فهرست مطالب

موضوع                                                                      

فصل اول

تاریخچه شتر مرغ

آشنایی با صنعت پرورش شتر مرغ

تاریخچه شتر مرغ

انواع شتر مرغ

محصولات شترمرغ

مشخصات ظاهری شتر مرغ

تولید مثل

پرورش شتر مرغ

تغذیه شتر مرغ

فیزیولوژی هضم

مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی

 

فهرست مطالب

موضوع                                                                      

نحوه نگهداری شتر مرغ

آشنایی با بخش های اصلی پرورش شتر مرغ

مطالعه علمی پرورش شتر مرغ

پرورش مولدین

جوجه کشی مصنوعی شتر مرغ

پرورش جوجه

 

فصل دوم

کشتارگاه

پیشنهاد ضوابط بهداشتی کشتارگاه شتر مرغ

نحوه کار کشتارگاه

 بهداشت کشتارگاه

فهرست مطالب

موضوع                                                                      

فصل سوم

خلاصه ای از بیماریهای شتر مرغ

عفونت های ویروسی

عونت های باکتریایی

قارچها و تخم

انگلهای داخلی

انگلهای خارجی

بیماریهای تغذیه ای

متفرقه

 

فهرست مطالب

موضوع                                                                      

فصل چهارم

شتر مرغ در تایوان

سیستم ثبت اطلاعات تولیدی و بهداشتی مزارع شتر مرغ

مقدمه

اهداف سیستم ثبت اطلاعات

سیستم ثبت و نگهداری اطلاعات تولید

سنجش سلامتی و تولید مثلی

جمعیت دینامیک

مطالعه یک مورد به صورت نمونه

روغن شتر مرغ

 

 

 

فهرست مطالب

موضوع                                                                      

فصل پنجم

بررسی مشکلات پرورش اقتصادی شتر مرغ

مقدمه

بدست آوردن پرندگانی با کیفیت بالای گوشت

نتیجه گیری

متن انگلیسی

ترجمه

منابع

 

 

فصل اول

تاريخچه شتر مرغ

مصريان باستان در 2000سال قبل شتر مرغ را براي كشيدن ارابه تربيت مي كردند. آرسينو ملكه مصري بر شتر مرغ زين شده اي سوارمي شده است. گروههاي شترمرغ گاهي اوقات در روم براي كشيدن ارابه ها در مسابقات مورد استفاده قرار مي گرفتند. ژنرالهاي رومي كلاه خودهاي رزمي خود را با پرهاي شترمرغ، به عنوان نشانه اي از رهبري (فرماندهي) مي آراستند. همسران آنها خود را با پرهاي شترمرغ به عنوان سلطنتي مي آراستند و در كارهاي روزمره سوار برشتر مرغ مي شدند. پوسته تخم شتر مرغ در غارهاي چين كشف شد كه متعلق به 2500سال قبل است كه توسط انسانها مورد استفاده واقع مي شدند. شواهدي بدست آمده كه پيشنهاد مي كند كه بوشمن هاي اوليه در افريقاي جنوبي اين پرندگان بزرگ را براي گوشت شكار مي كردند. از پوسته هاي شتر مرغ به عنوان ظروف آب استفاده مي كردند از آنها تخت هاي تزئيني مي ساختند. نقاشي هاي قديمي شتر مرغ، در معابد مصري كشف شدند بيانگر آن است كه آنها تا حدي بوسيله مصريان اهلي شده بودند. شتر مرغ نشانه تِمي ، الهه مصري صداقت و عدالت بوده است. فراعنه و خانواده هايشان جزء طبقات برتري بودند كه مي توانستند داراي بادبزنهاي ساخته شده از پر شتر مرغ باشند. روغن شتر مرغ توسط مصريان و روميان باستان به عنوان ماده آرايشي و براي ماده اي جهت درمان درد و روماتيسم استفاده مي شد. در دهه 1700 ماري آنتوانت پرهاي شتر مرغ را به عنوان يك مد دلخواه زنان مجدداً معرفي نمود. آنچه اتفاق افتاد انفجاري در صنعت پر شتر مرغ بود كه در طول قرن نوزدهم و نيز در قرن بيستم ادامه يافت. در دوره معاصر شتر مرغ، پس ازآنكه به واسطه شكار براي برداشت پرهاي باشكوهش منقرض شده بودند، در اكثر مناطق قلمرو طبيعي است در وضعيت حفاظت شده جنوبي قرارداد. مزارع شترمرغ در حال حاضر به طور گسترده در سراسر دنيا راه اندازي مي شوند. توليد پر، گوشت، روغن و تخم براي بازار جهاني آن مي كنند.

 

 

آشنايی با صنعت پرورش شترمرغ

 شترمرغ(struthio camelus ) بزرگترين پرنده زنده است كه متعلق به خانواده ratite ها به معناي سينه پهنان مي باشد. اعضاي اين خانواده بوسيله عدم قدرت پرواز‍،توانايي دويدن و فقدان جناق در استخوان سينه شان شناخته مي شوند. اين پرندگان بسيار مقاوم بوده و به آساني مي توانند با شرايط گوناگون اقليمي سازگار شوند. آنها مي توانند در چراگاه هاي فقيري كه گاو و گوسفند قادر به رشد و زندگي نيستند،زنده بمانند.

 

تاريخچه پرورش شترمرغ

در حدود سال هاي 1860 تقاضاي زيادي براي پر شترمرغ،منجر به اهلي كردن آن در آفريقاي جنوبي شد . پس از اختراع دستگاه جوجه كشي مصنوعي ، در سال 1870 اين حرفه تبديل به حرفه اي بسيار سودآور گرديد اما از سال 1914 به بعد،تقاضا براي پر كاهش يافت و در اواخر دهه 80،توجه به گوشت و پوست اين پرنده باعث رونق مجدد اين صنعت شد و تا به امروز اين روند ادامه دارد.

 

انواع شترمرغ

شترمرغ آفريقاي جنوبي (struthio camelus australis )-گردن آبي

شتر مرغ آفريقاي شمالي (struthio camelus camelus )-گردن قرمز

شترمرغ آفريقاي شرقي (struthio camelus massaicus )-گردن قرمز

شترمرغ سومالي (struthio camelus molibdophanes )-گردن آبي

شترمرغ آفريقايي اهلي شده (struthio camelus domesticus )-گردن سياه

مورد اخير نوع اهلي شده اي مي باشد كه از قرن گذشته در آفريقاي جنوبي توليد شده است كه نتيجه تلاقي بين زيرگونه هاي مختلف با انتخاب بهترين پر،بالاترين باروري و مقاوم ترين در حمل و نقل مي باشد.مزاياي هر يك از اين گونه ها بدين شرح است:

گردن آبي:جوجه ها مقاوم تر با درصد قدرت زنده ماني بيشتر اما توليد تخم كمتر

گردن قرمز:قد بلندتر،توليد گوشت بيشتر،بلوغ ديرتر و توليد تخم كمتر گردن سياه(شترمرغ اهلي):مطيع تر،توليد تخم بالا اما جوجه ها ضعيف تر،جثه كوچكتر و توليد گوشت كمتر

 

محصولات شترمرغ

گوشت،پوست،پر و روغن

 

گوشت

گوشت شترمرغ،گوشت قرمز است . طعم، بافت و رنگ گوشت شترمرغ شبيه به گوشت گاو بوده اما ميزان چربي،كالري و كلسترول آن كمتر است. به علاوه گوشت شترمرغ ميزان بالايي از عناصر كم نياز مانند روي و منيزيم را نيز داراست. اين گوشت نياز بدن به ويتامين PP(نياسين) را تامين كرده و نسبت به ساير گوشت ها مقادير بيشتري ويتامين هاي A ، C ، B1 و B2 دارد. همچنين ميزان گوشت بدست آمده از هر شترمرغ نيز بسيار قابل توجه است. يك شترمرغ 12 ماهه با وزن زنده 100 كيلوگرم، لاشه اي با وزن 60 كيلوگرم توليد خواهد كرد. از اين 60 كيلوگرم،21 كيلوگرم گوشت درجه يك (استيك و فيله) و 14 كيلو گرم گوشت درجه دو(گوشت لخم) و مابقي استخوان و چربي خواهد بود.اين مقادير بسته به سن،جنس و روشهاي مديريتي تغيير مي كند.

 

ارزش غذايي گوشت شتر مرغ 

مقايسه مواد مغذي ( در 100 گرم گوشت لخم پخته شده)

 

 پوست

پوست شترمرغ يكي از مرغوب ترين چرم ها محسوب مي شود كه گاه آنرا از لحاظ كيفيت همرديف پوست كروكوديل و مار قرار مي دهند. اين چرم را مي توان از روي طرح برجسته فوليكولهاي شاهپرها و زمينه خط دار جذاب آن تشخيص داد.به دليل اينكه پوست شترمرغ محتوي روغن بيشتري مي باشد،چرم آن نسبت به ترك خوردن،سفتي و خشكي مقاوم تر است.از هر شترمرغ،چرمي معادل 15 فوت مربع(4/1 مترمربع) بدست مي آيد كه عموما براي كيف دستي،كمربند،ساك هاي مسافرتي،كفش،چكمه،روكش ميزهاي اداري و پوشش مبل استفاده مي شود.

پر

بهترين محصول شترمرغ،پرآن است.كيفيت پرهاي شترمرغ كاملا منحصر به فرد است. حتي پيشرفته ترين فن آوري قادر به تقليد زيبايي،لطافت و مواجي طبيعي پر شترمرغ نيست. همچنين هيچ ابزاري به واسطه خاصيت توليد الكتريسيته ساكن مانند پر شترمرغ،كارايي لازم براي نظافت را ندارد.از پرهاي با كيفيت عالي در ساخت لوازم تزييني،كلاه و لباس استفاده مي شود.ساير انواع پرها براي تميز كردن ماشين آلات و تجهيزات ظريف و گردگيري مورد استفاده قرار مي گيرند. بهترين پرها از مناطق خشك تر جهان بدست مي آيد و با كيفيت ترين آنها، پرهاي توليدي در آفريقاي جنوبي است.

 

ساير محصولات شترمرغ

روغن پوست شترمرغ در محصولات دارويي و آرايشي بكار مي رود. اين روغن غني از اسيدهاي چرب ضروري ω6و ω9 بوده كه مرطوب كننده و حالت دهنده پوست مي باشد.

از تخم هاي غير بارور به صورت تزيين شده به عنوان زير سيگاري،لامپ و يا تزيينات دكوري استفاده مي شود.

تحقيقات نشان داده است كه در آينده مي توان از تاندون ها و قرنيه چشم شترمرغ براي پيوند زدن به انسان استفاده كرد.

 

مشخصات ظاهري شترمرغ

شترمرغ بزرگترين پرنده زنده است.متوسط ارتفاع آنها 5/2-1/ 2 متر و وزن آنها 160-100 كيلوگرم مي باشد. بدن تخم مرغ شكل آنها از پرهاي نرم پوشيده شده است. جوجه ها،چه نر و چه ماده،پرهاي قهوه اي دارند. به تدريج نر ها كه بالغ مي شوند،پرهاي بدنشان سياه و پرهاي بالشان ،سفيد مي شود. پرهاي بدن ماده ها،خاكستري-قهوه اي و نوك پرهاي بال آنها،قهوه اي يا سياه مي شود. شترمرغ ها گردني بلند و بسيار انعطاف پذير دارند كه بوسيله آن قادرند روي زمين بچرند و در عين حال از برگ درختان تغذيه كنند. شترمرغ علاوه بر ديد و شنوايي بسيار دقيق،مي تواند در هنگام خطر با سرعتي بيش از 40 مايل در ساعت(64 كيلومتر در ساعت) بدود. اين پرنده 70-60 سال عمر مي كند.

 

توليدمثل

يك شترمرغ خوب پس از 2 سال شروع به تخمگذاري مي كند.اگرچه بسياري از ماده ها اين كار را از حدود 20-18 ماهگي آغاز مي كنند و عمر توليدي 35-30 ساله دارند. توليد تخم پارامتر متغيري است. يك شترمرغ مي تواند 100-40 تخم در سال بگذارد.(به طور متوسط 60 تخم در سال)

تخمگذاري در اوايل بهار آغاز شده و تا پاييز ادامه دارد.

 

نكاتي در مورد تخم شترمرغ و جوجه كشي

تخم شترمرغ 1600 گرم وزن داشته و معادل 2 دوجين تخم مرغ است.

طول مدت جوجه كشي تخم 42 روز است.

ماده ها در طول روز و نرها شبها روي تخم مي خوابند.

جوجه كشي به دو روش طبيعي و مصنوعي صورت مي گيرد.

در جوجه كشي طبيعي،شترمرغ تخم هايش را در يك گودال كم عمق گذاشته و روي 15-12 تخم مي نشيند.

در جوجه كشي مصنوعي،تخم ها بايد روزي دوبار جمع آوري شده و در 70-60 درجه فارنهايت خنك شوند و در عرض 4-2 روز در دستگاه جوجه كشي قرار گيرند.

 

پرورش شترمرغ

3 روش براي پرورش شترمرغ متداول است:

روش باز

روش بسته

روش نيمه باز

 

روش باز

در اين روش به زميني با وسعت حداقل 40 هكتار نياز است كه به اين صورت شترمرغ ها تا حد امكان نزديك به زيستگاه اصلي خود با حداقل دخالت بشر نگهداري شده و پرورش مي يابند.مزيت اصلي اين روش،كاهش قابل توجه هزينه نگهداري شترمرغ هاي بالغ به تعداد زياد است.همچنين اگر به پرنده اجازه تفريخ تخم هايش داده شود،هزينه اي براي جوجه كشي صرف نمي شود.

روش بسته

در اين روش به زميني بين 1تا 100 هكتار نياز است.همچنين مي توان كنترل كاملي بر ميزان توليد از طريق ثبت دقيق آمار تعداد تخم ها و جوجه داشت. از معايب اين روش به هزينه بالاي تهيه خوراك و حصاركشي مي توان اشاره كرد.

طرح حاضر بر اساس اين روش و در وسعت 100 هکتار تنظيم شده است.

 

روش نيمه باز

.ميزان زمين مورد نياز براي اين روش محدوده اي متغير از 60-1 هكتار متناسب با تعداد گله مي باشد.پرندگان در چراگاه هاي نسبتا كوچك نگهداري مي شوند. آنها مجاز به گردش آزادانه در محدوده اي معين مي باشند و لذا بخشي از احتياجات تغذيه اي شان از مرتع تامين مي شود. خوراك تكميلي نيز جهت اطمينان از تامين تمام احتياجات تغذيه اي شترمرغ مورد نياز است.

استفاده از اين روش چند مزيت دارد كه عبارتند از:

آساني نسبي شناسايي شترمرغ هاي مولد بهتر و جمع آوري و حمل و نقل تخم ها ( براي جوجه كشي)

صرفه جويي در هزينه هاي خوراك و حصار كشي

آزادي شترمرغ ها در انتخاب جفت كه نتيجه آن افزايش سازگاري بين آنهاست.

 

 

نكات مهم در پرورش شترمرغ

محل مزرعه: مزرعه بايد با محل رفت و آمد اتومبيل ها و مناطق صنعتي،فرودگاه ها،كارخانجات و قطارها فاصله داشته باشد زيرا اينها عوامل ايجاد اضطراب در شترمرغ هستند كه مستقيما در ميزان باروري و طول مدت توليد مثل اثر مي گذارند.

پستي و بلندي زمين: شترمرغ اراضي مسطح وسيع را به زمينهاي كوهستاني ترجيح مي دهد. خاك شني از هر نوع خاك بهتر است زيرا امكان زهكشي كامل وجود دارد.زمين بايد از ميخ،پيچ،سيم و گودال پاكسازي شود.

دسترسي به آب و برق: دارا بودن برق منطقه اي و همچنين انشعاب اصلي آب براي مزرعه ضروري است.

وضعيت ساختمانها: در ساختمان ها بايد از تهويه طبيعي يا مصنوعي استفاده شود. ساختمان هاي شترمرغ هاي مولد بايد دور از تجهيزات مادر مصنوعي يا پرورش جوجه باشند.

حصاركشي: حصارهايي محكم به ارتفاع 2- 5/1 متر كه از 7-5 رديف سيم صاف بدون خار تشكيل شده باشد،مورد نياز است. از حصارهاي داراي گوشه هاي تيز نبايد استفاده شود. حصار بايد به سادگي توسط پرنده ديده شود و داراي خاصيت ارتجاعي بوده تا به پرنده آسيب نزند.

تغذيه: خوراك مصرفي شترمرغ بايد حاوي گروه هاي مواد مغذي ضروري زير براي تامين نيازهايشان باشد:

آب،پروتئين ،كربوهيدرات،چربي،مواد معدني و ويتامين ها

خوراكي كه به شترمرغ داده مي شود معمولا به صورت پلت مي باشد كه بسته به سن، نياز و امكانات مزرعه از مواد مختلف با درصد متغير تشكيل شده است و مي تواند شامل پودر يونجه،ذرت،سويا،پودرماهي و كنجاله دانه هاي روغني باشد. اندازه پلت بسته به سن شترمرغ تغيير مي كند. از آنجاييكه خوراك در سنگدان شترمرغ آسياب و تكه تكه مي شود،لذا وجود سنگريزه كه با فراهم كردن سطوح سخت و صاف كه ذرات خوراك مابين آنها شكسته شود،در خوراك شترمرغ لازم است. اندازه و خواص فيزيكي سنگريزه ها نيز بسيار مهم مي باشد.

 

روشهاي شروع به كار

· با خريد تخم ،· جوجه يا مولد مي توان شروع به كار كرد:تخم ها را خريده و جوجه ها را تفريخ كنيد. اين كار نياز به سرمايه اوليه دارد و بعد از 2 سال نتيجه مي دهد.

· جوجه هاي يك روزه خريداري كرده و تا رسيدن به مرحله مولد آنها را پرورش دهيد. اين روش،· روش مناسبي است كه در ايران متداول است.در انتخاب اين روش بايد به نگهداري جوجه ها دقت زيادي كرد تا مرگ و مير آنها به حداقل برسد.

· خريداري جوجه هاي 3 ماهه روش متداول ديگري است كه مي توانيد استفاده كنيد و اگر چه هزينه بر تر مي باشد،· اما آمار مرگ و مير آن نيز پايين تر است.

· شترمرغ هاي يك ساله بخريد.اين كار فرصت انتخاب پرندگان با كيفيت تر را در سال بلوغ جنسي فراهم مي كند اما نيازمند سرمايه نسبتا بالايي است.

· مولد هاي اصلاح شده خريداري كنيد كه اين كار بسيار هزينه بر است اما بلافاصله شما را به سوددهي مي رساند.

 

 

فعاليت هاي انجام شده در زمينه پرورش شترمرغ در ايران

از سالها قبل پرورش شترمرغ به طور پراكنده و غير حرفه اي در ايران شروع شده است.در اينجا آماري مستند از اين فعاليتها و به طور مشخص از فعاليتهاي انجام شده از سال 1377 تا به امروز ارائه مي شود:

تا به حال در ايران اين استان ها و شهرها شروع به كار پرورش شترمرغ كرده اند:

 

استان تهران:تهران -كرج-ورامين -پاکدشت

استان سمنان:ايوانكي-گرمسار

استان اصفهان:اردستان-دهستان-تيران و كرون-گلپايگان

استان كرمان:رفسنجان-باغين

استان گيلان:رشت-رضوان شهر

استان گلستان:گرگان-مينودشت-گنبد-بندرتركمن

استان مركزي:اراك-خمين-زرنديه-ساوه

استان هرمزگان:بندرعياس-قشم-بندرلنگه

استان همدان:ملاير-كبودرآهنگ

استان سيستان و بلوچستان:زابل

استان يزد:ابركوه

استان كردستان:دهگلان قروه

استان زنجان:ماه نشان

استان آذربايجان غربي:اورميه

 

و استانهاي مازندران،قزوين،اردبيل و قم كه در اين ميان،استان تهران با بيش از 80 طرح اجرايي،صدور موافقت اصولي به ظرفيت 3319 شترمرغ مولد و صدور90 موافقت اصولي با ظرفيت 5500 شترمرغ پرواري از نظر علمي و عملي پيشتاز است. به دنبال آن استانهاي سمنان و اصفهان بيشترين فعاليتها را در اين زمينه داشته اند.همچنين طبق آخرين آمار 126 مزرعه فعال در کشور وجود دارد.

 

ظرفيت مزارع براي شروع كار پرورش نيز بسيار متفاوت بوده است بطوريكه طبق آمار، مزارع بطور متوسط با ظرفيت 60 جوجه شترمرغ (200-6 جوجه) آغاز به كار كرده اند.

 

تغذيه شتر مرغ ها:

خوراك دادن: زيستگاه هاي طبيعي شتر مرغ ها علفزارها و دشتهاي خشك و نيمه خشك است كه از لحاظ پوشش گياهي براي چراي شتر مرغ فقير مي باشند. شتر مرغها قادر به زندگي در جايي هستند كه گاو و گوسفند نميتوانند زيست كنند . شتر مرغ از علف ، برگ دي كتيلدونها (مانند يونجه) ، بذر گياهان، دانه ها ونيز حشرات و جوندگان كوچك تغذيه مي كند.

شتر مرغها مي توانند الياف خام را خيلي بهتر ازساير ماكيان هضم كنند.

شتر مرغهاي كاملاً بالغ مي توانند فيبر را كاملاً كه بيش از 60 % جيره آنها را مي توانند تشكيل دهد هضم كنند(مانند سلولز، همي سلولز، ليگنين) اين ميزان از مصرف الياف خام در شتر مرغ، با ظرفيت هضمي آن در نشخوار كنندگان قابل مقايسه است. شما مي توانيد اطلاعات خيلي بيشتري درباره تغذيه شتر مرغ در سايت اينترنت ما پيدا كنيد.

فيزيولوژي هضم:

خوراك وارد مري مي شود. بخش فوقاني مري جيب مانند است. هنگامي كه اين قسمت جيب شكل پر مي شود، شتر مرغ سرش را بلند مي كند، و خوراك از مري به سمت معده پيش يا معده grandular حركت مي كند.دراينجا شيره هاي هضمي براي نرم كردن خوراك به آن اضافه مي شوند. سپس خوراك از يك مجراي نسبتآً بزرگ به سنگدان يا معده عضلاني وارد مي شود. دراين جا ذرات خوراك بصورت مكانيكي به كمك سنگريزه يا ماسه زير كه شتر مرغ ها بصورت آزاد همراه خواكشان مي خورند خرد مي شوند.

خوراك از روده باريك (به طول 5/6متر) عبور مي كند كه شيره هاي هضمي ديگري به آن اضافه مي شوند، كه عمدتاً اين شيره ها از لوزالمعده ترشح مي شوند و به اين طريق مواد مغذي جذب مي شوند. درمحفظه هاي تخمير كه توسط يك جفت آپانديس ايجاد مي شوند، فيبرها بصورت ميكروبيولوژيكي شكسته مي شوند.

بدليل اينكه خوراك حدود 40ساعت در سيستم هضمي توقف مي كند باكتريهاي بي هوازي قادر به شكستن بخش عمده سلولز و همي سلولز بوده و توليد اسيدهاي چرب فرار مي كنند مي توانند (كه در مرحله بعد قابل جذب شده) جذب شده و براي حيوان توليد انرژي كنند. اين سيستم گوارشي شبيه به نشخواركنندگان است.

ركتوم بوسيله ماهيچه اي به نام اسفنگتر به كلواك ختم مي شود، شما مي توانيد اطلاعات خيلي بيشتري درباره فيزيولوژي هضم در شتر مرغ در سايت اينترنت ما پيدا كنيد.

محتويات غذا: غذا از پروتيئن، كربوهيدرات ها، چربيها، مواد معدني، ويتامينها و آب تشكيل مي شود. پروتيئن ها از اسيدهاي آمينه كه واحد هاي ساختماني براي رشد بافت هستند تشكيل شده است.

جوجه ها به علت اينكه در حال رشد مي باشند نسبت به بالغين نياز خيلي بيشتري به پروتيئن دارند.

در مورد شتر مرغها نيز واژه اسيدهاي آمينه ضروري وجود دارد.اين اسيدهاي آمينه بوسيله متابوليسم بدن شتر مرغها ايجاد نشده و بنابراين بايستي در غذا وجود داشته باشند. كربوهيدراتها منبع اصلي انرژي هستند. قندها و نشاسته براحتي شكسته مي شوند.سلولز و همي سلولز كه جزو فيبرها هستند ضرورتاً از اجزاء مشابه ساخته شده اند و ضمناً از لحاظ انرژي غني مي باشند اما هضم آنها مدت زمان بيشتري طول مي كشد.

چربيها و روغنها انرژي توليد كرده و براي جذب بعضي از ويتامينها ضروري هستند، اما ميزان چربي در جيره غذايي نبايستي خيلي زيادباشد زيرا كه ميزان جذب كليسم را كاهش داده و موجب ناراحتيهاي استخوان ساق پا مي شود.

مواد معدني و ويتامينها اعمال متعددي در بدن به عهده داشته و هرگونه كمبود يا عدم تعادل در ميزان آنها موجب رشد غير طبيعي خواهد شد. كلسيم و فسفر براي تشكيل استخوان ضروري هستند. خوراك براي رشد شتر مرغها بايستي محتوي حدود 5/2 -4/1% كلسيم و 5/1-7/0% فسفر باشد و نسبت Ca:P هميشه بايستي 5/0: 1باشد.

مولدهاي ماده براي ساخت پوسته هاي تخم، به 5/3% كلسيم در جيره نيازمند مي باشند.

آب سرد تازه بايستي هميشه در دسترس باشد. هر چه شترمرغ بيشتر بخورد بسته به رطوبت خوراك آب بيشتري مي آشامد. بطور كلي شتر مرغها 3 برابر خوراك، آب مي نوشند.

براي كمك به هضم غذا وبراي پرهيز از فشردگي معده شتر مرغها نياز به خوردن سنگريزه يا صدف دارند. اين مواد بايستي غير قابل حل بووده، سخت و داراي لبه هاي تيز نباشند.شتر مرغهاي بالغ نيز همانند جوجه به خوردن سنگريزه نيازمندند.اندازه سنگريزه هميشه بايستي حدود نصف اندازه ناخن انگشت شترمرغ باشد.

 

مصرف خوراك و ضريب تبديل غذايي:

گفته مي شود كه شتر مرغها تا آنجا خوراك مي خورند كه انرژي موردنياز آنها تأمين شود.بنابراين اگر خوراك از لحاظ انرژي غني تر باشد آنها مقدار كمتري ازآن رامي خورند. اين موضوع درمورد جوجه ها نيز ممكن است صادق باشد،اما بالغين معمولاً آنقدرمي خورند تا معده آنها پر شود كه حجم غذايي در آنها تا 5 كيلوگرم در روز مي رسد.

 جدول: متوسط مصرف كنسانتره در روز

ضريب تبديل غذايي عبارت است از نسبت خوراك مصرفي به افزايش وزن زنده.اين ضريب معياري براي بررسي تأثير تبديل خوارك به وزن مي باشد.در مورد جوجه هاي كوچك اين ضريب 1: 5/1 و براي جوجه هاي در حال رشد1: 5/4 بوده و تا 10:1 در سنين بالاتر افزايش مي يابد. اين موضوع نشان مي دهد كه هر چه شتر مرغها مسن تر مي شوند، مقدار غذاي كمتري صرف رشد بدن مي گردد. بنابر اين از لحاظ اقتصادي عاقلانه است كه جيره غذايي جوجه هاي كوچك خيلي غني باشد تا موجب بهبود ضريب تبديل غذايي دراين سن گردد.اما اگر رشد خيلي سريع باشد، ممكن است در بعضي از شتر مرغها اشكالات استخوان پا ايجاد نمايد.

به عنوان يك راهنماي كلي جوجه هاي كوچكتر براي رسيدن به حداكثر رشد بايستي جيره اي غني از پروتئين و كم فيبر داشته باشند، زيرا ظرفيت هضم فيبرها درآنها هنوز كاملاً تكميل نشده است هرچه جوجه ها بزرگتر ميشوند نيازهايشان به پروتئين كمترشده و مي توانند مقدار بيشتري انرژي توليد نمايند. درطول فصل توليد مثل نياز به پروتئين به واسطه توليد تخم افزايش مي يابد.

تغذيه عملي: شتر مرغها قدرت چشايي خيلي ضعيفي داشته و عمدتاً خوراك خود را از طريق رنگ، بافت و ظاهر كلي آن انتخاب مي كنند. شتر مرغها به تغييرات ناگهاني جيره حساسند. تغيير يك نوع خوراك به نوع ديگر بايستي به تدريج انجام شود في المثل با مخلوط كردن خوراك جديد با خوراك قبلي به مدت حدود يك هفته. اما دادن همان خوراك قبلي به جهت اينكه منجر به كمبودهايي مي شود همانطور كه موجب افزايش بعضي ازعناصر تا حد سمي مي گردد مناسب نيست. اين مسئله منجر به از دست دادن اشتها و كاهش رشد مي گردد. به جوجه هاي تازه از تخم خارج شده بايستي غذا خوردن را ياد داد.

در طبيعت آنها اينكار را با تقليد از والدينشان انجام مي دهند.

كيسه زرده انرژي لازم براي تقريباً 5 روز اول زندگي را براي آنها تأمين مي كند و دراين مدت آنها فرصت دارند تا خوراك خوردن را بياموزند.

جوجه هاي كم سن بايستي از جيره غذايي شروع كننده ( استارتر) با پروتئين زياد كه محتوي تمام اسيدهاي آمينه ضروري به همراه مكمل معدني و ويتامين باشد تغذيه كنند.

مخلوط كردن مقدار كمي از علف تازه خرد شده يا ساير گياهان سبز توجه آنها را به سوي غذا جلب كرده و اين موضوع به عبور غذا از دستگاه گوارش كمك مي كند.

( Grit ) سنگريزه: بايستي به صورت صدف يا سنگريزه دراختيار جوجه ها باشد. جوجه هاي درحال رشد بايستي از علف خرد شده ، يونجه يا ساير علوفه بصورت خرد شده تغذيه كنند آنها را مي توان در چراگاهي كه بتوانند بچرند قرار داد. بالغين مي توانند در شرايط گسترده اي (محيط بازتري) نگهداري شوند درغير اينصورت بايستي 1 كيلوگرم پلت در روز به آنها خورانده شود كه اين پلت بايستي محتوي مكمل ويتامين و مواد معدني باشد به همراه مقدار زيادي علوفه كه آنها را در طول روز مشغول كند. براي پرندگان مولد مخلوط هاي خوراكي ويژه اي وجود دارد كه از لحاظ پروتيئن و كلسيم غني ترند.

جيره نه تنها بر روي تعداد تخم توليدي تأثير مي گذارد بلكه بر روي قدرت هچ تخم ها و قدرت زنده ماندن جوجه ها نيز تأثير دارد. پرهيز از هر گونه كمبود در ميزان مواد معدني و ويتامينها ضروري است. 

 

نحوه نگهداري شترمرغ

رفتار: شتر مرغها حيواناتي اجتماعي هستند. در طبيعت آنها درگله هايي متشكل از يك نر وچندين ماده زندگي مي كنند.شتر مرغ حتي هنگامي كه مريض يا زخمي شده هرگز نبايستي تنها باشد.

رقص والتس: اين رفتار يكي از تيپيك ترين رفتارهاي شتر مرغ است.

هنگامي كه شتر مرغها سرحال هستند گاهي اوقات شروع به چرخيدن خيلي سريع دور محور بدن نموده و بالها را به طرف بالا برده و پرهاي زيبايشان را به نمايش مي گذارند.

گاهي اوقات اين كار موجب سرگيجه زياد آنها شده و به زمين مي افتند.

نوك زدن: شتر مرغها بين 2000 تا 4000 بار در روز نوك مي زنند.

هنگامي كه شتر مرغها كسل هستند به هر چيزي نوك مي زنند و اغلب اشياء خطرناك را مي بلعند(مانند ناخن، قاشق، چاقوي كوچك و ....)

نوك زدن به پر: اين عمل تنها در پرندگاني اتفاق مي افتد كه در شرايط مزرعه اي متمركز نگهداري مي شوند و معمولاً رفتاري غير عادي است.

اگر به شتر مرغها فقط كنسانتره داده شود آنها در طول بقيه روز كسل شده و بعضي از آنها ممكن است شروع به نوك زدن به پر سايرين نمايند. اين مشكل معمولاً هنگامي كه آنها مشغول تغذيه از علوفه به ميزان كافي هستند كاهش مي يابد.

له له زدن: هنگامي كه شتر مرغ احساس گرما كند، نوكش را باز كرده و عمل تهويه انجام مي دهد كه درجه حرارت بدنش كاهش مي يابد. به دلايلي آنها گاهي اوقات پرهايشان را از بدن شان باز نگه ميدارند.

رفتار تهاجمي: در طول فصل توليد مثل شتر مرغهاي نر ميتوانند خطرناك باشند. زيرا آنها مي خواهند از قلمرو خود در برابر مزاحم از جمله انسان دفاع كنند. قبل از حمله آنها در جايگيري با بالا بردن (بلند كردن) سينه خود نموده و بالهايشان را درحاليكه دمشان كاملاً سيخ شده بالا مي گيرند.نرها با دهان كاملاً باز توليد صداي هيس مي كنند.

 

معمولاً يك شتر مرغ مهاجم را مي توان با تكان دادن يك چوب بلند روبروي سر شتر مرغ كه تعدادي پر براق به انتهاي آن چسبيده است ترساند.اگر هنگامي كه شتر مرغ مي خواهد به طرف شما حمله كند، دست خالي هستيد يك راه حل اين است كه روي زمين دراز بكشيد و اجازه بدهيد كه او دور شود.

نسبت گله اي: گر چه شتر مرغها از علفزارهاي افريقا منشاء گرفته اند كه درآنجا فضاي زيادي دراختيار داشته اند ولي در پرورش بصورت متمركز در مزرعه نيز نسبتاً عملكرد خوبي دارند. هر چند، ازدحام بويژه درمورد شتر مرغهاي جوانتر عامل مهمي براي استرس است كه مي تواند منجر به تضعيف سيستم ايمني و نتيجتاً تلفات بيشتري شود. پرندگان جوان بايستي در گروههاي 15-10 تايي براي جلوگيري از استرس و بهينه كردن توان رشد آنها نگهداري شوند. جوجه ها بايستي قادر به رفتن بيرون از سالن از روز اول به شرطي كه وضع هوا اجازه دهد باشند. اين نكته حياتي است زيرا كه آنها نياز به استفاده از نور مستقيم خورشيد همانند فضاي زياد براي تحرك دارند. تحرك خوب به هضم خوب غذا كمك كرده و جوجه ها را شادابتر نگه مي دارد.

راهنمايي نسبت گله اي و حداقل فضاي مورد نياز براي هر پرنده

^{هدف توليد مثلي : هدف توليد مثل براي شترمرغها نگهداري و اصلاح وضع سلامت و عملكرد آنها ميباشد به منظور دستيابي به سطح بالاي توليد ، شتر مرغهاي نر و ماده بايستي از لحاظ باروري و سلامتي در سطح بالايي باشند و نيز سرعت رشد جوجه و سلامت آنها در سطح بالا باشد .}

^{آشنايي با بخشهاي اصلي پرورش شترمرغ}

^{الف.نگهداري مولد و توليد تخم}

^{مديريت مولدها به دو دوره عمده تقسيم مي‌گردد:}

^{دوره توليدمثل}        

^{شترمرغ در دوره توليد مثل معمولا يکروز درميان (با استراحت در فواصل زماني معين) تخم مي‌گذارد. تجربه نشان مي‌دهد هرچه ماههاي گرم سال بيشتر باشد فصل توليدمثل شترمرغ نيز طولاني‌تر مي‌شود. در بعضي مناطق اين دوره گاه تا 10 ماه طول کشيده و محصولي بالغ بر 100 تخم به‌همراه دارد. در اين دوره براي بدست آوردن بالاترين بازده، مولدها هرگز جابجا نمي‌شوند.}  

^{مزرعه توليد تخم بايد امکانات زير را دارا باشد:}

^{پن هاي توليدمثل}

^{دانخوري (نبايد صرفا به چرا اکتفا شود)}

^آبخوري

^سايبان

^{آشيانه مخصوص تخمگذاري؛ مولدها خود به ساختن لانه و تخمگذاري اقدام مي‌کنند. مي‌توان آنها را به آشيانه ديگر که به شکل 8 ساخته شده هدايت کرد. اين کار با قرار دادن تخم و پاشيدن ذرت در آن انجام مي‌گيرد و غالبا مورد قبول مولدها واقع مي‌شود.}

^{حصارسيمي 5/1 متري براي ممانعت از درگيري نرها و ورود شغال که تخمها را خورده يا مولدها را مي‌ترساند.}

^{تعداد نر و ماده:}

^{در اين باره روشهاي زيادي وجود دارد و انتخاب روش مناسب به شرايط مختلف و بازده تخمها در سالهاي گذشته بستگي دارد.}

^{بعضي از روشهاي تجربه شده:}

^{1 نر و 1 ماده}

^{1 نر و 2 ماده}

^{1 نر و 3 ماده نکته: بعضي نرها فقط يک ماده را قبول و بقيه را رها مي‌کنند.}

^{2 نر و 2 ماده}

^{2 نر و 3 ماده نکته: اين دو روش موجب اشکالاتي در ثبت محصول است.در اين روشها روش دوم (ا نر و2 ماده ) مناسبتر از بقيه و به صرفه‌تر به نظر ميرسد.}

^{تغذيه دوره تخمگذاري:}

^{روش نامحدود: اين روش مناسبترين روش است که مواد خوراکي در سطح مرتع به طور نامحدود در اختيار مولدها قرار گيرد. علل رجحان اين روش: ـ راحت. ـ ارزان . ـ موجب چاقي نمي‌شود. ـ پرنده هميشه سير و آرام و در حالت طبيعي است.}

^{نکته: در اين روش اگر خوراک کمتر از مقدار کافي مصرف شود نياز غذايي حيوان تامين نشده اثر سو‌ء خواهد گذاشت. علل کاهش مصرف از اين قرار است:}

^{·شرايط  نامطلوب چراگاه.} 

^{· بودن غذاي مکمل.  ناکافي}

^{· پايين غذاي مکمل مثل داشتن کپک يا مزه ناخوشايند کيفيت}

^{·پر يا مايه‌· چيدن  کوبي بلافاصله قبل از دوره توليد.}

^{· انگل و بيماري.}

 ^{·عوامل وراثتي در خود مولدها.}

^{· اضطراب.}

^{روش محدود: خوراک به طور آماده در اختيار حيوان قرار مي گيرد؛ اين روش جايي مناسب است که علوفه در دسترس نباشد.}

^{نکته: در روش محدودبايد از مصرف زياد خوراک جلوگيري کردچرا که باعث چاقي شده واثر زيان‌باري بر باروري جنسي شترمرغ چه ماده و چه نر داردهمچنين مصرف بالاي پروتيئن موجب اضطراب گرمايي ويا توليد تخمهاي با پوسته خشک مي‌گردد.}

^{دوره استراحت}

^{چون در دوره توليد از هرگونه جابجايي و فعاليت غيرطبيعي در محيط مولدها بايد اجتناب کرد؛ لذا عمده کارهاي مربوط به مديريت مولد در دوره استراحت انجام مي‌گيرد:}

^پرکني.

^{مبارزه با انگلهاي خارجي مثل کـک، شپش، کنـه بوسيله افشانه‌هاي ضدعفوني.}

^{مبارزه با انگلهاي داخلي مثل کرم نواري و کرم پهن بوسيله دارو.}

^{واکسيناسيون در برابر بيماريهايي مثل ادرارسبز، تورم‌ روده، نيوکاسل.}

^{نکته: در 3 مورد بالا مشاوره با متخصص الزامي است چون معالجات نادرست بسيارخطرناک وگاه موجب تلفات سنگين است.}

^{جداکردن نرها و ماده‌ها.}

^{تغذيه در دوره استراحت؛ خود به دو دوره تقسيم مي‌شود:}

^{دوره تعديل وزن؛ غالبا مولدها احتياج به کاهش وزن پيدا مي‌کنند. اين کار تا چند هفته به پايان دوره استراحت انجام مي‌شود. جيره آن عبارت‌است از مکمل ويتاميني معدني به همراه علوفه‌خشک يا تازه يا خوراک. نکته: هيچ نوع غله اي به مولدها داده نمي‌شود به استثناي مواردي مثل: بعد از پرکني، مايه‌کوبي، هنگام بيماري يا هواي سرد حداکثر 300 گرم به هر پرنده.}

^{دوره آمادگي جنسي؛ که در 2 تا 4 هفته پاياني دوره استراحت انجام مي‌گيرد. جيره آن عبارت‌است از علوفه تازه با 400 گرم ذرت يا خوراک داراي 25 درصد غله و نيز مکمل فسفاته.}

^{حذف شترمرغهاي غيراقتصادي؛ براي تعيين صرفه اقتصادي بايد در پرونده هر مولد اين موارد مشخص شود:}

^{کم و کيف جفتگيري آن.}

^{تاريخ روزهاي بدون جفتگيري.}

^{تعداد، تاريخ، وزن واندازه همه تخمهاي آن.}

^{وزن، اندازه و تاريخ و ساعت تولد همه جوجه‌هاي آن.}

^{تعداد و تاريخ تخمهاي بدون نطفه.}

^{تعداد و تاريخ تخمهاي با جنين مرده.}

^{تعداد و تاريخ تخمهايي که جوجه با عمرکوتاه دارد.}

^{نکته: عوامل مؤثر بر کميت وکيفيت تخم هر مولد از قرار زير است:}

^{سن مولد؛ معمولا نرها از5/2 و ماده‌ها از 2 سالگي توليدمثل مي‌کنند و بعد در 6-5 سالگي به سقف توليد مي‌رسند.}

^{نسبت نر و ماده؛ 1 نر به2 يا 3 ماده مناسب است.}

^تغذيه.

^باران.

^{انگلها.}

^{اضطراب؛ که مي تواند علت آن سروصدا، حيوانات وحشي و سگها يا حتي درگيري نرها باشد.}

^{عوامل وراثتي و همخوني.}

^{ب.جوجه‌کشي}

^طبيعي:

^{اگرچه جوجه‌کشي به صورت طبيعي آسانتر است ولي به همان نسبت سودآوري کمتري دارد چون شترمرغ در هنگام خوابيدن روي تخم و نگهداري جوجه تخمگذاري نمي‌کند. براي کرچ شدن شترمرغ حداقل 5 تخم لازم است والا پرنده به تخمگذاري ادامه مي‌دهد. تعداد تخمي که جفت مولد مي‌توانند تفريخ کنند حدود 20 عدد است.}

^{مصنوعي:}

^{مقدمات:}

^{جمع‌آوري تخمها؛ هرروز ترجيحا صبح زوديا غروب.}

^{ضدعفوني تخمها؛ به دو روش شستن(5 گرم virkon-s در 1 ليتر آب ولرم براي شستشويا در نيم ليتر براي افشانه تخمها ودستگاه. ( آب سرد موجب مَکش ميکروبها به داخل تخم مي‌شود) يا گازدادن(80 گرم پرمنگنات پتاسيم و130ميلي‌ليتر محلول 4 درصد فرمالين براي 3 مترمکعب دستگاه)}

^{نگهداري تخمها؛ که نبايد بيش از 1 هفته طول بکشد بايد در دمايي بين 15 تا 20 و رطوبتي بين 75 تا 80 درصد باشد. تخمها به صورت عمودي و با روزي 1 بار چرخش نگهداري مي شوند. بعداز حمل ونقل طولاني بايد حداقل 12 ساعت بي‌حرکت بماند.}

^{گرم کردن تخمها؛ قبل از گذاردن در دستگاه بايد 12 ساعت در اتاق 25 درجه گرم شوند.}

^{دستگاه:}

^{دما؛ 36 درجه با نوسان حداکثر 5/0 (حتي نوسان 1 تا 5/1 درجه منجر به 50درصد تلفات مي‌گردد).}

^{رطوبت؛ بين 26 تا 34 درصد.}

^{کيسه زرده؛ اگر پايين باشد جنين از بين مي‌رود.(محل کيسه باچراغ مشخص وبا مداد علامتگذاري شود).}

^{وضعيت تخمها؛ بر اساس روشهاي استاندارد}

^{چرخاندن تخمها؛ اگر دستگاه خودکار نيست 3 بار در شبانه روز.}

^{جريان هوا؛ 50 ليتر در ساعت براي هر تخم.(افزايش گازکربنيک خطرناکتر از کاهش دماست لذا هنگام قطع برق يا نقص هواکش بايد درها را نيمه باز گذارد).}

^{هچر؛ يک واحد کامل جوجه‌کشي به جز اتاقهاي شستشو، نگهداري و گرم‌کننده تخم، ستر و جوجه‌کشي بايد مجهز به هچر براي سلامت کامل جوجه‌ها باشد.}

^{ج.پرورش جوجه و پرواربندي}

^{نگهداري جوجه تا 3 ماهگي}

^{روش طبيعي(با مادر):}

^{دايه: يک مولد آرام و اهلي که تجربه جوجه‌کشي به همراه جثه اي بزرگ دارد اگر پذيرنده جوجه‌هاي غريبه باشد مناسبترين مورد براي پرورش طبيعي جوجه است. چون به جز 15 الي 20 جوجه خودش، مي تواند در ماههاي سرد 10 الي 15 و در ماههاي گرم تا 40 جوجه ديگر را پرورش دهد. زمان جدا کردن جوجه‌ها از دايه بسته به نظر مزرعه‌دار است. غالبا بعد يک ‌ماه مي‌توان آنها را جدا کرد و جوجه‌هاي جديدي جايگزين نمود. از آنجا که مولدها هنگام نگهداري از جوجه تخمگذاري ندارند معمولا روش طبيعي مورد توجه مزرعه‌داران واقع نمي‌شود.}

 

^{روش مصنوعي(بدون مادر):}

^{بعد از خشک کردن جوجه‌ها و ضدعفوني کردن ناف، آنها را به سالني با شرايط زير منتقل مي‌کنند:(با احتياط و جلوگيري از بروزسرماخوردگي)}

^{قسمت مجزا براي جوجه‌هاي 1 تا 7 روزه؛ 10 متر به ازاي 50 جوجه(اين محل را بايد هر روز توسعه داد به گونه اي که بعد از يک ‌ماه هر جوجه 1 متر جا داشته باشد)}

^{دماي هوا وکف؛ 26 درجه}

^{ضدعفوني شده}

^{کف يکپارچه؛(اگر بتوني است عايق‌بندي شود)}

^{هر 5 جوجه 1 دانخوري و آبخوري پر؛(نبايد طوري باشد که جوجه در آن بيفتد و گير کند)}

^{تهويه مطبوع بدون جريان مستقيم سرد}

^{خروجي به سمت بهاربند؛(بعد از 2 هفته مي‌توان در هواي مساعد جوجه‌ها را براي چرا خارج کرد)}

^{نکته: عوامل مرگ و مير جوجه‌ها:}

^{عوامل قبل از تولد؛ مثل سوء تغذيه مولدها، تازه نبودن تخم، روشهاي غلط و بهداشت پايين جوجه‌کشي}

^{غذاي نامناسب؛ مثل غذاي درشت}

^{شرايط بد سالن؛ مثل تراکم بالا، گرما و عدم تهويه، سرما و نوسانات شديد دما}

^{انگلهاي داخلي و خارجي و بيماريها}

^{اضطراب؛ تقريبا مهمترين عامل تلفات جوجه است. چون موجب رفتار غيرعادي مثل خوردن پر، علف، چوب، سنگ و.. مي‌شود. مهمترين عامل اضطراب جابجا کردن جوجه‌هاست. از عوامل ديگر مي‌توان به گرفتن زياد جوجه‌ها، سروصدا، جانوران موذي وپرندگان مزاحم، تغييرات شديد خوراک و دما و برنامه‌هاي روزانه، بيماري و انگل و کافي نبودن محيط تحرک اشاره کرد. چريدن دريونجه‌زار و قراردادن مولدهاي حذف شده به عنوان دايه مي‌تواند آرام‌بخش باشد.}

^{2- نگهداري بعد از 3 ماهگي}

^{در اين هنگام جوجه بحرانها را پشت‌سر گذاشته لکن نبايد نکاتي مثل مبارزه با بيماري و انگل، تراکم مناسب و تغذيه صحيح را فراموش کرد.}

^{د.کشتار و فرآوري}

^{يک کشتارگاه مجهز شترمرغ؛ شامل قسمتهاي کشتار، تجزيه، بسته‌بندي گوشت، تونل انجماد، سردخانه، بسته بندي پر و دباغي چرم است که البته کارگاهها و کارخانجات تبديلي (مثل کارگاه کيف و کفش…و کارخانه ژامبون و کنسرو…)مي‌تواند مکمل خوبي براي آن باشد}

^{مشكلات رفتاري}

^{مشكلات رفتاري در شترمرغها بيشتر ناشي از ورش باد تند ، تراكم زياد و ديگر مسايل ناسازگار مي باشد .عارضه پرخواري معمولا توسط پرندگان خسته يا در محيط تراكم آغاز ميشود. در صورت بروز اين عارضه از بين بردن آن بسيار مشكل است .}

^{روشهاي استفاده از Hubcap ( وسيله اي جهت مشغول نمودن شتر مرغها ) درجايگاه نگهداري و ديگر اسباب بازيها به حل اين مشكل كمك ميكند .همچنين جدا سازي پرندگان يا استفاده از جايگاه نگهداري با مساحت بيشتر مي تواند مشكل را تا حد زيادي مرتفع نمايد.آسمان نگري هم يكي از مشكلات رفتاري است كه د رپرندگاني كه مدتهاي طولاني در محوطه محدود نگهداري شده اند مشاهده ميشود . بنظر ميرسد اين رفتار بيشتر در شرايط آ ب و هوايي شمالي كه درطول زمستان جوجه شتر مرغها در داخل جايگاه محدود نگهداري ميشود ديده ميشود . خارج كردن آنها از جايگاه محدود موجب حل مشكل ميشود . تهاجم شتر مرغهاي نر يا ماده يك رفتار طبيعي به منظور حفظ قلمرو ميباشد . شتر مرغه انيز قلمرو خود را حفظ نموده حالت تهاجمي پيدا ميكنند . جداسازي ساده آغلها و ايجاد فضاي بيشتر براي شترمرغها ي ماده كه امكان فرار از مسير تهاجمي نرها را داشته باشند در حل مشكل كمك نموده و در پيشگيري از بروز صدمات موثر ميباشد .اموهاي ماده بيشتر از گونه هاي ديگر مهاجم ميباشند و اجازه دادن به اموها جهت جفت يابي ، جداسازي اموهاي نر وماده و فراهم ساختن مساحت بيشتر براي اموها از ايجاد و پيشرفت اين عارضه جلوگيري خواهد نمود .}

مطالب علمي پرورش شترمرغ

 پرورش شتر مرغ از سال 1860 در كشور افريقای جنوبی به صورت جدی آ‎غاز گرديد و سپس در ساير نقاط دنيا گسترش يافت. امروزه در بسياری از كشورها پرورش شتر مرغ انجام می شود. كشور ايران هم چند سالی است مبادرت به واردات اين پرنده  نموده و در امر پرورش آن گام نهاده است. در طی چند سال گذشته مطالعاتی برروی پارامترهای توليدی، جوجه كشی، تغذيه و پرورش اين پرنده صورت گرفته كه توأم با موفقيت هايی دراين زمينه بوده  است. قابل ذكر است كه تاكنون  در ايران محصولات حاصل از كشتار اين پرنده به بازار عرضه نشده است.

محصولات اين پرنده شامل گوشت، چرم، پروساير محصولات فرعی است. گوشت پرنده قرمز بوده و از خواص آن می توان پايين بودن ميزان چربی، كلسترول، تردی خاص و بالا بودن ميزان پروتئين را نام برد. چرم اين پرنده چرمی با ظاهری زيباست و درساخت انواع محصولات چرمی به كار می رود. نوع ديگر چرم  حاصل از پوست ناحيه ساق پای شترمرغ است كه از صفحات فلسی، مانند پوست مارمولك تشكيل شده و در ساخت محصولات چرمی و به خصوص پوتين گاو چران ها استفاده می شود.پرهای شتر مرغ در ساخت انواع گردگيرها استفاده می شود و خاصيت گردگيری بالايی دارد.

همچنين ازپرشتر مرغ در تزيين علم در مراسم مذهبی، ساخت انواع كلاه ها و شال گردن ها استفاده می شود. ساير محصولات فرعی اين پرنده شامل پوسته تخم می باشد كه از تخم های بی نطفه در زمان جوجه كشی به دست می آيد. برروی اين تخم ها كارهای هنری از جمله نقاشی و حكاكی صورت گرفته و با قيمت های گزافی به فروش می رسند. به طور كلی از كليه اجزای اين پرنده استفاده می شود. شترمرغ درسن 10 تا 14 ماهگی كشتار می گردد و در اين سن حدود 100 تا 120 كيلوگرم وزن دارد. گوشت حاصل از اين پرنده بيشتر از قسمت ران می باشد كه در حدود 30 تا 35 كيلوگرم است. همچنين پوستی به مساحت 3/1 تا 5/1 متر مربع استحصال می گردد.

 

پرورش مولدين

 شتر مرغ در سن 2 تا 3 سالگی به بلوغ جنسی می رسد و تا مدت زيادی بارور باقی می ماند. پرنده نر در زمان بلوغ به رنگ سياه با پرو بال سفيد رنگ و شتر مرغ ماده به رنگ قهوه ای تا خاكستری است. بارزترين نشانه در شتر مرغ نر، قرمزی رنگ ساق پا ، نوك و اطراف چشم است كه ارتباط مستقيمی با قدرت جنسی نر دارد. هرچه اين قرمزی بيشتر باشد پرنده از قدرت نرينگی بيشتری برخوردار است.

شتر مرغ نرو ماده به صورت جفت تا دسته های چند تايی و نيز به صورت گله نگهداری می شوند. اين تركيبات بسته به ميزان زمين موجود و امكانات، قدرت جنسی نرها و اهداف اصلاح نژادی متفاوت می باشد. هيچ استاندارد خاصی در اين رابطه وجود ندارد و مدير مزرعه با شناسايی پرندگان و اهداف مورد نظر روش مناسب را انتخاب می نمايد. شتر مرغ ها در سال درحدود 6 تا 8 ماه تخمگذاری نموده و بقيه سال را استراحت می كنند. در ايران اين زمان از حدود بهمن ماه آغاز گشته و تا آبان ماه ادامه دارد. بديهی است در مناطق مختلف اين زمان متغيير باشد. در طول فصل تخمگذاری هر پرنده ماده به طور متوسط 40 تا 60 تخم می گذارد. البته در بعضی از پرندگان (از جمله در كشورمان) اين ركورد به 120 عدد تخم مرغ هم می رسد. به طور متوسط از هر پرنده ماده در سال حداقل 20 عدد جوجه سالم تا زمان كشتار بايستی توليد گردد تا اين فعاليت به صورت اقتصادی ادامه يابد.

توليد مثل پرنده به عوامل زيادی از جمله ژننتيك ، شرايط آب و هوايی، سلامت پرنده و به خصوص جيره مناسب بستگی دارد. استرس از عوامل منفی در تخمگذاری پرنده می باشد. معمولاً برای هر پرنده بالغ حداقل 250 متر مربع در گردشگاه در نظر گرفته می شود كه البته بهتر است فضای متعلقه بيش از اين باشد. فضای مسقف (سايبان) به ازای هر پرنده بالغ در حدود 8 متر مربع و ارتفاع حصار در حدود 2 متر می باشد. در شرايط طبيعی هر پرنده بعد از گذاشتن حدود 18 عدد تخم برروی تخم ها نشسته و جوجه كشی طبيعی انجام می گيرد. در مزارع از ماشين های جوجه كشی استفاده می گردد. در سال اول تخمگذاری، ميزان تخم گذاری نسبتاً پاببن است ولی در سال های بعد به طور قابل ملاحظه ای افزايش می يابد و در زمان تخمگذاری پرندگان، بايستی آرامش كافی برای پرنده مهيا گردد و ازحضور بازديدكنندگان كاست. هر گونه استرس شامل تغيير جيره، صداهای ناآشنا برای پرنده (پارس سگ، تراكتور، هوايی و ....) حضور بازديدكنندگان، ترس و حتی تغييرات آب وهوايی برروی تخمگذار و باروری تخم ها اثر مستقيم دارد. در زمان فصل استراحت بايستی غذا با فيبربالا، پروتئين و انرژی پايين در اختيار پرنده قرار گيرد و افزايش وزن پرندگان را كنترل نمود . وزن اضافی در فصل توليد اثر منفی در جفتگيری و تخم گذاری دارد. در فصل استراحت بايستی ويتامين و مواد معدنی به اندازه كافی در اختيار پرنده قرار گيرد.

 

 

 

جوجه كشی مصنوعی شترمرغ

شتر مرغ ماده معمولاً بين ساعت 4 تا 7 بعدازظهر تخمگذاری می كند. بلافاصله بعد از تخم گذاری بايستی تخم ها توسط كارگر جمع آوری شده و به محل جوجه كشی منتقل شوند.

 دوران جوجه كشی 42 روز می باشد. درجه حرازرت دستگاه جوجه كشی 3/36 درجه سانتی گراد و رطوبت در حدود 20 تا 25 درصد است. وزن تخم به طور متوسط در حدود 5/1 كيلوگرم بوده و در پايان دوران جوجه كشی بايستی در حدود 13 تا 15 درصد از وزن تخم كاهش پيدا كند. در غيراينصورت ممكن است مشكلاتی در جوجه در آوری ايجاد گردد. معمولاً تخم ها به مدت يك هفته جمع آوری و در درجه حرارت و رطوبت مناسب نگهداری شده و سپس تخم های بی نطفه از دستگاه خارج می گردند. در روز سی و هشتم تخم ها به هچر منتقل شده و تا زمان خروج از تخم در دستگاه باقی می مانند. بهتر است جهت خشك شدن و فعاليت نسبی پرنده، به او اجازه داد تا به مدت 6 تا 12 ساعت دردستگاه هچر باقی بماند و سپس خارج گردد. بهداشت دستگاه و سالن جوجه كشی بسيار مهم بوده و بايستی حتی الامكان از ورود افراد متفرقه به محيط جوجه كشی خودداری شود. جوجه ها به هنگام تولد وزنی در حدود 700 تا 1000 گرم دارند. بند ناف توسط آيودين ضدعفونی می گردد. كف بينی های هچری نيز بايد اصطكاك كافی داشته باشند تا از بازشدن پاها درجوجه جلوگيری به عمل آيد. چنانچه جوجه نتواند از تخم خارج شود بايستی به جوجه كمك شود. اين امر نياز به كسب تجربه كافی داشته و هر گونه مداخله عجولانه سبب نتايج منفی درهچ خواهدشد.

 

 

 

 

 

پرورش جوجه

پس از خروج از تخم جوجه ها بايستی درحرارت 30 تا 32 درجه سانتی گراد قرار گيرند. بهتر است اين حرارت در زير منبع حرارتی (لامپ هيتر، مادر مصنوعی) برای جوجه مهيا شده و اجازه انتخاب را برای جوجه فراهم آورد. در صورتی كه شرايط جوی اجازه دهد می تواند جوجه را 24 ساعت بعداز درآمدن از تخم در فضای آزاد قرارداد. مراقبت از جوجه در سنين اوليه بايستی با دقت انجام شود. بهداشت سالن كاملاً رعايت شده و شب ها شرايط مناسب از نظر دما و تهويه برای جوجه ها فراهم شود. عفونت كيسه زرده از متداول ترين علل مرگ و مير جوجه ها تا سن حدود 14 روزه گی است. اين عفونت می تواند از طريق تخم، دستگاه جوجه كشی، بندناف و نيز غذا و خوردن مدفوع(از طريق روده) به كيسه زرده منتقل شود. عدم جذب به موقع كيسه زرده باعث عفونت و مرگ جوجه خواهد شد. هرگونه استرس نيز می تواند شرايط را برای باقی مانده كيسه زرده در بدن جوجه و عفونت آن فراهم نمايد. از ديگر علل مرگ و مير در جوجه ها را می تواند عفونت های باكتريايی، اسهال و مشكلات فيزيكی پانام برد. غذا 24 ساعت بعداز هچ بايستی در اختيار جوجه قرار گيرد. غذا بايستی دارای انرژی و پروتئين بالا و از نظر املاح معدنی وويتامين ها بالانس باشد. چند روزی طول می كشد تا جوجه خوردن آب و غذا را بياموزد واين مدت زمان كافی را برای جذب كيسه زرده فراهم می نمايد. قرار دادن يك جوجه بزرگ تر در ميان جوجه های تازه به دنيا آمده عمل آموختن خوردن و آشاميدن را به جوجه ها آسان می سازد. جوجه های مريض و غيرفعال را بايستی سريعاً از ساير پرندگان جدا نموده و در فضای ديگر تحت درمان قرار داد.  

انباشتگی اجسام خارجی از قبيل سنگ، چوب و ساقه در پيش معده و سنگدان از ديگر عوامل مرگ و مير جوجه ها تا سن چهارماهگی می باشد. هرگونه استرس از قبيل بالانس نبودن جيره (از نظر موادغذايی ، مواد معدنی وويتامينه و غيره) نيز بيماری و عدم آرامش و سلامت پرنده می تواند به اين مسأله منجر گردد. بنابراين حتی الامكان سعی شود محيط پرورش جوجه ها عاری از هرگونه اجسام خارجی باشد. واكسيناسيون جوجه ها عليه بيماری نيوكاسل در كشورمان الزامی است. تلفات ناشی از اين بيماری توسط بعضی از مزارع در ايران گزارش شده است. جوجه ها به بيماری آنتروتوكسمی نيز حساس هستند. واكسيناسيون جوجه عليه اين بيماری توصيه می گردد. اين بيماری غيرواگير بوده و عامل اصلی آن استرس است. (تغييرات جيره حمل و نقل، ترس، تراكم جوجه هاو....) جوجه ها به سرعت رشد كرده و درسن يك ماهگی در حدود 3 تا 6 كيلوگرم وزن دارند. با افزايش سن جوجه ها بايستی فضای بيشتری در اختيار آنان قرار داد. گردشگاه جوجه ها بايستی دارای سايبان بوده و خاك بهترين انتخاب به عنوان بستر می باشد. بستر فضای مسقف بهتر است از جنس بتن باشد تا به راحتی بتوان آن را شست وشو داد و ضدعفونی كرد. در بعضی از مزارع از سيستم حرارت زيرزمينی به عنوان منبع حرارت استفاده می نمايند. اين مسأله باعث گرمی بستر و آرامش پرنده و نيز كاهش تلفات ناشی از عفونت كيسه زرده خواهد شد. در سن سه ماهگی جوجه ها وزنی بين 20 تا 30 كيلوگرم خواهند داشت. بعداز سن 3 ماهگی جوجه ها نسبتاً مقاوم بوده و تلفات كاهش می يابد. بعداز سن 3 ماهگی بيشتر تلفات ناشی از مسائل فيزيكی است. از سن سه ماهگی تا پايان يكسالگی (زمان كشتار) جوجه ها در فضاهای محصور نگهداری می شوند. معمولاً به ازاء هر پرنده، حداقل 50 متر مربع فضای گردشگاه در اختيار قرار می گيرد. فضای سايبان برای هرپرنده نيز 5 متر مربع است. بنابراين بعداز سن سه ماهگی پرندگان نياز به سالن های بسته نخواهند داشت. بعداز سن سه ماهگی پرندگان به سرما و گرما بسيار مقاوم هستند. پرندگانی كه به عنوان مولد انتخاب می شوند بعداز سن يكسالگی از جيره های نگهداری استفاده می نمايند.

 

 

 

 

 

 

 

فرم اشتراک بولتن تخصصی شتر مرغ:

 

 

 

 

 

فصل دوم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

کشتارگاه

 

پيشنهاد ضوابط بهداشتي كشتارگاه شترمرغ

- در كشتار گاه بايد دو بخش تميز و آلوده از هم مجزا باشند و بايستي به گونه اي مديريت شود كه از هنگام ورودحيوان زنده به كشارگاه تا زمان خروج گوشت قابل مصرف براي انسان به شكل پيوسته باشد و نتوان اين مسير را معكوس ساخته ( مسير يكطرفه ) و هرگز بين گوشت و حيوان زنده و يا گوشت وضايعات تداخلي پيش نيايد .

 

كشتار گاه بايد حداقل شامل :

الف ) مكاني به حدكافي وسيع جهت پذيرش حيوانات و بازديد قبل از كشتار باشد كه به سادگي تميز شده وقابل ضدعفوني شده باشد

ب ).يك مكان كشتار به ابعادي كه اعمال ذبح ، خونگيري و پركني هركدام در محلي خاص قابل انجام باشد .

ارتباط بين مكان كشتار و محل ورود دام ( بند الف ) بايستي توسط يك درب كه بطور خود كار بسته ميشود برقرار گردد. دريچه بين اين دو محل بايد به قدري كوچك باشدكه فقط اجازه عبور به شترمرغ را بدهد . درحالتي كه هدف پركني با تكنيك خشك است اينكار بايد در يكمكان خاص انجام شود.

ج) مكان خالي محتويات درون شكم (evisceration) بايد به ابعادي باشد كه اين اعمال را بتوان در محلي كاملا دور از پستهاي كاري ديگر انجام داد يا انيكه توسط جداره اي از ساير بخشها جدا شود بشكلي كه ار آلودگي گوشت جلوگيري گردد .هرگونه ارتباط بين اين مكان و محل كشتار بايد از طريق دربي با قابليت بسته شدن خودكار صورت گيرد.

د) مكان صدور يا بسته بند

ه ) اطاقهاي سردخانه به حد كافي وسيع جهت ذخيره سازي گوشتهاي قابل مصرف و غيرقابل مصرف براي انسان با در بهاي قابل قفل شدن

و) يك مكان براي جمع آوري پرها وساير محصولات

ز) مكاني براي تميز و ضدعفوني كردن صندوقها وگاريها

ح ) مكاني برا ي نگهداري مواد شوينده و ضد عفوني كننده ها و غيره

ط ) مكاني براي نگهداري چرم

ي ) مكاني جهت دفتر دامپزشكي كه قابل بسته شدن با كليد باشد .

مكانهاي تهيه ، بسته بندي و ذخيره گوشت و نيز مناطق و دالانهاي حمل گوشت تازه بايستي داراي شرايط زير باشند :

الف : كف آن غير قابل نفوذ ، تميز كردن آن ساده و غير قبل پوسيدن باشد و آب به سادگي در آن قابل جريان باشد . اين آب بايد به شكلي تخليه گردد كه ايجاد بو نكرده و شرايط تخليه اين آب بهداشتي باشد .

ب : ديوارها بايد صاف ، مقاوم ، غير قابل نفود وقابل شستشو بوده ، به رنگ روشن و تا ارتفاع حداقل دو متر و يادست كم هم ارتفاع دخيره گوشت در سردخانه باشند . خط اتصال ديوار و كف بايد گرد باشد .

ج : كليه درها و پنجره ها بايد ازجنس مواد تغيير ناپذير بوده و اگر چوبي اند بايد داراي پوشش صاف و نفوذ ناپذير باشند .

د : مواد نفوذ ناپذيرو بي بو

ه : داراي تهويه كافي براي خروج بخار آب باشند

و : روشنايي كافي داشته و رنگ ها را تغيير ندهند

ز : سقف بايد به سادگي قابل تميز كردن باشد

- براي ضد عفوني كردن دستها و ظرفها با آب گرم بايد به تعداد كافي دستشويي و ظرفشويي وجود داشته ونيز بايستي نزديك پستهاي كاري باشند. شيرها نبايد بوسيله دست يا بازو باز شوند.

براي تميز كردن دست آنها بايد داراي آب جريان دار گرم و سرد ويا مخلوط با مواد ضدعفوني كننده باشند وجهت خشك كردن دستها بايد دستگاههايي كه با هواي گرم كار ميكنند وجود داشته باشند.

ظرفشويي ها بايد داراي آب گرم با دماي حداقل 82 درجه سانتيگراد باشند.

- مكانهاي كشتارگاه بايد داراي وضعيتي باشند كه مانع دخول حشرات يا جوندگان يا حيوانات موذي شوند.

تميز كردن تجهيزات و وسايل كار بايدآسان بوده و نسبت به مواد شيميايي مقاوم باشند .

الف : اين تجهيزات و وسايل نبايد تاثير شيميايي برگوشت بگذارند .سطوح قابل تماس با گوشت بايد صاف بوده و استفاده از چوب ممنوع است به جز در مكانهايي كه فقط گوشت تازه بسته بندي شده بهداشتي وجود دارد .

ب : ظروف و تجهيزاتي كه با گوشت در تماسند و ظروف استفاده شده براي گوشت بايد نسبت به فرسايش مقاوم بوده و بهداشتي باشند.گوشت يا ظروف محتوي آن نبايد با كف يا ديوار تماس مستقيم پيدا كنند .ٍ

ج: كارهاي تخليه و بارگيري بايد در مكانهاي ورودي انجام گيرند و وسايل بكار رفته مطابق با ضوابط بهداشتي باشندو بتوانند بخوبي از گوشت محافظت كنند .

د : گوشتهايي كه به مصرف انسان نمي رسد بايد در مكانهاي زير قرار داده شود

در مكانيكه با كليد فقل شود

اين گوشتها توسط كانالهايي تخليه ميشوند كه بايد طوري ساخته شده باشند كه اجازه تماس اين گوشتها را باگوشتهاي قابل مصرف براي انسان نداده و نيز موجب آلوده شدن گوشتهاي ديگر نشوند.

ه : مواد بسته بندي بايدبه طريق بهداشتي در جاي خاص نگهداري شوند .

تجهيزات سرد كننده بايد به گونه اي باشند كه بتوانند حرارت داخل گوشت را در دماي پيش بيني شده دراين مقررات نگهدارند . اين تجهيزات بايد داراي يك سيستم تخليه آب باشند بطوريكه تخليه آب باعث آلودگي گوشت نشود.

كشتار گاه بايد داراي آب پاكيزه ، تحت فشار و به ميزان كافي باشد و داراي تجهيزاتي باشد كه بتواند آب تميز گرم به مقدار كافي تهيه كند.

مجراي آب كثيف بايد از مجاري آب تميز كاملا قابل تشخيص باشند.

استفاده از آب تميز براي تمام مصارف اجباري است.گاهي بطور استثناء استفاده از آب غير تميز براي توليد بخار ، مبارزه بر عليه حوادث ، سرد كردن تجهيزات سرمايي و تخليه پرها دركشتارگاه مجاز شده است مشروط بر آنكه مجاري اين آبها نتوانند به جاي آب تميز مورداستفاده قرار گيرند و هيچگونه خطر الودگي گوشت ايجاد نكنند .

- اين مكانها بايد طوري باشند كه اعمال نظارت بهداشتي بتواند در هر لحظه بطور موثر انجام پذيرد.

كارمندان و كارگران بايد داراي كمدهايي با ديوارها و كف صاف ، نفوذ ناپذير قابل شستشو ،دستشويي دوش و توالت تميز داراي سيفون باشند بطوريكه گوشت را آلوده نكند ، خط اتصال ديوار و كف بايد گرد باشد .

در توالتها روي مكانهاي كاري باز نشود ، دستشويي ها بايد داراي آب جريان دار گرم و سرد يا مخلوط شده با مواد ضد عفوني كننده دستها باشند . همچنين دوشهاي بهداشتي خشك كردن دست موجود باشد . بيشتر دستشويي ها قابل باز و بسته شدن با دست يا بازو نباشند. اين دستشويي ها بايد به تعداد كافي نزديك توالتها باشند.

دستشويي و توالت كارگراني كه با حيوانات زنده كار ميكنند بايد مجزا از بقيه دستشويي ها باشد .

- كشتارگاه بايد داراي مكانهاي زير باشد :

تميز كردن وسايل حمل و نقل و صندوقهاي حامل شتر مرغ

تميز كردن وسايل حمل گوشت

گاهي وجود اين مكانها د ر كشتارگاه اجباري نيست مشروط بر اينكه اين اعمال تميز كردن درجاي ديگري تحت نظارت سرويسهاي دامپزشكي انجام گيرد

 

 

 

 

 

نحوه كار كشتارگاه

بهداشت افراد ( پرسنل ) ، مكانها و وسايل :

- افراد بايد تميز باشند .

افرادي كه با گوشتهاي تازه خام يا بسته بندي شده سرو كار داشته يا در مكانهايي كه در آنجا اين گوشتها حمل يا بسته بندي ميشوند فعاليت ميكنند بايد سرو كفشهايي تميز داشته كه به سادگي نيز قابل تميز شدن باشند و نيز لباس كارشان به رنگ روشن و تميز باشد

افرادي كه با گوشت تازه سروكاردارند بايد در ابتداي هر روز لباس كار تميز بپوشند و در صورت لزوم آنرا درطول روز عوض كرده و دستها را چندين بار در روز شسته و ضدعفوني كنند. همچنين اين شستشو بايد در آغاز كار و بعد از هر بار رفتن به توالت انجام گيرد .

كساني كه در تماس با حيوانات مريض ياگوشت آلوده بوده اند بايد دستها و بازو ها را بلافاصله با آب گرم شسته و سپس ضد عفوني كنند.

كشيدن سيگار درمكانهاي كاري و ذخيره گوشت و در سالنهايي كه گوشت عبور ميكندممنوع است .

- هيچ حيواني به جز دامها كشتاري نبايد داخل كشتارگاه شود.

معدوم كردن جوندگان و حشرات بايد بطور دائم انجام گيرد.

- تجهيزات و ادواتي كه براي كاركردن با حيوان زنده يا گوشت بكار رفته اند بايد هميشه دروضعيت خوب و پاكيزه نگهداري شوند. آنها بايد در هر روز كاري و از جمله در آغاز و پايان آن چند بار شستشو و ضد عفوني شوند.

 

بهداشت كشتار

فقط شترمرغهاي زنده ميتوانند داخل محل كشتار شوند. بلافاصله بعداز ورود در اين مكانها حيوانات مذكور بايستي كشتار شوند.

خونگيري بايد كامل بوده و طوري باشد كه خون نتواند محلي غير از كشتارگاه را الوده كند .

پركني بايد بلافاصله و كامل باشد.

- خارج كردن امعاء و احشاء بايد بلافاصله پس از كشتار و تحت شرايط زير انجام شود :

الف : حيوان كشتارشده بايد طوري باز شود كه داخل شكم و اعضاء قابل رويت باشد . به اين منظور اعضاي مورد بازديد ، بايد از لاشه جدا شده يا به آن چسبيده باشند ، در صورتي كه جدا شده اند بايد همراه با لاشه سرد باشند .

ب : بعداز بررسي ، اعضا خارج شده از لاشه بايد بلافاصله از آن جدا گردند و قسمتهاي غير قابل استفاده براي انسان بلافاصله برداشت شوند.

ج- تميز كردن لاشه به كمك دستمال يا انبر ممنوع است .

قبل از بررسي دامپزشكي لاشه ، انجام هر عملي روي لاشه يا گوشت آن ممنوع است .

دامپزشك حق انجام هر عملي را كه لازم بداند داراست .

گوشتهاي ضبط شده يا گوشتهايي كه براي انسان غير قابل استفاده تشخيص داده شده ، پرها و ضايعات بايد بلافاصله به مكانهايي براي اين منظور حمل شوند و بايد طوري با آنها كار كرد كه باعث آلوده شدن گوشتهاي تميز نشوند.

بعد از بازديد دامپزشك و برداشت اعضا و شكم ، گوشت تازه حيوان بايد بلافاصله تميز و سرد شود ( به برودت قانوني و درمدت زمان كوتاه ذكر شده در قانون برسد .)

سرد كردن به روش غوطه ور كردن براي گوشتهايي كه به حالت سرد شده و تازه به بازار مي رود ممنوع است.

گوشت حيواناتي كه به روش غوطه ور شدن سرد ميشوند بايد بلافاصله بعد از خارج كردن امعاء و احشاء بوسيله دوش بطور كامل شستشو شده و فورا غوطه ور شوند.

دوش بايد طوري انجام شود كه شستشو بطور كامل سطح داخل و خارج لاشه را در برگيرد كه مقدار حداقل آب براي اين كار 5/3 ليتر است .

- روش سرد كردن بوسيله غوطه ور شدن به شكل زير انجام ميگيرد:

الف - لاشه از يك يا چند تشت آب يا آب و يخ عبور ميكند. آب درون تشتها دائما تعويض ميشوند ، تنها سيستمي قابل قبول است كه لاشه ها بوسيله روش مكانيكي در داخل يك جريان آب درجهت مخالف هل داده شوند

ب ـ درجه حرارت آب تشتها درمكان ورودي نبايد از 16 و درمكان خروجي از 40 تجاوز كند.

ج- بايدبه شكلي باشد كه درجه حرارت گوشت در كوتاهترين مدت به درجه حرارت بين صفر و 4 درجه سانتي گراد برسد .

د : حداقل مقدار آب براي اين روش سرد كردن 6 ليتر است .

اگر از چند تشت استفاده ميشود ، جريان آب تازه و جريان آب مصرف شده در هر تشت بايد بگون ه اي تنظيم شود كه مقدار آب درجهت حركت لاشه ها از هر تشت به تشت بعدي كم شود و ضمنا آب تازه بين تشتها طوري توزيع شود كه مقدار آب هنگام عبور از آخرين تشت از 2 ليتر كمتر نباشد . آب استفاده شده براي پركردن اولين تشت در محاسبه اين مقادير به حساب نمي آيد .

ه - لاشه ها در اولين تشت يا اولين قسمت دستگاه نبايد بيش از نيم ساعت بمانند و همچنين در بقيه تشتها يا دستگاه نبايد بيش از زمان لازم باقي بمانند.

بعد از هر توقف كاري دامپزشك كشتارگاه بايد مطمئن شود كه لاشه ها مطابق با ضوابط ذكر شده در بالا و قابل مصرف براي انسان هستند در غير اينصورت بايد بلافاصله گوشتهاي غير قابل مصرف به مكانهاي مخصوص حمل شوند .

و : هردستگاه بايد در هر هنگام كه لازم شود و از جمله در انتهاي هرنوبت كاري و حداقل يك بار درروز بايد كاملا خالي ، تميز و ضد عفوني شود.

ح : دستگاههاي درجه بندي بايد به طور دائم موارد زير را كنترل و ضبط كنند:

مصرف آب دوش قبل از غوطه ور كردن

حرارت آب تشت يا تشتها درنقاط ورود وخروج لاشه ها

مصرف آب در جريان غوطه ورن شدن

تعداد لاشه

ط - نتايج كنترلهاي مختلف انجام شده بايد نگهداري شوند تا هرگاه دامپزشكي لازم دانست بتواند آنها را ببيند .

ي - كاركرد صحيح تجهيزات سردخانه و تاثير آن بر بهداشت بوسيله روشهاي ميكروبيولوژي ( مقايسه آلودگي لاشه به تعداد كامل باكتري و آنتروباكتري ها قبل و بعد از غوطه ور كردن ) ارزيابي ميشود.

اين مقاسه بايد در ابتداي شروع كار تجهيزات و سپس بطور متناوب و در هنگام تعويض دستگاها انجام شود.

كار دستگاههاي مختلف بايد طوري تنظيم شودكه نتايج آن ازنظر بهداشتي رضايت بخش باشد .

گوشتهاي سردشده ، منجمدشده، خيلي منجمد شده بايد در حرارتهاي نگهداري شوند كه متواليا از مقادير مقابل تجاوز نكند 4+ ، 12- و 18- درجه سانتيگراد

-خون بايد در ظرفهاي مخصوص اينكار جمع آوري شده و هرگز روي زمين پخش نشود. خون همراه با روده ها ، ضايعات ، لاشه هاي غير قابل مصرف به كارخانه تبديل ضايعات فرستاده ميشود يا اينكه اين ضايعات را با آهك مخلوط كرده براي تهيه كمپست مصرف ميكنند.

- كساني كه عمليات كشتار را انجام ميدهند بايد درهنگام كار داراي يك لباس كار به رنگ روشن و كاملا تميز باشند. آنها بايد قبل از شروع كار و هر وقت نياز باشد دستهايشان را با اب و صابون بشويند و ناخنها را برس بزنند.

اگر تمام اعمال كشتار فقط توسط يك نفر انجام ميگيرد آن شخص بايد بعد از پركني دستهايش را شسته و ناخنهايش را برس بزند ( قبل از باز كردن شكم )

حيوانات كشتار شده و اعضايشان بايدقبل از فروش درظروف سرد شده قرار داده شوند.

 

 

 

 

 

 

فصل سوم

 

   

 

  

 

 

 

 

خلاصه ای از بيماريهای شترمرغ

شترمرغ نيز مانند حيوانات ديگر در معرض بيماريها و عفونتهاي مختلفي ميباشد .جهت مديريت صحيح گله هاي شتر مرغ كه از اهميت حياتي در اين صنعت برخوردار است بايستي به نكات ذيل توجه نمود .

- حداكثر حصاركشي مطلوب جهت كاهش خطرات ناشي از صدمات و شكستگي استخوانها

- ايجاد استانداردهاي بالايي بهداشتي ، پائين نگهداشتن آلودگيهاي باكترهايي مانند كلستريديا و هيستوموناس كه منجر به آنژيت مي شوند

- تهيه جيره هاي غذايي صحيح

تهيه جايگاه نگهداري خشك ، بدون كوران هوا و يخبندان در زمستان ، بالابردن انطباق پذيري طبيعي و مقاومت طيور

گزارشات مربوط شترمرغها در باغ و حشها بندرت در پرورش صنعتي شترمرغ كاربرد دارند. جوجه شترمرغها نياز به مراقبت بيشتر دارند 90% تمامي مرگ و مير جوجه شترمر غها ناشي از بيماريها ذيل ميباشد .

-عفونت كيسه زرده

-تعييرشكل پاها و پنجه ها

اسنداد و اسهال / عفونت معده ( كه توسط E.COLIُ، سالمونلا ، هيتوموناس و ديگرباكتريها) ايجاد ميشوند.

تجربيات عملي نشان داده اند كه جوجه شترمرغها نياز به مراقبت دائمي دارند. همچنين ثابت شده است كه مشاهده ظاهري به تنهايي كافي نيست ، چون زماني كه علائم بيماري ظاهر ميشود ممكن است براي درمان دير باشد . كليد موفقيت پرورش جوجه شتر مرغها رعايت بهداشت در گرمخانه و توزين مداوم جوجه شترمرغها در چهار هفته اول پرورش ميباشد .

تنها اين سنجش هاست كه ميتواندمشكلات رشد را قبل از بروز علائم قابل مشاهده مشخص نمايد علاوه بر مديريت بسيار دقيق ، همكاري نزديك با دامپزشك با تجربه بسيار ضروري است .

 

عفونتهاي ويريوسي

نيوكاسل

موارد وقوع بيماري نيوكاسل در گله هاي شتر مرغ تنها در نواحي از اسرائيل و افريقاي جنوبي گزارش شده است جهت پيشگيري از بروز بيماري استفاده از واكسن كشته روغني نيوكاسل به مقدار 1 سي سي قابل توصيه است . بايستي اين واكسن 6 هفته بعد تكر ار شده وهر شش ماه يكبار يك يادآوري تزريق شود. استفاده از واكسن زنده ( لاسو تا بصورت اسپري چشمي همزمان با واكسن كشته توصيه شده است

آبله طيور

وقوع آبله درشتر مرغ در اسرائيل و آمريكا گزارش شده است . اين بيماري جوجه شتر مرغها رادرگروه سني يك هفته تا چهارماه و با ميزان مرگ و مير تا 15 درصد مبتلا ميكند. با استفاده از واكنسهاي تجاري آبله اين بيماري قابل كنترل ميباشد .

آنفولانزاي طيور

چندين موردشيوع آنفلانزا درنواحي خاص از افريقاي جنوبي گزارش شده است .درمورد اين بيماري درمان شناخته شده اي وجودنداشته و واكسنهاي موجود در پيشگيري از ابتلاء به بيماري موثر نميباشد . شتر مرغهاي آلوده ويروس را به تخم خود منتقل نموه كه خطر الوده كردن گرمخانه و تخم هاي سالم موجود در آن را در بر دراد. ضمنا اين ويروي باعث مرگ و مير جنين ميشود.

عموما شترمرغها نيزمانند ساير طيور و پرورش به عفونتهاي ويروس كورناو يروسها، هرپس و يروسها و آدنو ويروسها مبتلا ميشوند.

آنفولانزای شترمرغ

پيشگيري از آنفولانزاي طيور درتاسيسات پرندگان شكاري و خانواده شترمرغ آنفولانزا ي طيور به طور بالقوه يك بيماري كشنده است كه بارها صنعت طيور ايالات متحده را درگير نموده است . اين بيماري ميتواند موجب كاهش توليد شده يا منجر به تلفات زياد گردد. در سالهاي 84- 1983 آنفولانزا موجب كاهش ( تلف شدن ) 17 ميليون قطعه پرنده به ارزش 65 ميليون دلار گرديد . توليد كنندگان تخم مرغ و مرغداران مي توانند با استفاده از روشهاي محدود دقيق ، انتشار آنفولانزاي طيور را كاهش دهند . با اين وجود ، ( اعمال روشهاي مديريت خاص براي توليد ) پرندگان شكاري و خانواده شترمرغ ضروري است .

سابقه آنفولانزا طيور هيچ تهديدي براي سلامت انسان محسوب نمي شود ، اما ممكن است براي بسياري ازگونه هاي طيور كشنده باشد . اشكال خفيف ويروس ميتوانند تداوم داشته وبدون جلب توجه زياد تا زماني كه به يك شكل كشنده تر تبديل شوند منتشر شوند.

چندين مزرعه طيور در مكزيك به ويروس آلوده شده اند .زيرا ويروس ميتواند به سادگي توسط طيور و پرندگان مهاجري كه انتظار مي رود در طول مهاجرتهاي فصلي حامل ويروس به ايالات متحده باشند منتقل شود. لذا ، لانه هاي پرندگان شكاري و چراگاههاي خانواده شترمرغ اغلب در معرض ويروس باشند زيرا ممانعت از تماس هاي پرنده به پرنده ( پرندگان با همديگر ) در اين جايگاههاي باز مشكل تر است .

علائم عفونت آنفولانزاي طيور ميتواند شامل كاهش توليد تخم ، مصرف خوراك و آب كاهش يافته و اسهال مي باشد . ناراحتي تنفسي ممكن است شايعترين ( معرف ) علامت بيماري باشد . اشكال خفيف ممكن است منجر به تلفات كم شود، در حاليكه عفونت هاي حاد ممكن است منجر به 100% تلفات طيور شوند. تخمهاييكه تا حدي تشكيل رنگدانه عادي شان از بين رفته نيزممكن است معرف وجود بيماري باشند . درمانهاي خاصي براي آنفولانزاي طيور موجود نيستند سويه هاي آنفولانزاي طيوري بسياري وجود دارند كه انجام برنامه هاي واكسيناسيون رادر صنعت طيور مشكل مي سازند . بعلاوه ، موثر بودن اكثر واكسن ها براي پرورش دهندگان پرندگان شكاري وخانواده شتر مرغ اثبات نشده اند .

ايمني طبيعي براي پيشگيري از بيماريزا بكار ببنديدايمني طبيعي به تمام روشهايي اشاره ميكند كه براي پيشگيري از انتشار بيماري به مزرعه شما ضروري هستند. دنبال كردن يك برنامه ايمني طبيعي محدود اطمينان خواهد داد كه مزرعه شما حداكثر تلاش خود را براي پيشگيري از انتشار بيماريها به گله تان به عمل آورده است . اساسا ، شما بايد گله تان را تا آنجا كه ممكن است از حاملان بالقوه ويروس جداكرده ، بازديدها را تا سرحد امكان كاهش داده و تاسيسات تان را اغلب اوقات تميز وضدعفوني كنيد .

پرورش دهندگان پرندگان شكاري و خانواده شترمرغ بطور واحد در معرض حاملان بالقوه آنفولانزاي طيور قرار دارند بسياري از توليد كنندگان پرندگان شكاري كه هدف رها سازي دارند آنها رابا قرار دادن در لانه هاي پرواز مقيد ميكنند.گرچه لانه هاي پرواز معمولا بوسيله حصار كشي محصور ميشوند ولي گاهي اوقات پرندگان كوچك و جوندگان به سادگي ميتوانند از توري ردشده و با گله تماس پيدا نمايند .پرورش دهندگان خانواده شترمرغ نيز درمعرض حاملات بالقوه آنفولانزاقرار دارند. اكثر پرندگان خانواده شتر مرغ اجازه دسترسي به چراگاههاي باز را دارند. دراين نوع فعاليت جداكردن كامل گله از ساير گونهاي طيور تقريبا غير ممكن است.

آنفولانزاي طيور هم اكنون بعضي از پرندگان شكاري و خانواده شتر مرغ را آلوده كرده است . هر چند ممكن است محدود كردن شديد تمام گله غير عملي باشد ، ولي اقداماتي وجود دارند كه ميتوان براي ممانعت يا كاهش انتشار اين ويروس كشنده آنها را دنبال نمود.

· تاسيسات جديد رامنقل كنيديا دور ا ز بركه ها و آبراهه هايي كه توسط پرندگان مهاجرمانند اردك ها و غازها مورد استفاده قرارميگريند قرار دهيد. به اين پرندگان اجازه خوراك خوردن داخل يانزديك تاسيسات خود را ندهيد.

· تعداد بازديدكنندگان از مزرعه تان راتا سرحد امكان كاهش دهيد.اگر تورهاي ( بازديدكننده ) ضروري هستند ،· به آنها اجازه دسترسي به تعداد كمي از پرندگان گله خود را داده واين پرندگان را از باقيمانده مزرعه جدا نگهداريد . همچنين محل مجزايي براي پاركينگ بازديدكنندگان فراهم كنيد كه از بقيه مزرعه جدا باشد .

· سوراخها و پارگيها ي شبكه توري آغل ها را براي جلوگيري از ورود پرندگاني مثل گنجشك ها و سارها تعمير كنيد.

· مزارع پرندگان شكاري كه تخمهاي جوجه كشي يا جوجه يكروزه مي فروشند بايستي تمام مولدها را به جاي امكان دسترسي به چراگاه بيرون در محيط بسته نگهدارند.

· خوراك تهيه شده براي پرندگان خانواده شترمرغ در آغلهاي باز براي ساير پرندگان خيلي جذاب است ،· خردكردن خوراك بايستي تا سرحد امكان كاهش يابد. خوراك كهنه را بطور صحيح مصرف كنيد تا ساير پرندگان به داخل تاسيساتتان كشيده نشوند،·

· سالنهاي باز پرندگان كه توسط پرورش دهندگان خانواده شتر مرغ مورد استفاده قرار ميگيرند محل هاي لانه سازي مناسب براي پرندگان كوچك مانند گنجشك ها و سارها ميباشند. هرگز به اين پرندگان اجازه ايجاد محل هاي لانه سازي در كلبه ها يا دور و بر ساختمانهاي مزرعه را ندهيد.

· پرندگان را برحسب سن جدا كنيد .گله مولد بايستي از نتاج جداباشند. برمبنايي روزانه ،· كارگران مزرعه ابتدا بايد به سراغ حساسترين پرندگان رفته ،· سپس به محل هاي نگهداري پرندگان كم حساسيت تر بروند. هرگز اين فرايند را در طول روز معكوس نكنيد مگر اينكه دوش گرفته و لباسهايتان را با لباسهاي تميز عوض كنيد.

· همسايه خوبي باشيد. دور از ساير طيور و پرندگان شكاري و مزارع پرندگان خانواده شترمرغ قرار بگيريد.

· علائم هشدار را در تمام ورروديهاي مزرعه صحيح نصب كنيد تا معرف نگراني شما نسبت به بيماريها باشد. تمام تاسيسات را هنگامي كه ممكن است قفل كنيد.

· منشا هر گله جديدي را كه به مزرعه وارد ميكنيد بشناسيد . گله جديد را حداقل به مدت 4 هفته قرنطينه كنيد . پرندگان را از مزارعي كه ميدانيد بوسيله آنفولانزاي طيور آلوده شده اند نپذيريد. در حال حاضر ،· پذيرش پرندگان شكاري ياپرندگان خانواده شترمرغ كه از مكزيك آمده باشند عاقلانه نيست .

· هرنوع تجهيزاتي كه از مزرعه خارج ميشود بايستي تميز شده و قبل از برگشت به مزرعه ضد عفوني شوند.

· فضولات را به خوبي مديريت كنيد. آنفولانزاي طيور از طريق مدفوع هاي پرندگان آلوده منتشر ميشود لذا كود بايستي براي عدم تماس بامردم و وسائل نقليه ذخيره شود. لاشه ها بايستي بطور صحيح بادفن كردن يا سوزاندن معدوم شوند.

· حما م پا (چكمه ) محتوي ماده ضدعفوني در ورودي به تمام اتاقها ياآغل ها قرار دهيد .

· از ورود جوندگان و ساير حيوانات به مزرعه با دور كردن نخاله ها و حفظ محل هاي داراي طعمه مسموم جلوگيري كنيد .

· پرورش دهندگان پرندگان شكاري هرگز نبايد گله آلوده را در قرق هاي شكار رها كنند. زيرا بيماريها مي توانند به حيات وحش محلي منتقل شده و جمعيت هاي مذكور را كاهش دهند .

· پرندگان بيمار را از باقيمانده گله جدا كنيد .

· ركودهاي تمام معاملات ( گله ) را به منظور هاي رديابي در حالت شيوع بيماري نگهداري كنيد .

· پرندگان بيمار يا مرده را بايستي به يك آزمايشگاه براي تشخيص ارسال نمائيد. باآزمايشگاه تشخيص دانشكده دامپزشكي دانشگاه ايالتي كانزاس تماس بگيريد .

 

عفونتهاي باكتر يايي

علت اصلي آلودگيهاي باكتر يايي بهداشت ضعيف در اتاق گرمخانه ، بستر وهچري و جايگاه نگهداري جوجه ها ميباشد و معمولا درمان بعدي كمتر موفقيت آميز ميباشد درنتيجه رعايت اكيد بهداشت نقش كليدي در پرورش شتر مرغ دارد.

 

عفونت هاي بند ناف و كيسه زرده

اين يك مشكل متداول گله هاي شتر مرغ مي باشدكه همواره در ارتباط بامديريت ضعيف است . پس از خارج شدن جوجه شترمرغها از تخم بايستي بندناف انها به يك ژل يا اسپري آنتي بيوتيكي آغشته گردد. در آمريكا بتادين مورداستفاده قرار ميگيرد ضدعفوني صحيح سترها ، هچري و تخم شترمرغها نقش ويژه اي در پيشگيري از وقوع آلودگي دارد.كف جايگاه نگهدار ي جوجه ها در روزهاي اول بعد ازخروج از تخم با يستي گرم باشد . سرما از طريق پوست شكم به روده ها و كيسه زرده رسيده منجر به كاهش فعاليت ميكربي فلور روده ها و به تعويق افتادن متابوليسم كيسه زرده ميشود . بايستي توجه خاص نسبت به بهداشت و گرماي كف جايگاه جوجه ها مبذول داشت .

پنوموني

ممكن است مانندعفونت بند ناف پنوموني هم در طي مدت انكوباسيون تخم ها رخ دهد اين آلودگي موجب مرگ ومير جنين ها شده يا راندمان از تخم در آمدن جوجه ها را كاهش ميدهد . بايستي تمهيداتي اتخاذ شود تا پيشگيري از طريق بهداشت اكيد و احتمالا درمان توسط آنتي بيوتيكهاي وسيع ا لطيف انجام گيرد .

آنژينهاي كلي باسيلي

براي جوجه هايي كه در گرمخانه از تخم خارج ميشوند آنژينهاي كلي باسيلي يكي از بيماريها ي معمول در طول هفته هاي اول زندگي ميباشد يك قدم اساسي جهت ايجاد ايمني غير فعال عليه باكتريهاي كلي فرمي و ايجاد گله ايمن استفاده منظم از مدفوع جوجه ها در تغذيه شتر مرغها ي تخمگذار در طول مدت تخمگذاري مي باشد . تنها از اين طريق است كه پادتنهاي مادري ايجاد شده در خون شترمرغها از طريق زرده به جوجه ها منتقل ميشود. استفاده از واكسن جهت پيشگيري از وقوع اين بيماري موفقيت آميز نمي باشد.

مسموميت خوني

اين بيماري غالبا درجوجه ها و اغلب در اثر آنتريتهاي كلي باسيلي كه در بالا شرح داده شده . ايجاد ميشود . رعايت اكيد بهداشت و ارتقاء سطح ايمني گله معيارهاي اساسي در پيشگيري ازوقوع اين بيماري مي باشند

افزودن آنتي بيوتيكها به غذا يا آب آشاميدني درموارد اضطراري و بمدت كوتاه بعنوان يك پيشگيري مطرح ميباشد. همچنين استفاده از باكتريهاي لاكتو باسيلوس كه از تكثيرشديد كلي باسيلها در روده جلوگيري ميكنند موفقيت آميز بوده است.

 

انتريت نكروتيك ( عفونتهاي كلستريديايي)

كلستريدياها تقريبا درتمامي خاكها و گياهان علوفه اي در غلظتهاي پائين وجود دارند . اين بيماري شتر مرغها رادر هر سني مبتلا نموده باعث مرگ ومير بالايي ميشود خطر عفونت درآغاز بهار و در طول پائيز بسيار زياد بوده و بنظر مي رسد كه در اثر افزايش خوردن لجن و ذرات خاك ايجاد ميشود . بنظر ميرسد كه شترمرغهاي جوان كه درچراگاههاي يونجه خالص نگهداري ميشوند حساسيت بيشتري دارند . به منظور حل اين مشكل معاينه دقيق تك تك شتر مرغها و تغيير دادن چراي آنها ضروري است . همچنين بايستي داروي مناسب از طريق آب اشاميدني تجويز شود.

گاستريت مگا باكتريال

اولين گزارشات بر روي اين سندرم مربوط به افريقاي جنوبي در سال 1992 ميباشد . اين باكتري عمدتا جوجه ها را در سن 10 روز تا 6 هفته مبتلا مي نمايد. اين باكتري در ديواره معده شترمرغهاي مرده يافت شد كه بنظر ميرسد موجب تضعيف و ناتواني عضلات معده ميشود .هيچ درمان موثري وجود ندارد .

عفونت كمپيلو باكتريايي

اخيرامشخص شده است كه كمپيلوباكتر ژوژني ممكن است موجب ايجاد عفونتهاي نيمه حاد تامزمن در جوجه شتر مرغها در سن 10 روز تا 4 ماه شده و درعرض 5 روز باعث ايجاد تلفات شديد در گله شود. در شتر مرغهاي مسن تر اين مرگ ومير كمتر ميباشد . باكتري از طريق غذا و آب آشاميدني منتقل شده . همچنين ممكن است در اثردستكاري غير بهداشتي تخم ها ، جنين را الوده كند. جوجه هاي مبتلا بايستي از بقيه گله جدا شده و در قرنطينه مورد درمان آنتي بيوتيكي مناسب قرار گيرند .

 

 

عناوين

در حاليكه تفريبا تمامي پرندگان به دليل درجه حرارت بالاي بدنشان يك ايمني طبيعي در برابر باسليوس آنتراسيس دارند، شتر مرغها نسبت به اين بيماري حساس ميباشند . اين باكتري وهاگهاي آن بسيار مقاوم بوده و ممكن است سالها در خاكها ي الوده باقي بمانند. معمولا عفونت از طريق گوارشي و عمدتا از طريق پودر استخوان حيوانات آلوده كه در تغذيه شتر مرغها مورد استفاده قرار گرفته رخ ميدهد جهت پيشگيري از وقوع بيماري استفاده از واكسن شاربن موثر وموفقيت آميز مي باشد .

سل

تا سالهاي 1960 بيماري سل يكي از علل عمده مرگ ومير شتر مرغ در باغ وحشها بود. در صنعت پرورش شترمرغ موارد بروز سل بصورت تك تك و بخصوص در پرندگان مسن تر ديده ميشود باسيل سل درخاك ، كود و بستر سالها باقي مي ماند . از آنجا ئيكه هنوز درمان قاطعي براي اين بيماري در شترمرغ وجودندارد . لذا از اين عفونت تهديد مزمني براي شترمرغها محسوب ميشود. استرس ، سوءتغذيه و ديگر عوامل منفي خطر عفونت را افزايش ميدهند . شتر مرغها بايستي تنها از گله هايي كه داراي گواهي عاري بودن از بيماري را دارند ، تهيه شوند و پرندگان ييمار جدا شده و فورا معدوم گردند.

عفونت چشم ها

گرد و غبار بعضي غذاها يا بستر ممكن است چشم جوجه شترمرغها راتحريك نموده منجر به بروز كونژونكتيويت مكانيكي شود .اين آزردگي ممكن است توسط باكتريهاي بيماري زا تشديد شده موجب بروزكراتيت يا حتي آبسه هاي روي قرنيه چشم شوند.

كونژونكتيويت ، رينيت و سينوزيت

هموفيلوس گالينا روم به تنهايي و با همراه بامايكو پلاسها موجب بروز اين عوارض مي شوند. استرس هواي سرد وكوران هوا از عوامل مستعد كننده محسوب ميشوند. اين بيماري معمولا در گله بطور سريع گسترش مي يابد ( از طريق تماس مستقيم با‌آب آشاميدني ) . براي حل مشكل بايستي مبتلايان را از گله جدا نموده درمان نمود . ضمنا شرايط محيط نگهداري را نيز بهبود بخشيد.

 مايلكو پلاسموز

اين بيماري تنها جوجه شترمرغ هاي جواني كه كمتر از يك سال سن دارند را مبتلا نموده و در پرندگان مسن تر بدون علائم يا به شكل سينوزيت ظاهر ميشود

انتقال عامل بيماري از طريق ذرات معلق درهوا، ورود پرندگان بيمار ، ناقلين بيجان و يا از طريق تخم هاي هچري صورت ميگيرد . درمان با آنتي بيوتيكهاي وسيع الطيف انجام ميشود . پرندگان بهبود يافته ايمني موقتي را نشان ميدهند .

اورنيتوز

حيوانات درهر سن و تمامي گونه هاي پرندگان نسبت به عفونتهاي كلاميد يايي حساس ميباشند. بنابراين جاي تعجب نيست كه گزارشاتي از وقوع انفرادي اين بيماري درشترمرغ در فرانسه و افريقا جنوبي وجود دارد . بيماري عمدتا از طريق تنفس هواي آلوده انتقال مي يابد . ممكن است عفونتهاي نهفته توسط آلودگيهاي ثانويه ، عوامل محيطي ، استرس حمل ونقل ،سوء تغذيه وغير فعال شود . اين بيماري ممكن است از طريق گزش حشرات منتقل شود. درمان مناسب تاحصول اطمينان از پاك شدن گله بايستي انجام گيرد

 

 

 

 

 

 قارچها و تخم ها

كانديدياز:

كانديدياز يك عفونت قارچي است كه ميتواندتوسط كانديد ا آلبيكنس ، كانديدا مونيليفورميس و ديگر مخمرها ايجاد شود. استفاده ازآنتي بيوتيكها وضعف بهداشت تغذيه و آب آشاميدني زمينه بروز اين عفونت را مساعد ميكنند اين عفونت ضايعاتي را درمحوطه دهاني شترمرغها ايجاد مينمايد . همچنين در شتر مرغهاي تخمگذار موجب كاهش جذب ويتامينهاي ب - كپملكس شده و موجب مرگ و مير جنين ها قبل ازمرحله ازتخم در آمدن ميگردد.

اسپرژيلوز

غذاي گل آلود يا داراي گرد و غبار رطوبت بالا و تهويه ضعيف ( مقادير بالاي آمونيوم ) از عوامل مستعد كننده بروز اسپرژيلوز مي باشند . عفونت از طريق تنفس هاگهاي قارچ منتقل ميشود . هنگاميكه يك تخم آلوده درگرمخانه قرار ميگيرد ، ممكن است هاگهاي قارچ راشديدا پخش نموده و موجب عفونت ديگر جوجه ها شود جوجه هاي جوان كه ايمني طبيعي كافي در برابر اسپروفيتها ي قارچ ندارند ، در سنين زير يك ماه متحمل تلفات زيادي ميشوند به منظور پيشگيري ازوقوع اين عفونت رعايت اكيد بهداشت در محوطه گرمخانه ساده ترين و بهترين راه حل ميباشد

 

درماتيت قارچي

اين بيماري بيشتر در جوجه هاي مسن تر شتر مرغ ديده ميشود . كمبود تغذيه اي (ويتامين ب -كمپلكس ، روي )و جايگاهي مرطوب وكثيف موجب تشديد بيماري ميشوند. براي حل اين مشكل رعايت موازين بهداشتي و درمان مناسب ضروري است .

 

انگلهاي داخلي

كوكسيديوز

كوكسيديوز در بين پرندگان جوان بخصوص زمانيكه روي بستر باز يا مرطوب نگهداري ميشوند ممكن است موجب بروز تلفاتي درگله شود نكته مهم در خصوص شتر مرغ آن است كه در بين داروهاي كوكسيديو استات گروه Ionophore براي شترمرغها سمي بوده و نبايددمورد استفاده قرار گيرند

هيستومونياز

اين بيماري بنام بيماري سرسياه نيز شناخته ميشود هيستومونياز درجوجه شترمرغهاي جوان مرگ ومير زيادي را ايجادمينمايد اين بيماري از طريق مدفوع پرندگان آلوده منتقل شده وضايعاتي را در روده ايجاد ميكند . آزمايش منظم مدفوع همراه با درمان پيشگيري كننده بايستي صورت گيرد.

كرم نواري شترمرغها (houttuynia struathionis )

مانند ساير آزردگيها، جوجه شتر مرغ نسبت به كرمهاي نواري حساستر مي باشند . در پرندگان مسن تر آلودگي به كرمهاي نواري عليرغم استفاده از جيره هاي متعادل ميتواند موجب سوء تغذيه شود. درمان با داروهاي مناسب صورت گرفته و بايستي شش ماه بعد تكرارشود.

كرم نخي شكل(libyostrongylusdouglassi)

اين كرمها مويي شكل وبي رنگ بوده وميتواند در معده شترمرغ موجب انسداد غدد ترشحي شوند.با بوجود آمدن يك لايه محافظ موكوسي برروي اين انگلها شيرابه هاي معده به غذا نميرسد اين ‌آلودگي كرمي درجوجه هاي جوان كمتر از 8 ماه ميتواند تا 80 درصد مرگ و مير را موجب شود. شتر مرغها تنها ميزبان اين انگل ميباشند . همچنين اين انگل يك انگل بياباني بوده و بسيار مقاوم ميباشد . اين كرمها به مدت سه سال بدون هيچ ميزباني زنده باقي مي مانند . درمان منظم مبتلايان و پرندگان كه در معرض آلودگي هستند ضروري ميباشد. بايستي توجه نمود كه استفاده از داروي ضد انگل لواميزول موجب بروز اختلالاتي در معده و روده شترمرغها شده و درانگلها موجب بروز مقاومت ميشود.

كرمهاي معدي و ديگرنماتودها

كرمهاي معدي ( گونه هاي آسكاريديا ) و ديگر گونه هاي نماتود ميتوانند شترمرغها را آلوده نمايند . بايستي با استفاده دوره اي از داروهاي ضد انگل شترمرغها عاري از اين آلودگيها نگهداري شوند.

 

انگلهاي خارجي

كنه ها

كنه ها ميتوانند با گزش شترمرغها به پوست صدمه وارد كنند. همچنين كنه هاي گونه آمبليوما ميتوانند بيماريها را از طريق گزش به انسان منتقل نمايند(ويروس تب كنگو - كريمه )

شپش

شپش شترمرغ (Struthhiolipeurus Struthionsis ) به پرهاي پرنده صدمه وارد نموده و باعث ايجاد ظاهري ژوليده در حيوان ميشود در اين آلودگيها ، سمپاشيهاي منظم وتكرار آن بعد از يك هفته ضروري است .

 

 

 

جربهاي ساقه پر

جربهاي ساقه پر (pterolichus bicaudatus ) همراه با گون هاي gabucinia Sculpturata در حال حاضر بسيار نادر هستند. اين جربها موجب صدمه به پرهاي پرنده شده ، همچنين موجب ايجاد آب ريزش از بيني ميشوند

مگس ها ( تاسرانيا)

مگش شتر مرغ (hypoboscis Struthionis) موجب تحريك و خارش پوست ميشود و بدنبال گزش و خونخواري ممكن است محل گزش عفوني شده ضايعات پوستي ايجاد نمايد .

 

بيماريهاي تغذيه اي

كمبودها

جداي از ظاهر عمومي يك شتر مرغ رنگ پوست نشانگر خوبي از وضعيت تغذيه پرنده ميباشد كه از پشت حيوان بخوبي ديده ميشود . بدينوسيله ميتوان از تغذيه مطلوب و يا سوء تغذيه و كمبودحيوان آگاهي يافت . آزردگيهاي ناشي از كمبود سلنيوم و ويتامين Eدر افريقا جنوبي و استراليا معمول ميباشند در اثر اين كمبود علائم بيماري عضله سينه در شترمرغ ايجاد شده موجب ناتواني حركتي ميشود . همچنين ميتواند موجب كاهش باروري در شترمرغ شود. كمبود اسيد پانتوتنيك و بيوتين بسيار نادر بوده ، در جوجه شتر مرغهايي كه منحصرا توسط جيره هاي خالص گندم تغذيه ميشوند رخ ميدهد .

تغيير شكل غضروف و استخوانها

تغييرات مرضي در غضروفها اغلب ناشي از اسيدوز ميباشد . علت بروز اين حالت درصد بالاي تركيبات كلر در برابر سديم و پتاسيم ميباشد . آغاز تغيير شكل استخوانها ناشي از عدم تعادل كلسيم در برابر فسفر ميباشد تكميل متقابل جيره غذايي ضروري مي باشد . در بسياري از مزارع پرورش شترمرغ در آفريقاي جنوبي شترمرغها سولفات منيزيم در غذا با آب آشاميدني داده ميشود .

انسداد

پيلور معده شترمرغ بسيار كوچك بوده ، لذا نسبت به انباشتگي سنگدان بسيار حساس است . با افزايش سن ، خطر انسداد معده كاهش مي يابد . اين مشكل در ارتباط مستقيم با تغذيه و مديريت گله ميباشد . در تغذيه شترمرغها بايستي به ميزان علوفه ، كاه ، مواد فيبري ، شن، سنگريزه و خوردن اشياء خارجي توجه نموده وآنها راتحت كنترل در آورد .

پيچ خوردگي

پيچ خوردگي روده ها در شتر مرغ ملاحظه شده است اما در شتر مرغهاي جوان 12- 4 ماهه نادر است . اين عارضه بدنبال تغييرات ناگهاني در جيره غذايي و خوردن مقادير زياد فيبر رخ ميدهد .

راشيتيسم

اين عارضه عمدتا در سنين 1تا 4 ماهگي ديده ميشود ، كمبود كلسيم ، ويتامين D كمبود يا فقدان فسفر و يا مقادير بالاي كلسيم در جيره غذايي شتر مرغها ميتواند موجب بروز اين عارضه شود .

در جيره هاي كنستانتره اي كه 3تا 4 درصد كلسيم دارند جذب فسفر مختل شده اين عارضه در پرنده ايجاد شود . همچنين اسهال مداوم ميتواند موجب كاهش جذب املاح و ويتامينها گردد .لذا بدنبال آن ميتوانداين عارضه ملاحظه شود.

 

 

متفرقه :

پاهاي باز ( سندرم پاكماني )

اين عارضه در دو هفته اول زندگي جوجه شتر مرغها ديده ميشودكه نشا ن دهنده ميزان رطوبت بالا در گرمخانه ميباشد . جوجه شترمرغهاي مرطوب و ادماتوز اين عارضه را در دو روز اول زندگي خود نشان ميدهند

تغيير شكل پاها

پيچ خوردگي پا : چرخش 90 درجه يك پا به بيرون كه بطور ناگهاني ايجاد شده و سريعا پيشرفت ميكند .

پاكماني : خميدگي /كماني شدن پا كه مفاصل تيبيوتارس و متاتارس رادر گير ميكندو معمولا در هر دو پا رخ ميدهد . پوكي استخوان ، تورم مفصل قوزك پا كه موجب تغيير محل تاندون اشيل مي شود.قسمت اعظم استخوانها در شتر مرغها ي جوان را غضروف تشكيل ميدهد ، جوجه شترمرغهايي كه به تازگي از تخم خارج ميشوند بطور تجربي داراي پوكي استخوان بوده استخوانهايشان بدليل نسبت كم كلسيم به فسفر نستبا نرم ميباشد . علت اصلي حساسيت شتر مرغها به تغيير شكل استخوانها رشد سريع استخوانها ميباشد اين رشد بسيار سريع توسط غذاي كنستانتره اي كه غني از انرژي ميباشد تشديد مي گردد . لذا كنترل تغذيه اي بسيار ضروري ميباشد .

 

فصل چهارم

 

شترمرغ در تايوان

 

به نظر بسياري از مردم تايوان شترمرغها چيزي بيش از پرنده اي بزرگ و خنده دار كه در باغ وحش تايپه ديده مي شوند نيستند. آنها بيش از گوشت و پرهاي شترمرغ، به جثه بزرگ وگردن درازش علاقه دارند. اما به هر حال يك تجارت تدريجي شتر مرغ در تايوان در حال شكل گيري است زيرا پرورش دهندگان آنرا  جايگزيني سالم براي گوشت قرمز مي دانند كه ضمنا منبع توليد بسياري از محصولات فرعي مفيد نيز مي باشد.

اگر چه پرورش دهندگان تجاري شترمرغ سالهاي زيادي مشغول به كار بوده اند اما اين تجارت تنها طي چند سال اخير مورد توجه قرار گرفته است. بنابر گفته آقاي چنگ رييس انجمن محلي شترمرغ از وقتي كه دولت اجازه واردات شترمرغ را در اواخر سال 1997 صادر كرد، دامداران  تقريبا 1200شترمرغ زنده به تايوان وارد نمودند. او مي گويد‍‍” بعد از سالها پرورش شترمرغ، اكنون 10000 شترمرغ در بيش از 230 مزرعه در اين جزيره وجود دارد كه اميدواريم اين تعداد را تا ماه ژوئن به دو برابر افزايش دهيم “ او اضافه كرد ”مصرف ماهيانه محصولات شترمرغ در حال حاضر  10000كيلوگرم يا برابر گوشت حاصل از286 شترمرغ تخمين زده مي شود. سال گذشته ارزش كلي محصولات شترمرغ شامل پرنده زنده و پوست تا سقف 3/3 ميليون دلار آمريكا بالا رفت. “

تا به حال رستوران ها و هتل ها مشتاق ترين خريداران گوشت شترمرغ بوده اند. ازآنجايي كه اين صنعت هنوز كوچك ومقدار توليد گوشت شترمرغ كم است مصرف كنندگان به ندرت آنرا در بازار پيدا مي كنند. در حال حاضر كه رشد اين تجارت بيشتر شده است دامداران اميدوارند بتوانند سود بيشتري از گوشت شترمرغ بدست آورند.

با اين كه طعم و ساختار گوشت شترمرغ به گوشت گوساله شبيه است  اما دو سوم چربي كمتري نسبت به آن دارد و به دليل سطح كلسترول پايين و پروتئين و آهن بالا، گوشت اين پرنده به عنوان يك جانشين رضايت بخش گوشت قرمز خريداران زيادي را به خود جلب كرده است. علاوه بر گوشت‏‏، شترمرغ پر، پوست، چربي و پوسته تخم نيز توليد مي كند كه هر يك مصارف مخصوص به خود را دارند.

آقاي كيو-هو-يين دبير اين انجمن مي گويد:” پر شتر مرغ تنها پرعاري از الكتريسيته ساكن است لذا در كارخانه هاي داراي سيستم هاي الكترونيكي و كامپيوتري كه الكتريسيته ساكن مشكل اصلي آنهاست(همانند مشكل كارخانه هاي نساجي) بسيار مفيد است. اين محصول همچنين در جليقه و كيسه خواب ها نيز جايگزين شده است“.

آقاي كيو خاطر نشان كرد  كه چرم شتر مرغ 5 برابر محكم تر از چرم گاو است و در عين حال قابليت ارتجاعي بيشتري دارد اما  واقعيت آن است كه مدتها  در صنعت چرم سازي دنيا به عنوان كالايي گران قيمت مطرح بوده است.

چربي اين پرنده نيز تدريجا در ميان روغنهاي خوراكي و محصولات آرايشي راه باز كرده است.

از سوي ديگرعده اي از هنرمندان نيز به نقاشي روي پوسته بزرگ تخم شترمرغ علاقمندند.

شايد مهمترين امتياز پرورش شترمرغ داشتن كمترين تاثير منفي بر محيط زيست باشد. آقاي كيو مي گويد   ” آلودگي اندك يكي از دلايل ما براي تشويق پرورش رغ است. شترمرغ آب كمي مصرف نموده و مدفوع كمي توليد مي كند و بر خلاف مرغ اين مدفوع به ندرت تبديل به منبع آلودگي مي شود. همچنين ترمرغها مانند ماكيان اهلي نشده اند كه بدين معناست كه آنها سازگاري بيشتري با محيط زيست طبيعي خود داشته و در برابر بيماريها نيز مقاوم ترند“.

پرورش تجاري شترمرغ، اولين بار در اواسط قرن نوزدهم در آفريقاي جنوبي شروع شد و اين كشور صنعت شترمرغ را سالها در انحصار خود داشت. ساير كشورها با شروع واردات شترمرغ زنده و توسعه اين صنعت از حدود يك دهه گذشته، بازار آن را گشودند.

 ارزش اقتصادي بسيارزياد شترمرغ كريس-چن را بر آن داشت كه به اين تجارت بپردازد. در سال 1997 او شركت  galant ostrich ranch Co. Ltd. را تاسيس و شروع به واردات شترمرغ نمود. galant  همچنين براي معرفي گوشت شترمرغ به مصرف كننده ها و توسعه محصولات جديد مانند سوسيس، ژلاتين و گوشت با توزيع كننده ها و رستورانها  همكاري مي كند.

اگر چه چرم شترمرغ تايواني هنوز نسبتا كمياب است اما در ژاپن مشترياني هر چند كم اما قابل اعتماد بدست آورده است.

علي رغم اينكه توليد كنندگان محلي چرم كاملا قادر به پردازش پوست شترمرغ هستند اما پيشرفت اين جنبه از اين تجارت  نيازمند صرف وقت زيادي مي باشد.

آقاي كيو مي گويد”  تايوان يك بازار بسيار كوچك براي تجارت شترمرغ است به همين دليل ما اين پرندگان را بيشتر به دليل گوشتشان پرورش مي دهيم“. او همچنين خاطر نشان مي كند كه در آفريقاي جنوبي براي بيشتر پرورش دهندگان، پوست شترمرغ منبع اصلي سوددهي محسوب مي شود. بعضي مردم شترمرغ را نه براي گوشت كه فقط براي چرم پرورش مي دهند كه اين موضوع در آينده جزو اهداف شركتهاي محلي قرار خواهد گرفت. در حال حاضر بزرگترين شركت تجاري شترمرغ در جزيره ، galant  است كه بر روي بازار گوشت شترمرغ متمركز خواهد شد.

آقاي چن توضيح داد كه نياز به واردات شترمرغ، پرورش اين پرنده را نسبت به كشورهايي چون استراليا و ايالات متحده امريكا گران تر نموده است او مي گويد ” ما اندام هاي داخلي شترمرغ را به عنوان محصول تازه و يا محصول فر آوري شده مي فروشيم كه كمي سوددهي را بيشتر مي كند و مي تواند نسبتا هزينه بالاي پرورش شترمرغ را تعديل كند“.

تايوان سالانه نزديك به 65000 تن گوشت گاو وارد مي كند كه برابر با 93 درصد كل گوشت موجود در بازارآن است. دامداران اميدوارند كه گوشت شترمرغ بتواند 10 درصد از اين مقدار را در اختيار بگيرد كه برابر با 200000 شترمرغ در سال خواهد بود.  چن مي گويد كه اين موضوع مي تواند به وسيله معاش دامداران  تبديل  شده و از سوي ديگر موجب استفاده بهينه از زمين هاي غير زراعي  گردد.

شركت ايالتي taiwan sugar نيز  به توانمندي هاي بازار اين پرنده توجه دارد. اين شركت در گذشته صرفا داراي مزارع پرورش خوك بود اما در سال 1998 به پرورش شترمرغ رو آورد. بخش بيوتكنولوژي taisugar خط توليد نوعي كرم صورت را ايجاد نموده كه از چربي شترمرغ توليد مي شود  و اين محصول تا آخر سال به بازار خواهد آمد.

گرچه اخبار گسترده اي كه در مورد محصولات شترمرغ منتشر مي شود مي تواند آگاهي هاي مردم را در زمينه تجارت شترمرغ افزايش دهد ولي با اين وجود روشهاي توليد و توسعه بازار دغدغه اصلي اين تجارت محسوب مي شود.

ميزان زنده ماني جوجه شترمرغ ها تا3 ماهگي در حال حاضر 50 در صد است كه مزرعه داران انتظار افزايش آنرا تا 75 درصد داشته واز سوي ديگر بدنبال كاهش سن بلوغ شترمرغ نيز مي باشند.

آقاي چن مي گويد” براي باز كردن اين بازار به ابتكار زيادي نياز است ازجمله لازم است تا دولت محيطي سودمند جهت توسعه برايمان فراهم كند. تمام سهامداران بر اين باورند كه وزارت كشاورزي بايد هر چه زودتر شترمرغ را در ليست ماكيان اهلي قرار دهد. در حال حاضر مرغ، اردك، غاز و بوقلمون در اين ليست قرار دارند كه در اين صورت اضافه شدن شترمرغ به آن، دولت مي تواند علاوه برنظارت كمكهاي مناسبي نيز به مزارع شترمرغ ارائه كند كه باعث  توسعه بهتراين صنعت خواهد شد. “

 

 

کلينيک سيار دامپزشکی شترمرغ

دکتر هرمز حمیدیه (نویسنده کتابهای بیماریهای شترمرغ و پرورش عملی جوجه شترمرغ) با اخذ مجوز از سازمان دامپزشکی اقدام به راه اندازی یک کلینیک سیار برای پیشگیری و درمان بیماریهای شترمرغ کرده است. برای اطلاعات بیشتر با شماره 32 87 515 0912 (دکتر حمیدیه) تماس بگیرید.

 

 

 

 

 

 

سیستم ثبت اطلاعات تولیدی و بهداشتی مزارع شتر مرغ

 

مقدمه:

با پیشرفت صنعت شترمرغ ( افزایش تعدادمزارع و پرندگان) محصولات شترمرغ که هدف از پرورش تولید آنها است به بازار عرضه شده و سودآوری این صنعت نیز در ارتباط با ارزش این محصولات مورد سنجش قرار خواهد گرفت. در کشور ما ایران نیز با رشد فزاینده این صنعت در سالیان اخیر و اقبال زیادی که نسبت به أن وجود دارد میتوان پیش بینی کرد که ظرف چند سال أینده عرضه گوشت ؛ چرم و پر بعنوان محصولات اصلی و روغن ؛ ژلاتین و... بعنوان محصولات فرعی شکلی ثابت به خود گرفته و توجیه اقتصادی صنعت شترمرغ در ارتباط تنگاتنگ با این محصولات خواهد بود . بدین ترتیب ارزش ریالی هر پرنده بصورت انفرادی کاهش یافته و عملکرد کلی گله مورد توجه بیشتر قرار خواهد گرفت. با روند رو به رشد توجه نسبت به عملکرد گله نیاز مبرمی نسبت به ایجاد سیستم ثبت اطلاعات تولیدی و بهداشتی در مزارع شترمرغ احساس می شود. از آنجائیکه در دیگر صنایع دامهای اهلی چنین سیستم ثبت اطلاعاتی جهت حفظ سطح مطلوب تولیدی و سلامتی گله بخوبی مورد استفاده می باشد ؛ ایجاد چنین سیستم ثبت مشابهی در صنعت شترمرغ هر کشوری ضروری است .این سیستم امکان شناسائی موقعیت فعلی و برنامه ریزی توسعه ای را برای این صنعت بصورتی علمی و واقع گرایانه فراهم می سازد.

 

اهداف سیستم ثبت اطلاعات:

برنامه های ثبت اطلاعات به دامپزشکان؛ دامپروران و تولیدکنندگان این امکان را میدهد که ارزیابی صحیحی از تولید و سلامتی گله های مورد نظر داشته باشند . این برنامه ها بر اساس ثبت ؛ جمع آوری و نگهداری داده های مربوط به تولید و سلامتی استوار می باشد. برنامه های ثبت اطلاعات باید امکان شناسائی تک تک پرندگان ؛ دسترسی آسان به اطلاعات و کار کردن آسان با آنها رادر تمامی گله های شترمرغ فراهم می سازد. اهداف استفاده ازاین سیستم عبارتند از :

_ تعریف اهداف واقعی برای عملکرد گله یا یک منطقه

_ روشن ساختن زیانهای کلی صنعت که از طریق آن یک پایه واقعی جهت بررسیهای بعدی و برنامه های توسعه ای فراهم می گردد

_ مشخص نمودن زیانهایی که در مزارع ( بصورت جداگانه ) رخ میدهد.

_ شکل گیری مبنایی برای بررسی مشکلات هر مزرعه بصورت انفرادی

_ فراهم ساختن یک ارزیابی بیطرفانه برای گله هایی که در معرض فروش یا حذف واقع شده اند

_ ایجاد یک مقایسه واقعی بین پرندگان و مزارع مختلف

 

 سیستم ثبت و نگهداری اطلاعات تولید :

اصول کلی برنامه های ثبت سایر دامهای صنعتی در صنعت شترمرغ نیز مورد استفاده می باشند. ولی بهرحال چندین مورد ؛ خاص شترمرغند که نیازمند توجه و دقت جداگانه هستند .

سنجش سلامتی و تولید مثلی:

اگرچه شاخص های سلامتی و تولید مثل در اغلب حیوانات تجاری و طیور صنعتی مشخص می باشند اما هنوز این شاخص در مورد شترمرغ بطورکامل مشخص و مدلل نشده اند. چندین شاخص تولید مثلی در شترمرغ مورد نظر ند :

_ تعداد تخمگذاری در یک سال

_ درصد باروری تخم ها

_ درصد تفریخ تخم های بارور

_ درصد زنده مانی جوجه شترمرغهای تفریخ شده

بر اساس جمع آوری داده های فوق می توان یک شاخص اصلی تولیدی که تعداد جوجه های( در یک سن خاص ) تولید شده توسط یک مولد ماده در یک سال را تعریف نمود . بسیاری از شاخصهای تولید مثلی قبلی در یک چرخه 12 ماهه تعریف می شدند و هر کدام از آنها بصورت منطقی یک شاخص واقعی تولیدی را برای ماده های مولد در یک دوره 12 ماهه فراهم می کردند . اگرچه این شاخص ها بر اساس تولید تخم سالیانه بنا شده اند لیکن این شاخص های سالیانه را نمی توان استاندارد نمود زیرا تغییرات قابل توجهی در طول دوره (فصل ) تولیدمثلی شترمرغهای ماده وجود دارد . برای مثال اگر شترمرغهای ماده مولد برای مدتی کمتر از 365 روز در معرض تولید مثل قرار گیرند دو مکانیسم جهت حل مشکل پیشنهاد می شود.اول در دوره های تولید مثلی با طول زمانی متفاوت با استفاده از شاخص تولید میتوان مشکل را حل کرد .دوم این شاخص, طول دوره ای را که شترمرغهای ماده در معرض تولید مثل هستند محاسبه می نماید. بدین ترتیب تخم های تولید شده در طول فصل تولید مثلی توسط یک شترمرغ مشخص ثبت می شود . این محاسبات برای گله های تجاری مشکل بوده و شاید تنها در برنامه های تحقیقاتی مورد استفاده قرار گیرد لذا یک شاخص جدید با عنوان " تولید به ازاء هر پرنده در یک ماه در معرض تولید مثل" ایجاد گردید . این شاخص یک شاخص عملی و استاندارد است . جهت استاندارد کردن این شاخص ها بین پرندگان و مزارع مختلف باید تنها در طول هشت ماه تولید مثلی از اسفند تا مهر ماه مورد محاسبه قرار گیرند.در خصوص شاخص های واقعی بهداشتی و سلامتی دقت بیشتری مورد نیاز است. این شاخص ها عموما بر اساس رکوردهای موجود پایه ریزی می شوند . کیفیت این اطلاعات ؛ اعتبار و کامل بودن آنها حائز اهمیت ویژه می باشند . در صنعت شترمرغ یک ارزیابی واقعی سلامتی را می توان از طریق سنجش فراوانی بیماریهایی که اهمیت مشخصی در این صنعت داشته و با استفاده از علائم درمانگاهی غیر قابل اشتباه توسط تولید کنندگان قابل تشخیص و ثبت می باشند ؛ انجام داد. بعنوان مثال عارضه چرخش ساقی پاشنه ای در جوجه شترمرغها بعنوان یکی از بیماریهای عمده در تعدادی از مزارع استرالیا ثبت شده است . این بیماری در مزارع پرورشی آفریقای جنوبی نیز در چهار ماهه اول زندگی جوجه ها زیانهای اقتصادی زیادی را به گله ها وارد می کند . شاخص تعریف شده این بیماری بصورت تعداد " موارد جدید ابتلاء / جوجه / ماه در معرض خطر" می باشد . این سیستم های ثبت سلامتی می تواند بر اساس منطقه و بیماریهای درگیر تعریف شده ؛ مورد استفاده قرار گیرد.

 

والدین تخم های تولیدی :

سیستم های ثبت اطلاعات غالبا بر اساس اطلاعات دقیق والدین جوجه ها پایه ریزی می شود. در صنعت شترمرغ ثبت این اطلاعات با مشکل روبروست. والدین برخی از تخم ها را با اطمینان نمی توان ثبت کرد زیرا شترمرغهای مولد اغلب بصورت گروه های سه تایی تریو (دو ماده و یک نر )و یا کلونی(تعدادی نر و ماده) نگهداری میشوند و حضور بیش از یک شترمرغ ماده مولد در گروه موجب اشکال در ثبت اطلاعات مربوط به والدین تخم های تولیدی میگردد.

 

جمعیت دینامیک :

عموما مزارع شترمرغ دارای جمعیت دینامیک می باشند که با افزایش جوجه های تازه تفریخ شده یا خریداری شده و یا کاهش ناشی ازتلفات و فروش جو جه ها این جمعیت دچار تغییر می گردد. این مسئله چندین مشکل را در زمینه ثبت داده ها و تجزیه و تحلیل آنها ایجاد می کند . اولا اگرچه این مطلب ممکن است گاهی اتفاق افتد اما همواره امکان جابجایی پرندگان بین گروههای پرورشی وجود دارد . این وضعیت که دربسیاری از گونه های دیگر حیوانات اهلی به این شکل نیست, نیازمند ایجاد یک تعدیل و تطبیق در سیستم نگهداری فعال اطلاعات است. ثانیا بر اساس اصول همه گیر شناسی پایه تعیین فراوانی بیماری در جمعیتهای دینامیک مشکل بوده و لازم است با استفاده از تراکم بروز بیماری بجای میزان بروز جمعی بیماری اندازه گیری و مورد سنجش قرار گیرد . ثالثا وقتیکه شاخص های زنده مانی جوجه ها ( برای مثال تعداد جوجه های زنده مانده تا سن چهار ماهگی به ازاء هر ماده مولد در ماه در معرض تولید مثل ) مورد محاسبه قرار می گیرند ممکن است بدرستی محاسبه نشوند . مگر اینکه دقت شود که جوجه هایی که قبل از رسیدن به سن مشخصی فروخته شده اند مورد محاسبه واقع شوند ؛ زیرا ممکن است این جوجه ها را بعنوان جوجه های زنده تا سن مشخصی در نظر بگیرند و تعداد آنها بخصوص در مزارعی که جهت حل مشکل پرورش جوجه ها آنها را زود به فروش می رسانند زیاد باشد . این امر درصد زنده مانی را بصورتی غیر واقعی زیاد نشان خواهد داد. جهت حل مشکل میتوان از روش Kaplan-Meier یا تولید محدود استفاده نمود. این روش بصورت گسترده ای در گونه های مختلف دامهای اهلی مورد استفاده قرار می گیرد.

 

مطالعه یک مورد بصورت نمونه :

کلیات :

داده های این مطالعه طی سالهای 1993و 1994 از دوازده مزرعه شترمرغ در شرق استرالیا جمع آوری گردیده است. اطلاعات بعدی نیز در خصوص این مزارع که نماینده تمامی مزارع شترمرغ در این منطقه بودند طی این دوره جمع آوری شد. اینگونه اطلاعات را میتوان در سایر مناطق نیز بدست آورد. این داده ها در مدل داده های پایه تنظیم گردید.(شکل شماره 1) این داده ها با استفاده از برنامه ParadoxBorland که برای ویندوز Version 5طراحی شده است مورد پردازش قرار گرفت(Borland InternationalInc. Scott’s valley, California, USA)

جهت حل مشکل تخم شتر مرغهایی که والدین مشخص نداشتند ؛ زمان و مکان در ارتباط با اجزاء کلیدی مدل مورد استفاده قرار گرفت . سنجش هایی که بر اساس پایه جمعیتی بنا شده اند با استفاده از پرسش مورد محاسبه واقع می شوند . داده های توصیفی و دیگر آماریه ها پس از انتقال به Statistix version 4/0 ( Analytical software, Tallahassee, Florida, USA ) وSAS release 6/04 ( SAS Institute Inc,Cary, NorthCarolina) مورد محاسبه قرار گرفتند . خلاصه سنجشهای مزرعه و پرورشهای جمعی با استفاده از تمام داده های در دسترس محاسبه شدند . جهت حل مشکل والدین نامشخص تخم های موجود ؛ خلاصه سنجشهای ماده های مولد تنها با استفاده از داده های بدست آمده از جفتهای مولد مورد محاسبه قرار گرفت . ارتباط بین تولید وعوامل سن مولدین ماده ؛ نوع گروه تولید مثلی و طول دوره شکل گیری هر گروه با استفاده از آزمون Wilcoxonrank sum مورد آزمایش واقع شدند . آزمونFisher برای ارزیابی این فرضیه که ماده های مولد دارای تولید بیشتر و سن بالاتر بصورت تصادفی بین مزارع توزیع شده اند نیز مورد استفاده قرار گرفت . سن ماده های مولد در آخرین روز دوره تولید مثلی ( 31 مارس 1994) در این محاسبه مورد استفاده قرار گرفت . مقادیر دو طرفه p نیز در هر کدام از این تجزیه و تحلیل ها مورد محاسبه واقع شد .

 

ایجاد اهداف حقیقی تولید:

اهداف حقیقی ؛ استانداردهای واقعی را برای دامهای صنعتی تعریف می کنند . در صنعت شترمرغ ؛ چنین اهدافی تولید کنندگان را قادر می سازد تا بیطرفانه به عملکرد گله دست یابند و بنابراین نقاط ضعف و قوت بخوبی روشن شود . متاسفانه در خصوص سطوح سلامتی و تولیدی جمعیتهای شترمرغ مزارع موجود اطلاعات ثبت شده ضعیف بوده و اهداف حقیقی سلامتی و تولید در شترمرغ کاملا مشخص نیست. با این وجود همانند دیگر صنایع دامی؛ عملکرد اغلب دامهای مولد یک جمعیت را می توان برای محاسبه اهداف تولیدی قابل حصول و مشخص در صنعت شترمرغ مورد استفاده قرار داد. در خصوص مطالعه نمونه فوق اطلاعات بدست آمده در جدول شماره 2 برخی از اهداف حقیقی تولید را در صنعت شترمرغ منطقه نشان می دهد . برای مثال پرتولیدترین ماده های مولد جفت ( 25%) در این مزارع به تولید 1/3 تخم و یک جوجه زنده مانده به ازاء هر مولد ماده در یک ماه در معرض تولید مثل رسیدند . همینطور در 25 درصد این مزارع میزان مرگ ومیر و بروز عارضه چرخش ساقی پاشنه ای جوجه ها در چهار ماه اول زندگی به ترتیب کمتر از 6/4 مورد تلفات و 2/1 مورد جدید ابتلاء در 100 جوجه در ماههای خطر بوده است .

روشن نمودن زیانهای مزرعه و صنعت بایستی توسعه صنعت شترمرغ پس از مطالعه دقیق از زیانهای مزارع و صنعت مربوطه طراحی و برنامه ریزی گردد. بهرحال علیرغم یک برنامه پژوهشی-توسعه ای و افزایش اطلاعات دامپزشکی در خصوص شترمرغ هنوز هم اطلاعات کمی در مورد موانع موجود در برابر تولید کنندگان این صنعت در اکثر جاهای دنیا وجود دارد . در مطالعه فوق مشکلات مهمی در هر مرحله از تولید در مزراع وجود داشتند. برای مثال نیمی از مزارع به رقمی بالاتر از 4/2 تخم به ازاء هر شترمرغ مولد ماده در یک ماه تولید مثلی ؛ 4/67% باروری ؛ 2/65% قدرت جوجه درإوری و 8/0 جوجه زنده مانده در یک ماه تولید مثلی نرسیدند . از آنجا که استانداردهای حقیقی هنوز بوجود نیامده اند ؛ تعیین نقطه ای مرحله وقوع بیشترین زیانهای تولید مشکل می باشد . با وجود این ؛ شاخص ضررو زیان موجود در توسعه تجاری این صنعت مورد نظر بوده و با عملکرد سایر گونه های تجاری طیور مورد مقایسه می باشد . برخی از این شاخصها شیب مثبتی دارند که نشان می دهد اگر عوامل مرتبط با مزارع و مولدین پرتولید مشخص شوند این صنعت پیشرفت سریعی خواهد داشت .

 

بررسی مشکلات مزرعه:

راه حل همه گیرشناسی مشکلات گله یک شیوه قوی برخورد با مشکلات است . راه حل همه گیر شناسی Tranter and Morris در بیشتر مزارع دامهای تجاری کاربرد وسیعی داردواین راه حل در صنعت شترمرغ نیز قابل استفاده است . با بهره گیری از این استراتژی, بررسی کننده عملکرد زیر گروهها را در جمعیت دامی مقایسه کرده و الگوهای رخداد بیماری یا کاهش تولید را تعیین می کند . این الگوها غالبا ما رابه علت وقوع مشکل هدایت میکنند . در این مطالعه اغلب تولیدکنندگان در خصوص میزان پائین تولید تخم نگران بودند . مشخص شد که تنها 25 درصد گروههای مولد جفتی بیش از 1/3 تخم به ازاء هر ماده در یکماه تولیدمثلی تولید می کنند و با استفاده از روش Tranterand Morris از طریق مقایسه عملکرد تخمگذاری در زیر گروههای مختلف در جمعیت مولدین ماده نتایجی بدست آمد . این بررسی به چهار زیر گروه محدود بود شامل مزرعه , نوع گروههای پرورشی , طول مدت شکل گیری گروه پرورشی و سن مولدین ماده , که هر کدام با عملکرد ضعیف تخمگذاری ارتباط داشتند .

1- مزرعه : 25 درصد شترمرغهای مولد ماده که بیشترین تولید را داشتند (بیش از 1/3عدد مرغ/مولد ماده/ماه تولید مثلی) بصورت تصادفی بین مزارع توزیع نشده اند((ّFishers exact test P=0/01.

2- نوع گروه تولید مثلی : عملکرد تخمگذاری مولدهای جفت ( 41 مولد با متوسط 5/1 و میانگین 4/2عدد تخم /مولد ماده/ ماه تولید مثلی ؛ در محدوده 0 تا 5/9 ) بهتر از گروههای تولید مثلی بزرگتر ( 10 گروه سه تایی و یک کلونی با متوسط 6/0 و میانگین 5/1 تخم /مولد ماده/ ماه تولید مثلی ؛ در محدوده 0 تا 7/6 ) بود .ولی بهر حال اختلاف معنی دار نبود ( Wilcoxon rank sum statistic 0/54. P=0/31).

3- طول مدت شکل گیری هر گروه پرورشی : اختلاف معنی داری بین عملکرد تخمگذاری گروههای پرورشی با کمتر از ماه تخمگذاری ( 11 گروه با متوسط 4/1 و میانگین 9/1 عددتخم /مولد ماده /ماه تولید مثلی ؛ در محدوده . تا 3/9 ) و سه ماه تخمگذاری و بیشتر (41 گروه با متوسط 5/1و میانگین 3/2عدد تخم /مولد ماده /ماه تولید مثلی ؛ در محدوده . تا7/6) در دوره مطالعه وجود نداشت (Wilcoxon rank sum statistic 0/10, P=0/76 ).

4- سن شترمرغهای ماده : اختلاف معنی داری بین تولید شترمرغهای مسن تر ( 21 شترمرغ مولد ماده سه ساله یا مسن تر با متوسط 6/2 و میانگین 2/3عدد تخم /مولد ماده/ماه تولیدمثلی ؛ در محدوده . تا 5/9) و شترمرغهای جوانتر ( 17 شترمرغ مولد ماده کمتر از سه سال با متوسط 0 و میانکین4/1 تخم مرغ /مولد ماده/ماه تولید مثلی ؛ در محدوده . تا 1/9) وجود نداشت(Wilcoxon rank sum statistic 8.53P=0.004) .

 این تجزیه و تحلیل ها نشان میدهد که عدم بلوغ اصلی ترین عامل اثرگذار بر روی عملکرد ضعیف تخمگذاری این شترمرغها بوده است . با این سنجشها می توان عملکرد بیولوژیک پرندگان را بصورت انفرادی در ارتباط با اهداف اقتصادی تولید کنندگان مورد ارزیابی قرار داد . بنابراین شاخص های بهداشتی و تولیدی بر پایه جمعیتی مشخص ؛ تولید کنندگان و دامپزشکان آنها را قادر می سازد صفات بیولوژیک پرندگان را با اهداف اقتصادی مورد مقایسه قرار دهند. این سنجشها مقایسه بین گروهها و مزارع پرورشی رانیز ممکن می سازد . بنظر میرسد در کشور ما ایران نیز انجام مطالعات مشابه و ایجاد سیستم ثبت اطلاعات فعال در صنعت شترمرغ یکی از اقدامات ضروری جهت شناسائی موقعیت فعلی این صنعت و برنامه ریزی توسعه ای آن باشد.

 

روغن شترمرغ

در 3000 سال قبل در فرهنگهاي مصري، رومي و افريقايي از روغن شتر مرغ به عنوان يك ماده آرايشي و نيز براي درمان درد و روماتيسم استفاده مي شد. مستندات تاريخي راجع به روغن شتر مرغ به زمانهاي خيلي قديم يعني قرن اول پس از ميلاد بر مي گردند و به استفاده گسترده از روغن براي درمان زخم، سوختگيها، ناراحتي هاي پوستي، اگزما، خشكي پوست و مو و بسياري موارد ديگر اشاره مي كند و اين رويه براي صدها سال ادامه يافت. پليني فيلسوف رومي قرن اول پس از ميلاد مطالب مبسوطي درباره فوايد استفاده از روغن شتر مرغ نوشت. امروزه ما مي دانيم كه روغن شترمرغ حاوي اسيدهاي چرب ضروري اُمگا 6 و اُمگا 9 است. اسيدهاي چرب ضروري به حفظ سلامت غشاء هاي سلول كمك كرده، استفاده از مواد مغذي را بهبود مي بخشد و متابوليسم سلولي را موجب شده و كنترل مي كنند. آنها مواد خامي را كه به كنترل فشار خون، لخته شدن آن، آماس، درجه حرارت بدن و ساير اعمال بدن كمك مي كنند فراهم مي نمايند. اُمگا 6 و اُمگا 9 هر دو مرطوب كننده و حالت دهنده پوست هستند.

روغن شتر مرغ وروغن امو از لحاظ خواص خيلي به هم شباهت دارند و نتايج مشابهي مي دهند. روغن شتر مرغ براي توليد محصولات حفاظت كننده پوست، مو و لوسيون هاي برطرف كننده درد ايده آل است.

 

 

 

فوايد روغن شتر مرغ در صابون

 

فصل پنجم

 

بررسي مشكلات پرورش اقتصادي شترمرغ

Understanding Difficulties of Economic Ostrich Processing
By: Fiona Benson, Blue Mountain International
Daryl Holle, Blue Mountain Feeds, Inc.

 

مقدمه مخصوص

من مطالعه اين مقاله ارزشمند را به تمامي توليد كنندگان و پرورش دهندگان شترمرغ به عنوان مطلبي ضروري براي آگاهي از اين فن توصيه مي كنم. تا كنون چنین نوشته هوشمندانه و كاملي در زمينه حفظ صنعت پرورش شترمرغ نخوانده بودم.

نویسندگان این مقاله مشکلات موجود پیش روی تولیدکنندگان و فرآیند کنندگان را بخوبی درک کرده اند و راه حل های مناسبی جهت حل مشکلات و پیمودن مسیر موفقیت ارائه داده اند.(نوشته شده توسط یک خواننده گمنام بولتن)
اين مقاله دستور العمل و راهنماي عملي است كه توليد كنندگان مايل به داشتن و خواندن آن به دفعات مي باشند تا همواره به خاطر داشته باشند كه نيازها و اهدافشان در اين زمينه براي ماه آينده، سال آينده و يا 10 سال بعد چه خواهد بود.
پرورش شترمرغ در كشورهاي زيادي در حال توسعه و رشد مي باشد. به ندرت اتفاق مي افتد كه توليد كنندگان خودشان دور هم جمع شوند و شركت توليدي را تشكيل دهند كه به توليد كنندگان همكارشان در بازاريابي اين پرنده كمك نمايند. درتمامي كشورها مانند آفريقاي جنوبي، اغلب توليد كنندگان از مساله واحدي گله مند هستند و آن تنوع وزن لاشه و متفاوت بودن وزن ماهيچه هاي هر قطعه است. اگر از بعد اقتصادي به اين مشكل نگاه كنيم، مشخص مي شود كه چرا موفقيت دراين صنعت مي تواند مخاطره آميز باشد. همچنين مشكل اساسي در مورد مصرف كنندگان يا خريداران وجود دارد.
آنها اغلب با وزن مورد انتظار توده عضلاني، در هنگامي كه كل لاشه را از توليد كنندگان خريداري مي كنند، مشكل دارند. اين امر به دليل داده ها و اطلاعات ضعيف در مورد وزن ماهيچه ها در صنعت پرورش شترمرغ مي باشد.

تا زماني كه توليد كنندگان و پرورش دهندگان به بررسي اين مشكل نپردازند و آنها را حل نكنند، پرورش و فروش شترمرغ از نظر اقتصادي دچار مشكل خواهد بود. اما چرا اين چنين است؟

عوامل مهم متعددي در فرآيند اقتصادي شترمرغ دخالت دارند.
1. تبديل اين صنعت از يك صنعت پوست ساز به يك صنعت پول ساز
2. بازه گسترده واريانس موجود در وزن و كيفيت عضلات هر قطعه
3. جداول صنعت گوشت اطلاعات ضد و نقيضي را ارائه مي دهند
4. تنوع و گوناگوني در صنعت گوشت

5. تنوع و گوناگوني در ميزان درآمد و عايدي هر قطعه پرنده

 

از يك صنعت پوست ساز تا يك صنعت پول ساز

اين صنعت مي كوشد تا از يك حالت پوست ساز به حالت صنعتي پولساز درآيد: صنعتي حرفه اي به منظور توليد دامهايي كه گوشتي با كيفيت بالا دارند، آنطور كه مطلوب نظر مصرف كنندگان است. اغلب افراد صاحب نظر در اين مورد توافق دارند كه در صورت حصول پرندگاني با گوشت بيشتر از 40 كيلوگرم، اين صنعت از نظر تجاري براي توليد كنندگان به صرفه خواهد بود. اگر چه سايرين هنوز بر تلاشهاي خود در جهت حفظ همان وضعيت صنعت پوست ساز كه بر پايه پرورش پرندگاني با كيفيت پايين گوشت و همان روشهاي قديمي پرورش مي باشد، اصرار مي ورزند. اين افراد معتقدند كه اين وضعيت باعث حفظ ارزش تجاري پوست مي شود و تنها راه پرورش تجاري شترمرغ مي باشد كه البته اين نظريه عامل پس رفت صنعت شترمرغ مي باشد.

 

واريانس بزرگ وزن ماهيچه / لاشه – مشكلات فرآيند

فرآیند کنندگان برنامه خاصي بر اساس ميزان آگاهي از تعداد پرندگاني كه به منظور كشتار كنار گذاشته شده اند و يا مي توانند در هر روز كشتار شوند، دارند. دامنه وزن لاشه ها، كل محصول گوشت و نيز وزن ماهيچه هاي هر قطعه از بدترين حالت متوسط 16 كيلوگرم تا ميانگين 50 كيلوگرم گوشت در شترمرغهاي 12 ماهه تغيير مي كند. اين دامنه 34 كيلوگرمي 300% واريانس ازتوليد پايين تا پرندگاني با توليد بالا ايجاد مي كند. گوشت حاصل از پرندگان كوچك جثه عموما در درجه دوم به نسبت گوشت پرندگان بزرگتر قرار دارند.

شكل 1 مربوط به ركوردهايي مي باشد كه بدترين و بهترين و نيز پرندگان متوسط را در طي يك فرآيند 18 ماهه نشان ميدهد. آنچه در نگاه اول از شكل 1 به نظر مي رسد اين است كه براي فرآيند كنندگان خريد و پرداخت هزينه به توليد كنندگان هنگامي كه سيستم پرداخت به ازاي هر قطعه پرنده باشد (يعني تمامي پرندگان قيمت يكساني داشته باشند)، به صرفه نيست.

شکل 1. مقایسات محصول گوشت

اين شكل نشان مي دهد كه حالت مطلوب پرداخت به ازاي محصول گوشت بي استخوان است نه پرداخت به ازاي لاشه و يا پرداخت به ازاي هر قطعه پرنده. وقتي سيستم پرداخت، بر اساس هر قطعه پرنده و يا پرداخت به ازاي لاشه است، تنها برندگان و سود كنندگان اين سيستم ضعيف ترين توليد كنندگان مي باشند كه ضعيف ترين و پايين ترين كيفيت گوشت را توليد مي كنند بنابراين قرار دادن كل اين صنعت در معرض خطر و ريسك به اين شكل از نظر اقتصادي پايدار و هميشگي نخواهد بود.

شکل 2. هزینه های نسبی کشتار به ازای هر کیلو گوشت

اگر كارگاهي روزانه با ظرفيت 100 قطعه پرنده در روز كشتار مي كند، با داشتن اين دامنه متنوع از توليد پايين تا توليد بالا، ممكن است فقط در بدترين حالت 1600 كيلوگرم گوشت براي فروش داشته باشند و يا بر عكس در حالت خوب 5000 كيلوگرم گوشت با همان تعداد پرنده عرضه كنند. حال هزينه هاو تجهيزات مورد نيازاين فرآيند را چگونه مي توان پيش بيني كرد؟ در چنين شرايطي هيچ صنعت فرآيندي نمي تواند موثر و جوابگو باشد.

هزينه هاي فرآيند براي پرندگان بسيار نزديك به يكديگر است اما همانطور كه در شكل 2 ديده مي شود، مقدار واريانس و تنوعي به ميزان 300% در هزينه هاي كشتار به ازاي هر كيلوگرم گوشت وجود دارد كه به دليل تنوع در محصول گوشت مي باشد. اين امر به وضوح نشان مي دهد كه چرا فرآيند كنندگان نمي توانند به طور عادلانه و ثابت هزينه اي را براي خريد هر قطعه پرنده يا لاشه مشخص و تعيين كنند. زماني كه پرداخت بر اساس گوشت بي استخوان مي باشد، مي بايد سيستمي بر اساس كيفيت درجه بندي شده گوشت و با توجه به كل محصول گوشت توليدي برقرار شود تا بتوان مزيت پرورش پرندگان خوب و نيز حذف پرندگان ضعيف و غير اقتصادي را به توليد كنندگان آموخت. اين امر همچنين باعث تضمين داشتن گوشتي با كيفيت بالا كه مطلوب نظر مصرف كنندگان است، مي گردد و بدين ترتيب تقاضا افزايش مي يابد.
جداول صنعت گوشت اطلاعات ضد و نقيضي را نشان مي دهند:
در سال 2000، جامعه بين المللي شتر مرغ (IOA) جدول گوشتي را به منظور كمك در جهت استاندارد كردن نحوه تشخيص و درجه بندي ماهيچه منتشر كرد و همچنين ميانگين وزن ماهيچه را براي راهنمايي كاربران گزارش كرد.
قبل از معرفي اين جداول گوشت IOA، جامعه شترمرغ آمريكا AOA نيز جدول گوشت خودش را كه شامل درجه بندي ماهيچه و نيز دامنه تغييرات وزن ماهيچه بوده منتشر كرده بود.

جدول 1، برخي از تفاوتهاي موجود در جداول اين دو موسسه را بعنوان مثال بيان مي دارد.

شكي نيست كه در صنعت پرورش شترمرغ سردرگمي فاحشي وجود دارد. همه چيز بستگي به اين دارد كه از چه جدولي در هركشور استفاده مي شود و اين امر است كه براي مصرف كنندگان و مشتريان تعيين مي كند كه چه انتظارات و خواسته هايي مي بايد داشته باشند.

 

 

 

 

جدول 1

اين امر باعث بوجود آمدن مشكلات جدي براي فرآيند كنندگان و نيز مصرف كنندگان كه از اين جداول استفاده مي كنند شده است و بنابراين تاثير منفي بر عملكرد فرآيند كنندگان به دليل تغييرات فراوان اين وزنها خواهد داشت. همانطور كه مشاهده مي شود وزن ماهيچه ها در شكلهاي 3 و 4 دو برابر آن چيزي است كه در اغلب موارد بين بدترين و بهترين حالت وجوددارد. بنابراين بدست آوردن ميانگين ها در اين جدول و بدين صورت بيانگر ميزان تنوع و پراكندگي و نيز بوجود آمدن مشكلات بعدي خواهد شد. به منظور تاييد اين واقعيت كه جداول گوشت IOA باعث گمراهي مشتريان ودر نتيجه اين صنعت مي گردد. Blue Mountain داده هاي حاصل از كشتار را در آمريكا كه از مزارع بزرگي كه در آنها پرندگان با جيره های صحيح تغذيه مي شوند و بهترين كيفيت گوشت ممكنه را داشتند، منتشر كرد.

Figure 3: Comparative Weights IndividualFilet Muscles Muscle names as per US Meat Chart
اين مزارع از روش" صنعت جديد شترمرغ" كه Bluo M. توصيه كرده بود و توليد گوشت با هزينه هاي موثر را در بر مي گرفت، استفاده مي كردند. داده هاي B.M حكايتي غير از آنچه جداول IOA ارائه مي دهند، در بر دارد. جدول 2 به وضوح نشان مي دهد كه پرندگاني كه با جيره صحيح تغذيه مي شوند، به طور معني داري عملكرد بهتر از نظر وزن ماهيچه نسبت به جداول بين المللي گوشت IOA دارند. پرندگاني كه دراين مورد گزارش شدند، از نظر ژنتيكي برتري خاصي نداشتند، پرندگاني معمولي كه توسط توليد كنندگاني متفاوت و متعددي تحت رژيم غذايي خوبي رشد يافته بودند.
همچنين شايان ذكر است كه اوزان ماهيچه جدول 2 مربوط به گوشت شترمرغهايي مي شود كه همگي تحت عنوان درجه يك طبقه بندي شده بودند، با گوشتي قرمز و روشن با درجه لطافت و مطابق بانيازهاي مصرف كنندگان.
جدول 2

جدول 2 همچنين مي خواهد اين امر را تاييد كند كه داده هاي مورد استفاده براي تعيين ميانگين وزنهاي ماهيچه ها در جداول IOA كه در جدول 1 نشان داده شده اند مي بايست حاصل از پرندگاني با تغذيه ضعيف و يا مشكلات ژنتيكي تهيه شده باشند Bluo Mountain اطلاعاتي كافي از وزنهاي گوشت در اختيار داشت. به نظر ما اوزان گوشتي كه در جداول IOA نشان داده شده اند اوزاني هستند كه مشخص مي كنند از نظر اقتصادي براي توليد كننده به صرفه نيست تا به اين صنعت بپردازد.

 

مثالهايي از تنوع و پراكندگي بيش از حد اوزان ماهيچه

کشتارگاهSoartland در افريقاي جنوبي مثالهايي عملي درزمينه همين مشكل گردآوري كرده است:

 

1- سوپر ماركت بزرگي در اروپا وجود داردكه فيله صدفي را براي استيكي به وزن200 گرم استفاده مي كند دريك گروه 92 تايي از پرندگان حتي يكي از فيله هاي صدفي بدست آمده هم حد اقل وزن مورد نظر را نداشتند و همگي بسيار كوچك بودند. بنابراين اين غذا به علت عدم توانايي درتهيه آن از صورت حذف شد. دراين مثال پرندگان حتي از حد اقل تغذيه لازم نيز بهره مند نبوده اند و حتي حداقلهاي ذكر شده در جداول گوشت IOA را هم نداشتند.

2- مشتري دراين مثال به دنبال استيكي با حد اقل 200 گرم وزن بوده است. حد اقل وزن فيله مورد استفاده در شكل 3، 275 گرم بوده و حداكثر آن 680 gr. ما فيله هايي با وزن 1000 گرم را ديده ايم كه حاصل از پرندگاني بوده اند كه به خوبي تغذيه شده اند. اين پرندگان مي توانند 5 استيك 200 گرمي براي مشتريان توليد كنند.

3- مشتري ديگري از گوشت گرد (Oslo 3S) استفاده مي كرد كه به او امكان مي داد زرد پي را كه در اين ماهيچه وجود دارد را جدا كند. اين مشتري انتظار دارد هر نيمه حداقل وزن 500 گرم را داشته باشند. هر قطعه اي كوچكتر از اين وزن نمي تواند نظر اين مشتري را تامين كند. هر چه ماهيچه بزرگتر باشد اين مشتري راضي تر خواهد بود. اغلب گزارش مي شده كه مقادير موجود نمي توانند اين حد اقل را داشته باشند كه اين هم به علت جيره بوده است. اين موضوع باعث تخريب صنعتي است كه مايل به رشد آن هستيم.

4- مانند آنچه درشكل 4 نشان داده شده است، قسمت گوشت گرد با حداقل 6/1 kg و حداكثر 2/2 kg هيچ ارزشي براي ما ندارد و اين مقدار 2 برابر مقداري است كه در جدول IOA به آن اشاره شده است.

شكل 4: اوزان نسبي ماهيچه هاي استيكي نامهاي ماهيچه ها بر اساس جدول گوشت ايالات متحده مي باشد.

 

تنوع در كيفيت گوشت

عظله Os1060، براي آناني كه جدول گوشت را ندارند، ماهيچه اي است كه داخل و بيرون لاشه نقش دارد. درشكل 3، به آن Tenderion گفته شده است. در پرنده اي با كيفيت خوب، اين ماهيچه كامل است و يكي از بهترين عضلات درپرندگان است. برخي از فرآيندكنندگان هيچگاه متوجه وجود آن نشده اند. درپرندگاني كه به خوبي تغذيه شده اند نمي توان از نظر لطافت از يك سر عضله تا انتهاي ديگر تفاوتي قائل شد. فيبرها در كل ماهيچه به يك صورت مي باشند و همه برشها همانند هم مي باشند. در پرندگاني كه تغذيه ضعيفي دارند يك انتهاي اين عضله ضمخت است و حتي با چاقو به سختي بريده مي شود.
جداول بين اللمللي IOA اين ماهيچه را به عنوان معياري براي نشان دادن كيفيت فيله و استيك در نظر مي گيرند. در صورت كيفيت پايين اين عضله، كاهش و افت چشمگيري در كيفيت بروز خواهد كرد. ابعاد اقتصادي و مالي اين قضيه به چه صورت است؟

تفاوتهاي موجوددر اوزان عضله شماره os1060 كه به آن Tenderion گفته مي شود و در شكل 3 به آن اشاره شده است، نشان مي دهد كه كمترين وزن به ميزان 815 گرم و بهترين وزن مقدار 1760 گرم را نشان مي دهد. در صورت توجه به جدول گوشت IOA ميبينيم كل وزن 500 گرمي به دو بخش متمايز تقسيم شده است: os1060f (فيله) و os1060s (استيك). اين پرندگان با توليد پايين فقط ميتوانند 50% قيمت os1060 را بدست آورند(در صورت تقسيم شدن به اين دو بخش).فهمیدن عواقب مالي اين قضيه نياز به اطلاعات رياضي خاصي ندارد.

يك فرآیند کننده اروپايي به من اطلاع داد كه كيفيت فيله در پرندگاني كه به عنوان استيك فروخته مي شوند بسيار پايين است و ترجيح داده مي شود كه هيچگاه آنها را به عنوان گوشت استيك به فروش نرسانند.
عامل مهم و قابل توجه ديگر در هنگام بازديد ازكارخانه هاي فرآيند گوشت، مقدار گوشت با رنگ روشن است كه مي بايد از ماهيچه فيله با كيفيت بالا بدست آيد. اين موضوع دو كاربرد و نكته هزينه اي و مالي دارد: كاهش كيفيت به علت كاهش وزن برشهاي ارزشمند بعلاوه زمان مورد نياز براي فرآيند بايد مورد توجه قرار گيرد. در پايان، عدم گسترش رشدخوب ماهيچه و تحليل آن كه به علت رژيم غذايي ضعيف پرندگان اتفاق مي افتد، باعث پراكندگي وتنوع رنگ گوشت از گله اي به گله ديگر مي شود كه اين موضوع بر طعم و بافت گوشت نيز اثر مي گذارد. در پرندگاني كه به خوبي تغذيه شده اند، عضلات انفرادي و نيز مجموعه عضلات از نظر رنگ يكنواخت مي باشند. اما در صورت جداسازي آنها از يكديگر، آنتي اكسيدانهاي موجود در گوشت وارد عمل مي شوند و رنگهاي روشن قرمز را مي سازند.

تنوع در ميزان درآمد به ازاي هر پرنده

Figure 4: Comparative Weights Individual Steak Muscles Muscle names asper US Meat Chart

متخصصين تغذيه به كشاورزان مي گويند كه پرندگان را مي توان در سن 9 ماهگي كشتار كرد، اما پوست هنوز در اين سن به بلوغ و تكامل نرسيده و كيفيت لازمه را ندارد.

اين توصيه به وفور شنيده مي شود و به نظر مي رسد توسط افرادي كه هيچ گاه از تغذيه دام ندارند گفته مي شود. بنابراين چرا هنوز به گفتن چنين عباراتي اقدام مي شود؟

افرادي كه چنين توصيه اي مي كنند احتمالا هيچ گاه شانس اين را نداشته اند كه پوست حاصل از پرندگاني را كه خوب تغذيه شده اند ببينند. همچنين چنين فرض مي كنند كه 95 كيلوگرمي، همان وزن مطلوب براي كشتار است. در مورد بازده گوشت حاصل از يك پرنده با توليد كنندگان صحبت شد و گفته شد كه فقط 25% كل درآمد يك پرنده مربوط به گوشت او مي شود. اين در صورتي است كه پرندگان خوب تغذيه نشده باشند و خوب رشد نكرده باشند. در صورتي اقتصاد اين فن تغيير خواهد كرد كه وزن پرنده در هنگام كشتار به دو برابر فعلي افزايش يابد و كشتار تا سن 12 ماهگي به تعويق افتد.
برخي از متخصصين تغذيه به كشاورزان مي گويند كه در پرندگاني كه بيش از 9 ماه نگهداري شوند، فقط چربي افزوده مي شود. اين گفته صحيح نيست. اگر تغذيه خوب انجام شود روند افزايش عضله تا 12 و 14 ماهگي ادامه خواهد يافت.
شكلهاي 5 و 6 مربوط به سال 2001 می شوند و بهاي فعلي گوشت را كه توسط كشتارگاههاي آفريقاي جنوبي پرداخت مي شود در نظر مي گيرند و نيز با در نظر گرفتن ميانگين 1000 R براي هر پوست (معادل 125 دلار آمريكا). اين سوال مطرح مي شود كه چند كشاورز كه خودشان پوستهاي خودشان را به فروش نمي رسانند، عملا به اين ميانگين وزن كشتار دست مي يابند؟

اغلب كشاورزان هيچ درآمد حاصل از فروش پر را نمي بينند. زيرا پرها را نمي چيند تا به پرندگان استرس وارد نشود، بنابراين در اين مورد، درآمد حاصل از پرها در نظر گرفته نشده است همانطور كه در شكل 5 و 6 ديده مي شود حتي پرندهاي سبك وزن نيز درآمد حاصل از گوشتشان 36% كل درآمد بوده است و درمورد پرندگان با كيفيت بالا، اين ميزان به 52% هم مي رسد.

شكلهاي 7 و 8 بر مبناي 105 دلار آمريكا به ازاي پوست براي هر دو (درآمد پايين و بالا) بوده است به من گفته شد كه پرندگان كشتار شده سبك وزن پوستهايي را توليد مي كنند كه عموما قيمت آنها با تخفيف بالايي مطرح مي شود كه بسيار كمتر از قيمت واقعي آنهاست زيرا كيفيت مناسب را ندارند. مي توان به راحتي مشاهده كرد كه درآمد گوشت به تنهايي چقدر قابل توجه است وسهم بزرگي از كل درآمد پرندگان را تشكيل مي دهد. حتي در مواردي كه قيمت پوستها پايين باشد. 12 ماه گذشته شاهد تغييرات قابل ملاحظه اي در ارزش پول آفريقاي جنوبي در مورد گوشت بوده ايم. اين امر بطور قابل ملاحظه اي درصدارزش درآمد گوشت را تغيير داده است.

بعنوان يك نكته جانبي مهم است بدانيم كه كل درآمدحاصل از يك پرنده (پوست و گوشت)، 10% در مقايسه با شكل 5 در شكل 7 بهتراست. اگر چه كل درآمد حاصل از يك پرنده تقريبا 60% در شكل 8 بهتراز شكل 6 بوده است. آنچه نتيجه مي گيريم اين است كه درآمد گوشت سهم مهمي از كل درآمد پرنده را در بر مي گيرد. سعي در كنترل قيمت پوست راه حل پايدار نگهداشتن اين صنعت نيست. راه حل توليد پرنده هايي با كيفيت بالاست كه گوشت و پوستي با كيفيت بالا توليد مي كنند.

 

بدست آوردن پرندگاني با كيفيت بالاي گوشت

مطالب گفته شده دلالت بر ضرورت توليد پرندگاني با كيفيت بالا براي ورود به پروسه مي باشد.

حصول اين مطلب نيازمند زمان است تا در اولين مرحله مشكل را تشخيص بدهيم، دلايل را بشناسيم و سپس برنامه هاي لازم تنظیم شوند تا بتوان شرايطي را كه منجر به بروز مشكلات مي شود مشخص كرد.
برنامه تغذيه اي صحيح پرندگان كشتاري براي رسيدن به توليد مطلوب گوشت خوب ضروري مي باشد. اطلاعات منتشر شده اندكي كه در گذشته وجودداشتند بر اساس جيره هايي بودند كه به منظور نگهداري پرندگان تنظيم شده بودند نه بهبود وضعيت پرنده و افزايش نرخ تبديل غذا به عضله. متخصصين تغذيه و جيره نويسهاي متبحر خاطر نشان مي كنند. " فرمولهاي غذايي جيره مي بايد طوري تنظيم گردند كه از بوجود آمدن چربي در پرندگان جلوگيري گردد " ، چربي محوطه شكمي هيچگونه كاربردي ندارد و هزينه صرف شده براي آن باعث ضرر مي گردد. مقدارمشخصي از چربي توليدي همواره براي داشتن پرندگاني سالم با عضلاتي به خوبي توسعه يافته ضروري مي باشد. امروزه اغلب برنامه هاي تغذيه اي شترمرغ به منظور توليد گوشت خوب و رشد كافي عضله اي طراحي نمي شوند. بلكه آنها به منظور نگهداري پرنده تا زمان مناسب براي كشتار يعني سن 14 ماهگي با وزني اندك به ميزان 95 كيلوگرم مي باشند كه فقط نظر بازار پر و پوست را تامين مي كنند. نظريه تحصيل فقط پوست و پر از شترمرغ و مد نظر قرار دادن گوشت به عنوان يك ماده توليدي جانبي، كوته انديشانه است و منجر به توليد پرنده اي غير اقتصادي مي گردد. گوشت با كيفيت بالاي شترمرغ بخش مهمي از كل درآمد آنرا تشكيل مي دهد.

نتيجه گيري:

 

پرورش پرنده اي با گوشت خوب نيازمند داشتن برنامه تغذيه اي صحيح همراه با مديريت تغذيه اي خوب و براساس استانداردهاي توليد مي باشد. برنامه مديريتي مزرعه اي كه شامل سيستم كارآي ركوردگيري و نيز به كارگيري بهبود ژنتيكي مي باشد. روش انجام اين امر توسط Blue Montain طرح ريزي شده است و آنان منتظر ديدن نتايج اوليه اين برنامه توليدي خوب مي باشند. چند سال طول مي كشد تا نتايج پايدار حاصل از اين برنامه را بتوان ديد اما تا زماني كه به اين سطح توليد برسيم مشكلات مطرح شده در اين مقاله را نمي توان مشخص كرد و در جهت حل آن كوشيد. همكاري و استفاده از اطلاعات موجود، باعث خواهد شد اين مشكلات غير اقتصادي تبديل به توليد سودمندي براي هر توليد كننده گردد.

 

 

 

 

Ostrich

Struthio camelus

 
     Of the 8,600 bird species which exist today, the ostrich is the largest. They are still found in the wild in certain parts of Africa, and are very well adapted to desert life, getting water from the plants they eat. 
     These huge birds, which sometimes reach a height of 2.6 m and a weight of 135 kg, cannot fly, but are very fast runners. Their small, flat heads and long necks are downy and their plump bodies are covered with soft feathers. The male’s body plumage is glossy black, and the wings and tail feathers are white. 
     The females and young males are greyish brown. If threatened while sitting on the nest, which is simply a cavity scooped in the earth, the hen presses her long neck flat along the ground, blending with the background. Ostriches, contrary to popular belief, do not bury their heads in the sand. 
      The male ostrich has from two to six females in his flock. The eggs each weigh about 1.5 kg. Ostriches have been raised in captivity as a source of food, and some people have even tried to ride them -- a risky business. 

 

 

What We Do        

First and foremost, we have ostriches! We raise them, we care for them, we show them off and we market them. One of the most unique animals in the world, the ostrich can fascinate the newcomer, educate the student, hypnotise the observer, inspire an artist, stock the restaurant, and provide income for the farmer.

We, the American Ostrich Association, hope to educate you, provide answers to questions, discuss the unique characteristics of the Ostrich, and in general inform you about this great big bird and how it is becoming the alternative livestock for the American Farmer.

The ostrich industry is not only surviving in this country, but growing as a domestic alternative livestock for the American farmer. The days of the unrealistic breeder market are gone and we have developed into a basic agricultural commodity. Some of the more recent accomplishments of our industry are:

• We (ratites) have been recognized by the USDA and were included for the first time in the 2002 Ag Census.
• We are recognized by the NPIP (National Poultry Improvement Plan) under Subpart F
• The Farm Bureau recognizes ratite as a “commodity” and certainly has representatives from the ostrich and emu industry across the country included in their commodity meetings and reporting.
• The USDA now includes ratite under the Mandatory Inspection Regulations at slaughter facilities

 

 

More Information

 

The American Ostrich Association is here for the members - we want you to have the information you need, the representation you want, and the success you deserve. We welcome new members at any time, and hope you'll give us feedback with your ideas and suggestions. Our established members may also, at any time, comment or suggest about the organization, the website, or any aspect of ostriches as they feel necessary.

 

 

^ترجمه:

به سایت اجتماع شتر مرغ امریکایی خوش آمدید.

از 8600 نوع گونه موجود در پرندگانی که امروزه زیست میکنند, شترمرغ بزرگترین پرنده است. آنها هنوز در قسمتهایی از حیات وحش افریقا پیدا میشوند و به گونهای بسیار مناسب به این زندگی در بیابان عادت کرده اند و به خوبی قادر به تامین آب و غذای مورد نیاز خود از گیاهان هستند.

این پرندگان عظیم الجثه که قد  برخی از آنها گاهی به 2.6 متر و وزنشان به 135 کیلو میرسد قادر به پرواز نیستند اما دوندگان بسیار سریعی هستند. سر آنها شکلی مسطح دارد و گردنی دراز و باریک دارند, بدن گوشتالود آنها با پرهای نرمی پوشانده شده است. بدن پرنده نربا پرهایی به رنگ سیاه براق تزیین یافته و بالها و پرهای دمشان به رنگ سفید میباشد.

پرندگان ماده و نرهای جوان پرهایی به رنگ قهوه ای خاکستری دارند. اگر هنگامی که در آشیانه خود ( به شکل گودالی است که در زمین کنده شده باشد) نشسته باشند, تهدیدی را احساس کنند,پرنده ماده گردن بلند خود را خم میکند به طوری که موازی با سطح زمین قرار گیرد گویی با فضای اطراف خود یکرنگ میشود. بر خلاف نظر عموم مردم شتر مرغ ها هنگام خطر سر خود را زیر شن پنهان نمیکنند.

شترمرغ نر در گروه خود معمولا 4 تا 6 ماده را دارد. وزن تخم شترمرغ به 1.5 کیلو گرم میرسد. شترمرغ هایی که در مراکز پرورشی نگهداری میشوند به عنوان یک منبع غذایی به شمار میروند و برخی نیز سعی بر این امر دارند که از آنها سواری بگیرند! یک عمل خطرناک!

هدف ما بنا نهادن استانداردهایی میباشد که تامین کننده بهترین و بالاترین کیفیت برای محصولات شتر مرغ امریکایی باشد و قابلیت سود دهی طولانی مدت  را در این صنعت بیمه کند.

 

 

کارهایی که ما انجام میدهیم:

اولین و مهمترین کار ما این است که ما شتر مرغ داریم! ما آنها را پرورش میدهیم از آنها مراقبت و نگهداری میکنیم و در نمایشگاه ها به نمایش میگذاریم و به فروش میرسانیم. شتر مرغ یکی از بی نظیرترین حیوانات در جهان به شمار می آید. یک شتر مرغ میتواند تازه واردان را مجذوب کند,یک درس آموزشی برای دانش آموزان باشد, تماشاگران را شیفته کند, الهام بخش یک هنرمند باشد, در یک رستوران به عنوان ماده غذایی استفاده شود و برای یک کشاورز تولید درآمد بکند.

ما در این اجتماع امیدواریم که بتوانیم به شما آموزش دهیم و پاسخ گوی سوالات و مشکلات شما باشیم و بتوانیم هر چه بیشتر راجع به خصوصیات این جانور بی نظیر به شما اطلاع رسانی کنیم. در مجموع هدف ما این است تا شما را از چگونگی سود دهی این پرنده بزرگ و راه کسب درامد جانبی در مزرعه آگاه سازیم.

صنعت شتر مرغ داری در این کشور نه تنها در حال حاضر موجود میباشد بلکه کم کم به عنوان یک منبع درآمد داخلی در ایالات متحده برای کشاورزان امریکایی در حال رشد میباشد.

دوران تربیت حیوانات توسط یک مربی و فرد خاص به پایان رسیده است و ما اکنون آن را مبدل به یک صنعت مصرفی پیشرفته کرده ایم. برخی از اخرین پیشرفت های ما در این صنعت عبارتند از:

برای اولین بار در سال  2002  از طرف سازمان کشاورزی دولت ایالت متحده سر شماری شده و به رسمیت شناخته شده ایم

شناخته شده توسط سازمان ملی برنامه ریزی پرورش ماکیان .

اداره کشاورزی ما را به عنوان یک ارگان ارایه کالای مصرفی میشناسد و به طور حتم نمایندگانی از صنعت شترمرغ استرالیایی در سراسر کشور داردکه جلسات و گزارشات متعددی را در ارگان های خود بر گذار مینمایند.

ما همچنین تحت قانون نظارت اجباری ذبح و تاسیسات کشتارگاه عمل میکنیم .

 

 

اطلاعات بیشتر:

این اجتماع به خاطر اعضایش وجود دارد و ما مایلیم شما همواره اطلاعات مورد نظر خود را در دسترس داشته باشید و موفقیتی به دست آورید که لایق آن هستید. ما مشتاقانه آماده پذیرفتن عضو جدید در هر زمانی هستیم و امیدواریم با حمایت و نظرات مفید خود ما را پشتیبانی کنید.

اعضای پذیرفته شده قادر هستند تا در هر زمان نظرات خود را در رابطه با اجتماع مسا یل سایت و یا هر قسمت دیگر از این انجمن را مطرح نمایند.

 

 

 

 

 

 

^منابع:

^{نکهداری و پرورش شتر مرغ}                   

^{نویسندگان: دکتر گریستف کیستنر  و دکتر گرالدراینر  انتشارات کاراپیام}    

^{مترجم:                   مهندس محمد حسین مترهیان}

^{راهنمای علمی پرورش و بیماریهای شترورغ}      

 ^{تالیف:             دکتر حسن اوحدی نیا                                                          انتشارات علم و قلم}

                     ^{http://shotormorghir.persianblog.com}

http://iranostrich.persianblog.com

http://www.farmiran.ir

http://kiau.ac.ir

http://shotormorghwww.persianblog.com

http://www.nature.ca

http://www.ostriches.org

http://www.ag.ndsu.edu

 

 

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 20 اسفند 1393 ساعت: 10:00 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره شترمرغ,تحقیق درباره نحوه نگهداری شتر مرغ,تحقیق درباره خلاصه ای از بیماریهای شتر مرغ,

 

در مورد نژادهای گاو گوشتی که مشهور نیستند بدانیم

● بلان بلوبژ:

در کشورهای بلؤیک و فرانسه وجود دارد و جزٕء نزادهای بومی و مقاوم این کشورهاست و خاصیت ماهیچه مضاعف در این نژادها دیده میشود . رنگ بدن اغلب سفید یکدست یا بلق سیاه وسفید است . وزن گاو بالغ ۱۲۵۰کیلوگرم است ، وزن گوساله هنگام تولد ۴۸ کیلوگرم ، افزایش وزن روزانه به طور متوسط ۱.۵ کیلوگرم در روز است . گوشت این نژاد از کیفیت بسیار عالی برخوردار است و به همین علت قیمت آن از سایر گوشتها گرانتر است . بازدهی لاشه این نژاد ۶۵ تا ۷۰ درصد می باشد .

● نژادهای سنتزی یا آمیخته :

نزادهایی هستند که از تلاقی دو یا چند نژاد با همدیگر به وجود می آیند . چون هر نژاد دارای یک سری ویژگی های منحصر به فرد می باشد و به وسیله آمیخته گری خصوصیات چند نژاد را در یک نژاد جمع می نماییم . در این نژادهای سنتزی نزاد براهمن به عنوان یک پایه پدری استفاده می گردد . اکثر این نژادها از کشور امریکا می باشند .

● برانگوس:

منشاء آن کشور آمریکا می باشد و از تلاقی براهمن و آنگوس می باشد که سه هشتم خصوصیات نژاد براهمن و پنج هشتم خصوصیات نزاد آنگوس را دارا است . رنگ بدن سیاه یکدست می باشد و قابلیت عادت پذیری بالایی به شرایط آب و هوایی را دارد .

● بیف مستر :

منشاء آن آمریکا می باشد در اثر تلاقی سه نژاد شورت هورن یک چهارم ، هرفورد یک چهارم ، و برهمن دو چهارم می باشند اکثراً قرمز یکدست است .

● شاربرای :

منشاء آن آمریکا می باشد و از تلاقی دو نژاد شاروله سیزده شانزدهم و برهمن سه شانزدهم بوده و رنگ آن سفید است .

● برآرفورد :

از تلاقی براهمن و هرفورد بدست آمده است .در ایران به علت ارتباط خویشاوندی گاوها توده های بومی در مناطق مختلف کشور وجود دارند که نمی توان به آنها نژاد گفت .

توده گاوهای جنگلی مثل گاوهای مازندرانی که شبیه برهمن و دارای کوهان نسبتاً بزرگ بوده و تولید شیر آنها ۲ تا ۳ کیلوگرم در روز است و جثه نسبتاض کوچکی دارند .

▪ توده گاوهای کوهستانی : مثل سرابی که مخصوص نواحی سردسیر بوده و از نظر تولی شیر مقام اول را دارد .

▪ توده گاوهای مرکزی : مثل گلپایگانی که جثه کوچک داشته و مقاوم به بیماری می باشد و از نظر تولید شیر با درصد چربی بالا ۶% معروف است .

▪ توده گاوهای دشتی : مثل سیستانی از نظر جثه بر گاوهای ایرانی برتر بوده و دومنظوره گوشتی و کار می باشد .

تذکر : از گاو سرابی به عنوان جرسی ایران نام می برند به علت مشابه بودن از لحاظ فنوتیپ ، جثه و شرایط آب و هوایی محل پرورش و خصوصیات کمی و کیفی شیر مثل درصد چربی شیر .

نژادها و خصوصيات نژادى گاوهاى گوشتى

• آنگوس (Angus)
• شاروله (Charolias)
• هرفورد (Herford)
• براهمن (Brahman)
• بیف مستر (Beef master)
• آنگوس قرمز
• لیموزین (Limousin)
• سمینتال (Simmental)
• برانگوس (Brangus)
• گالوی (Gallowy)

بيشتر خاستگاه نژادهاى گاوهاى گوشتى امروزه اروپا مى‌باشد. اکثر صفاتى که در انتخاب و اصلاح گاوهاى گوشتى در نظر گرفته مى‌شدند، صفاتى بودند که مورد قبول و مناسب با خاستگاه و شرايط محلى آنها بود.

آنگوس (Angus)

گاوهاى نژاد آنگوس سياهرنگ و بى‌شاخ (Polled)، هستند. خاستگاه آن اسکاتلند بوده است، نژادى است خوش بنيه و مستعد براى چاق شدن و عملکرد خوبى براى پروارى نشان مى‌دهند.   

سياهى رنگ و بى‌شاخى صفاتى غالت هستند و در اثر تلاقى گاو نر آنگوس با نژادهاى ديگر، اولاد به‌وجود آمده سياه و بى‌شاخ خواهند بود. بعضى از گاوها ژن قرمز را به‌صورت ضعيف دارند، بدين جهت در مواردى از آنگوس‌هاى سياه، گوسالهٔ قرمز به‌وجود مى‌آيد.          

آنگوس قرمز

خصوصيات نژادى آنگوس قرمز شبيه آنگوس سياه است با اين تفاوت که آنگوس قرمز در مقايسه با آنگوس سياه گرما را بهتر و بيشتر تحمل مى‌کند.

شاروله (Charolias)

          خاستگاه اين نژاد فرانسه است. گاوهاى نژاد شاروله سفيد و يا کرمى بوده و اکثراً شاخدار هستند ولى ممکن است گاوهاى بى‌شاخ به‌طور طبيعى وجود داشته باشد. نژادى است بزرگ و پرگوشت و وزن گاو نر بالغ ۶۸۰ الى ۸۱۶ کيلوگرم و با عضلات مضاعف قابليت استفاده از علوفه در اين نژاد بالا است. قابليت سازگارى اين نژاد براى مناطق مختلف زياد است از اين نژاد در دورگ‌گيرى‌هاى مختلف استفاده مى‌کنند.    

ليموزين (Limousin)

          خاستگاه اين نژاد فرانسه است. از نژادهاى گوشتى معروف دنيا است، رنگ اين نژاد طلائى با حلقه‌هاى روشن در اطراف چشم و پوزه است، مرغوبيت گوشت اين نژاد به علت ذخيرهٔ چربى در داخل عضلات ما بين الياف ماهيچه است. وزن گاو نر بالغ ۹۰۷ الى ۱۰۸۸ کيلوگرم مى‌شود.  

 

         

هرفورد (Herford)

          خاستگاه اين نژاد انگلستان است، صورت سفيد و بدنى قرمز دارد، قسمت انتهاى دست و پا و دم سفيد است، نژادى است شاخدار و آرام، مديريت آن در مقايسه با ساير نژادها، راحت است، در شرايط مختلف جغرافيائى توليدمثل زيادى دارند، وزن گاو نر بالغ بر ۸۳۴ کيلوگرم و بالغ ۵۴۴ کيلوگرم.   

هرفورد بى‌شاخ

          هرفورد بى‌‌شاخ تمام صفات هرفورد شاخدار را دارد ولى بى‌شاخ است.

سمينتال (Simmental)

          خاستگاه اين نژاد از سوئد است، صورت سفيد يا زرد روشن و بدن قرمز است. نژادى است شاخدار و آرام، بدن درازى دارد و مقدار توليد شير او زياد است. کيفيت گوشت او خوب و رشد سريعى دارد. وزن گاو نر بالغ ۱۰۴۳-۱۱۷۹ کيلوگرم و گاو بالغ ۸۱۶-۶۵۸ کيلوگرم مى‌شود.        

 

براهمن (Brahman)

          خاستگاه براهمن از هندوستان است، نژادى است شاخدار و کوهاندار، داراى گوش‌هاى دراز و افتاده، غبغب بزرگ رنگ آن خاکسترى يا قرمز است.       

          استعداد مادى خوبى دارد و از مراتع فقير به‌خوبى استفاده مى‌کند، رشد سريعى دارد، کيفيت لاشه او خوب است، از خصوصيات اين نژاد مقاوت زياد در برابر گرما، بيمارى‌ها و حشرات است. وزن گاو نر بالغ بر ۹۹۸-۷۲۶ کيلوگرم و وزن گاو ماده بالغ ۶۳۵-۴۵۴ کيلوگرم است.       

 

         

برانگوس (Brangus)

خاستگاه اين نژاد آمريکا بوده و از اتلافى نژادهاى براهمن (۸/۳) و آنگوس (۸/۵) و (يا ۲/۱ و آنگوس ۱/۲ براهمن) به‌وجود آمده است، گاوهاى اين نژاد يکدست سياه و بى‌شاخ هستند. قابليت سازگارى در شرايط آب و هوائى متفاوت در اين نژادهاى خوب است و استعداد مادرى خوبى دارد.

بيف مستر (Beef master)

          خاستگاه اين نژادهاى آمريکا است و در اثر تلاقى سه نژادهاى براهمن ۲/۱ و شورت هورن ۱/۴ و هرفورد ۴/۱ به‌وجود آمده است رنگ در اين نژاد اکثراً قرمز و معمولاً شاخدار هستند.     

گالوى (Gallowy)

          خاستگاه او اسکاتلند، رنگ او سياه ملايم و ممکن است خرمائى قرمز و سفيد باشد به‌طور طبيى بى‌شاخ هستند. کوچکترين نژاد گاوهاى گوشتى است. از خصوصيات اين نژاد تحمل شرايط بد طبيعى است.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 20 اسفند 1393 ساعت: 9:58 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره نژادهای گاو گوشتی,در مورد نژادهای گاو گوشتی که مشهور نیستند,نژادهای گاو گوشتی,

 

پیشگفتار :

این یک حقیقت مهم است که دور نگه داشتن گوساله های جوان برای یک شروع خوب دارای مزایای بعدی می باشد . این حالت فراهم آوردن هر موقعیتی برای گوساله در هشت هفته اول زندگیش بوسیله سازگاری با رویه های مدیریت صوتی و ارائه جای اسکان حالتی مناسب است . در هر حال تلاش برای یافتن آب دردناک یا بطری در خیلی از واحدها عادت شده است ، هنگامی که اجرای معیارهای پیشگیرانه باید دستور روز باشد . و مسائل تنفسی از متداول ترین موارد مسأله سلامتی در طول چند ماه اولیه زندگی گوساله می باشد. برای مثال تا اندازه 20٪ همه گوساله ها با پاک کردن در چند روز اولیه زندگی شان تحت تأثیر قرار می گیرند و برآورد می شود که مشکل هزینه ای به اندازه 30 پوند به ازای هر رأس برای مداوا و تولید از دست رفته در طول زندگی حیوان داشته باشد یعنی بطور متوسط بیش از 3000پوند در هر 100 واحد گاو و بیش از 70 میلیون پوند برای صنعت .

اینها ترتیب کمبودهایی هستند که شما نمی توانید از عهده آنها برآیید . نه تنها آنها کنترل شیر و مزایای ماهانه را خراب می کنند بلکه نیز از حیث اقتصادی کاربردهای رفاهی غیرقابل محاسبه ای وجود دارد .

اطلاعات این کتابچه که توسط شرکت مشاوره ای تحقیقاتی لبنیات و سرویس ملی اطلاعاتی بیماری حیوانات با حمایت مالی MDC گردآوری شده است ، برای کمک به شما و دامدار شما طراحی شده است تا به مهارتها و تکنیکهایی که این نقایص را کاهش دهند سرعت ببحشد . این همچنین به شما آخرین اطلاعات قانون رفاه اتحادیه اروپا را که در ژانویه سال 1998 معرفی شده است یادآور می شود .

دامداری کلید موفقیت :

پرورش گاو مهمترین وظیفه واحد لبنیات است و کلید موفقیت آن در دست دامدار شماست . پرورش گاو به عنوان کار ثانویه یکی از کارهایی که می تواند بین دیگران مناسب شود زمانی که در حقیقت به میزان مهارت و فداکاری نیاز دارد تلقی می شود . لذا اطمینان پیدا کنید که شخصی که گوساله ها را می پروراند این اهمیت را در مورد بقیه واحد درک می کند . بطور ایده ال همان شخص باید مسئول واحد گوساله بطور روزانه یا شبانه باشد . اغلب پس از آخر هفته یا تعطیلات است که پای گروه کارکنان امدادی به مسائل اتفاق افتاده کشیده می شود ، لذا آموزش افراد از قبل با دامدار گوساله تان بطور منظم ضروری است .

قبل از توجه به جزئیات موارد عادی مدیریت گوساله اجازه دهید نگاهی به مدیریت گاوهای بی شیر در حاملگی دیر هنگام که بر روی قدرت گوساله و مقاومت آن در برابر بیماری دارند بیندازیم.

مدیریت گاو بی شیر :

یک گاو شیرده لازم است بمدت 6 تا 8 هفته قبل از اینکه برنامه ریزی شود که گوساله بزاید برای اطمینان از اینکه پستان جانور می تواند برای گوساله تازه متولد شده آغوز تولید نماید خشک شود . اندام گاو باید مناسب باشد نه چاق و در شرایط بین نمره 5/2 تا 3 حفظ شود . در گاوهای گوساله دار که بیش از حد تغذیه می شوند هنگام گوساله زاییدن بیش از اندازه چاق می شوند ، در دوران شیردهی اولیه کمتر می خورند و اندوخته بدنی بشتری را بحرکت در     می آورند و خیلی مستعد ابتلا به بیماری متابولیکی مانند کتوز و تب شیری هستند . بنابراین در گاوهای گوساله دار که در علفزار نگهداری می شوند باید خیلی کم ذخیره شود در حالیکه به آنهایی که در خانه نگهداری می شوند باید به میزان محدود غذا داده شود یا محتوی انرژی با وارد کردن کاه به برنامه غذایی رقیق شود . ( شکل 1 را ببیند )

برای اطلاعات بیشتر در تحقیق MDC در کتابچه تمرین شماره 25 مدیریت گاوهای بی شیر و پرهیز از مشکلات زاییدن گوساله را ببینید .

تصویر 1- انرژی نمونه ME و نیازهای پروتئینی MP از یک گاو 600 کیلو گرمی در طول اواخر دروان شیردهی ، دروه خشک شدن و شیردهی اولیه .

گوساله ماده باید در منطقه ای که برای زاییدن گوساله مشخص شده است حداقل از دو هفته قبل اسکان داده شود و این کار به آنها زمان کافی برای کسب ایمنی خاص در برابر باکتری موجود را می دهد که می تواند سپس به گوساله های دیگر در آغوز انتقال یابد . همینطور هر خریدی برای گاوها مادامی که قبل از گوساله زاییدن ممکن است باید بر اساس واحد باشد .

منطقه زاییدن گوساله :

لازم است استاندار خیلی بالای بهداشت برای گاو هنگام زاییدن گوساله بمنظور کاهش میزان عفونت که در معرض آن قرار دارند فراهم شود .

سعی کنید اطمینان پیدا کنید که منطقه زاییدن گوساله کاملاً تمیز شده و بین هر تولد دست نخورده و بایر به معنی فراهم کردن تعداد جعبه های کافی می باشد . فضا مهم است ، حداقل 4×4 باشد و همیشه کنترل کنید که محل استراحت خشک و تمیز بوده و آب تازه برای نوشیدن به مقدار زیاد وجود داشته باشد . گوساله زاییدن در فضای آزاد در علفزار در بهار و تابستان یک انتخاب سالم بنظر می رسد ولی مواظب باکتری مانند E-coli باشید که در مناطقی که گاوها تمایل به انتخاب گوساله زاییدن مانند زیر درختان دارند می تواند ایجاد شود .

مدیریت پس از گوساله زاییدن :

بلافاصله پس از تولد اطمینان پیدا کنید که گوساله تنفس می کند وظیفه بعدی شما کمک به گوساله خیلی آسیب پذیر برای حفاظت از خود در برابر عفونت است . یک گوساله بدون هیچ ایمنی فعال متولد می شود زیرا برخلاف انسان ها - آنتی بادی های گاو - یعنی ماده ای که با باکتری در جریان خون مبارزه می کند نمی تواند از طریق جفت به جنین در حال رشد انتقال یابد .

درمان تاف :

محلول ید غلیظ و محلول گند زدایی و قسل ( phenol) مؤثرترین مواد در پیشگیری از ورود باکتری به گوساله ای که می توانسته به بیماری تاف یا بیماری مفصل مبتلا شوند هستند . ترشحات آنتی بادی معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند ولی واقعاً دستیابی به پوشش کامل تاف غیر ممکن است .

آغوز :

آغوز باید در 6 ساعت اولیه تولد دریافت شود . آغوز یک بخش خیلی مهم در کنترل بیماری است . قطع نظر از مواد غذایی ، آغوز شامل  آنتی بادی هایی می شود که گوساله را از میکروب هایی که در محیط یافت می شود محافظت می کند و اگر یک گاو به مزرعه ای دیگر در مدت کوتاهی قبل از گوساله زاییدن منتقل شود با گوساله تازه متولد شده انتقال یابد ، سپس هیچ تضمینی برای آغوز او نیست که گوساله را از میکروب های پیدا شده در محیط جدید محافظت نماید و هیچ ایمنی بعدی از روده پس از 24 تا 36 ساعت اولیه جذب نمی شود ولی ادامه غذا دادان تا 2 لیتر آغوز در هر روز به عنوان رژیم خوراکی برای 10 تا 14 روز اول حهت فراهم نمودن ایمنی داخلی مفید است . این بدین معنی است که اندامهای بیمار ممکن است در دل و روده قبل از اینکه فرصت آسیب رساندن داشته باشند یا بتوانند از جریان خون عبور کنند گشته شوند .

سیستم های تغذیه :

محدود یا نامحدود – سیستم های سطلی محدود می تواند کسب وزن روزانه را به ترتیب 6/0 تا 7 کیلو گرم در هر رأس در مقایسه با 8/0 تا 9/0 کیلوگرم در هر رأس که با گوساله های تغذیه شده برای اشتها در سیستم های دسترسی آزاد عمل می شود موجب شود . مورد اخیر بطور واقع پرهزینه تر است بطور کلی هیچ سیستمی بهترین نیست . بنابراین به شما توصیه می شود که سیتسمی را که می شناسید و به کار آن اطمینان دارید برگزینید . جای اسکان نیز در این تصمیم نقش مهمی ایفا می کند .

جایگزین شیر چه بصورت گرم و چه بصورت سرد می تواند با رژیمی محدود در سطل های سنتی یا با استفاده از سیستم آخور خوراکی نوک پستان تغذیه شود . در هر حال اگر شما شیر را در دمای خون تغذیه می کنید مراقب خطر آشوب های معده که می تواند با متغیرهایی بین تغذیه های حداقل 2 تا 3 درجه سانتیگراد افزایش یابد باشید . زمانی که سیستم در حال اجراست با آن سیستم باقی بمانید .

استانداردهای جدید برای آهن رژیم غذایی معرفی شده اند . گوساله ها باید در تغذیه شان آهن کافی دریافت کنند برای اطمینان از سطح متوسط هموگلوبین خون که حداقل 4 میلی مول در هر لیتر می باشد .

این سطوح می تواند با تغذیه جایگزین شیر و کنستانتره های دارویی خاص با مواد معدنی مکمل انجام شود . به علاوه همه گوساله ها از سن 2 هفته ای باید حداقل یک نسبت روزانه از غذاهای فیبردار با سطوح افزاینده از 50 تا 250 گرم در هر روز بین 8 تا 20 هفته دریافت کنند . گاو ایده آل است و باید در آخور داده شود . کیفیت بالای علوفه خشک می تواند گوساله را برای بیشتر خوردن و گسترش بخش زیرین تنه تحریک نماید .

 

 

سیستم های سطلی :

گوساله ها باید حداقل 2 بار در روز تا از شیر گرفتن تغذیه شوند . رژیم زیر نمونه ای از آن چیزی است که پذیرفته شده است .

 

 

تغذیه با کنستانتره و آب تازه باید بطور مداوم پس از 4 روز در دسترس باشد . در ابتدا سطل آب را تا لب پر نکنید . گوساله را بین 5 تا 8 هفته زمانیکه گوساله در حال خوردن 7 کیلوگرم کنستانتره در روز بمدت حداقل 2 تا 3 روز متوالی است از شیر بگیرید . اگر گوساله از هر گونه مشکل سلامتی رنج می برد او را از شیر نگیرید . غذای پاشیده شده یا نخورده را برای کاهش بو و اجتناب از جذب مگس و جانوران جونده بردارید .

سیستم های عامیانه سرد :

گوساله ها معمولاً بطور گروهی پرورانده می شوند و با شیرترش سرد از تغذیه کننده های نوک پستان تغذیه می شوند . جذب شیر بالاتر است - بین 7 تا 10 لیتر در هر گوساله در هر روز- لذا اجازه دهید بیشتر استراحت کنند . تهویه و زهکشی فراوان برای از عهده برآوردن  از خروج ادرار افزایش یافته انجام می شود . نیازهای مدیریت تمایل به بزرگتر بودن دارند لذا همیشه مراقب علائم سلامتی بیمار باشید . نیازهای کار کم هستند ولی تجهیزات باید در هر روز کاملاً بررسی و تمیز شوند .

تغذیه عامیانه ماشینی :

این تغذیه شبیه مدیریت و نیازهای کار و هزینه های تغذیه برای سیستم های ad-lib سرد است . طرح مرکزی برای ماشین شبیه تنظیم سیستم خودکار شخصی با سطل است . به علاوه غلظت شیر می تواند دستی اعمال شود .

تغذیه ماشینی با کنترل کامپیوتری :

هزینه بالایی دارد ولی سیستم می تواند میزان شیر موجود برای هر گوساله را کنترل کرده و آن را با میزان واقعی مصرف شده مقایسه نماید .

تهویه :

تهویه کافی یک پیش شرط است برای :

• برداشتن بخار رطوبت ایجاد شده توسط گوساله ها
• کمک به تبخیر از ادرار و مدفوع ، ریزش آب و جای خواب
• به حداقل رساندن انقباض
• کاهش سطوح گردو غبار

فضای هوا باید برای هر گوساله تازه متولد شده 6 متر مربع باشد که در سن 12 هفتگی به 12 متر مربع افزایش می یابد . مکان ساخته شده با تهویه طبیعی باید منطقه ای ورودی به اندازه 05/0 متر مربع برای هر گوساله و منطقه ای بیرونی به اندازه 04/0 متر مربع برای هر گوساله داشته باشد . ساختمانهای تغییر یافته اغلب نیاز به تهویه مکانیکی دارند . برای مثال یک مجرای پلی تن در سیستم توزیع با فن های قابل کنترل  . این سیستم پس باید تبادل هوایی حدود 30 متر مکعب برای هر گوساله را در هر ساعت در زمستان داشته باشد و در تابستان 70 متر مکعب در هر ساعت برای هر گوساله . هر سیستمی را که شما بپذیرید باید از کوران جلوگیری کند و باید بالاتر از ارتفاع گوساله جریان داشته باشد .

گاودان ها :

گوساله ها را می توان در گاودان های انفرادی تا سن 7 هفتگی نگهداری کرد .معرفی گاودانی باید حداقل معادل ارتفاع گوساله در جدوگاه و طولش باشد . از بینی تا استخوان ساق :

طول بدن گوساله × 1 × 1

از سال 2004 گوساله هایی که بطور انفرادی در گاودانی شده اند بایستی توسط دیواره های سوراخ دار که به آنها امکان دید مستقیم و تماس ملموس با گوساله های دیگر را می دهد تقسیم شوند . تمام گوساله های بالاتر از سن 8 هفته باید بصورت گروهی جا داده شوند تا سال 2004 .

فضا برای گوساله های با وزن 150 کیلوگرم یا بیشتر باید حداقل 7/1 متر مربع و برای گوساله های با وزن 240 کیلوگرم یا بیشتر 8/1 متر مربع باشد .

افسار کردن قدغن است بجز گوساله هایی که گروهی نگهداری می شوند که می توانند برای یکساعت در طول تغذیه با شیر افسار شوند .

کف گاودانی باید مسطح بوده ولی لغزنده نباشد و شیب از عقب رو به جلو باشد با شیب حداقل 1 در 20 برای زهکشی بهتر .

آنها باید تمیز شده ، ضدعفونی شده و برهنه شوند و مادامی که امکان پذیر است خالی نگه داشته شوند که مدت بیش از دو هفته ایده آل است . سعی کنید یک ساعت همه داخل یا همه بیرون را برای پیشگیری از انتقال عفونت در پیش بگیرید به هر حال این نباید به قیمت گوساله های ضعیف پرورش یافته یا ناسالم تمام شود .

مسائل سلامتی :

بطور تخمینی 5٪ گوساله های متولد شده قبل از رسیدن به سن 6 ماهگی می میرند بالاترین سطح مرگ و میر در 2 هفته اول است . و اسهال گلو و مسائل تنفسی دو علت اصلی بیماری هستند . اسهال گلو معمول ترین نشانه بیماری گوساله است . مدفوع به زرد شدن یا سفید تغییر رنگ می دهد و افزایش در تکرار و کمیت تا حد بالاتر از میزان آب طبیعی رخ می دهد . گوساله نسبت به مکیدن بی میل است و ظهاری کسل و چمانی تورفته دارد ، وزن کم می کند و عموماً ضعیف است و ممکن است دمای غیر طبیعی °38 سانتی گراد یا بیشتر را نشان دهد .

دو علت اصلی وجود دارد :

پاک کردن غذایی – معمولاً بدلیل بار زیاد سیتسم هاضمه .

وقتی یک گوساله شیر را می مکد ، شیر از راه مری پایین می رود راه میانبری از طریق مری به شیردان جائیکه هضم می شود را در پیش می گیرد . اگر گوساله خیلی زیاد و خیلی سریع بنوشد ، سیستم گوساله می تواند بیش از حد ذخیره کند و شیر مستقیماً به شکمبه توسعه نیافته عبور کند.

دلایل دیگر عبارتند از :

- فقدان آغوز            - تغذیه نامنظم                   - محیط نامناسب      - دمای نادرست شیر

- میزان ترکیب پودر شیر نامناسب             - تغییرات سریع در رژیم غذایی

پاک کردن عفونی :

بدلیل میکروارگانیسم های مخالف موجب صدمه به لایه برآمدگی های روده کوچک           می شوند. برآمدگی ها که شبیه انگشت هستند که سطح روده را افزایش می دهند و امکان پذیر می سازند که مواد غذایی بیشتری جذب گردد .

چه اتفاقی می افتد ؟

در یک گوساله قند شیر به وسیله آنزیم لاکتوز در روده به گلوکز و گالاکتوز تبدیل می شود. و سپس اینها در جریان خون با آمینواسیدها که مجموعه ساختمانی پروتئینی نمک و آب هستند جذب می شوند . ولی در مورد اسهال گولی عفونی و غذایی ، قند ، سدیم و‌ آب وارد جریان خون نمی شوند ، آب با مدفوع به بیرون می رود و گوساله و هیدراته شده و ممکن است از حالت ترش کردن رنج ببرد .

انواع متعددی از بچه حشرات مقصر هستند . یک مطالعه بر روی مزرعه ای که توسط MDC حمایت مالی می شد در مورد اسهال گلوی که توسط دامپزشکان در انگلستان انجام شد نشان می داد که باکتری های ریز عوامل اصلی اسهال گلو در گوساله های زیر سن 4 هفته ای هستند. عوامل اصلی اسهال گلو در گوساله های کمتر از 4 هفته . ( نمودار )

نتایج نشان می دهد انواع مشکلاتی را که می توانند وجود داشته باشند . بنابراین فرض کنید هر موردی حتی در یک مزرعه شبیه به هم باشد مناسب نیست . بعضی از نتایج بیش از یک عامل دارند.

درمان :

گوساله ها باید با جایگزینی همه تغذیه های شیری با محلول شامل سدیم برای ترکیب مجدد با آب ، بی کربنات برای اصلاح اسیدیته و گلوکز برای کمک به جذب سدیم و تولید انرژی جداسازی شوند.

گرفتن شیر از گوساله برای بیش از 24 ساعت می تواند منجر به مسائل بعدی شود زیرا برآمدگی های روده ای را فاسد کرده و توانایی آنها را برای لاکتوز پنهان از بین می برد .

با دامپزشک خود قبل از استفاده از آنتی بیوتیک ها مشورت کنید .

جلوگیری :

شما می توانید اسهال گلو را پیشگیری کنید با :

• اطمینان از شرایط بهداشتی کامل و توجه به جزئیات
• کاهش استرس
• جداسازی گوساله های بیمار
• تغذیه کافی و آغوز بهنگام
• پرهیز از ترکیب کردن گوساله ها با سنین مختلف
• مراقبت و دقت کافی هنگام خرید گوساله ها
• تغییر رژیم غذایی به آرامی
• معرفی یک نسبت متعادل و مناسب

واکسیناسیون :

پروژه تحت حمایت MDC متوجه شده است که گاوها مدت کوتاهی از گوساله زاییدن با تزریق واکسن Rotavirus آنها را قادر می سازد که ایمنی را به گوساله هایشان از طریق آغوز انتقال دهند. این واکسن ها بیش از 10 سال است که در دسترس هستند ولی تعداد کمی به اندازه 4 میلیون از 33 میلیون گاوهای شیری اروپا واکسینه شده اند . بطور کلی کشاورزان تمایل به استفاده از آنها دارند زیرا توصیه ها در مورد میزان حداکثر روزانه آغوز ذخیره شده برای شیر معمولی که  در 14 روز اول گوساله زاییدن تغذیه می شوند را افزایش می دهند .

لذا محققات در انستیتوی سلامت حیوانات مستقر در کامپتون که یک واکسن را چندین سال پیش آزمایش کرده اند ، از پروژه تحت حمایت MDC برای آزمایش مجدد سیتسم استفاده کرده و با یک رویه مدیریتی ساده مواجه شده اند . آنها متوجه شدند که در گوساله ها در 12 ساعت اولیه تولد شان ارائه یک تغذیه یک یا دولیتری آغوز که از گاوهای واکسینه شده گرفته می شد برای حمایت آنها از Rotavirus در دو هفته اول کافی است . این یافته ها باید موجب شوند استفاده از واکسن برای کشاورزان خیلی مؤثرتر باشد بویژه آنهایی که دارای واحدهایی هستند که از انتشار ویروس ها رنج می برند با هزینه واکسن 7 پوند برای هر گاو و هزینه معالجه 11 پوندی برای هر گاو عفونی ، سیتسم بنظر می رسد در مزارعی که بیش از 65 درصد گوساله هایشان از اسهال گلو که عامل آنها Rotavirus است رنج می برند هزینه زیادی داشته باشد .

در هر حال اگر شما روند رشد را کنترل کنید بیاد داشته باشید که اسهال گلو که برآورد         می  شود بیش از 30 پوند برای هر گوساله هزینه در بردارد . اعداد واکسیناسیون را در برابر Rotavirus یک مزیت هزینه ای جدی می سازند در حالیکه همزمان بهبود رفاه و احتمالاً احیای گوساله ها را موجب می شود .

 

ذات الریه :

علائم شامل نفس زدن تند – بیش از 20 تا 25 تنفس در دقیقه – دمای بالا ، سرعت ضربان افزایش یافته ، چرک شدید چشم و بینی و سرفه است . ذات الریه قدرت عمل را کاهش می دهد و اگر درمان مؤثر نشود به مرگ منجر می شود .

عوامل :

ارگانیسم هایی که موجب ذات الریه می شوند قبلاً بطور زنده در مجرای تنفسی موجودات سالم دیده شده اند بنابراین بیماری فقط زمانی گسترش می یابد که سیستم دفاعی گوساله از هم بپاشد.

چه اتفاق می افتد ؟

شُش دو دفاع اصلی در برابر عفونت دارد :

موی ذره بینی – موهای میکروسکوبی که مسیر عبور هوا را صاف می کنند و بطور مداوم ماده مخاطی را به بالا و بیرون از شُش به طرف عقب گلو می رانند . این روند مطمئن می سازند که بچه حشرات منزل نکرده اند و در بافت شش چند برابر می شوند . موی ذره بینی می تواند متوسط دی اکسید کربن و محلول آمونیاک بی اثر شده و بوسیله گرد و غبار زیاد شود . سرد کردن و آب گرفتن تأثیرات مشابه دارند .

Macrophages  نوعی سلول خونی سفید است و در شش یافت می شود که از بدن در برابر عفونت محافظت کرده و بافت شش را نگهداری می کند. عموماً استرس تأثیر سیستم ایمنی را کاهش می دهد .

درمان :

این کار لازم است مطابق با توصیه دامپزشک شما شروع شود به محض اینکه شما علامت بیماری را شامل راه افتادن بینی ، سرفه ، تنفس سریع و چرک چشم تشخیص دادید .

جلوگیری :

جای اسکان باید کاملاً خشک و دارای تهویه باشد . تهویه جریان هوای آزاد کافی در درست بالای سطح گوساله مهم است . واکسن ها در دسترس هستند ولی فقط در صورتی مؤثرند که در برابر ارگانیسم خاصی که موجب بروز مشکل شده است فعال باشند . محدوده و شدت ذات الریه در گوساله ها بستگی به مقاومت کسب شده از آغوز یا سیستم ایمنی توسعه یافته در آنها دارد.

چند نکته اضافی

بازبینی :

همه گوساله های درخانه باید حداقل دو مرتبه در روز بازبینی شده و آنهایی که بیرون از خانه نگه داری می شوند در سیستم های جامع حداقل روزی یک بار بازبینی شوند . هرگوساله ای که مریض یا مجروح بنظر می رسد باید بی درنگ مورد مداوا قرار گیرد . اگر گوساله پاسخی نداد ، سپس در جستجوی توصیه پزشک در اسرع وقت باشید .

 

 

حفظ رکورد :

قوانین اتحادیه اروپا نیازمند این است که همه گوساله ها در 36 ساعت پس از تولد دوبار برچسب زده شوند و مدرک شناسایی گله را داشته باشند .

اخته کردن گوساله نر

شما انتخاب های زیر را دارید :

-       حلقه هایی را که باید در هفت روز تولد بکار روند بمالید .

-       اخته کننده بوردیزو که باید قبل از سن 2 ماهگی مورد استفاده قرار گیرد .

-       از چاقو باید بدون داروی بیهوشی زیر سن 2 ماهگی استفاده شود و یا توسط یک دامپزشک با استفاده از داروی بیهوشی در طی دوماه قانوناً شخصی که این عمل را انجام می دهد باید بیش از 17 سال سن داشته باشد .

برداشتن نوک پستان :

برداشتن نوک پستان باید توسط یک دامپرور با تجربه با استفاده از داروی بیهوشی داخلی قبل از سن 2 ماهگی انجام شود . نوک پستان های زیادی باید بلافاصله پس از تولد برداشته شود .

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 20 اسفند 1393 ساعت: 9:55 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره دامداری موفق,تحقیق درباره مدیریت گاو بی شیر,تحقیق درباره مسائل سلامتی گاو,

 

بيماريهاي ويروسي که در دام موجب سقط ميشود

بيماريهاي ويروسي که در گاو موجب سقط ميشود:

1-تورم تاولي وعفوني مهبل و فرج(IBR)

اين بيماري با بيماري تورم دانه دار مهبل وفرج و يا بيماري آميزشي دانه دار  متفاوت بوده و بايد ازآنها تفريق شود

بيماري هميشه از طريق مقاربت جنسي منتقل نمي شودتماس نزديک از طريق ليسيدن ناحيه مبان دو راه ونيز استفاده از مني آلوده در تلقيح مصنوعي ميتواند  موجب عفونت دستگاه تناسلي شود . انتقال ويروس عامل بيماري در بدن به وسيله گلوبولهاي سفيد صورت ميگيرد .

نشانيها:

بعضي از بيماران هيچگونه ناراحتي آشکاري را نشان نمي دهندو برخي اشکارا داراي درد هستند در برخي از حيوانات که پوست فرج داراي رنگ روشن است فرجداراي قرمزي کمي مي باشد متورم بوده و مقدار کمي ترشحات د روي آن مشاهده ميشود .تاولهاي چرکين به قطر حدود 2 ميليمتر مشاهده ميشودکه داراي مرکز زرد رنگ ميباشد.و اطراف ان به رنگ زرد ميباشدوحلقه قرمزي اطراف ان را احاطه کرده است.

اشتها و توليد شير در اين حيوانات تغييري  نميکند .

دوره کمون بيماري در دامهاي آزمايشگاهي 12 ساعت مي باشد و ترشحات مهبل پس از 24 ساعت قابل مشاهده ميباشد که در دام اين دوره پس از 48 ساعت ميباشد.که ترشحات به رنگ سفيد متمايل به زرد ميباشد

که چسبنده ومخاطي ميباشد .دو روز بعد از عفونت درجه حرارت بدن بالا ميرود و براي 3-7 روز اين روند ادامه دارد .که ترشحات سرمي بيني به مقدار کم  تورم پلک وسقط مشاهده گردد.

وقوع سقط به سن جنين بستگي دارد گاوهايي که تا5.5ماه آبستن هستند سقط نمي کنند.گاوهايي که تا 5.5ماه ا بستن هستند  پس از  بيمار شدن سقط نميکنند در حالي که حدود نيمي از گاوهايي که از ماه ششم آبستني به بعد بيمار مي گرددند23-52 روز پساز ابتلا جنين را سقط ميکند .

نوع سقطي که به طور طبيعي در نتيجه بيماري ايجاد ميشود با سقط جنين هايي که به طور آزمايشي ويا در نتيجه واکسناسيون با ويروس شده اند در خلال ابستني ايجاد مي شود مشابه است.

تشخيص :

اولين وسيله براي تشخيص بيماري :علائم ونشانيهاي آن است عوارض ويژه اي راکه بيماري در مهبل ايجاد ميکند ودر مورد اخير درجه حرارت بدن نيز ميتواند مورد بررسي قرارگيرد .

در گسترش سلولهاي پوششي مهبل پساز آنکه نمونه با مايع بويين تثبيت شدهو با هماتوکسيلسن و ائوزين رنگ آميزي شد گنجيده گيهاي داخل هسته اي مخصوص عفونتهاي ويروس هرپس را مي توان مشاهده کرد .

تغييرات بافت شناسي :

شامل کانونهاي نکروزه به قطر حد اکثر نيم ميليمتر است که غالبا در سطح وسيعي ازکبد ديده ميشود اين گونه از کانونها مي توانند در ششها طحال تيموس غدد لمفاوي و کليه ديده شود  در مواردي تورم نکروزان جفت نيز وجود دارد که مي توان ا نرا در تشخيص بيماري به کار گرفت .

برخلاف  سلولهاي مهبل در سلولهاي جنين سقط شده نمي توان گنجيدگي را مشاهده نمود  فقدان انها ممکن است به دليل شدت تجزيه شدن بافت بدن جنين باشد

تشخيص سرو لوزيکي بيماري مشکل است زيرا فاصله بين عفونت و سقط غالبا طولا ني است ودر نتيجه نمونه خوني را که پس از بروز سقط تهيه ميکنند  تا ميزان افزايش پاد تن سرم را اندازه گيري کنند ممکن است جواب درستي را ارائه ندهد.تنها راه شناسايي بيماري جدا کردن ويروس ان از بافت بدن جنين سقط شده است .اين کا ر نيز تنها در تعداد محدود يا از جنينها عملي است زيرا بدن انها در موقع سقط فاقد ويروس است .

در مواردي که شکل حاد بيماري شيوع دارد با تهيه دو نمونه سرم خون با اصله 15 روزبيماري را مي توان تشخيص دادافزايش پاد زهر خنثي کننده عفونت در نمونه هاي تهيه شده بيانگر وجود عفونت فعال مي باشد  در اينگونه ازمايشها اگر غلظت ويروي ثابت وغلظت سرم متغير باشدخنثي شدنويروس برابرلگاريتم دو را ملاک تشخيص بيماري قرار ميدهند .همچنينجدا کردن ويروس از محيط کشتي که از بافت بدن حيوانات مبتلا تهيه شده باشد ميتواند موئد نتايج فوق باشد .

انترو ويروس:

اين بيماري ميتواند موجب نا منظم شدن سيکل تناسلي  و کاهش نسبت باروري و مشکلات نازايي  شود .

مسئله سقط جنين نيز ممکن است در سطح گله مشاهده شود در دامهايي که سقط کرده اند سروتيپ اف.266آ را توانسته اند جدا نمايند ولي ويوسدر دامهايي که به طور تجربي مبتلا گرديده اند قادر به ايجاد سقط جنين نيست .

انتقال بيماري به دام سالم از راه آميزش گاو نر آلوده که داراي علائم باليني بيماري است يا از راه آلوده شدن مهبل به مدفوع در خلال جفت گيري صورت ميگيرد .در حيوانات تجربي انتقال بيماري از طريق تماس مستقيم نيز اتفاق افتاده است .

نشانيها:

متعاقب جفتگيري ترشحات از مهبل خارج شده ومخاط مهبل وعنق پر خون ميشود همراه با اين علائم در داخل مهبل در داخل مهبل ترشحات زرد رنگ ژله مانند تشکيل مي شود که مقدار ان بين چند ميلي ليترتا چند صد ميلي ليتر متغير است .خروج متناوب اين ترشحات موجب آلوده شدن دم وکفل دام مبتلا مي شود .

در اين بيماري تب وجود ندارد  . از علائم ديگر اين بيماري تولد نوزاد زود رس و سقط در 5ماهگي ميباشد .

البته سقط جنين ميتوانددر اواخر آبستني نيز روي دهد .

عامل بيماري ظاهرا در بدن دامي که سقط مي کند باقي نمانده ودر ابستني بعدي تاثيري روي جنين ندارد .

تشخيص:

بيماري را تنها به روش هاي آزمايشگاهي ميتوان شناسايي کرد تعيين ميزان افزايش پادتن خنثي کننده در دو نمونه سرمي که با فاصله 15روز تهيه شده است دقيق ترين روش در تشخيص بيماري خواهد بود  . در صورت امکان اندازه گيري مقدار پاد تندر آزمايش مانع انعقاد خون نيز ميتواند در تشخيص بيمايري کمک بکار رود اولين نمونه سرم را بايد بلا فاصله پس از مشاهده بيماري تهييه نمود .

جدا کردنويروس از ترشحات مخاطي مهبل پس از کشت دادن نمونه در محيط بافت زنده ويا در تخم مرغ جنين دار مي تواند مکمل تشخيص سرولوژيکي بيماري باشد البته اگر تنها يک سرو تيپ ويروسدر بيماري غالب باشد جدا کردن آن مشکل خواهد بود .

در گله اي که داراي ترشحات مخاطي ازمهبل بوده است وبه نازايي باليني مبتلا بوده اند ويروس را توانسته اند از دو درصد نمونه ترشحات مهبلي جدا نمايند و در گاوهايي که وجود عفونت در انها قبلا تاييد شده بود ويروس از5 درصدنونه هاي مهبل جدا گرديد . در اينگونه موارد شناسايي نوع ويروس الزامي است .

2-(BVD-MD) اسهال ويروسي گاوان :

اين ويروس را از گاوي که چند شکم زاييده است از ترشحات مخاطي عنق جدا نموده اند.

ويروس ميتواند از جفت عبور کند و جنين را مبتلا سازد عوارض حاصله در جنين  ميتواند مواردي نظيرسقط جنين –زايمان زود رس موميايي شدن جنين –نارسايي ژنتيکي در جنين يا مرگ آن را باعث شود.

ويروس BVD _MD  در اکثر گاوداريها شيوع دارد ولي نسبت سقط جنين گاو به دليل ابتلا لين ويروس خيلي کم است اگر بدن جنين سقط شده داراي پادتن ضد ويروس باشد دراين صورت مني توان بين ويروس وسقط رابطه  اي قائل شد.

ويروس در صورت مبتلا نمودن گاوهاي آبستن ايجاد عفونت ويروسي کرده وظاهرا در تمام مراحل ابستني ميتوامد از جفت عبور کند .سقط ممکن است چندين ماه پس از وقوع عفونت مشاهده شود بيماري در گاو ممکناست به شکل خفيف يا بدون علائم بالينمي نيز ظاهر کردد .

علائم ويژه عفونت در جنين شامل تورم غير چرکين و نکروز شدن عمومي بدن همراه با بزرگ شدن دستگاه رتيکلو اندوتليال در جنينهاي مسن تر است .

تشخيص:

بيماري بر اساس تاريخچه ان عيار پادتن وجود پادتن ضد ويروس در بدن جنين و علائم ويژه بيماري در جنين تشخيص داده ميشود علائم بيماري اگر چه چندان خاص  نيستند ولي براي تشخيص بيماري بيشتر از شيوه جدا کردن ويروس کاربرد دارد

                                          سقط جنين ويروسي در  گوسفند

بيماري بردر :

 

عامل بيماري نوعي ويروس است که شباهت بسيار زيادي با ويروس BVD_MDدارد .ولي از نظر آنتي ژنيسيته و خصوصيات فيزکي- شيميايي از ان قابل تفکيک است ميشهايي که به طور طبيعي يا تجربي به اين بيماري مبتلا ميشوند پاد تن ضد ويروس BVD –MD را ميتوان از انها جدا نمود عامل بيماري در جنين هاي گاو بز و خوک نيز بيماري زا است .

از علائم عصبي بيماري لرز ميباشد که ممکن است در کار شير خوردن بره اختلال ايجاد کند نسبت مرگ ومير در هفته اول بالاست و رشد برها خيلي کند است ودر صورت زنده ماندن بره ها لرز به تدريج از بين مي رود ولي قدرت باروري آنها پايين خواهد بود بره هايي را که در آنها علائم عصبي و رشد ووضعيت ناقص پشم دوام ميابد اصطلا حا مو لرزان مي نامند.

در مراحلاوليه آبستني ويروس ممکن است به جفت حمله ور شود ودر نتيجه نقاط نکروز در جفت ايجاد شود در جنين عارضه خاصي ککه قابل روئت باشد ايجاد نمي شود بجز اين که بدن ان فاقد چربي است .

بيماري معمولا ميشها را در شکم اول آبستني مبنلا مي سازد ودر سن بالا به ندرت اتفاق ميافتد .

مگر اينکه در گله سابقه قبلي بيماري وجود نداشته باشد . ميشها بعد از بيماري تا پايان عمر مصونيت ميابد مهمترين راه سرايت عفونت به دامهاي ديگر از طريق مجاورت آنها با يکديگر ميباشد که البته اين عمل به طور تجربي امکان پذير نبوده است انتشار بيماري به طريق آميزشي تا کنون مشاهده نشده است .

تشخيص بيماري بر اساس علائم باليني و آزمايشات آسيب شناسي دستگاه عصبي صورت ميگيرد روش درماني يا پيشگيري خاصي براي بيماري وجود نداارد و بره هاي مبتلا بايد کشتار گردند.

 

                                             سقط جنين ويروسي در اسب

ويروس تورم بيني و شش اسب:

 ويروس تورم بيني و شش اسب به عنوان سقط جنين ابتدا در ايلات متحده معرفي و پس از ان در اکثر دنيا گزارش گرديد اين ويروس هم چنين ميتواند موجب اگزانتم آميزشي گردد .

تورم عفوني سرخرگ اسب نيز ابتدا در ايلات متحده شناسايي شد  اين .ويروس در مقايسه با ويروس تورم بيني وشش اسب شيوع کمتري در دنيا دارد ودر بعضي از کشورها به صورت سقط جنين پراکنده مشاهدنه ميشو.د عفونت مزيور تا کنون در انگلستان و ايرلند مشاهده نشده است عامل بيماري احتمالا توگا ويروس است هر دو بليناري فوق احتمالا از طريق تنفسي انتقال ميابد .

ضايعات جنيني:

ويروس تورم سرخرگ اسب :در عفونتهاي تورم سرخرگ ويروسي اسب بسياري از جنين ها تلف شده وقبل از سقط شدن ممکن است جنين وارد مرحله اتوليز گردد عارضه اصلي بيماري تحليل و نکروز شدن ماهيچه هاي سرخرگهاي کوچک است ومتعاقب آن گلوبولهاي سفيد از مجاري عروقي تراوش نموده وبدن دچار خيز ميشود اين عوارض در سراسر بدن مشاهده ميشود در ابتداي امر سلولهاي ماهيچه صاف نکروز ميشود

تشخيص:

در تورم ويروس سرخرگ علائم تنفسي و سقط باهم اتفاق مي افتد در حالي که در تنفس بيني و شش بين ايين دو عارضه فاصله وجود دارد بيماري ميتوان با معاينات بافت شناسي اعضاي بدن جنين تشخيص داد.

ويروس بيماري را ميتوان از دستگاه تنفس دام وجنين سقط شده جدا نمود نمودار افزايش پاد تن نيز ميتواند در جهت تاييد بيماري به کاتر رود آزمايش دو نونه سرم براي تشخيص تورم بيني وشش داراي ارزش چنداني نيست چون ميزان افزايش پادتن سرم را در خلال 2 تا3 هفته از عفونت مي توان مشخص کرد در حالي که سقط مي تواند تا 4 ماه پس از شروع عفونت اتفاق افتد ودر اين موقع مقدار پائ تن سرم پايين خواهد بود اين آزمايش را ميتوان در تورم ويروسي سرخرگ به کار گرفت .

                             تب دره ريف       

مقدمه:                                                                                                                                             طبق گزارشاتي كه در ماه سپتامبر سال 2000 ( شهريور ماه سال 1379 ) منتشر شده است بيماري ويروسي تب دره ريفت ، كه از مهمترين بيماريهاي مشترك بين انسان و دام مي باشد در ميان دامها و جمعيت انساني ساكن در ناحيه جنوب شرقي شبه جزيره عربستان ، درنواحي مرزي بين يمن و عربستان سعودي، شايع و باعث بيماري و تلفات قابل توجهي در بين افراد و دامها شده است . بيماري تب دره ريفت ، بيشتر يك بيماري منتقله توسط پشه ها ، بخصوص پشه هاي آئدس ( Aedes Spp ) و كولكس پايپينز ( Culex Pipiens ) محسوب مي گرددو چون اين پشه ها درهمه نقاط جهان از جمله ايران يافت مي شوند و توسط باد دهها كيلومتر مي توانند جابجا شوند احتمال شيوع آن ، درساير نقاط جهان نيز وجود دارد . با وجود اين اكنون در حدوديك قرن اززمان مشاهده و شناسايي بيماري تب دره ريفت در دامها و ساكنين قارهآفريقا مي گذرد اما اين اولين بار است كه اين بيماري در خارج از قاره آفريقا ، باعث همه گيري و تلفات انساني و دامي مي گردد . تاريخچه و اپيدميولوژي بيماري :

اين بيماري نام خود را از دره ريفت آفريقا گرفته است . دره ريفت در قلب آفريقا ، در شمال از كشور سودان شروع شده و بعد از گذر از كشورهاي اوگاندا و كنيا وارد كشور تانزانيا شده و در آن كشور خاتمه مي يابد . همه گيريهاي تب دره ريفت از سال 1910 م . ، بصورت دوره اي ، در دامها و ساكنين اين دره اتفاق افتاده است . با اينهمه همه گيريهايي نيز در خارج دره ريفت از جمله نواحي مرتعي شرق و جنوب آفريقا اتفاق افتاده است كه همگي با بارندگيهاي شديد و مداوم يا تغيير در اكولوژي منطقه و در نتيجه تكثير و افزايش پشه هاي ناقل ربط داده شده اند . همه گيريهاي بيماري در دوره هاي 5 الي 20 ساله و گاهي سي ساله اتفاق مي افتد بنابراين گاهي خاموشي طولاني مدت بيماري ، باعث ظن ريشه كني بيماري در منطقه مي گردد .

د ركشور كنيا همه گيريهاي انساني ، هميشه با همه گيريهاي دامي مرتبط بوده است . همه گيري اين بيماري در دامها ، خسارات اقتصادي سنگيني به صنعت دامداري وارد مي كند . همه گيري بيماري در سال 1950 و 1951 م . باعث تلفات حدود /000/100 راس گوسفند در كشور كنيا گرديد . در سال 1977 اين بيماري حدود /000/200 نفر از مردم ساكن دلتاي رودخانه نيل در مصر را مبتلا نمود كه از اين تعداد حداقل 598 نفر فوت كردند . علت شيوع بيماري در مصر ، ايجاد سد بزرگ آسوان در سالهاي 1970 الي 1977 و تغييرات اكولوژيكي حاصل از آن و تكثير شديد ناقلين بيماري ، مشخص گرديد . منبع دقيق آلودگي در اين كشور ،‌هنوز مشخص نشده است اما ورود افراد مبتلا ، حمل دامهاي آلوده از طريق رودخانه نيل ، ورود پشه هاي آلوده توسط هواپيما و انتقال پشه هاي آلوده توسط باد از كشور سودان ، مواردي است كه مورد سوء ظن قرار گرفته است . همه گيري بيماري در موريتاني در سال 1987 نيز ، به ايجاد سد روي رودخانه سنگال ارتباط داده شد .

اگر چه گزارشات مربوط به همه گيري در جنوب شرقي شبه جزيره عربستان يعني منطقه جيزان ( فرمانداري الهديده ( Al Hudaydah ) هنوز كامل نشده است اما گزارشات اوليه حاكي است كه در اين مناطق ، صدها نفر به اين بيماري مبتلا شده و دهها نفر در اثر ابتلا در گذشته اند و اگر چه تلفات دامي در منطقه مشاهده شده است اما از ميزان آن ، گزارشي موجود نيست . لازم به ذكر است منطقه اي كه بيماري در يمن از آن گزارش شده است اخيراً زير بارش شديد باران قرار داشته است .

آلودگي ممتد در افريقا در مناطق محدودي ديده ميشود كه در اين مناطق همه ساله آلودگي در نشخواركنندگان مشاهده مي گردد و اين موضوع مي تواند نحوه بقاي ويروس در محيط را مشخص نمايد . نقطه ديگري كه درباره بقاي ويروس در محيط تذكر آن لازم است بيولوژي خاص بعضي از پشه هاي آئدس است . تخم اين پشه ها مي تواند حتي براي چندين سال در محيط و خاك خشك زنده باقي بماند . در واقع دوره اي از خشكي براي تفريخ اين تخمها ضروري است . اين پشه ها تخمهاي خود را در مناطق مرطوب مي گذارند و هنگامي كه سيلابها راه مي افتند و بارندگيهاي مداوم صورت مي گيرد اين تخمها به پشه تبديل شده و به شدت تكثير مي يابند . ويروس تب دره ريفت از طريق تخم از پشه هاي بالغ بعضي از آئدس ها به نسل بعدي منتقل مي گردد و آلودگي در اين پشه ها تا آخر عمر باقي مي ماند . افزايش پشه هاي آئدس آلوده ، باعث افزايش انتقال ويروس بخصوص به گاوها مي گردد زيرا اين پشه ها ، گزش گاو را نسبت به ساير حيوانات ترجيح مي دهند . در مراحل بعدي ، افزايش آلودگي گاوها ، باعث آلودگي ساير ناقلين مي گردد و اين ناقلين باعث همه گيري در ساير حيوانات و انسان ميگردند . بنابراين بنظر مي رسد كه همه گيريها در اثر افزايش ناقلين در مناطقي اتفاق مي افتد كه آلودگي در آن وجود دارد . در همه گيري مصر بيشترين نقش را پشه هاي كولكس پايپينز بر عهده داشته اند . لازم به ذكر است اين پشه در ايران نيز به وفور وجود دارد و حتي اغلب پشه هايي كه در داخل شهر تهران باعث گزش انسان مي شوند همين پشه ها مي باشند . اين پشه ها هنگام روز معمولا در چاههاي خانه ها پناه مي گيرند . ميزان مرگ و مير در دامهاي جوان بالا مي باشد وميزان سقط در نشخواركنندگان بسيار بالا مي باشد

مشخصات ويروس عامل بيماري : 

ويروسي از خانواده Bunyaviridae و جنس Phlebovirus مي باشد .

مقاومت نسبي به عوامل فيزيكي و شيميائي :

دما : ويروس چندين ماه در دماي OC 4 زنده مي ماند . در سرم با حرارت OC 56 بمدت 120 دقيقه ويروس غير فعال مي شود .

PH : نسبت به PH قليائي مقاوم است ولي با PH كمتر از 6.8 غير فعال مي شود .

مواد شيميائي : توسط اتر و كلروفورم غير فعال مي شود

ضد عفوني كننده هاي محيط ( Disiuffectants ) : با محلولهاي قوي سديم يا كلسيم هيپوكلريت غير فعال مي شود و بقاياي كلرين بايستي بيشتر از ( 5000 PPM باشد ) .

بقاياي ويروس: ويروس در ترشحات خشك شده زنده مي ماند و در بدن بعضي از ناقلين بند پا تكثير پيدا مي كند . ويروس ميتواند درتماس با فنل 0.5 % در دماي OC 4 بمدت 6 ماه زنده مي ماند .

ميزبانهاي ويروس :

•گاو ، گوسفند .‌بز ، شتر ، بعضي از جوندگان

•نشخواركنندگان وحشي ، گاوميش ، Wildebeest , Antelopes

•انسان به اين بيماري خيلي حساس است از جمله هاي بيماري مشترك فوق العاده مهم مي باشد .

انتقال عامل بيماري :

•حشرات خون خوار خيلي از گونه ها ( Mansonia , Eretmapo dite , culex , Anopheles , Aedes و … ) بعنوان ناقلين فيزيولوژيك عامل را انتقال ميدهند . حشرات Aedes بعنوان reservoir مي باشند .

پشه كولكس در حالت مكيدن خون انسان

•انتقال مستقيم ( آلودگي مستقيم ): در هنگام كار با دامهاي آلوده و گوشت و شير آلوده به عامل بيماري در انسان اتفاق مي افتد .

منابع ويروس :

•براي دامها : جمعيت دامي وحشي و ناقلين

•براي انسان : ترشحات بيني ، خون ، ترشحات واژن بعد از سقط در دامها ، حشرات، گوشت آلوده ، احتمالاً از طريق aerosols و مصرف شير خام .

وقوع بيماري :

تب دره ريفت بطور گسترده اي در كشورهاي افريقايي متعاقب با بارندگي شديد و تراكم بالاي حشرات ناقل گزارش شده است . اولين بروز اپيدمي بيماري خارج از افريقاي تحت صحرائي در سالهاي( Sub – Saharan Africa ) در سالهاي 78-1977 در دامها و انسان در كشور مصر ثبت گرديد در سال 1987 در موريتاني و مجدداً در سال 1993 در مصر بيماري گزارش گرديد . آلودگيهاي ( Infections ) آزمايشگاهي در ساير نقاط دنيا گزارش گرديده است .

تشخيص بيماري :

دور كمون بيماري 6 – 1 روزمي باشد .

تشخيص باليني :

•گوساله : تب (40-41) درجه سانتيگراد   خمودگي ، ( depression ) ميزان مرگ و مير 10 تا 70 درصد

•بالعين ( گاو) : تب (40-41) درجه سانتيگراد  ، ترشح بزاق بيش از حد معمول ، anorexia ، ضعف، اسهال بدبو ، كاهش راندمان توليد شير ، سقط جنين ممكن است تا 85% جمعيت گله اتفاق بيفتد .

گوسفند - بز و خوك

• بره  ها :   تب  (40-41) درجه سانتيگراد   Anorexi، ضعف ، مرگ در طي 36 ساعت  بعد از تلقيح ويروس . ميزان مرگ و مير دامهاي با سن زير يك هفته تا 90% مي باشد براي دامهاي با سن بيشتر از يك هفته تا 20% مي باشد.       

•بالغين : تب (40-41) درجه سانتيگراد   ترشحات موكوپرولنت از بيني ، استفراغ ، در ميشهاي حامله سقط ممكن است به 100 % برسد و ميزان مرگ و مير به 20-30 % برسد .                                                                                      

                                                  انسان                                                                                                                                                        

سندرم شبيه آنفلوانزا با تب (8/37-41) درجه سانتيگراد   ، سر درد ، درد عضلاني ، ضعف epigastric dis comforty nausea ، ترس از نور و بهبود از بيماري 4-7 روز طول مي كشد

اختلالات حاصل از ابتلاء عبارتند : اختلال در شبكيه چشم retinopathy ، كوري Meningo – encephalitis ، سندرم خونريزي دهنده با زردي ، خون ريزي Petechige و مرگ مي باشد .

ضايعات :                                                                                                                                              

•نكروز كبدي بصورت گسترده و نقطه اي نقاط نكروتيك با قطري حدود 1mm

•پر خوني ، بزرگي و تغيير رنگ كبد با خونريزي هاي زير كپسولي .

•هموراژيك جلدي گسترده ، خونريزيهاي Petechlap , echymotic بر روي غشاهاي سروزي viscerap , parietaf كبد

•كبدهاي Brown – yellowish در جنينهاي سقط شده .

•بزرگي ، ادم ، خونريزي و نكروز غدد لنفاوي

•پرخوني و خونريزي قسمت قشري كليه ها و كيسه صفرا

•انتريت خونريزي دهنده

•زردي ( درصد كمي )

يك زن مبتلا به تب دره ريفت

 

تشخيص تفريقي :

بلوتانگ ، بيماري Wesselsbron ، تب سه روزه ( Ephemeral fever ) بروسلوز ، ويبريوز ، تريكوموناسيس ، بيماري گوسفند نيروبي ( NSD ) ، بيماري قلب آبي ( Heart Water ) سقط اندميك گوسفندان ، Towic plants ، سپتيسمي باكتريايي ، طاعون و P.P.R

تشخيص آزمايشگاهي

- تشخيص عامل بيماري ( روش ارجح )

•تلقيح به موش يا هامستر

•تلقيح به بره هاي 2 – 1 روزه

•تلقيح به تخم مرغهاي جنين دار

•تلقيح به كشت سلولي ( BHK –21 , CER , VERO ) خطوط سلولي اوليه حشره به كليه بره ، بزغاله و سلولهاي بيضه ) همراه با IF

•تشخيص AG ويروسي با استفاده از IF در بخشهاي CRYOSTAL يا در گسترشهاي Impression كبد طحال و مغز ، همچنين ID , CFI از سوسپانسيونهاي بافت .

•تشخيص AG در خون : ايمينوديفوژن ، ارزيابي ايمني آنزيم

تستهاي سرولوژيكي :

•اليزا ، IGM , IGg

•خنثي سازي ويروس VN

•تست فلورسنت آنتي بادي

•خنثي سازي كاهش پلاك

•تست مكمل ثبوت

•ايمنوديفيوژن

نمونه هاي مورد نياز :

•خون هپارينه يا خون منعقد شده

•پلاسما يا سرم

•نمونه هاي بافتي كبد ، طحال ، كليه ، عدد لنفاوي ، خون قلب ، مغز حاصل از جنينهاي سقط شده. نمونه ها بايستي در فرمالين بافر 10% و در داخل glycerol / saline و در دماي OC 4 نگهداري و ارسال گردند .

پيشگيري و كنترل

درمان ويژه ايي وجود ندارد ، درمان علامتي در موارد انساني با علائم شديد .

پيشگيري بهداشتي :

رعايت بهداشت و كنترل ناقلين اثر محدودي دارد .

پيشگيري طبي :

•واكسن تخفيف حدت بافته ويروس ( سويه Smithburn )، يك تلقيح تا سه سال ايمنيت مي دهد .

•قابليت آسيب رساني براي ميشهاي آبستن ( سقط )

•آسيب رساني براي انسان

•واكسن ويروس تخفيف حدت يافته:

به دو تلقيح نياز دارد و بايستي واكسيناسيون مجدد هر ساله تكرار گردد .

تب دره ريفت و كد بهداشتي بين المللي دفتر بين المللي بيماريهاي واگير دامي

ماده 2.1.8.1

بمنظور استفاده از اين كد دوره كمون تب دره ريفت 30 روز خواهد بود تستهاي تشخيصي استاندارد و واكسنها در راهنماي O.I.E توصيف شده اند .

ماده 2.1.8.2

كشورهاي عاري از تب دره ريفت

يك كشور در صورتي عاري از بيماري تب دره ريفت اطلاق مي شود كه داراي شرايط زير باشد :

-تب دره ريفت در آن كشور يك بيماري قابل گزارش باشد ( Notifiable )

-در طي 3 سال گذشته هيچ موردي از بيماري چه بصورت باليني و چه بصورت سرولوژيكي در آن كشور گزارش نشده باشد .

-هيچ نوع دام حساسي را از كشورهايي كه در طي سه سال گذشته آلوده بودند وارد نكرده باشد .

و ياچنانچه يك كشور عاري از تب دره ريفت دامهاي حساس از يك كشور آلوده وارد بكند ، كشور وارد كننده در صورتي كه معيارهاي ماده 2.1.8.3 را اعمال كرده باشد آن كشور آلوده محسوب نمي شود .

ماده 2.1.8.3

كشورهاي آلوده به تب دره ريفت

چنانچه كشوري در طي سه سال گذشته بيماري تب دره ريفت در آن گزارش شده باشد و يا چنانچه واكسيناسيون در طي سه سال گذشته با استفاده از واكسن زنده را انجام داده باشد كشور آلوده به تب دره ريفت تلقي مي گردد .

ماده 2.1.8.4

دامپزشكي اجرائي كشورهاي عاري از بيماري تب دره ريفت ، واردات و يا ترانزيت نشخواركنندگان اهلي و وحشي را از مسير سرزمين خود از مبداء كشورهاي آلوده به تب دره ريفت مي تواند ممنوع كند .

ماده 2.1.8.5

در صورت واردات از مبداء كشورهاي عاري از بيماري تب دره ريفت دامپزشكي اجرائي بايستي موارد زير را مطالبه نمايد .

براي نشخواركنندگان اهلي

ارائه يك گواهي بهداشت دامپزشكي كه تأئيد كننده موارد زير باشد :

1-در روز حمل علائم باليني بيماري RVF را نشان نداده باشند .

2-از زمان مدت تولد و يا حداقل در طي 30 روز گذشته در كشور عاري از بيماري تب دره ريفت نگهداري شده باشند .

ماده 2.1.8.6

در صورت واردات از كشورهاي عاري از تب دره ريفت ، دامپزشكي اجرائي بايستي موارد زير را مطالبه نمايد :

براي نشخواركنندگان وحشي

ارائه گواهي بهداشت دامپزشكي بين المللي كه موارد زير را تأئيد بكند :

-در زمان حمل علائم باليني بيماري RVF را نشان نداده باشند .

-از يك كشور عاري از بيماري منشاء مي گيرند .

چنانچه كشور مبداء مرز مشترك با كشوري كه آلوده به تب دره ريفت باشد داشته باشد بايستي :

3-قبل از حمل بمدت 30 روز در يك ايستگاه قرنطينه اي نگهداري شده باشد .

4-نتايج تستهاي تشخيصي براي RVF منفي بوده باشد .

5-از مبداء تا محل حمل و در مدت زمان قرنطينه و در زمان حمل از گزند حشرات محافظت شده باشند

ماده 2.1.8.7

 .در صورت واردات از مبداء كشورهاي آلوده به تب دره ريفت ، دامپزشكي اجرائي بايستي مواد زير را مطالبه نمايد

براي نشخوار كنندگان اهلي و وحشي

ارائه گواهي بهداشت دامپزشكي بين المللي كه موارد زير را تائيد بكند :

1-براي دامهايي كه واكسينه شده اند بايستي :

 در روز حمل علائم باليني بيماري تب دره ريفت نشان نداده باشند .

 دامها با واكسني واكسينه شده باشند كه آن واكسن مطابق با استانداردهاي راهنماي O.I.E بوده باشند و قبل از حمل حداكثر 90 روز و حداقل 21 روز از آخرين تاريخ واكسيناسيون گذشته باشد .

2-دامهايي كه واكسينه نشده اند بايستي :

در روز حمل علائم باليني بيماري نشان نداده باشند .1

  2دامهايي باشند كه نتايج حاصل از تستهاي تشخيصي آنها در مدت زمان 30 روز قبل از ورود به قرنطينه منفي بوده باشد .

3 ) مدت 30 روز قبل از حمل در كشور مبداء در يك ايستگاه قرنطينه اي نگهداري شده و در اين مدت علائم باليني بيماري را نشان نداده باشند .

 ) حداقل 14 روز بعد از ورود به قرنطينه نتايج تستهاي تشخيصي براي RVF4) منفي بوده باشد ( بعد از 14 روز نتايج منفي باشد )

5 ) در مدت زمان قرنطينه و جابجائي تا استقرار در محل قرنطينه از حشرات محافظت شده باشد .

Iranian veterinary organization (IVO)

General Direction of Quarantine and the affairs international

Dr Ali.Safar –Maken.Ali (March 2001)

 
                 بيماريهاي ميكروبي مولد سقط در دام

بيماري بروسلوز

گردآوري و تاليف: دكتر مهدي شمس

مقدمه :

بروسلوز يا تب مالت يا سقط ‌جنين واگير از جمله بيمارهاي مشترك انسان و دام است كه توسط باكتريهاي خانواده بروسلا ايجاد مي‌شود. اين باكتري براي اولين‌بار توسط يك دامپزشك دانماركي به نام برنارد بانگ كشف گرديد.

ميكروبهاي خانواده بروسلا قادرند كه اكثر موجودات زنده مثل انسان، گاو، گوسفند، بز، اسب، سگ و… را مبتلا كنند. از جمله سويه‌هاي مهم اين با كمتري مي‌توان به بروسلا آبورتوس كه گاو را بيمار مي‌كند،بروسلا ميلتنسيس كه باعث بيماري در گوسفند و بز ماده مي‌شود، بروسلا اوويس كه قوچها را بيمار مي‌كند و بروسلاكنيس كه باعث بيماري در سگ مي‌شود اشاره كرد.

اين بيماري انتشار جهاني دارد و بدون شك بعلت انتشار تقريباً جهاني گاو بروسلا ابورتوس منتشرترين عضو از خانواده بروسلاها و باعث خسارات اقتصادي زياد به دامداران و تهديد سلامتي جوامع انساني مي‌باشد (1).

راههاي دچار شدن گاو به بيماري :

ميكروب بروسلا ابورتوس اكثراً از طريق دماي يعني در اثر تغذيه مواد غذايي و آب آلوده به ميكروب (1) و يا ليسيدن جنين سقط شده و يا جفت آلوده و تشريحات تناسلي آلوده گاوهاي بيماري كه در عمل وجود دارند به گاوهاي سالم منتقل مي‌شود (2).

البته بدليل اينكه اين ميكروب قدرت تهاجمي بالايي دارد قادر است از طريق نفوذ به پرده‌هاي مخاطي بيني و گلو، چشم، دستگاه تناسلي و ادراري، مجراي سر پستان، بافت پستاني، پوست خراشيده و يا زخم شده و حتي پوست سالم باعث بيماري دام شود (1).

علائم بيماري در گاو :

مهمترين علامت بيماري بروسلوز در گاو ماده سقط‌ جنين در ماههاي پنجم آبستني به بعد است كه اكثراً سقط‌جنين همراه جفت ماندگي خواهد بود جنين سقط شده و ترشحات رحمي حاوي تعداد زيادي ميكروب مي‌باشد كه از اين طريق ساير دامهاي دامداري را آلوده مي‌كند (2). ممكن است چند گوساله نيز زنده متولد شوند ولي اين گوساله‌ها خيلي ضعيف هستند و ممكن است بعداً به اسهال سفيد مبتلا شوند (2).

به هر حال دام ماده بيمار بندرت بيش از يكبار سقط مي‌كند و در آبستني بعدي معمولاً گوسالة ظاهراً سالمي را متولد خواهد كرد؛ ولي بايد توجه داشت كه دامهاي مبتلا به بروسلوز حتماً به بيماري «ورم‌پستان» ناشي از بروسلا مبتلا خواهند شد و در سرتاسر دوره شيردهي بطور متناوب يا دائم تعداد زيادي ميكروب را از راه شير دفع مي‌نمايند و شير آنها نيز سالم به نظر مي‌رسد و اگر اين شير به‌صورت خام توسط انسان مصرف شود يا براي تغذيه گوساله‌ها استفاده شود باعث بيماري خواهد شد/(7).

پرده‌هاي جنيني (جفت) دام ماده‌اي كه سقط كرده داراي علائمي مي‌باشد كه مي‌تواند ما را در شناخت سريع بيماري ياري كند؛ جفت دام سقط كرده معمولاً براحتي دفع نمي‌شود و نياز به استفاده از دارو (اكسي‌توسين به ميزان 50 واحد و يا كلوپروستنول سديم به ميزان 2 ميلي‌ليتر هر 8 ساعت يك تزريق به مدت 24 ساعت) دارد/(//). جفت معمولاً متورم بوده و از حالت طبيعي كمي تيره‌تر به نظر مي‌رسد و ظاهري شبيه چرم پيدا مي‌كند/(11).

بيماري بروسلوز در گاو نر باعث تورم قسمتهايي از دستگاه تناسلي مانند اپيديديم (مخزن جمع‌آوري مني در بيضه) مي‌شود كه مي‌تواند به‌وسيله جفتگيري دام ماده را نيز آلوده كند/(9).

 

بيماري بروسلوز در اسب :

اكثراً بيماري بروسلوز در اسب به وسيلة همان ميكروبي كه عامل بيماري گاو مي‌باشد (بروسلا آبورتوس) ايجاد مي‌شود وليكن ساير بروسلاها نيز قادرند در اسب بيماري ايجاد كنند، اكثراً اسبها بدليل تماس با گاوهاي آلوده به بيماري مبتلا مي‌شوند و علائم بيماري را از خود بروز مي‌دهند. علائم بيماري بروسلوز در اسب شامل تورم كيسه‌هاي مفصلي مثل تورم و بزرگي مفاصل زانو و بخلق، عضلات است، در اسب مفاصل بيشتر از سيستم تناسلي- ادراري يا بافتهاي بدن جنين از بيماري آسيب مي‌بيند وليكن سقط‌جنين نيز به علت بروسلوز در اسب ايجاد مي‌شود. باكتري بروسلوز قادر است به تنهايي يا همراه ساير باكتريها باعث زخم در قسمت بالاي شانه‌ها (جدوگاه) شود.

بيماري بروسلوز در سگ :

باكتري بروسلا آبورتوس كه در گاو بيماري ايجاد مي‌كند مي‌تواند باعث بيماري در سگها نيز بشود. بيماري در سگ از طريق مصرف شير، پرده‌هاي جفت يا جنين دامهاي آلوده به ميكروب بروسلوز ايجاد مي‌شود و سگ مبتلا به بروسلوز مي‌تواند بيماري را به ساير دامها منتقل كند خيلي بندرت علائم بيماري بروسلوز در سگ تظاهر ميابد وليكن در برخي از سگها ممكن است سقط‌جنين اتفاق بيفتد معمولاً سگهاي مادة آبستن حساستر از سگهاي نر مي‌باشند و مي‌توانند ميكروب را از طريق ادرار، مدفوع و ترشحات رحمي منتشر كنند و باعث آلودگي ساير دامها بشود/(9).

بيماري بروسلوز در گوسفند و بز :

باكتري بروسلا مليتنسيس باعث بيماري در گوسفند و بز ماده مي‌شود و بروسلا اوويس قوچها را بيمار مي‌كند كه اگر اين ميكروبها به انسانها منتقل شود باعث بيماري شديد (شديدترين حالت تب مالت) شد كه مي‌تواند ماهها و سالها ادامه داشته باشد، اين باكتري براي اولين‌بار در طحال سه باز جواني كه در اثر عفونت در جزيره مالت انگلستان تلف شده بود در سال 1887 كشف شد/(6).

در هر منطقه‌اي از جهان كه پرورش گوسفند و بز رايج است بيماري ناشي از بروسلا مليتنسيس در انسان و حيوان متداول است و بويژه در كشورهاي در حال توسعه اين بيماري شيوع بيشتري دارد و بيماري حاصل از بروسلا مليتنسيس بسيار خطرناكتر و كشنده‌تر از بروسلا آبورتوس است اكثر عفونتها از طريق مصرف شيرخام يا پنير تهيه شده از شير غيرپاستوريزه گوسفند و بز ايجاد مي‌گردد ولي در بسياري از نواحي كه گوسفند و بز در كنار گاو پرورش داده مي‌شوند يا از مراتع و چراگاههاي مشترك استفاده مي‌كنند انتقال اين ميكروب توسط گاو نيز ممكن است صورت بگيرد (5).

بروسلا مليتنسيس (و ديگر گونه‌هاي بروسلا) نسبت به نور مستقيم خورشيد بسيار حساسند وليكن در بافتهاي بدن حيوان و در شرايط طبيعي بخوبي زنده مي‌مانند در بافتهاي جفت و جنين براي مدت 6 ماه زنده مي‌ماند و در خاك خشك و دور از نور خورشيد 2-3 ماه زنده مي‌ماند اين ميكروب در آب، شير، ادرار و ديگر ترشحاتي كه بطور يخ زده نگهداري شوند قادر است تا دو سال و يا بيشتر زنده بماند.

اساساً بروسلوز بيماري حيوانات بوده وليكن اغلب به انسان انتقال ميابد هركدام از گونه‌هاي بروسلا ميزبانهاي مخصوص خود را دارند مثلاً بروسلا آبورتوس مخصوص گاو است و بروسلاكنيس مخصوص سگ و بروسلا مليتنسيس مخصوص گوسفند و بز است ولي اين گونه‌ها قادرند در ديگر حيوانات نيز بيماري را ايجاد كنند.

معمولاً بروسلا از طريق دهاني بز و گوسفند را آلوده مي‌سازد و حيوانات بيمار نيز ميكروب را از طريق شير، ادرار و ترشحات رحمي خود دفع مي‌كنند. قطرات معلق ميكروب در هوا متغير به ايجاد بيماري از طريق تنفسي يا چشمي مي‌شود. انتقال بيماري از گوسفند به بز از طريق دستهاي آلوده شخص شيردوش ممكن است اتفاق بيفتد. بزهاي ماده قادرند ميكروب را از طريق داخل رحم يا مصرف شير پس از تولد به بزغاله منتقل نمايند (7).

معمولاً عفونت در دستگاه تناسلي حيوانات نر جاي گرفته و مي‌تواند از طريق جفتگيري به ساير دامها منتقل شود.

معمولاً تعيين لحظه دقيق شروع بيماري پس از ورود ميكروب به بدن مشكل بوده و طول دوره كمون (زماني كه ميكروب وارد بدن شد تا زماني كه علائم بيماري ظاهر مي‌شود) در مورد گوسفند و بز كاملاً مشخص نيست و بين 30 روز تا چند ماه متغير است. اين بيماري قادر است در موارد نادري حيوان را از پاي درآورد ولي اگر حيوان از بيماري جان سالم به در ببرد ميكروب در طحال، كبد، رحم و غدد لنفاوي براي مدت چندين سال جاي گرفته و به بروسلوز مزمن تبديل خواهد شد، در طي عفونت مزمن ممكن است ميكروب به مدت چندين سال از طريق ادرار، شير و ترشحات رحمي دفع گردد و باعث گسترش آلودگي شود.

بعد از شيوع و گسترش عفونت بروسلا در گلة بز يا گوسفند، سقط‌جنين‌هاي متعدد و كاهش ميزان باروري ايجاد مي‌شود. سقط‌جنين شايد فقط يكبار براي گوسفند يا بز اتفاق بيفتد وليكن ممكن است بيماري مزمن شده و به مدت چندين سال با يا بدون علامت دوام داشته باشد و از اين طريق ساير دامهاي گله را نيز آلوده كند (8).

سقط‌جنين‌ها و تورم پستان با علائمي ديگر كه در همة حيوانات متفاوت است همراهي مي‌شود التهاب مفاصل، كاهش وزن، ضعف و سستي، التهاب زير همراه سرفه‌هاي خشك و كوتاه متداولترين نشانيهاي بيماري به حساب مي‌آيند.

اكثر سقط‌جنين‌ها در چهارمين ماه آبستني اتفاق مي‌افتد ولي اين موضوع عموميت نداشته و ممكن است سقط‌جنين در هر زماني در طول دوره آبستني اتفاق بيفتد، برخي از حيوانات آلوده چندين‌بار سقط مي‌كنند درحاليكه برخي ديگر هرگز سقط نمي‌كنند. معمولاً بزغاله‌ها يا بره‌هايي كه در رحم مادر يا بعد از تولد به ميكروب آلوده شده‌اند قبل از بلوغ بطور خودبخودي بهبود ميابند/(1) ولي گاهي اوقات نيز براي مدتي طولاني مبتلا به بيماري باقي مي‌مانند عموماً اينگونه به نظر مي‌رسد كه بره‌ها و بزغاله‌ها نسبت به ميكروب از گوسفندها و بزها نسبت به بيماري مقاوم‌ترند/(11).

بروسلوز گوسفند و بز كاملاً شبيه به هم است هر چند كه بهبودي در گوسفند سريعتر از بز اتفاق مي‌افتد و ميزان سقط‌جنين نيز در گوسفند كمتر از بز است. گوسفندان آلوده از طريق شير، ادرار و ترشحات رحمي ميكروب را دفع نموده و در تمامي سنين به ميكروب حساس مي‌باشند/(9).

 

انتقال ميكروب بروسلا مليتنسيس به انسان اكثراً از طريق مصرف شيرخام، پنير يا گوشت حيوانات آلوده صورت مي‌گيرد ولي گاهي اوقات ممكن است انتقال بيماري از طريق سبزيجات يا آب آلوده به ترشحات حيوانات، ايجاد گردد. تماس مستقيم با حيوانات آلوده يا مواد دفعي آنها منجر به انتقال بيماري از طريق چشمي و يا تنفسي (بويژه زماني كه تماس با مواد بشدت آلوده‌اي مثل ترشحات رحمي، جنين، جفت و لاشة حيوانات آلوده وجود داشته باشد) خواهد شد/(10).

براي كنترل بروسلوز در بز و گوسفند نياز به آزمايشات مرتب و دوره‌اي مي‌باشد كه توسط مسئولين دامپزشكي صورت مي‌گيرد، در اكثر نواحي ايران گوسفند بعنوان حيوان اصلي براي توليد گوشت پرورش ميابد و به دليل انتقال گوسفندان در فصول مختلف سال از منطقه‌اي به منطقة ديگر در كشور كار كنترل بروسلوز با مشكل مواجه مي‌شود. عموماً سيستمهاي مديريتي پرورش گوسفند و بز در كشور قديمي بوده و نقايص زيادي در شرايط بهداشتي نگهداري گوسفند و بز وجود دارد. استفاده از چراگاههاي مشترك و ورود حيوانات آلوده به گله، گسترش بيماري را بيشتر مي‌كند و در چنين شرايطي كاربرد اقدامات كافي پيشگيري مثل جداسازي حيوانات سقط كرده و جنينهاي سقط شده و تميز و ضدعفوني كردن محل لازم مي‌باشد. مشخص است كه واكسيناسيون مهمترين وسيله كنترل بروسلوز در بز و گوسفند در چنين نواحي خواهد بود.

پيشگيري و كنترل بيماري :

با توجه به اينكه بيماري بروسلوز يك بيماري خطرناك مشترك بين انسان و دام است اكثر كشورهاي جهان سعي در ريشه‌كني كامل اين بيماري دارند و براي رسيدن به اين هدف از روش «تست و كشتار» براي دامهاي آلوده به بيماري و استفاده از واكسن براي پيشگيري از بيماري استفاده مي‌كنند. ولي برنامه‌هاي فوق به تنهايي براي مبارزه با بيماري كافي نيستند و براي پيشگيري و كنترل بهتر اين بيماري بايد روشهاي مديريتي قويتري از سوي دامدار اتخاذ شود و ما در اين نشريه سعي داريم تا شما را با اين روشها آشنا كنيم.

1- از تلقيح مصنوعي استفاده كنيد :

بدليل اينكه ميكروب بروسلوز بيشتر در اعضاي تناسلي (مثل بيضه در گاو نر و رحم و تخمدانها در گاو ماده) جاي مي‌گيرد اگر در برنامه‌هاي باروري گله خود از گاو نر استفاده كنيد گاو نر قادر است به دو طريق گاوهاي ماده را به بيماري مبتلا كند؛ اوّل اينكه اگر خود گاو نر مبتلا به بروسلوز باشد با توجه به اينكه گاو نر مي‌تواند ميكروب را از طريق مني دفع نمايد، تمام گاوهاي ماده‌اي را كه با آنها جفتگيري مي‌كند را آلوده خواهد كرد. دوّم اينكه اگر در بين گاوهاي ماده گاوي حضور داشته باشد كه به بيماري مبتلا باشد و گاو نر با آن جفتگيري كند، گاو نر در اثر اين جفتگيري به بيماري مبتلا خواهد شد و به اين ترتيب ساير گاوهاي ماده را نيز مبتلا خواهد كرد.

ولي اگر در برنامه‌اي باروري گله خود از تلقيح مصنوعي استفاده كنيد با توجه به اينكه در مراكز تهيه اسپرم (مني) از گاو نر، گاو نر هميشه از لحاظ آلودگي به بروسلوز و ديگر بيماريها آزمايش مي‌شود امكان آلودگي دامهاي ماده از طريق مني آلوده به ميكروب بروسلوز از بين خواهد رفت.

2- واكسيناسيون (مايه‌كوبي) :

امروزه در تمام جهان براي پيشگيري از بيماري بروسلوز از واكسن (S19) استفاده مي‌شود، در ايران نيز اين واكسن توسط مسئولين دامپزشكي كشور بصورت رايگان براي تمام گوساله‌هاي ماده تزريق مي‌شود (12).

بهترين سن براي انجام واكسيناسيون بين سنين سه تا شش ماهگي است وليكن تا يكسالگي نيز مي‌توان واكسن را تزريق كرد. اين واكسن فقط براي گوساله‌هاي ماده تزريق مي‌شود و براي گوساله‌هاي نر واكسيناسيون توصيه نمي‌شود چون واكسن در گاوهاي نر قادر به جلوگيري از بيماري نخواهد بود و نيز گاهي ممكن است باعث تورم بيضه شود (2 و 3).

اگر چه فقط يكبار واكسيناسيون براي گوساله‌هاي ماده سه تا شش ماهه براي تمام عمر گاو كافي به نظر مي‌رسد ولي اگر شما در منطقه‌اي هستيد كه ميزان آلودگي به بروسلوز زياد است مي‌توانيد با مشورت با دامپزشكي مربوطه گاوهاي پير را نيز يكبار ديگر واكسينه كنيد ولي بايد يادآور شد كه واكسيناسيون هرگز قادر نيست كه عفونت گله را به طور كامل از بين ببرد/(1 و2). اگرچه حيوانات واكسينه شده نيز ممكن است آلوده شوند وليكن معمولاً علائم درمانگاهي بروسلوز (مانند سقط‌جنين و ورم پستان بروسلايي) تخفيف ميابد (1).

در گله‌هاي واكسينه شده سقط‌جنين كمتر متداول است و اغلب تعداد ميكروبهاي دفع شده از راه شير و ترشحات رحمي كاهش ميابد و به اين ترتيب انتشار عفونت در گله كند مي‌شود. همچنين مقاومت بيشتر نسبت به استقرار ميكروب در بين گاوهاي واكسينه شده به افزايش دوره كمون بيماري (فاصله‌اي كه ميكروب وارد بدن شده تا زماني كه دام علائم درمانگاهي را بروز مي‌دهد) منجر مي‌شود.

به دليل اينكه گاهي اين واكسن سبب عفونت خون، بيماري باليني و گاهي مرگ مي‌شود بايد از واكسيناسيون گوساله‌هايي كه دچار استرس هستند (مانند استرس دوره از شيرگيري و يا استرس حمل‌ونقل) اجتناب شود (2).

همچنين بايد از تجويز اين واكسن همزمان با ساير واكسنها مثل شاربن پرهيز كرد (4).

3- همكاري كامل با مسئولين دامپزشكي :

عزيزان دامدار بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه تنها زماني يك گاو از طرف مسئولين دامپزشكي به عنوان بيمار مبتلا به بروسلوز (راكتور) معرفي مي‌شود كه آزمايشات كامل در مورد آن صورت گرفته باشد و اگر يك يا چند گاو شما از طرف مسئولين دامپزشكي به عنوان بيمار معرفي شد هرگز با نظر ايشان مخالفت نكنيد و هرچه سريعتر دام بيمار را به كشتارگاه ارسال كنيد و به ياد داشته باشيد كه هرچه دام بيمار مدت زمان بيشتري در كنار دامهاي سالم حضور داشته باشد احتمال آلوده شدن دامهاي سالم بيشتر خواهد بود و ضررهاي اقتصادي اين بيماري (مثل سقط‌جنين و مبتلا شدن خودتان و ديگر كاركنان دامداري به تب مالت) به شخص شما باز خواهد گشت.

4- زمان زايمان دامها را پيش‌بيني كنيد :

طول دوره آبستني در گاوها از 276 تا 295 روز متغير است (4). اگر زمان تلقيح (آبستن شدن) دامها را هميشه ثبت كنيد زمان زايمان را نيز مي‌توانيد پيش‌بيني كنيد؛ بدين‌ترتيب اگر گوساله‌اي قبل از روز 271 آبستني متولد شد بايد سقط‌جنين به حساب بياوريد (2) هرچند كه ممكن است گوساله ظاهراً سالم باشد ولي حتماً در هنگام مشاهده چنين حالتي (زايمان قبل از روز 271 آبستني) گاو زايمان كرده را به همراه گوساله‌اش از بقيه گاوها جدا كنيد و ترشحات زايماني و خون حاصل از زايمان را حتماً از محل دامداري دور كنيد و اقدامات بهداشتي لازم را در مورد آن انجام دهيد؛ بهترين اقدام در مورد جفت گاو زايمان كرد و ترشحات زايماني و حتي گوساله‌اي كه سقط شده (در صورتي كه برده به دنيا بيايد) سوزاندن مي‌باشد و محلي را كه دام زايمان كرده حتماً بايستي با مواد ضدعفوني‌كننده مناسب و به اندازه كافي كاملاً تميز كرد (از جمله ضدعفوني‌كننده‌هاي قابل توصيه مي‌توان به الكل‌ها، آلدئيدها، كلر، كلر هگزيدين، يدوفورها، جانشين‌هاي فنل‌ها و تركيبات آمونيوم چهارتايي اشاره كرد) يا اينكه به‌وسيله شعله‌افكن محل آلوده را به مدت ده دقيقه سوزاند تا هيچگونه ميكروبي در محل زنده نماند كه باعث آلودگي ساير گاوها شود.

مسئله مهم ديگري كه بايد به آن توجه نمود اين است كه پس از جدا كردن گاوي كه سقط كرده يا قبل از روز 271 آبستني زايمان كرده، از مسئولين دامپزشكي منطقه خود درخواست كنيد كه دام شما را مورد آزمايش قرار دهند و مسئولين دامپزشكي نيز پس از خونگيري از دام مشكوك به بيماري و ارسال آن به آزمايشگاه پاسخ خود را مبني بر بيمار يا سالم بودن دام از لحاظ بيماري بروسلوز در مدت حداكثر يك هفته اعلام مي‌كنند و بهتر است در اين مدت شير گاو مشكوك به بروسلوز دور ريخته شود ولي اگر دام شما شير زيادي توليد مي‌كند و شما نيز تمايل داريد از شيرگاو مشكوك به بروسلوز استفاده كنيد توصيه ما اين است كه اين شير را با شير بقيه دامها مخلوط نكنيد و يا به مصرف گوساله‌ها نرسانيد و يا آنرا به بازار عرضه نكنيد چون ممكن است بدين‌ترتيب باعث انتشار آلودگي شويد يكي از راههاي عملي در مورد مصرف شير گاو مشكوك به بروسلوز اين است كه شير را به مدت dBSPL دقيقه بجوشانيد و در حين جوشيدن شير دائماً آنرا هم بزنيد و در اين صورت خطر ابتلا به بروسلوز كاهش مي‌يابد ولي هرگز از بين نمي‌رود پس بهترين توصيه آن است كه شير دام مشكوك به بروسلوز را دور بريزيد. منظور از دور ريختن شير اين نيست كه شير را در هر جايي مثل آبهاي جاري رودخانه‌ها و جويبارها ريخت چون دامنة آلودگي ميكروب بروسلوز خيلي زياد است و م‌تواند حتي دوزيستاني مثل قورباغه را نيز آلوده كند (1). بنابراين وقتي حيوانات و يا انسان از آبهاي آلوده شده مصرف كنند ممكن است به بيماري بروسلوز مبتلا شوند پس بهتر است كه شيردام مشكوك به بروسلوز را در چاه فاضلاب بريزيد.

از خوراندن جنين سقط شده و جفت گاو مشكوك به بروسلوز به سگهاي نگهبان و و سگهاي گله خودداري كنيد (1). چون خوردن اين مواد توسط سگ باعث بيمار شدن حيوان شده و سگهاي بيمار نيز ميكروب را از طريق ادارر، مدفوع و ساير ترشحات بدن خود دفع مي‌كنند و به اين ترتيب آلودگي محيط افزايش ميابد.

در مورد جنين سقط شده و جفت گاو و ترشحات زايماني بهترين راه همان سوزاندن كامل آنهاست.

علايم بيماري در انسان :

دوره كمون (زماني كه ميكروب وارد بدن انسان شد. تا زمانيكه علائم بيماري آشكار مي‌شود) بيماري بروسلوز بسيار متغير است و گاهي تا 7 ماه نيز طول مي‌كنند ولي در اكثر تحقيقات انجام شده دوره كمون بيماري را 3-21 روز ذكر كرده‌اند. علائم بيماري در انسان بسيار متنوع و متغير است و به همين دليل به آن بيماري هزار چهره نيز گفته مي‌شود و حدود 50 تا 90 درصد از افراد مبتلا به بروسلوز تشخيص داده نمي‌شوند (1).

بعلت تنوع زياد علائم بيماري تشخيص بيماري بروسلوز براي پزشكان مشكل است و در بسياري از موارد آنرا با بيماريهاي ديگر مثل آنفولانزا اشتباه مي‌گيرند (1).

بيماري تب مالت در انسان به 3 مشكل حاد، موضعي و مزمن بروز مي‌كند.

بروسلوز حاد :

شكل حاد بيماري معمولاً با علائم : تب، لرز، ضعف، بي‌قراري عمومي، ريزش عرق، سردرد، كمردرد، دردهاي عضلاني و مفصلي،ب ي‌اشتقايي و كاهش وزن شروع مي‌شود و گاهي علائم ديگري مثل تهوع، استفراغ، اسهال، سرفه، سرگيجه، دل‌پيچيه، درد و جراحت گلو، خون دماغ و جوشهاي جلدي وجود دارد كه ممكن است با انواع مسموميتي اشتباه شوند.

معمولاً نيمي از موارد مبتلا به تب مالت با علائم حاد و شديد به پزشك مراجعه مي‌كنند.

بروسلوز موضعي :

بيماري بروسلوز موضعي مي‌تواند در هر محلي از بدن كه ميكروب در انجام قرار گيرد روي دهد ولي ضايعات استخواني، آبسه طحال، عفونت سيستم تناسلي- ادراري، بيماري ريوي و ناراحتيهاي قلبي شايعتر است، ضايعات استخواني معمولاً در مهره‌هاي كمر اتفاق مي‌افتد ميكروب در فضاي ديسكهاي بين مهره‌اي جاي گرفته و هر دو مهره مجاور خود را درگير مي‌كند و باعث كمردرد شديد مي‌شود.

ضايعات قلبي شايعترين علت مرگ و مير بيماران مبتلا به بروسلوز است كه اغلب در مردان رخ مي‌دهد و بيشتر دريچه‌هاي قلبي را درگير مي‌كند، شروع آن بي‌سروصدا بوده و باعث نارسايي قلب و تشكيل لخته در رگهاي قلب مي‌گردد. اين بيماري معمولاً به تعويض دريچه‌هاي قلب و درمان آنتي‌بيوتيكي براي بهبودي نيازمند است.

بيماري تب مالت تأثيرات ويژه‌اي بر سيستم اعصاب مركزي دارد (1)، سردردهاي شديد افسردگي ذهني، عرق شبانه، اختلالات رگهاي خوني دستها و پاها مثل سياه شدن دست و پا، سردي و مرطوب بودن دست‌ها و پاها به عنوان علائم تب مالت در سيستم اعصاب ذكر شده‌اند (9).

بروسلوز مزمن :

بروسلوز مزمن را مي‌توان به صورت بروسلوزي كه بيش از يك سال بطول مي‌انجامد تعريف نمود، شكل مزمن بروسلوز داراي تظاهرات مختلفي بوده و بيماراني را كه ناخوشي عود كنند. با يا بدون عفونت موضعي دارند و همچنين افرادي كه هيچگونه علامت واقعي (تب ندارند) و هيچ دليلي مبني بر بروسلوز حاد ندارند ذكر شود و شكايات بيمار يعني ضعف و كوفتگي بيشتر متناوب و دوره‌اي است.

پيشگيري در انسان :

كليد ريشه‌كني بروسلوز در انسان ريشه‌كني بروسلوز حيواني است كه اينكار را مي‌توان به كمك واكسيناسيون دامها، كشتار دامهاي آلوده به بيماري پاستوريزه كردن شير و ساير محصولات دامي و پرهيز از تماس با بافتهاي بدن حيوان آلوده و محافظت در مقابل راههاي احتمالي ورود ميكروب در افراد در معرض خطر (مثل دامداران، دامپزشكان، كارگران كشتارگاهها و…) به‌وسيله استفاده از دستكش و ديگر وسايل ايمني كاهش داد.

درمان تب مالت در انسان :

هميشه به ياد داشته باشيد كه پيشگيري بهتر از درمان است، به هر حال درمان تب مالت در انسان پس از آزمايشات ميكروب‌شناسي و سرم‌شناسي و تشخيص بيماري، با تجويز آنتي‌بيوتيك آغاز مي‌شود؛ روش درماني 2 گرم تتراسايكلين در روز بطريق خوراكي و به مدت سه هفته مي‌باشد/(1). در افرادي با موارد شديد بيماري تزريق داخل عضلاني يك گرم استرپتومايسين براي مدت دو هفته ضروري است.

در موراد شديد برخي از پزشكان درمانهاي وسيعتري را توصيه مي‌كنند، مثلاً وقتي فرد بيمار دردهاي عضلاني شديد دارد داروهاي مسكن درد براي او تجويز مي‌شود. در آخر به ياد داشته باشيد كه معالجة ناكافي و استفاده ناصحيح از داروهاي تجويز شده توسط پزشك باعث عود تب، برگشت بيماري يا پيشرفت بروسلوز مزمن خواهد شد (1).

منابع فارسي :

1- ذوقي، اسماعيل- بيماريهاي قابل انتقال بين انسان و حيوان، ناشر، شركت سهامي انتشار، صفحات 153-325.

2- فاطمي، سيد احمد- طب داخلي دامهاي بزرگ، ناشر: نوربخش، صفحات 32-96.

3- علوي شوشتري، مرتضي- توليد مثل و مامايي دامپزشكي جلد دوم، صفحات 899-910.

4- محمودزاده، عليرضا- توليد مثل در حيوانات مزرعه‌اي، جلد اول، صفحات 221-240.

منابع انگليسي :

5-Alton. G. G, Jones, L. M., and Pietz, D. E., Laboratory Techniques in Brucellosis, 2nd ed, World Health Organization, Genera, 1975.

6-Berman, D. T., The natural course of bovin brucellosis, in 3rd inter-Am congr. on Bracellosis, World Health Organizationa, Pan American Sanitary Bureau, Washington, D. C., 1995, 104.

7-Doley, T. M., Distribution of Brucella abortus in the body of carrier animals, J. Comp. Pathol. 48, 192, 1985.

8-MC Ewen, A. D., Driestly, F. W., and Faterson, J. D., Anestimate a suitable infective dose of B. abortus for immunization test on cattle, J. Comp. pathol., 52, 116, 1993.

9- Neiland, K. A., Further observation on rangifering bracellosis in Alashan carnivores, J. Wild. Dis., 11, 45, 1975.

10- Roberts, J. P. MC Diarmid, A. and Gleed, P., the present of ergtrol in the fetal fluids of fallow deer (Dama dama), Ros. Vet. 8ci., 20. 254, 1976.

11- Swenson, R. M., Carmichael, L. E., and Candy, K. R., Haman infection with Brucella canis Ann. inter-Med., 16, 435, 1972.

12- Thomsen, A., Experimental studies on the incubation period of infectious abortion in cattle, Br. Vet. J., 106, 41, 1995.

 

                                   باكتري شناسي بروسلا

طبقه بندي:

3 گونه كلاسيك بروسلارا بر اساس معيارهايي طبقه بندي كرده اند كه از مطالعات چنين به دست آمده است كه:

1.     احتياج به co2 براي رشد

2.     توليد سولفيد هيدروژن

3.     توانايي رشد محيطهايي كه داراي آنيليني خاصي هستند

4.     انعقاد در آنتي سرمهايي كه اختصاصي از طريق جذب شدن به وسيله ي محلول هاي معلق هترولوگ

و ناهمگون

خصوصيا ت سه گونه ي كلاسيك بروسلادر جدول توصيف شده است

 

 

براي تشخيص بوسلوز دو روش وجود دارد:

1.استفاده از کشت خون، مغز استخوان و ساير ترشحات بدن براي بدست آوردن و اثبات وجود باکتري .

2. سنجش پادتن مخصوص بروسلا که بدن براي مقابله با آن از خود توليد مي کند و توليد آن نشانه ورود ميکروب بروسلا به بدن مي باشد. البته در صورت استفاده از اين روش نياز به 2 نمونه خون مي باشد که بفاصله دو هفته از هم تهيه شده باشند

كشت نمونه ها:

در صورتي كه مشكوك به بروسلوز هستيم بايد آزمايشگاه ميكروبيولوژي را آگاه نمائيم تا جهت اثبات آن از محيط  كشت مناسب، استفاده نمايند و احتياط  هاي لازم به هنگام تماس با نمونه هائي كه احتمالا حاوي بروسلا هستند را بعمل آورند.

تشخيص قطعي بروسلوز، با يافتن ارگانيسم ها در نمونه خون، مايعات بدن و نمونه هاي بافت، حاصل ميشود. بطوري كه در مبتلايان به بروسلوز حاد ناشي از گونه مليتنسيس كشت خون در 70% موارد و كشت مغز استخوان در 90% موارد، مثبت ميگردد. البته كشت خون در مبتلايان به بروسلوز تحت حاد ناشي از گونه مليتنسيس، با شيوع چنداني مثبت نميشود ولي انجام آن قابل توصيه است. ضمنا در عفونت ناشي از بروسلا آبورتوس، كشت خون حتي در بهترين شرايط، در اغلب موارد منفي ميشود. در صورت امكان بايد از محيط  كشت  Castanedae  كه نوعي محيط     Biphasic  است استفاده، نمائيم . شايان ذكر است كه كشت مغز استخوان، حتي در صورت منفي بودن كشت خون، ممكن است مثبت باشد و تا مدتي پس از دريافت آنتي ميكروبيال نيز مثبت باقي بماند و در مجموع، با پيشرفت بيماري از شيوع باكتريمي كاسته ميشود و لذا ممكن است ارگانيسم ها را تنها بتوان از عقده هاي لنفاوي آلوده يا گرانولوم هاي موجود در كبد و طحال و استخوان يافت نمود و در مجموع، فقط  20 -  15% موارد بروسلوز را ميتوان بوسيله كشت نمونه ها به اثبات رساند و اغلب موارد بيماري بوسيله تست هاي سرولوژيك، تشخيص داده ميشود. در صورتي كه محيط  كشت كاستانيدا در دسترس نباشد ميتوان از محيط  كشت معمولي حاوي بروس سرم دكستروز ، استفاده نمود و از آزمايشگاه، خواست هفته اي دو مرتبه از اين محيط، به محيط  آگار  SD  كشت دهند و از آنجا كه بروسلا به كندي در محيط  كشت، رشد مي كند بايد نمونه را به مدت حداقل 8ـ6 هفته انكوبه كنيــم، هر چند با بهره گيـــري از سيستـم راديومتريك ، (نظير  BACTEC  و ايزولاتور Dupont)  مي توان ارگانيسم هاي كشت داده شده را در عرض كمتر از 10 روز، جدا نمود. تشخيص فرضي گونه هاي مختلف بروسلا براساس ويژگيهاي مرفولوژيك و سرولوژيك، ممكن ميباشد ولي تشخيص قطعي آنها نيازمند شيوه هائي نظير متابوليسم اكسيداتيو ، فاژتايپينگ و ژنوتايپينگ، ميباشد. ضمنا بايد توجه داشته باشيم كه گاهي بروسلاها در آزمايشگاه با ارگانيسم هائي نظيرMoraxella phenylpyruvica  ممكن است اشتباه شوند.

ايمونولوژي

حدود 10-7 روز پس از شروع عفونت تجربي در حيوانات آزمايشگاهي، سيتوكين هاي توليد شده بوسيله سلول هاي حساس شده، ماكروفاژ ها را فعال مينمايند و بدين ترتيب ماكروفاژ ها كفايت بيشتري رابه منظور كشتن ارگانيسم هاي داخل سلولي، كسب مينمايند و در همين موقع گرانولوم هائي در كبد و طحال حيوان آلوده، تشكيل ميشود و واكنش حساسيت تاخيري عليه آنتي ژن هاي بروسلا تكامل مي يابد.

 به طوركلي عوامل هومورال، ممكن است در دفاع ميزبان در مقابل بروسلا ها اهميت داشته باشد، بطوري كه حتي در غياب آنتي بادي هاي آگلوتينه كننده اختصاصي، سرم طبيعي انسان براي ارگانيسم هاي بروسلائي، داراي خاصيت باكتريسيدال است. البته بروسلا آبورتوس، در مقايسه با گونه مليتنسيس، در مقابل ليز سرمي، حساستر مي باشد و ضمنا ممكن است ارگانيسم هاي داخل سلولي، از اثرات كشنده سرم، در امان بمانند و همچنين آنتي بادي هاي آگلوتينه كننده اختصاصي موجود در سرم، داراي خاصيت اپسونيزه كننده هستند ولي در ارتباط  با بروزايمني محافظت كننده نمي باشند.

 فاگوسيت هاي مونونوكلئر و ايمني سلولر در مبتلايان به بروسلوز، داراي نقش حياتي ميباشند وحتي ابتلاء به عفونت ناشي از ليستريا مونوسيتوژنز و مايكوباكتريوم توبركولوزيس، در حيوانات، با تحريك ايمني سلولر، باعث مقاومت در مقابل بروسلوز، ميگردد و از طرفي حساسيت مبتلايان به هوجكين و ساير لنفوم ها نسبت به بروسلوز، بيشتر است و ميزان بروز بروسلوز در اين بيماران، افزونتر ميباشد.

گرچه گاهي بروسلوز، عود مينمايد و يا باعث ايجاد ضايعات چركي مزمن ميگردد، ولي ابتلاء به اين بيماري، معمولا باعث ايجاد مصونيت در مقابل عفونت مجدد، ميشود.

 بطور خلاصه ابتلاء به بروسلوز حاد و تلقيح واكسن زنده ضعيف شده بروسلا باعث بروز، پاسخ ايمني هومورال و سلولي ميشود و در حيوانات آزمايشگاهي، پاسخ آنتي كري اختصاصي، موجبات برداشت سريع بروسلا ها بوسيله سلول هاي فاگوسيتيك را فراهم مي نمايد و منجر به كاهش تعداد ارگانيسم هاي، زنده در كبد و طحال ميگردد ولي جهت ريشه كني ارگانيسم هاي داخل سلولي، نياز به ايمني سلولر، ميباشد و پاسخ ايمني، تحت تاثير عواملي نظير ويرولانس سويه هاي عفونتزا، تعداد باكتري هائي كه وارد بدن ميشوند، سن، جنس، حاملگي، مصرف آنتي ميكروبيال ها و وضيعت ايمني ميزبان، واقع مي شود. 

 

جدول5 مقايسه بيماريزائي گونه هاي مهم بروسلا

 

 

بطور كلي در بسياري ازموارد، تعداد ارگانيسم هاي مهاجم بروسلائي، زياد نبوده، دفاع بدن، قوي است گرانولوم هم تشكيل نميشود و بهبودي، حاصل ميگردد. ضمنا حتي زماني كه تعداد ارگانيسم ها زياد باشد با درمان سريعي كه طي 4 -  3 هفته پس از شروع عفونت، آغاز گرديده و به مدت 8 -  4 هفته ادامه يابد گرانولوم هاي كوچك، سريعا از بين ميروند و بهبودي كاملي حاصل ميشود ولي در صورتي كه تعداد ارگانيسم ها زياد باشد و تحت درمان، قرارنگيرد گرانولوم هاي كوچك، به يكديگر پيوسته گرانولوم هاي بزرگتري را تشكيل مي دهند كه سرانجام، چركي شده بصورت منبعي براي باكتريمي هاي مكرر بعدي درمي آيند. 

 

منابع فارسي :
1- ذوقي، اسماعيل- بيماريهاي قابل انتقال بين انسان و حيوان، ناشر، شركت سهامي انتشار، صفحات 153-325.
2- فاطمي، سيد احمد- طب داخلي دامهاي بزرگ، ناشر: نوربخش، صفحات 32-96.
3- علوي شوشتري، مرتضي- توليد مثل و مامايي دامپزشكي جلد دوم، صفحات 899-910.
4- محمودزاده، عليرضا- توليد مثل در حيوانات مزرعه‌اي، جلد اول، صفحات 221-240. 

 

منابع انگليسي                                                                                                                                                  :               
5- Alton. G. G, Jones, L. M., and Pietz, D. E., Laboratory Techniques in Bracellosis, 2nd ed, World Health Organization, Genera, 1975.
6- Berman, D. T., The natural course of bovin brocellosis, in 3rdinter-Am congr. on Bracellosis, World Health Organizationa, Pan AmericanSanitary Bureau, Washington, D. C., 1995, 104.
7- Doley, T. M., Distributionof Bracella abortas in the body of carrier animals, J. Comp. Pathol. 48, 192, 1985.
8- MC Ewen, A. D., Driestly, F. W., and Faterson, J. D., Anestimate asaitable infective dose of Br. abartus for immunization test on cottle, J. Comp. pathol., 52, 116, 1993.
9- Neiland, K. A., Further observation on rangiferingbracellosis in Alashan carnivores, J. Wild. Dis., 11, 45, 1975.
10- Roberts, J. P. MC Diarmid, A. and Gleed, P., the present of ergtrol in the fetal fluidsof fallow deer (Dama dama), Ros. Vet. 8ci., 20. 254, 1976.
11- Swenson, R. M., Carmichael, L. E., and Candy, K. R., Haman infection with Brucella canisAnn. inter-Med., 16, 435, 1972.
12- Thomsen, A., Experimental studies on theincubation period of infectious abortion in cattle, Br. Vet. J., 106, 41, 1995

 

 

 

 

لپتوسپيروز ( بيماري ويل ، خونريزي يرقاني ، تب كانيكولا ، تب كاركنان در مزرعه گاوهاي شيري)

عامل :

اسپيروكت ، لپتوسپيرا .لپتوسپيراي بيماريزا متعلق به گونه هاي لپتوسپيرا اينتروگانس است كه به بيش از 200 سروار تقسيم مي شود . حاملين طبيعي و اصلي براي عفونت انساني متفاوتند با سرووارهاي : لپتوسپيرا كانيكولا در سگها ، لپتوسپيرا  هارجو در گاوها ، لپتوسپيرا  پومونا در خوك ودر گاو، لپتوسپيرا ايكترهموراژيا در موشها (رت) .

حاملين و منتشر كننده ها :

رت ها ، موشها ، موش كور ، موش صحرائي ، موش خرما ، خرگوشها ، هامستر ، خزندگان ، پريماتها حيوانات اهلي و سگها حاملين بيماري هستند . 40% از سگهاي ولگرد از نظر آزمايشات سرولوژيكي مثبت بودند . رت ها و موشها عموما" ميزبان      گونه لپتوسپيرا . بالوم هستند . عفونت در موشها مي تواند تا آخر عمر مخفي باقي بماند . جوندگان تنها گونه حيواني هستند كه مي توانند بيماري لپتوسپيرا را منتشر سازند بدون بروز علائم كلينيكي . انتقال از حيوانات آزمايشگاهي هنگامي كه حيوانات آلوده دستكاري شوند فقط بروز مي كند .

شيوع لپتوسپيروز تا حدود زيادي مربوط به عوامل محطي بوده كه معمولا در سطح وسيعي از منطقه منتشر ميشود در اكثر كشورها ناقل اصلي باكتري حيواننات وحشي از قبيل جونده گان كوچك جوجه تيغي و ساير پستان داران هستند بقاياي لپتوسپيرا درطبيعتتا حدود زيادي بستگي به شرايط متعادل رطوبت گرما و اسيديته آب و خاك دارد شرايط مناسب براي رشد آن در مناطق استوايي تمام فصول سال بوده ودر مناطق معتدل اواخر تابستان و پاييز ميباشد اين باكتري مقاومت در برابر خشكي نور افتايب محيط قليايي و يا تغييرات زياد در اسيديته خنثي ندارد

اگر چه واكنشهاي سرولوژي نسبت به لپتوسپيرا پومونا ولپتوسپيرا گريپوتيفوزا در گاوهاي اكثر كشورهاي اروپايي به جز انگلستان يافت ميشود

اما ابتلاي كلينيكي اين دامها تا كنون گزارش نشده است .اخيرا در اكثر نشريات اهميت و شدت شيوع بيماري توسط باكتري هاي هبدو مادي در انگليس ايرلند و استراليا گزارش شده است .اعزاي اين گروه معمولا ايجاد سقط جنين وورم پستان ميكنند به طور ا زمايشي نيز در تليسه آبستن نيز سقط جنين ايجاد شده است .

انتقال :

 دستكاري حيوانات آلوده ، دستهاي آلوده ، تماس ادرار با خراش بدن ، گرد و غبار در هنگام تمييز نمودن قفس  انتقال صورت مي گردد . انتقال به انسان از طريق ادرار صورت مي گيرد . ارگانيسم از طريق آسيب هاي پوستي و بافت ملتحمه چشم ممكنست به بدن وارد شود .بعضي مواقع انتقال عفونت از طريق حمام كردن و شنا كردن در آب آلوده گزارش گرديده است .

بيماري در حيوانات :

 در گاو ، تب و كم اشتهائي با كم شدن شير و افزايش التهاب پستان اتفاق مي افتد .گاوهاي آبستن سقط و جفت ماندگي را نشان مي دهند .همچنين زردي خفيف و كم خوني شديد همراه با بزرگ شدن و ترد شدن كبد و آماس كليه رخ مي دهد . در خوكها عفونت تحت كلينيكي عموميت دارد  اگر چه آن مي تواند باعث سقط و تولد بچه خوكهاي ضعيف شود .در سگها و  گربه ها ، تورم روده و معده ، زردي و نفريت ممكنست اتفاق بيفتد .

به دليل لانه گزيني اين باكتري در كليه حيوانات مبتلا مقادير زيادي باكتري توسط ادرار اين گونه حيوانات ناقل دفع ميشود .اسيديته ادرار نشخوار كننده گان محيط مناسبي براي زندگي اين باكتري ميباشد

عفونت معمولابه دليل تماس با محيط آلوده شيوع پيدا كرده و مخصوصا آب آلوده نقش مهمي در چرخه بيمايري دارد .اين باكتري از طريق پوست به خصوص زخمهاي سطحي مخلط دهان و پرده ملتحمه چشم به داخل بدن راه يابد به وسيله نيش حشرات جفت گيري و بالاخره خوردن گوشت آلوده توسط حيوانات شكار چي نيز بيماري انتقال ميابد.

بيماري زايي در دام

پس از طي دوره كمون بيماري لپتوسپيرمي ايجاد شده وعلائم تب يرقان و تغيير رنگج ادرار در حيوانات مشاهده ميشود .باكتري در جفت حيوان آبستن ويا لوله هاي ادراري كليه دام لانه گزيني مينمايد

 

بيماري در انسان :

روندي از حالت خفيف تا شديد دارد .بيماري دو فازي 1.  ضعف ، سردرد ، ميالژي(درد عضله ) ، بيقراري ، تب و لرز در انسان مي باشد . 2. لكوسيتوز ، اركيد  درد ناك ( بيضه ها معمولا" بزرگ نمي شوند ) زردي شديد .

لپتوسپيروز يرقاني شديد ترين شكل بيماري است كه با تخريب كليه ها ، اختلال در عمل كبد و اختلال در سيستم روحي بدن ، افت فشار خون و سرعت مرگ 5-10% بروز مي كند .

تشخيص :

در هر كدام از بيماريها ، ارگانيسم ممكنست توسط آزمايشات دارفيلد از خون بيماران يا توسط كشت مشخص مي شود .  يك تشخيص سريع با تست الايزا انجام مي گيرد .لپتوسپيرا فقط از مدفوع موشهاي بالغ مي توان جدا نمود .

درمان :

پني سيلين يا تتراسايكلين .

جلوگيري و كنترل :

واكسيناسيون در گاوها ، خوكها ، و سگها . در آبهاي راكد شنا نكنيد و از آبهاي راكد ننوشيد .كارگران لباسها و چكمه هاي مناسب بپوشند .جوندگان را كنترل كنيد . زمين ها را زهكشي كنيد .

نويسنده : دكتر ميشل اس رند

مترجم : عزيز دولتخواه

 

 

ليستريوز                                                                                                                                                    

گونه هاي ليستريا به صورت گسترده اي در محيط پخش شده اند و به مدت طولاني در محيط زنده باقي مي مانند.ليستريا ها گونه هاي متعددي دارند و به نظر مي رسد كه تنها ليستريا مونو سيتوژنز است كه ايجاد عفونت مي كند.

 

آلودگي هاي  ليستريايي در مقايسه با ساير آلودگي ها با منشا غذايي از جمله سالمونلا ها و كامپيلوباكتر ها كمتر روي مي دهد اما از لحاظ باليني ممكن است شديدتر باشد.

 

ليستريا مونوسيتوژنز .باسيل كوچك گرم مثبتي است كه در محيط هاي كشت متنوع رشد مي كند اين ارگانيسم مي تواند در محدوده دمايي گسترده اي رشد  كند0 تا 45 درجه. همچنين اين ارگانيسم مي تواند در  دماي يخچال به آهستگي تكثير يابد و مانع رشد ساير عوامل بيماريزا با منشا غذايي گردد.اين توانايي زنده ماندن و رشد در دماهاي پايين باعث مي شود تحمل دمايي بيشتري داشته باشد اما با پخته شدن و پاستوريزاسيون از بين مي رود.

حاملين و انتشار :

از ماهي ، پرندگان ، خوكها ، اسبها ، نشخواركنندگان ، موش خرما ، موش صحرائي ، خرگوش و چينچيلا جدا گرديده است.منبع عفونت حاملين علوفه ، آب و علوفه تازه مي باشد . استفاده از علوفه به عنوان غذا اغلب باعث انتشار بيماري ليستريوز در حيوانات مي شود

بيماري در حيوانات :

به دو شكل وجود دارد ، مننگوانسفاليتي و احشائي . اول علائم عصبي با كندي و خواب آلودگي اتفاق مي افتد . رها شدن آب از دهان و عدم اشتها بروز مي كند .در مرحله بعد انحراف سر و تمايل به چرخاندن سر وجود دارد . فلجي و بعد مرگ اتفاق مي افتد . شكل احشائي شامل سقط و جفت ماندگي مي شود .در مغز آبسه هاي كوچكي بوجود مي آيد . آسيب هاي فرم احشائي شامل : نكروز در كبد ، طحال و قلب مي شود .تشكيل آبسه در چشم باعث كوري مي شود . وقوع مرگ بسيار بالاست و ميزان شيوع 30-3% مي باشد.

تشخيص :

كشت و جداسازي نياز است . تست هاي سرولوژيكي جوابگو نيست زيرا با ديگر گونه هاي باكتريها واكنش تقاطعي مي دهد .

درمان :                                               

آمپي سيلين بعلاوه آمينوگليكوزيد يا تري متوپريم – سولفامتاكسازول

 

                                                                                                                                                                                                           

                                                                                                             

                                                   سالمونلا          

 

 

سالمونلادر گاو:

سالمونلا دابلين يكي از مهمترين سروتيپهايي است كه در ارتباط با سقط جنين دام در انگلستان شيوع دارد.

گاوها در تمام ينين از طريق خوراكي ويا تنفسي مبتلا شده و ممكن است به صورت تحت حاد زماني كه با مرگ و مير زياد و سقط جنين همراه باشد به صورت حاد ميتواند بروز نمايد .باكتري در كيسه صفرا و يا غدد لنفاوي گاو مبتلا لانه گزيني كرده و به طور مداوم يا متناوب توسط مدفوع دام دفع ميشود اما در صورت ي كه بدون بروز اسهال سقط جنين انجام شود ترشح باكتري در مدفوع موقتي خواهدبود.

ميزان حدت:

بيماري به عوامل مختلفي بستگي دارد: سن دام استرس ناشي از زايمان ووجود بيماري ثانويه مثل فاسيلوز نام برد .اكثر سقط جنينهاي سالمونلايي بين ماههاي تير و آبان اتفاق مي افتد اگر چه سالمونلا تيفي موريوم و ساير سالمونلا ها ممكن است در گله باقي بماند اما دفع مداوم آنها معمولا صورت نمي گيرد استرس ناشي از زايمان مهمترين عامل بروز علائم ميباشد سالمونلا تيفي موريوم ار طريق گوساله ها و عوامل محيطي به خصوص آب الوده به گله را پيدا كرده وبالاخره ساير سالمونلا ها از طريق مواد غذايي با آ بهاي سطحي آ لوده باعث شيوع سالمونلوز در گله هاي سالم ميشود

بيماري زايي:

مكانيزم سقط جنين در گاو هاي ناقلي كه علائم كلينيكي نشان نميدهند مشخص نشده است. در مطالعاتي كه بر روي موش صحرايي انجام گرديد مشخص شد تغييراتي كه در جفت متعاقب تزريق سالمونلا ايجاد مي شود مشابه تغييراتي است كه به واسطه اندو توكسين باكتري گرم منفي ايجاد ميگردد مهم ترين عارضه كاهش و قطع جريان خون در جفت مي باشد.

تعداد ده به توان هشت باكتري باعث سقط جنين در تمام تليسه ها شده و متعاقب آْن يك دوره تب 8تا11 روزه پس از سقط ايجاد ميشود لذا ثابت ميشود سقط جنين سالمونلايي نمي تواند باعث ان استروس يا عقيمي شود .

در يك بررسي مشخص شده كه خوراندن 1000متاسركر فاسيولا هپاتيكا به گاو حساسيت حيوان را نسبت به ابتلاي به سالمونلا دابلين كه 12 هفته بعد داخل وريد حيوان تزريق ميشود بالا ميبرد .

تشخيص:

سقط بدذون علائم  بيماري ويا اسهال انجام گيرد حيواناتي كه به صورت ناقل ميكرب را از خود دفع ميكنند در صورت عفونت رحم ميتواند باكتري را از ترشحات اندام تناسلي  آنان  جدا نمود .بيماري بر اساس جدا سازي باكتري و يا ج فت تشخيص داده ميشود .

آزمايشات سرو لو‍ژي نيز همراه با آزمايشات باكتريو لوژيكي با استفاده از آنتي سرمهاي oوhانجام ميگردد معمولا ترشح باكتري توسط مخاط مهبل شير و مدفوع پس از سقط جنين هاي ناشي از سالمونلا دابلين موقتي ميباشد وعيار آگلو تينين سرم  اغلب در هفته پنجم پس از سقط نزول ميكند.

سالمونلادر گوسفند:

سروتيپ گوسفندي سالمونلا آبورتوس نوع گوسفندي مهمترين عضو از گروه سالمونلا است كه در اكثر كشورها ايجاد سقط جنين در اين حيوانات ميكند.اگرچه در سالهاي اخير ميزان وقوع بيماري در انگلستان كاهش يافته است اما در سال 1976سالمونلا دابلين 1/9درصد سالمونلا تيفي موريوم 3/33درصدد وساير سروتيپها5/54درصد باعث ايجاد سالمونلوز در گوسفند شدند .

متداولترين عامل سقط جنين در گوسفند سالمونلا آبورتوس نوع گوسفندي ميباشد سالمونلا آبورتوس نوع گوسفندي خهواتزي و گرم منفي ميباشد شكل آن ميله اي به طول 2تا3 ميكرون وعرض آن5/0ميكرون است.

بر روي محيط كشت خوني رشد ميكند اما بهتر است براي جدا سازي ابتدا نومنه را درمحيط مايع كشت داد وسپس در محيط اختصاصي جامد خون را جدا نمود بهترين محيط كشت آگار بارتمن –برليان گرين –فنل رد –كافمن ميباشد .

رشد باكتري خيلي سريع نبودهومعمولا48ساعت بعدازكشت پرگنه هاي آن مشاهده ميشود تخمير قند ها به كندي صورت ميگيرد واز نظر گروه بنديسالمونلا آبورتوس نوع گوسفندي متعلق به گروه ب سالبمونلا با آنتي ژنهاي O،4،12 ميباشد .

در خصوص نحوه انتقال بيماري اختلاف عقيده وجود دارد دانشمندان ايتاليايي با يافتن پاد تن هاي اختصاصي در خون قوچ چنين نتيجه گرفتند كه بيماري از طريق جفت گيري منتقل ميشود چنين به نظر ميرسد كه معرفي باكتري در يك گله پاك و عاري از بيماري بوسيله ميشهاي آبستن مبتلا انجام ميشود اما كار بر روي شناسايي گوسفندان ناقل نتايج ضد ونقيض داده است دربلعضي موارد چند ماه پس از مبتلا نمودن ميش با سالمونلا آبورتوس نوع گوسفندي توانسته اند باكتري را در كشتارگاه از كيسه صفراوي حيوان جدا نمايند همچنين موفق شده اند باكتري را از مهبل و مدفوع ميش در مدتا زمانهاي مختلف پس از ابتلا به صورت طبيعي و يا آزمايشي جدا نمايند بنابراين نقش حيوانات ناقل در رابطه با همه گيري شناسي بيماري هنوز مشخص نيست احتمال انتقال از طريق مرتع آلوده نيز مد نظر بوده است اما دانشمندان موفق نشده اند باكتري از مرتعيب كه به طور مصنوعي آلوده شده بود 6هفته بعد جدا نمايند .

شرايط نا مساعد جوي كمبود ويتامين آو فقر غذايي عوامل مستعد كننده سقط جنين هاي سالمونلايي در گوسفند ميباشد.

بيماري زايي در گوسفند:

معمولا فاصله زماني كمي بين مرگ جنين وسقط آن وجود دارد و جراحات مخصوص ابتلا به سالمونلوز نيز مشاهده نميشود اغلب زخمي شدن پرده كوريون مشابه سقط جنين ناشي از كلاميديا ديده ميشود در بره هاي بزرگ كه با فرم سپتيسمي بيماري تلف ميشئند علائم بزرگي و خيز غدد لنفاوي پرده روده بند و خون ريزي بر روي كليه ها و برون شامه قلب قابل روئت است

ميكروب سالمونلا:

 چنانچه آب يا غذا به اين باكتري آلوده شود به افراد سالم يا حيوانات ديگر منتقل مي شود. سالمونلا انواع مختلفي دارد. يك دانشمند آمريكايي بنام سالمون اين باكتري را كشف كرد لذا به سالمونلا معروف شد. بعضي آنتي بيوتيكها مي توانند اين باكتري را در بدن از بين ببرند. مواد ضدعفوني كننده هم اين باكتري را نابود مي كنند. چنانچه اين باكتري در شير وجود داشته باشد، با پاستوريزه كردن از بين مي رود.واكسن موثري براي ابتلا به باكتري سالمونلا وجود ندارد.

عفونت با ميكروب سالمونلا را چگونه تشخيص مي دهند؟

عوامل زيادي مي توانند ايجاد تب و اسهال  نمايند لذا براي تشخيص اينكه كدام ميكروب يا ويروس اين علائم را ايجاد نموده لازم است آزمايش مدفوع و كشت آن انجام گيرد و از طريق شناخت علائم باليني امكان تشخيص قطعي عفونت با ميكروب سالمونلا مقدور نيست.

عفونت روده اي با ميكروب سالمونلا در عرض پنج تا هفت روز، خود به خود بهبود يافته و معمولا نياز به درمان خاصي ندارد مگر اينكه بيماري شديد باشد. عفونت روده اي با سالمونلا نياز به تجويز آنتي بيوتيك ندارد. چنانچه اين باكتري ايجاد بيماري حصبه يا عفونت خون (سپتي سمي) نموده باشد و يا اگر بيمار شيرخوار باشد يا اينكه ايمني بدن او مختل باشد، نياز به تجويز آنتي بيوتيك مناسب خواهد داشت. در مواردي كه اسهال ناشي از عفونت روده اي شديد باشد نياز به جايگزيني آب و املاح بصورت ORS (سرم خوراکي) و يا مايع درماني تزريقي خواهد داشت.

تعداد دقيق افرادي كه هر سال توسط اين باكتري بيمار مي شوند مشخص نيست ولي سالانه ميليونها نفر در سرتاسر جهان بوسيله اين باكتري بيمار مي شوند. عفونت با سالمونلا در تابستان شايعتر است و بچه ها بيشتر در معرض ابتلا مي باشند.

تشخيص:

مرگ ومير بره ها يكي از عوامل شيوع بيماري ميباشد بعضي از بره ها كه زنده به دنيا مي آيند  ممدت كوتاهي پس از زايش ميميرند و بعضي ديگر كه كاملا سالم هستتند در كمتر از 24 ساعت به طور ناگهاني تلف ميشوددرساير برهها علايم اسهال و از دست دادن ناگهاني وزن بدن مشاهده مي شود. ميش ها به دليل ابتلا به تورم رحم ممكن است تلف شوند. ضمنا ميش هايي كه يك بار سقط مي كنند نسبت به بيماري مصون مي گردند. در گسترش هاي رنگ آميزي شده از محتويات معده جنين سقط شده يا جفت تعداد زياد باكتري مشاهده مي شود. ضمنا با استفاده از سرم اختصاصي گوسفند مصون مي توان آزمايش ايمنوفلوروسنت با موفقيت انجام داد.با ازمايش انعقاد سرم ميتوان به راحتي صعود عيار آنتي ژن اختصاصي Hرا مدت كوتاهي پس از ابتلاي دام تشخيص داد عيار مربوطه معمولا 3ماه پس از سقط سريعا كم ميشود دقت زياد در تعبير نتايج آزمايشات سرولوژي لازم ميباشد زيرا در سرم تعدادزيادي از ميشهاي يك گله در مناطقي كه بيماري معمولا اتفاق نمي افتد آگلو تينين اختصاصي وجود دارد .

باکتري شناسي سالمونلا:

اين باکتري باسيل گرم منفي - بدون اسپور - فاقد کپسول - متحرک وداراي فلازل پري تريش است . در اين جنس فقط سالمونلا گاليناروم وپولوروم بدون حرکت مي باشند . سالمونلا ها هوازي و بي هوازي اختياري هستند

تشخيص آزمايشگاهي

بررسي ميکروسکوپي مستقيم

در عفونت گاستروآنتريت سالمونلايي درصورتيکه اسمير مستقيم مدفوع بررسي شود گلبولهاي سفيد درمدفوع اسهالي ديده مي شود

کشت

براي تشخيص تب تيفوئيدي قبل از تجويز آنتي بيوتيک از بيمار نمونه جهت انجام کشت بايد گرفته شود

انواع محيط کشت

محيطهاي مغذي: مانند آگار خوندار کلنيهاي سالمونلا اغلب بزرگ به قطر2 تا 3 ميليمتر به رنگ خاکستري باسطح محدب ومرطوب پس از 24ساعت در دماي37درجه سانتيگراد ديده مي شود .

محيطهاي انتخابي : مانند محيطهاي کشت بريليانت گرين, بيسموت سولفيت ,HEA - SS اين محيطها مانع رشد کلي فرمها مي گردد وسالمونلاهادر اين محيط ها رشد مي کنند XLD

 

محيطهاي انتخابي وافتراقي : مانند محيطهاي مک کانکي, محيطEMB وDCA(دزوکسي کولات سيترات) کلنيهايي که روي اين محيطها نمايان مي شوند به علت عدم تخمير لاکتوز بي رنگند

محيطهاي غني کننده : مانند محيط سلنيتF , محيط مايعGN اين محيطها از رشد باکتريهاي گرم مثبت جلوگيري به عمل آورده و سرعت تکثير سالمونلا و شيگلا دراين محيطها افزايش پيدا مي کند

الف) کشت مدفوع :

روش کار :نمونه مشکوک رابروي محيط مک کانکي يا EMB وSS وهمچنين بروي محيطهاي غني کننده مانند سلنيتF ياGN بريليانت گرين - بيسموت سولفيت آگار کشت داده و دردماي 37درجه سانتيگراد به مدت 24ساعت نگهداري کنيد .در روزبعد ازمحيطهاي سلنيتFياGN

نيز بر روي محيطهاي کشت مناسب رپيليکاز داده مي شود .از کلنيهاي مشکوک (بي رنگ)وSH2دار مي توان جهت تستهاي بيوشيميايي استفاده کرد .

براي تشخيص بايد از کلنيهاي سالمونلا بر روي محيطهاي کليگر کشت داد که پس از 24ساعت به صورت آلکالن-اسيد(تخمير لاکتوز منفي وتخمير گلوکز مثبت)ظاهر مي شود

تمام سالمونلاها بجز پاراتيفي Aدرمحيط کليگر ايجاد SH2 وتست اوره درسالمونلا منفي است وتست IMVIC درمورد سالمونلا تيفي و پاراتيفي Aبه صورت از چب به راست --+- ودر سالمونلا پاراتيفي B وC وتافي موريوم به صورت +-+- است .

نکته: سالمونلاتيفي در صورت مزمن شدن معمولا درکيسه صفرا کولونيزه شده وتکثير پيدا مي کند  واز طريق مدفوع دفع ميشود لذا در موارد مزمن مي توان سالمونلا راازکشت مدفوع جدا کرد

براي حصول نتيجه بهتر بايد هنگام آزمايش از مسهل نمکي استفاده کرد تا کيسه صفرا تخليه گردد

نکته : درموارد مشکوک به تب تيفوئيدي ازخون بيمارجهت انجام کشت نمونه گرفته مي شود ودرعفونتهاي گاستروآنتريت نمونه مدفوع جهت کشت استفاده مي شود

روش انجام تست : براي انجام تست سرولوزيک بايد ازباکتري موردآزمايش شيرابه يکنواختي در سرم فيزيولوزي  تهيه کرد وسپس يک قطره از آنرا با يک قطره آنتي سرم o(آنتي زن سوماتيک) روي لام شيشهاي مخلوط نمود بروز آگلوتيناسيون قابل مشاهده با چشم غير مسلح پس از يک تا دودقيقه تست مثبت رانشان مي دهد .

نکته : اگر باکتري با هيچ يک از آنتي سرمهاي oآگلوتيناسيون ندهد دليل بروجود آنتي زن کپسولي يا آنتي زنVi ذرسالمونلا تيفي -سالمونلا آنتريديس وپاراتيفي cاست که روي آنتي زن سوماتيک را پو شانده است

ب) کشت خون :

براي کشت خون در حدود10ميلي ليتر ازخون بيمار رادرهنگام تب گرفته ودر محيطtrypticase  soy Brothتلقيح کرده براي مدت 24 ساعت در دماي 37 درجه سانتيگراد نگهداري نماييد وسپس به محيط کشت جامد منتقل کنيد و توسط تستهاي بيوشيميايي کلني مشکوک را بررسي کنيد . در موارد تب تيفوئيدي در90 درصد ازموارد کشت خون درهفته اول بيماري مثبت است

ج)کشت ادرار :

براي کشت ادرار بايد ادرار رادر دور 2500تا3000 به مدت 20 تا 30 دقيقه سانتريفوز کنيد و سپس مايع روي را دور ريخته و به وسيله آنس از رسوب ته لوله نمونه برداري کنيد . در سطح پليتهاي حاوي محيط کشت جامد ودرمحيط سلنيتfکشت داده و همچنين تستهاي بيوشيميايي را نيز انجام داد

نکته : توليدsh2در سالمونلا تيفي به شکل حلقه يالکه سياهرنگ درحدفاصل  قسمت شيبدار وبخش استوانه محيط کليگرآيرون آگار ديده مي شود .

نکته : سالمونلا تيفي برروي محيط بيسموت سولفيت آگار (ويلسون-بلر) کلنيهاي سياه با جلاي فلزي ايجاد مي کند .

نکته : براي افتراق سالمونلا از سيتروباکتر از تست ليزين استفاده مي شود (سالمونلا LDC+وLDA - مي باشد)

جداسازي سالمونلا                                                                       
براي كشت نمونه ها جهتغني سازي باكتري از محيطهاي غني كننده همچون بافر آب پپتونه استفاده مي شود . سهمحيط مغزي انتخابي كه معمولاً مورد استفاده قرار مي گيرند شامل آبگوشهاي سلنيت ـسيترات ، تترا تيونات و  راپاپورت ـ  واسيلياديس  (RV )  مي باشند (6) با افزونآنتي بيوتيكهايي مانندنووبيوسين يا رنگهايي مانندبريليانت گرين مي توان محيط ها راانتخابي تركرد . براي كشت از نمونه هاي آلوده مانند مدفوع ، سواب كلواك ، نمونه هايمحيطي يا كشت مجدد از محيط پيش مغذي ، از محيطهاي مايع مغذي مثل RV استفاده مي شود . در اين حالت ، نمونه به نسبت     به محيط RV منتقل مي شود (1). براي جدا سازيسالمونلا ، استفاده از حداقل دو محيط جامد توصيه مي شود . محيط هاي جامد رايجعبارتند از : آگار مك كانكي ،دئوكسي كلات سيترات آگار (DCA ) كه پرگنه هاي سالمونلابر روي آن بي رنگ به نظر مي رسند و در آگار بريليانت گرين پرگنه ها قرمز رنگ ميشوند . ساير محيطها  عبارتند  از : گزيلوز ليزين دئودكسي كلات آگار (XLD ) ومحيطهاي تغيير يافته آن و آگار رامباچ (1) .

 

 

                                                       

                                 عوامل انگلي مولد سقط در دام وانسان:                                                     

 ساركوسيست:

 

مقدمه :

به تمامي اعضاء يا هر كيست تشكيل شده توسط گونه هاي جنس سارکوسيستيس را ساركوسيست( Sarcocyst ) گويند .

ساركوسيستيس :

به يك جنس از تك ياخته هاي انگلي در خانواده Sarcocystidae اطلاق ميشود .

ساركوسيستوز :

‌به بيماري و اثرات حاصل از ساركوسيست، ساركوسيستوز گويند.

ساركوسيستين :

به سم حاصل از ساركوسيست گفته مي شود .

ساركوسيستوز يك بيماري تك ياخته ايي اغلب پستانداران (بخصوص علفخواران) ، پرندگان ، سگ ، انسان ، گوشتخواران وحشي ، جوندگان و خزندگان مي باشد كه توأم با يك تهاجم كيستي به اغلب بافتهاي بدن بخصوص تهاجم به عضلات مخطط و بافتهاي عصبي مي باشد و در حالاتي نيز باعث علائم باليني شديد و مرگ مي شود .

تاريخچه :

در گذشته فکر مي کردند که سارکوسيستوز از اهميت چنداني برخوردار نمي باشد ولي با گذشت و مرور زمان به اين نتيجه رسيده اند که مي تواند منجر به انسفاليت ،بيماري عمومي و حتي سقط بشود. در سال 1843 ميلادي اولين بار شخصي بنام Miescher سارکوسيست را در موش شناسايي کرد وبه همين خاطر آنها را کيسه،توبول و يا اجسامMiescher ناميدند .تا سال 1972 ميلادي راز منشا ئ آلودگي و اهميت سارکوسيست باقي ماند و در اين سال Heydorn و Rommel و در سال 1974 نيز Fayer و Johnson و در سال 1976 ميلادي Ruzi و Frenkel کيستهاي انگلي در عضلات ميزبانهاي واسط و همچنين مراحل آنها را در داخل بدن ميزبان نهايي نشان دادند و اعلام کردند که چرخه زندگي آنها شبيه چرخه زندگي توکسوپلاسما مي باشد و از نظر طبقه بندي آنها را در کلاس sporozoasida و خانواده Sarcosystidae قرار داده اند و امروزه از نظر بازرسي گوشت جزو تک ياخته هاي آسيب رسان(پاتوژن) مي باشد .

 

وقوع بيماري :

اين بيماري داراي گسترش جهاني مي باشد . بيشتر گزارشات از كانادا ، ايالات متحده آمريكا ، انگلستان ، ايسلند ، نروژ و استراليا گزارش مي شود . در يك زمان بيماري ساركوسيستوز در خوكهايي كه بطور آزاد تغذيه ميشوند با ميزان بروز 75 درصد گزارش شده و در همان زمان در خوكهايي كه با غله تغذيه شده بودند 5 درصد گزاش شده است و با كنترل غذا آلودگي به اين انگل بطور معني داري كاهش پيدا كرد بنحويكه با اين روش در كشوري مانند دانمارك بندرت اين بيماري گزارش مي شود و بحد صفر رسيده بود .در يک بررسي

0.01% ( يكصدم درصد ) گاوهاي كشتاري و 0.04% خوكهاي كشتاري در آفريقاي جنوبي بعلت آلودگي ساكوسيست معدوم شده بود .

جمعيت گاوي آفريقاي جنوبي 5/13 ميليون راس و جمعيت خوك 5/1 ميليون راس مي باشد . ركورهاي حاصل از اداره بهداشت دام كشور استراليا در سال 1973 نشان ميدهد كه از 4/17 ميليون رأس گوسفند كشتاري 27 صدم درصد(46980 راس ) آنها آلوده به انگل ساركوسيست بودند که تا 100 ‌درصد آنها به علت آلودگي حذف شده بودند .عده اي از کارشناسان اعزامي از طرف سازمان دامپزشکي ايران به کشور هندوستان اعلام نمودند که از تعداد يک هزار راس گاو ميش که قبل از بازرسي انتخاب شده بودند در نهايت 960 راس آنها در بازرسي حين کشتار تا مرحله بسته بندي ماکروسکوپي آلوده به اين انگل تشخيص داده شده بودند و از چرخه توليد براي ايران حذف شده بودند.

 

عامل بيماري :

انگلهاي تك ياخته اي ساركوسيست در بيش از 50 گونه از پستانداران گوشتخواران و پرندگان و .. ثبت شده است و همگي آنها ميزبان خاص دارند . گونه هاي ساركوسيست در يك چرخه دو ميزبانه تکامل پيدا مي كنند ، ميزبان هاي نهائي كه شامل انسان ، سگ ، گوشتخواران وحشي ، روباه و … و ميزبان واسطه كه شامل گاو ، انسان و ساير دامهاي مزرعه اي مي توانند باشند .

بعضي از گونه هاي ساركوسيستيس كه در دامهاي مزرعه اي و انسان وجود دارند عبارتند از

1) S. cruzi ( گاو ميزبان واسط ، سگ و روباه ميزبان نهائي )

2) S. hominis ( گاو ميزبان واسط ، انسان ميزبان نهائي )

3) S. hirsuta ( گاو ميزبان واسط گربه ميزبان نهائي ) .

4) S. tenella ( گوسفند واسط ، سگ و روباه ميزبان نهائي )

5) S. capracanis ( بز ميزبان واسط ، سگ ميزبان نهايي ) .

6) S. porcihominis ( خوك ميزبان واسط ، انسان نهائي )

7) S. lindemanni ( انسان ميزبان واسط ، ميزبان نهائي مشخص نيست ) .

8) S. bertrami ( اسب ميزبان واسط ، سگ ميزبان نهائي ) .

9) S.bovifelis ) گاو ميزبان واسط گربه ميزبان نهائي )

10) S..neurona (اسب ميزبان واسط مطزبان نهاي معلوم نيست)

11) S.fusiformis(بوفالو ميزبان واسط سگ ميزبا نهائي است)

12) S.levinei( بوفالو ميزبان واسط سگ ميزبا نهائي است)

 

چرخه زندگي :

ميزبان نهائي يك هفته پس از خوردن بافتهاي آلوده به سارکوسيست ااسيتهاي اسپوروسيت شده يا اسپوروسيست را دفع مي كند . ميزبان واسط با خوردن ااوسيتهاي اسپوروسيت شده يا اسپوروسيت دفع شده از ميزبان نهائي همراه با غذا و يا آب آلوده آنها را وارد دستگاه گوارش خود مي كند در داخل روده باريك ميزبان واسط تحت تأثير ترشحات دستگاه گوارش ( آنزيمهاي گوارشي و صفرا ) اسپوروزوئيت ها ( Sporozoites ) آزاد مي شوند اين ها مخاط روده ايي را پاره و وارد آرتريولها ( شريانهاي باريك ) و غدد لنفاوي ديواره روده باريك مي شوند ، هر كدام از اين اسپوروزوئيت ها با تقسيم چندتائي

( Multiple fission ) اولين شيزونت ( Shizonts ) را بوجود مي آورند پس از اينكه شيزونت اوليه بوجود آمد نهايتاً اين شيزونتها پاره و تعداد زيادي مروزوئيت ( Merozoites ) از هر كدام از شيزونت آزاد مي شوند و وارد گردش خون مي شوند و در سرتاسر بافت پوششي ( اندوتليوم ) مويرگها دومين سري شيزونت ( شيزونت ثانويه ) را بوجود مي آورند . مروزوئيت هاي آزاد شده از دومين شيزونت ها در داخل سلولهاي تك يافته اي در خون گردش مي كنند .

مروزوئيت هاي حاصل از دومين و سومين شيزونت ها بداخل سلولهاي عضلاني ، سلولهاي مغزي و سلولهاي glial در مغز نفوذ مي كنند و در آنجا تشكيل كيست ميدهند .

اين كيستهاي بافتي شامل يك يا دو فرم انگل مي باشند كه به آنها متروسيت ( Metrocyte ) گفته مي شود و هركدام از اين متروسيتها براي توليد كيست عفوني شروع به تقسيم شدن مي كنند و تعداد زيادي بردي زويت(bradyzoite) را بوجود مي آورد و در اين حالت سارکوسيست بوجود مي اين كيستهاي عفوني 2 تا 3 ماه بعد از خوردن اووسيتها اسپورولوت شده يا اسپوروسيت ها توسط ميزبان واسط بوجود مي آيند مرحله جنسي انگل در داخل بدن ميزبان نهائي است كه در آن گامت نر و گامت ماده بوجود مي آيند و باعث تخريب سلولهاي پوششي دستگاه گوارش مي شوند كه هضم و جذب سلولي را در بدن ميزبان مختل ميكنند و در اين مرحله سم ساركوسيستين را نيز توليد مي كنند در اين مرحله بسته به شدت بيماري و حساسيت فردي علائم فرق مي كند.

 

روش انتقال :

ميزبانهاي واسط از طريق خوردن خوراك آلوده و يا در مرتع آلوده به اسپوروسيتهاي دفع شده از ميزبانهاي نهائي آلوده مي شوند و ميزبانهاي نهائي با خوردن بافتهاي آلوده به كيست ميزبانهاي واسط آلوده مي شوند .

 

يافته هاي باليني :

هر چند در گذشته ساركوسيست را بيماريزا اطلاق نمي كردند اما دانش امروز نشان داده است ساركوسيست ايجاد بيماري ميكند و اهميت بيماريزائي آن روز بروز در حال افزايش مي باشد بعنوان مثال شرايط مزمن ، بيماري توأم با حالاتي ميشود كه منجر به لاغري مفرط مي شود ، ادم و آماس زيرفكي و بيرون زدگي چشم حاصل از آن در گاواعتقاد بر اين است كه در اثر بيماري ساركوسيستوز بوجود مي آيند . گاوهايي كه داراي آلودگي شديد به ساركوسيستوزمي باشند دچار تب ، كاهش اشتها ، ضعف عمومي ، كاهش توليد شير ، اسپاسم عضلاني ، اسهال ، تحريك بيش از حد معمول ( حساسيت ) ، ضعف ، كم خوني و بعضي اوقات نيز منجر به مرگ مي شود . سقط و مرده زائي در اثر ساركوسيستوز بوجود مي آيد. ساير ميزبانهاي آلوده علائمي مشابه نشان ميدهند . ساركوسيستوز در گوسفند غالباً توأم با انسفالوميليت ( آماس مغز و طناب نخاعي ) ضعف ، عدم تعادل ، حساسيت بيش از حد معمول ، سقط و فلجي مي باشد .

اسب :

در اسب گونه اي از ساركوسيستيس تمايلي به سيستم عصبي دارد و وارد مغز و طناب نخاعي مي شود كه ايجاد كيست در مغز و طناب نخاعي مي كند .

انسان :

انسان هم ميتواند ميزبان واسط واقع شود وهم ميتواند ميزبان نهائي واقع بشود گونه هاي زير در انسان ايجاد بيماري مي كند

S. hominis ( انسان ميزبان نهائي ، گاو ميزبان واسط )

S.porcihominis ( suihomoni S. ( انسان ميزبان نهائي خوك ميزبان واسط )

S. Lindemanni ( انسان ميزبان واسط – ميزبان نهائي مشخص نيست ) .

با دژنره شدن کيست در بدن انسان ، آسم برونشيتي بوجود مي آيد. با توجه به چرخه زندگي انگلي بسته به شدت و وضعيت بيماري از علائم خفيفي چون سرگيجه ، عدم اشتهاء ، درد شكمي ، اختلالات گوارشي و درد شكم و اسهال كه ممكن است تا 48 بطول بيانجامد گرفته تا تورم عضلاني آلرژيك و دردهاي عضلاني گسترده ممکن است بوجود بياوردکه بسته به شدت بيماري علائم متفاوت است بنابراين توجه به چرخه زندگي انگلي عوارض و تظاهرات بيماري متفاوت مي تواند باشد. و اين عوارض بستگي به پاتولوژي و پاتوژنز انگل در بدن ميزبانهاي واسط و نهايي دارد

 

گونه هاي سارکوسيستيس در گاو:

 

 

گونه hominis ميزبان نهائي اش انسان است بنابراين جزو بيماريهاي مشترک بين انسان ودام محسوب مي شود . S.hirsuta در دامهاي ديگر هم ممکن است ديده شود

 

گونه هاي سارکوسيستيس دربوفالو:

 

پاتولوژي ( آسيب شناسي ):

در ميزبانهاي آلوده شيزونتها در سلولهاي بافت پوششي عروق در كل بدن پخش مي شوند بخصوص در قسمتهائي همانند عضلات مخطط ، قلب ، مغز ، كبد ، ريه و كليه ها قرار ميگيرند . در عضلات ، كيستها در داخل يا بين فيبرهاي عضلاني قرار ميگيرند وشكل آنها بصورت سيگارمي باشد كه در اين حالت به آنها كيسه ها ، توبولها و يا اجسام Miescher گفته مي شود .

كيستهاي بزرگتر ممكن است در بافتهاي پيوندي اطراف بافت عضله قرار بگيرند و بشكل كروي ، تخم مرغي يا لوبيايي در بيايند هر چند اندازه كيست بستگي به سن كيست و ميزبان آن دارد ولي شكل پايه آن ثابت باقي مي ماند و اين كيست شامل ساركولما ( غشاء ) ، يك محفظه كه ممكن است با ديواره ايي تقسيم بندي شده باشد و شامل مايع غليظ ، ژلاتيني ، سفيد شيري رنگ يا زرد رنگ مي باشد . كيست شامل اسپوروبلاستها ( Sporoblasts ) كه داراي تعدادي اسپوروزوئيت هسته دار داسي شكل ( Sickle – shape ) كه به آنها Rainey’s Corpuscles گفته مي شود مي باشد . در گاو ساركوسيستها بيشتر در عضلات فعال مثل زبان عضلات جوشي ، قلب و ديافراگم ديده مي شوند . در بعضي از حالات ضايعات عضلاني ممكن است در كانونهايي كه از 3 تا 4 لكه گرفته تا نواحي بزرگ كه حدود 10 سانتي متر قطر دارند متمركز شوند .

در بيماري ساركوسيستوز يافته هاي پاتولوژيكي متفاوتي ممكن است وجود داشته باشد بنحويكه ممكن است خونريزيهاي گسترده بصورت اكي موتيك و پتشي ، هپاتيت ( آماس بافت كبد ) آماس گلومرولهاي كليويي ، آماس پرده شبكه چشم ، ضايعات عضلاني ، ضايعات و زخمهاي دهان ومري بوجود بيايد اين موارد در گاو گزارش شده است . در خوك عضلات ديواره شكم ، ديافراگم و عضلات جوشي و عضلات اسكلتي بطور معمول درگير مي شوند .در بازرسي کشتارگاهي کيستهايي که در عضلات جوشي ديده مي شوند بعد از يک شبانه روز در Chilling room ناپديد مي شوند و اين نشان مي دهد که نسبت به برودت داراي مقاومت مي باشند

در بز ساركوسيستوز باعث سقط مي شود . آلودگي جنين توأم با سقط و مرگ و مير نوزادي در گاوها و گوسفندان حاصله كه بصورت طبيعي يا تجربي آلوده شده اند تأئيد شده است . چنانچه آلودگي شديد باشد تکثير مروزويتها و پخش آنها در سلولهاي پارانشيمي (فيبرهاي عضلات قلب و سلولهاي عصبي ) منجر به تب،کم خوني، ترومبوز، خونريزي و حتي مرگ ميزبان مي شود

 

يافته هاي آزمايشگاهي:

كم خوني از نوع Responsive ، افزايش زمان پروترومبين ، افزايش تيتر آنتي بادي به ساركوسيست ، كراتين فسفوكيناز خون ، لاكتيك دي هيدورژناز و آسپارتات آمينوترانسفراز بطور معني داري افزايش مي يابند .

تشخيص ساركوسيستوز :

تشخيص وابسته به ارزيابي دقيق گله و ارتباط آن با سگ و ساير ميزبانهاي نهائي توأم با علائم باليني مي باشد كه در قسمتهاي فوق قيد گرديده اند و تشخيص پادتن هاي هومورال و معاينات هيستوپاتولوژيكي كه دامنه وسيعي از ارگانها از جمله كليه ، كبد ، طحال ،‌عضله ، غدد لنفاوي و طناب نخاعي را در بر مي گيرد مي باشد. (تشخيص آزمايشگاهي و کشتارگاهي )

منابع:

·         Gracey , J.F. ( 1981 ) Thornton’s Meat Hygiene 7th edn. Bailliere Tindall.

·         Jennings,W.E(1950) Twelve years of horse breeding in the army ,JAVMA 116,11,874.

·         Kirkbride, C.A and Mcadaragh,J.P(1978)infectious agents associated with fetal and early neonatal death and abortion in swine,JAVMA,172,4,480-483.

·         Radostits , O. M. et al ( 2000 ) veterinary Medicine. Ninth edn.

·         W.B. Saunders .

·         GRACER , J. F. and Collins , D. S( 1999 ) Meat Hygiene. 10th edn. Saunders .

·         Clarence M. Fraser ( 1986 ) The Merck veterinary Manual 6th edn.

·         Blood , D. C ( 1988 ) Bailliere’s comprehensive veterinary dictionary 12th edn. Bailliere Tindall .

·         Gorbach , S. L. et. al ( 1988 ) Infectious Diseases . 2nd edn. Saunders .

·         Soulsby,E.J.L( 1986)Helminths,Arthropods and Protozoa of domesticated animals.7th edn. Bailliere Tindall

·         Johnes,T.C. et al (1996)Veterinary Pathology .6th .Williams & Wilkins.

·         Roberts,S.J(1991)Veterinary Obstetrics and Genital diseases.3rd edn.

·         Herenda,D.et al (2000)Manual on meat inspection for developing countries

·         .(http://www.fao.org/docrep/003/t0756E06.htm)

 

 

 

 

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 20 اسفند 1393 ساعت: 9:51 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره بيماريهاي ويروسي در دام,نشان های بیماری ویروسی در دام,تغييرات بافت شناسي در دام,

 

تب نزله ای بدخیم گاوهایا MCF

این بیمار حاد کشنده با واگیری محدود ، مختص گاو است . بین حیوانات اهلی تنها گاو و گومیش به این بیماری مبتلا شده و علائم ظاهری را از خود نشان می دهند و در سایر نشخوار کنندگان علائم بیماری دیده نمی شود . گاو در تمام سنین به این بیماری مبتلا می شود افزایش فصلی بیماری نشان می دهد که ویروس به وسیله واسطه ای چون گوسفند بیشتر باعث ابتلا می شود و در جاهایی که گاو و گوسفند باهم نگهداری می شوند بیماری بیشتر دیده شده است .

نشانهای ظاهری در دام بیمار

مرحله نهتفتگی بیماری در حالتهای طبیعی بین 3 تا 8 هفته متغیر است ، ولی شکل عادی بیماری بسیار شایع  و تشخیص آن هم آسان است ، این شکل باتب 40 تا 41.5  درجه به طور ناگهانی و بیحالی مفرط آغاز می شود  ریزش آب از بینی ابتدا مخاطی سپس چرکی و بعد زرد رنگ شده و به زودی تشکیل کبره می دهد ، پوست پوزه حیوان بیشتر تحت تاثیر قرار گرفته و ملتهب و نقاط نکروزه وزخمهای سطحی روی مخاط بینی دیده می شود .

ریزش آب از چشم با ورم کم و بیش مشخص و تورم پلکها ،  پر خونی مویرگهای سفیده چشم و کدر شدن قرنیه از علائم مشخصه بیماری است .

همچنین زخمهای داخل دهان و زخم روی لبها و سطح داخلی لثه به خوبی قابل رویت می باشد .

در این بیماری غدد لنفاوی متورم شده و قابل دیدن می شوند . در شکل عادی بیماری نشانی های عصبی به ویژه ناهماهنگی دستگاه حرکتی ، لرزش ماهیچه ها و ضعف دست و پا دیده می شود . از دیگر علائم بیماری دام ابتدا به یبوست مبتلا شده  و بعد به اسهال دچار می گردد  که در هر حالت دفع مدفوع با درد فراوان همراه است و در این حالت دفع ادرار به صورت قرمز رنگ می باشد  .

آثار کالبد شکافی

در کالبد گشایی دام تلف شده به مخاط شکمبه و نگاری و هزارلا آسیب زیادی وارد نمی شود  اما ممکن است سرخی خونریزی و یا زخم را در آن مشاهده نمود .

بر عکس ضایعات شیردان واضح تر از پیش معده است . مخاط داخل روده ها بسیار پر خون و متورم و زخم هایی در آن دیده می شود . احتمال دارد ضایعات فوق در نای و نایژه ها وجود داشته باشد . در این حالت ریه یا جگر سفید ممکن است که سالم بماند اما کبد متورم می شود که به صورت واضح قابل مشاهده است .

در مغز و پرده های آن خونریزی دیده می شود  ، پر خونی در مخچه کاملاً قابل رویت است و بالاخره دام در اثر تنگی نفس ، تب شدید و التهاب پرده های مغز تلف می شود .

پیشگیری و درمان

برای مبارزه با این بیماری واکسنی تهیه نشده و درمان اختصاصی هم وجود ندارد ، لذا دامداران گرامی جهت عدم ابتلای دامهایشان به این بیماری لازم است که مسائل بهداشتی را کاملاً رعایت نموده و در صورت مشاهده بروز نشانه های ظاهری بیماری دام بیمار را از دیگر دامها جدا نگهداری کنند .  چون مخزن بروز بیماری ناشناخته مانده و احتمال بروز بیماری از طریق گوسفند زیاد است بهترین روش پیشگیری جدا نگه داشتن گاوها به خصوص گاوهای دو رگ و اصیل از گوسفندان است ، زیرا گفته می شود که این بیماری توسط گوسفند به گاو منتقل می شود ولی از خود هیچ گونه علامتی را بروز نمی دهد .

در پایان توصیه می شود که به دلیل تشابه بعضی از علائم بیماری تب نزله ای بدخیم گاوها با بیماری طاعون گاوی و اسهال ویروسی بهتر است که در صورت مشاهده علائم بیماری سریعاً با مراجعه به نزدیکترین دامپزشکی موضوع را با کارشناسان در میان گذاشته  تا نسبت به شناسایی بیماری اقدام نمایند .

بيماري طاعون شتر  

در روز پنجم جولای ۲۰۰۴ خبرگزاری ترکمنستان اعلام کرد که بیماری خطرناک وواگیری در بین دام های منطقه مرزی قزاقستان واوزبکستان که کاراکورت Kara Kurt نامیده می شود ، دیده شده است وتعدادی نیز از دام های صحرای توپ کاراگان Tupkaragan در کشور قزاقستان درگیر بیماری شده اند . قابل ذکر است که این صحرا محل پرورش ونگهداری ۴۰۰۰ نفر شتر است وبنابر اظهارات مقامات محلی بر اثر شیوع بیماری بیش از ۱۰۰ نفر شتر تلف شده اند .

در گزارش دیگری مشخص شد که در ماه مه ۲۰۰۴ اپیدمی بیماری طاعون انسانی در ترکمنستان ظاهر شده ومنجر به مرگ ومیر بیش از بیست نفر گردیده است واین گزارش برای اولین بار توسط یک شرکت آلمانی که در مرز اوزبکستان ـ ترکمنستان مشغول کار بوده است ، اعلام شده است مراتب فوق توسط سازمان جهانی بهداشت ودفتر بین المللی بیماری های واگیر OIE تأیید نشده است ، اما نظر به خطرات بیماری ومشترک بودن آن بین انسان وشتر وبا توجه به شیوع آن در کشورهای همسایه ، این مقاله برای آشنایی دست اندرکاران با این بیماری تدوین ومنتشر می گردد .

طاعون شتر Camel Plague

بیماری واگیر حاد و یا مزمنی است که با سپتی سمی، تخریب شدید بافت ریه ها و آسیب دیدن دستگاه لنفاوی بدن مشخص می شود. عامل مسبب بیماری ، باکتری یرسینیا پستس Y.Pestis که یک باکتری گرام منفی ، غیر متحرک بوده وعضو خانواده انتیروباکتریاسه Enterobacteriacae است . این باکتری را می توان با رنگ آمیزی رایت Wright ، گیمزا Giemsa و ویاسون Wayason رنگ آمیزی ومشاهده کرد . ارگانیسم مذکور نسبت به دمای بالا ویا محیط های خشک اطراف حساس بوده وبسرعت از بین می رود ، ولی در دمای ۲۸ درجه سانتی گراد می تواند به آرامی رشد نماید . در آزمایشگاه می توان این باکتری را بر روی سه نوع محیط کشت رشد داد که عبارتند از : نوترینت بروت nutrient broth ، بلاد آگار blood agar و آگار unenriched agar . کلونی های حاصله ، کلونی های ریزی به قطر ۱ تا ۲ میلی متر ، خاکستری رنگ و غیر موکوئیدی است .

حیوانات بیمار منشأ انتشار بیماری به شمار می روند زیرا که عامل مسبب بیماری را از طریق ترشحات بینی و چرک ناشی از عقده های لنفاوی و هوای بازدم و جنین سقط شده و پرده های جنینی منتشر می سازند.عامل بیماری معمولاً از طریق گزش حشرات نظیر پشه ها ، کنه ها وعنکبوت های گزنده ( Spiders ) از مخزن به حیوانات پستاندار منتقل می گردد .

این بیماری یک بیماری مشترک است ومی تواند از حیوانات اهلی به انسان منتقل شود ، روش انتقال بیماری می تواند از طریق گزش کنه های آلوده ، پشه وعنکبوت گزنده ( Spiders ) باشد ، در مواردی نیز بیماری طاعون ریوی از طریق قطرات آلوده از دهان انسان بیمار به انسان سالم منتقل شده وباعث انتشار بیماری می گردد. انتقال بیماری از طریق تنفسی از حیوان به انسان نیز ممکن است .روش دیگر انتقال تماس انسان با بافت های آلوده است به همین جهت سلاخ ها وقصاب ها وزنان خانه دار بیش از دیگران در معرض ابتلای به بیماری می باشند .

Higgins (۱۹۸۵) معتقد است که مگس ها نقش مهمی را در انتقال بیماری دارند و در صورت انتشار بیماری باید این حشرات را کنترل نمود و همچنین بیماری ممکنست که از طریق خوردن مواد غذائی و یا آب آلوده و همچنین نیش حشرات خونخوار از دامهای بیمار به دامهای سالم منتقل شود.

اپیدمیولوژی :

صدها سال است که نقش شتر در همه گیر شناسی طاعون شناخته شده است (Curasson ،۱۹۴۷ ؛ Fedorov ، ۱۹۶۰ ) . Wu وهمکارانش (۱۹۳۶ ) و Pollitzer (۱۹۵۴ ) گزارشات قبلی مربوط به طاعون در شتر را مرور کرده وبیان نمودند که بسیاری از دانشمندان به گزارش های قبلی شیوع طاعون در شترها مشکوک هستند . (۱۹۶۰ )Fedorov توضیح داد که آلودگی های یرسینیا پستیس علاوه براین که می تواند به عنوان یک بیماری مشترک از حیوان به دام منتقل شود ، همچنین قادر است که از انسان مبتلا نیز به شتر منتقل گردد

(۱۹۷۳) Sotnikov در گزارشی ذکرمی کند که عامل مسبب بیماری درمغولستان ، چین، هندوستان، ایران، عراق، افریقا و شوروی سابق از شترهای بیمار جدا شده است. شیوع طاعون در بین شترهای دوکوهانه در روسیه از سال ۱۹۱۱ شناخته شده وشیوع های طاعونی مختلف در انسان در اثر تماس با شترهای دوکوهانه دیده شده است . هم چنین در سال ۱۹۱۲ متعاقب مصرف گوشت شتر بیمار افراد بیشماری در روسیه به طاعون مبتلا شدند ( Kowalevsky ،۱۹۱۲ ) . آخرین شیوع گزارش شده طاعون در روسیه در سال ۱۹۲۶ رخ داد ( Strogov ، ۱۹۵۹ ) .

طاعون نه تنها در گذشته به عنوان یک بیماری زئونوز در روسیه وجود داشته است بلکه اخیراً شیوع بیماری طاعون در انسان ها ودر شترهای جماز در موریتانی توسط (۱۹۷۱) Alonso ودر لیبی توسط Christie وهمکاران (۱۹۸۰) گزارش شده است و یرسینیا پستس در شترهای جماز از خیارک ها جدا شد .

در ضمن (۱۹۸۷) Mustafa بیماری را در شترهای سودانی نیز گزارش کرده است. (۱۹۱۳) Sacquepee & Garcin طاعون خیارکی شایع در بین شترهای جماز آفریقای شمالی ( مستعمره فرانسه ) را گزارش نموده واظهار کردند که عامل بیماری نه تنها بر روی گره های لنفاوی اثر گذاشته بلکه باعث بروز آبسه هایی شده که در سرتاسر بدن پخش شده اند . یرسینیا پستیس علاوه بر ضایعات فوق از تراوشات پرده جنب نیز جدا شد . علاوه بر شکل جلدی ، اشکال سپتی سمی ریوی نیز در شتر رخ می دهند ( Lobanov ، ۱۹۵۹ و ۱۹۶۷ ) .

محققان ثابت کردند که ناقل اصلی بیماری در بین شترها کک است . کنه های هیالوما واورنیتودوروس نیز قادرند به طور مکانیکی بیماری را منتقل کنند (Fedorow ، ۱۹۶۰ ).

علائم بالینی :

دوره کمون بیماری از۱ تا ۶ روز است و مرگ پس از ۲۰ روز فرا می رسد . Martynchenko ، (۱۹۶۷ ) ، Alonso ( ۱۹۷۱ ) و Klein وهمکارانش ( ۱۹۷۵ ) تظاهر بالینی طاعون شتر را در شترهای جماز در ترکمنستان ، الجزایر وموریتانی شرح داد .

بیماری دارای سه شکل است که عبارتند از :

▪ شکل خیارک Bubonic form

▪ شکل پستی سمی Septicaemic form

▪ شکل پنومونی Pneumonic form

۱) شکل خیارک :

این شکل زمانی اتفاق می افتد که میکروب از طریق زخم ها وارد بدن شده و باعث بزرگ شدن عقده های لنفاوی می گردد و با علائمی نظیر، افزایش درجه حرارت تا ۳۹ـ۴۰ ، تنگی نفس، افزایش نبض، بی اشتهائی و توقف نشخوار، ضعف و سختی در حرکت، مشخص می شود و غالباً حیوان مبتلا به لنگش می شود و عقده های لنفاوی سطحی دردناک و متورم می شود و حیوان ترجیح می دهد که برروی زمین دراز بکشد. و این شکل از بیماری که معمولاً چند روز به درازا می کشد عاقبت به مرگ و یا بهبودی می انجامد.

۲) شکل سپتی سمی و پنومونیک :

شکل سپتی سمی زمانی اتفاق می افتد که میکروب وارد دستگاه گردش خون گردد و شکل پنومونیک زمانی اتفاق می افتد که میکروب همراه ذرات کوچک غبار وارد ریه ها گردد.

اشکال از بیماری به سه صورت حاد، تحت حاد و مزمن رخ می دهد:

ـ شکل حاد :

که در این شکل درجه حرارت تا ۴۱ درجه سانتیگراد افزایش می یابد و شترهای ماده سقط جنین می کنند و همچنین سرفه التهاب ریه ها، ترشحات خونین بینی و لرزش مشاهده می شود و حیوان بر زمین می افتد و تلف می شود و همچنین لخته شدن خون دیرتر از معمول صورت می گیرد

ـ شکل مزمن :

که با تب متناوب مشخص می شود و در هنگام افزایش درجه حرارت حیوان بی اشتها و نشخوار متوقف می شود و حیوان بیحال برروی زمین دراز می کشد و نبض وی ضعیف و تعداد تنفس وی زیاد می شود و هنگامی که درجه حرارت به حالت طبیعی خود برمی گردد، علائم بالینی مخفی شده و یا ضعیف می گردد بطوری که بنظر می رسد که حیوان سلامت خودرا باز یافته است و در بعضی از حالت ها مشاهده شده که شکل خیارک طاعون و لنگش در حیوان نیز ظاهر شده است. سیر بیماری درشکل مزمن در حدود سه هفته ادامه می یابد و غالباً به بهبودی منجر می شود.

آثار کالبدگشائی :

در شکل سپتی سمی، خونریزی های متعدد بر روی کلیه اندام ها و بافت ها مشاهده می شود و در اعضای پارانشیمی تورم و در کبد و کلیه و قلب دژنراسیون لپیدی جلب توجه می کند و عقده های لنفاوی مشاهده می شود که ممکن است حجم آن به حجم تخم اردک و یا بیشتر از آن برسد و بر روی آن خونریزی و گاهی نیز نکروز مشاهده شود. اما در شکل پنومونیک، پرخونی و تورم ریه ها مشاهده می شود و در برش ریه ها مقطع آن شفاف بوده و ترشحات کف دار سرخ رنگی از آن سرازیر می گردد و همچنین مشاهده می شود که عقده های لنفاوی زیرفکی بزرگ و متورم شده است

تشخیص :

با توجه به مشترک بودن بیماری ، در هنگام کالبدگشائی ونمونه برداری جهت نشخیص باید احتیاطات لازم را به کار بست . جهت نمونه برداری باید از عقده های لنفاوی متورم نمونه برداری کرد برای این کار باید یک میلی لیتر محلول نمکی استرلیزه را در داخل عقده لنفاوی متورم تزریق نموده واسپیره نمود ودوباره به داخل سرنگ برگرداند . در صورت شیوع فرم تنفسی بیماری ، می توان با تهیه سوآپ از دهان وبینی اقدام به نمونه برداری نمود .کشت باکتریولوژی خون بر روی محیط های کشت مناسب می تواند به تشخیص بیماری کمک نماید ، اما باید توجه داشت که یرسینیا پستس رشدی آهسته دارد ورشد آن بیش از ۴۸ ساعت به درازا خواهد کشید . انجام تست پادتن های فلورسنت حساس ترین واختصاصی ترین تستی است که می تواند در این زمینه به کار رود .

درمان :

برحسب دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی باید حیوانات بیمار اعدام شده و لاشه آنان از بین برده شود. اما واقعیت اینست که معمولاً در کشورهای جهان سوم وکشورهای فقیر اعدام ودفن بهداشتی لاشه صورت نمی گیرد واصولاً بیماری دیرتر تشخیص داده می شود ، و تا حصول نتیجه آزمایشگاهی درمان با انتی بیوتیک های وسیع الطیف صورت می گیرد . معمولاً انسان های بیمار با داروی استرپتومایسین Streptomycin درمان می شوند ، این دارو را می توان در عرصه دامپزشکی مورد استفاده قرار داد ، هم چنین جنتامایسین Gentamicin با موفقت در درمان طاعون انسانی به کار رفته است واین دارو بهترین روش درمانی به کار رفته در دامپزشکی به شمار می رود وبه ویژه برای موارد خیلی شدید بیماری در دام ها توصیه می گردد . اما باید به خاطر داشت که داروی پنی سیلین تأثیری در درمان طاعون ندارد . از داروهای سولفانامیدی نیز می توان تنها در حالتی که داروهای آنتی میکربی در دسترس نباشد استفاده کرد( Kathleen A . et al ۲۰۰۳ ) .

پیشگیری و کنترل :

باید حیوانات و انسان را برضد بیماری واکسینه نمود و حیوانات وحشی حامل بیماری را از بین برده و جوندگان و حشرات ناقل بیماری را از میان برداشت و در هنگام ظهور بیماری اقدام به اجرای قوانین قرنطینه نموده و عملیات ضدعفونی را با دقت انجام داد شترها بهبود یافته، ایمنی دائم ومحکمی بدست می آورند و شترها را می توان با استفاده از واکسن های تهیه شده از میکروب های کشته یا ضعیف واکسینه نمود.

Sotnikov )۱۹۷۳) گزارش کرده است که در شوروی از واکسنی استفاده می شود که بیش از شش ماه ایمنی می بخشد.

یرسینیوز Yersiniosis

یرسینیوز عفونت مشترک بین حیوانات و انسانند و از این لحاظ حائز اهمیت فراوانند این عوامل بیماریزا در شترها باعث ایجاد عفونت روده ای می گردند و در انسان باعث ایجاد سندرم های متفاوتی از قبیل گاستروآنتریت حاد و سایر اشکال بیماری های گوارشی ورم مفاصل، دانه های قرمز پوست و غیره می گردد. عامل بیماریزا که یرسینیاآنتروکولیتیکا نام دارد از لحاظ درجه بیماریزائی خودداری سروتیپ های مختلفی است. البته باید گفت که اکثر سویه های یرسینیاانتروکولتیکا موجب بروز آنتریت د رانسان می شوند ولی سروتیپ ۰:۸ متعاقب تظاهرات گوارشی موجب سندرم های سپتی سمی نیز می گردد درحالی که سروتیپ ای ۰:۹ , ۰:۳ حدت و بیماریزائی کمتری دارند.

Kwaga و همکارانش (۱۹۸۷) درنیجریه، اقدام به جمع آوری ۵۰۰ نمونه مدفوع و ۳۰۹ نمونه سرم از شترهای تازه کشتارشده، کشتارگاه کانو، جهت آزمایش برای یافتن یرسینیا نمودند و توانستند که یرسینیا را از ۶ مورد نمونه مدفوع (۲/۱%) جدا نمایند که ۵ مورد آن یرسینیا انترمیدیا intermedia و یک مورد یرسینیا انتروکولتیکا entrocolitica بودند.

۱۴۲ مورد (۴۶%) از نمونه های سرم از لحاظ داشتن آنتی باد یرسینیا مثبت بودند وتست اگلوتیناسیون جهت تفریق آنتی ژن های یرسینیا آنتروکولتیکا مورد استفاده قرار گرفت که ۵۴ مورد آن (۵/۱۷%) برای سروتیپ ۰:۳ مثبت بود و ۶۳ مورد(۴/۲۰%) برای سروتیپ ۰:۸ مثبت و ۳۸ مورد (۳/۱۲%) برای سروتیپ ۰:۹ و ۳۷ مورد (۱۲%) برای سروتیپ ۰:۱۲ مثبت بودند و آنان معتقدند که چون سروتیپ ۰:۸ و ۰:۳ برای انسان بیماریزا هستند از این لحاظ برای بهداشت عمومی حائز اهمیت می باشند.

Hamdy و همکارانش (۱۹۹۰) درکشتارگاه قاهره مصر اقدام به بررسی وجود یرسینیا در شترهای کشتار شده نمودند توانستند یرسینیا آنتروکولتیکا را از ۴ نمونه از مجموع ۵۰ نمونه سوآپ سطحی و ۲ نمونه از مجموع نمونه کبدی و ۱ نمونه از مجموع ۵۰ نمونه عقده های لنفاوی مزانتریک و ۱ نمونه از مجموع ۵۰ نمونه مدفوع شترهای تازه کشتار شده جدا نمایند. و کشتارگاه دارای شرایطی بشدت غیربهداشتی بود.

بيماري کتوز در نشخوار کنندگان

کتوز به عنوان یک بیماری متابولیکی است که مربوط به افزایش کتون بادی ها در خون می باشد این کتون بادی ها شامل BHBA، استواستیک اسید و استون می باشد. استون مگر در مورد کتوز شدید برای حیوانات اهمیت کمی دارد ولی باعث ایجاد بوی استون در تنفس، ادرار و شیر حیوانات کتوزی می شود. استون به نسبت 5% در ساعت از استواستات ایجاد می گردد.

مقدار کمی کتون در خون حیوانات نرمال یافت می گردد که نسبت BHBA به استات بعلاوه استون حدود 7 به 1 است در صورتیکه در حیوانات مبتلا به کتوز این نسبت به 1 به 1 می گردد.

وقوع بیماری:

فقدان اطلاعات در مورد وقوع بیماری در زمان آبستنی در گوسفند وجود دارد. Baird پیشنهاد کرد که وقوع در گاوهای شیری در آمریکا و اروپای غربی رنجی برابر تا 15% دارد. وقوع کتوز در گاوهای مسن بیشتر است و گاوهای مشخصی روند مبتلا شدن به کتوز را اغلب در ابتدای زایمان تکرار می نمایند. وقوع در زمستان و ابتدای بهار افزایش می یابد که به علت زایمان در طول این دوره زمانی می باشد. کنوزیس اولیه در گاوهای شیری در طول 8 هفته شیرواری پس از زایمان وقتی که پیک شیردهی است و دریافت انرژی با مصرف آن هم خوانی ندارد مشاهده می گردد. حدود 3 هفته بعد از زایمان زمان بحرانی خطر می باشد.

نشانه ها:

نشانه های قابل رویت کتوز کاملا مشخص نیست و می تواند تفاوت هایی داشته باشد. برخی از نشانه های کتوز عبارتند از:

گاوهای کتوزی ظاهری کسل و لاغر دارند. معمولا انقباضات شکمبه منظم نیست و محتویات شکمبه سخت تر شده و مدفوع خشک می گردد. ابتدا نسبت به خوردن دانه غلات و سپس سیلو بی میل می گردند. که متعاقب آن گاو به خوردن علوفه خشک روی می آورد. بعضی وقت ها، پاهای عقبی نامتناسب می گردند. در بعضی موارد انحنایی در ستون فقرات شکل می گیرد متعاقب کاهش مصرف غذا، کاهش تولید و کاهش وزن مشاهده می گردد. یک بوی استون مانندی در تنفس و شیر تازه قابل تشخیص است. در زمان پس از مرگ عارضه کبد چرب مشاهده می گردد.

گاوهای مبتلا شده به کتوز:

بالا رفتن کتون بادی ها بعنوان یکی از نشانه های کتوزیس است. مقدار نرمال کتون بادی ها تا زیر 10 میلی گرم در دسی لیتر است. مقادیر بالاتر از 10 میلی گرم حیوان را به سمت کتوز حاد هدایت می نماید(جدول 1). سطح کتون شیر حدود نصف خون است و سطح کتون در ادرار 4 برابر خون می باشد. این مطلب ادرار را برای تشخیص کتوز مناسب می کند.

گاوها با تولید بالا تست ادراری مثبتی را در ابتدای دوران شیرواری از خود نشان می دهند که اغلب نیازی به درمان آنها نیست. تست شیر محافظه کارانه تر است اما تست ادرار در مورد بروز مشکل دقیق تر است. بخاطر این که سیستم پستانی برای سنتز چربی شیر BHBA استفاده می نماید سطح این ماده در شیر کمتر از خون می باشد که حدود 2 میلی گرم در دسی لیتر شیر ثابت می ماند. سطوح استون و استواستات در خون و شیر به سمت مشابه شدن پیش می رود(جدول 2). تست های کمی برای کتون بادی ها بر اساس پیدایش یک رنگ ارغوانی با نیترو پروساید سدیم می باشد که BHBA را اندازه نمی گیرد.

دومین تغییر اصلی در خون به دنبال بالا رفتن کتون ها، کاهش گلوکز خون می باشد. سطوح نرمال در نشخوارکنندگان حدود 50 میلی گرم در دسی لیتر است. دومین تغییر اصلی در خون به دنبال بالا رفتن کتون ها، کاهش گلوکز خون می باشد. سطوح نرمال در نشخوار کنندگان حدود 50 میلی گرم در دسی لیتر است. مقادیر زیر 40، غیر نرمال تلقی می گردد. در وضعیت های غیر نرمال مثل استعمال تیروکسین، بیماری گاو چاق، عفونت های مشخص و دیابت ممکن است حالت نرمال یا بالا رفته ای از گلوکز را در راستای بالا رفتن کتون ها رخ دهد. در صورتی که این مطلب کتوز تیپیک و اولیه نیست.

وقتی که گلوکز خون و انسولین کاهش می یابند، تجزیه چربی در بافتهای چربی افزایش می یابد و اسیدهای چرب فرار به داخل خون آزاد می گردند که منبع بزرگی از کتونها در گاوهای کتوزی می باشند. FFA توسط کبد در مقادیر ثابت و مشخصی جذب می گردد ولی در غیر این سطوح تجزیه چربی عامل مهمی در کتوز محسوب می شود. اهمیت گلوکز در کنترل تجزیه چربی با ارتباط منفی بالای بین گلوکز و ( -0/92) FFA قابل مشاهده است.

افزایش اسیدهای چرب فرار یک معیار اندازه گیری مقدار تجزیه چربی ها در بافت های چربی یا متابولیسم چربی بدن می باشد و به صورت کمپلکس اسید چرب با آلبومین انتقال می یابند. توالی رخدادها شامل کاهش گلوکز (و کاهش انسولین)، افزایش متابولیسم چربی و بالا رفتن اسیدهای چرب فرار خون می باشد. در گاوهای نرمال حدود 40% از کتون ها از اسیدهای چرب فرار وقتی که کتوز حاد است ناشی می گردد و وقتی که یک گاو غذا نمی خورد 100% کتونها از اسیدهای چرب آزاد ایجاد می گردد. منبع اصلی دیگر بوتیرات شکمبه است که البته زمانی که گاو غذا نمی خورد تولید نمی گردد در شرایط کتوزی ارتباط (همبستگی) بین گلوکز خون و کتون ها منفی است(0/6 و یک همبستگی بین FFA و کتون ها وجود دارد(0/85+)، دیگر چربی های خون؛ تری گلیسریدها، کلسترول ها و فسفولیپیدها نیز کاهش می یابند.

توالی حوادث اتفاق افتاده در کتوز به قرار زیر است:

1) گلوکز خون کاهش می یابد. کاهش گلوکز خون باعث کاهش تولید شیر می شود. زیرا برای ساختن شیر نیاز به لاکتوز می باشد که با خون در تعادل اسمزی است.

2) فعالیت لیپاز در بافت های چربی افزایش می یابد. علت آن پاسخ به کاهش انسولین و شاید دیگر هورمون ها باشد که منجر به بالا رفتن سطوح بافتی cyclic AMP خواهد شد.

3) آزاد شدن اسیدهای چرب فرار به داخل خون که به صورت کمپلکس FFA و آلبومین انتقال می یابند.

4) جذب کبدی FFA افزایش می یابد.

5) افزایش جذب پستانی FFA.

6)مسیر متابولیسم FFA در کبد تغییر می کند.

راه مکن شامل: استری شدن تری گلیسریدها و تعدادی از فسفولیپیدها، اکسیداسیون CO2 و اکسیداسیون کتون بادی ها است. Bergman گزارش کرد که حدود 30% جذب FFA توسط کبد در گوسفندهای تغذیه شده نرمال تبدیل به کتون بادی می گردد اما این افزایش حدود 81% در حیوانات کتوزی است.

7) مقدار چربی کبد افزایش می یابد. اگر چه درصد اسیدهای چرب استری شده کاهش می یابد کل استری شدن شاید به علت جذب 5-10 برابر بیشتر، افزایش یابد.

 تری گلیسیرید های خون کاهش می یابند. زیرا مقدار چربی کبد بالاست و مقدار آن در خون پایین می باشد که بیانگر وجود مشکل در آزاد سازی آن از کبد است. پاسخ مکانیسمی برای تغییر در مسیر FFA در کبد مشخص نیست افزایش سطوح FFA کبد برای پروسس و کاهش نسبی اگزاالواستات، منجر به کاهش اکسیداسیون شده و آنها را به کتوژنوسیس و استری شدن مجبور می کنند.

منشاء تنظیم و مصرف کتون بادی ها:

پیش ماده های اصلی کتون بادی ها در نشخوار کنندگان اسیدهای چرب آزاد حاصل از تجزیه چربی بدن و اسید بوتیریک تولید شده در شکمبه یا ایجاد شده در سیلو می باشد. در تغذیه حیوانات حدود نصف BHBA و یک چهارم استواستات از بوتیرات می آید و مابقی از اسیدهای چرب آزاد تامین می گردد، و در حیوانات کتوزی که غذا نمی خورند بوتیرات نقشی در تولید آنها ندارد. جایگاه اصلی تشکیل کتون بادی ها در نشخوارکنندگان کبد و دیواره اپی تلیوم شکمبه و شیردان می باشد.

هم BHBA و هم استواستات توسط این بافت ها تولید می گردند اما BHBA یک ماده غالب تولید شده در دیواره شکمبه می باشد. دیگر بافت ها نظیر شش، کلیه، غدد پستانی و بعضی از ماهیچه ها قادر به ایجاد کتون بادی ها می باشند ولی تولید خالص آنها نیستند. بیشتر بافتها می توانند کتون بادی ها را مصرف نمایند. مسیر شامل تبدیل به استواستیل کوآ بوده که می تواند یک استیل کوآ تشکیل دهد و سپس در چرخه کربن اکسیداسیون پیدا کند یا این که برای نشر چربی یا تشکیل دیگر مواد بکار رود بافت مغز و اعصاب در حیوانات نرمال شاید کتون بادی ها را مصرف نمایند اما دلایلی مبنی بر این است که پس از یک هفته آداپتاسیون یا گرسنگی کتون بادی ها مصرف می گردند. مصرف کتون بادی ها در کتوز افزایش نمی یابد بلکه تولید آنها بیشتر از مصرفشان می باشد. ماکزیمم مصرف کتون بادی ها در زمانی که حدود 20 میلی گرم در دسی لیتر خون، مصرف آن را افزایش نمی دهد.

درمان:

الف)تزریق وریدی گلوکز: 500 سی سی محلول لوکز 40% تزریق می گردد که سریعا یک منبع خارجی از گلوکز را فراهم می آورد.

مضرات آن عبارتند از:

1) مقداری از آن وارد ادرار شده و دفع می گردد.

2) امکان آزادسازی انسولین و بدنبال آن کاهش گلوکز خون از سطح نرمال پس از 2 ساعت اتفاق می افتد بنابراین تنظیم فشار اسمزی سریعتری در حیوانات وجود دارد اما تزریق آهسته و به میزان 200 سی سی گلوکز درمان ایده آلی را انجام می دهد.

ب) هورمون ها: گلوکوکورتیکوئید یا ACTH برای سالهای زیادی بعنوان درمان کتوز استفاده می شده اند.

عمل اصلی گلوکوکورتیکوئید تحریک گلوکونئوژنوس از اسیدهای آمینه است که منجر به افزایش گلوکز خون می گردد. ACTH آزاد سازی گلوکوکورتیکوئید را از غده فوق کلیوی با تحریک آن انجام می دهد. گلوکوکورتیکوئیدها باعث جلوگیری از مصرف گلوکز در بافت های ماهیچه ای و چرب می گردند. ضرر آن تغییر در بالانس هورمونی بدن و در نتیجه استفاده از پروتئین بدن می باشد تکرار درمان با گلوکوکورتیکوئید فعالیت آدرنال را کاهش داده و مقاومت بدن را کاهش می دهد.

Fox دریافت که دوز لازم گلوکوکورتیکوئید برابر 1gr کورتیزون در داخله عضله یا داخل وریدی و یا 200 تا 800 واحد ACTH داخل عضله است.

ج) پیش سازه های خوراکی گلوکز: دو ماده خوراکی عموما استفاده می گردند. ابتدا پروپیونات سدیم استفاده می گردد و به تدریج پروپلین گلیکول جایگزین آن می گردد. دوز معمول این مواد 250 تا 500 گرم در روز است(ترجیحا دوبار در روز) که این دوز 5 تا 10 روز تکرار می گردد برای گاوهایی که غذا نمی خورند باید از طریق سرنگ به آنها خورانده شود. در حضور پیروات و اگزاالواستات، پروپلین گلیکول به گلوکز تبدیل می گردد یکی از فواید مواد خوراکی تهیه یک منبع گلوکز خارجی طولانی مدت می باشد. شکر و ملاس به عنوان منبع گلوکز موثر نیست زیرا به صورت گلوکز جذب نشده و در شکمبه به VFA تبدیل می گردند.

توصیه های برای پیش گیری از کتوز:

الف) از چاقی گاوها در هنگام زایمان جلوگیری شود که به این منظور گاو در زمان خشک غذای نگهداری دریافت نماید.

ب) کنترل کنسانتره جیره در دوران خشک و افزایش آن در انتهای دوره خشک و در ادامه پس از زایمان.

پ) استفاده از علوفه با کیفیت بالا پس از زایمان به میزان حداقل 1/3 ماده خشک مصرفی برای تغذیه کامل گاو و جلوگیری از کاهش چربی شیر لازم است.

د) از تغییرات سریع در جیره پس از زایمان پرهیز کنی

ه) سطوح استاندارد پروتئینی، ویتامینی و مواد معدنی به همراه انرژی باید بالا برده شود.

و) جلوگیری از تغذیه سیلوهای علوفه غلات با رطوبت بالا، چون مقدار بوتیریک اسید را بالا می برد.

ز) ماکزیمم مصرف را از طریق بالا بردن مطبوعیت غذا و جلوگیری از استرس ایجاد نماییم.

ح) در گله های دچار مشکل تا 6 هفته پس از زایمان هر هفته شیر باید تست شود و پروپلین گلیکول به میزان 250-125 گرم در روز به گاوهای مسئله دار داده شود.

ط) انتخاب بر اساس ظرفیت و اشتهای بالا در گاوها انجام پذیرد.

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: چهارشنبه 20 اسفند 1393 ساعت: 9:45 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره تب نزله ای بدخیم گاوها,تحقیق درباره بیماری MCF,تحقیق درباره بيماري طاعون شتر,