معرفی دانشگاه

دانشگاه شیراز با بیش از نیم قرن تجربه در زمره سرآمد ترین دانشگاه های ایران و با اعتبار بین المللی فعالیتهای جدیدی را در منطقه آزاد قشم آغازنموده است. دانشگاه شیراز در منطقه آزاد قشم از مهر ماه 1383 در مقاطع تحصیلی مختلف کارشناسی وکارشناسی ارشداقدام به پذیرش دانشجو از بین داوطلبان داخل و خارج کشور نمود. پذیرش دانشجو در این دوره ها در مقطع کارشناسی در رشته های ، مهندسی کامپیوتر (نرم افزار و سخت افزار) ،حقوف و معماری از طریق کنکور سراسری وخارج از کنکور  سراسری ، بر اساس میانگین معدل سه ساله متوسطه و پیش دانشگاهی و ارزشیابی مدارک می باشد.
درمقطع کارشناسی ارشد نیز در 27 گرایش مختلف از طریق کنکورسراسری و خارج از کنکور سراسری ، از طریق مصاحبه علمی  وارزشیابی مدارک می باشد . تحصیل در منطقه آزاد قشم بصورت حضوری می باشد و تمامی کادر آموزشی در دانشگاه ، اساتید  مجرب خود دانشگاه شیراز میباشند

دانشکده ادبیات و علوم انسانی :

رشته های دانشکده

دانشکده اقتصاد ، مدیریت و علوم احتماعی :

رشته های دانشکده

دانشکده حقوق و علوم سیاسی

تاريخچه دانشكده

رشته هاي دانشكده

دانشکده دامپزشکی :

تاریخچه

دانشکده علوم :

رشته های دانشکده

دانشکده کشاورزی :

تاریخچه دانشکده

مقدمه:

مهندسين چه كساني هستند؟ آنها چه كار مي كنند ؟ مهندس شدن چقدر طول مي كشد؟

اينها اولين سؤالات هستند كه براي دانشجويان مآل انديش پيش مي آيد و همچنين اينها اولين سؤالاتي هستند كه بايد در هر كتاب مقدماتي مهندسي در مورد آنها مطالبي بيان شود.

از يك نظر مهندسين خالقين و ابداع كنندگان ايده ها و مفاهيم سازندگانوسائل و ساختمان ها و بالاتر از همه حل كنندگان مسائل مي باشند.

بايستي آنها را براي مواجهه با دنيايي از تغييرات  دنيايي از اعتراضات و مبارزه طلبي هاي جديد و هميشه در تغيير آماده كرد.

حرفه مهندسي:

اغلب مخلوقات زنده محبوس در الگوي دارويني مي باشند. آنها مي بايد يا خود را با محيط متغير اطراف وفق دهند تا زنده بمانند و يا نابود شوند. فقط نوع بشر است كه استثناءاست فقط ما هستيم كه انديشه تغيير محيط اطراف خود را داريم و آن را با نيازهاي خود منطبق مي سازيم.

در سطح بسيار مقدماتي اين نقش از مهمترين مشخصه هاي حرفه مهندسي است.

ريشه هاي مهندسي به زمان اجدادمان بر مي گردد يعني هنگامي كه در جدال براي زنده ماندن اولين بار از ابزار استفاده كرده اند.

ملاحظه مي شود كه در طول تاريخ مهندسين دانسته هاي خود را به شكل علم و تكنولوژي براي رفع نيازهاي جامعه بكار گرفته اند. فضائل و كمالات مهندسين از جنبه هاي اجتماعي سياسي يا هنري روي تاريخ تأثير بسياري داشته است.

يك جنبه احساسي بسيار واقعي اينست كه مهندسي راه را براي پيشرفت تمدن صاف و هموار نموده است.

امروزه ما در عصر تاريخي و دوران خاصي زندگي مي كنيم. جمعيت ما روي محدوده هاي طبيعي محيط اطرافمان فشار مي آورد. طبيعت را تهديد به نابودي مي كند و حتي شايد اين سياره را غير قابل سكونت نمايد. ممكن است تاريخدانان آينده به قرن بيستم بدين صورت بنگرند كه قرن بيستم زماني بوده است كه ما براي اولين بار محدوديت منابع طبيعي روي زمين را تشخيص داديم و حتي اينكه به سرعت به مسير اتمام اين منابع نزديك شديم.

جامعه ما بطور فزاينده اي به علم و تكنولوژي- مهندسي- وابسته شده است. در واقع اين وابستگي نه تنها به خاطر ترقي روز افزون و خوشبختي است بلكه بخاطر بقاء نيز مي باشد. امروزه مسائل و مشكلات جدي بصورت فزاينده و غافل گيرانه پديدار مي گردد.

مهندسي حرفه اعتراض و مبارزه طلبي است اين حرفه دقت و نظم علم را به خلاقيت و تحليل مورد نياز جهت مسائل پيچيده موجود در برابر جامعه مدرن در هم مي آميزد.

در طول تاريخ چنين ملاحظه شده است كه مهندسين دانسته هاي خود از علم و تكنولوژي را براي رفع نيازهاي جامعه بكار برده اند. انها راه پيشرفت تمدن را صاف و همورا نموده اند.

مهندسين مخترعين و حل كنندگان مشكلات هستند كه مهارت. تجربه و دانش خود را جهت خدمت به جامعه بكار مي برند. مهندسي يك حرفه اعتراض و مبارزه طلبي است. اين حرفه دقت و نظم علم را با خلاقيت و قوه تخليل مورد نياز جهت حل مسائل پيچيده موجود در مقابل جامعه نوين در هم مي آميزد.

مهندس كيست؟

مهندسي عبارتست از استفاده از علم و تكنولوژي جهت اجابت نيازهاي بشر.

به علت گسترش فراوان وتنوع  بسيار رشته ها و كارهاي مهندسي. ارائه تعريفي دقيق و ساده از كلمه«مهندس» بسيار مشكل است.

در طول دو قرن گذشته استفاده از اين لغت وسعت يافت و شامل فعاليتهاي غير نظامي يعني فعاليت هاي «سيويل» هم شد كه به اين گونه مهندسي مهندس عمران  گرفته مي شود.

تعريفي رسمي توسط حرفه مهندسي مورد قبول واقع شده است. دفتر ارزيابي و صدور اعتبار نامه مهندسي و تكنولوژي تعاريف زير را ارائه مي دهد:

تكنسين مهندسي:

بسياري از امور و فعاليتهاي مهندسي نياز كمتري به امور تحليلي و يا مهارت در درك مفاهيم دارند. ولي از سوي ديگر نيازمند معلومات و مهارت در زمينه كاربردي خاصي هستند.اگر چه فعاليت هاي كلي تكنسين هاي مهندسي در مقايسه با كارهاي مهندسين  جريان عادي تري دارد ولي ماهيتاً اين افراد هرگز داراي مهارت بالاي نيستند.

تكنسين هاي مهندسي عملاً درگير ساخت نخستين نمونه از ابزارهاي طراحي شده بوسيله مهندسين مي باشند.

استاد كار:

استادكاران داراي مهارتهاي دستي لازم جهت توليد اجزاء و عناصر مشخص شده بوسيله مهندسين هستند.

بنابراين نيازي ندارند كه شناخت پايه اي از اصول مرتبط با طراحي داشته باشند.

آموزش انها در محل كار صورت مي گيرد.

گر چه مي توان تعاريف رسمي از مهندسي ارائه داد ولي ساده ترين راه اينست كه به يك مهندس به عنوان كسي كه حل كننده مشكل است و علم و تكنولوژي را براي رفع نياز جامعه بكار مي برد فكر كرد.

مهندسي يك فعاليت گروهي و تيمي است كه شامل دانشمندان كه محقق قوانين طبيعت هستند. مهندسين كه به وسيله طراحي تبديل كننده معلومات علمي به شكل هاي قابل كاربرد هستند.

تكنولوژيست هاي مهندسي و تكنسين ها كه طرح هايمهندسي را پياده و اجراء مي كنند و استادكاران كه مهارت ويژه خود را بري توليد مواد و ابزار لازم براي طرح ها بكار مي برند مي باشد.

رشته هاي مهندسي:

مشخصه حرفه مهندسي فراواني وتنوع زمينه هاي تخصصي آن است .كاربردهاي مهندسي ازدنياي ميكروسكوپي طراحي مدارهاي مجتمع براي كامپيوترهاي عددي تاپروژه هاي ساختماني غول آسيا نظير سدها پلها ياشهرهاي كامل راشامل مي شود .ماهيت پيچيده مسائلي كه هم اكنون جامعه نوين باآنها مواجه است باعث انگيزش نظام هاي جديد ومتنوع ديگر مهندسي نظير  مهندسي محيط زيست مهندسي زيست دارويي ومهندسي سيستمها

 شده اند .

در پاسخ به نيازهاي جامعه انواع رشته هاي تخصصي ترمهندسي گسترش و تكامل يافته اند.

مهندسين فضا نوردي: مرتبط با طراحي و تكامل هواپيما و فضا پيما هستند.

مهندسين كشاورزي: اصول مهندسي را در صنايع توليد مواد غذايي و مزارع بكار مي برند.

مهندسين معماري: همكاري متقابل با ارشيتكت ها در طراحي و ساخت بناها دارد.

مهندسين هواشناسي و اقيانوس شناسي: مرتبط با موارد استفاده جامعه از اتمسفر زمين و اقيانوسها و صدمات ناشي از اين استفاده ها هستند.

مهندسين خودرو: مسئول طراحي توسعه و تكامل ساخت استفاده و بكار گيري وسايط نقليه زميني هستند.

مهندسين زيست دارو: روشهاي مهندسي را با علوم زيست شناسي و دارويي تركيب        مي نمايند.

مهندسين كامپيوتر: مرتبط با طراحي و استفاده  و بكارگيري سيستمهاي كامپيوتري هستند.

مهندسين محيط زيست: اطلاعات و دانش مربوط به علوم طبيعي اجتماعي فيزيكي را جهت بررسي و تجزيه و تحليل و پيش برد اثرات متقابل جامعه تكنولوژي و محيط زيست با يكديگر تركيب مي نمايند.

مهندسين صنايع: مرتبط با طراحي و نصب و داير كردن سيستمهاي متشكل از مردم مواد. و     دستگاه ها هستند.

مهندسين ساخت: مسئول توسعه و تكامل روشهاي اقتصادي جهت ساخت طرح هاي مهندسي هستند.

مهندسين مواد و متالوژي: متخصص در توسعه و تكامل توليد و كاربرد مواد فلزي. سراميكي و پلاستيكي مورد استفاده در صنعت هستند.

مهندسين دريانوردي: مرتبط با بهره برداري از معادن از طريق بكارگيري روش هاي مختلف معدنكاري هستند.

مهندسين هسته اي: طراح و راهبر سيستمهايي هستند كه از انرژي هسته اي استفاده          مي كنند.

مهندسين نفت: توسعه دهندگان روشهاي بهره برداري و عمليات تصفيه نفت هستند.

مهندسين بهداشت و منابع آب: طراح تجهيزات و تأسيسات انتقال و تصفيه آب  هستند.

مهندسين سيستم ها: طراح و تحليلگر سيستم هاي پيچيده هستند.

مهندسين حمل و نقل: مرتبط با نقل و انتقال مردم و محصولات هستند.

مهندس چكار مي كند؟

 معمولاً تشخيص بين انواع مهندسي از روي كارها و فعاليتهاي آنها در محل كار معلوم مي گردد.

مثلاً معمولاً چنين تصور مي شود كه يك مهندس راه و ساختمان يك بناست.

در يك رشته مهندسي خاص امكان وجود دامنه وسيعي از كارها و فعاليت ها وجود دارد.

علائق. تجربه و وظايف حرفه اي مهندسين از روي تنوع مشغله و قابليت توفيق انها در شغل هاي گوناگون تشخيص داده مي شود.

نقش هاي مهندس

پژوهش                           Research

             توسعه                                 Development

      طراحي                          Design

توليد                                  Production

    ساختمان                      Construction

       پروژه                           Project

          عمليات                           Operations

            آزمايش                      Testing

      خريد و فروش                Sales

          مديريت                       Management

     مشاوره                       Consulting

آموزش                            Teach

      …                               Others     

طيف فعاليتهاي مهندسي بسيار وسيع است:

مهندسين پژوهش در جستجو كشف تغيير و مشخص كردن موارد استفاده عملي براي      پديده هاي جديد علمي هستند.

مهندسين توسعه: اكتشافات علمي را ند نظر گرفته و اقدام به طراحي و ساخت نمونه اوليه كار جهت انجام آزماشات كاربردي روي انها مي نمايد.

مهندسين طراح: نمونه اوليه را تبديل به دستگاه يا فرآيندي مي كنند كه مناسب توليد انبوه يا اجراي عملي باشد.

مهندسين توليد: مشخصه هاي ارائه شده توسط مهندسين طراح را دريافت و بر توليد انبوه مطابق مشخصات ارائه شده نظارت مي نمايند.

مهندسين ساختماني: مسئول طراحي و ساخت سازه هايي نظير بناها كارخانجات و پل ها هستند.

مهندسين پروژه:  مسئوليت كلي نظارت بر كارهايي را بر عهده دارند كه در يك پروژه مهندسي انجام مي شوند.

مهندسين عمليات:  يا كارخانه مسئول كار كردن وسرويس و نگهداري تأسيسات عمومي يك كارخانه هستند.

مهندسين آزمايش:  آزمايشات لازم در مراحل پژوهش. توسعه و بهره برداري را طراحي و اجرا مي نمايند.

مهندسين فروش:  به عنوان رابط بين شركت خود و خريداران و در جهت پيدا كردن و توسعه بازار فروش عمل مي كنند.

تاكيد تعليم مهندسي عبارتست از:

تكامل مهندسين بصورتي كه بتواند در دنيائي ازتغيير فكركنند جوابگو باشند وخود را وفق دهند توجه اين برنامه معطوف به روش شناسي حل مهندسي مسائل وكسب معلومات علمي جهت حمايت ازاين كاراست.مبناي اين برنامه دروسي ازعلوم پايه فيزيك شيمي ورياضيات (شامل روش هاي محاسباتي نوين )است .اما يك جزء ضروري ازتعليم مهندسي مشتمل بردوره هايي درهنر علوم انساني واجتماعي است زيرا كه اين دوره ها مكمل اين آموزش هستند ونقطه تماسي با بقيه جامعه فراهم مي آورند همچنين مي بايد دانشجويان مهارت خودرادرايجاد ارتباط مؤثر ازطريق نوشتن صحبت كردن باوسائل ترسيمي راگسترش وپيشرفت دهند.                              

برنامه هاي تكنولوژي مهندسي  

براي برطرف كردن نيازهاي صنعتي به فارغ التحصيلان داراي مهارت بيشتردركاربردهاي ويژه برنامه تكنولوژي مهندسي داير گرديده است فارغ التحصيلان دوره دوساله                       اين برنامه موسوم به تكنسين هاي مهندسي وفارغ التحصيلان دوره چهارساله                   موسوم به تكنولوژيست هاي مهندسي هستند.

رسميت برنامه هاي درسي مهندسي

معياربررسي كلي وصدوراعتبارنامه ازسوي دفتر توجه به كسب اطمينان ازوجود پايه مطلوب درعلوم ورياضيات علوم انساني واجتماعي علوم مهندسي وروش هاي مهندسي وهمچنين فراهم آوردن زمينه هاي تخصصي رادارد.فرايند صدور اعتبارنامه شامل مرور وبررسي برنامه درسي بوسيله پرسشنامه همراه با گزارش تكميلي بازديد ازمحل بوسيله گروهي كه بادقت ازطرف دفتر انتخاب شده اند است .هم اكنون دفتر بوسيله اداره آموزش ايلات متحده دفتر ملي ثبت مهندسي شوراي ملي بازرسان مهندسي به عنوان تنها مؤسسه صدور اعتبارنامه هاي درسي مهندسي به رسميت شناخته شده است .

تحصيلات كارشناسي ارشد

تحصيلات مهندسي به فارغ التحصيل شدن ازدانشگاه حتم نمي شود.مهندسين علاقمند به تحقيق وتوسعه مي بايد درسطح كارشناسي ارشد ودرزمينه علوم پايه وعلوم مهندسي تحصيل نمايند .ضرورت دارد دانشجويان مهندسي توجه نمايند كه تحصيلات آنها يك الزام درزندگي است براي مطابقت بادنياي درحال تغيير مي بايد مهندسين مستمر تحصيلات خود را بطور غيررسمي وازطريق مطالعه كردن بحث با همقطاران شركت در                 گردهمايي هاي فني يا كارگاههاي فني ارتقاء وادامه دهند.

مهندسي به عنوان يك حرفه:

مهندسي يك حرفه ياد گرفتني است درست همانند قانون و قضاوت. پزشكي و يا علم خداشناسي. مهندسين بايد برخي مهارت ها را كسب نمايند  چه در طول تحصيلات رسمي و چه در دوران كار و تجربه تا بدين وسيله عملاً حرفه خود را تمرين نمايند. و درست همانند ساير اعضاي حرفه ها مهندسين مسئول به كار گرفتن معلومات تخصصي و مهارت خود به نفع جامعه هستند.

يك حرفه را از طريق چند مشخصه مهم مي توان تشخيص داد:

1.     پاسخ گو و ارضاء كننده يك نياز حتمي و سود بخش جامعه است

2.      نياز به تمرين در درك درست و قضاوت و بصيرت دارد و موضوعي نيست كه استاندارد شدني باشد.

3.     شامل فعاليتي است كه تحت رهبري فكري هوشيار و سطح بالايي از دانش و مهارت غير از آنچه كه متعارف عموم است صورت مي گيرد.

4.      يك هدف دارد و آن هم پيشبرد دانش و ايده آل حرفه لازم براي انجام خدمات اجتماعي.

5.     داراي وضعيت و مقام قانوني است.و نياز به استانداردهاي شناخته شده جهت كسب مجوز دارد.

اصول اخلاقي مهندسين:

اصول اساسي :درستي. تماميت. يزرگي. شأن و افتخار حرفه مهندسي به طريق زير بوسيله مهندسين حفظ و پشتيباني مي شود:

الف)بكار گيري دانش و مهارت فني براي فزوني رفاه و آسايش بشر.

ب) درستكار و بي غرض بودن و با راستي خدمت كردن به جامعه. كارفرمايان و ارباب رجوع.

ج) كوشش و رقابت بري افزايش شايستگي. حيثيت و اعتبار حرفه مهندسي.

د) حمايت از انجمن هاي حرفه اي و فني نظام هاي مهندسي.

قوانين اساسي:

1.     مهندسين در انجام وظايف حرفه اي خود ايمني. سلامت رفاه و آسايش جامعه را بر تر از هر چيز قرار مي دهند.

2.     مهندسين صرفاً خدماتي را ارائه مي دهند كه در حيطه شايستگي و صلاحيت آنهاست.

3.      مهندسين بيانيه هاي عمومي اي را انتشار مي دهند كه وقعي و راست باشد.

4.     مهندسين در انجام كارهاي حرفه اي براي هر كارفرما يا ارباب رجوع وفا كارانه و امانت دار عمل مي كنند و از هر گونه منفعت طلبي خود داري مي نمايند.

5.      مهندسين شهرت و اعتبار خود رابر لياقت و شايستگي خود در ارائه خدمات بنا نموده و با سايرين رقابت نا شايست نمي نمايند.

6.      مهندسين آنچنان عمل مي كنند كه  بزرگي.درستي و تماميت شأن و مقام حرفه مهندسي حفظ و تقويت شود.

7.     مهندسين در دوران زندگي كاري  مهارت حرفه اي خود را بهبود و توسعه داده و فرصت هايي براي پيشرفت حرفه اي مهندسين تحت نظر خود فراهم مي اورند.

ثبت حرفه اي:

هم اكنون به منظور تثبيت حدي ازكنترل روي كيفيت موردنياز جهت كارمهندسي قوانين ومقررات گسترده اي حاكم مي باشند .ثبت حرفه اي درسال 1907 ازايالت وايومينگ شروع وسپس تمام ايالت ها قوانيني راگذراندند .براساس اين قوانين لازم است همانند امور حقوقي وپزشكي مهندسين نيز جهت برخي امور حرفه اي جواز كار وتأ ييديه شغلي دريافت نمايند .زمينه واساس ثبت ودريافت جواز مبتني برقيموميت قانون اساسي برامور زندگي همراه با ايمني سلامت ودارايي وپيشبرد رفاه است .

ثبت حرفه اي براي مهندسيني كه فعاليت هاي حرفه اي اعم از شغل هاي انفرادي ويا شغل هايي نظير مسئوليت يك سازمان مهندسي رادارند لازم است .    

موفقيت مهندسي:

يادآوري اين نكته مهم است كه حرفه اي نظير مهندسي وقتي مي تواند موفق عمل نمايد كه برخوردار از اعتماد و احترام جامعه اي كه به آن خدمت مي كند باشد.

اگر بايد مهندسين اين اعتماد و احترام را كسب نمايند و نگه دارند ضروريست در كارهاي حرفه اي خود هر چه بيشتر به قانون و نظام اخلاقي مهندسين نزديك تر شوند.

مهندسي يك حرفه ياد گرفته شده با استانداردهاي خاص خود است.

مهندسين در طول تحصيلات رسمي خود مي بايد مهارتهايي را كسب و در حرفه خود تجربه نمايند. همچنين براي بسياري از كارها بايد تبديل به مهندس ثبت شده(مجاز) بشوند.

حرفه مهندسي يك نظام قانوني اخلاقي را جهت تثبيت درجه اي از امانات و درستي  اطمينان و اعتماد و احترام براي مهندسي مورد قبول قرار داده است. مهندسين خود را در انجمنهاي حرفه اي سازمان داده اند تا به نيازهاي حرفه اي خود برسند.

مبارزه طلبي ها براي آينده:

بايد مهندس نوين را براي مواجه شدن با دنيايي از تغيير آماده  كرد. دانش علمي و تكنولوژي با سرعت زيادي به توسعه ادامه مي دهند به همين نسبت نيز پيچيدگي مسائلي كه در مقابل جامعه پديد مي آيند بيشتر مي شوند.

جدي ترين بحران و بلاتكليفي فوري ما ناشي از افزايش سريع جمعيت و ماهيت تهديد كننده فعاليت هاي ما مي باشد. اين فعاليت ها قادر به تغيير مداوم و دائمي سياره ايست كه ما در روي آن زندگي مي كنيم.

يك نتيجه جدي از رشد روز افزون تعدا و كارهاي ما اينست كه ما واقعاً بساري از منابع طبيعي اين سياره در آينده نزديك به انتها مي رسند.

پاسخگويي به نيازهاي اساسي بشر در زمينه غذا و انرژي معرف مبارزه طلبي عمده اي در نابودي منابع طبيعي است.

اين امكان هست كه تكنولوژي مدرن پاسخگوي بسياري از مشكلات و مسائل جامعه باشد ولي خود تكنولوژي نيز مولد مسائل جديد است.

اينها چند مورد از مبارزه طلبي هاي بسياري هستند كه مهندسين با آنها مواجه مي شوند.

گرچه دانش علمي و تكنولوژي با سرعت زيادي به گسترش خود ادامه مي دهد به همين نسبت هم مسائلي كه جامعه نين با آنها مواجه مي شود پيچيده تر مي گردند. جدي ترين بلاتكليفي فوري ما ناشي از افزايش سريع جمعيت و ماهيت تهديد كننده فعاليتهاي ما است. از موارد قابل توجه ويژه احتما به پايان رسيدن بسياري از منابع طبيعي اين سياره است. پاسخگويي به نيازهاي انساني در زمينه غذا و انرژي نمايانگر مبارزه طلبي عمده اي در دنيايي با منابع در حال پيان است.

 تراكم جمعيت هاي وسيع در محدوده شهرها باعث پديد آمدن مبارزه طلبي هاي جديد با ماهيت هاي اجتماعي و تكنولوژي شده است.

پيشرفت هاي تكنولوژي جديد نظير داده  پردازي اتوماتيك و مهندسي ژنتيك باعث بروز تمايلات جديد به ايجاد تنوع در شأن و مقام انساني شده است.

از آنجايي كه اين مبارزه طلبي ها شامل عوامل اجتماعي سياسي و اقتصادي و همچنين    جنبه هاي تكنولوژيكي هستند. لذا مهندسين مي بايد همواره آگاه بر ابعاد گوناگون مسائل پيچيده اي كه متوجه آنهاست باشند.

تقلب هاي دانشگاهي

امروزه تقريباً درتمام مراكز آموزشي دنيا تقلب به صورت يك معضل آموزشي درآمده است.اين مقاله به بررسي علل بروز تقلب ونحوه برخورد با آن دردانشگاه هاي آمريكامي پردازد.

جيمزكارگ تيلور ، استاد دانشگاه آريزونا ،از تقلب هاي زيادي كه دركلاس درس او- تاريخ موسيقي جاز- صورت مي گرفت متحير بود. دانشجويان از روي برگه يكديگر مي نوشتند، با سرفه كردن به صورت رمزي با دوستانشان ارتباط برقرارمي كردند. ودرحالي كه تظاهر         مي كردند از فرط خستگي، دست خودرا به پشت سرشان مي برند جواب هاراكه درپشت دستشان نوشته بودند به دوستانشان نشان مي دادند.

او يكبار متوجه دانشجويي شد كه با تلفن همراه جواب ها را به پيجر دوستش مي فرستاد.براي مثال 2 × 54 بود، بدين معني كه جواب سؤال 54 گزينه ب است. كارگ تيلور آنها را از كلاس بيرون انداخت وبه هردو آنها نمره تك داد.

دردانشكده كوچك مورنينگ سايد درشهر سيوكس ايالت آيووا، هيسرريد، استاد فلسفه متوجه شد كه دردرسش، مقدمات اصول اخلاق، تقريباً هركسي به نحوي درحال تقلب است. دو دانشجو كه ورقه هايشان را تحويل دادند جوابهايشان تقريباً يكسان بود. ريد این قضيه را به رئيس دانشكده گزارش كرد وآنها مورد بازجويي قرارگرفتند كه براساس آن يكي از دانشجويان درآن درس نمره تك گرفت واز بقيه امتحانات محروم شد.

وقايع این چنين بسيار معمول اند. درسالهاي اخيربسياري ا زدانشگا ه ها ودانشكده ها موج عظيمي از سرقت ادبي، تباني درانجام تكاليف وتقلب درامتحانات را گزارش كرده اند.

درتحقيقي كه در31 دانشگاه دردهه گذشته انجام گرفت، پروفسوردونالد مك كيب، استاددانشگاه روتگرز،دريافت كه تقريباً 70 درصد از دانشجويان قبول دارند كه درمقطعي ازتحصيلاتشان دردانشگاه تقلب كرده اند. به گفته مك كيب بيش از15 درصد از آنها تقلب كنندگان حرفه اي ودائمي هستند.

تحقيق ها وپايان نامه ها دركامپيوتر

علت وجود این موج تقلب را عواملي نكوهيده اي مي دانند كه يكي از آنها كاهش تأكييد برارزش هاي اخلاقي درخانه ومدرسه مي باشد. درعين حال بايد بپذيريم كه تقلب آسان ترين راه است.به وسيله اينترنت دانشجويان به گنجينه اي ازاطلاعات دسترسي پيدا مي كند كه          مي تواند به سادگي از آن استفاده كنند. ميشل گلدفارب ، مديردفتر مشاوره دانشجويي دانشگاه پنسيلوانيا، مي گويد:‹‹ يك احساس خاص كابويي در مورد اينترنت وجود دارد وآن اينكه هركسي به هر نحوي كه مناسب مي داند ، مي تواند ا زاطلاعات آن استفاده كند›› .

شاران دانيل، استاد دانشگاه تكزاس، دركلاس انشاء از دانشجويان خواست كه يك نقد ارزشي – كه مي توانست شامل بررسي يك فيلم معاصر باشد- بنويسند. يك دانشجويي يكي ازفيلم هاي بروس ويليس ( بازيگر معروف آمريكايي ) را انتخاب كرد. وقتي خانم دانيل مقاله آن دانشجو را تحويل گرفت، به آن شك كرد وفكر كرد كه آن را ازجايي رونويسي كرده است.چراكه سبك آن مقاله با كارهاي قبلي آن دانشجو متفاوت بود. خانم دانيل تحقيق كردوفهميد كه آن دانشجو كل مقاله خود را از اينترنت رونويسي كرده است.

امروزه صدها آدرس كامپيوتري با نام هايي ازقبيل Schoolsucks.com وCollege Term Papers.com وجود دارند كه مقالات آماده اي را با موضوعاتي از انسان شناسي گرفته تا جانورشناسي ، ارائه مي دهند. بعضي ازشبكه ها مجاني اند ، به شرطي كه شمايك مقاله از خودبه آن شبكه بدهيد، آن نيز يك مقاله به شما مي دهد.

حال آنكه براي استفاده از بعضي شبكه هاي ديگر بايد ازحداقل مبلغ حق ويزيت، تا بيش از 100 دلار براي هر صفحه بپردازيد.

دانشجويان مقالاتي را مستقيماً از دوستانشان مي گيرندو علاوه بر آن وقتي پايان ترم نزديك مي شود، سايت هاي گپ زني و مدارهاي پيام مرتبط (On line) مملو از درخواستهاي دانشجويان مستأصلي است  كه به دنبال مقالات مي گردند. در بسياري از سايت هاي تحقيق كامپيوتر نوشته شده است (فقط براي تحقيق) ولي اينگونه توجيه كردن ها، مضحك به نظر مي رسد.

دلايل تقلب

كارشناسان مي گويند كه تقلب كردن از دوران راهنمايي شروع مي شود و اغلب در دبيرستان به صورت يك عادت درمي آيد، يك بررسي جديد توسط مؤسسه Who's Who (مؤسسه ا ي كه به معرفي اشخاص مهم مي پردازد) كه در ميان دانش آموزان موفق دبيرستانهاي آمريكا صورت گرفت نشان داد كه 80 عددي از بهترين و با هوش ترين هاي كشور قبول دارند كه در دوران مدرسه تقلب كرده اند، كه البته این رقم 5 درصد بيشتر از سال قبل بود. بيش از نيمي از دانش آموزان مي گفتند كه این چيز عجيبي نيست و البته جاي تعجب نبود. در تحقيق كه در طول سه سال گذشته از دانشگاه جرج تون ايالت واشنگتون دي سي به عمل آمد، 36درصد از تقلب هاي گزارش شده مربوط به دانشجويان سال اول بود.

بعضي ها چنين توجيه مي كنند كه تقلب كردن در درس هايي كه جزء رشته اصلي شان نيست، ولي براي فارق التحصيل شدن لازم است، اشكالي ندارد. بعضي ديگر مي گويند: تقلب جرمي است كه كسي در آن قرباني نمي شود.يك دانشجوي دانشگاه تكزاس پا را از این هم فراتر نهاده ومعتقداست كه تقلب يك شكل مجاز يادگيري است. او نوشته است من شخصاً تقلب نمي كنم مگر اينكه چيزي از آن يادبگيرم . او همچنين براين باور است اگر تقلب بصورت نگاه كردن به جواب سوال ، از روي برگه ديگران باشد، بعيد است كه آن جواب فراموش شود چرا كه شخص براي بدست آوردن آن به تقلب متوصل شده است.

به گفته مك كيب، استاد دانشگاه روتگرز،يك دليل عمده براي تقلب بين دانشجويان این است كه با همكلاسي هايشان كه تقلب مي كنند، برخوردي نمي شود، وقتي آنها مي بينند كه ديگران تقلب مي كنند وكسي جلوگيري نمي كند ازخود مي پرسند چرا بايد بخاطر                  كم توجهي مسئولان، اشخاص ديگري با تقلب كردن به يك معدل بهتر يا شغل بهتر دست يابند؟

مك كيب ازصدها استاد درسراسر كشور پرس وجو كرد ودريافت كه 40 درصد از استاداني كه از دانشجويان تقلب گرفته اند، حتي يك مورد را هم گزارش نكرده اند، او مي گويد: بسياري ازاستادان فكر مي كنند كه این يك معضل است وبعضي ها از این نگرانند كه مدرسه يا دانشگاه از آنها حمايت نخواهد كرد وبه همين دليل از شكايت عليه دانشجويان متقلب صرف نظر مي كنند.

دردانشگاه دولتي ايالت كاروليناي شمالي، يك دستيار آموزش به جرومه پري ، استاد ميكروبيولوژي ، گفت: كه دونفر از دانشجويان جواب ها را درحاشيه برگهايشان مي نويسند وبه يكديگر نشان مي دهند. پري گفت: كه او قضيه را با همكارانش درميان گذاشت وهمه آنها گفته بودند كه پي گيري قضيه تقلب ها بي فايده است ودر نهايت خود او به دليل عدم حمايت مسئولان تحقيرخواهد شد. به هر حال او قضيه را پيگيري كرد ودانشجويان مقصر شناخته شدندوتقاضاي بخشش آنها مورد قبول واقع نشد.يكي ازدانشجويان درهمان مرحله قبول كرد كه مقصر است، ولي دانشجوي ديگر از هيئت امناي دانشگاه خواست كه قضيه رامجدداً بررسي كنند. از بدشانسي پري ، يك كميسيون فرعي بخاطر اينكه دلايل ومدارك براي اثبات تقلب كافي نبود حكم را لغو كرد وحتي از پري ودستيارش خواسته نشد كه با كميسيون حاضر شوند وشهادت دهند.

بعد از آن پري درنامه اي به كميسيون با صراحت نوشت كه دراين دانشگاه هيئت علمي نسبت به مسئولان بد بين شده اند ونمي دانند كه آيا موارد تقلب را پيگيري كنند يا نه ؟ البته بعد ازنوشتن آن نامه او از كار بركنار شد.

توسل به آزمون هاي بدون مراقب

استادان زيرك امروزه با محدود كردن موضوعات تحقيق وسوالات ناگهاني درمورد پيشرفت تحقيق دانشجويان از سرقت ادبي         (رونويسي كردن تحقيق ها ) توسط دانشجويان جلوگيري مي كنند وهمچنين شبكه هاي كامپيوتري جديد به استادان قول داده اند كه تحقيق هايي را كه از جاي ديگر رونويسي شده را كشف كنند. براي مثال سازمان سرقت ادبي در اينترنت، تحقيق يك دانشجو را با بيش از صدهزار تحقيق كه در پايگاه داده هايش وجود داردو همچنين با تحقيق هايي كه توسط دستگاه هاي تحقيق اينترنت فهرست يندي شده، مقايسه مي كند.

در حالي كه استادان مي توانند كلاس هايشان را كنترل كنند، شمار زيادي از دانشگاه ها و دانشكده ها به روش قديمي ازمون بدون مراقب روي آورده اند مك كيب مي گويد: ‹‹ فعاليت غير اخلاقي دانشجويان در دهه 60، جوي از بي اعتمادي را به وجود آورد كه در نتيجه آن رسم هايي همچون آزمون بدون مراقب در بسياري از دانشگاه ها برچيده شد››.

وي همچنين مي افزايد: ‹‹ امروزه به كارگيري نوعي از آزمون بدون مراقب، نوعاً نشان دهنده ميل به بالا بردن سطح صداقت و حس مسئوليت شناسي در زندگي دانشجويان است››.

برخلاف آزمونهاي بدون مراقب قديمي در دانشگاه ها، مانند دانشگاه ويرجينيا، امروزه بيشتر آزمون هاي بدون مراقب به نحوي تقدير            يافته اند كه درآن، دانشجويان ملزم نيستند تقلب ها و دغل كاري هاي تحصيلي شان را گزارش كنند. اما دانشجوياني كه شاهد تقلب كردن ديگران هستند قوياً تشويق مي شوند كه آنها را گزارش كنند.دانشجوياني را كه هنگام تقلب مي گيرند اگر داوطلبانه به تقلبشان اعتراف كنند، قضيه حل مي شود.بعضي وقت ها كه دانشجو به اشتباه خود اعتراف مي كنداستاد به طور خصوصي با او صحبت مي كند و مجازاتي را براي او در نظر مي گيرد و درديگر موارد اتهامات به هيئت قضايي ويا كميته انضباطي ارجاع داده مي شود. بارديگر اگر دانشجوي متهم دراين مرحله به جرم خود اعتراف كند، موضوع با يك مجازات فيصله مي يابد، ولي درمواردي كه دانشجويان منكر اتهام خود مي شوند، دادخواهي بطور رسمي بررسي مي شود وپرونده با مدارك وشواهد لازم كامل مي گردد.

دربسياري از دانشگاه ها متخلفين براي بار اول با مجازات هايي از قبيل نمره تك ويا يك دوره تنبيه روبرومي شوند ، ولي دانشجوياني كه براي باردوم يا سوم تقلب مي كنند و يا مرتكب تخلفات شديتري مي شوند ممكن است اخراج شوند و يا با تعليق روبرو گردند.

در دانشگاه مريلنددانشجوياني كه در حين تقلب به دام مي افتند، در آن درس در كارنامه شان نمره تك به اضافه علامت ‹‹X›› X ثبت           مي شود كه حرف X نشان دهنده این است كه دانشجو به علت تقلب نمره تك گرفته است. دانشجوياني كه براي اولين بار تقلب كرده اند، مي توانند تقاضا كنند كه حرف X را كه نشانه تقلب است از كارنامه شان حذف كنند. البته این به شرطي عملي است كه دانشجويان در جلسات 6 هفته اي ويژه اي به طور كامل شركت كنند. هرچند كه نمره تك آنها به قوت خود باقي مي ماند.

بعد از آنكه آزمون بدون مراقب در دانشگاه مريلند به كار گرفته شد، شمار تقلب هاي گزارش شده بيش از سه برابر شد يعني از 60 مورد در سال 1990 به 204 مورد در سال 1998 رسيد. گري هاولا مدير دفتر برنامه هاي قضايي و رشد اخلاقي دانشجويان در دانشگاه مريلند           مي گويد: ‹‹ من اطمينان دارم كه این افزايش آماري به علت افزايش دغل كاري و تقلب نيست بلكه به این خاطر است كه امروزه افراد بيشتري مايلند كه تقلب ها را گزارش كنند››.

امروزه بعضي از دانشگاه ها تبليغات زيادي را عليه تقلب به راه انداختند. مثلاً يك روزنامه دانشجويي به نام California Aggie در دانشگاه كاليفرنيا هرهفته خلاصه اي از موارد تقلب را منتشر مي كند كه در آن گزارش، مثلاً يك دانشجو به تقلب خود اعتراف كرده است و يا اينكه دانشجويي از جانب كميته انضباطي متقلب شناخته شده است. جين ويلسون، مدير امور غذايي دانشجويان دانشگاه مي گويد كه این گزارش مانند يك پرونده پليسي به خوبي قابل بررسي است.

البته درمان قطعي براي تقلب وجود ندارد. تقلب كردن آنقدر ساده و شايع است كه هميشه عده اي از دانشجويان به انجام آن مبادرت             مي ورزند، ولي تقلب نبايد تا این حد، رايج و همه گير باشد.

مك كيب مي گويد: ‹‹ به اعتقاد من 10 تا 20 درصد دانشجويان، زماني تقلب مي كنند كه احساس كنند كه كسي متوجه نخواهد شد و        10 تا 20 درصد از دانشجويان هم يا به خاطر ترس از گرفتار شدن و يا به خاطر اصول اخلاقي قوي كه دارند هرگز تقلب نمي كنند در نهايت بحث بر سر60 تا 80 درصدي است كه جزء این دو گروه نمي باشند.

Cheating in University

Nowadays cheating has become an educationd problem in all educatiol centers. This article is mainly about the reasons of cheatiry and the ways by which it can be prenented in Ameuican universities.

James Kary Touylor, the professor of Arizona unire university was amazed by the enormons eate of cheating in his class (histany of Jazz music).

Students copied eachotheis papens, singaled with coughing and in this way gare the answers stealthily; and even while pretending to reat this hands behind this heads, thay  showed the written answers on this hands to thein friends. He even saw a student who was sending the answers wite this mobile set to his friend's pagen. For example the signal was 54×2 and that meant that the second choice in the right answer to queation number 54.

Tauylor sent them both out of the class and gave them a one digit score.

In the small faculty of Morning side in Iowa's swicks, the philosophy professor realized that in his course, that in "introduction to morality" nearly everyone  in somehow cheating. Two students had almost answered the same while handing in this papens. Rid reported this question ti the dean of the faculty. After investigation, on of them could nit pass and thus failed other exams. Such incidents are quite usuall. In recent years a lot of universities have reponted many cases of plagiarism, collusion in doing homeworks and cheating in exams. In a recant report ( in the last decade) whieh was carried out in 31 universities, professor Ronald Mc keyb, teacher of Rotgerz university perceined that 70 percant of students claims that thay had cheated while thay were in university. He says that more than 15 percant  of them are professional cheters.

Researches and dissentations in computer

Amore reasons of cheating is desline of enphais on mural values at home and school. In aney way we should accept that cheatiry is the easiest way. By the cid of internet, students can easily get access to treasures of information and useit eaily.

Michell Gold fardo, the dean of counse lirg office of students in pensilvania's university conterds: "These esista a special krid of cowboyic feeling and that is, everyone as he comsiders suitable can use the information."

Sharon Daniel , the professor of Texas university , in a composition class asked the students to write a criticism and evaluate it , that could be studing a contemporary film . A student chase one of the Bruce willis's films (the famous Amorican actor); When Mrs. Daniel read that asticle , she doubted wheather the student has written it himself or not .

She thought that the student riught have copied it from somewhere , becase his style of writing was quite different from his previous works .

After inguiring she realized that the student had exacty copied the original version on the net.

Today hundeas of sites such as '' school sucks . com'' and ''college term papers. Com'' exist that delives ready articles about every thing . from anthropology to zoology.

Some of these sites are free. In case that you gire them an article of yaurs , they will give you are.

While for usiny some of these sitas , you should pay from the least membership fee to even more than 100 dollars for each page .

Students directly take articles from theis friends & evenmore, near find examinations , chatting sites and other orlins message boards and foll of students 's reqnest for papers .In many of research sites there is written "Just for researeh", but such excuses seems rediculons.

Reason 's of cheating

According to whatexprts say, cheating starts in secondany schools and will become a permanert fabit in highscools. According ti a recent research by "who's who" 's institute (an organization which introduces famors people) amony the successful highschool students of America, it became obvious that 80percert of good and smart students claim that they had cheated in schooldays. It is noteworthy to say that this percent was 5 percents more tham the  prbrious years. More then hald of students said that cheating in not strange at oll! In anothen research which who done within the last threeyears in George town, washirgton Dc, it became clean that 36 persent of reported cases were related to the fresh men.

Some people say that cheating in some cases in good and that in for the courses that are not related to one 's own studies but are necessary for graduation. Some other say that there is no victim in the crime of cheating. Even more that this, a student frome Tegzaz university believes that cheating in a kind of learning.

He says that he won't cheat wnless he learns something from that.

He also stuted that in cheating in dore through looking at the answers of you friend's paper, it will not be easily forgotten. Become you get it at expence of cheating.

According to Mc keyb, the professor of Rootgerz university, a major reason of cheating amory university in that thay see nothing in done with cheaten, they cam easily cheat and get good marks. So why shouldn't other students do that!? Why should cheaters get betten are rage or job?

Mc kayb asked hundreds of teachers throughout country and realized that 40 percent of them hare not neported the cheating cases.

He contends that a lot of professore think that cheatiry is a problem and some are worried about the time whan school or university many not suppont them. That in whay thay refuse to complain against the students. In nation university of northern Carolina, Pery, A professor of microbiology stated that two students had written the answers on the margins of their papers, and showed them to eachothen. Pery talked about this queotion to his collegues and they told hime to give it up became it is useless and at the and, becamse of lack of suppont, he would be humiliated.

In any  can he pursued the case and the students mere known as culpable and thin plea for forgivness was rejected. One of the two students confessed and said that he was wrong, but the other asked the anthorities of the university to study the case again. To pery's bad luck, a secondary commission aboliched the decree for lack of enough evidence; and they didn't ask for even pery and his collegues to come as witnesses. After that pery wrote a letter to the commission and seid that the professors of the university are suspicious about the case and didn't know to report cheatings or no. of course after that pery was sent out!

Resont to Examinations withowt procter

Today smart professors with confining the subject matters of research papers and asking unexpected questions about the progress students or making, can present plagiarism. However new internet sites have promised to find the articles that are copied from somerhere else.

For instance organization of playiarism in the internet will compare the student's paper with thousands al other papers and also with the results of research engines in the net.

While professors car control thir classes , many universities and faculties used the old method of exare without procter.

Mc keyb says :'' immoral activities of students in 1960 , have created a distrusted at mosphere that results in overthrow of exams withent procter ''. He also adds :'' Today using these krids of tests without procter is just for increaing honeaty and responsilaikity in students lives ''.

In contrary to those previous examinations that were hold withowt procter in universities such as virginia , today the identity of these exams has changed and students are not obliged to report their cheating during their educational life . But those students who witness others cheating are encouraged to report it .

If students confess voluenteerly to their cheating , while they are cought , the case is over . In some cases (when the student confesses) the professor talks to him privately and considers a kind of punishmert for him ; In some other cases the accusations are refered to the diseiplinary committee and if the students confess there , the case will be over with a panishment . But is the students deny their cheating , the case will be studied formally and will be completed with the present evidences .

In a number of universities if students are caught for the first time , they are punished , for instance by a ore digit score . But it they are caught fer a second or third time they maybe sent out or in abeyance .

In Meriland university , students who case canght while cheating, will get ax X mark next to thein one digit score in thein report card.

The letter X indicates that the student has cheated and thus has got  this mank.  If the student has cheated for the first time, he can ask for the remonal al the letter X from his report card. This will be accepted in the student attends the six-session meeting, howeven the score won't charge at all.

After the time uhen exams vere  performed without procter, number of reported cheating cses vere tripled, that in it reached to 204 cases in 1998 in comparison to the go cases in 1990. Gary paolla, the head of an office for judicid cases and  inprorement of morality in merilaned university.

Says: "Iam sure that this in crease is not the increase of cheatings but reported   cases have increased because today people are more willing to report cheatiry cases."

Today many university advertise against sheating, for instance a student periodical "california Aggie" in california university pablishes a summary of reported cheating cases every week. For example a report maybe abaut a student who has confessed to his wrong doing or a student who in known as a cheater. Jane wilson' the head of Jadicial cases of the university says that such cases can easily be terraced like a policing case.

Of course then in no definite cure for cheating. It is so easy and widespread that a number of students will always do it, but the queation in that it should not be that much prevalent.

Mc kayb says: "I believe 10 to 20 percent of students cheat when they feel that nobody will see them. Anothen 10 to 20 percent, eithar because of fean from bairy canght or become of moralities never cheat.

In the end the discussion is about the other 60 to 80 percent who are not included in thex two groups.

Source: Reader's digest    

مباني فر ماليسم

‹‹ عدم تعادل›› و ‹‹ تعادل›› يكي از عناوين محوري جامعه شناسي كاركردگرايي است. در این عنوان محوري ‹‹ فرماليسم›› ازجايگاه ويژه اي برخوردار است. فرماليسم در معناي منفي خود حاكي از شكل گرايي افراطي توأم با افسون زايي جهت حفظ نظام كهن است. در این روش، شكل توجيه گر نظام اجتماعي است و جهت فراگير شدن آن باز توليد رفتار، مناسك و شعاير مرسوم است. ابعاد این موضوع در مقاله زير مورد بررسي واقع شده است.

فرماليسم به مفهوم تظاهر و شيفتگي به آرم و تابلو است و نقطه مقابل تعادل محسوب مي شود. در شرايط فرماليستي (غلظت خودنمايي و وانمود كردن) ، رفتار انسانها عمدتاً تابعي از خيالات و صورت سازي ها نا منسجم است و سياست، اقتصاد و فرهنگ كوچه بازاري وجه غالب دارد. فرماليسم متضمن انجام كارها به صورت تشريفاتي و عمدتاً ناقص (اقداماتي كه غالباً در مرحله مقدمات باقي مي مانند و           بدين ترتيب ناقض اصل اساسي وفاي به عهد هستند ! ) و بيشتر در قالب رسمي است. لازم به ذكر است كه جنبه هاي عملياتي مفهوم فرماليسم، فراتر از مفهوم قشري گري است. به عبارت ديگر فرماليسم (تظاهر) يك مفهوم كاملاً عملياتي است.

فرماليسم با مفاهيمي همچون تقلب (قلابي)،  برداشت وهم آلود، سخن و فكر عوامانه و غير مهم، سرهم بندي كردن (به هم وصل كردن پديده هاي نامربوط و ناهماهنگ)، عوام فريبي (غل و غش)، توهم نجويي و نوسازي، پوك و پفو پوشالي. چنته خالي، لاف زدن و ماجراجويي، نخبگان اسمي، خواسته هاي سطحي و كم ارزش، امنيت كاذب، سايه گرايي، بازارهاي مجازي، فريب فرمها، ولخرجي (اسراف)، بي هويتي و خودباختگي روبه رشد، جريانات و مجادلات ساختگي سياسي، تبليغاتي و ديپلماتيك، اجماع دروغين، غفلت و سهل انگاري، قيافه حق به جانب به خود گرفتن، ته كشيدن، بينش ها و روش ها مبتذل، آريه اي و تحميلي، موفقيت هاي ظاهري و گسسته، حيله هاي قانوني و شرعي، خود محوري مقدس معابانه، شباهت هاي مصنوعي جعل عنوان، غلت انداز، همهمه، هركن پركن، ماسك،        سر سپردگي، مكلف بودن به تابلو، سرسري، ديمي و زندگي مبتذل و كسل كننده ارتباط مستقيم دارد. مهمترين این مفاهيم كليدي مرتبط را مي توان يك به يك و تا حد امكان توضيح داد. فرماليستها در صددند فقط تشريفات را حفظ كنند. آنها معمولاً با تقديس حيله گر ها، تفره رفتن، جنگ زرگري، قيل و قال و روش ‹‹اول راه بيانداز و بعداً چاه بيانداز›› كه متضمن تقدم عمل به تفكر و تئوري است، مأيوس هستند. فرماليست ها با سواستفاده از نمادها و نمودهاي مورد احترام جوامع انساني و شبه افكني و شبه سازي هاي جاهلانه يا مقرضانه             در صددند جامعه را از فكر و اقدام به موقه در جهت تأمين منافع ملي و بين المللي خود محروم و منحرف سازند و مردم را با طرح تهديدهاي واهي، مرعوب و منفعل نمايند. این گونه سياست احتمالاً با هدف مشغول نمودن آحاد جامعه به يكديگر (برپايه سوءظن            وبي اعتمادي نسبت به همديگر) و به جان هم انداختن آنان دنبال مي شودكه در هر صورت شديداً به زبان جامعه است. اساساً منشأ سوءاستفاده از قدرت، سوءاستفاده از كلمات خوب و مردم پسندي همچون عدالت آزادي، امنيت و رفاه و آسايش است. كلمات خوب در صورت فقدان ضمانت اجزايي مي توانند موج فريب و گمراهي مخاطبين شوند. يكي از مهمترين دلايل فقدان يا ضعف ضمانت اجزايي كلمات خوب مي تواند تراكم ضعف مديريتي جامعه باشد. از سوي ديگر، خواسته هاي انسان ها مي تواند محصول حكومتي باشد كه بر خلاف منافع واقعي آنها (مردم) عمل مي كند و كمتر قائل به مراعات حدود و ثغور در كنشها و واكنش هاي خود است. در چنين وضعي از سرمايه هاي ملي به درستي حمايت و محافظت  نخواهد شد وحداكثر منابع و اعتبارات كشور در امور تشريفاتي و زائد با حداقل راندمان مصرف مي شود. رواج تقلب و تغيير شكل و پنهان ساختن چهره ها زير نقاب ها و لفاظي ها و شكلك درآوردن هاع يك مشكل رو به افزايش است. كشورهاي جهان سوم غالباً اسير بينش ها و روشهاي سطحي و تقلبي سوداگران بي رحمي هستند كه همچون داروهاي تقلبي يا با كيفيت نازل و با صدور گسترده چك بي محل و همچنين چاپ پول بدون پشتوانه، مراقب مرگبار و ناگوار فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي براي این گونه جوامع در بر دارد. جهان سوم غالباً گروگان صاحبان قدرتي است كه خود را خيرخواه جامعه معرفي مي كنند و   مي پندارند كه نيكو كارند ليكن در این ضعف مفرد در بينش و روش، عملاً تحميل گر تبهكار و زايع كننده منابع انساني و مادي جامعه خود هستند. این گونه صاحبان قدرت، تعجيل فراواني در كسب و حفظ  و بسط منابع فردي و فرقه اي دارند و براي وصول به اهداف خود از اعمال روش كهنه ارباب و رعيتي، جنگ ارزان فروشي (مثل تنزل دادن شأن انسان كاهش ارزش پول ملي و فروش مواد خام با قيمت بسيار ارزان (و سياست گذاري هاي غالباً بي معني غير منسجم و فريبنده ابائي ندارند.

اصولاً نخبگان اسمي كه سخن و فكر  و خواسته هاي عوامانه و سطحي دارند و به سر هم بندي كردن، موفقيت هاي ظاهري، آداب پرستي، اجماع بسيار سست  با دروغين قيافه حق به جانب به خود گرفتند جعل عنوان و شبيه سازي هاي بي مورد  و مراكز ائتلافي ناپايدار به منظور رد گم كردن دل بسته اند به شدت نگران هستند كه با تغيير وضع موجود، امكان  پوشش و امتيازات ناحق و نادرست خود را از دست بدهند حاصل فعل و انفعالات جامعه اي با اينگونه مختصات حكومتي عبارتست از بسنده نمودن به ثبات و امنيت كاذب  و توهم توسعه و نوسازي، رواج بي هويتي و خود باختگي روبه رشد در جامعه و بالاخره تهي شدن از درون و ته كشيدن ! بدين ترتيب فرماليسم بيانگر الگو ي اصلي رفتار در اغلب كشورهاي جهان سوم است.

پس از این مقدمه لازم است به نقد و بررسي مباني و مفروضات فرماليسم بپردازيم. مفهوم ‹‹عدم تعادل›› يك مبني كلي ليكن بسيار عميق براي فرماليسم محسوب مي شود. با این فرض سعي مي شود در این قسمت از بحث با تمركز برروي مفهوم كليدي ‹‹عدم تعادل›› به تشريح و توضيح ابعاد آن پرداخته شود. وجوه عدم تعادل عبارتند از:

بحران هويت كه مي تواند ناشي از فقدان يا كتمان الگوهاي مناسب اجتماعي و تأكيد قدرت سياسي و حكومت به شدت طبقاتي  بر خاطرات و انگيزه هاي مبهم و ارزش هاي واهي و تصنعي و تبعيت ناخوآگاه مردم از آنها باشد.

v     بزرگنمايي تهديدات از طريق به ابهام كشيدن بحرانها در حوزه سياست داخلي و روابط بين الملل،يكي ديگر از مباني و مفروضات فرماليسم است. از این طريق سعي مي شود تقريباً به صورت دائمي، تصويري بزرگ ولي منفي از حريف و رقيب داخلي و خارجي به موازات آن تصويري بزرگ ليكن مثبت از فرقه حاكم ترسيم گردد (هرچند به صورت كاريكاتوري !) در این بين، مردم بيشتر نقش سياهي لشگر دارند . بزرگنمايي تهديدات از طريق لاف زدن و گزافه گويي و ماجراجويي مبتني بر خودنمايي و دروغگويي و حيله و تزوير صورت مي پذيرد. تبعاً این وضعيت، روابط انساني را بسيار مخدوش و آسيب پذير مي سازد.

v     اخبار و زورگويي، متغير مستقل براي تقلب ورياكاري محسوب مي شود. بي توجهي به استقلال فكري تمايلات و علايق معقول و آرزوهاي واقعي انسان سبب كاهش يا توقف رشد اجتماعي آنها مي شود كه خود دليلي براي روي آوردن احاد جامعه به سوي تملق و رياكاري و اعمال رفتار تصادفي و به اصطلاح بدلكاري است. تبعيضهاي ناروا ، تقليدها(ي كوكورانه)، تحقيرها و تبعيد انسانها از جايگاه مناسبشان و نااميدي از تغيير مثبت اوضاع، اعتماد به نفس وقوه ادراك و استعداد انسانها را كاهش داده و هسته وجودي (انسانيت) آنان را سست و ضعيف و مسخ مي نمايد.

نكته اي كه در اينجا حائز اهميت است، این است كه دروغ، پوششي براي زورگويي است. به عبارت ديگر زورگويي در لفافه دروغ ايجاد مي شود و ادامه مي يابد.

v     ضعف شديد در بررسي مباني تئوريك يا تئوري سازي، تصميم گيري، اجرا، بازنگري و ارزيابي در فرايندهاي مختلف اداره كشور به كاهش ميانگين مشاركت سياسي و افزايش بي تفاوتي ها و اگرايي هاي اجتماعي مي انجامد. كثرت كارهاي موازي كه به تضعيف اصول و تعويق يا تعطيل كارهاي اصلي منجر مي گردد از ديگر نتايج این وضعيت است.

v     حافظه ضعيف، فراموشكاري و اغلب مكرر مردم كه كمتر تاريخ خودرا مطالعه مي كنند و گذشته ها را به دست فراموشي مي سپارند موجب مي شود كه به سادگي گول ظاهر را بخورند و دنباله رو و اسير ظواهر اعم از سخنان و افكار عوامانه و غير مهم (مطامع، هوسها و اغراض سوء افراد ناسالم و ناصالح) خواسته هاي سطحي و كم ارزش و تحميليع بازارهاي مجازي، جريانات ساختگي سياسي و فرهنگي – تبليغاتي، شباهت هاي مصنوعي و در كل، يك زندگي مبتذل شوند.

v     فقدان يا ضعف پشتوانه هاي مناسب براي برنامه ها و عملكردها در سطح خردو كلان، يكي از مباني مهم فرماليسم محسوب مي شود. این وضعيت حاصل كم عمقبودن مشروعيت سياسي حكومت، عدم تطبيق نهادهاي سياسي و فرهنگ ملي و غير منطقي بودن فكري عمل سياسي ، اشتغال فراوان به مسائل حاشيه اي تورم قوانين كم محتوا يا بي محتوا ، گسترش بي ضابطگي وترويج غير قانوني ها و رقابت هاي كورو جنون آميز در روندهاي هرج و مرج و اشاعه جعل  هويت و تاريخ است. جعل هويت و تاريخ و يا شرح استوره اي تاريخ اساساً به اميد واهي پر كردن شكاف ها و فاصله ها و ايجاديك الگوي عمومي و انحصاري و گرايش بلند مدت تحميلي              انجام مي شود !

v     اقدامات افراطي اطلاعاتي وامنيتي (مبتني بر نگاه تند امنيتي به مسائل گوناگون و بسيار متنوع جامعه)  در شرايط كم اطلاعي رهبران جامعه از اوضاع و احوال واقعي داخلي و بين المللي و به كارگيري روش ها و بينش هاي نامناسب در اداره جامعه و موانع اعلاني و عملكردي ناسازگار و نامناسب آنان، سطح فورماليسم را افزايش مي دهد. اينگونه اقدامات بيشتر تأكيد بر جنبه هاي پرستيژي اقدام دارد و به ندرت به بعد كاركردي و كاربردي رفتارها مي پردازد. بدين ترتيب حكومت هاي فرماليستي متشكل و مبتني بر طبقه فائقه صوري، شبه قوا و طرفداران كم مايه و يا بي مايه كه به مقولات اساسي نظير عدالت، آزادي و امنيت و توسعه به شكل مجازي مي نگرند هستند. بديهي است در مقوله هاي بنيادي ياد شده (كه به شدت مبتني بر خلافيت و طراحي هستند) اتكا به كسانيكه اساساً براي اينگونه امور خطير، اموزشگاه هاي لازم را نديده اند و بدرستي تربيت نشده اند جواب مؤثر و مفيد نمي دهد.

v     ضعف يا فقدان شناخت صحيح و عميق نسبت به اهل معرفت و نيز معيارهاي فضيلت و عدالت كه حاصل تكيه افراطي بر محفوظات و كم توجهي به قدرت استنباط وتعجيل در داروري است موجب ضعف شخصيت ، سرسپردگي ، شيوع آراي سطحي، احساس كاذب وفاداري ، كثرت حاميان ظاهري، بي انصافي ها ، ترجيح اراذل برانسان هاي خير ونيكوكار مي شود. دراين شرايط ، افكار از درك وساخت صحيح حقايق منصرف مي شود وافراد واجتماعات، بازيچه دست افراد سطحي مي شوند وبه تدريج شخصيت فكري ووجداني آنها زائل مي گردد وايام زندگاني باارزش وتكرار نشدني خود را بالاجبار دروضعيت نامناسبي سپري خواهند كرد.

v     سوءاستفاده منابع قدرت اعم از مادي ومعنوي يكي ديگر از عوامل فرماليسم است هنگامي كه اهداف وقوانين ، تحريف مي شوند ومسير بكار گيري منابع معكوس ومنحرف مي گردد، منابع مزبور عملاً تضعيف وضايع شده وبه هدر مي رود وآنچه باقي مي ماند يك سلسله قالب ها وظواهر است كه بازشناسي ضمائر وايجاد تعادل ميان امكانات وآرزوها ووصول به محتواي اصلي اهداف وبرنامه ها را به شدت به تأخير مي اندازد ويا ناممكن مي سازد. منابع قدرت نسبتاً دراين شرايط درخدمت اهداف ومنابع كشور نيست وتنها عاملي براي ايجاد جذابيت هاي كاذب مي باشد ودر چنين وضعيتي ، حدود استفاده از منابع قدرت بيش از آنكه اساسي وماهوي باشد ، شكلي وصوري است وبر روي خصوصيات كلي وعمومي تكيه دارد.

v     غلبه عيب جويي برعلم جويي ازديگر مباني فرماليسم محسوب مي گردد . تلاش براي كسب وحفظ قدرت از ظريق جستجوي شباهات ونقاط ضعف ديگران وبه رخ آنان كشيدن با سرعت عمل زياد، يك مشكل فراگير درجهان سوم است. به عبارت ديگر دراين وضعيت ، تلاش براي نفع ديگران( حتي هنجارهاي سودمند ديگران) به اثبات خود ترجيح دارد. دراين حالي است كه به دليل تغيير زمان انقلاب ارتباطات واطلاعات، عيب جويان كه غالباً همان بي هنران هستند سرانجم مجبور خواهند شد هنجارهاي پذيرفته شده عمومي را بپذيرند وخود را با آن تطبيق دهند. لازم به ذكر است كه استمرار عيب جويي كه مبتني برنوعي بد بيني افراطي است مشكل انفاق اجتماعي، تظاهرات ارتجاعي وازخود بيگانگي را دامن مي زند. فرايند توسعه درصورت ادامه چنين وضعيتي دچار انقطاع خواهد شد، زيرا انسان ها به دليل بدبيني افراطي وشديد نسبت به دولت وسياست وحتي نسبت به يكديگر به انفعال كشيده مي شوند. نكته اي كه دراين مورد حائز اهميت فراوان است این است كه باند بازي وفرقه گرايي ( بخش نگري برمبناي تفكر قومي ونژادي ومذهبي ) وعمليات رواني آشوب ساز، متد اصلي عيب جويي محسوب مي شود.

نتيجه

مباني ومفروضات فرماليسم دراصل ، مميز ارزش هاي حقيقي انساني از ادعاي حمايت از این ارزش ها است . مباني مزبور مي تواند          آگاهي هاي لازم را براي مواجه با ظاهر سازي ها، افراط گري هاو ابتذال وكنترل مصاديق ومكانيسم هاي پيچيده فرماليسم ومتقابلاً           زمينه سازي به منظور دستيابي به وضعيت متعادل دراختيار جامعه بگذارد. نگارنده معتقد است درك صحيح وبه موقع مباني ومفروضات فرماليسم مي تواند به كاربرد مؤثرفهم تاريخي درمورد عمل سياسي وبازسازي ارزش هاي اساسي انساني وتبيين وتعيين سنجيده رفتار وتحولات سياسي – اجتماعي كشور در آينده كمك شاياني نمايد.

Formalism

(Hamid Tavakolli kermani)

''Equilibrium "and" imbalance" are one of the important topice in functional sociology. Formalism has a noteworthy place amory these topice. 'formalism' in its negative meaniry in extreme formation accompanied by generating magic maintaining the anciext system.

In this method form is accounted for the social system; and the came of its prevalence in the reproduction of be haviour and the customany rites and ceremonies. Various dimensions of this subject an  discassed in  the following article.

Formalism means pretence and  attraction towards signs and tableaus and it  in the opposite side of equilibrium. In formalistic situations (in deep pretence), men's behariour is manly dme to his  scattered imaginations. Politics, economy and street culture have also a major dimension.

Formalsir consists of doing things with formalities and of ten with defects , (these works are after done with defects and will remain in the beginning phases and thes contradicts the principal of being loyal) it is also in the formal form .It should be mentioned that operational aspects of formalistic coneept is somethiy beyond the superficial concept .In other words formalism (pretence) is a complately operational concept. Formalism has adirect relationship with concepts such as:cheating (being fake), vague concopts, unimportant words or thaughts , botching (connecting unrelated and heterogeneous phenomena), demagogy (not being honest), seauliy for imaginations and rehabilitating, bluffing , advanturing and venturing, nominal erudiles, superficial and petty demanels, false security, shadowism, unreal markets, superficial correction, wanting quantity, narrow-mindedness and lack of foresight, ceremonialism, deceiviry by forms, extravagance and lavishment, growing lack of id entity, false political diplomatic and andvertising aflins, sham gatherings, negligence, taking guise of innocence, commonplace and imposed and thoughts, superficial and scattered succasses, lawful tricks, egocentricity. Artificial similarities, fake titles, uproar, mask & pretence, misleadings, devotion, bounding to signs, acting , perfunctorily and a commonplace life.

We can explain the most important of these relatead kay concepts one by one to a satisfactory degree. Formalist are to maintain just formalisties. They are usually familiar with preirs of frickeries, evadirn, sham fight, fuss and ado and the method of "first start, then set" that in the prionity of action to meditation and theory. Formalists want to digress and preuent society from the thought and action of achieviry nation & international berefits by misusing symbols that arre resoectalole to human society, by inteintertional or foolish cloing.

The also want to sow the seed of fear in people's heanto by chimerical threats and put them to shame.

This kind of policy in probably fllowed by the purpose of keeping the majority of people busy to eachothar (on the basis of distrust and suspicion) and even make them fight with one another, which in any case is definitely hermful to the socity.

Primarily the source of powen misuse is misuse of good and beatifl  words that people fore such as freedom, justice, safety, welfare and peace. Good words can deceinc and mislead the interlocutors unless they become true. One of the most important reasons for lack of protection by sanctions maybe the accumulation of weakness in directorship. From another point, man's needs can be the product of a government that acts against the people's actual benefits and doesn't consider border limitations in its actions and reactions.

In such a situation national resources cannot be protected ¥ they should be.

Most of the resources and sredits of the country will be consumed in formeaities and unnecessory offais, with the least efficiency.

Cheating currency, changing or hiding faces under the masks, and rhetoris are serions growing problems.

Third world countries are after calved to the superficial insights and false methools of cruel traders who cause deathly cultural , economical and social results for these countries by counterfeit medicines or low quality ones, issuance of money barknutes withort cover, or drawing dud cheqres.

Third world is after the hostage of authorities who call themselves the benefectors of the society and assume that they are pious, but becase of exteeme weakness in theis insight and methods, they are infact criminals who are deatroying human and material resources of theis own society. Such people hoste to gain, control and derelope their own indiviclual berefits.

In order to achiere thein goals, they not even of vaid of exerting any nonsense and deceiuing policies such as : the old method of masters and peasants, cheapening the goods (like debasing human value, decrease in the national currency and selling the raw materials with a very cheap price).

As a mather of fact, nominal erudites who have superficial thoughts, words and needs, and devoted themselres to botching, apparent successes, weak or counterfiet gatherings and worship of formalities, who are specious with false temporany coalition centers to divert people' s attention away, are so much worried not to lose theis unlawful personal berefits by the charges of situation. The and of a society with such acts and reactions in its govemment is counting on the false security and constancy, imagination of developing and rehabiliation, prevalence of lack of identity in society and finally becoming empty from inside! In this way formalism indicates the main pattern of behaviour in most third world coumtries.

After this introductiom, it is time to talk about the supposed elements of formalism. The concept of lack of balance, say "imalance" is considered as a general concept yet a very profownd one. For formalism, with this assumption in mind in this past of discussion, it is tried to concentrate on the key term "imbalance" and explain its dimensions.

Aspects of imbalance are as followed:

Identity crisis may be originated from lack or reservution of suitable soual pattems and the emphasis of politicl power and government on social classes and vagve intertions.

People's umintentional acceptence may also be a result of this.

Mognifiying threats by questioning the crisis in the fidd of internalpolitics and international relationship is another basis of formalism.

Her it is almost permanerty tried to drew a big but negative picture of the opponert (either internal or enternal) side and at the sone time duw a big and positive (promisirg) picture of the governing pasty (even caricatures!), among whom people have actually no role.

Threat magnification is done through bluffing , babbling and adventure on the basis of showing off , lying , curning and hypocrisy.

For sure this situation will harm human relationships and makes it vulnerable.

Force and violence is considered as a dependant variable fore cheating and hypocrisy.  Paying no attention to mental indopendence, wills, plausible desires and real dreams of men has stoped or decreased thein social derelopment and that in a good reason for the fact that today the mojonity al people are going towards hypocrisy and ostentation and behave artificially. Unjust distinctions and criteria, blind imitations, humiliations and exile of men from their suitable place, beirg hopeless about lack of halphul change in the future, all will diminish man's self confidence and his power of understanding and it will also destrou or weaken the essence of existence, that is, humanity.

Here, the noteworthy point is that lie is a cover for force; in other words, bullying will come out of life and will continue to exist.

Extreme meakness in considering theoretical bases, making decisions, performances, reconsiderations and evaluations in different processes for governing the contry, will lead to a decrease in the average political participation and will increase the degree of being indifferent in society. Numerous parrallel works which meaken the principals, delay or stop major works, in another product of this weakness.

Bad memory, forgetting and repeated negligence of those people who varely study thein own history and have forgotten the past complately, will make them to be decired easily and be follawers and slaves of super ficialition, including : vulgarly worlds and unimportant thoushts (desiren, lusts and evil purposes of ill people), superficial, imposed and petty needs, false and metaphorical markets, fals political, culltural and propagandaevents, unnatural similarities and finally they and doomed tiwands a wretched like.

Lack of suitable or week support for the big or small plans and activities, in one of the important bases of  formalism. Thin weak point in because of :  the weakness in the political illegitimacy of the government, lack of correlation amony political organizations, and nutional culture, illogical institutions of political activities, paying so much attention to the marginal qnestions and inflation of senseless rules and laws. Derelopment of disorders, confusions, propagation of the unlawful activities, med blind competitions in chaotic activities, are all in the procedures of propagation of false history and identities.

Identity forging or the mythological illustration of the history is exclusinely done for the vain hope of filling the gaps , making a generup and exelusive puttern , and making imposed long lasting tendency.

Extreme informational security activities (on the basis of thir short viewpoint taward security questions and miscellaneous problems in society) in a situation that society leaders don' t have errough knowledge about the real national and international conditions of theis Ntion , exerting improper insights and methods in governing , will increase the level of formalism.

Such activities have more emphasis on the prestigions aspects of the activities and ravely pays any attertion to the functional dimersion and behavioral usage. Thesefere formalist governmaets are consisted of , and based on the superior sham level , semi – forces and weak proponerts who look at fundemertal questions such as justice , freedom , security and derelopment, figuratirely.

It goes withowt saying that in the basic mentioned matters, (which are strongly dependent on crertivity), counting on those people whom have not received special traimings in such important matters, will not lead us to the effective solution.

Lack of proper and deep understanding or having weakness in such areas toward learned people, virtue criteria and justice which are resnlts of extreme dependence on suppositions, inattention towards power of deduction and haste in judgment, will weaker the personality and lead to devotion, propagation of superfieial opinions, false feeling of loyalty, large number of false proporents, injustices and preference of rescals rather ton pious people. In such a situation, thoughts will not be able to realize the truth and people and societies will be just a tool, like poppets in the hands of shallow-minded people and gradually theis mentl and moral personality will fade away.

Having no other alternatire, such people spend theis priceless life, a life that won't be repeated again on trivial matters and in am improper way.

Taking aelvantage of power, either material or moralone, as another reason of formalism. When laws are tampered, ways of exerting the sources will reverse and digress, mentioned resources will meaker and infact waste away the resources, the only thiry that remains is a chain of superficialities which delays to know the conscience again or make it impossible to make balance amorg facilities, dreams, dessies and the achievents of the mair goaals and plans.

Those who have power in their hands in such situations will not act according to the nation's goals however they are the sole source of making false attraetions. So in such a situation, the limitayions to usepower are not redical but formal and esternal and hve emphasis on general characteristices.

Over come of fault finding on learning is considered as  another basis of  formalism. Tnying to get  and keep power though finding faults with other people, finding the weakpoints and casting them in their teeth at once has became a major problem in thind wonld countries.

In other words trying to deny others (even their helpful norms) is prefered to prore oneself. But because of great chonges in history and revolutionary changes in communication and information , fault finders who we after roid of any at or virtue finally will be forced to accept the general accepted norms and  adjust themselner to them. It's noteworthy to say that insistence on finding faulsts with others which is based on a kind of extreme pessimism, also a problem that shows itself as social discord, reactionary affectations and alienation towards oneself. It the process of devlo pment continues in such a situation, undoubtedly it will be stopped become  people have gromn so pessimistic toward the government, politics and even towards eachothen.

Here the important point in that, the main method of caviling is sectarianism (on the basis of recial, religious and ethnic meditations) and revo lntionary psychologieal approaches.

Conclusion

In fact the bases and presuppositions of formalism distingnish the true humane valume from the claim of supporting such raluse. The mentioned bases can inform people how to face simulations, and extremism. They will be informed about control of senses and the complicated mechanisms of formalism.

Such bases can also pare the way to achiere equilibrinm in a society. The writer belines that true and timely understanding of such bases and supposition of formulism can be of great help to realize the importance of historical understanding in political activities, rehabilitation of basic humane, determination of reflected behaviour and political-social changes.       

انتخاب رشته

براساس آمار موجود، در آزمون سراسري حدود 3000 رشته محل و دردانشگاههاي کشور بيش از 300 رشته دانشگاهي داير است. به گفته مسئولان سازمان سنجشباز هم ظرفيت تعدادي از رشته ها پر نمي شود. اين در حالي است که رقابت بسيار شديديدر پرکردن تعداد محدودي از رشته ها وجود دارد. بسياري از دواطلبان مستعد کشور فقطبدليل عرف جامعه و مد شدن تحصيل در بعضي از رشته ها اقدام به انتخاب آنها مي کنند. اين طبقه بندي عرفي (نه علمي) باعث شده است که احتمال قبولي در اين رشته ها به علتهجوم داوطلبان کمتر باشد. بعضي از افراد ناآگاه و مراکز تجاري انتخاب رشتهکامپيوتري! ليست از پيش آماده اي در اختيار دارند که بعنوان يک نسخه آماده به کليهداوطلبان ارائه مي کنند. در ابتداي اين ليست رشته هاي برق، عمران، معماري، مکانيک وکامپيوتر در گروه رياضي، رشته پزشکي دندانپزشکي و داروسازي در گروه علوم تجربي،رشته حقوق و علوم سياسي در گروه علوم انساني و رشته طراحي صنعتي، گرافيک و سينما درگروه آزمايشي هنر به چشم مي خورد. اين در حالي است که سازمان سنجش در مراحل مختلفانتخاب رشته تأکيدات بسياري به داوطلبان مبني بر انتخاب رشته فقط بر اساس علاقه وتوانمندي          می کند.
بر اساس نتايج يک پژوهش کليه رشته هاي دبيري و معلم فني ازديدگاه داوطلبان داراي اولويتي بسيار پائين مي باشند. در حالي که با توجه به جوانبودن بافت جامعه ايران ضرورت دارد

داوطلباني با سطح بالاي علمي جذب اين رشته هاشوند. حالآنکه اولويت مهندسي آبياري در نظر جوانان کشور بسيار پائين (اولويت 79) است و بطورمتوسط جواناني با معدل ديپلم کمتراز 13 به اين رشته جذب مي شوند. با توجه به نيازاقتصادي کشور به مهندسان آب و همچنين ماهيت رشته که براي کسب مهارت در آن استعدادرياضي بسياري ضرورت دارد، لزوم ايجاد تناسب بين نظرگاه پذيرفته شدگان و نياز واقعيجامعه روشن تر مي شود.
جاي تأسف است که داوطلبان قوي و داراي معدل بالا به رشتههاي حساس و حياتي همانند کنترل هوايي، مهندسان معدن، دبيري، مهندسي کشاورزي، ناوبريو فرماندهي کشتي، امور دامي و رشته هاي امور تربيتي کمتر روي مي آورند. بسياري ديگراز رشته ها نيز اينچنين در انتخاب مظلوم واقع ميشوند.
يکي ديگر از مشکلاتي کهداوطلبان کنکور با آن مواجهند برداشت نادرست از رشته ها است. بعنوان مثال بسياري ازافراد بهداشت محيط را همان بهداشت حرفه اي مي دانند و يا معتقدند بين رشته «تکنولوژي مواد غذايي» و «مهندسي علوم و صنايع غذايي» تفاوتي وجود ندارد. بسياري ازافراد «گياه پزشکي» را «طب سنتي» مي دانند! و تعدادي ديگر از داوطلبان بين کارشناسيمديريت بازرگاني، مديريت دولتي و صنعتي وجه افتراقي قايل نيستند. آنچه که لازم استهمه داوطلبان در اين زمينه رعايت کنند اين است که در وحله اول بايد درباره رشته هايمختلف دانشگاهي مطالعه کنند و سپس مبادرت به انتخاب رشته نمايند.

کلام آخراينکه عنوان رشته و شغل بايد بدور از چشم و هم چشمي و برداشت هاي کاذب اجتماعيباشد. مثلاً اگر فردي با رتبه خيلي بالا، رشته «مهندسي نساجي اصفهان» را بنا بهشرايط خود بر مکانيک دانشگاه صنعتي شريف ترجيح مي دهند بهتر است رشته نساجي را قبلاز مکانيک انتخاب کند. بسياري از رشته ها نيز جديداً در دانشگاهها داير شده است ومتقاضي و فارغ التحصيل کمي دارند. اگر با شناختن قبلي اين رشته ها را نيز انتخابکنيد موفقيت شغلي بهتري در آينده خواهيد داشت. بعنوان يک اصل کلي نيز اين مطلب رابه خاطر داشته باشيد: «رشته اي را انتخاب کنيد که در آينده از تحصيل و اشتغال در آنرشته و از نام آن احساس افتخار کنيد».

علاقمندي به رشته ها

آنچه که توسط سازمان سنجش به داوطلبان کنکور سراسري توصيه ميشود اين است که داوطلبان مي بايست کد رشته هاي انتخابي خود را به ترتيب علاقه منديدر فرم انتخاب رشته درج نمايد. مطلب مهمي که در اين توصيه کوتاه به چشم مي خورد، پرنمودن فرم انتخاب رشته به ترتيب «علاقه مندي است. اصولاً علاقه به معني ترجيح مياناشياء مختلف هنگام تصميم گيري است. به عبارتي ديگر علاقه نوعي انگيزه بالفعل است. علاقه و رغبت ياد گرفتني هستند و بر اثر تعامل با محيط خارج حاصل مي شوند. علاقهزماني بوجود مي آيد که انسان چيزي را دوست بدارد، آن را مورد توجه قرار دهد، دربارهآن بيانديشد و از آن لذت ببرد. نتايج تحقيقات مختلف نشان مي دهد که هر چه سن فردبالاتر مي رود، رغبت هوش و استعداد را نيز تحت تأثير قرار مي دهد بطوري که اگر فرديانگيزه کاذبي در انتخاب رشته داشته باشد علايق وي نيز بطور کاذب تغيير خواهد يافت. بعنوان مثال فردي ممکن است در اثر القاء ديگران نسبت به يک رشته خاص بصورت کاذبعلاقه مند شود و آن را بعنوان ادامه تحصيل انتخاب کند ولي پس از فارغ التحصيليمتوجه شود که آن رشته با روحيات او منطبق نبوده است. متأسفانه در ميان جامعه ما دراثر باورهاي غلط بعضي از افراد، علاقه مندي کاذبي نسبت به رشته هايي همانند علومپزشکي، مهندسي، حقوق و ... وجود دارد.
بر اساس شواهد موجود در مراکز مشاوره يکياز بهترين مسايلي که براي دانشجويان مشکلات روحي مختلف ايجاد مي کند نداشتن علاقهبه رشته تحصيلي که عمدتاً به عدم آشنايي آنها در زمان انتخاب رشته برمي گردد. اگررشته تحصيلي بر علايق و رغبت هاي واقعي فرد منطبق نباشد، دانشگاه علاوه بر اينکهنمي تواند موجب القاء فکري و شخصيتي در او شود بلکه باعث خستگي روحي و جسمي در اومي گردد.
جهت ارزيابي علايق و رغبت ها نيز پرسشنامه هاي استاندارد روانشناختيوجود دارد. آگاهي از انواع مختلف علايق مي توانند در انتخاب رشته تحصيلي کمک کنندهباشد. رغبت ها و علايق را مي توان به شيوه زير تقسيم بندي کرد:
1- رغبت علمي: نشان دهنده کشف حقايق و درک واقعيات جديد است. تحصيل در رشته هائي همچون علوم پايهو علوم پزشکي مستلزم داشتن علاقه علمي است.
2- رغبت هنري: اين نيرو بيشتر درافرادي يافت مي شود که به خلق آثار هنري مي پردازند و به رشته هاي گروه هنر ومعماري روي مي آورند.
3- رغبت ادبي: رغبت فرد به نوشتن، نظم و نثر و بررسيادبيات و شعر را بيان مي کند.
4- رغبت به خدمات اجتماعي: تمايل فرد به کمکرساني و يا حل مشکلات مردم را بيان مي نمايد. انتخاب رشته هايي همانند مددکارياجتماعي، پرستاري، علوم پزشکي، روان شناسي، مشاوره، حقوق و رشته هاي تربيت دبيربيشتر به اين تمايل بر مي گردد.
5- علاقه به محاسبات و کار با اعداد و ارقام: حضور موفق در شعبه هاي مختلف رشته رياضي، مهندسي، حسابداري، بانکداري و اقتصادبستگي به ميزان علاقه شما در کار کردن با اعداد و ارقام دارد.
6- رغبت به کاردر فضاي باز: موفقيت در رشته هايي همانند تربيت بدني، نقشه برداري، مهندسي کشاورزيو جنگلداري تا حدود زيادي به وجود اين نوع علاقه در فرد بستگي دارد.
7- رغبتمکانيکي-صنعتي: اين رغبت بيشتر از ويژگي هايي همچون صحت و دقت در حرکت، آگاهي ازروش کار با ابزارها، مهارت و استدلال منطقي تشکيل شده است. از جمله رشته هايي کهموفقيت در آنها بستگي به وجود اين نوع رغبت دارد را مي توان از رشته هاي فنيمهندسي، دندانپزشکي، علوم آزمايشگاهي و... نام برد.
ممکن است فردي از تواناييهاي کافي براي کسب موفقيت در رشته اي برخوردار باشد ولي بواسطه نداشتن رغبت کافي درآن رشته موفق نشود. عکس آن حالت هم امکان پذير است. اتکاي صرف به علاقه مندي دررشته اي معين بدون در نظر گرفتن توانايي هاي واقعي اعم از توانايي علمي و جسمي مي تواند اثراث نامطلوبي در روحيه فرد بافي بگذارد.
بر اساس نتايج يک تحقيق بر رويدانشجوياني که براي مشاوره به يکي از مراکز مشاوره دانشجويي مراجعه کرده بودندمشاهده شد آنهايي که رشته تحصيلي شان انتخاب هاي اول، دوم و يا سوم بوده افراديهستند که با علاقه مندي و جديت در دانشگاه ادامه تحصيل مي دهند و موفقيت بيشتريدارند اما دانشجوياني که رشته تحصيلي آنها انتخاب سي ام به بعد بوده کمتر به رشتهخود علاقمند هستند و اين بي علاقگي را به وضوح اعلام مي دارند. بر اساس نتايجتحقيقات پژوهشگران، توانايي پيش بيني موفقيت داوطلب در طول دورا ن تحصيل در دانشگاهمستلزم توجه به عامل علاقه در پذيرش دانشجو است چرا که بين علاقه به رشته تحصيلي وموفقيت در دانشگاه رابطه معني دار و نزديکي وجود دارد. اصولاً موفقيت دانشجوياني کهدر يکي از انتخاب هاي اول خود پذيرفته شده اند (پذيرش با علاقه) از دانشجوياني کهدر انتخاب هاي چندگانه بعدي پذيرفته شده اند (پذيرش از روي اجبار) بيشتر است. براساس آمار موجود از سال 1370 تا 1376 در مجموع تنها 14/13 درصد از ظرفيت رشته هايدانشگاهي را افرادي اشغال کرده اند که به آن رشته ها علاقه داشته اند. توجه به مثالهاي واقعي و ملموس زير مي تواند ضرورت توجه به علاقه در انتخاب رشته را بيشتر روشنکرد:
• در سال 1373، شاگرد اول آزمون سراسري کارشناسي ارشد در رشته فلسفه، فارغالتحصيلان رشته مهندسي عمران بود. بنا به گزارشات موجود تعداد زيادي از مهندسانوجود دارند که براي دوره هاي کارشناسي ارشد به رشته هايي همانند فلسفه، منطق، وعلوم سياسي روي مي آورند. اين مطلب نشان دهنده اين است که اين افراد ديگر مجبورنبودند تا 4 سال از بهترين ايام زندگي خود را صرف رشته اي ديگر کنند بدون آنکه بهآن علاقه داشته باشند.
• دانشجوي مستعد و تيزهوشي که در رشته مهندسي عمران دريکي از بهترين دانشگاههاي تهران پذيرفته شده بود پس از 6 ترم مشروطي اخراج شد. اوبه جاي شرکت در کلاس هاي درسي خود در دانشکده فني، در کلاس هاي فوق ليسانس ادبياتشرکت مي کرد. وي اگر در هنگام انتخاب رشته «ادبيات» را انتخاب کرده بود يقيناً دراين رشته موفق مي شد و مي توانست مدارج عالي را تا آخرين سطح بپيمايد.
• دانشآموزي بسيار با هوش با اصرار فراوان والدين خود در يکي از رشته هاي مهندسي پذيرفتهشد ولي پس از شروغ تحصيل چون به رشته هنر علاقه فراواني داشت با مشکلات زيادي مواجهشد. او پس از 3 ترم پياپي مشروطي بعلت بي علاقگي به رشته مهندسي به ناچار تغييررشته داد و هم اکنون در يکي از رشته هاي هنر پس از تحمل مشکلات فراوان به تحصيلادامه مي دهد. براستي او اگر از همان ابتدا و با توجه به علايق و استعدادهاي خودانتخاب رشته مي کرد شايد با اين مشکلات مواجه نمي شد.
• شخصي پس از چند ترمتحصيل در رشته پزشكي با افت شديد علمي مواجه گرديد. در بررسي بعمل آمده نتايج نشانداد که او در کلاس هاي درسي خود شرکت نمي کند. بلکه به حدي به ادبيات و زبانانگليسي علاقه مند است که در حد تخصصي در آموزشگاههاي مختلف زبان شرکت مي کند. اوپس از 5 سال تحصيل در رشته پزشکي فقط توانست به اندازه 2 سال درس بخواند و حدود 6ترم از دوستان هم ورودي خود عقب افتاد. آيا اگر از همان ابتدا زبان انگليسي را دردانشگاه انتخاب نموده بود اکنون در مدارج بالاي علمي زبان انگليسي به سر نمي برد؟
بر اساس نتايج يک تحقيق حدود 20 درصد از دانشجويان سال آخر رشته پزشکي تمايل بهفعاليت در حرفه هايي غير از پزشکي نموده اند. بسياري از فارغ التحصيلان علوم پزشکيبا داشتن مدرک دکترا بجاي طبابت و فعاليت در امور درماني به تدريس خصوصي در دروسزيست شناسي، شيمي، و... مشغولند. اين در حالي است که هنوز بعضي از مناطق محروم کشورنياز وافر به پزشک دارد. براستي اگر آنها از ابتدا به تدريس اين رشته ها روي ميآوردند و رشته هاي دبيري را انتخاب مي نمودند آيا باز هم 7 سال از بهترين لحظاتزندگي آنها در پزشکي تلف مي شد؟
• مثال هايي از اين دست بسيارند و خود شما نيزتا کنون با افرادي اينچنين مواجه بوده ايد. آري، علاقه واقعي در راستاي انگيزهواقعي است. چنانچه علاقه بر اساس انگيزه واقعي شکل گيرد و عوامل فردي و امکاناتاجتماعي در آن با واقع بيني لحاظ گردد يکي از مهمترين عوامل مؤثر در انتخاب رشتهاست. مطلب مهم اين است که شناخت دقيق و درست از رشته هاي دانشگاهي نقش مهمي درانتخاب رشته دارد. چرا که علاقه بدون شناخت نمي تواند کارساز باشد.

از نکات مهمي که در اولويت بندي رشته هاي دانشگاهي بايد دقتنمود نوع رشته است. رشته هاي دانشگاهي از يک ديدگاه به رشته هاي روزانه، شبانه،پيام نور، تربيت معلم و غير انتفاعي تقسيم مي شوند. از نظر گاه با توجه به ماهيت وگسترش رشته ها در سطح کشور و ضرورت تفکيک بومي، رشته هاي دانشگاهي به چهار دسته ياستاني، ناحيه اي، قطبي و کشوري تفکيک مي شوند. رشته هاي آزاد، ستاره دار، دبيري،با تعهد استخدامي و خاص مناطق محروم نيز از ديگر گروههاي قابل بحث هستند که شرايط وظوابط خاص خود را دارند. اگر چه دفترچه و اطلاعيه هاي سازمان سنجش بطور کامل اينگونه از رشته ها را توضيح داده است ولي اغلب داوطلبان نسبت به مطالعه ي کامل ضوابطاين رشته ها سهل انگاري مي کنند. بعنوان مثال پس از اعلام اسامي تعدادي از داوطلبانرشته هاي شبانه و پيام نور به سازمان سنجش معترض شده اند که اطلاعي مبني بر اينکهدر اين رشته ها شهريه اخذ مي شود نداشته اند. در سال 76 در دانشکده ي ادبياتدانشگاه تهران 86 در صد از انصرافي ها را دانشجويان دوره ي شبانه تشکيل مي داده اندکه بنا بر شواهد موجود اين انصراف ها به دليل عدم آگاهي نسبت به دوره ي شبانه بودهاست.
تقسيم بندي رشته هاي دانشگاهي
الف) تقسيم بندي اول
1_ رشته هايروزانه: تحصيل در اين گونه از رشته ها معمولأ رايگان مي باشد. اين رشته ها معمولأزير نظر وزارت علوم، تحقيقات و فن آوري و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي ياشاير نهادهاي رسمي کشور است. هر داوطلب حد اکثر دو بار مي تواند در رشته هاي روزانهپذيرفته شود. قبولي در اين رشته ها مستلزم ثبت نام است در غير اين صورت داوطلب درسال بعد حق شرکت در کنکور سراسري را ندارد. در دانشگاههايي که مجري رشته هاي رورانههستند معمولأ امکانات رفاهي در حد نسباتأ مطلوبي وجود دارد. تفريبأ بيشترينداوطلبان کنکور را متقاضيان رشته هاي روزانه تشکيل مي دهند. ساعات تشکيل کلاس ها ازصبح تا عصر مي باشد و دانشجو موظف است بر اساس واحدهاي درسي انتخابي به طور تماموقت در دانشگاه حضور يابد.
2_ رشته هاي شبانه: دانشجويان رشته هاي شبانه ازلحاظ مقررات آموزشي تابع دوره هاي روزانه هستند. مدرک رشته هاي شبانه مورد تأييدرسمي مراجع قانوني است و توسط وزارت علوم، تحقيقات و فن آوري و يا بهداشت و درمانبا ذکر عنوان (شبانه) اعطا مي شود. انتقال دانشجويان دوره ي شبانه به روزانه ممنوعاست. دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي مجري دوره ي شبانه تعهدي مبني بر تأمين مسکن،خوابگاه و ساير امور رفاهي به دانشجويان ندارد. طول دوري تحصيل در مقاطع کاردانيحداکثر 5/3 سال و در مقطع کارشناسي حداکثر 7 سال است. البته اين مدت حداکثر طول سالهاي تحصيلي است و دانشجوي دوره ي شبانه مي تواند با جديت و تلاش سالهاي تحصيلي خودرا کاهش دهد.
ساعات تشکيل کلاس در دوره ي شبانه ساعت 3 يا 4 بعد از ظهر به بعدخواهد بود. پذيرفته شدن در دوره ي شبانه به عنوان يک نوبت از حداكثر دو نوبت قبوليدر آزمون سراسري محسوب نمي شود. دانشجوي دوره ي شبانه اگر مشکل نظام وظيفه نداشتهباشد مي تواند در کنکور سال بعد شرکت کند به شرط اينکه قبل از ثبت نام در کنکورانصراف قطعي خود را اعلام کرده و برگ انصراف را ضميمه مدارک ثبت نام نمايد. تفاوتمهم دوره ي شبانه با روزانه اين است که دانشجويان شبانه بايد شهريه ي ثابت و متغيرپرداخت نمايند. مبلغ اين شهريه در هر سال اعلام مي شود و از شهريه ي دانشگاه آزادنسبتأ کمتر است. اصولأ نمره ي تراز قبولي در دوره هاي شبانه با دوره ي روزانه بطورقابل توجهي پايين تر است. بعنوان مثال اگر ميانگين نمره ي تراز قبولي در يک رشته دردانشگاه تهران در دوره ي روزانه6000 باشد، همان رشته در همان دانشگاه در دوره يشبانه نياز به نمره تراز در حدود 5000 دارد به عبارت ديگر نمره قبولي در دوره يشبانه حدود 15-10 در صد کمتر از دوره ي روزانه است. به کليه داوطلبان محترم توصيهمي نماييم که بعد از مطالعه ي دقيق ضوابط رشته هاي شبانه نسبت به انتخاب آنها اقدامنمايند. چرا که هز سال ضوابط دوره ي شبانه دستخوش تغييراتي مي شود. اصولأ رشته هايشبانه براي افراد شاغل مناسب تر است. به کليه داوطلبان خصوصأ خواهران گرامي توصيهمي کنيم به نبودن خوابگاه در امثر دانشگاه هاي مجري دوره ي شبانه دقت کنيد و حتيالامکان رشته هاي شبانه را بعد از روزانه و فقط در محل زندگي خود و يا نزديک به محلسکونت خود انتخاب نمايند.

به منظور اينکه رشته هاي تحصيلي در سطح کشور متناسب با جمعيتهر منطقه تقسيم مي شود و پذيرفته شدگان هر رشته با مشکلات آموزشي، تحصيلي و رفاهيمواجه مي شوند لذا گزينش داوطلبان با توجه به ماهيت رشته و گسترش در سطح کشور بهصورت بومي صورت مي گيرد. بدين منظور حدود 80 درصد از ظرفيت هاي بومي رشته ها بهداوطلبان همان منطقه اختصاص مي يابد. محاسبات مربوط به رشته هاي بومي بسيار پيچيدهاست و توسط سازمان سنجش انجام مي گيرد. لذا داوطلبان بدون نياز به محاسبات آماريپيچيده فقط بايد به اولويت بندي رشته ها بر اساس ميزان علاقه مندي بپردازند. گفتنياست که ترتيب محل قرار گيري رشته بومي در ميزان
و شانس قبولي فرد هيچ تأثيريايجاد نمي کند بلکه شانس قبولي صرفأ بستگي به نمره ي تراز داوطلب دارد و لذا توصيهمي شود که داوطلبان در اين زمينه به شايعات مراکز غير معتبر توجه نکنند و فقط ملاکخود را دفترچه هاي سازمان سنجش قرار دهند. رشته هاي مختلف تحصيلي با توجه به ضرورتبومي شدن به 4 دسته تقسيم مي شوند:
1- رشته هاي استاني: اين رشته ها در اکثراستانها گسترش دارند و از کاربردي نيز به متخصصان بومي آن استان نيازمند هستند.
2- رشته هاي ناحيه اي: اين رشته در اکثر استانها وجود نداشته ولي در چند استانمجاور که به عنوان يک ناحيه ي بومي تلقي مي شود وجود دارند.
3- رشته هاي قطبي: اين رشته ها در اکثر نواحي وجود نداشته ولي در چند ناحيه بومي مجاور که به عنوانقطب آموزش تلقي مي شوند موجوداند.
4- رشته هاي کشوري: اين رشته ها تنها درتعدادي از دانشگاهها ارايه مي شوند و در اکثر قطب هاي آموزشي وجود ندارند.
لازمبه ذکر که دسته بندي رشته هاي موجود در هر استان، ناحيه، قطب و کشور هر سال دردفترچه شماره ي 2 سازمان سنجش منتشر مي شود و آگاهي دقيق از آن و انتخاب رشته براساس آن هيچ گونه شانسي را براي داوطلب ايجاد نمي کند. بعنوان توصيه ي آخر ضرورياست داوطلبان در صورت امکان رشته هاي بومي خود را حتمأ انتخاب کنند و اين انتخاب بهترتيب CFU علاقه مندي و روش
باشد که در صفحات آينده درباره ي آن بحث خواهد شد.
تقسيم بندي ديگري نيز براي رشته هاي دانشگاهي وجود دارد. بعنوان مثال رشته هايدبيري و رشته هاي ستاره دار که داراي شرايط و ضوابط اختصاصي خود هستند. رشته هايدبيري مورد مورد نياز وزارت آموزش و پرورش مي باشند. پذيرفته شدگان رشته دبيري ازهمان ابتدا ملزم به سپردن تعهد خدمت به وزارت آموزش و پرورش مي باشند. داوطلبانرشته ي دبيري مي بايست قبل از انتخاب رشته ي مورد نظر به نواحي تعيين شده براي خدمتو نيز سپردن تعهد خدمت توجه كافي داشته باشند. هر ساله در اجراي مصوبه ي شوراي عاليانقلاب فرهنگي و به منظور تربيت نيروي انساني متخصص بومي مورد نياز در مناطق محروم،ظرفيت جداگانه اي در رشته هاي مورد نياز به مناطق محروم اختصاص مي يابد. پذيرفتهشدگان رشته هاي مناطق محروم موظف به تعهد خدمت به مقدار حدود سه برابر مدت تحصيل دراستان ذيربط با شرايط خاص هستند که داوطلبان اين مناطق بايد به اين انتخاب ها آگاهيکامل داشته باشند. کليه پذيرفته شدگان رشته هاي علوم پزشکي نيز پس از فراغت ازتحصيل برابر ضوابط موجود بايد در مناطق تعيين شده توسط وزارت بهداشت به خدمت قانوني(طرح) بپردازند.

چالشهای اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهها

جذب فارغ التحصیلان دانشگاهها و مراكز آموزش عالی كشور در بازار كار منوط به داشتن توانائیها و ویژگیهایی است كه بخشی از آنهــا می بایست در طول دوران تحصیل در دانشگاه ایجاد گردد. به نظر می رسد عدم تناسب بین فرایندها و مواد آموزشی رشته های تحصیلی موجود در دانشگاهها با مهارتها و توانائیهای مورد نیاز بازار كار، مهمترین عامل موفق نبـــودن فارغ التحصیلان در كاریابی و اشتغال است. علاوه بر این مورد، برخی از عوامل بیــــرونی كه خارج از حوزه فعالیت و كنترل نظام آموزش عالی است نیز بر اشتغــــال فارغ التحصیلان تاثیر بسزایی دارند. در این مقاله چالشها و فرصتهای نظام آموزش عالی در تامین نیازهای مهارتی نیروی انسانی مورد نیاز بازار كار از دو بعد عوامــــل بیرونی و درونی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
عوامل درونی، فرایندها و راهبردهایی هستند كه در نظام آموزش عالی به كــــار گرفته می شوند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم با مقوله اشتغال و كاریابی فارغ التحصیلان ارتباط دارند. مهمترین این عوامل عبارتند از:

1 - عدم تناسب بین ظرفیت فعلی پذیرش دانشجو در دانشگاه و نیازهای آتی بازار كار 2 - عدم تناسب بین محتوای آموزش با مهارتهای شغلی 3 - عدم توفیق دانشگاهها در ایجاد و تقویت روحیه علمی و انگیزه خدمت رسانی به جامعه در دانشجویان 4 - مشخص نبودن حداقل قابلیتهای علمی و عملی برای فارغ التحصیل شدن 5 - عدم آشنایی اعضای هیات علمی با فرایند و نحوه انجام امور در واحدهای تولیدی و خدماتی مرتبط با رشته تحصیلی فارغ التحصیلان 6 - فقدان زمینه مناسب برای آموزشهای علمی و كاربردی 7 - ناكارآمدی اعضای هیات علمی در تربیت نیروی كار متخصص مورد نیاز جامعه 8 - مطرح نبودن مسائل علمی و پژوهشی به عنوان اولویت اول در دانشگاهها. عوامل بیرونی شامل كلیه مواردی می شوند كه بر اشتغال فارغ التحصیلان به طور مستقیم و غیرمستقیم تاثیر گذاشته و مانع از جذب آنها در بازار كار می گردند. این عوامل عبارتند از: 1 - رواج نیافتن و مشخص نبودن فرهنگ كاریابی 2 - عدم توسعه بنگاههای كاریابی خصوصی 3 - عدم توسعه كانونهای فارغ التحصیلان و ناكارآمدی آنها در كاریابی و هدایت شغلی 4 - تعدد متقاضیان و رقابت شدید برای كسب مشاغل موجود 5 - رواج نیافتن فرهنگ كارآفرینی و كم بودن تعداد كارآفرینان 6 - وجود مشكلات اجرایی در پیاده كردن سیاستها و برنامه های كلان اشتغال.
مقدمه
اكثركشورهای دنیا با مسائل و مشكلات اشتغال درگیرند ولی تعدد عوامل مشكل آفرین و ناشناخته بودن برخی از آنها در كشورهای جهان سوم موجب پیچیده تر شدن موضوع شده است. امروزه مدیریت كلان كشور به دنبال استفاده از روشهای علمی برای شناخت و كنترل عوامل مشكل آفرین در زمینه اشتغال و تبدیل چالشها به فرصتها برای شتاب دادن به حركت توسعه است.
دانشگاهها و مراكز آموزش عالی عهده دار رسالتهایی چون تولید دانش، تربیت نیروی متخصص مورد نیاز جامعه، گسترش فناوری، نوآوری و خلاقیت هستند و امروزه صاحبنظران معتقدند دستیابی به توسعه پایدار فقط در سایه به كارگیری دانش روز و فناوری پیشرفته حاصل می شود. بنابراین، برای قرارگرفتن در جاده توسعه و جلوگیری از عقب ماندگی باید شرایطی فراهم شود كه دانشگاهها بتوانند دانشجویان را برای به كارگیری فناوری جدید و پذیرش مسئولیتهای مختلف در سطح سازمان و جامعه پرورش دهند. در این مقاله به منظور بحث و بررسی پیرامون چالشها و فرصتهای نظام آموزش عالی در تامین نیازهای مهارتی نیروی انسانی مورد نیاز بازار كار، عوامل موثر به دو گروه درونی و بیرونی تقسیم می شوند و سپس تشریح جزئیات هر گروه صورت می گیرد.
عوامل درونی
عوامل درونی فرایندها و راهبردهایی هستند كه در نظام آموزش عالی به كار گرفته می شوند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم با مقوله اشتغال و كاریابی فارغ التحصیلان ارتباط دارند. مهمتریـن عوامل درونی در زیر ذكر شده اند.
1 - عدم تناسب بین ظرفیت فعلی پذیرش دانشجو در دانشگاهها و نیازهای آتی بازار كار: براساس مطالعات انجام گرفته جمعیت جوان و فعال كشور تا سال 1400 بالغ بر 61 میلیون نفر می شود و به عبارتی 2/5 درصد رشد خواهد داشت. پس سطح اشتغال نیز باید رشدی معادل 2/5 درصد در سال داشته باشد تا وضعیت فعلی حفظ شود. یعنی تا سال 1400 در ایران باید 29 میلیون فرصت شغلی ایجاد شود. (3)
براساس و باتوجه به اهمیت موضوع، دولت تدابیری را اتخاذ كرده است. به عنوان مثال، در برنامه سوم توسعه ایجاد حدود چهارمیلیون فرصت شغلی پیش بینی شده است. اما نكته ای كه در اینجا مورد نظر است عدم تناسب بین تعداد فرصتهای شغلی تخصصی ایجاد شده در جامعه و تعداد فــــارغ التحصیلان است.
در ایران فقدان ارتباط نزدیك بین دانشگاهها و بخشهای مختلف جامعه موجب شده است كه بین ظرفیت پذیرش دانشجو و تقاضای بازار به نیروی متخصص تناسب وجود نداشته باشد كه علت آن عدم هماهنگی و انسجام در تصمیم گیری بین نظام آموزش عالی با سایر بخشهای جامعه به دلایلی چون: عدم وجود آمار واقعی، فقدان نگرش استراتژیك در بخشهای دولتی و خصوصی، ناتوانی مدیران در طرح ریزی و برآورد احتیاجات نیروی انسانی براساس استراتژی های كلان توسعه، عدم اجرای برنامه های میان مدت و بلندمدت جذب، اجرای سلیقـــه ای سیـاستهــــا و خط مشی ها و تغییر در برنامه های تدوین شده پس از هر تغییر در مدیریتهاست.
ضمن اینكه دفتر گسترش آموزش عالی نیز در صورت تامین امكانات و استاد توسط مقامات محلی و بدون در نظر گرفتن وضعیت اشتغال در آینده برای ایجاد رشته تحصیلی مجوز صادر می كند.
البته باتوجه به هدف و فلسفه وجودی دانشگاهها كه ارتقا سطح علمی و تغییر در نگرش و بینش عمومی مردم و تامین نیازهـــای جامعه به نیروی متخصص است، توسعه آموزش عالی دارای توجیه است. اما فارغ التحصیلان انتظار دارند كه با گرفتن مدرك تحصیلی موجبات اشتغال یا تسهیل شرایط اشتغال آنان فراهم آید.
لذا پیشنهاد می شود تدبیری اتخاذ گردد كه اولا ظرفیت پذیرش دانشجو براساس نیاز آینده بازار كار به نیروی متخصص تعیین شود و ثانیاً مجوزهای ایجاد رشته تحصیلی در دانشگاه دائمی نباشد و با تغییر در كیفیت نیازهای جامعه و تخصصهای جدید، مشخصات مجوزهای صادره تغییر یابند.
2 - عدم تناسب بین محتوای آموزش با مهارتهای شغلی: یكی از مهمترین اهداف نظامهای آموزشی جوامع فراهم آوردن امكان ارائه آموزش متناسب با مهارتهای شغلی مورد نیاز جامعه است. بنابراین، در طراحی هر نظام آموزشی اثربخش، عوامل مهمی چون شرایط و ویژگیهای داوطلبان، محتوای دروس، تسهیلات و تجهیزات مورد نیاز، روشهای تدریس و غیره مدنظر قرار می گیرند.
از طرف دیگر به هنگام طراحی مشاغل، شرح شغل و شرایط احراز (كه تعیین كننده ویژگیهای رفتاری، توانائیها و مهارتهایی هر شغل است) تنظیم می گردد. این مهارتها شامل مهارت فنی، مهارت انسانی، مهارت اداركی و آشنایی با رایانه هستند. ضمن اینكه داشتن توانائیهای ذهنی، فیزیكی و سطح تحصیلات و همچنین ویژگیهای رفتاری چون شخصیت، نوع نگرش، انگیزش و ارزشهای فردی نیز در اینجا مطرح هستند. مهارتها، استعدادهای بالفعل و توانائیهـا، استعدادهای بالقـوه تلقی می گردند.(2)
در حال حاضر، در آموزش عالی بیشتر سطح تحصیلات به عنوان یك توان یا استعدادهای بالفعل ایجاد می شود و این در حالی است كه فارغ التحصیلان برای صعود به قله اشتغال به مهارت نیز نیاز دارند.
باتوجه به آنچه بیان شد بازبینی در سرفصلهای دروس دوره های آموزشی و تنظیم آنها براساس اطلاعات علمی (نظری) و عملی مورد نیاز رشته ها و زمینه های شغلی مرتبط با رشته تحصیلی مورد نظر و ایجاد هماهنگی و همسویی بین سرفصل دروس با شرایط احراز مشاغل مورد نظر ضروری به نظر می رسد.
3 - عدم توفیق دانشگاهها در ایجاد و تقویت روحیه علمی و انگیزه خدمت رسانی به جامعه در دانشجویان: باتوجه به اینكه پایه و اساس دانشگاه را دو عامل مهم و اصلی یعنی دانشجو و استاد تشكیل می دهند علل عدم توانایی دانشگاهها در ایجاد روحیه علمی و انگیزه در دانشجویان را باید در ویژگیهای این دو عامل جستجو كرد.
دانشجویان اكثراً روحیه علمی و انگیزه كافی ندارند و معمولاً به جای توجه به ارتقای سطح علمی خود فقط به ارتقای سطح تحصیلی (اخذ مدارج بالاتر) می اندیشند. لذا دانشگاهها باید به فراخور تغییرات در شرایط سنی، سطح اجتماعی و انتظارات جامعه از دانشجویان و همچنین تاثیراتی كه حضور در مراكز علمی در روند زندگی دانشجویان می گذارد، شیوه آموزشی و تربیتی را ارائه كنند كه در دانشجویان انگیزه و روحیه علمی ایجاد كند و این امر زمانی محقق می شود كه اعضای هیات علمی به عنوان یكی از دو عامل اصلی دانشگاه، دارای روحیه علمی و انگیزه خدمت رسانی باشند.
بنابراین، پیشنهاد می شود ضمن انجام اقدامات بنیادی در خصوص تغییر در شیوه آموزش سنتی موجود، در جذب استادان، افرادی كه دارای روحیه علمی و دانش پژوهی هستند در اولویت قرار گیرند و از سوی دیگر، تدابیری نیز برای رفع مشكلات و تنگناهای اقتصادی اعضای هیات علمی اتخاذ گردد.
4 - مشخص نبودن حداقل قابلیتهای علمی و عملی برای فارغ التحصیل شدن: در نظام آموزش عالی گرفتن حداقل نمره قبولی پیش شرطی برای اخذ مدرك فارغ التحصیلی است. شرایط نامساعد اشتغال از یك طرف و تمیز قائل نشدن بین فارغ التحصیلان از نظر توانمندی علمی و عملی در زمان جذب از طرف دیگـــر، سبب بی انگیزه شدن و از بین رفتن علاقه مندی جمع كثیری از دانشجویان به ویژه در مقطع كارشناسی به فراگیری دروس نظری و فعالیتهای عملی شده است. این شرایط سبب پرورش و تولید فارغ التحصیلانی می شود كه دارای روحیه علمی نیستند و در عین ناتوانی در كسب مدارج علمی بالاتر، روحیه كارآفرینی و یافتن كسب و كار مناسب را ندارند.
تجربه برگزاری امتحان جامع و ارزیابی دانشجویان در برخی رشته ها (رشته های پزشكی) و مشروط شدن ادامه تحصیل آنان به اخذ نمره قبولی، سبب ورود متخصصان و پزشكانی به جامعه شده كه هم در بحث خدمات درمانی و هم در ادامه تحصیل موفقتر بوده اند. بنابراین، ضروری است همان طور كه برای هر درس سرفصل آموزشی به صورت استاندارد تعریف شده، معیارهایی نیز برای ارزیابی فارغ التحصیلان به منظور مشخص كردن حداقل دانش نظری و توان عملی آنان به صورت استاندارد برای هر رشته تحصیلی تعریف شود و براساس آن فارغ التحصیلان ارزیابی شوند.
5 - عدم آشنایی اعضا هیات علمی با فرآیندها و نحوه انجام امور در واحدهای تولیدی و خدماتی مرتبط با رشته تحصیلی فارغ التحصیلان: عدم آشنایی اعضای هیات علمی با فرآیندهای عملی انجام امور اجرایی مرتبط با رشته تحصیلی دانشجویان به چند عامل ارتباط دارد:
- در فرآیند چندساله پرورش یك عضو هیات علمی به علت فقدان ارتباط موثر بین دانشگاه با واحدهای مرتبط به رشته تحصیلی دانشجو و عدم امكان ایجاد واحدهای مشابه محیطهای كاری در دانشگاهها زمینه آشنایی دانشجویان با مهارتهای فنی و عملی مهیـا نمی شود؛
- كم اهمیت تلقی شدن واحدهای درسی عملی، عملیات دانشجویی، دروس آزمایشگاهی و كارگاهی و به ویژه دوره های كارآموزی و پروژه های درسی؛ - حاكم بودن روابط و تفاوت قائل نشدن بین فارغ التحصیلان تلاشگر و
فعال علمی با سایر افراد به هنگام جذب و عدم توجه به توانمندیهای فنی و عملی آنها. پیشنهـــاد می شود در داخل دانشگاه نیـز به منظور آشنایی بیشتر اعضای هیات علمی با فعالیت بخشهای مرتبط با تخصص آنها، با اهمیت تلقی كردن پروژه ها و واحدهای عملی درسی و دوره های كارآموزی، تعیین ضوابط جدید برای پذیرش دانشجویانی متناسب با رشته تحصیلی و مطرح شدن سطح اطلاعات و آگاهی عملی و كاربردی در جذب و ارتقای اعضای هیات علمی اقداماتی صورت پذیرد.

6 - فقدان زمینه مناسب برای آموزشهای علمی - كاربردی: در حال حاضر در دانشگاهها انتقال دانش بیشتر به صورت نظری و در قالب تعاریف، تئوری ها و اصول در كلاس انجام می پذیرد و به واحدهای عملی نیز اهمیت چندانی داده نمی شود. علی رغم ایجاد برخی رشته ها در دانشگاه جامع علمی - كاربردی و همچنین ایجاد مراكز آموزش علمی - كاربردی با همكاری و سرمایه گذاری موسسات، واقعیت این است كه بسترسازی مناسبی برای اجرای برنامه های آموزشی علمی - كاربردی صورت نگرفتـه و بعضاً دچار بیماری تئـــوری زدگی شده اند.
فقدان زمینه مناسب برای علمی - كاربردی كردن آموزش در دانشگاهها از سه بعد قابل بررسی است.
الف - عدم برنامه ریزی در نظام آموزش عالی برای تامین، تربیت و جذب نیروی متخصص مربی؛
ب - كمبود بودجه دانشگاهها در تامین فضا، تاسیسات، تجهیزات، امكانات و وسایل كمك آموزشی، اردوها و بازدیدهای علمی؛
ج - بی انگیزگی دانشجویان برای فراگیری دروس عملی به دلیل عدم اطمینان به موثر كاربردی بودن واحدهای عملی در زمان كاریابی یا در حین اشتغال. بنابراین، پیشنهاد می شود با توجه به نیاز به سرمایه گذاری برای اجرای برنامه های آموزشی علمی - كاربردی، دولت و به ویژه سازمان مدیریت و برنامه ریزی عنایت بیشتری به بودجه بخش آموزش داشته باشند و درصدی از درآمد یا سود بخشهای مختلف جامعه را كه مصرف كننده ستاده های نظام آموزشی هستند به دانشگاهها به منظور تامین امكانات و تجهیزات لازم اختصاص دهند.
7 - ناكارآمدی اعضای هیات علمی در تربیت نیروی متخصص مورد نیاز جامعه: زمانی كه بحث تربیت مطرح می شود هدف هدایت دانشجویان است. به عبارت دیگر، استادان باید در ابعاد مختلف فكری، احساسی، اخلاقی، معنوی، اجتماعی و حتی سیاسی دانشجویان را هدایت كنند. اما آنچه كه در حال حاضر در بیشتر كلاسهای درس و در سطوح مختلف در دانشگاهها مشاهده می شود انتقال مطالب علمی و نظریه های از پیش ثابت شده یا نكات خاصی از ذهن استاد به ذهن دانشجو است كه پس از اتمام فرآیند انتقال اگر استاد بدون توجه به بی علاقگی دانشجویان، برانجام امتحان یا پرسش و پاسخ در جلسات بعد تاكید ورزد دانشجو ناگزیر به مطالعه وحفظ مطالب به منظور پاسخگویی می شود و اگر تراكم زیاد جمعیت كلاس درس و محدودیتهای زمانی مانع از اجرای پرسش و پاسخ یا ارزیابی توسط استاد شود حفظ كردن مطالب فقط در زمان امتحانات صورت می پذیرد.
در بررسی علل ناكارآمدی اعضای هیات علمی باتوجه به هدفهای آموزش عالی نقش سه عامل برجسته تر به نظر می رسد؛
الف - ضعف سیستم تحصیلات تكمیلی آموزش عالی در ارتقای سطح علمی دانشجویان؛
ب - ضعف آموزش عالی در تجهیز اعضای هیات علمی به اصول روانشناختی و تربیتی و شیوه های نوین تدریس؛
ج - تراكم بیش از حد دانشجو در كلاسها و عدم رعایت استانداردهای آموزشی. به طور كلی می توان گفت اگر اعضای هیات علمی دارای روحیه علمی، اهل مطالعه، توانمند و آشنا به مباحث روز رشته تخصصی خود باشند و از طرفی نسبت به شیوه های نوین تدریس آگاهی كافی داشته باشند مطمئنا در تدریس موفق بوده و اهداف تربیتی تا حدودی زیادی در دانشگاه محقق خواهد شد. بنابراین، آموزش عالی باید نسبت به شناسایی و جذب افراد مستعد و نخبه اقدام كرده و سیاستها و برنامه هایی را برای آشنایی آنها با اصول و فلسفه تعلیم و تربیت و شیوه های نوین تدریس، تحقیق و شیوه آموزش مبانی علوم تدوین و اجرا كند.
8 - مطرح نبودن مسائل علمی و پژوهشی به عنوان اولویت اول در دانشگاه: تحت تاثیر شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جامعه برخی از اعضای هیات علمی نگرش اقتصادی به كار داشته و بیشتر در پی كسب درآمد هستند، تعدادی هم با هدف كسب قدرت و جایگاه اجتماعی بالاتر به تصدی گری امور و در اختیارگرفتن مدیریتها و عضویت در احزاب، تشكلها و انجمنهای مختلف اقدام می كنند و برخی هم با نیت اصلاح امور و خدمت رسانی به مردم و محرومان جامعه وارد فعالیتهای سیاسی و اجتماعی شده از فعالیتهای علمی و پژوهشی باز می مانند.
دانشجویان به عنوان عامل دیگر تشكیل دهنده دانشگاه با انگیزه هایی چون فراهم شدن زمینه اشتغال در آینده، ارضای تمایلات و هیجانات روحی و گاهی هم به منظور مطرح شدن در بین دانشجویان به فعالیتهای سیاسی و دیگر فعالیتهای دانشجویی غیردرسی می پردازند و البته برخی هم با قرارگرفتن در فضای باز دانشگاه اسیر ارضای تمایلات نفسانی خود می شوند. در هر صورت در سنوات اولیه به علت عدم آگاهی كافی و غلبه هیجانات و احساسات بر منطق، قسمت عمده انرژی دانشگاهیان صرف انجام فعالیتها و درگیریهای سیاسی و دیگر فعالیتهای اجتماعی، شخصی غیردرسی و غیرعلمی می شود و این امر سبب می گردد مسائل آموزشی و پژوهشی در دانشگاه به عنوان اولویت اول مطرح نباشد.
بنابراین، پیشنهاد می شود ترتیبی اتخاذ گردد كه دانشگاهها در جایگاه اصلی خود به عنوان مراكز مستقل تولیدكننده دانش و علم قرار گیرند و حریمی برای آنها تعریف شود كه مانع از نفوذ، سوء استفاده و بهره برداری سیاسی گروههای ذی نفوذ شود.
عوامل بیرونی
عوامل بیرونی شامل كلیه مواردی می شوند كه بر اشتغال فارغ التحصیلان به طور مستقیم و غیرمستقیم تاثیر گذاشته و مانع از جذب آنها در بازار كار می گردند. مهمترین عوامل بیرونی در ذیل آورده شده اند.
1 - مشخص نبودن و رواج نیافتن فرهنگ كاریابی: علیرغم تحولات فرهنگی - اجتماعی جامعه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هنوزبافت سنتی در بیشتر مناطق كشور حاكم بوده و اشتغال در سازمانهای دولتی و كسب مشاغل لوكس اداری، اشتغال به كار در پایتخت و مراكز استانها، اشتغال در شهرهای خوش آب و هوا، اشتغال در شركتهای پردرآمد با مزایای بالا و یافتن شغل مناسب در شهر محل سكونت به منظور نزدیك بودن به خانواده از معیارهایی هستند كه معمولاً فارغ التحصیلان جامعه ما در زمان كاریابی به آنها توجه دارند و به آنها اولویت می دهند و خانواده ها بر یافتن شغل دولتی در محل سكونت برای فرزندانشان و حفظ خانواده به شكل هسته ای با هدف تامین امنیت خانواده تاكید می ورزند.
مجموعه این عوامل و دیگر متغیرها باعث تراكم فارغ التحصیلان بیكار در یك منطقه و اشتغال بی سوادان و غیرمتخصصان در مناطق دیگر به دلیل عدم حضور نیروهای متخصص شده است. هرچند بیكاری و فشار اقتصادی شدید باعث مهاجرت فارغ التحصیلان برای یافتن شغل خواهد شد لیكن پیشنهاد می شود ضمن ترویج و توسعه فرهنگ كارآفرینی در دانشگاهها و تشویق كارآفرینان، دولت در مناطق محروم و دورافتاده و بدآب و هوا تسهیلاتی را فراهم آورد تا فارغ التحصیلان بااین امید كه پس از چندسال كار با سرمایه مناسب می توانند به محل مورد علاقه خود بازگردند به دنبال كاریابی در این مناطق باشند.
2 - عدم توسعه بنگاههای كاریابی خصوصی: پس از پیروزی انقلاب اسلامی علی رغم تمهیدات درنظر گرفته شده در قانون اساسی در خصوص تقسیم ساختار اقتصادی ایران به سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی متاسفانه به دلیل سوء استفاده بخش خصوصی در شرایط بحرانی سالهای اولیه به ویژه در زمان جنگ و تمایل نیروهای ذی نفوذ به در اختیار گرفتن و انحصاری كردن خدمات در بخش دولتی با هدف افزایش قدرت نفوذ خود، به بیشتر دولتی شدن امور منجر گردید كه این قضیه اشتغال را نیز تحت تاثیر قرار داده و آن را دولتی كرد. این موضوع امكان فعالیت و قدرت رقابت بنگاههای كاریابی خصوصی را سلب كرد و مانع ایجاد و توسعه این بنگاهها گردید.
عدم كارایی بخش دولتی و ضرر و زیانهای وارده به كشور و تحولات ایجاد شده در اقتصاد جهانی توجه مسئولان را به خصوصی سازی بخشهای اقتصادی معطوف ساخته است. اما وجود قوانین و ضوابط اداری دست و پاگیر، قانون كار و برخی قوانین بیمه ای همچنان موانعی را در مسیر ایجاد و توسعه واحدهای تولیدی و بنگاههای اقتصادی كوچك و بزرگ قرار داده و موجب كاهش جابجایی و جایگزینی نیروی كار در بین بخشهای مختلف اقتصادی جامعه و به حداقل رسانیدن فعالیت بنگاههای كاریابی خصوصی و نهایتاً تعطیلی آنها به دلیل غیراقتصادی بودن فعالیتهایشـان می شود.
بدین خاطر همگام با خصوصی سازی بخشهای مختلف اقتصادی و به تناسب آن باید اصلاحاتی نیز در قوانین و مقررات مربوط به نحوه جذب و نگهداری نیروی كار نیز به وجود آید تا امكان فعالترشدن بنگاههای كاریابی خصوصی فراهم گردد.
3 - عدم توسعه كانونهای فارغ التحصیلان و ناكارآمدی آنها در كاریابی و هدایت شغلی: پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به ویژه در دهه 60 كانونها، انجمنها و تشكلهای مختلفی از جمله كانونهای فارغ التحصیلان با هدف افزایش قدرت نفوذ و حضور فعال تر تحصیلكرده ها درجامعه و ایجاد بستر مناسب برای فراهم آمدن زمینه اشتغال اعضای آنها تاسیس شدند. بررسی اجمالی چگونگی ایجاد و روند كار این نهادهای غیردولتی نشان می دهد در گذشته، جامعه و به ویژه برخی از مسئولان توانایی پذیرش قدرت نمایی چنین نهادهایی را نـداشته اند و از سوی دیگر، اعضا دارای تجربه كافی در زمینه فعالیتهای تشكیلاتی و مشاركتی نبودند كه این امر سبب اختلال در روند فعالیت كانونها شده و با گذشت زمان و تحت تاثیر تغییر و تحولات جامعه، كاركرد این كانونها تغییر یافته بعضاً منحل و برخی نیز در حالت ركـــود و با حداقل فعالیت به راه خود ادامه داده اند.
امروزه باایجاد نهادهای غیردولتی جدید مانند سازمانهای نظام مهندسی كشاورزی و دیگر رشته های كاری عملاً فارغ التحصیلان جذب این گونه سازمانها می شوند و این سازمانها باتوجه به ابزارهایی كه در اختیار دارند می توانند در بسترسازی برای اشتغال اعضای خود به نحو موثرتری فعالیت كنند.
4 - تعدد متقاضیان و رقابت شدید برای كسب مشاغل موجود: عدم توجه به روستاها و مناطــق محروم توسط رژیم پهلوی به گسترش بی سوادی و فقر فرهنگی در این مناطق منجر شد. ضرورت ارتقای سطح فرهنگی، شعار محرومیت زدایی انقلابیون و تمركززدایی دولت، انتظار مردم از دولت برای توسعه همه جانبه مناطق، شعار انجام اقدامات عمرانی و توسعه ای فعالان سیاسی در مناطق مختلف، حكومت مركزی و به ویژه وزارت فرهنگ و آموزش عالی را مجبور ساخت نسبت به توسعه آموزش عالی و تاسیس مراكز آموزشی در مراكز استانها و برخی از شهرستانها اقدام كند كه این امر به افزایش تعداد فارغ التحصیلان منجر گردید.
از سوی دیگر، تمركز سازمانها، صنایـــع و بنگاههای اقتصادی كوچـــك و بزرگ در كلان شهرها و مراكز استانها سبب شد فـــــارغ التحصیلان سایر مناطق با تصوریافتن مدینه فاضله راهی این شهرها شده و با اضافه شدن به دیگر متقاضیان كار عرصه رقابت را تنگتر و فشرده تر كنند. ضمن اینكه محدودبودن تعداد فرصتهای شغلی و وجود تعداد زیاد متقاضیان كار، باعث ایجاد رقابت شدید بین آنها شده است. بنابراین، دولت باید در واگذاری امتیاز تاسیس بنگاههای اقتصادی كوچك و بزرگ، ضمن در نظر گرفتن سایر شرایط توجه بیشتری به تعداد فارغ التحصیلان بیكار مناطق مختلف داشته باشد.
5 - رواج نیافتن فرهنگ كارآفرینی و كم بودن تعداد كارآفرینان: وجود جمعیت عظیم جوان و تحصیلكرده اما بیكار در سطح جامعه، از یك طرف به عنوان سرمایه اقتصادی و از طرف دیگر به عنوان تهدیدی جدی و بالقوه در ایران مطرح است. متاسفانه علی رغم اهمیت و نقش كارآفرینی، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به علت دولتی شدن امور و مشكلات و تنگناهای دولت، مقوله كارآفرینی مورد توجه نبوده، لذا فرهنگ كارآفرینی رواج چندانی نیافته و به عبارتی ناشناخته مانده است.
از دیدگاه بسیاری از صاحبنظران، كارآفرینی موتور توسعه اقتصادی جامعه است (1). بنابراین، حذف موانع دولتی موجود در مقابل فعالیتهای تولیدی و اجرای سیاستهای تشویقی و حمایتی از كارآفرینان و فراگیرشدن فرهنگ كارآفرینی می تواند این تهدیدها را به فرصت تبدیل كرده و به تحول اقتصاد ملی ایران منجر شود.
از سوی دیگر، بررسی اجمالی كشورهای صنعتی و فراصنعتی نشان می دهد كه بخش عمده ای از برنامه های آموزشی دانشگاهها در این كشورها به آموزش كارآفرینی اختصاص دارد. وجود بیش از 50 دانشگاه در آمریكا، 42 دانشگاه در آلمان، 13 دانشگاه در لهستان و 8 دانشگاه در سوئد و... كه در آنها كارآفرینی و مدیریت واحدهای كوچك اقتصادی تدریس می شود حاكی از درك نقش كارآفرینی و اهمیتی است كه در این كشورها برای كارآفرینان در فرایند توسعــه اقتصادی قائل می شوند(4).
در ایران نیز طی دو سال اخیر نسبت به ایجاد مراكز كارآفرینی در بیش از 15 دانشگاه اقدام شده كه به جز چند دانشگاه بقیه فعالیت چندانی نداشته اند كه این امر حكایت از عدم توفیق دولت در فرهنگ سازی در این زمینـه می كند. بنابراین، برای فراگیرشدن فرهنگ كارآفرینی، باید تغییراتی در سیستم آموزشی و محتوای دروس مدارس و دانشگاهها داده شود و افرادی در راس امور قرار گیرند كه علاقه مند به ایجاد و توسعه فعالیتهای تولیدی بوده و شرایط مناسب را برای ظهور كارآفرینان فراهم سازند.
6 - وجود مشكلات اجرایی در پیاده كردن سیاستها و برنامه های كلان اشتغال كشور: ارزیابی برنامه های اشتغال زایی دولتهای گذشته در ایران نشان می دهد علی رغم تلاش و جدیت آنها در تدوین برنامه های بلندمدت اشتغال، این برنامه ها مانند سایر برنامه های اقتصادی - اجتماعی در اجرا با مشكلات متعددی مواجه بوده است كه این عدم موفقیت از چند بعد قابل بررسی است:
الف - نحوه تدوین سیاستها و خط مشی ها: بررسی اجمـــــــالی نحوه تصمیم گیری و خط مشی گذاری در كشور، وجود ناهماهنگی و اختلاف نظر بین قانونگذار و مجری را نشان می دهد. تمركز تصمیم گیری در پایتخت و مجرب نبودن بدنه كارشناسی دولت مركزی مانع از بررسی دقیق و كالبد شكافی مسائل و توجه به واقعیتهای محلی و منطقه ای توسط كارشناسان می شود. لـذا بعضاً تصمیمها و برنامه هایی اتخاذ و تدوین می شوند كه باتوجه به شرایط زمانی و مكانی قابل اجرا نبوده و یا اجرای آن با مشكل مواجه است.
ب - عدم نظارت و ارزیابی در اجرای برنامه ها: فقدان نظارت یا نظارت كم بر اجرای دقیق برنامه ها شرایط را برای سوء استفاده مجریان و بنگاههای اقتصادی فراهم آورده است. ضمن اینكه عدم اجرای ارزیابیها، نقاط ضعف خط مشی ها را به تصویر نمی كشد و قانونگذار از نتیجه تصمیم های خود مطلع نشده و نسبت به رفع نواقص اقدامی صورت نمی گیرد و همچنـان مشكلات در اجرای برنامه ها باقی می مانند.

نتیجه گیری
باتوجه به تعدد عوامل موثر بر اشتغـال فارغ التحصیلان باید برای حل این معضل از كلیه سازمانهای مرتبط به منظور تهیه و اجرای یك طرح جامع و فراگیر در زمینه اشتغال استفاده شود. آنچه كه در تدوین طرح فوق باید مدنظر قرار گیرد توجه به عوامل اصلی موثر بر اشتغال فارغ التحصیلان آموزش عالی و مسئولیت دادن به سازمانهای مرتبط با آن است.
در این مقاله، برخی از عوامل موثر بر اشتغال فارغ التحصیلان آموزش عالی مورد بررسی قرار گرفت. باتوجه به بررسی های به عمل آمده و مباحث مطروحه موارد زیر به عنوان نتیجه گیری و همچنین به عنوان یك چهارچوب بنیادی برای تدوین طرح جامع اشتغال فـارغ التحصیلان آموزش عالی ارائه می گردد.
- در بخش تامین اجتمـــــاعی و رفاه عمومی به نحوی برنامه ریزی شود كه افراد فقط با هدف كسب علم و دانش وارد دانشگاه شوند؛
- ظرفیت پذیرش دانشجو براساس نیاز آینده بازار كار به نیروی متخصص تعیین شود؛
- مجوزهای ایجاد رشته های تحصیلی در دانشگاه موقتی باشد و متناسب با زمان و شرایط تغییر كند؛
- سرفصلهای دروس دوره های آموزشی براساس زمینه های شغلی مرتبط بازبینی و تنظیم شوند؛
- بین سرفصل دروس با شرایط احراز مشاغل مورد نظر هماهنگی و همسویی ایجاد شود؛
- اقدامات بنیادی در خصوص تغییر در شیوه آموزش موجود انجام گیرد؛
- جذب استادان دارای روحیه علمی و دانش پژوهی در اولویت قرار گیرند و از سوی دیگر، تدابیری نیز برای رفع مشكلات و تنگناهای اقتصادی اعضای هیات علمی اتخاذ گردد؛
- برای ارزیابی فارغ التحصیلان، معیارهایی كه نمایانگر حداقل دانش نظری و توان عملی آنان هستند به صورت استاندارد برای هررشته تحصیلی تعریف شود؛
- ارتباط دانشگاه با بخشهای اجرایی تقویت گردد؛
- در پذیرش دانشجویان، متناسب بودن شرایط دانشجو با رشته تحصیلی مدنظر قرار گیرد؛
- بودجه بخش آموزش عالی تقویت شود و درصدی از درآمد یا سود بخشهای مختلف جامعه كه مصرف كننده ستاده های نظام آموزشی هستند به دانشگاهها به منظور تامین امكانات و تجهیزات لازم اختصاص داده شود؛
- آموزش عالی باید سیاستها و برنامه هایی را برای شناسایی و جذب افراد مستعد و نخبه و آشنایی آنها با اصول و فلسفه تعلیم و تربیت و شیوه های نوین تدریس، شیوه های تحقیق و شیوه آموزش مبانی علوم تدوین و اجرا كند؛
- دانشگاهها و مراكز آموزشی در جایگاه اصلی خود قرار گیرند و حریمی برای آنها تعریف شود كه مانع از نفـوذ، سوء استفاده و بهــــــره برداری سیاسی گروههای ذی نفوذ گردد؛
- ترویج و توسعه فرهنگ كارآفرینی در دانشگاهها و تشویق كارآفرینان؛
- فراهم آوردن تسهیلات در مناطق محروم دورافتـــــاده و بدآب و هوا به نحوی كه فـارغ التحصیلان به دنبال كاریابی در این مناطق باشند؛
- انجام اصلاحات در قوانین و مقررات مربوط به نحوه جذب و نگهداری نیروی كار به منظور فراهم آوردن امكان فعالیت بنگاههای كاریابی خصوصی؛
- استفاده از توانمندیهای نهادهای غیردولتی جدید مانند سازمانهای نظام مهندسی كشاورزی، در بسترسازی برای اشتغال فارغ التحصیلان؛
- برنامه ریزی برای ایجاد مراكز كارآفرینی و حركت دولت برای فرهنگ سازی در این زمینه؛
- نظارت بر اجرای دقیق برنامه ها به نحوی كه از سوء استفاده مجریان و بنگاههای اقتصادی جلوگیـری به عمل آورده و امكان اجرای سلیقـه ای برنامه های اشتغال را از مجریان سلب كند.

منابع و مآخذ:
1 - احمدپور داریانی، محمود (1378)، كارآفرینی، تهران شركت پردیس 57 .
2 - عاصمی پور، محمدجواد، (1379)، بررسی نظام آمــــــوزشهای علمی - كاربردی و تاثیر آن بر بهره وری. مجموعه مقالات دومین همایش بررسی و تحلیل آموزشهای علمی كاربردی ص 55 .
3 - مكنون، رضا، (1380)، راهبرد آموزش عالی، اشتغال و توسعه كشور، مجموعه مقالات كنگره راهبردی توسعه علمی ایران، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ستاد پیشبرد علوم ایران 1400 .
4 - نصیری قیداری، حسن، (1381) بسترسازی كارآفرینی، ماهنامه بازاریابی، شماره 22، صفحه 2 .
علی نظری كتولی : كارشناس ارشد مدیریت دولتی و كارشناس امور اداری دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
دكتر رامین رحمانی: استادیار دانشگاه علوم كشاورزی و منابع طبیعی گرگان