يك بحران بزرگ اجتماعي با آن برخورد شود زيرا علاوه بر ايجاد مشكلات روحي و عاطفي در بين افراد مجرد مي تواند منجر به توسعه فساد اخلاقي و اجتماعي نيز گردد كه نتيجه آن صرفا متوجه افراد مجرد نخواهد بود بلكه ديگر اقشار متاهل جامعه نيز كه به ظاهر از تجرد لطمه نديده اند با عواقب آن روبرو خواهند شد مهمترين عوارض تجرد در جامعه افزايش آمار طلاق در بين متاهلين و بي ثباتي در خانواده ها و بدنبال آن افزايش جرم وجنايت و ناامني عمومي خواهد بود.
لازم به ذكر است كه مشكل فوق يك راه حل مناسب نيز دارد راه حلي كه بدليل ماهيت فرهنگي شايد اجراي آن چندان آسان نباشد ليكن در صورت درك شرايط از سوي سياستگذاران و مسئولان برنامه ريزي و تصميم گيري براي حل آن چندان هم مشكل نخواهد بود.
نكته بسيار مهم آن است راه حل ارائه شده بايد بسرعت به اجرا گذاشته شود در غير اين صورت نتايج آن چشمگير نخواهد بود چرا كه با گذشت هر سال تعدادي از افراد در معرض تجرد قطعي قرار خواهند گرفت.
از طرفي در صورت اجراي راه حلهاي غير اصولي (از قبيل تعدد زوجات) و توجه صرف به حل مشكل فعلي يك گروه از جامعه كه دختران متولدين قبل از سال 1364 مي باشد امكان حل مشكل براي گروه ديگر كه عمدتا گروه پسران متولدين سالهاي 1365 تا 1374 مي باشد (مشكل سالهاي بعد) از بين خواهد رفت چرا كه حل مشكل آنان به حل اصولي مشكل گروه اول وابسته است.
منابع:
[1] - علي اكبر رحماني – رشد جمعيت و اهميت آمار هاي حياتي - فصلنامه جمعيت سازمان ثبت احوال كشور- پاييز و زمستان 1372
[2] - دكتر محمد ميرزايي - ملاحظات جمعيتي مرتبط با توسعه در ايران - فصلنامه جمعيت سازمان ثبت احوال كشور- شماره 10 – زمستان 1373
[3] - سالنامه مركز آمار ايران 1379
[4] - يدالله فرهادي و ارژنگ اميرخسروي – عدم تعادل در عرضه و تقاضاي ا زدواج - فصلنامه جمعيت سازمان ثبت احوال كشور- پاييز و زمستان 1372
[5] - يدالله فرهادي و ارژنگ اميرخسروي – عدم تعادل در عرضه و تقاضاي ا زدواج - فصلنامه جمعيت سازمان ثبت احوال كشور- پاييز و زمستان 1372
[6]- دكتر حبيب الله زنجاني - گامي نو در پژوهشهاي جمعيتي - فصلنامه جمعيت سازمان ثبت احوال كشور- شماره2 – پاييز 1372
[7] - معاونت سلامت وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي - سيماي جمعيت وسلامت در جمهوري اسلامي ايران (مهر ماه 1379)
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 28 اسفند 1393 ساعت: 17:07 منتشر شده است
برچسب ها : بررسي الگوي سني ازدواج در ايران,
