تحقیق رایگان سایت فروشگاه علمی اسمان

تحقیق درباره جنگ احزاب يا خندق

و لما راي المومنون الاحزاب قالوا هذا ما وعدنا الله و رسوله و صدق الله و رسوله و مازاد هم الاايمانا و تسليما

سوره احزاب  ‌آيه 20 تا 21

چون مومنين احزاب كف را ديدند گفتند اين است آنچه خدا بما وعده داد وعده خدا و رسولش راست است گفتار آنها بر ما ايماني افزود و مومنين تسليم او شدند مرداني بودند كه به پيمان خود وفا كردند برخي بمدت پيمان برجا ايستادند و بعضي در انتظار حوادث بودند خداوند تبديل نداده وعده خود را و پاداش داد راست گويان و وفاداران را بكيفر رسانيد منافقين را او مي خواهد توبه آنها را ميپذير دومي خواهد آنها را مي آموزد زيرا تنها اوست رحيم و بخشنده.

چون يهود اطراف مدينه محصوصا بني نضير رانده شدند در اثر طبيعت ناپاك خود برسد انتقام برآمدند و از اطراف مدينه به جايشام به مكه رفته با مشركين پيوستند و قريش را برجنگ پيامبر تحريك و تطميع كردند قريش از حمايت يهود خرسند شدند و از قبيله غطفان و ساير قبايل و احزاب عرب كمك ها گرفتند و بر قتل مسلمين كمر بستند داستان جنگ احزاب نازل شده و چون از همه قبايل مشركين در آن شركت داشتند بنام احزاب و چون در اطراف مدينه مسلمين خندقي كندند بنام غروه خندق شهرت يافت قبايل عرب و احزاب قريش برياست ابوسفيان به طرف مدينه حركت كردند رسول خدا با اصحاب به مذاكره و مشاوره پرداخت سلمان فارسي گرفت اطراف مدينه حندقي بكنيم كه دشمن نتواند داخل شهر شود. پيشنهاد سلمان مورد قبول واقع شد و مسلمين را بكندن خندق فرمان را منافقين در كار كندن سستي مي كردند و بدون اجازه به خانه ها آسايش مي كردند مومنين با نهايت جديت و كوشش به خندق كردن سرگرم بودند و آياتي در اين باره نازل شد.

كندن خندق

در اين جنگ سپاه دشمن از جهت نطرات و تسليحات قوي بوده و مسلمين كه مرتب زير بار جنگ مي رففتند خسته و فرسوده و بي چيز بودند و جنگ بود و تسليحات مجهز نداشت فقط يك اسلحه قوي و نيرومند داشته كه همان موجب فتح و ظفر آنها مي شد آنهم قوه مسلمين بوده آنها كه به سختي قوت لايموت پيدا مي كردند.

داراي چنان روحيه قوي بودند كه چشم بر حكم و گوش برفرمان پيشواي اسلام داشتند به محض فرمان جنگ سراز پا نمي شناختند تشويق و تشجيع پيغمبر اسلام (ص) چنان روحيه فرح و انبساط و نشاط و بردباري و شكيبايي صبر و استقامت به آنها مي بخشود كه خستگي را نمي فهميدند كندن خندق بهترين نمونه اين حقيقت بوده و مردم مسلمان شورع بكندن خندق كردند دسته اي خاك مي كندند دسته اي بالا مي ريختند هر قدر گرسنگي برهنگي فقر در نظر آنها جلوه مي كرد آنها را بر اداء وظيفه بيشتر تعريض مي كردند پيغمبر شخصا مشغول كندن حندق بود و گاهي بنظم و زماني === آنها را تشجيع مي كرد و روح تازه به آنها مي دميد هر سخني پيشواي اسلامي مي گفت آنها نيز جواب مي دادند و سرگرم انجام وظيفه بودند پيغمبر مي فرمود:
الهم لاخير الاخير الاخره                              فارحم الانصار و المهاجره

پروردگارا نيكوتر از زاد و توشه آخرت نيست- تا بار الها به مهاجر و انصار رحم كن.

اصحاب جواب مي دادند:

نحن الدين بايعوا محمدا                               علي الجهاد ما يقينا ابدا

ما كسانيكه با پيامبر بيعت كرديم هستمي براي جهاد با كفار ما يقين داريم فتح نهايي با ماست.

پيغمبر خندق را تقسيم بين طبقات مسليمن ك رده تا مقدار كار هر كس معلوم شود خندق حاضر شد و هشت دروازه براي آنها گذاشتند و بر هر دروازه نگهبان و پاسباني كه مراقب واردين بشود و زبير بن عوام رئيس خندق و دروازه گرديد و دستور فرمود در صورت لزموم باذن من به جنگ پردازند. در اين موقع سپاه دشمن به رياست ابوسفيان به ده هزار نفر رسيد و قشو اسلام بيش از سه هزار نفر نبودند و خندق بين اين دو سپاه بود.

يهود بن قريظه كه هنوز در اطراف مدينه بودند و پيمان عدم تعرض داشتند با نزديك شدن كفار قرش بدانها پيوستند با اين حال دشن بيش از بيست و سه روز در پشت خندق بماند و كاري نمي توانست از پيش ببرد كاسه صبرشان لبريز شد و مردان نامي آنها مانند: عمروبن عبود، عكرته بن ابوجهل، ضروربن خطاب، هبيره ابن ابي وهب، نوخان بين عبدالله آماده جنگ شدند و سوار اسب گشته نزديك خندق رسيدند گفتند لاولله ان هذه المكيده ماكانث العرب تكيدها  اين مكر غير عرب است عرب اين كار را نمي دانست يك گوشه خندق را در نظر گرفتند كه با اسبان آزموده خود جستن كنند علي بن ابي طالب دروازه خندق را بر آنها بگرفت تا وارد شهر نشوند.

عمروبن عبدود وارد خندق شد و فرياد برآورد كه كيست بجنگ من آيد؟

هيچ كس از ترس جوابي نداد                  نبض همه از حركت ايستاد

پيكار علي (ع) با عمروبن عبدود

ضبريه علي بوم الخندق الضل من عباده الثقلين.

عمرو از شجاعان عرب بود او مردي بود عمر كه گفت با من او هم سفر شام بودم و هزار نفر دزد بر  قافله ما تاختند عمرو به تنهايي آنها را متفرق ساخت. عمرو شروع به فحش دادن مسلمين داد. در اين موقع علي (ع) برخاست و از پيغمبر اجازه خواست فرمود بنشين چندين مرتبه عمرو مبارز طلبيد و حماسه خواند هر دفعه علي بلند مي شد مي گفت يا رسول الله اگر او عمرو است من علي بن ابي طالبم فرمود بنشين تا دفعه آخري كه اجازه خواست و غير از علي كسي مرد ميدان عمرو نبود- پيغمبر فرمود اجازه مي دهم و از خداوند مسئلت دارم كه ترا بر عمرو نصرت دهد-

سربلند كرد عرض كرد پروردگارا علي برادر من و پسر عم من است مرا تنها نگذار و با چشمي پر از عاطفه و اشك آلود فرمد برو كه خدا يارو مدد كار تو باد.

علي (ع) چون شير ژيان از بالاي خندق سرازير شد و اين رجز را خواند:

لا تعجلن فقد اتاك مجيب صوتك غير عاجز

                                        ذونيته و بصيره و الصدق منجي كل قائز

اني دارجوان اقيم عليك نائحه الجنائز

                                        من ضربه بغلاء يبقي ذكرها بعد الهزائز

در اين رجز مانند يك شاعر فارغ بال كه در كنار يك صفحه گلزاري نشسته باشد و همان وزن و قافيه و همان كلمات را استعمال كرده پاسخ دندان شكن از روي ادب علمي و شهامت شعري به دشمن داد.

علي به او گفت شنيدم تو پيمان بستي كه اگر مردي از قريش يكي از سه چيز از تو بخواهد بپذيري عمرو گفت آري علي گفت اول من ترا دعوت بتوحيد و اسلام مي كنم كه به يگانگي خدا و رسالت محمد(ص) گواهي دهي عمرو گفت از اين سخن درگذر.

علي گفت دوم آنكه از اين راهي كه آمدي برگرد و از جنگ با او در گذر، عمرو گفت اگر اين كار كنم زنان قريش مرا سرزنش كنند زيرا من در جنگ بدر زخمي برداشتم و نذر كردم تا محمد را نكشم روغن بر موي سرم نمالم. علي گفت سوم آنكه ترا به مبارزه خود مي خوانم.

عمرو گفت كه من دوست ندارم به دست من كشته شوي تو هم === نيستي- علي (ع) گفت اما من دوست دارم ترا در راه خدا بكشم.

علي گفت پياده شو تا با هم بجنگيم عمرو پياده شد و مشتي برصورت است بكوفت و شمشيري به پاي اسب زد اسب روي زمين افتاد شمشير ديگري به طرف علي فرو آورد علي به چالاكي با سپر آنرا رد كرد در حالي كه سپر دو نيمه شد و فرق علي را بشكافت علي با عمامه سر خود را بست و باز به ميدان آمد فرمود اي عمر تو خجالت نكشيدي با اين شخصيت براي خود همراه و كمك آوردي در حالي كه علي تنها به جنگ تو آمده عمرو برگشت كه ببيند كه به حمايت او آ,ده علي فورا شمشيري بر پاي او فرو آورد كه آن هيكل قوي الجثه به زمين افتاد از دو طرف قشون همه ناظر آن بودند چون ديدند علي عمرو را زد بانك تهليل و تكبير سر دادند مشركين رو بفرار گذاشتند و مسلمين هلهله و شادي كردند. مسلمين مشركين را تعقيب كردند همه گريختند مشركين مي خواستند بدو نوفل را از مسلمين بخرند پيغمبر فرمود ما را به جثه خبيث اين و پول آنها نيازي نيست آنرا ببريد.

علي پس از لحظه اي آمد سرعمرو را جدا كند او گفت اي علي مرا فريب دادي گفت معني جنگ همين است عمرو آب دهان برصورت علي انداخت علي خشمگين شد و برخاست و چند گامي بزد آنگاه باز گشت تا سر عمرو را جدا كند او گفت چرا منصرف شدي و اكنون باز آمدي؟ علي گفت چون تو آب دهان بصورت من انداختي و در آن حال من خشمناك شدم نخواستم با حال خشم سرتو را جدا كنم بلكه خواستم با انبساط براي رضاي خدا سرجدا كنم.

مولوي اين داستان را با فلسفه عمل عي چنين نقل كرده است:

از علي آموز اخلاق عمل                      شير حق را دان منزه از دغل

علي سر عمرو را آورد حضور پيغمبر و رسول خدا فرمود: ضربه علي يوم الخندق افضل من عباده الثقلين.

اثر ضربت علي در روز خندق بهتر از عبادت ثقلين است.

علي با اين ضربت پشت احزاب را در هم شكست و دشمنان را برخود لرزاند گريختند ولي باز آرام ننشستند باز در مقام كشتن محمد (ص) و انتقام از مسلمين بودند برگشتند اما با انديشه تهيه لشكري براي جنگ با مسلمين برآمدند.

باج و خراج چيست با مراجعه به كابهاي مختلف و افراد آگاه تعدادي از چيزهايي كه به ع

اصل ها در مورد عصمت پیامبران

اصل اول

عصمت‏به معنى مصونيت‏بوده و در باب نبوت داراى مراتب زير است:

الف - عصمت در مقام دريافت، حفظ و ابلاغ وحى;

ب - عصمت از معصيت و گناه;

ج - عصمت از خطا و اشتباه در امور فردى و اجتماعى.

عصمت پيامبران در مرحله نخست، مورد اتفاق همگان است، زيرا احتمال هر نوع لغزش و خطا در اين مرحله، اطمينان و وثوق مردم را خدشه‏دار مى‏سازد و ديگر پيامهاى پيامبر مورد اعتماد و اطمينان نخواهد بود، در نتيجه هدف نبوت نقض مى‏شود.

گذشته از اين، قرآن كريم يادآور مى‏شود كه خداوند پيامبر را تحت مراقبت كامل قرار داده است تا وحى الهى به صورت صحيح به بشر ابلاغ شود، چنانكه مى‏فرمايد:‹‹عالم الغيب فلا يظهر على غيبه احدا× الا من ارتضى من رسول فانه يسلك من بين يديه و من خلفه رصدا× ليعلم ان قد ابلغوا رسالات ربهم واحاط بما لديهم و احصى كل شي‏ء عددا›› (جن/26-28): او آگاه از غيب است، و حقايق غيبى را بر كسى آشكار نمى‏سازد، مگر آن كس كه مانند پيامبر مورد رضايت او است، پس براى مراقبت از وى، پيش رو و پشت‏سر او، نگهبانى مى‏گمارد تا بداند ( محقق شود) كه آنان پيامهاى پروردگارشان را رسانده‏اند، و خدا به آنچه نزد آنها است احاطه دارد، و همه چيز را شمارش كرده است.

در آيه ياد شده، دو نوع نگهبان براى صيانت از وحى وارد شده است:

الف - فرشتگانى كه پيامبر را از هر سو احاطه مى‏كنند;

ب - خداوند بزرگ كه بر پيامبر و فرشتگان احاطه دارد.

علت اين مراقبت كامل نيز تحقق يافتن غرض نبوت يعنى رسيدن وحى خداوند به بشر است.

اصل دوم

پيامبران الهى، در عمل به احكام شريعت، از هرگونه گناه و لغزش مصونيت دارند، و اصولا هدف از بعثت پيامبران در صورتى تحقق مى‏پذيرد كه آنان از چنين مصونيتى برخوردار باشند. زيرا اگر آنان به احكام الهى كه خود ابلاغ مى‏كنند دقيقا پايبند نباشند، اعتماد به صدق گفتار آنها از ميان مى‏رود و در نتيجه هدف نبوت تحقق نمى‏يابد.

محقق طوسى در عبارت كوتاه خود به اين برهان چنين اشاره كرده است:«و يجب في النبي العصمة ليحصل الوثوق فيحصل الغرض‏» ⁽¹⁾ : عصمت‏براى پيامبران لازم است تا وثوق به گفتار آنها حاصل شود، وغرض از نبوت تحقق يابد.

عصمت پيامبران از گناه، در آيات گوناگون مورد تاكيد قرآن كريم قرار گرفته است، كه به برخى از آنها اشاره مى‏كنيم:

الف - قرآن پيامبران را هدايت‏شدگان و برگزيدگان از جانب خداوند مى‏داند: ‹‹واجتبيناهم وهديناهم الى صراط مستقيم›› (انعام/87).

ب - يادآور مى‏شود آن كس را كه خدا هدايت مى‏كند، هيچ كس قادر به گمراه ساختن وى نيست: ‹‹ومن يهد الله فما له من مضل›› (زمر/37).

ج - معصيت را ضلالت مى‏داند: ‹‹و لقداضل منكم جبلا كثيرا›› (يس/62).

از مجموع اين آيات استفاده مى‏شود كه پيامبران از هر نوع ضلالت و معصيت پيراسته‏اند.

افزون بر اين، آن برهان عقلى كه قبلا بر ضرورت عصمت پيامبران اقامه كرديم، بر لزوم عصمت آنان قبل از بعثت نيز دلالت مى‏كند. زيرا اگر انسانى پاسى از عمر خود را در گناه و گمراهى صرف كند و سپس پرچم هدايت را به دست‏بگيرد، چندان مورد اعتماد مردم قرار نمى‏گيرد، ولى كسى كه از آغاز عمر از هرگونه آلودگى پيراسته بوده به خوبى قادر به جلب اعتماد مردم خواهد بود. علاوه غرض‏ورزان و منكران رسالت مى‏توانند به سادگى روى گذشته‏هاى تاريك وى انگشت نهاده و به ترور شخصيت و مخدوش ساختن پيام وى بپردازند. در چنين محيطى، تنها انسانى كه در اثر يك عمر پاكى و درستى «محمد امين‏» لقب گرفته، مى‏تواند با شخصيت تابناك خويش، آفتاب‏وار حجاب تبليغات سوء دشمن را كنار زند و با پايدارى واستقامت‏شگرف خويش، تدريجا محيط تاريك جاهليت را روشن سازد.

گذشته از اين، بديهى است انسانى كه از آغاز زندگى داراى مقام عصمت از گناه بوده است، از انسانى كه فقط پس از بعثت داراى چنين مقامى شده است، برتر است و نقش هدايتى او نيز بيشتر خواهد بود، و مقتضاى حكمت الهى اين است كه فعل احسن و اكمل را برگزيند.

اصل سوم

پيامبران، علاوه بر عصمت از گناه، در موارد زير نيز مصون از خطا بوده‏اند:

الف - داورى در منازعات: پيامبران از جانب خدا ماموريت داشته‏اند كه بر طبق موازين قضا داورى كنند، يعنى از مدعى شاهد بطلبند، و اگر مدعى شاهدى نداشت، از منكر سوگند بخواهند، وهيچگاه با اين ميزان الهى مخالفت نكرده‏اند. ولى ممكن است‏شاهد عمدا يا سهوا بر خلاف واقع گواهى داده، ويا منكر به دروغ يا از روى اشتباه سوگند ياد كند و در نتيجه حكم پيامبر مطابق واقع نباشد، اين نوع مخالفت ضررى به عصمت پيامبران نمى‏زند، زيرا او مامور است‏بر طبق ميزان الهى قضاوت كند، و آنجا كه داورى او بر خلاف واقع باشد، او از خطاى حكم خود آگاه است، گرچه به خاطر مصالح اجتماعى مامور به عمل بر وفق آن نمى‏باشد.

ب - تشخيص موضوعات احكام دينى مثلا فلان مايع شراب است‏يا نه.

ج - مسائل اجتماعى و تشخيص مصالح ومفاسد امور.

د - مسائل عادى زندگى.

دليل عصمت در موارد سه مورد اخير، اين است كه در ذهن غالب افراد، خطا در اين‏گونه مسائل با خطا در احكام دينى ملازمه دارد. در نتيجه، ارتكاب خطا در اين مسائل، اطمينان مردم را نسبت‏به شخص پيامبر خدشه‏دار ساخته و نهايتا مايه خدشه‏دار شدن غرض بعثت مى‏گردد. هرچند لزوم عصمت در دو صورت نخست، روشن‏تر از عصمت در صورت اخير است.

اصل چهارم

يكى از مراتب عصمت آن است كه در وجود پيامبران امورى نباشد كه مايه دورى گزيدن مردم از آنان است. همگى مى‏دانيم برخى از بيماريهاى جسمى، يا برخى از خصلتهاى روحى كه حاكى از دنائت و پستى انسان است، مايه تنفر و انزجار مردم مى‏كردد. طبعا پيامبران بايستى از اين‏گونه معايب جسمى و روانى منزه باشند، زيرا انزجار مردم از پيامبر و دورى گزيدن از او، با هدف بعثت - كه ابلاغ رسالات الهى توسط پيامبر به آنان است - منافات دارد.

نيز يادآور مى‏شويم كه حكم عقل در اينجا به معنى كشف يك واقعيت است، و اينكه، با توجه به حكمت‏خدا بايد كسانى به پيامبرى برگزيده شوند كه پيراسته از چنين عيوبى باشند. ⁽²⁾

اصل پنجم

حكم قاطع عقل و داورى صريح قرآن را درباره لزوم عصمت پيامبران دانستيم، ولى در اين زمينه برخى از آيات - در بدونظر - حاكى از صدور گناه از آنان مى‏باشد (مانند آيات وارده در باره حضرت آدم و غير آن). در اين موارد چه بايد گفت؟

در پاسخ بايد خاطر نشان ساخت: مسلما، به حكم اينكه هيچگونه تناقضى در قرآن راه ندارد، بايد با توجه به قرائن موجود در خود آيات، به مراد واقعى آنها پى برد، و در اين موارد ظهور بدوى هرگز نمى‏تواند ملاك قضاوت و داورى عجولانه قرار گيرد. خوشبختانه مفسران و متكلمان بزرگ شيعه، به تفسير اين آيات پرداخته، و حتى برخى از آنان در اين باره كتابهاى مستقلى تاليف كرده‏اند. از آنجا كه بحث درباره تك‏تك اين آيات از گنجايش اين رساله بيرون است، علاقمندان مى‏توانند به كتب مزبور مراجعه كنند. ⁽³⁾

اصل ششم

عامل و منشا عصمت را مى‏توان در دو چيز خلاصه كرد:

الف - پيامبران (و اولياى خاص الهى) از حيث معرفت و شناخت‏خداوند در پايه بسيار رفيعى قرار دارند كه هيچگاه رضا و خشنودى حضرت حق را با چيزى عوض نمى‏كنند. به عبارت ديگر، درك آنان از عظمت الهى و جمال وجلال شگرف وى، مانع از آن مى‏شود كه به چيزى غير از خدا توجه نمايند، و انديشه‏اى جز رضاى خدا را در سر بپرورند. اين مرتبه از معرفت همان است كه امير مؤمنان عليه السلام مى‏فرمايد: ما رايت‏شيئا الاو رايت الله قبله وبعده و معه: هيچ چيز را نديدم مگر آنكه پيش و پس و همراه با ديدن آن، خدا را ديدم. و امام صادق عليه السلام نيز مى‏فرمايد: «و لكني اعبده حبا له وتلك عبادة الكرام‏» ⁽⁴⁾ : من خدا را از روى دوستى با او پرستش مى‏كنم، و چنين است عبادت بزرگواران.

ب - آگاهى كامل پيامبران از نتايج درخشان طاعت وپى‏آمدهاى سوء معصيت، سبب مصونيت آنان از نافرمانى خدا مى‏باشد. البته عصمت گسترده و همه‏جانبه، مخصوص گروه خاصى از اولياى الهى است، ولى در عين حال برخى از مؤمنان پرهيزگار نيز، در بخش عظيمى از افعال خويش، از ارتكاب گناه مصون مى‏باشند، مثلا يك فرد متقى هرگز به هيچ قيمتى دست‏به خودكشى نمى‏زند، يا افراد بى‏گناه را نمى‏كشد. ⁽⁵⁾ بالاتر از اين، حتى افراد عادى هم نسبت‏به برخى از امور مصونيت دارند. فى‏المثل هيچ فردى به هيچ قيمت‏حاضر نمى‏شود به سيم لختى كه برق در آن جريان دارد، دست‏بزند. پيداست كه مصونيت در اين‏گونه موارد، ناشى از علم قطعى شخص به آثار سوء عمل خويش است; حال اگر چنين علمى در مورد تبعات بسيار خطرناك گناهان نيز حاصل گردد، قويا مايه مصونيت فرد از گناه خواهد بود.

اصل هفتم

با توجه به منشا عصمت، يادآور مى‏شويم كه عصمت‏با آزادى و اختيار معصوم منافات ندارد، بلكه فرد معصوم با وجود داشتن معرفت كامل نسبت‏به خدا و آثار اطاعت و معصيت، مى‏تواند گناهى را انجام دهد، هرچند از اين قدرت هرگز استفاده نمى‏كند. درست مانند پدر مهربان نسبت‏به فرزند خود كه بر كشتن فرزندش قدرت دارد، ولى هرگز اين كار را انجام نمى‏دهد. روشنتر از اين، عدم صدور قبيح از خداوند است. خداى قادر مطلق مى‏تواند افراد مطيع را وارد دوزخ ساخته و بالعكس اشخاص عاصى را وارد بهشت نمايد،ولى عدل وحكمت وى مانع از آن است كه چنين فعلى را انجام دهد. از اين بيان روشن مى‏شود كه ترك گناه و انجام عبادت و طاعت، براى معصومين افتخار بزرگى است، زيرا آنان در عين توانايى بر گناه، هيچ گاه مرتكب آن نمى‏شوند.

اصل هشتم

ما، در عين اعتقاد به عصمت تمام پيامبران، عصمت را ملازم با نبوت نمى‏دانيم. چه، ممكن است فردى معصوم باشد اما پيامبر نباشد. قرآن كريم درباره حضرت مريم مى‏فرمايد:‹‹يا مريم ان الله اصطفاك وطهرك واصطفاك على نساءالعالمين›› (آل عمران/42): اى مريم خداوند تورا از ميان زنان برگزيد، و از گناه پاك گردانيد، و بر زنان جهان برترى داد. از اينكه قرآن در مورد مريم لفظ «اصطفاء» را به كار برده، روشن مى‏شود كه وى معصوم بوده است، زيرا در باره پيامبران نيز واژه «اصطفاء» به كار رفته است:‹‹ان الله اصطفى آدم و نوحا وآل ابراهيم وآل عمران على العالمين›› (آل عمران/32).

گذشته از اين، در آيه مزبور از تطهير مريم سخن به ميان آمد، و مقصود پاكى وى از هر نوع پليدى است، نه تبرئه‏اش از اتهام گناه در مورد فرزندش كه يهود او را متهم ساخته بودند. زيرا تبرئه مريم ازاين گناه، در همان روزهاى نخست تولد عيسى عليه السلام با تكلم وى ⁽⁶⁾ به اثبات رسيد و ديگر نيازى به اين بيان مجدد نيست.

گذشته از اين، آيه تطهير مريم به حكم سياق آيات مربوط به دورانى است كه او ملازم محراب بوده وهنوز به عيسى باردار نشده بود، بنابر اين اتهامى به ميان نيامده بود تا تطهير مربوط به آن اتهام باشد.

پى‏نوشت‏ها:

1. كشف المراد، ص‏349، بحث نبوت.

2.داورى خرد در اين مورد يك داورى قطعى است. بنابر اين، برخى از رواياتى كه درباره «ايوب‏» پيامبر عليه السلام وارد شده و حاكى از ابتلاى او به بيماريهاى تنفرآور مى‏باشد، گذشته از اينكه با حكم قطعى عقل مخالفت دارد، با رواياتى نيز كه از ائمه اهل بيت عليهم السلام رسيده است مخالف است. امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوار خود نقل مى‏كند: حضرت ايوب، در طول بيمارى خود، بوى بد يا صورت نازيبا پيدا نكرد و هرگز از بدن او چرك و خون و چيزى كه مردم از آن تنفر دارند بيرون نيامد. سنت‏خدا درباره انبيا و اولياى گرامى خود، چنين است. دورى مردم از ايوب، به علت فقر مالى وضعف ظاهرى او بود، ولى آنان از مقام و منزلت او در نزد خدا آگاه نبودند (خصال، ج‏1، ابواب هفتگانه، حديث‏107- ص‏400) طبعا رواياتى كه بر خلاف اين مطلب دلالت دارند، پايه اساسى نداشته و قابل قبول نيستند.

3. تنزيه الانبياء، سيد مرتضى; عصمة الانبياء، فخر الدين رازي; مفاهيم القرآن، جعفر سبحانى، ج‏5، بخش عصمت پيامبران.

4. بحار الانوار، 70/22.

5. امير مؤمنان درباره اين گروه مى‏فرمايد:« هم والجنة كمن قد رآها و هم فيها منعمون، وهم و النار كمن قد رآها و هم فيها معذبون‏»: آنان نسبت‏به بهشت‏بسان كسى مى‏باشند كه آن را ديده و از نعمت‏هاى آن برخوردار مى‏باشند، و نسبت‏به دوزخ همانند كسى مى‏باشند كه آن را ديده و گرفتار عذاب آن شده‏اند. (نهج البلاغه، خطبه همام شماره‏193).

6. فاشارت الي...(طه/29).

منشور عقايد اماميه صفحه 110

استاد جعفر سبحانى

عصمت نبوت

ظهور پيغمبران خدا نظريه وحى را كه در فصل سابق گذشت تاييد مى‏كند پيغمبران خدا مردانى بودند كه دعوى وحى و نبوت نمودند و براى دعوى خود حجت قاطع اقامه كردند و مواد دين خدا را كه همان قانون سعادتبخش خدايى است،به مردم تبليغ نموده در دسترس عموم گذاشتند و چون پيغمبران كه با وحى و نبوت مجهز بودند،در هر زمان كه ظاهر شدند بيش از يك فرد يا چند فرد نبودند،خداى متعال هدايت‏بقيه مردم را با ماموريت دعوت و تبليغ كه به پيغمبران خود داده،تتميم و تكميل فرمود.

و از اينجاست كه پيغمبر خدا بايد با صفت عصمت متصف باشد،يعنى در گرفتن وحى از جانب خدا و در نگهدارى آن و در رسانيدن آن به مردم از خطاى مصون باشد و معصيت (تخلف از قانون خود) نكند،زيرا-چنانكه گذشت-تلقى وحى و حفظ و تبليغ آن سه ركن هدايت تكوينى مى‏باشند و خطا در تكوين معنا ندارد.

گذشته از اينكه معصيت و تخلف از مؤداى دعوت و تبليغ خود،دعوتى است عملى به ضد دعوت و موجب سلب وثوق و اطمينان مردم است از راستى و درستى دعوت و در نتيجه غرض و هدف دعوت را تباه مى‏كند.خداى متعال در كلام خود به عصمت پيغمبران اشاره نموده مى‏فرمايد: و اجتبيناهم و هديناهم الى صراط مستقيم (9)

و باز مى‏فرمايد: عالم الغيب فلا يظهر على غيبه احدا الا من ارتضى من رسول فانه يسلك من بين يديه و من خلفه رصدا ليعلم ان قد ابلغوا رسالات ربهم (10) .

پى‏نوشتها:

1-يعنى:«و پيغمبران را به سوى خود جمع‏آورى كرديم (به غير ما نمى‏پردازند و از غير ما اطاعت نمى‏كنند) و به راهى راست رسانيديم‏»، (سوره انعام،آيه 87)

2-يعنى:«تنها اوست كه داننده غيب است و به غيب خود كسى را مسلط نمى‏كند مگر پسنديدگان را از پيغمبران و در اين صورت از پس و پيش او (پيغمبر يا وحى) مراقبت كامل و رصدى به راه مى‏اندازد كه محققا پيامهاى خداى خود را برسانند»، (سوره جن،آيه 26-28)

شيعه در اسلام صفحه 141 تاليف: علامه سيد محمد حسين طباطبايى

تحقیق رایگان سایت فروشگاه علمی اسمان

تحقیق درباره دلايل لزوم نبوت

خداوند حكيم انسانهاى والايى را براى هدايت و راهنمايى بشر برانگيخته و آنان را حامل پيام خويش براى افراد بشر قرار داده است. اينان، همان پيامبران و رسولانند كه واسطه جريان فيض هدايت از سوى خداوند به بندگان مى‏باشند، و اين فيض از نخستين روزى كه بشر شايستگى بهره‏گيرى از آن را يافته، از جانب خدا نازل گرديده و تا عصر پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم نيز ادامه داشته است.بايد دانست آيين هر پيامبرى نسبت‏به زمان و امت‏خود كاملترين آيين بوده است، و اگر اين فيض الهى مستمر نبود بشر به حد كمال نمى‏رسيد.

از آنجا كه خلقت انسان، فعل خداى «حكيم‏» است طبعا آفرينش او هدف وغرض دارد، و با توجه به اينكه در وجود انسان علاوه بر غرايز كه با حيوان مشترك است،عقل و خرد نيز هست‏بايد غرض و هدف از خلقت وى، هدفى معقول باشد.

از طرف ديگر، عقل و خرد انسان هرچند در پيمودن راه تكامل او مؤثر و لازم است، اما كافى نيست، و اگر در هدايت انسان به عقل و خرد قناعت‏شود او هرگز راه كمال را به طور كامل نخواهد شناخت. براى نمونه، پى بردن به مبدء و معاد يكى از مهمترين مسائل فكرى بشر بوده است.بشر مى‏خواهد بداند از كجا آمده، چرا آمده، و به كجا خواهد رفت؟ ولى عقل و خرد به تنهايى از عهده تبيين كامل اين مسائل بر نمى‏آيد. گواه روشن اين امر آن است كه،با همه ترقى كه بشر معاصر در علم و دانش كرده است،هنوز بخش عظيمى از انسانها بت‏پرست مى‏باشند.

نارسايى عقل و دانش بشر منحصر به موضوع مبدء و معاد نيست، بلكه وى در بسيارى از مسائل حياتى نيز نتوانسته است طريق استوارى را برگزيند. ديدگاههاى مختلف و متعارض بشر در مسائل اقتصادى، اخلاقى، خانوادگى وغيره نشانه نارسايى وى از درك صحيح اين مسائل مى‏باشد، و به همين علت است كه مى‏بينيم مكتبهاى متعارض پديد آمده است.

با توجه به نكته فوق، عقل صحيح حكم مى‏كند كه به مقتضاى حكمت الهى بايد مربيان و رهبران الهى مبعوث شوند تا راه صحيح زندگى را به بشر بياموزند.

كسانى كه تصور مى‏كنند هدايتهاى عقلى مى‏تواند جايگزين هدايتهاى آسمانى شود بايد به دو مطلب توجه كنند:

1. خرد و دانش بشر در شناخت كامل انسان و اسرار هستى و گذشته و آينده سير وجودى او ناقص و نارساست،در حاليكه آفريننده بشر به حكم اينكه هر صانعى مصنوع خود را مى‏شناسد، از انسان و ابعاد و اسرار وجود او كاملا آگاه است.ودر قرآن به اين دليل اشاره كرده مى‏فرمايد:;ژخ÷;ژخ÷الا ندارد، و اوست دقيق وآگاه. يعلم من خلق وهو اللطيف الخبير›› (ملك/14): آيا آنكس كه آفريده است (به آفريده خود) علم

2. انسان به مقتضاى غريزه حب ذات، آگاهانه يا ناخودآگاه، پيوسته به دنبال منفعت‏جوييهاى شخصى است و در برنامه‏ريزى نمى‏تواند از دايره منافع فردى و گروهى به طور كامل صرف‏نظر كند. طبعا برنامه‏هاى بشرى از جامعيت كامل برخوردار نخواهد بود،ولى برنامه پيامبران چون از جانب خداوند است از چنين نقصانى منزه است.

با توجه به اين دو نكته بايد گفت كه بشر هيچگاه از هدايتهاى الهى و برنامه‏هاى پيامبران بى‏نياز نبوده و نخواهد بود.

منشور عقايد اماميه صفحه 97

6 اصل در مورد ويژگيهاى نبوت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم

دعوت پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله و سلم ويژگيهايى دارد، كه مهمترين آنها چهار چيز است و ما در طى سه اصل به بيان آنها مى‏پردازيم.

اصل اول

دعوت و آيين پيامبر اسلام جهانى است و به قوم و منطقه خاصى اختصاص ندارد، چنانكه مى‏فرمايد:‹‹و ما ارسلناك الاكافة للناس بشيرا و نذيرا›› (سباء/28): ما تو را، بشارت دهنده و ترساننده، براى عموم مردم فرستاديم. نيز مى‏فرمايد: ‹‹و ما ارسلناك الارحمة للعالمين›› (انبياء/107). از اين روى مى‏بينيم وى در دعوتهاى خود از لفظ «الناس‏» بهره گرفته و مى‏گويد: ‹‹يا ايها الناس قد جاءكم الرسول بالحق من ربكم ف‏آمنوا خيرا لكم›› (نساء/170): اى مردم رسولى از جانب پروردگار شما به حق نزد شما آمده است، پس به او ايمان آوريد كه براى شما بهتر است.

البته آن حضرت زمانى كه دعوت خويش را آغاز كرد، به طور طبيعى انذار خود را در مرحله نخست متوجه قوم خود فرمودتا جمعيتى را كه پيش از او براى آنان بيم دهنده‏اى نيامده بود، انذار كند ‹‹لتنذر قوما ما اتاهم من نذير من قبلك››(سجده/3). ولى اين به معناى آن نبود كه قلمرو رسالت وى محدود به ارشاد گروهى خاص است. بدين جهت، گاه مى‏بينيم كه قرآن در عين اينكه جمعيت‏خاصى را مورد دعوت قرار مى‏دهد، بلافاصله آن را براى همه كسانى نيز كه دعوت او مى‏تواند به آنان برسد حجت مى‏شمرد و مى‏فرمايد:‹‹و اوحي الي هذا القرآن لانذركم به و من بلغ›› (انعام/19): اين قرآن بر من وحى شده تا به وسيله آن، شما و همه كسانى را كه اين پيام به آ نان مى‏رسد، انذار كنم.

بديهى است كه پيامبران در درجه نخست‏بايستى قوم خود را به آيين خود دعوت كنند، خواه دعوت آنان جهانى باشد و خواه منطقه‏اى. قرآن در اين مورد يادآور مى‏شود كه «هيچ پيامبرى را جز به زبان قوم خويش نفرستاديم: ‹‹و ما ارسلنا من رسول الابلسان قومه ليبين لهم›› (ابراهيم/4) ولى چنانكه گفتيم ارسال رسول به زبان قوم خويش، هرگز به معنى انحصار دعوت به آن گروه نيست.

اصل دوم

نبوت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم نبوت خاتم مى‏باشد، همچنانكه شريعت او ريعت‏خاتم، و كتاب او نيز خاتم كتابهاى آسمانى است‏يعنى پس از وى ديگر پيامبرى نخواهد آمد، و شريعت او به صورت جاودانه تا روز رستاخيز باقى خواهد ماند. از خاتميت نبوت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم دومطلب استفاده مى‏شود:

1. اسلام، ناسخ شرايع پيشين است و با آمدن آن شريعتهاى گذشته ديگر رسميت ندارند.

2. در آينده شريعت‏سماوى ديگرى نخواهد آمد و ادعاى هر نوع شريعت جديد آسمانى مردود است.

موضوع خاتميت، در قرآن و احاديث اسلامى به صورت روشن مطرح شده است، به گونه‏اى كه براى احدى جاى ترديد باقى نمى‏گذارد. در اين مورد به برخى از آنها اشاره مى‏كنيم:

‹‹ما كان محمد ابا احد من رجالكم و لكن رسول الله‏و خاتم النبيين و كان الله بكل شي‏ء عليما›› (احزاب/40): «محمد پدر هيچيك از شماها نبوده، بلكه وى رسول خدا و خاتم پيامبران است، و خدا به هرچيزى دانا است‏».«خاتم‏» به معنى انگشتر است. در عصر نزول اسلام، مهر افراد، نگين انگشتر آنان بود كه با آن نامه‏ها را مهر مى‏كردند، به نشانه اينكه پيام به پايان رسيده است. با توجه به اين نكته، مفاد آيه فوق اين است كه با آمدن پيامبر اسلام، طومار نبوت و پيامبرى مهر پايان خورده و پرونده نبوت بسته شده است.

ضمنا از آنجا كه «رسالت‏» عبارت از ابلاغ و رساندن پيامهايى است كه از طريق وحى دريافت مى‏گردد، طبعا رسالت الهى بدون نبوت نخواهد بود، و در نتيجه ختم نبوت ملازم با ختم رسالت نيز هست. ⁽¹⁾

در اين زمينه از ميان احاديث گوناگون، كافى است‏به حديث «منزلت‏» اشاره كنيم: پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم زمانى كه در جريان جنگ تبوك، على را جانشين خود در مدينه قرار داد، به وى فرمود: «الا ترضى ان تكون مني بمنزلة هارون من موسى الاانه لا نبي بعدي‏» ⁽²⁾ : آيا خشنود نيستى كه منزلت تو نسبت‏به من همانند منزلتت هارون نسبت‏به موسى باشد،جز اينكه پس از من پيامبرى نخواهد بود.

گذشته از حديث «متواتر» منزلت، مجموعه احاديث مربوط به خاتميت نيز به صورت تواتر اجمالى نقل شده است. ⁽³⁾

اصل سوم

راز جاودانگى شريعت اسلام در دو چيز نهفته است:

الف - شريعت اسلام، براى تامين نياز طبيعى و فطرى بشر به هدايتهاى الهى، كاملترين برنامه را ارائه كرده است، به گونه‏اى كه بهتر و كاملتر از آن قابل تصور نيست.

ب - در قلمرو احكام عملى نيز يك رشته اصول و كليات جامع و ثابت را بيان نموده كه مى‏تواند پاسخگوى نيازهاى نو بنو و متنوع بشر باشد. گواه روشن اين امر آن است كه فقهاى اسلام (بويژه شيعه) در طى چهارده قرن توانسته‏اند به تمام نيازهاى جوامع اسلامى در زمينه احكام عملى پاسخ گويند، و تاكنون موردى پيش نيامده است كه فقه اسلامى از پاسخ گفتن به آن ناتوان باشد. امور زير در تحقق اين هدف مفيد و مؤثر بوده‏اند:

1. حجيت عقل: اعتبار و حجيت عقل در مواردى كه صلاحيت قضاوت و داورى دارد، يكى از طرق استنباط وظايف بشر در طول زندگى است.

2. رعايت اهم در موارد تزاحم با مهم: مى‏دانيم كه احكام اسلام، ناشى از يك رشته ملاكات واقعى و مصالح و مفاسد ذاتى (يا عارضى) در اشياست كه برخى از آنها را عقل به دست مى‏آورد و برخى ديگر را شرع بيان مى‏كند. با شناخت اين ملاكات، طبعا فقيه مى‏تواند در موارد تزاحم آنها، اهم را بر مهم ترجيح داده و مشكل را حل كند.

3. فتح باب اجتهاد: گشوده بودن باب اجتهاد به روى امت اسلامى - كه از افتخارات و امتيازات تشيع است‏خود از عوامل تضمين كننده خاتميت آيين اسلام است، زيرا در پرتو اجتهاد زنده و مستمر، حكم مسائل و حوادث جديد همواره از قواعد كلى اسلامى استنباط مى‏شود.

4. احكام ثانويه: در شريعت اسلام علاوه بر احكام اوليه، يك رشته احكام ثانويه وجود دارد كه مى‏تواند بسيارى از مشكلات را حل كند. فى‏المثل، در جايى كه تطبيق حكمى بر موردى، مايه عسر و حرج يا زيان و ضرر افرادى گردد (با توجه به شرايطى كه در فقه بيان شده است) اصولى چون قاعده نفى حرج يا لا ضرار مى‏تواند به توانايى شريعت در شكستن بن‏بستها و رفع تنگناها كمك نمايد. قرآن كريم مى‏فرمايد: ‹‹و ما جعل عليكم في الدين من حرج›› (حج/78). رسول گرامى نيز اعلام مى‏دارد: «لا ضرر و لا ضرار ». بايد گفت مكتبى كه اين دو قاعده و نظائر آن را دارد، هيچگاه پيروان آن در زندگى به بن‏بست كشيده نخواهند شد.

بحث مشروح درباره خاتميت‏بر عهده كتب كلامى است.

اصل چهارم

يكى از ويژگيهاى شريعت اسلامى، اعتدال و سهولت درك مفاهيم و احكام آن است، كه اين امر را مى‏توان يكى از مهمترين عوامل نفوذ و گسترش اين دين در ميان اقوام و ملل مختلف جهان دانست. اسلام در موضوع خداپرستى، توحيدى ناب و روشن را مطرح مى‏كند كه دور از هرگونه ابهام و پيچيدگى است. تنها سوره توحيد در قرآن مى‏تواند گواه اين مدعا باشد چنانكه اين كتاب مقدس در باب مقام و منزلت انسان نيز بر اصل تقوى تكيه مى‏كند كه خود به نوعى دربرگيرنده همه خصال والاى اخلاقى است. در حوزه احكام عملى نيز مشاهده مى‏كنيم كه اسلام هرگونه عسر و حرجى را نفى مى‏كند و پيامبر، خود را آورنده شريعتى سهل و آسان معرفى مى‏كند: «جئت‏بشريعة سهلة سمحة‏».

محققان منصف و بى غرض حتى از ميان دانشوران غير مسلمان صريحا اذعان نموده‏اند كه مهمترين عامل گسترش سريع آيين اسلام، وضوح و جامعيت احكام و تعاليم اين دين بوده است، براى نمونه دكتر گوستاولوبون، دانشمند مشهور فرانسوى، مى‏گويد:

رمز پيشرفت اسلام در همان سهولت و آسانى آن نهفته است. اسلام از مطالبى كه عقل سالم از پذيرش آن امتناع مى‏ورزد و در اديان ديگر نمونه‏هاى آن بسيار است، مبراست. هرچه فكر كنيد ساده‏تر از اصول اسلام نمى‏يابيد كه مى‏گويد: خدا يگانه است; مردم همگى در برابر خدا يكسانند; انسان با انجام چند فريضه دينى به بهشت و سعادت مى‏رسد، و با روى گرداندن از آن به دوزخ مى‏افتد. همين روشنى و سادگى اسلام و دستورات آن، كمك زيادى به پيشرفت اين دين در جهان كرد. مهمتر از اين آن ايمان محكمى است كه اسلام در دلها ريخته است; ايمانى كه هيچ شبهه‏اى قادر به كندن آن نيست.

اسلام، همان گونه كه براى اكتشافات علمى از هر دينى مناسبتر و ملايمتر است، درباره واداشتن مردم به گذشت نيز بزرگترين دينى است كه مى‏تواند تهذيب نفوس و اخلاق را به عهده گيرد. ⁽⁴⁾

اصل پنجم

كتابهاى آسمانى كه پيامبران پيشين آن را عرضه كرده‏اند، مع الاسف پس از آنان بتدريج در اثر غرض‏ورزى خودكامگان دستخوش تحريف گرديده است. اين مطلب را، علاوه بر قرآن، شواهد تاريخى هم تاييد مى‏كند. چنانكه مطالعه خود اين كتب و دقت در محتواى آنها نيز بر آن دلالت دارد، زيرا در آنها يك رشته مطالبى وارد شده است كه هرگز نمى‏تواند مورد تاييد وحى الهى باشد. بگذريم كه انجيل كنونى بيشتر صورت زندگى‏نامه حضرت مسيح را دارد كه در آن ماجراى به دار آويخته شدن وى نيز توضيح داده شده است. اما به رغم تحريفات آشكار در كتب آسمانى پيشين، قرآن كريم از هر نوع افزايش و كاهش مصون مانده است. پيامبر گرامى اسلام يكصد و چهارده سوره كامل قرآنى از خود به يادگار نهاده و تحويل جهان داده است و نويسندگان وحى - خصوصا حضرت على عليه السلام كه از روز نخست وحى الهى را مى‏نوشت، آن را نگاشته‏اند. خوشبختانه، با وجود گذشت 15 قرن از نزول قرآن، نه چيزى از آيات و سوره‏هاى قرآن كم شده و نه چيزى بر آنها افزوده شده است. اينك به برخى از دلايل و موجبات عدم تحريف قرآن اشاره مى‏كنيم:

1.چگونه امكان دارد كه تحريف به قرآن راه يابد، در حاليكه خداوند حفظ و صيانت آن را تضمين كرده است، چنانكه مى‏فرمايد: ‹‹انا نحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون›› (حجر/9): ما خود قرآن را فرو فرستاده و خود نيز نگهبان آن هستيم.

2. خداوند راه يافتن هر نوع باطل به ساحت قرآن را نفى كرده و مى‏فرمايد:‹‹لا ياتيه الباطل من بين يديه ولا من خلفه تنزيل من حكيم حميد›› (فصلت/44): باطل از هيچ سو به ساحت قرآن راه ندارد، آن از جانب خداوند حكيم و ستوده نازل شده است.

باطل كه خداوند راه يافتن آن را به قرآن نفى كرده،هر باطلى است كه مايه وهن قرآن گردد، و از آنجا كه كم يا زياد كردن الفاظ و آيات قرآن مسلمامايه سستى و وهن آن مى‏گردد لذا قطعا هيچگونه كاهش يا افزايشى به ساحت اين كتاب شريف راه نيافته است.

3. تاريخ گواهى مى‏دهد كه مسلمانان به آموزش و حفظ قرآن عنايت ويژه‏اى داشتند در ميان عربهاى زمان پيامبر، حافظه‏هاى قوى و نيرومندى وجود داشت كه با يك بار شنيدن، خطبه‏اى طولانى را حفظ مى‏كردند، بنابر اين چگونه مى‏توان گفت چنين كتابى كه اين همه قارى و حافظ و علاقمند داشته، تحريف شده است؟!

4. شكى نيست كه امير مؤمنان عليه السلام در بعضى از مسائل با خلفا اختلاف نظر داشت و مخالفت‏خود را نيز به صورت منطقى در موارد گوناگون آشكار مى‏كرد، كه يكى از آنها خطبه شقشقيه و نيز مناشدات معروف آن حضرت است. در عين حال مى‏بينيم كه آن حضرت در سراسر زندگى خود، حتى يك كلمه هم درباره تحريف قرآن سخن نگفته است، حال اگر (العياذ بالله) چنين كارى صورت گرفته بود،مسلما به هيچوجه ايشان در باره آن سكوت نمى‏ورزيد. بلكه بالعكس آن حضرت پيوسته به تدبر در قرآن دعوت مى‏كرد و مى‏فرمود:«ليس لاحد من بعد القرآن من فاقة ولا بعد القرآن من غنى فكونوا من حرثته و اتباعه‏» ⁽⁵⁾ : اى مردم براى كسى در صورت پيروى از قرآن فقر و نيازى نيست، و بدون پيروى از قرآن، غنا و بى نيازيى وجود نخواهد داشت، بنابر اين در سرزمين زندگى خود بذر قرآن را بيفشانيد و از پيروان آن باشيد.

با توجه به دلايل ياد شده و نظاير آن، علماى بزرگ شيعه اماميه به پيروى از اهل بيت عليهم السلام از دير زمان تاكنون بر مصونيت قرآن از تحريف تاكيد نموده‏اند، كه از آن ميان مى‏توان به افراد زير اشاره نمود:

1. فضل بن شاذان (متوفاى 260ه.ق، كه در عصر ائمه عليهم السلام مى‏زيسته است) در كتاب الايضاح/217.

2. شيخ صدوق(م‏381ه. ق) در كتاب الاعتقادات/93.

3. شيخ مفيد (م‏413ه.ق) در كتاب اجوبة المسائل السروية، مطبوع در مجموعة الرسائل/ص‏266.

4. سيد مرتضى (م‏436ه.ق) در كتاب جواب المسائل الطرابلسيات، كه كلام وى را شيخ طبرسى در مقدمه مجمع البيان آورده است.

5. شيخ طوسى معروف به شيخ الطائفه(م‏460ه.ق) در كتاب التبيان، 1/3.

6. شيخ طبرسى(م‏548ه.ق) در مقدمه كتاب خود، مجمع البيان، بر عدم تحريف قرآن تصريح و تاكيد كرده است.

7. سيد بن طاووس(م‏664ه.ق) دركتاب «سعد السعود» (ص 144) مى‏گويد: عدم تحريف، راى اماميه است.

8. علامه حلى (م‏726ه.ق) در كتاب اجوبة المسائل المهناويه (ص 121) مى‏گويد: «حق اين است كه هيچگونه زياده و نقيصه‏اى در قرآن راه نيافته است و من از قول به تحريف به خدا پناه مى‏برم، زيرا اين امر موجب شك در معجزه متواتر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم مى‏گردد».

************************

ما در اينجا به ذكر نام علماى شيعه كه منكر تحريف بوده‏اند پايان مى‏دهيم، و تاكيد مى‏كنيم كه اين عقيده، پيوسته مورد نظر بزرگان علماى اماميه در اعصار گوناگون بوده است، چنانكه در عصر حاضر نيز همه مراجع شيعه، بدون استثنا، داراى چنين عقيده‏اى مى‏باشند.

اصل ششم

در كتب حديث و تفسير رواياتى وارد شده است كه برخى آنها را دليل بر تحريف قرآن قرار داده‏اند، ولى بايد توجه نمود كه:

اولا، اكثر اين روايات از طريق افراد و كتابهايى نقل شده كه از وثاقت و اعتبار لازم برخوردار نيستند، مانند كتاب قراءات احمد بن محمد سيارى (م‏286) كه علماى رجال، روايات او را ضعيف خوانده، و مذهب او را فاسد دانسته‏اند ⁽⁶⁾ يا كتاب على بن احمد كوفى (م‏352) است كه علماى رجال درباره او گفته‏اند: در پايان عمر راه غلو را در پيش گرفت. ⁽⁷⁾

ثانيا، قسمتى از اين روايات، كه بر تحريف حمل شده است، جنبه تفسيرى دارد. به عبارت ديگر، مفاد كلى آيه در روايت تطبيق بر مصداق شده، و عده‏اى تصور كرده‏اند كه تفسير و تطبيق مزبور جزء قرآن بوده و از آن حذف گرديده است. مثلا «صراط مستقيم‏» در سوره حمد، در روايات به «صراط پيامبر و خاندان او» تفسير شده، و پيداست كه چنين تفسيرى، تطبيق كلى بر فرد اعلاى آن است. ⁽⁸⁾

امام خمينيرحمه الله رواياتى را كه از آنها تحريف برداشت‏شده بر سه دسته تقسيم كرده است:

الف - روايات ضعيف، كه با آن نمى‏توان استدلال كرد;

ب - روايات ساختگى، كه شواهد جعلى بودن در آنها نمايان است;

ج - روايات صحيح، كه اگر در مفاد آنها كاملا دقت گردد روشن مى‏شود كه مقصود از تحريف در آيات قرآن، تحريف معانى آنهاست نه تغيير الفاظشان. ⁽⁹⁾

ثالثا، كسانى كه مى‏خواهند عقيده واقعى پيروان يك مذهب را به دست آورند بايد به كتابهاى عقيدتى و علمى آنها رجوع كنند، نه به كتابهاى حديثى كه نظر مؤلف از تاليف آن، بيشتر گردآورى مطالب بوده و تحقيق آن را به ديگران واگذار كرده است. همچنين مراجعه به آراى شاذ از پيروان يك مذهب براى شناخت عقايد مسلم آن مذهب كافى نبوده و اصولا استناد به قول يك يا دو نفر در مقابل اكثريت قاطع دانشمندان آن فرقه، ملاك صحيحى براى قضاوت نيست.

در خاتمه بحث از تحريف، ضرورى است چند نكته را يادآور شويم:

1. متهم كردن مذاهب اسلامى يكديگر را به تحريف قرآن، خاصه در عصر كنونى، جز به نفع دشمنان اسلام نخواهد بود.

2. اگر برخى از علماى شيعه كتابى درباره تحريف قرآن نوشته‏اند، بايستى نظريه شخصى خود او تلقى شود، نه نظريه اكثريت قاطع علماى شيعه. لذاست كه مى‏بينيم پس از انتشار كتاب مزبور، رديه‏هاى زيادى از سوى علماى شيعه بر ضد آن نوشته شده است; همان‏گونه كه وقتى در سال 1345ه.ق از طرف يكى از علماى مصر كتاب «فرقان‏» با استناد به پاره‏اى روايات درباره نسخ يا انساء تلاوت آياتى از قرآن كه در كتب حديث اهل سنت آمده است، به عنوان اثبات تحريف در قرآن نوشته شد، از طرف علماى ازهر مردود شناخته شد و كتاب مزبور مصادره گرديد.

3.كتاب آسمانى همه مسلمانان جهان قرآن مجيد است كه مجموع آن را 114 سوره كه نخستين آن را سوره «الحمد» وآخرين آن را سوره «الناس‏» تشكيل مى‏دهد، و در اين كتاب كلام الهى، «قرآن‏» ناميده شده و با صفاتى چون مجيد، كريم و حكيم ⁽¹⁰⁾ معرفى گرديده است. و مسلمانان احيانا آن را «مصحف‏»مى‏نامند، و مصحف در لغت عرب به مجموعه‏اى از برگهاى نوشته شده مى‏گويند كه در يك جا گرد آيد. و نقل شده است كه پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم، آنگاه كه مجموع سوره‏هاى قرآن يك جا گرد آمد از سوى برخى صحابه اسم مصحف براى آن پيشنهاد شد. ⁽¹¹⁾

بنابر اين مصحف به مجموعه‏اى از برگهاى نوشته شده و گرد آمده به صورت يك كتاب مى‏گويند خواه قرآن باشد يا غير آن. وقرآن نامه اعمال را «صحف‏» مى‏نامد و مى‏فرمايد:‹‹واذا الصحف نشرت›› (تكوير/10): آنگاه كه نامه‏هاى اعمال گشوده شود، همچنانكه ديگر كتابهاى آسمانى را «صحف‏» مى‏نامد، و مى‏فرمايد: ‹‹صحف ابراهيم وموسى›› ( اعلى/19): كتابهاى ابراهيم و موسى.

اين آيات نشان مى‏دهد كه لفظ صحيفه يا مصحف معنى وسيعى داشته است، هرچند پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم يكى از نامهاى قرآن نيز بشمار آمده است.

از اين جهت تعجب نخواهيم كرد كه نوشته‏هايى را كه از دخت گرامى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم به يادگار مانده است «مصحف‏» مى‏نامند، و واقعيت اين مصحف آن است كه امام صادق عليه السلام در روايتى توضيح مى‏دهد و مى‏فرمايد: «فاطمه پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم هفتاد و پنج روز زيست، و اندوه سختى او را فرا گرفت، جبرئيل (به فرمان خدا) فرود مى‏آمد و از رسول خدا و منزلت او نزد خدا سخن مى‏گفت و بدين جهت فاطمه را تسلى مى‏داد، و از حوادثى كه بعدها اتفاق خواهد افتاد او را با خبر مى‏ساخت.و اميرمؤمنان گزارشهاى جبرئيل را(از طريق املاء فاطمه عليها السلام) مى‏نوشت واين همان مصحف فاطمهعليها السلام است. ⁽¹²⁾

ابوجعفر از امام صادق عليه السلام نقل مى‏كند كه فرمود:مصحف فاطمة ما فيه شي‏ء من كتاب الله وانما هو شي‏ء القى اليها بعد موت ابيها (صلوات الله عليهما ) ⁽¹³⁾ : در مصحف فاطمه چيزى از كتاب الهى نيست، (يعنى تصور نكنيد قرآن است) بلكه محتويات آن پس از درگذشت پدرش به او القا شده است. و ما در بخش مربوط به فقه و حديث‏يادآور خواهيم شد كه در امت اسلامى شخصيت‏هاى والايى هستند كه در حالى كه نبى و رسول نيستند، ولى فرشتگان با آنان سخن مى‏گويند. و آنان را محدث مى‏نامند، و دخت گرامى پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم «محدثه‏» بوده است.

منابع:

1. آيات گواه بر خاتميت منحصر به آيه فوق نيست. در اين مورد، نصوص ششگانه‏اى در قرآن هست كه برخاتميت پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم گواهى مى‏دهد. به كتاب مفاهيم القرآن:3/130-139 رجوع شود.

2. صحيح بخارى:3/58; صحيح مسلم:2/323; امالى صدوق، ص 28 و47 و 81;بحار الانوار، 37/254-289، باب‏53; بخارى، صحيح،3/54، باب غزوة تبوك، مسلم 4/1871 ط 1375; ترمذى، سنن، 2/301; سيره ابن هشام 4/162; احمد، مسند، 1/174.

3. در اين باره به كتاب مفاهيم القرآن:3/141-167 رجوع شود.

4. تمدن اسلام و عرب، تاليف دكتر گوستاولوبون فرانسوى، صص 141-143.

5. نهج البلاغه، خطبه 171.

6. رجال نجاشى:1/211، شماره ترجمه‏190.

7. رجال نجاشى:1/96، شماره ترجمه‏689.

8. اينترنت

تحقیق شماره یک : روز دانش‌آموز 13 آبان 1357

در حالی که انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی(ره) به روزهای سرنوشت سازی نزدیک می‌شد همه اقشار مردم ایران از زن و مرد و پیر و جوان، سعی در ایفا کردن نقش تاریخی خود و عمل به تکلیف الهی داشتند. در این میان دانش‌آموزان و نوجوانان شور و حال دیگری داشتند.

صبح روز 13 آبان 1357، دانش‌آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش همگان برسانند.

این جوانان پر شور و خداجو، گروه گروه، داخل دانشگاه شدند و به همراه دانشجویان و گروه‌های دیگری از مردم در زمین چمن دانشگاه اجتماع کردند. ساعت 11 صبح، مأموران،‌ ابتدا چند گلوله گاز اشک‌آور در میان این جمعیت خروشان پرتاب کردند؛ اما، اجتماع کنندگان در حالی که به سختی نفس می‌کشیدند، صدای خود را رساتر کرده و با فریاد الله‌اکبر، لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه افکندند. در این هنگام تیراندازی آغاز شد و جوانان و نوجوانان بی‌گناه، یکی پس از دیگری، در خون خود غلتیدند. در این روز، 56 نفر شهید و صدها نفر مجروح شدند.

حضرت امام(ره) در پیامی به همین مناسبت فرمودند: «... عزیزان من صبور باشید، که پیروزی نهایی نزدیک است و خدا با صابران است ... ایران امروز جایگاه آزادگان است... من از این راه دور، چشم امید به شما دوخته‌ام ... صدای آزادی‌خواهی و استقلال‌طلبی شما را به گوش جهانیان می‌رسانم.»

به خاطر گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان دانش‌آموز، این روز در تاریخ انقلاب اسلامی به نام روز دانش‌آموز نام‌گذاری شده است

تحقیق  دو : درباره روز 13 آبان

روز 13 آبان که در تقویم به عنوان روز مبارزه با استکبار نام‌گذاری شده یادآور سه واقعه مهم در تاریخ معاصر ایران است که در سه دوره مختلف رخ داده و به همین دلیل این روز را در تاریخ کشور به عنوان روزی به یادماندنی به ثبت رسانده است.

تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه در 13 آبان 1343، 13 آبان 1357 که روز دانش‌آموز نام گرفت و تسخیر لانه جاسوسی در 13 آبان 1358 عنوان این سه واقعه تاریخی است که نمی‌توان هیچ یک را از نظر اهمیت نسبت به دیگری اولی تر دانست چرا که هر کدام در دوره وقوع تاثیر گذاری خاص خود را داشته و شرایط را به نحوی تغییر داده‌اند.

تبعید امام خمینی به ترکیه 13 آبان 1343

کاپیتولاسیون یا حق قضاوت کنسولی حقی است که به اتباع بیگانه داده می‌شود و آنها را ازشمول قوانین کشور مصون ومستثنی می‌کند؛ درواقع در صورت ارتکاب جرم در خاک کشور، دولت میزبان حق محاکمه آن مجرم را ندارد.

کاپیتولاسیون ریشه در استعمار دارد و کشورهای استعمارگران این قانون را به کشورهای ضعیف تحت‌ سلطه تحمیل می‌کردند؛ کاپیتولاسیون درایران طی معاهده ترکمانچای برای اتباع روسیه به رسمیت شناخته شد و پس ازآن برخی کشورهای استعمارگر دیگر، این امتیاز نامشروع را بعلت ضعف حکومت های قاجاریه کسب کردند؛ اما، کاپیتولاسیون در سال 1306، تحت فشار افکار عمومی و فضای حاکم بر روابط بین‌الملل پس از جنگ اول جهانی لغو گردید.

هنوز بیش از 3 دهه از الغای کاپیتولاسیون نمی‌گذشت که محمدرضا پهلوی احیاگر مجدد آن شد. کابینه اسدالله علم در سیزدهم مهر سال 1342، به دستور شاه، پیشنهاد آمریکا مبنی‌بر اعطای مصونیت قضایی به اتباع آمریکایی را به صورت یک لایحه قانونی در هیتت دولت تصویب کرد.

چندی بعد این خبر به حضرت امام رسید و ایشان را به خروش و فریاد واداشت به طوری که در4 آبان 1343 ایشان طی نطقی تاریخی به رسوایی این اقدام ننگین پرداختند.

فرازهایی از سخنرانی ایشان چنین بود: « ... دولت با کمال وقاحت از این امر ننگین طرفداری کرد، ملت ایران را از سگ‌های آمریکایی پست‌تر کردند.

اگر چنانچه کسی یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد، بازخواست از او می‌کنند؛‌ اگر شاه ایران یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد بازخواست می‌کنند و اگر چنانچه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، مرجع ایران را زیر بگیرد، بزرگترین مقام ایران را زیر بگیرد، هیچ کس حق تعرض ندارد...». رژیم که در طول دو سالی که امام قیام کرده بودند، نتوانسته بود با هیچ شیوه‌ای، ایشان را آرام کند، تنها یک راه پیش پای خود می‌دید و آن تبعید امام بود.

در شب 13 آبان 1343، صدها کماندو به همراه مزدوران ساواک به منزل امام در قم حمله‌ور شدند ایشان را دستگیر و به تهران منتقل کردند و سپس با یک هواپیمای نظامی ایشان را به ترکیه تبعید کردند. این سرآغار هجرتی بود که 14 سال بعد پیروزی انقلاب اسلامی را به بار آورد.

روز دانش‌آموز 13 آبان 1357

در حالی که انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی(ره) به روزهای سرنوشت سازی نزدیک می‌شد همه اقشار مردم ایران از زن و مرد و پیر و جوان، سعی در ایفا کردن نقش تاریخی خود و عمل به تکلیف الهی داشتند. در این میان دانش‌آموزان و نوجوانان شور و حال دیگری داشتند.

صبح روز 13 آبان 1357، دانش‌آموزان در حالی که مدارس را تعطیل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش همگان برسانند.

این جوانان پر شور و خداجو، گروه گروه، داخل دانشگاه شدند و به همراه دانشجویان و گروه‌های دیگری از مردم در زمین چمن دانشگاه اجتماع کردند. ساعت 11 صبح، مأموران،‌ ابتدا چند گلوله گاز اشک‌آور در میان این جمعیت خروشان پرتاب کردند؛ اما، اجتماع کنندگان در حالی که به سختی نفس می‌کشیدند، صدای خود را رساتر کرده و با فریاد الله‌اکبر، لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه افکندند. در این هنگام تیراندازی آغاز شد و جوانان و نوجوانان بی‌گناه، یکی پس از دیگری، در خون خود غلتیدند. در این روز، 56 نفر شهید و صدها نفر مجروح شدند.

حضرت امام(ره) در پیامی به همین مناسبت فرمودند: «... عزیزان من صبور باشید، که پیروزی نهایی نزدیک است و خدا با صابران است ... ایران امروز جایگاه آزادگان است... من از این راه دور، چشم امید به شما دوخته‌ام ... صدای آزادی‌خواهی و استقلال‌طلبی شما را به گوش جهانیان می‌رسانم.»

به خاطر گرامیداشت یاد و خاطره شهیدان دانش‌آموز، این روز در تاریخ انقلاب اسلامی به نام روز دانش‌آموز نام‌گذاری شده است.

تسخیر لانه جاسوسی ـ روز مبارزه با استکبار جهانی 13 آبان 1358

در ابتدای انقلاب و زمان حکومت دولت موقت با هدف وادار کردن آمریکا به استرداد شاه و اموال ملت ایران، دانشجویان تصمیم به اشغال سفارت آمریکا گرفتند. دانشجویان از دانشگاه‌های تهران، پلی‌تکنیک، صنعتی شریف، شهید بهشتی و ... گرد هم آمدند و طی یک راهپیمایی تا سفارت آمریکا از دیوارهای سفارت بالا رفته و علیرغم مقاومت محافظین و آمریکایی‌ها، سفارت را به تصرف کامل درآوردند.

در هنگام تسخیر سفارت، آمریکایی‌ها به سرعت مشغول نابود کردن بسیاری از اسناد دخالت‌ها و تجاوزارت و غارت‌های خود شدند ولی پس از تسخیر سفارت به سرعت از نابودی باقی‌مانده اسناد جلوگیری شد و بعدها اسنادی که از لانه جاسوسی آمریکا به دست آمده بود چاپ شده و در اختیار همگان قرار گرفت. به محض انتشار این خبر، مردم بسیاری با خشم و انزجار مقابل لانه جاسوسی تجمع کرده و از حرکت دانشجویان حمایت کردند.

امام خمینی‌(ره) نیز در پیامی این حرکت را انقلاب دوم و بزرگ‌تر از انقلاب اول نامیدند. این حرکت دانشجویان معترض، خشم آمریکایی‌ها را برانگیخت و آنها که ناتوان از درک ملتی استقلال‌طلب و آزادی‌خواه بودند، دست به اقداماتی بر ضد جمهوری اسلامی ایران زدند؛ از آن جمله فشار آوردن به مجامع بین‌المللی مانند سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی، شورای امنیت و ...، ایجاد جو منفی تبلیغاتی علیه دانشجویان مسلمان و برخی اقدامات دیگر از جمله آنهاست.

اما پس از بی‌ثمر ماندن، آنها به اقدامات جدی‌تری روی آوردند؛ از جمله قطع کامل روابط سیاسی در 20 مهر 1359، حمله نظامی به ایران و تجاوز به خاک کشورمان که به شکست مفتضحانه آنها در صحرای طبس انجامید و نیز محاصره اقتصادی و بلوکه کردن دارای‌ها و اموال ایران و... که هیچ‌کدام تاکنون درعزم ملت ایران برای مقابله با ظلم و بی‌عدالتی جهانی ومنشا اصلی آن در جهان یعنی استکبار جهانی و آمریکا خللی وارد نکرده است

همچنین تحقیق های زیر را درباره 13 ابان در سایت مشاهده کنید :

تحقیق درباره 13 ابان

تحقیق در مورد روز دانش آموز

توجه. برای حمایت از سایت ما و ایجاد انگیزه برای سایت ما برای گذاشتن بیشتر تحقیقات و جواب سوالات کتاب ها بصورت رایگان برای شما  ، بر روی لینک های زیر هر چند بار خواستید (بعد خواندن مطلب یا قبل از آن ) کلیک کنید :

لیست کلیه اقدام پژوهی ها

لیست کلیه تحقیقات و تجربیات ارتقای شغلی دبیران

لیست کلیه مقالات و تحقیقات

لیست کلیه پروژه های آماری

لیست کلیه پروژه ها کارآموزی و مالی

تحقیق درباره نبرد شیر و گاو در نقش برجسته های تخت جمشید

يكي از نقش‌برجسته‌هاي بسيار زيباي تخت‌جمشيد كه اتفاقاً بجز يكي دو نمونه، بقيه بخوبي حفظ شده‌اند، صحنه‌ي نمادين نبرد شير با گاو است. اين نقش نسبتاً بزرگ و تكرار شونده، بي‌ترديد مؤيد يك پيام بسيار مهم بوده است كه اينگونه به تكلف و تأكيد نقش شده‌اند. رومن گريشمن، باستان‌شناسي معروف امريكايي كه در سالهاي نخستين سلسله‌ي پهلوي به ايران آمده، آثارش در باستان‌شناسي ايران بسيار مورد استناد واقع مي‌شود، معتقد است اين نقش گوياي تغيير فصول، از نيم‌سال سرد به نيم سال گرم، و به بيان ديگر بازگو كننده حلول بهار است.

 استنتاج گريشمن، از اين فرضيات نشأت گرفته كه اولاً، وي تقريباً پذيرفته بود كه فلسفه‌ي ساخت تخت‌جمشيد، صرفاً برگزاري جشنهاي نوروزي بوده و در حكم محلي بوده است براي پذيرش رعاياي امپراطوري.

و دوم آن كه، بوميان ايران، سال را به دو فصل، يعني فصل گرم و فصل سرد تقسيم مي‌كرده‌اند. در واقع اعتقاد بوميان ايران (و حتي ماده‌ها شايد؟) بر اين بود كه با اعتدال بهاري فصل گرم و با اعتدال پاييزي فصل سرد شروع مي‌شود. تغييرات طبيعت اهم از بلند و كوتاه شدن طول روز، افزايش و كاهش دما و ... كه به خوبي در اين دو فصل قابل تفكيك و دسته‌بندي بودند نيز آنها را بر اين تقسيم‌بندي استوار‌تر مي‌نمود. اما مي‌دانيم كه تا پيش از هخامنشيان، سال نو با اعتدال پاييزه شروع مي‌شده است و هخامنشيان به تقليد از تمدنهاي ميان‌روداني، سال نو را از اعتلال بهاري شروع كردند. اما با اين وجود معلوم نيست كه سال هخامنشيان نيز دو فصلي نبوده باشد. گريشمن با اين دو فرض و نماد قرار دادن گاو به نشانه‌ي فصل سرد و شير به علامت فصل گرم، اين طور نتيجه گرفته كه نقش برجسته‌ي چيرگي شير بر گاو، جهت نماياندن پايان سرما و شروع گرماست.

نگارنده با احترام به نظر اساتيد بزرگ، معتقد است كه معني نمادين چنين نقشي پيچيده و تكرار شونده، با تأكيد زياد براي ديده شدنش، نبايد صرفاً گوياي اين امر بديهي باشد كه سال كهنه تمام شده و سال نو پديد آمده است!! فراموش نكنيم كه در جهان باستان، اين نقش‌ها هستند كه به عنوان الفبايِ فرهنگ شفاهي سخن مي‌گويند. چه آن كه اصولاً اكثر مردم توان خواندن نداشته‌، در ارتباطات با هم از فرهنگ تصويري يا پيغامهاي شفاهي كمك مي‌گرفتند. از اين روست كه در جهان باستان، به خصوص در بين مردماني كه هنوز خط را نياموخته بودند، رويداد‌نگاري تصويري بسيار شايع است. شرح فتوحات، جنگها، كشتارها، اسارتها، راندن‌ها و ... همگي به مدد سنگ‌نگاره‌ها يا نقش‌برجسته‌ها روايت مي‌شد. از اين روست كه نگارنده اعتقاد دارد نقش‌برجسته‌هاي تخت‌جمشيد، نه يك تزيين كوركورانه و فئوداليسمي جهت فخرفروشي به ملل ديگر، كه گوياي تاريخ، اساطير، فرهنگ و ارتباطات اقوام باستان هستند و البته كه مردمان آن روزگار به خوبي مفهوم اين نقش‌ها را مي‌دانسته‌اند و جايگاه خود را در آنها مي‌يافتند و حتي درك معاني اين نقشها به قدري بديهي بوده كه كسي به صرافت ثبت و ضبط و توضيح آنها نيفتاده است. و از جمله‌ي آنهاست نقش چيرگي شير بر گاو.

در اين نقش شير از پشت روي كمر گاو يورش برده، دو دست خود را روي پشت و پهلوي او نهاده، به نظر مي‌رسد چانه‌ي خود را روي كمر جانور مي‌فشرد. اثري از خشونت، زخم و خشم وجود ندارد[1]. دندانهاي شير ديده نمي‌شوند و چنگالهايش در پوست گاو فرو نرفته‌اند. نكته جالب آنكه نقش شير در اين حجاري‌ها، تنها تصوير تمام رخ در تخت‌جمشيد است و غير از نقش شير، تصوير تمام انسانها و حيوانات، نيم‌رخ مي‌باشند كه اين نيز دليل ديگري است بر اهميت اين نقش. گاو نيز با حالتي خاص روي دوپا بلند شده، به پشت سر مي‌نگرد. به نظر مي‌رسد از اتفاق در شُرُف وقوع خرسند و راضي است! نترسيده، قصد مقابله هم ندارد و حتي به نظر مي‌رسد لبخند مي‌زند!

نماد نبرد شير و گاو به صورت دو نقش قرينه‌ي هم، بر كنارهاي پلكان كاخ آپادانا (هم ايوان شمالي و هم شرقي)، پلكان كاخ تچر، هديش و شورا نَقر شده‌ است و در جاي ديگر تكرار نمي‌شود. از اين رو به نظر مي‌رسد شعاري كه از اين نقش برداشت مي‌شده، در سالهاي نخستين حكومت هخامنشيان بيشتر مورد نظر بوده است.

و اما تفسيري جديد از اين نقش: مي‌دانيم كه مادها دامپرور بوده‌، زندگي شباني داشته‌اند. نُمود اين زندگي نيز در نامهاي اين مردم بسيار هويداست[2]. گاو نيز يكي از مهمترين نُمادهاي زندگي شباني بوده، از سويي جانور مقدس در اديان باستاني مانند مهر‌پرستي مي‌باشد. قرباني كردنش در دين زردشت ممنوع شد و حتي در مقاطعي در بين مردم شبه‌قاره، به مرز تقدس و پرسش رسيد. گويي كه اين جانور سمبلي براي مردم ماد (و هم ميان‌رودان) بود. از سوي ديگر پارسها كه زندگي خود را در فلات ايران با مزدوري براي اورارتوها و مادها شروع كرده، يكجانشين يا دست‌كم، نيمه‌عشاير (قشلاق و ييلاق ثابت) بودند، شجاعت، درايت و قدرت رهبري را نُمادهاي آرماني خود مي‌دانستند و شير در بر دارنده‌ي اين خصوصيات بود. آنگونه مي‌توان از اين مقدمه نتيجه گرفت كه گاو در اين نقش‌برجسته، نماد مادها و شير نماد پارسها است. شير سمبل هخامنشيان شده بود (اين باور تا امروز نيز به طول انجاميده و در مجامع بين‌المللي اين جانور را سمبل ايران مي‌دانند).  تنها چهره‌ي تمام رخ تختگاه و هميشه همراه گاو نقش مي‌شد.

هخامنشيان با تأكيد زياد خواسته‌اند اين نكته را بخصوص به مادها – كه در واقع از دامن آنها برخواسته و دستشان را در حكومت بازگذارده بودند – القا نمايند كه اولاً ما از پَسِ شما آمده‌ايم (شير در پشت گاو است)، دوم آنكه آنكه بر شما چيره شده‌ايم و سوم اينكه قصد از بين بردن شما را نداريم (شير كمر گاو را گرفته نه گلويش را و حالت تهاجمي شديد هم ندارد).