بررسی و مقايسه ميزان افسردگی در ورزشکاران باستانی کار کهنسال (بيش از 65 سال) با همسالان غير ورزشکار

مقدمه

بيماری افسردگی را به علت شيوع بسيار زياد آن "سرما خوردگی روانی" می گويند. ريگير (1998) می گويد، 3/7 % از مردم آمريکا به اختلال اضطراب مبتلا هستند. برخی محققان در ايران اظهار داشته اند، 60% از جوانان ايرانی به نوعی از افسردگی رنج می برند. در حالی که تنها 16% از جوانان به طور مرتب به ورزش می پردازند.

افسردگی را می توان يکی از اختلالات خلقی نام نهاد که به انواع مختلفی تقسيم می شود.

انجمن روان پزشکی آمريکا در سال 1987، با جمع بندی علايم و علل افسردگی آن را چنين توضيح می دهد. نوعی افسردگی که علت آن کاملاً مشخص است، می تواند به نام واکنش های طبيعی به وقايع زندگی مانند مرگ عزيزان، از دست دادن شغل و يا يک موقعيت مهم به نام ((واکنش سوگ)) ناميده شود که پس از بروز در مدت زمان يک تا شش ماه و گاهی بيشتر و حداکثر يک سال بتدريج ناپديد می شود. اين نوع اختلال خلقی را نمی توان به عنوان بيماری تلقی کرد، چون علت بروز و ايجاد افسردگی کاملاً مشخص بوده و به مرور زمان از شدت آن کاسته خواهد شد.

نوعی افسردگی که با مشکلات شخصيتی همراه است، می تواند با منشا ژنتيکی بوده و يا ناشی از تعامل ويژگی های ژنتيکی و محيطی –هردو- باشد که علائم عمومی آن چنين است:

بيشتر وقت ها شخص تا حد متوسطی فعاليت می کند و بتدريج سطح فعاليت او کاهش پيدا        می کند، تا جائی که بيمار برای روزها و هفته ها در کمترين سطح فعاليت باقی می ماند و بيمار قادر به کار و تلاش نيست. کمبود و يا فقدان علاقه نسبت به افراد و اطرافيان و رويدادهای گوناگون، باعث می شود که شخص از هيچ عملی احساس رضايت نکرده و به هيچ مطلبی اظهار علاقه نمی کند.

خلق و خوی بيمار به طرف نااميدی و غمگينی پيش می رود، تا جايي که احتمال ترک تمام علاقه ها و حتی خودکشی در او به وجود خواهد آمد. سپس اختلال شديدی در ((خواب))، ((اشتها)) و ((ميل جنسی)) به وجود می آيد. گاه اين اشخاص به نوعی بی قراری و بی تابی دچار می شوند، ولی برای انجام ساده ترين کارهای ضروری انرژی لازم را نخواهند داشت.

احساس بدبينی و سرزنش کردن خود و اطرافيان شدت می يابد تا جايي که از خود و نزديکان خود بيزار می شوند. در ميان روانشناسان فيزيولوژيک اين عقيده بوجود آمد که احتمالاً افسردگی می تواند ناشی از اختلالات درونی و بيوشيميايي بدن باشد. جرسون و نورون برگر (1982) اين نوع افسردگی را "افسردگی يک قطبی" می نامند.

"بک" معتقد است: (( فرد افسرده، فشار و کشمکش را در ميدان شناختی خود تجربه می کند.))

او چنين اظهار می کند: ((افسردگی حاصل اختلال فکری است. فرد افسرده دربارة خود، محيط و آينده اش برداشت منفی و شخصی دارد.)) بک به وجود آورندة معتبرترين تست ارزيابی افسردگی در افراد بالغ است. در زمينه ارتباط فعاليت های ورزشی با افسردگی، روتر (1992) در مورد 18 بيمار افسرده تحقيقی را انجام داد. او آن ها را در انتخاب درمان از طريق مشاوره (يک جلسه در هفته) يا مشاوره و دويدن (20 دقيقه دويدن به مدت 3 بار در هفته) آزاد گذاشت. در گروه مشاوره، کاهش چندانی از افسردگی به چشم نخورد، در صورتی که در گروه "مشاوره – دويدن"، کاهش افسردگی کاملاً بارز بود و بدين ترتيب نتيجه گرفته شد که احتمالاً دويدن و فعاليت های بدنی مناسب، يکی از عوامل مهم کاهش افسردگی است.

مطالعه ديگری توسط مارتينسون در سال 1984 روی 49 بيمار مرد و زن مبتلا به افسردگی شديد که بستری بودند، انجام شد. 43 نفر از اين بيماران برنامه را به پايان رساندند. اين برنامه شامل روان درمانی انفرادی، تفريح درمانی و يا فعاليت های آموزشی و ورزشی بود. گروه آموزشی-ورزشی به طور مشخصی کاهش بيشتری در نمرات افسردگی خود نشان دادند.

بر اساس مطالعات علمی ثابت شده است که فعاليت های مستمر ورزشی، سازگاری اجتماعی افراد را افزايش می دهد و اثر مثبت بر بهداشت روانی دارد. (استيونسون- 1975، دوناهيو- 1977، گراهام- 1990).

در تحقيقات ديگر، اثر فعاليت های ورزشی بر کاهش استرس و افسردگی در دانشجويان بررسی شده است. نتايج نشان می دهد که دويدن آرام نسبت به ساير فعاليت های ورزشی به طور مشخص در کاهش استرس و افسردگی مؤثر است. (اوسيپ و همکاران- 1989، کلين- 1994، براندن و لوفتنين- 1991)

سام در سال 2000 در تحقيقات مروری خود دريافت: ((افسردگی بيمارانی که به طور منظم به ورزش و فعاليت های بدنی می پردازند، تخفيف پيدا می کند و کسانی که ورزش را کنار می گذارند، دوباره به افسردگی مبتلا می شوند.))

تحقيقات فراوانی بر روی تاثير موسيقی برکاهش اضطراب و افسردگی نيز انجام شده است که در مجموع نشان دهندة تاثير مثبت موسيقی بر کاهش افسردگی است. اين بررسی ها از عهد فيٍاغورث شروع شده و در اوايل قرون وسطی، موسيقی دان برجسته ای به نام "بوتيوس" اين پژوهش ها را ادامه داد. از قرن نوزدهم موسيقی به عنوان يک روش درمانی در کاهش علائم و بهبودی نسبی بسياری از بيماری های روانی شناخته شد. سازمان بهداشت جهانی (W.H.O) توجه مردم را به اين نکته معطوف کرد که ذهن و بدن بر يکديگر تاثير متقابل دارند.از سال 1950، گروه های موسيقی درمانگر تشکيل شده و در بيمارستان ها به کمک بيماران روانی شتافتند و موسيقی ايرانی هم به لحاظ بافت و ساختار درون گرايي و عاطفی و ريتم های ادواری آرامبخش، می تواند تاثير مطلوبی در شنونده ايجاد کرده و ضمن کاهش آلام روانی، باعث ايمنی بيشتر بدن، در مقابل بيماری ها شود.

تام (1984) از موسيقی جهت تسکين درد استفاده کرد.

اسپلبرينگ (1991) از موسيقی جهت مراقبت های پژشکی در بيماران نيازمند به مراقبت های ويژه استفاده کرد. نتايج پاره ای از تحقيقات نشان داده که موسيقی می تواند به صورت کلينيکی بر روی مسائل بيولوژيکی، مانند: ميزان ضربان قلب، فشار خون، ميزان و ريتم نفس، برون دهی قلبی، تونيسيته عضلانی، فعاليت های عروقی، تقويت سيستم ايمنی و توليد اندورفين تاثيرگذار باشد.

هولمز و راو (1967) با توجه به تاثير "يکنواختی" بر افزايش افسردگی آن را يکی از عوامل مهم در فهرست خود قرار دادند.

در مجموع، عوامل تاثيرگذار بر افسردگی را علاوه بر عوامل ژنتيکی، می توان در يکنواختی و تکرار، استرس و فشارهای سنگين و بی حرکتی خلاصه کرد. ضمن آن که "موسيقی" مناسب، به عنوان يک روش درمانی جايگرين نام برده شده است.

هدف از اين پژوهش، بررسی وضعيت سطح افسردگی باستانی کاران سالخورده (با بيش از 65 سال سن) و مقايسه با همين شاخص روانی در همسالان غير ورزشکار بود، چون با توجه به تنوع حرکات در ورزش باستانی و استفاده از موسيقی زورخانه ای و امکان ادامه فعاليت در ورزش های باستانی تا سنين کهولت، احتمال می رود که در کاهش افسردگی در سالمندان به نحو جامعی مؤثر باشد.

روش شناسی تحقيق

جامعه آماری اين پژوهش  از باستانی کاران سالمند، با بيش از 65 سال که به طور فعال در    زورخانه های تهران حداقل هفته ای 3 جلسه به ورزش زورخانه ای می پردازند، تشکيل شده است.

با استفاده از نمونه گيری تصادفی هدفدار، تعداد 15 نفر از آنان با ميانگين سنی 6/3 ± 72 به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در گروه شاهد که سالمندان غير ورزشکار بودند، تعداد 15 نفر با ميانگين سنی 5/2 ±68 سال قرار داشتند. تمام نمونه ای هر دو گروه از افرادی انتخاب شدند که دارای سوابق شخصی و يا فاميلی ابتلا به بيماری های روانی -به ويژه افسردگی- را نبودند.

روش گردآوری اطلاعات

پس از انتخاب نمونه های هر دوگروه، محقق آنان را نسبت به اهداف پژوهش آشنا کرده و با تکميل فرم های دموگرافيک محقق ساخته، اطلاعات شخصی شامل: سن، قد، وزن، سابقه ورزشی، سوابق بيماری های جسمانی و ناهنجاری های روانی احتمالی و نيز پيشينه خانوادگی آنان از لحاظ پزشکی گردآوری شد. فرم های 21 سوالی بک B.D.I ابزار اصلی تحقيق بود. اين فرم ها در فرصت های مناسب و در اوقات فراغت نمونه ها و به صورت انفرادی به آنان تحويل داده شد و از آنان درخواست شد که با حضور محقق و همکاران به سوالات پاسخ دهند. در مواردی که نمونه ها به علت های مختلف قادر به درک منظور اصلی سئوالات نبودند، محقق، هدف از طرح سوالات را به زبانی ساده برای آنان تشريح کرد تا پاسخ ها کاملاً مطابق نظر نمونه ها بوده و با آگاهی کامل در پاسخنامه درج شوند. به همين منظور، با هر نمونه مصاحبه حضوری به عمل آمد و اطلاعات با روش D.S.M گردآوری شد. سپس پاسخنامه ها گردآوری شد و با روش رايج تفسير آزمون بک، نمره دهی و نمرات هر نمونه در فرم های مربوطه ثبت شد.

روش های آماری

برای توصيف اطلاعات به دست آمده از روش های آمار توصيفی، جداول و نمودارهای مختلف استفاده شد و ميانگين های نمرات به دست آمده از هر گروه با روش آماری T.Test گروه های همبسته مورد مقايسه قرار گرفتند.

يافته های پژوهش

بررسی های آماری نشان داد که ميانگين نمرات افسردگی در گروه غير ورزشکاران 5/17 است که نسبت به گروه باستانی کاران با ميانگين 75/8، به طور معنی داری و با 01/0 > P  بيشتر است و اين نتيجه نشان می دهد که سطح افسردگی در باستانی کاران سالمند به مراتب از غير ورزشکاران کمتر است.

تفسير آزمون بک، برحسب نمرات به دست آمده، درجه بندی شده است که نمرة به دست آمده از پاسخ به پرسشنامه 21 سوالی بک نشان دهندة قرار داشتن هر نمونه در گروه های مربوطه است.

جدول های پيوست نشان دهندة تفاوت نمونه های اين پژوهش از لحاظ ميزان ابتلا به افسردگی است. در مجموع از گروه ورزشکاران زورخانه ای تعداد 12 نفر با داشتن نمراتی ميان 9-1 در گروه عادی و از نظر افسردگی سالم تشخيص داده شدند.

2 نفر با نمرات 12 و 11 که حداقل دامنه نمرات اين گروه است، جزء افراد کمی افسرده محسوب  می شوند. تنها 1 نفر دارای نمره 17 بود که می توان او را فردی افسرده و يا نيازمند مشورت با    روان پزشک  تلقی کرد.

در حاليکه در گروه شاهد –و يا افراد غير ورزشکار- فقط 7 نفر در گروه عادی قرار داشتند که ميانگين نمرات آنها هم نسبت به ميانگين نمرات ورزشکاران سالم بالاتر بود.

2 نفر با نمرات 15 و 16، در سطح بالايي از دامنه نمرات گروه کمی افسرده قرار داشتند. 4 نفر با نمرات به دست آمده بيش از 20 به مشورت با روان پزشک نياز داشتند و 23 نفر به دليل نمرات بيش از 21 در گروه خيلی افسرده، دسته بندی شدند.

در بررسی آماری روی ميانگين ها و نمرات حاصلة هرگروه سطح افسردگی در گروه ورزشکاران زورخانه ای دارای ضريب همبستگی منفی و معنی داری با سوابق ورزش زورخانه ای آنان داشت.

نتايج هرقسمت در جدول ها و نمودارها مندرج است.

بحث و نتيجه گيری

نتايج اين پژوهش به طور مشخص و معنی داری تأثير فعاليت های بدنی – و به ويژه ورزش های زورخانه ای- را بر سطح افسردگی در باستانی کاران نشان داد. با توجه به يافته های ساچر (1987) افزايش سن بازنشستگی و مشکلات اقتصادی، می تواند باعث افزايش افسردگی در سالمندان باشد. نتايج اين پژوهش نشان داد که نمونه های سالمند باستانی کار از سطح افسردگی کمتری برخوردار هستند، ولی چون سطوح افسردگی آنان در سنين جوانی سنجيده نشده است، نمی توان تأثير سن را بر افزايش يا کاهش افسردگی در اين نمونه ها ارزيابی کرد.

در مقايسه با افراد غير ورزشکار که دارای سطح افسردگی بيشتری بودند، نمرات کمتر و سطح افسردگی پايين تری در افراد فعال و ورزشکاران زورخانه ای ديده شد. با يافته های روتر (1992) که نشان داد دويدن و فعاليت های بدنی مناسب يکی از عوامل مهم کاهش افسردگی است، همخوانی دارد. همان گونه که گريست و همکاران (1987 و 1979) بيمارانی را که از افسردگی شکايت داشتند، به مدت 12 هفته به پياده روی و دويدن نرم وادار کردند و مشاهده شد که افسردگی آنها کم شد.

در بسياری از بررسی های علمی، اثرات فعاليت های بدنی بر کاهش افسردگی به اثبات رسيده است، ولی سام (2000) در تحقيقات مروری خود دريافت که بيماران افسرده با انجام ورزش بهبود نسبی می يابند، ولی با ترک فعاليت های بدنی مجدداً به افسردگی دچار می شوند.

ورزشکاران  زورخانه ای به علت امکان ادامه ورزش باستانی تا سنين کهولت از اين قاعده مستثنی بوده و باوجود سالمندی، از افسردگی کمتری برخوردار هستند.

از سوی ديگر، تأثير موسيقی زورخانه ای و اشعار حماسی و معنی آن را می توان به عنوان يکی از مهم ترين عوامل تأثيرگذار بر کاهش افسردگی در ورزشکاران زورانه ای سالمند دانست که با نتايج پاره ای از تحقيقات مبنی بر تأثير مثبت موسيقی های مناسب بر کاهش افسردگی و اضطراب همخوانی دارد.

در سال 1967، فهرستی شامل 30 عامل موثر بر افزايش سطح افسردگی توسط هولمز و راو تهيه شد که هنوز هم از اعتبار کافی برخوردار است. يکی از مهم ترين عوامل مندرج در اين فهرست "يکنواختی" است. در پاره ای از اين مطالعات مشاهده شده است که افرادی با شيوه های يکنواخت زندگی و حتی ورزشکارانی که به مدت طولانی از مهارت های بسته ای مثل: دويدن، شنا و يا دوچرخه سواری استفاده می کنند، احتمالاً به افسردگی ناشی از يکنواختی رفتارهای ورزشی دچار خواهند شد. در اين پژوهش ورزشکاران زورخانه ای احتمالاً به علت برخورداری از تنوع  حرکات ورزشی، از سطح افسردگی کمتری برخوردار بودند.

در مجموع می توان سطح پايين تر افسردگی در باستانی کاران می تواند به علت فعاليت های بدنی مناسب، حرکات ورزشی متنوع و استفاده از موسيقی باشد که تمام اين متغيرها با نتايج تحقيقات ساير محققان در مورد تأثيرات مثبت فعاليت های بدنی، موسيقی و تنوع بر کاهش افسردگی همخوانی دارند.

چند پيشنهاد

1- اين تحقيق با تعداد بيشتری نمونه به منظور مقايسه سطح افسردگی در گروه های سنی جوانان، ميانسالان و سالمندان غير ورزشکار و ورزشکاران زورخانه ای تکرار شود.

2- اين تحقيق با بررسی و مقايسه سطح افسردگی در ورزشکاران زورخانه ای سالمند و قهرمانان همسال در رشته های ورزشی ديگر تکرار شود.

3- تحقيقات جديدی در زمينه تاثير انجام ورزش های زورخانه ای بر ساير عوامل روانی مانند: اضطراب، پرخاشگری، اميد به زندگی، اعتماد به نفس و ... انجام شود.

4- بر روی تاثير ورزش های زورخانه ای بر کاهش سطح افسردگی و اضطراب در بيماران افسرده و مضطرب تحت درمان، تحقيق جداگانه ای انجام شود.

تحقیق درباره بررسی مقایسه ای سلامت روانی سالمندان

موضوع:

 بررسي مقايسه اي سلامت رواني بين سالمندان ساکن خانه سالمندان و سالمندان ساکن در منزل در شهرهاي گرگان و بستک.

فصل اول (مقدمه)

ترقي و پويايي و اعتلاي هر جامعه اي جز در داشتن عناصر و اعضايي سالم و کارآمد در آن اجتماع نمي باشد افرادي که علاوه بر وضعيت جسماني مناسب از لحاظ وضعيت روحي و رواني نيز در حد متعادل و مطلوبي باشند. بدون ترديد تقارن سلامتي جسماني و رواني اصلي ترين نتيجه اش داشتن جامعه اي شکوفا و با آتيه است. سلامت رواني مقوله اي بسيار حائز اهميت است چرا که تأثير روح و روان بر عملکرد جسماني بر هيچ کس پوشيده نيست. در اين راه بزرگان مذهبي ما و همچنين دانشمندان علوم پزشکي از دير باز بر مبحث سلامت روان تأکيد داشته اند.

مولوي عليه الرحمه مي فرمايد:

تن ز جان و جان ز تن مستور نيست ليک کس را ديد جان دستور نيست

لذا پرداختن به اين بحث به دليل اهميتش لازم و ضروري مي باشد. حداقل دانستن وضع موجود يک جامعه از لحاظ سلامت روان به افرادي که قصد برنامه ريزي براي آينده آن جامعه را دارند در برآورده هاي معقولانه کمک خواهند کرد.

بيان مسأله:

در طول قرن بيستم انسان پيش از تمام تاريخ بشريت دستخوش دگرگوني از نظر شيوه هاي زندگي روابط اجتماعي و مسائل اقتصادي گرديده است. تلاش در جهت صنعتي شدن و گسترش شهرنشيني و زندگي مکانيزه که لازمه آن قبول شيوه هاي نوين براي زندگي است. اثر معکوس بر سلامت انسان گذاشته و در ارتباط با مقوله سلامت ابعاد ديگري را مشخص نموده است. يکي از اين ابعاد سلامت روان افراد جامعه است. مقوله اي که اگرچه تازگي ندارد ليکن از نظر تخصصي دير زماني نيست که به آن توجه گرديده است. با توجه به شيوع بيماري رواني در جامعه اهميت تلاش در جهت اعتلاي سلامت رواني افراد هر اجتماعي بارزتر مي گردد. مهمترين مسأله در اين ارتباط پيشگيري از مسائلي است که باعث مي گردد سلامت روان افراد جامعه مختل گردد و بالطبع پيامدهاي منفي در پي داشته باشد. پيشگيري از بروز اين عوامل نيز جز با آشنايي با وضعيت موجود سلامت روان در افراد جامعه اي که قصد پيشگيري در آن را داريم ممکن نيست. چرا که آشنايي با وضع موجود ما را به اوضاع اميدوار مي سازد و يا ما را جهت بکارگيري روشهاي مناسب، در جهت از بين بردن عوامل مخل سلامت روان و بکارگيري ابزارهاي مناسب در اين جهت ياري مي نمايد. بحث سلامت روان سالمندان به دليل پرورش نسل از اهميت ويژه اي برخوردار است لذا در اين پژوهش سعي شده است تا بر سلامت روان سالمندان ساکن در خانه سالمندان و ساکن در خانه خود را مورد بررسي و مقايسه قرار دهيم و سعي نموده ايم اين مقايسه بين دو شهر (گرگان و بستك) استان شمال و جنوب کشور انجام گيرد.

اهداف تحقيق:

در اين پژوهش مهمترين هدف محققين دستيابي به وضعيت موجود سلامت روان سالمندان نمونه مورد نظر سالمندان ساکن در خانه خود و مقايسه اين دو مي­باشد.

سوالات پژوهش:

1-   وضعيت سلامت روان سالمندان بر حسب جنسيت چگونه است؟

2-   وضعيت سلامت روان سالمندان بر حسب وضعيت سکونت (منزل و سراي سالمندان) چگونه است؟

3-   وضعيت سلامت روان بر حسب شهر ( گرگان و بستك ) چگونه است؟

4-   وضعيت مقياسهاي 4 گانه GHQ28 بر حسب جنسيت چگونه است؟

مفاهيم و متغيرهاي بکار رفته در پژوهش:

1-    بهداشت رواني – بهداشت رواني به معناي سلامت فکر و انديشه مي باشد و منظور نشان دادن وضع مثبت و سلامت رواني است که مي تواند نسبت به ايجاد نظام ارزشمندي در مورد ايجاد تحرک و پيشرفت و تکامل در حد فردي، ملي و بين المللي کمک کند. (حسيني – 1374)

2-    بهداشت رواني: مجموعه عواملي که در پيشگيري از ايجاد و يا پيشرفت روند وخامت اختلالات شناختي، احساسي و رفتاري در انسان نقش موثر دارند. (شاملو – 1381)

3-    سالمندي – تغييري است که با گذشت زمان صورت مي گيرد اين روند داراي جنبه هاي مثبت و منفي بوده و پويايي فرآيندهاي زيستي، ادراک، رشد و تکامل و بلوغ را در بر مي گيرد يعني اينکه سالمندي در طول زندگي ادامه دارد. سالمندي به طور عاميانه مرحله اي تصور مي شود که در آن کاهش و زوال جسم و فکر شخص به وقوع مي پيوندد و در حقيقت تنها جنبه خاصي از رشد و تکامل نشان داده مي شود. (اسماعيلي شيرازي1379)

مفاهيم به کار رفته در پرسشنامه سلامت روان GHQ – 28 :

1-    افسردگي – يک نوع اختلال خلقي که 2 مشخصه عمده آن نااميدي[1] –و غمگيني[2] مي باشد و در آن فرد علاوه بر اين 2 مشخصه احساس بي کفايتي و بي ارزشي مي نمايد. (اتکينسون[3] – 1983)

2-    اضطراب – هيجان ناخوشايندي است که با اصطلاحاتي مانند – مدل نگراني و دلشوره وحشت و ترس بيان مي شود.

(اتکينسون[4] – 1983)

3-    کارکرد اجتماعي – طرز تفکر فرد در ارتباط با کارکرد اجتماعي اش در اجتماع و در ارتباط با افراد ديگر.

(اتکينسون – 1983)

4-    وضعيت جسماني – نگرشي که فرد در اين پرسشنامه به وضعيت جسماني در ارتباط با سلامت يا عدم سلامت آن دارا مي باشد.

(اتکينسون – 1983)

فصل دوم

پيشينه تحقيق

مقدمه:

سازگاري افراد هر جامعه با مقتضيات همان اجتماع اصلي که بايست به آن توجه خاص نمود بي ترديد اين سازگاري نيز جز در پرتو سلامت افراد جامعه چه از لحاظ جسماني و چه از بعد رواني امکان پذير نخواهد بود. در اين حيث سلامت روان به دليل تأثير فراوان آن بر وضعيت جسماني اهميت بيشتري مي باشد لذا لزوم شناخت وضعيت موجود سلامت روان به منظور هر گونه برنامه ريزي جهت تأمين آن در جامعه ضروري به نظر مي آيد. به منظور شناخت وضع موجود ارزيابيهاي روان شناختي افراد قطعا کمک موثري خواهد نمود. کما اينکه تنها اصول روان شناختي در اين بين يگانه نيستند. بلکه قوانين جامعه شناختي نيز در ارتباط با بحث سلامت روان بکار مي آيند. پديد آورنده بحث سلامت روان شناختي در جامعه و افراد مجموعه عواملي است که شناخت تک تک آنها ميسر نخواهد بود ليکن آشنايي با نظريات گوناگون در مکاتب مختلف در ابتداي بررسي وضعيت سلامت روان قطعا مفيد خواهد بود.

اهميت ديگر اين مسأله آن است که در بحث در اين ارتباط هيچ گاه به صورت يک بعدي و با پرداختن به يک جنبه عمل ننموده بلکه در اين رابطه مجموعه عوامل را با توجه به نظريات مورد بررسي قرار دهيم. اين مسأله بدون ترديد ما را از تفکرات يک بعدي دور نموده، ديدگاهي کلي و منطبق با نظريات گوناگون به ما ارائه مي دهد. اين ديدگاه کمک خواهد نمود در برآورد وضعيت سلامت موجود يک جامعه با اطمينان و قاطعيت بيشتري عمل نمائيم. چرا که پشتوانه اين ارزيابي نظريات چندين مکتب روان شناسي است که سالها بر روي نظريات خود تحقيق و بررسي نموده اند. در اين پژوهش نيز عمده اين نظريات به منظور فهم بهتر موضوع در پيشينه نظري پژوهش مطرح مي گردد و از آنجا که عنوان سلامت روان در اين تحقيق واژه کليدي و با اهميتي است. عمده پيشينه نظري تحقيق در ارتباط با اين مقوله در نظر گرفته شده است.

پيشينه نظري

مفهوم سلامت روان شناختي يا سلامت روان[5]

سازمان بهداشت جهاني[6]– سلامت را به صورت بهزيستي کامل فيزيکي – رواني و اجتماعي تعريف مي کند. نه صرف فقدان بيماري و ناراحتي. سلامت در ديدگاهي کلي نگر از جنبه هاي رواني – اجتماعي و فيزيکي مورد توجه قرار مي گيرد. رابطه آن با محيط نيز در نظر قرار مي گيرد. سلامت روان شناختي نيز تعريفي است که دانشمندان روان شناختي و علوم اجتماعي و رفتاري در مورد کارآمدي و عملکرد روان شناختي متناسب انسان ارائه کرده اند. مفهوم سلامت و بيماري رواني در طول زمان تغييرات و دگرگوني هاي زيادي داشته اند. ارسطو در کتاب اخلاق مي گويد: هر انسان به اندازه اي سالم است که توانسته کنشهاي بشري را در خود توسعه دهد. از آنجا که بشر بالاترين عملکرد هوش را دارد پس بهترين زندگي، زندگي خردمندانه است و سلامت رواني يعني نوعي زندگي که استدلال بر آن کاملا حکومت کند. مفهوم طبيعت گرايانه سلامت رواني توسط ارسطو، در قرون وسطي ناديده گرفته شد، از قرن هفتم و شانزدهم سلامت روان شناختي بصورت پرهيزکاري تعريف شد. پس از قرن شانزدهم مجددا سلامت روان شناختي بصورت طبيعت گرايانه تعريف شد. همزمان با رنسانس روانپزشکي در اواخر قرن 19 سلامت روان شناختي نوعا به صورت «فقدان بيماري رواني» تعريف گرديد.

معمولا سلامت روان شناختي را به 3 شکل مي توان تعريف کرد: نخست معناي خودآگاهي[7] که اين تعريف توسط فرويد[8] (1856)، مک دوگال[9] (1871)، جورج بركلي[10] (1685) و بسياري از هستي گرايان و نظريه پردازان نقش مانند لورنتز – پذيرفته شده است. تعريف دوم شامل خود شکوفايي و تحقق خود[11] مي شود، يعني بالفعل ساختن تواناييهاي روان شناختي ذاتي و دروني با استفاده از نوعي دگرگوني رواني ميسر مي شود. يونگ[12] (1875)، آلپورت[13] (1897)،و انسان گراياني مازلو[14] (1908)، اين ديدگاه را پذيرفته اند.

سومين تعريف سلامت رواني حدودي است که فرد توانسته با «شبکه روابط اجتماعي پايدار» يکپارچه شود آدلر[15] (1870)، و بسياري از جامعه شناسان اين تعريف را پذيرفته اند.

مفهوم سلامت روان در نظريه هاي روانکاوي:

ديدگاه فرويد[16] (1856) در ارتباط با سلامت روان:

به نظر فرويد ويژگيهاي خاصي براي سلامت روان شناختي ضرورت دارد و نخستين ويژگي خود آگاهي است. يعني هر چه که ممکن است در ناخود آگاه موجب مشکلي شود بايستي خودآگاه شود.

خودآگاهي عنصر اصلي سلامت روان شناختي است. البته براي سلامت روان شناختي کفايت کننده نيست بلکه معيار نهايي سلامت رواني ويژگي ديگر از نظر فرويد بيگانگي منطقي از علاقه مندي ها و اشتياقات عمومي مي باشد.

به نظر فرويد انسان متعارف کسي است که مراحل رشد روان – جنسي را با موفقيت گذرانيده باشد. و در هيچ يک از مراحل بيش از حد تثبيت نشده باشد. البته ديدگاه فرويد کمتر انساني متعارف به حساب مي آيد و هر فرد به نحوي از انحاء متعارف است. (خدا رحيمي 1373)

مفهوم سلامت روان در نظريه رواني اجتماعي و زيستي آدلر[17] (1870)

از ديدگاه آدلر سلامت روان يعني داشتن اهداف مشخص در زندگي، داشتن فلسفه استوار و محکم براي زيستن، روابط خانوادگي و اجتماعي مطلوب و پايدار، مفيد بودن براي هم نوعان، جرأت و شهامت، قاطعيت، کنترل داشتن بر عواطف و احساسات، داشتن هدف نهايي کمال و تحقق نفس، پذيرفتن اشکالات و کوشيدن در حد توان براي حل اشتباهات. (خدا رحيمي 1373)

نظريه اريکسون[18] (1963) در ارتباط با سلامت :

همان گونه که فرويد در نظريات خود به ناخودآگاه اهميت ويژه اي مي دهد اريکسون در اين ارتباط اعتقاد زيادي به سن دارد. سلامتي روان را در ارتباط با من توصيف مي کند و متغيرهاي آن در ارتباط مقوله «من» تعريف مي کند.

به طور کلي اريکسون در ارتباط با سلامتي روان معتقد است که صفات خاصي وجود دارد که فرد داراي سلامتي روان شناختي را از کسي که فاقد اين عنصر است متمايز مي سازد. به نظر اريکسون اين صفات در اجتماع معني مي يابد و بر اين اساس فردي که در جامعه زندگي مي کند و در صورتي داراي سلامتي روان است که از تعارض عاري مي باشد از استعداد و توانايي بارزي استفاده کند، در کارش ماهر و استاد باشد، ابتکار نامحدود داشته باشد از انجام لحظه به لحظه حرفه اش پسخوراند بگيرد و در نهايت در مورد فرايند زندگي نظريه معنوي روشن و قابل درکي داشته باشد (خدا رحيمي 1373).

نظريه کورت لوين[19])1890( در ارتباط با سلامت روان:

کورت لوين با نظريه ميداني در بين روان شناسان شناخته شده است. از ديدگاه لوين نظريه ميداني[20] تنها به حيطه خاصي محدود نمي شود، بلکه مفاهيمي را در بر مي گيرد که با آن مي توان حقايق روان شناختي مختلفي را نمايش داد. اما نظر لوين در ارتباط با سلامت روان بر اين است که سلامت و کمال روان شناختي موجب افتراق و تمايز يافتگي بيشتر شخص و محيط روان شناختي او مي شود و استحکام و استواري مرزهاي سيستم رواني فرد به وجود مي آورد.

بنابراين فرد سالم از نقطه نظر روان شناختي به نظر لوين کسي است که بين خودش و محيط روان شناختي خود تمايز و افتراق قائل مي شود. (خدا رحيمي 1373).

نظريه کارل راجرز[21] (1902) در ارتباط با سلامت روان:

به عقيده راجرز هر چه سلامت روان انسان بيشتر باشد آزادي عمل و انتخاب بيشتري را احساس و تجربه مي کند. از نظر راجرز انسان سالم موجودي بدون محدوديت فکر و عمل مي باشد (خدا رحيمي 1373).

مفهوم سالمندي در نظريه هاي مختلف:

بنا به تعريف واژه نامه، بزرگسالي به معناي فرد کاملا رشد يافته و بالغ است (موريس 1376، ص 18) بنابر اين مي توان رشد بزرگسالان را به منزله عبارت مرکب متناقضي دانست، به طوري که با اين تعريف متناقض هوشمندانه تصور مي کنيم مرحله رشد پايان پذير است و بزرگسالي شروع شده است. اما استفاده مکرر از اين عبارت در مجامع علمي معناي آنرا از بين برده است و در عوض تمايل بر اين است که فکر کنيم، رشد بزرگسال به نوعي همان تداوم رشد در دوران کودکي منتها پس از تحصيلات دانشگاه است. (خدا رحيمي 1373).

افراد مسن معمولا گرفتار مشکلات و مسائل خاصي هستند. يکي از اين مشکلات عدم فعاليت و قدرت انرژي جواني است. اغلب مردان پير، از کار خود بازنشسته شده اند و يا اينکه قدرت ارائه کار را ندارند، بنابراين اکثرا احساس ناايمني و تنهايي و از دست دادن مقام اجتماعي مي کنند. آنها اين تصور را دارند که کسي به وجود آنها احتياج ندارد و ديگران بر ايشان اهميتي قائل نيستند واقعيت آنها خيلي شبيه کودکي است که اوليايش او را طرد کرده باشد.

زنان و بويژه زنهاي خانه دار از اين جهت خوشبخت ترند زيرا مي توانند به کارهاي منزل ادامه دهند و بسياري از اوقات نيز از نوه هاي خود مواظبت کنند شايد اين امر يکي از دلايل طول عمر زنان باشد، زيرا فعاليت هايي که مورد علاقه آنان است در سن 60 يا 70 سالگي خاتمه پيدا نمي کند. براي افراد مسن مهم است که احساس کنند ديگران هنوز به وجود آنان محتاج اند و قادرند که به فعاليت روزانه خود، البته در حد امکان ادامه دهند. اگر آنها تا اين درجه احساس اهميت و ايمني کنند، به احتمال زياد در معرض ابتلاي به امراض رواني و جسمي که در اين سنين خيلي شايع است، قرار نخواهد گرفت. مارگارت واگنر[22]  در اين مورد چنين مي نويسد: «بعضي ها فکر مي کنند که رفتار طبيعي عادي و افراد مسن مانند بي اعتنا بودن به لباس و غذا، خودخواهي و کم حوصلگي و متکي بودن به گذشته، رفتارهاي غير عادي است، در صورتي که اين گونه رفتارها اغلب در بي توجهي اطرافيان به وجود مي آيد. مثلا در مورد عدم قدرت جسماني، ممکن است دلايل جسمي مانند رماتيسم دخالت داشته باشد ولي گاه دلايل ديگري که ماهيت رواني دارد نيز موجود است و اطرافيان بايد به اين دلايل توجه کنند. دختران و پسران افراد مسن نبايد اولياي خود را کاملا ترک کنند و هم اينکه توجه بي اندازه به آنها داشته باشند، زيرا اگر طرد شوند احساس نا امني و اضطراب و حقارت خواهند کرد و اگر بالعکس از آنها حمايت زيادتر از حد شود احساس اتکا و عدم استقلال در وجودشان تشديد مي شود.

اگر به افراد مسن اجازه فعاليت داده نشود، به اجبار به مقدار زيادي در عالم رويا و خاطرات گذشته فرو خواهد رفت، در صورتي که با فعاليت مناسب زندگي جسمي و رواني آنها سالم تر و شاداب تر خواهند بود. در اين زمينه لاتون[23]  چنين مي گويد: «اگر زندگي روزانه افراد مسن و فعاليت هاي مفيد اشغال نشود، سلامت جسماني و رواني آنها آسيب خواهد ديد. يک سوم از بيماران بستري در بيمارستانهاي رواني، اشخاصي هستند که از چهل و پنج سال بيشتر دارند. اگر پيران اجتماع ما زندگي بي ثمر و بيهوده و باطلي را گذرانده، دائما در تخيلات گذشته غوطه ور باشند، به احتمال قوي تعدادشان در بيمارستانهاي رواني رو به افزايش خواهد گذاشت». (شاملو – 1381)

مشکل بازنشستگي، بخصوص با توجه به بالا رفتن انتظار زندگي در کشورها از يک سو و تغيير نيافتن قوانين قديمي بازنشستگي که سن 60 سالگي يا 30 سال را مبنا قرار مي دهد از سوي ديگر يک معضل جدي براي گروهي از افراد است. نکته بسيار مهم در دوره بازنشستگي احساس ارزشمندي و مورد احتياج بودن است. حفظ ارتباط با شغل گذشته و کار پاره وقت و مشاوره اي (با دريافت حقوق يا افتخاري) نيز کمک بزرگي براي احساس وجود فرد است. (لطف آبادي 1384)

پيشينه پژوهشي:

اهميت بحث سلامت روان باعث گرديده تا در ايران و خارج از کشور تحقيقات عديده اي بر روي مسأله صورت پذيرد. اين تحقيقات که هر کدام با ابزارهاي پرسشنامه اي متعددي انجام گرفته به شيوه هاي مختلف، ابعاد گوناگون سلامت روان را از قبيل افسردگي – اضطراب و مقوله هاي ديگر مورد بررسي قرار داده است. در اين بخش به بخشي از اين تحقيقات که در ارتباط با موضوع پژوهش حاضر مي باشد اشاره مي کنيم.

يكي از مفاهيم اساسي دنياي پيچيدة انسان كه قدمتي به بلندي هستي وي دارد مفهوم سلامتي است. سازمان بهداشت جهاني، سلامتي را «حالت بهزيستي كامل جسماني، رواني و اجتماعي و نه فقط فقدان بيماري يا ناتواني مي داند (باباپور، خيرالدين و همكاران، 1382). در تعريف ديگران (1967، نقل از ادلين و همكاران، 1999) سلامتي را يك روش كنش وري  وحدت يافته اي مي داند كه هدفش به حداكثر رساندن توان فرد است. به نظر وي سلامتي مستلزم اين است كه فرد طيف تعادل و مسير هدفمندي را با محيط، يعني جائي كه در آن كنش وري خود را آشكار مي سازد، نگه مي دارد. به طور كلي تعاريف مربوط به سلامتي از الگوهايي پديد آمده اند كه جزء معتقدات دانشمندان مختلف بوده اند. بر اساس اين اعتقادات سه الگوي عمده در تعريف سلامتي همواره مد نظر بوده است:

الگوي پزشكي: اين الگو عمدتاً بر تبيين زيست شناختي و فيزيولوژيكي سلامتي مي پردازد.

الگوي محيطي: اين الگو از تحليل نوين اكوسيستم و خطرات محيطي به سلامتي انسان پديد آمده است در اين الگو سلامتي بر حسب كيفيت سازش فرد با محيط به هنگام تغيير شرايط تعريف شده است.

الگوي كلي نگر: اين الگو سلامتي را بر حسب كليت شخص تعريف مي كند و جنبه هاي زيست شناختي، فيزيولوژيكي، رواني، هيجاني، اجتماعي، معنوي و محيطي افراد را شامل مي شود و بر سلامتي بهينه، پيشگيري از بيماري و حالت هاي رواني و هيجاني مثبت متمركز است (هرمن، هزلر[24]، 1999).

اين الگو معتقد است كه سلامتي ايستا نيست بلكه فرآيند پويايي است كه تمام تصميم ها و فعاليت هاي روزمره را منعكس مي كند (ادلين[25] و همكاران، 1999) استقرار اين الگو نويد ظهور قلمرو بين رشته اي جديدي را به ميان آورده كه با پذيرش يك روي آورد كلي و به كار بستن اين راهبرد در روش شناسي پژوهشي، در پي پاسخ گويي به معماهاي حل نشده ديدگاههاي تك بعدي در بارة سلامتي و بيماري است (آزاد فلاح و همكاران، 1378).

مقايسه سلامت عمومي و حمايت اجتماعي بين سالمندان ساکن در خانه:

سالمندان و سالمندان ساکن در خانواده هاي شهر اهواز:

هدف از پژوهش حاضر مقايسه سلامت عمومي و حمايت اجتماعي بين سالمندان ساکن در خانه سالمندان و سالمندان ساکن در خانواده هاي شهر اهواز بود، نمونه شامل 50 نفر از سالمندان خانه سالمندان و 50 نفر از سالمندان ساکن در خانواده ها بوده اند بطور تصادفي خوشه اي انتخاب شدند و با آزمون هاي سلامت عمومي (GHQ) و حمايت اجتماعي فيليپس مورد ارزيابي قرار گرفتند. تحقيق حاضر از نوع علمي – مقايسه اي بود و تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از روش تحليل واريانس و چند متغيري (مانوا) در سطح معنا داراي 05/0 > P نشان داد که بين سالمندان زن و مرد ساکن خانه سالمندان و سالمندان زن و مرد ساکن در خانواده ها از نظر سلامت عمومي و مولفه هاي آن يعني «نشانه هاي جسماني، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعي، افسردگي» و حمايت اجتماعي تفاوت معناداري وجود دارد.

(بررسي کيفيت زندگي سالمندان مقيم در منزل و سراي سالمندان در شهرستان ساري، سال 1384)

هدف: امروه کيفيت زندگي[26] به عنوان مفهوم وسيع تري از سلامتي مطرح شده است. بنابراين ارزيابي کيفيت زندگي در گروه سالمندان جامعه مي تواند موجب آشنايي بيشتر با جنبه هاي مختلف زندگي آنها شود. هدف از اين پژوهش بررسي کيفيت زندگي سالمندان در منزل با سالمندان مقيم در سراي سالمندي در شهرستان ساري مي باشد.

يافته ها:

نتايج نشان  داد که از بين مولفه هاي هشت گانه مقايسه شده در دو گروه سالمندان، کيفيت زندگي سالمندان در منزل بالا تر از کيفيت زندگي سالمندان مقيم در سراي سالمندي بوده و تفاوت معناداري را نشان داد و تنها مولفه بعد سلامت عمومي[27] در بين سالمندان مقيم در سراي سالمندي وضعيت بهتري را نسبت به سالمندان در منزل نشان داد. هم چنين بين متغير سن با مجموع نمرات سلامت جسمي 478/ - = r و سلامت روحي 236/- = r همبستگي معنا داري وجود داشت و با افزايش سن وضعيت جسمي و رواني در سطح پايين تري قرار گرفت. در بعد سلامت عمومي، بعد عملکرد اجتماعي، بعد درد بدني، بعد عملکرد فيزيکي، بعد رواني در مردان داراي نمره بهتري نسبت به زنان اما در بعد نيرو، بعد نقش محدوديت جسمي، محدوديت نقش رواني، مجموع نمرات سلامت رواني در زنان داراي نمره بهتري نسبت به مردان و هم چنين بين دو گروه مردان و زنان بعد نقش محدوديت جسمي، بعد نيرو، بعد درد بدني، بعد عملکرد فيزيکي، بعد بهداشت رواني اختلاف معنا داري را نشان داد.

نتيجه گيري: يافته ها نشان داد کيفيت زندگي در سالمندان مقيم در سراي سالمندان پايين تر از کيفيت زندگي سالمندان در منزل مي باشد و اين بررسي در دو گروه از سالمندان بيانگر اين مطلب است که، سالمندان مقيم در سرا نيازمند ارتقا کيفيت زندگي در ابعاد مختلف مي باشند.

فصل سوم 

روش تحقيق

روش تحقيق:

 روش تحقيق حاضر از نوع علّي مقايسه اي مي باشد.

جامعه آماري:

 جامعه آماري اين پژوهش شامل کليه سالمندان شهر بستك و گرگان ساکن در سراي سالمندان و سالمندان ساکن در منزل در اين دو شهر مي باشند.

روش نمونه گيري:

 به منظور تعيين حجم نمونه از روش تصادفي طبقه اي استفاده گرديده است.

نمونه:

 بخشي يا زير مجموعه اي از جامعه است كه با روشهاي مورد قبول انتخاب مي شوند تا مطالعه روي آنها به جاي جامعه ميسر و ممكن شود (دلاور، 1370). نمونه آماري اين پژوهش شامل 100 سالمند که 50 نفر زن و مرد از گرگان و 50 نفر زن و مرد از بستک و از اين 100 نفر 50 نفر ساکن در سراي سالمندان و 50 نفر ساکن در منزل هستند.

روش گرد آوري اطلاعات:

به منظور جمع آوري اطلاعات از پرسشنامه استفاده گرديده است. اين پرسشنامه مشتمل بر 2 بخش مي باشد در بخش اول پرسشنامه اطلاعات مورد نياز محققين در ارتباط با برخي متغيرها به منظور بررسي رابطه آن با عنوان کلي پژوهش (سلامت روان) گنجانده شده و در بخش دوم نيز سوالات لازم به منظور بررسي وضعيت سلامت روان در نظر گرفته شده است.

ابزار مورد استفاده پژوهش:

در اين پژوهش از پرسشنامه 28 سوالي سوالات سلامت عمومي تحت عنوان General health questions 28 استفاده گرديده است.

شيوه تجزيه و تحليل داده:

شيوه تجزيه و تحليل داده در پژوهش حاضر توصيفي و استنباطي مي باشد و از آزمون t  استفاده شده است.

فصل چهارم

يافته هاي تحقيق

مقدمه:

همانگونه که در فصل سوم اشاره گرديد نوع پژوهش حاضر توصيفي و استنباطي است و به منظور تجزيه و تحليل اطلاعات از آزمون t  استفاده شده است. در اين پژوهش و در اين فصل برآوردي از وضع سلامت و بهداشت روان سالمندان ساکن در منزل و سالمندان ساکن در سراي سالمندان در شهرهاي گرگان و بستک صورت گرفته است.

براساس فرضيه هايي که عنوان شد و سعي شده است سلامت روان سالمندان را براساس جنسيت، محل سکونت و چهار معيار GHQ بررسي شود که يافته هاي زير بدست آمده است.

جدول 1-4 توزيع فراواني درصدي پاسخگويان به تفكيك جنسيت

جدول فوق حاكي از اين است كه 50 نفر (50 درصد) پاسخگويان اين پژوهش را مرد و 50 نفر (50 درصد) را زن تشكيل مي دهد.

جدول 2-4: توزيع درصدي پاسخگويان به تفكيك محل زندگي

جدول شماره 2-4 نشانگر توزيع درصدي پاسخگويان به تفكيك محل زندگي مي باشد. 50 نفر (50 درصد) سالمندان شهر بستك و 50 نفر (50 درصد) را سالمندان شهر گرگان تشكيل مي دهد.

سوال1: وضعيت سلامت روان سالمندان بر حسب سكونت چگونه است؟

جدول 3-4 نتايج آماري مربوط به بهداشت روان

سالمندان در سراي سالمندان و ساكن در منزل

همانطور كه در جدول فوق مشاهده مي شود ميانگين نمره سالمندان ساكن در سراي سالمندان بيشتر از ميانگين نمره سالمندان ساكن در منزل مي باشد و بر اساس t  بدست آمده كه كمتر از t جدول مي باشد تفاوت بين بهداشت رواني سالمندان ساكن در خانه و ساكن در منزل تفاوت معناداري وجود دارد.

سوال2: آيا بين وضعيت سلامت روان سالمندان بر حسب جنسيت تفاوت وجود دارد؟

جدول 4-4: نتايج آزمون t در ارتباط با وضعيت سلامت روان

پاسخگويان به تفكيك جنسيت

همانطور كه در جدول فوق مشاهده مي شود ميانگين مردان ساكن در سراي سالمندان بيشتر از ميانگين مردان ساكن در منزل و همچنين ميانگين زنان ساكن در سراي سالمندان بيشتر از ميانگين زنان ساكن در منزل مي باشد و همچنين ميانگين مردان ساكن در سراي سالمندان از ميانگين مردان ساكن در سراي سالمندان بيشتر و ميانگين زنان و مردان ساكن در سراي سالمندان از ميانگين زنان و مردان ساكن در منزل بيشتر مي باشد. با توجه بهt بدست آمده از t جدول كمتر مي باشد تفاوت بين جنسيت را از لحاظ بهداشت روان معني دار نشان مي دهد.

و همانطور كه در جدول آمده است ميانگين نمرة زنان ساكن در سراي سالمندان (21/35) بيشتر از خط برش GHQ (23) مي باشد نشان دهندة اين است كه دو انحراف معيار بالاتر از خط برش و از وضعيت بهداشت روان بدتري نسبت به چهار گروه فوق برخوردار مي باشد.

 سؤال 3: وضعيت سلامت روان سالمندان بر حسب شهر چگونه است؟

جدول 5-4 نتايج آزمون t مربوط به بهداشت رواني

و مؤلفه هاي آن به تفكيك شهر.

همانطور كه در جدول فوق مشاهده مي شود ميانگين نمره علائم جسماني و افسردگي در سالمندان شهر بستك كمتر از سالمندان شهر گرگان مي باشد ولي در اضطراب و كاركرد اجتماعي ميانگين محاسبه شده بيشتر از ميانگين شهر گرگان مي باشد بنابراين بر اساس آزمون t تفاوت معناداري بين علائم جسماني و اضطراب و كاركرد اجتماعي وجود دارد ولي مقدار t بدست آمده در افسردگي بيانگر اين است كه تفاوت معناداري بين دو شهر وجود ندارد.

سوال 4: آيا تفاوت معناداري از لحاظ جنسيت بر اساس مقياس هاي چهارگانة GHQ وجود دارد؟

جدول 6-4 نتايج آزمون t مربوط به بهداشت روان سالمندان

بر حسب جنسيت بر اساس GHQ

همانطور كه در جدول فوق مشاهده مي شود ميانگين نمرة علائم جسماني و اضطراب و كاركرد اجتماعي زنان بيشتر از مردان مي باشد. ميانگين نمرة افسردگي مردان بيشتر از زنان مي باشد و با توجه به مقدار t محاسبه شده مقياس هاي فرعي بهداشت روان كه از مقدار t جدول با درجة آزادي 98 در سطح 99/0 كوچكتر مي باشد بنابراين تفاوت مشاهده شده از لحاظ آماري معنادار مي باشد.

فصل پنجم

بحث، تفسير، نتيجه گيري

همان گونه که از عنوان پژوهش حاضر مشخص است هدف اين پژوهش بررسي سلامت روان سالمندان ساکن در سراي سالمندان و سالمندان ساکن در منزل مي باشد. بر اين اساس محققين از بين ابزارهاي موجود جهت بررسي و ارزيابي سلامت روان، پرسشنامه 28 سوالي سلامت عمومي (GHQ28) را انتخاب نمودند.

همانطور كه در پژوهش حاضر نيز مشخص شد علائم جسماني، اضطراب و كاركرد اجتماعي زنان بيشتر از مردان و مردان بيشتر از مردان دچار افسردگي هستند. در كل زنان از وضعيت بهتري نسبت به مردان برخوردارند. و سالمندان شهر بستك وضعيت بهتري از نظر علائم جسماني و افسردگي نسبت به سالمندان شهر گرگان دراند و برعكس سالمندان شهر گرگان در اضطراب و كاركرد اجتماعي از وضعيت بهتري برخوردارند.

و همانطوري كه از نتايج آزمون t در ارتباط با وضعيت سلامت روان بر حسب جنسيت بدست آمد، مردان ساكن در سراي سالمندان از وضعيت بهداشت روان بهتري نسبت به زنان ساكن در سراي سالمندان برخوردار مي باشند و بر عكس زنان ساكن در منزل از وضعيت بهداشت روان بهتري نسبت به مردان ساكن در منزل برخوردار مي باشند.

بر حسب محل سكونت نتايج بدست آمده از اين پژوهش نشان دهندة اين مي باشد كه سالمندان ساكن در منزل از سالمندان ساكن در سراي سالمندان وضعيت بهداشت روان بهتري دارند.

محدوديت هاي پژوهشي :

محدوديت هاي پژوهشي حاضر عدم همکاري بعضي از سالمندان ساکن در سراي سالمندان به خاطر کم حوصلگي، بيمار بودن، عصبانيت و ... بود. يا اينکه بعضي ها بي سواد بودند و بايد سوالات  برايشان خوانده مي شد. و حتي بعضي از سالمندان ساکن در منزل به دليل برداشت و طرز فکر اشتباهي که از پرسشنامه داشتند حاضر به جواب يا قبول پرسشنامه نمي شدند.

پيشنهادات:

1-   نبايد تصور خسته، بيمار، افسرده، بي حافظه، جدا مانده، دل نازک و ... از پيران داشت چون آنان را به قبول يا شکل گيري اين باور نادرست درباره خود وا مي دارد.

2-   نبايد آن ها را از عرصه هاي زندگي به کنار گذاشت و در عين حال نبايد از آنان انتظارات بيجا داشت.

3-   افراد سالخورده منبع ارزشمندي از تجارب هستند و گفتگو و معاشرت با آنان بسيار مفيد و باعث شکل گيري اين باور مي شود که هنوز مفيد هستند.

4-   براي جلوگيري از فراموشي آنها فعاليت هاي روزانه را به آنها يادآوري شود و يا کمک کرد تا به ياد آورند.

5-   به افراد بازنشسته بايد بعد از بازنشستگي يک کار نيمه وقت مطمئن داد تا احساس بهتري از سلامت فردي و زندگي اجتماعي خود داشته باشند.

منابع:

-      آدلين و همكاران (1999). بررسي تأثير شيوه هاي حل تعارض ارتباطي و راهبردهاي حل مسئله بر سلامت روانشناختي دانشجويان. سومين سمينار سراسري بهداشت رواني دانشجويان.

-      آزاد فلاح و همكاران (1378). بررسي تأثير شيوه هاي حل تعارض ارتباطي و راهبردهاي حل مسئله بر سلامت روانشناختي دانشجويان. سومين سمينار سراسري بهداشت رواني دانشجويان.

-            اتكينسون، ريتال. و همكاران (1378). زمينة روان شناسي هيلگارد، ج 1 ترجمة گروه مترجمان زير نظر محمد نقي براهني، تهران: انتشارات رشد.

-                  اسماعيلي شيرازي، مرضيه (1379). روان شناسي اجتماعي سالمندي، انتشارات دانشگاه شيراز.

-                                          شاملو، سعيد (1381). بهداشت رواني، تهران: انتشارات رشد.

-                  خدارحيمي، سيامك (1373). روان شناسي سالمندي، انتشارات آستان قدس رضوي.

-                  دلاور، علي( 1370). روش تحقيق در روانشناسي و علوم تربيتي. تهران: مؤسسه نشر و ويرايش.

-                                          خدارحيمي، سيامك (1374). مفهوم سلامت روان شناختي، انتشارات جاودان.

-                   هرمن، هزلر (1999). بررسي تأثير شيوه هاي حل تعارض ارتباطي و راهبردهاي حل مسئله بر سلامت روانشناختي دانشجويان. سومين سمينار سراسري بهداشت رواني دانشجويان.

-                  لطف آبادي، علي (1384). روان شناختي رشد: نوجواني، جواني، بزرگسالي، تهران:  انتشارات سمت.

-                  بابا پور، خيرالدين، جليل، (1382). بررسي تأثير شيوه هاي حل تعارض ارتباطي و راهبردهاي حل مسأله بر سلامت روان شناختي دانشجويان، سومين سمينار سراسري بهداشت رواني دانشجويان.

-                  عبداللهي، فاطمه و محمد پور، عليرضا (1384). بررسي كيفيت زندگي سالمندان مقيم در منزل و سراي سالمندان در شهرستان ساري. دومين كنگرة سراسري آسيب شناسي خانواده در ايران. تهران دانشگاه شهيد بهشتي.

-                  پاشا، عليرضا و صفرزاده، سحر و مشاق، رويا (1385). مقايسة سلامت عمومي و حمايت اجتماعي بين سالمندان ساكن در خانة سالمندان و سالمندان ساكن در خانواده هاي شهر اهواز. دومين كنگرة سراسري آسيب شناسي خانواده در ايران تهران دانشگاه شهيد بهشتي.

پيوست 

جدول (1) سالمندان ساکن سراي سالمندان شهر بستک

جدول (2) سالمندان ساکن در منزل شهر بستک

جدول (3) سالمندان ساکن در سراي سالمندان شهر گرگان

جدول (4) سالمندان ساکن در منزل شهر گرگان

پرسش نامه GHQ :

مي خواهيم درباره کسالت و ناراحتي هاي پزشکي و اينکه سلامت عمومي شما در طول يک ماه گذشته چگونه بوده اطلاعاتي بدست آوريم. لطفا در تمامي سوالات زير پاسخي را که فکر مي کنيد با وضع شما بيشتر مطابقت دارد مشخص کنيد. به خاطر داشته باشيد که مي خواهيم درباره ناراحتي هاي اخير شما اطلاعاتي به دست آوريم نه مشکلات و ناراحتي هايي که در گذشته داشته ايد.

آيا از يک ماه گذشته تا امروز:

1-   اين احساس در شما وجود داشته که از نظر جسماني سالم و وضع خوبي داريد؟

الف- بيشتر از همه               ب – مثل هميشه                ج – کمتر از هميشه

     د-خيلي کمتر از هميشه

2-   اين احساس در شما وجود داشته که نياز به داروهاي تقويتي داريد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

3-   اين احساس در شما وجود داشته که دچار ضعف و سستي هستيد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

4-   اين احساس در شما وجود داشته که بيمار هستيد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

5-   اين احساس در شما وجود داشته که سردرد داريد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

6-    اين احساس در شما وجود داشته که سرتان را محکم به چيزي مثل دستمال بسته اند يا اينکه فشاري به سرتان وارد مي شود؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

7-   اين احساس در شما وجود داشته که بعضي وقتها بدنتان داغ و يا سرد مي شود؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

8-   اتفاق افتاده که بر اثر نگراني دچار بي خوابي شده باشيد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

9-   شبها وسط خواب بيدار مي شويد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

10-                      اين احساس در شما وجود داشته که دايما تحت فشار هستيد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

11-                      عصباني و بد خلق شده ايد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

12-                      بدون هيچ دليل قانع کننده اي هراسان و يا وحشت زده شده ايد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

13-                      متوجه شده ايد که انجام هر کاري از توانايي شما خارج است؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

14-                      اين احساس در شما وجود داشته که در تمامي مدت عصباني هستيد و دلشوره داريد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

15-                      توانسته ايد خودتان را مشغول و سرگرم نگه داريد؟

الف- بيشتر از همه                    ب – مثل هميشه       ج – کمتر از هميشه   د- خيلي کمتر از هميشه

16-                       اتفاق افتاده که براي انجام کارهايتان بيشتر از حد معمول وقت صرف نماييد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

17-                      به طور کلي اين احساس در شما وجود داشته که کارها را به خوبي انجام مي دهيد؟

الف- بيشتر از همه                    ب – مثل هميشه       ج – کمتر از هميشه   د- خيلي کمتر از هميشه

18-                      از نحوه انجام کارهايتان احساس رضايت مي کنيد؟

الف- بيشتر از همه                    ب – مثل هميشه       ج – کمتر از هميشه   د- خيلي کمتر از هميشه

19-                      اين احساس در شما وجود داشته که نقش مفيدي در انجام کارها به عهده داريد؟

الف- بيشتر از همه                    ب – مثل هميشه       ج – کمتر از هميشه   د- خيلي کمتر از هميشه

20-                      توانايي تصميم گيري درباره مسائل را داشته ايد؟

الف- بيشتر از همه                    ب – مثل هميشه       ج – کمتر از هميشه   د- خيلي کمتر از هميشه

21-                      قادر بوده ايد از فعاليتهاي روزمره زندگي لذت ببريد؟

الف- بيشتر از همه                    ب – مثل هميشه       ج – کمتر از هميشه   د- خيلي کمتر از هميشه

22-                      فکر کرده ايد که شخص بي ارزشي هستيد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

23-                      اين احساس در شما وجود داشته که زندگي کاملا نااميد کننده است؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

24-                      اين احساس در شما وجود داشته که زندگي ارزش زنده ماندن را ندارد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

25-                      به اين مسدله فکر کرده ايد که ممکن است زندگي خود را نابود کنيد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

26-                       اين احساس در شما وجود داشته که گاهي چون اعصابتان بيش از حد خراب است نمي توانيد کاري انجام دهيد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

27-                      به اين نتيجه رسيده ايد که اي کاش مرده بوديد و اصولا از شر زندگي خلاص شويد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

28-                      اين فکر به ذهنتان رسيده است که بخواهيد به زندگيتان خاتمه دهيد؟

الف – خير           ب – کمي      ج – زياد        د- خيلي زياد

معدل سال گذشته:

شغل پدر و ميزان درآمد ماهانه:                                     تحصيلات پدر:

شغل مادر و ميزان درآمد ماهانه:                                    تحصيلات مادر:

تلفن تماس:

با تشکر از همکاري شما

تحقیق درباره کاهش اضطراب

عنوان :

راههای رابطه برقرار کردن بین سواد آموز و آموزشیارو کاهش اظطراب درمورد  سواد آموز دوره مقدماتی روستای رو ح آباد شهرستان نیشابور

فهرست:

توصیف و تشخیص مسا له اقدام پروهی

بیان مسا له و اهمیت و ضرورت موضوع

سوالات اقدام پژوهي

 اهداف پژوهش

گردآوري و تحليل اطلاعات براي تغيير وضعیت و اقداما ت  پيشنهادي

تعريف واژه ها و اصطلاحات

راه حل هاي پيشنهادي

نتايج بدست آمده از اين اقدام پژوهي در مورد زهرا

منا بع و مآخذ

به نام خداوند دانای راز                                     که باشد ز تحقيق او بی نیاز

بشر روز و شب سخت در کوشش است                    به دنبال تحقيق و آموزش است

توصیف و تشخیص مسا له اقدام پروهی

چکیده

اضطراب يكي از پديده هاي بزرگ قرن بيستم و بيست و يكم است بطوريكه اگر شدت يابد منجر به كاهش عملكرد فرد مي شود و به عنوان يك اختلال مطرح مي گردد. اين تحقيق كه بصورت مطالعه موردي روي يكي از سواد آموزان دوره مقدماتی روستای روح آباد شهرستان نیشابورتوسط اینجانب فریده حصاری آموزشیار این روستا صورت گرفته است  دقيقاً مرتبط با بحث اضطرب است. بطوريكه اين سواد آموز بنام زهرا که دارای سنی بالای 25 سال بود این ویزگی را داشت . او در 7 سالگی مثل بقیه بچه ها در مدرسه ثبت نام کرده و به  کلاس درس رفته اما به دلیل رفتار ی که معلم او با دانش آمو زان داشته ( کتک زدن بچه ها ) از مدرسه فرار می کرده هر چند که در مدت کمی که به کلاس رفته کتک نخورده ولی هر روز هراس از آن داشته که معلم اورا تنبیه کند لذا از مدزسه فرار می کرده  است . بعد از فرار او از مدرسه خانواده اش  اورا به مدرسه می بردند ولی او باز هم فرار می کرده است و از آن زمان هنوز هم ترس و هراس در او وجود دارد . من وقتی که متوجه شدم چنین فردی در روستا وجود دارد تصمیم گرفتم تا اورا باسواد کنم .برای حل این مشکل من : 1-  چندین دفعه به خانه آنها رفتم ولی او که متوجه شده بود من برای ثبت نام در کلاس سوادآموزی به خانه آنها می روم در خانه نمی ماند و بیرون می رفت . 2-با خانواده اش که صحبت می کردم می گفتند فایده ای ندارد با وجودد اینکه او بزرگ شده ولی هنوز از درس و مدرسه می ترسد و الان که متوجه شد که شما می خواهید بیا ید از خانه بیرون رفت من حدودا دو هفته دنبال زهرا بودم ملی متاسفانه موفق به دیدن او و صحبت با او نمی شدم 3- تصمیم گرفتم در موقعی زودتر به خانه آنها بروم تا زمانی که از صحرا می آید من در خانه آنها باشم بالا خره موفق شدم زهرا را ببینم او با دیدن من خجالت کشید و گفت شما چرا این قدر اصرار دارید که من به کلاس بیایم من اصلا یاد نمی گیرم  و شما را هم اذیت می کنم لطفا بعد از این دنبال من نیایید ولی من چندین دفعه به خانه آنها رفتم و به او  راهکار هایی را پیشنهاد کردم . 4- راهکار های به خانواده او توصیه کردم مخصوصا خواهرانش . 5-حتی به دلیل صمیمیتی که با همسایه هایشان داشتند به آنها هم توصیه های کردم . به لطف خداوند زهرا در کلاس ثبت نام کرد و نه تنها هیچ ترس و هراسی نداشت بلکه هر روز زودتر از من به کلاس می آمد و در پایان با نمره های عالی قبول شد .                                                                                                          

بیان مسا له و اهمیت و ضرورت موضوع   

اصولا اظطراب و ترس در وجود هر انسانی نهفته است ولی زهرا  به دلیل خاطره بدی که از مدرسه دارد این اظطراب مانند هیولایی است که هر موقع صحبت از کلاس و درس و معلم می شود به سراغ او آمده و اورا آزار می دهد به طوریکه او کلا اعتماد به نفس خود را از دست داده و اصلا دوست ندارد در این باره چیزی بگوید و یا بشنود . به طوریکه زهرا می گفت اگر به کلاس آمدم از من سوال نکنی زيرا من نمي توانم جواب بدهم  من با مطالعه چندین کتاب و مشورت مشاوران و همکارانی که سالها دراین عرصه مشغول فعالیت بودند راههکارهایی را به خود فرد و خانواهاش پیشنهاد کردم که در ادامه این تحقیق می باشد .                                                                      

هدف از نوشتن این تحقیق این است که چرا  بعضی مواقع ا نسا نها کارهای را انجام می دهند که این چنین فرزندان مارا تحت تاثیر خود قرار داده و باعث از بین بردن اعتماد به نفس آنان و اظطراب در وجود آنان می  شود .تنبیه کاری است نامطلوب و مربیان تربیتی هرگز این شیوه را برای جلوگیری از رفتار نامطلوب و تنظیم مدیریت کلاس توصیه نمی کنند. اگرچه تجربه عمومی نشانگر آثار کوتاه مدت آن است اما متخصصان امر نگران آثار جانبی آن هستند. زیرا: تنبیه ممکن است بیش از حد تعمیم یابد و رفتار های دیگر سواد آموزان  را نیز تحت تأثیر قرار دهد؛ در صورت تکرار، اثر خود را از دست بدهد؛ و ایجاد احساس «درماندگی» و ناتوانی در سواد آموزان  نماید.    

اهداف پژوهش

هدف ا سا سي در اين پژوهش:

1-    بررسي علل اضطراب در يكي از سواد آموزان دوره مقدماتی

2-    راههاي كاهش اضطراب در اين دانش آموز

3-    نقش آموزشیار در كاهش اضطراب

4-    نوع برخورد خانواده نسبت به توانايي فرزندشان در ميزان اضطراب

5- نحوه رفتار مناسب با سواد آموزان

سوالات اقدام پژوهي

1-   آيا والدين در ايجاد اضطراب از علم و سواد در مورد اين سواد آموز نقش دارند.

2-   روشهاي پيشگيري از اضطراب علم و  سواد دراین سواد آموز كدامند؟

3-   چه عواملي باعث اضطراب علم و  سواد دراین سواد آموز  شده است.

4- چگونه می توان با سواد آموز رابطه برقرار کرد تا از اظطراب او کاسته شود ؟

گردآوري و تحليل اطلاعات براي تغيير و اقداما ت  پيشنهادي

پيشينه تحقيق

1- معتمدنيا، ليلا (( بررسي علل اضطراب ))

در تحقيق خانم معتمدنيا آمده است علل و عوامل اضطراب بسيار مختلف و متفاوت است. اما آنها را به سه دسته اصلي تقسيم كرده است.

الف: عوامل فردي و شخصيتي دانش آموز: مانند اضطراب عمومي، پايين بودن اعتماد به نفس، هوش و تمركز و بويژه روشهاي نادرست مطالعه و انتظارات نادرست از خود.

ب) عوامل آموزشگاهي و اجتماعي: همچون انتظارات معلمان، رقابت سيستم آموزشي حاكم بر مدارس، نوع درس و مدرك گرايي

ج) عوامل خانوادگي: چون شيوه تربيتي والدين، انتظارات سطح بالاي والدين، جو عاطفي حاكم بر خانواده و ويژگيهاي شخصيتي والدين و طبقه اقتصادي و اجتماعي

2- احمديان، عباس ((راههاي درمان اضطراب در نوجوانان))

3-   دکتر پروین کدیور (روانشناسی تربیتی ) معلم برای اداره مطلوب کلاس به دو مهارت مهم احتیاج دارد، یکی برقراری ارتباط مؤثر و مثبت با دانش آموزان و دیگری، مدیریت کلاس.برای کمک به معلمان در ایجاد جوی آرام و مطلوب در کلاس، چهار راهبرد پیشنهاد می شود:

الف) پیشگیری از رفتار های نامطلوب دانش آموزان در کلاس.

زیرا پیشگیری بهتر و آسان تر از درمان است. برای این کار معلم باید مسائلی را که موجب قطع توجه و ارتباط آموزشی در کلاس می شود شناخته و آنها را خنثی نماید

ب)تأثیرانتظارات معلم،تأثیر انتظارات معلم بر رفتار دانش آموزان طرحی است که پس از تحقیقات مشهور روزنتال و یاکوبسن (1968) ارائه شد و «پیشگویی خودکامبخش» یا «اثر پیگمالیون» نامیده شد. در این تحقیق به طور ساختگی طی یک آزمون  دانش آموزان به ظاهر با استعداد به صورت تصادفی مشخص شدند و به معلمان معرفی شدند. اگرچه این دانش آموزان حقیقتاً دارای چنین استعدادی نبودند اما در پایان سال، در مقایسه به دیگران از پیشرفت بالاتری برخوردار بودند. اگرچه این تحقیق مورد انتقادات گسترده ای قرار گرفت و دارای ضعف هایی بود اما مطالعات بعدی هم به این نتیجه کلی رسید که انتظارات معلم، غالباً عملکرد و رفتار دانش آموزان را در کلاس درس تحت تأثیر قرار می دهد.

ج)استفاده  از روش یادگیری مشارکتی در کلاس ، شیوه  مشارکتی در امر آموزش در مقابل روش سنتی و انفرادی قرار دارد و باید گفت که این شیوه ارتباط مطلوبی بین دانش آموزان پدید می آورد و آنها را برای یادگیری بهتر بر می انگیزاند و عزت نفس آنها را ارتقا می دهد. شیوه های یادگیری مشارکتی همگی در سه اصل مشترکند: آموزش فعالیت مشترک؛ آموزش فعالیت ها به صورت مشترک و گروهی؛ و تقویت عملکرد گروهی

د) فراهم کردن جوّ مثبت و مطلوب برای یادگیری و آموزش.

اين تحقيق به انواع روشهاي درمان اضطراب پرداخته است. از جمله تقويت مذهب، عادت به دعا، خواب و استراحت كافي، پرهيز از عوامل فشار، اصلاح محيط، توجه دادن به شرايط روز، و در مجموع به شرايط رواني و جسمي مضطرب پرداخته است.

تعريف واژه ها و اصطلاحات

تعريف ا ضطراب:

بي شك ،يافتن تعريفي جامع براي اضطراب دشوار است در واقع توافق اساسي بر سر تعريف است كه در رشته هاي مختلف به دشواري صورت مي گيرد.

روان شناسان تعريف جامعه شناسان و جامعه شناسان تعريف روان شناسان و روان پزشكان تعريف هيچكدام را جامع و مانع نمي دانند اما اضطراب كلمه اي مشتق از لغت لاتيني به معني سختي كشيدن است و در قرن 17 براي تشريح سختي يا محنت بكار برده مي شود و در اواخر قرن 18 دلالت بر نيرو، فشار، كوشش سختي مي كند كه متوجه افراد يا عضوي از اعضاء يا نيروي رواني مي شد.

ضطراب يك حالت عاطفي است كه در آن عامل مبهمي از ترس، ترس ناشي از پيش بيني حوادث نامطبوع وجود دارد و فيزيك ناراحتي دردناك ذهني ناشي از يك پيش بيني در مورد يك تهديد و يا يك ناخوشي در آينده است.

اضطراب احساس ناخوشايند و ناراحت كننده است كه با نشانه هاي جسمي حاكي از بيش فعالي دستگاه عصبي خودمختار، همراه باشد.

ماهيت ا ضطراب

اضطراب چيزي نيست چز دلهره اي مداوم و مزمن از چيزي كه شناخته شده و قابل تغيير نيست كه براي فرد پديد آمده و يا در حال پديد آمدن است. برخي روانشناسان اضطراب را عبارت از ترسي دانسته اند كه در اثر به خطر افتادن يكي از ارزشهاي مهم و اصيل در زندگي پديد مي آيد. مي گويند اين ترس موجب احساس دردي داخلي با ريشه اي عميق و اغلب ناشناخته و گاهي فراموش شده پديد مي آورد مبهم و آن تصور دردها، گاهي به صورت ناخودآگاه از آدمي سر مي زند و به گونه اي اغتشاش آميز در افراد تجلي مي كند. وضع به گونه اي است كه هم براي خود فرد و هم براي اطرافيان قابل تفسير نيست. برخي ماهيت آن را شكل تخيلي ترس يا بيم مبهم دانسته اند كه به صورت مزمن درآمده و موجب تغييرات واقعي در افراد مي شود. (كوير، كاري، زندگاني با اضطراب/ ترجمه دكتر ماشاء اله مديحي، نشر يا‌دآوران، 1370، ص 8)

اصول كلي در درمان ا ضطراب

براي مقابله و درمان اضطراب روشهائي وجود دارد در هر مورد شيوه خاصي بايد بكار برد اما در كليات آن به سه مسئله بايد توجه كنيم.

1.    كشف عامل اضطراب و تلاش براي ريشه يابي آن كه در اين پژوهش عامل اضطراب معلم او بودند.

2.    كاهش جنبه هاي تهديدآميز زندگي در هر زمينه كه براي او دلواپسي هايي را فراهم مي كند..

3-    از بين بردن عوامل محرك كه زمينه ساز بسياري از تهديدها به حساب مي آيند.

راه حل هاي پيشنهادي

الف : پيشنهاداتي به خانواده او

من به آنها گفتم كه زهرا باید  بيش از پيش عملكرد خود را بهبود بخشد. بايد با او طوري رفتار كنيد كه اعتماد به نفس او زياد شود با او رابطه خود را صميمي تر كنيد. او را تشويق كنيد به او بفهما نيد كه او توانایی یاد گیری را دارد و حتی می تواند خیلی بهتراز بقیه افراد بخواندو بنویسد . او را تشویق کنید تا در کلاس شرکت کند . از نزدیکان که به مدرسه می روند بخواهید که درباره رفتار  معلم شان باآنها با  زهرا صحبت کنند

ب : پيشنهاداتي كه به خود زينب توصيه شد :

1- در برنامه ريزي خود هميشه خواب كافي را مدنظر داشته باشد. خواب مفيد براي شما حدوداً 8 ساعت است تا مغز بتواند استراحت كند.

2- از همكاري والدين خود براي رسيدن به هدف بهره بگير.

3- نوع مطالعه خود را مستمر كن.

4- اعتماد به نفس بالايي داشته باش.

5- موقع شروع درس با نام خدا شروع كن الا بذكر الله تطمئن القلوب

6-  رفتارهاي سازنده داشته باش مانند مشورت و تمرين.

7--  برقرار كردن ارتباط نزديك با آموزشیار

ج : راههایی که آموزشیار باید برای ارتباط با سواد آموز انجام دهد :

1- در کلاس، جوی گرم و پذیرا ایجاد کند .

  2- بازخوردی مناسب به سواد آموزان  ارائه می شود.

3- زمان و فرصت بیشتری برای یادگیری فراهم آورد .

4- آموزشیار باید آگاهانه با اموری که موجب پیشداوری می شود (مثل وضعیت ظاهری، اقتصادی، اجتماعی) مقابله کند .

5- کسب اطلاع آموزشیار از سوابق زندگی سواد آموز،صرفا برای کمک به آن است  نه تحقیر و تمسخر.

6- آموزشیار  ضمن بررسی عملکرد گذشته باید انتظار خود را از پیشرفت های آتی اعلام کند.

7- موارد ضعف سواد آموزان  را حتی المقدور حاصل عدم تلاش آنها دانست نه کم توانی ذهنی.

نتايج بدست آمده از اين اقدام پژوهي در مورد زهرا به اين شرح است:

1-       مادر زهرا  نيز اعلام كرد كه علاقه او به درس زیاد شده است و در منزل بر خلاف همیشه از درس و کلاس و همچنین از اتفاقاتی که در کلاس برایش رخ می دهد  زیاد صحبت می کند.

2-       ارتباط وي با آموزشیار صميمي شد.

3-       اعتماد به نفس در او قوي شد.

4-       ارتباط با سواد آموزان دیگر بسيار صميمي شد.

5-      همیشه زودتر از بقیه سوادآموزان به کلاس می آمد .

6-      امتحاناتش را با نمره های خوب قبول شد .

7-    دیگر هیچ ترسو اظطرابی در وجود او نبود .

8-   به گونه ای متفاوت به معلم و کلاس درس نگاه می کرد.

"نمونه ای ازدست خط او پیوست می باشد "

منا بع و مآخذ

1-  اضطراب امتحان، تربيت، ماهنامه پرورشي وزارت آموزش و پرورش شماره 3، سال 15، 1378.

2-  قائمي، علي، ترس و اضطراب در كودكان انتشارات اميري، چاپ اول 1368.

3-  فرقاني رئيسي شهلا، شناخت مشكلات رفتاري در كودكان و نوجوانان، تهران نشر معاونت پرورشي وزارت آموزش و پرورش.

4- كوير كاري، زندگي با اضطراب، ترجمه دكتر ماشاءالله مديحي، نشر يادآوران، 1370.

5- شعباني، حسن مهارتهاي آموزشي انتشارات سمت 1371.

6- معتمدنيا ليلا، بررسي علل اضطراب در دانش آموزان، دانشگاه آزاد اسلامي اراك 1381.

7- احمديان، عباس ((راههاي درمان اضطراب در نوجوانان)) پايان نامه كارشناسي دانشگاه پيام نور، دليجان، 1379.

8-  آتش پور، سيدحميد،تربيت .ماهنامه پرورشي وزارت آموزش وپرورش شماره 3.سال 1378

                9-         برگرفته از کتاب روانشناسی تربیتی دکتر پروین کدیور                  

رتيل هاي سياه شكارچي دختران فراري

گريخته بود ، فرار كرده بود از خانه ، مادر ، پدر ، خواهر ، شهر و ديار ، و اكنون تنها ،آواره و سرگردان خيابانها شده بود و هر چه بود غربت بود و انتظار .نگران آينده سياهي بود كه پيش رو داشت و منتظر دست نوازشگري كه آلامش را تسكين دهد وبه حرفهايش گوش بسپارد .

پرستوهاي كوچكي كه به دنبال بهار ، چشمهاي نوراني مهتاب را گم كرده اند ، سفير بهار هستند اماهمواره در خزان زيسته اند خزاني كه خنده دخترانش آميخته با اشك و خون است . پرستوهاي خوش آوازي كه اسير پنجه شاهين شده اند . اين گزارش برگرفته از خبرگزاري سينا جامعه جوانان ايراني است قصه قاچاق زنان و دختراني است كه طعمه مي شوند ، لقمه سوداگراني از اين سو و آن سوي مرز . تن مي دهند تا مرگ بستانند در بهاي اكسير جواني !

بالا رفتن مهاجرت ، افزايش جمعيت ، توزيع ناعادلانه ثروتهاي ملي ، گسترش شهرنشيني ، حاشيه نشيني ، نابرابري فرصتها و موفقيتها براي رشد افراد و كشور را در افزايش 15 درصدي انواع آسيب هاي اجتماعي قرار داده است به طوري كه جامعه شناسان دهه 80 را درهه انفجار آسيبهاي اجتماعي نام نهاده اند .و قاچاقزنان و دختران شايد يكي از غم انگيزترين اين آسيبها باشد . متاسفانه اين پديده هر روز دامن وسيع تري به خود مي گيرد و روند استفاده از دختران و زنان به عنوان نيروي كار  چند سالي است كه به شكل هاي گوناگون از سوي افراد و باندهاي مختلف داخل و خارج از كشور سرعت گرفته است .حضور دختران ايراني در كشورهاي حوزه خليج فارس و كشورهاي عربي به عنوان روسپي هر روز پررنگتر مي شود تا جايي كه برخي كارشناسان اين موضوع را به لحاظ لطمه اي كه به حيثيت كشور وارد مي كند  . نگران كننده توصيف مي كنند .تعريف قاچاق از نگاه دكتر فرجاد ، جامعه شناس عبارتست از حركت دادن غير قانوني و مخفيانه اشخاص در عرض مرزهاي ملي و به طور عمده از كشورهاي در حال توسعه و كشورهاي داراي اقتصاد در حال گذار با هدف نهايي واداشتن زنان و دختران به وضعيتهاي بهره كشانه و ستمگرانه از لحاظ جنسي به منظور سود به كار گيرندگان ، قاچاقچيان و سنديكاهاي جنايتكار و نيز ديگر فعاليتهاي مرتبط با قاچاق ، همچون كار خانگي اجباري ، ازدواج دروغين ، استخدام مخفيانه و فرزند خواندگي دروغين .او مي گويد : در برخي موارد نيز قربانيان با هدف يافتن كاري پر سود در خارج از كشور سرزمين خود را ترك مي گويند و در اين راه فريب برخي بنگاههاي كاريابي و يا ديگر قاچاقچيان را مي خورند و سرانجام ناخواسته به سرنوشتي شوم گرفتار مي شوند . هر چند مساله قاچاق در برخي كشورهاي توسعه يافته نيز مشاهده مي شود ولي اين كشورها بيشتر پذيرايي زناني از كشورهاي در حال توسعه هستند .اين درحالي است كه ابهام در چگونگي برخورد با قاچاقچيان انسان به دليل نبود حداقل مجازات براي قاچاقچيان و يا حتي عدم اشاره اسناد بين المللي بر لزوم مجازات آنها و همچنين نوع حمايتي كه بايد از زنان صورت گيرد موجب شده كه همچنان روسپي گري و بهره كشي جنسي از زنان به عنوان يك امر پر سود درآمدي براي قاچاقچيان به شمار رود .سودهاي كلاني كه قاچاقچيان به طور فزاينده از طريق جنايات سازمان يافته كسب مي كنند اين تجارت را به يك تهديد رو به رشد جهاني بدل ساخته است . زنان و دختران فقير ، از جمله گروه هاي هدف اصلي قاچاقچيان هستند . برخي از اين زنان به خاطر چشم انداز درآمدهاي بالاتر و فرار از فقر داوطلب اين كار مي شوند بقيه وادار و بسياري از آنها عليرغم ميلشان به روسپي گري كشيده مي شوند .

فرجاد در مورد پديده قاچاق دختران و زنان ايراني به خارج از كشور مي گويد : اين مساله ريشه در معضلات اجتماعي دارد كه متاسفانه ابعاد گسترده تري در كشور يافته است . دختران به اميد زندگي بهتر خواسته يا ناخواسته اسير باندهاي سودجو و تبهكار شده و به ترفندهاي مختلف راهي كشورهاي ديگر از جمله كشورهاي حاشيه خليج فارس شده و به فساد و فحشا كشيده مي شوند . پديده قاچاق انسان معضل جديدي است كه جامعه در حال توسعه مابا آن دست در گريبان است و هنوز راهكار قانوني براي اين مساله انديشيده نشده است .اما دكتر ضرابي روانشناس معتقد است اكثر زنان و دختراني كه بهدام قاچاقچيان انساني گرفتار مي شوند دختراني هستند كه از محيط خانه متواري شده و در جامعه سرگشته و رها هستند ، دختراني كه به دليل فقر ، بي سوادي ،كم سوادي والدين ، اعتياد ، طلاق و خشونت ، بدرفتاري والدين ، احساس عدم امنيت ، وجود فرهنگ مرد سالارانه و ازدواج اجباري محيط خانه و خانواده را رها مي كنند و رو به سوي كوچه و خيابان مي گذارند .اين دختران براي سير كردن شكم خود به انواع بزه ها روي مي آورند ، دزدي ، سرقت ، زورگيري ، روسپي گري ، فروش و توزيع مواد مخدر آسيبهايي هستند كه متوجه دختران فراري مي شود .

دسته ديگر ، برخي زنان مطلقه و بيوه اي هستند كه براي تامين معاش روي به اين منجلاب مي آورند اين زنان زماني كه به دليل خشونت همسر ، دخالت اطرافيان ، فقر ، بيكاري ، اعتياد و بي سوادي از همسر خود جدا شده و يا همسر خود را از دست مي دهند ،براي امرار معاش به فحشا تن مي دهند دسته ديگر زنان و دختراني هستند كه غالبا از كمبود محبت و عاطفه رنج مي برند اين دختران فريب افراد اغواگو را كه بيشتر در پاركها ، تاكسي ها ، خودروهاي شخصي و جمعي  ، آرايشگاه و محافل زنانه ، ميهماني ها و پارتي ها هستند ، مي خورند ، دختراني كه در طمع داشتن زندگي بهتر يا در جستجوي عاطفه گرفتار باندهاي مافيايي مي شوند . ضرابي مي گويد : مساله قاچاق زنان و دختران هم از اينجا شروع مي شود باندهاي قاچاق دختران فراري و فريب خورده ، زنان بيوه را بعد از كشاندن در دام بر اساس شكل ظاهري ، سن و سال و زيبايي ساماندهي كرده و به عنوان داشتن زندگي بهتر ، آسايش و يا ازدواج با مردان پولدار آنها را به صورت غير قانوني و قاچاقچي به آن سوي مرزها مي فرستند يعني به وسيله فريب و نيرنگ ، زور و اجبار و خواسته دروني ، اين دختران را راهي دوبي ، كويت و شيخ نشين هاي خليج فارس مي كنند .پاكستان و تاجيكستان هم پذيراي اين دختران هستند . دختران و زنان مورد نظر راهي هتلها ،مهمانسراها ، خانه افراد در اين كشورهاي مي شوند و يا به صورت كنيز و همسر موقت و دائم در مي آيند . زور و ارعاب و تهديد از يك سو غريبي و غربت و جواني و طمع از سوي ديگر مانع بازگشت آنها به كشور مي شود . تصور برخورد والدين ، اطرافيان افراد همسر و جامعه با آنها ميل به بازگشت را در همه آنها كاهش مي دهد . آنها ترجيح مي دهند خفت روسپي گري را تحمل كنند. اما وارد محوطه هاي خانواده هايي كه انواع ملامتها و برخوردها را با آنها مي كند نشوند .متاسفانه گروها و باندهايي كه با جعل اسناد و مدارك ، موفق به خروج زنان و دختران ، اسكان آنها در خارج از كشور و بهره وري از آنها مي شوند . سود سرشار از اين كار طمع زيادي را براي افراد ايجاد مي كند از طرف ديگر ضعف قانوني و به روز نبودن آن يافتن راهكار براي مبارزه با قاچاق انسان به خصوص زنان و دختران را با مشكل مواجه كرده است و برخوردها تنها در حد جريمه كردن ومجازات زندان است .يك سرهنگ نيروي انتظامي در مورد آمار قاچاق زنان و دختران مي گويد : آمار دقيقي از قاچاق زنان و دختران در كشور وجود ندارد و بر اساس آمارهاي موجود هفته اي 4 هزار نفر به عناوين مختلف در مرزهاي كشور در حال تردد هستند كه نمي توان كنترلي روي آنان داشت .او با اشاره به نبود قانوني براي مبارزه و جلوگيري از قاچاق زنان در كشور مي گويد : چندي پيش يك شبكه قاچاق دختران ايراني به كشورهاي حوزه خليج فارس كشف شد كه در اين شبكه تعداد زيادي زنان قواد بدنام و فاسد عضويت داشتند . آنان دختران و زنان جواني را كه خانواده هايشان مشكل مالي داشتند شناسايي مي كردند و سپس به بهانه اينكهي دختران آنها در كشورهاي خليج فارس خوشبخت و پولدار خواهند شد با پرداخت مبلغي به خانواده هايشان و با گذرنامه به مدت سه هفته آنها را به طور قانوني به دوبي مي فرستادند و پس از انتقال دختران به دوبي توسط رابط اين شبكه به چند بازرگان عرب معرفي مي شدند كه آنان در ازاي هر دختر ايراني حدود 5 ميليون تومان به خانواده هاي اين دختران و مبالغي را كه دهها برابر اين مبلغ بود به قاچاقچيان پرداخت مي كردند . خريداران ، اين دختران را براي مقاصد شوم خود مورد استفاده قرار مي دادند .يكي از موارد شناسايي 6 نفر از قاچاقچيان در شيراز بود كه براي انجام مقاصد پليد به دوبي سفر كرده بودند در اين شكبه فساد اخلاقي عده اي دختر ، زن ، و مرد جوان عضويت داشتند كه تعدادي از آنان دستگير شدند .هم اكنون 200 گمشده در تهران داريم و تنها از سرنوشت چند نفر از اين گمشده ها خبر داريم باندهاي مختلفي در كمين دختران و زنان جوان هستند آنها از دختران فراري براي توزيع مواد مخدر ، دزدي ، فساد و مهمتر از همه از اعضاي بدن آنها استفاده مي كنند .هر چند وقت يكبار جسد دختران مجهول الهويه اي كه به گوشه و كنار شهرهاي بزرگ بخصوص تهران كشف مي شود كه برخي از اين اجساد شناسايي مي شوند اما برخي ديگر از اجساد به دليل اينكه هيچكس به سراغ آنها نمي آيد بدون نام به خاك سپرده مي شوند .

باندهاي قاچاق اعضاي بدن انسان نيز دختران فراري را به اميد زندگي بهتر به طور غير قانوني از مرز فراري مي دهند آنگاه آنها را قرباني مي كنند و اعضا بدنشان را با قيمتهاي گزاف به فروش مي رسانند .سپيده دختري كه توانسته بود از چنگال باندي كه سعي داشتند اورادر يكي از كشورهاي حوزه خليج فارس به عنوان برده به فروش برسانند فرار كند در گزارشي كه به نيروي انتظامي اظهار داشته است كه در راه مدرسه با زني 20 ساله آشنا شدم ،  اين زن بسيار خوش اخلاق و مهربان بود ، در اين مدت كوتاهي كه با او دوست شده بودم ، كالاهاي گران قيمت برايم مي خريد و مرا به رستورانهاي شيك مي برد تا اينكه كم كم شروع كرد به فريب دادن من كه در دويي بهترين زندگي و امكانات انتظار تو را مي كشد و اينكه دوستي دارد كه مي تواند مقدمات ازدواج مرا با يكي از شيخ نشينها فراهم كند خلاصه آن قدر گفت كه اغفال شدم همان زن 20 ساله كه خودش را شيرين معرفي كرده بود شرايط فرار مرا از خانه فراهم كرد . چند روز بعد من رابه همراه چند دختر جوان ديگر به جنوب برده و در آنجا سوار لنج كردند . بعد از چند ساعتي كه راه افتاده بوديم ناگهان صداي شيرين را شنيدم كه به عده اي مي گفت بعد از رسيدن هر دختر را به يك روسپي خانه بفروشيد. همان لحظه بود كه متوجه شدم گول خورده ام و سرنوشتم تباه شده است به خاطر همين تصميم گرفتم هر طور شده از دست آنها بگريزم . زماني كه در يكي از بنادر پياده شدم در يك فرصت مناسب از دست قاچاقچيان فرار كردم و خودم را به پليس معرفي كردم آنها نيز مرا به كشور بازگردانند .  

مينا دختري ديگر كه قبل از قاچاق به پاكستان از سوي پليس مشهد به همراه قاچاقچي به دام افتاده بود مي گويد : چند وقت پيش با گلپر آشنا شدم و او وقتي از وضعيت مالي خانواده ام  مطلع شد آن قدر درباره تمكن مالي برادرش حرف زد كه من نديده عاشق او شدم واينگونه بود كه آنها به خواستگاري من آمدند و سپس به بهانه اينكه داماد در زاهدان انتظار مرا مي كشد برايم لباس بلوچي خريدند و قرار شد به همراه همسرم به پاكستان برويم كه خدا مرا كمك كرد و پليس مشهد مانع از خروج ما شد .مردي كه مي بايست پشتم باشد و از من نگهداري كند با دستان كثيفش مرا به دام انداخت من را به كويت بردند و پس از چند روز به صاحب يك كاباره فروختند در پاكستان هر كدام از مردان چند زن دارند در آنجا مردان كار نمي كنند از اين رو زنان را وادار به خود فروشي مي كنند . دختران ايراني منبع درآمد مردان پاكستاني هستند و هيچ كس هم حق اعتراضي ندارد .گلناز دختر جواني كه ماهها پس از اسارت به ايران بازگشته بود : وقتي به خواستگاري ام آمدند گفتند اهل زابل هستند اما مي خواهند در مشهد ساكن شوند وقتي كه راه افتاديم ناگهان متوجه شدم كه سر از پاكستان در آورديم .آنها مرا به شهري بردند و من توانستم با استفاده از تلفن همسايه خانواده ام را در جريان بگذارم و آنها براي نجات من اقدام كردند در طي آن مدت آنها مرا مدام دست به دست مي فروختند و روزها هم مرا در خانه اي حبس مي كردند اجازه بيرون رفتن هم نداشتم و اگر اعتراض يم كردم به سختي كتك مي خوردم . اين دختر را به ازاي 500 هزار تومان به گردانندگان خانه هاي فساد فروخته بودند . او مي افزايد : مردي كه مي بايست پشتم باشد و از من نگهداري كند با دستان كثيفش مرا به دام انداخت من را به كويت بردند و پس از چند روز به صاحب يك كاباره فروختند در پاكستان هر كدام از مردان چند زن دارند در آنجا مردان كار نمي كنند از اين رو زنان را وادار به خود فروشي مي كنند . دختران ايراني منبع درآمد مردان پاكستاني هستند و هيچ كس هم حق اعتراضي ندارد .

دادستان عمومي و انقلاب تهران خبر داد :

دستگيري سه باند قاچاق دختران و اغفال جوانان

گروه اجتماعي – سعيد مرتضوي با بيان اينكه سه باند قاچاق دختران شناسايي و دستگير شده اند گفت : دستگيري اين باندها به كمك همكاران اطلاعاتي صورت گرفته و اين محلها پلمپ

و همه متهمين در بازداشت به سر مي برند .سعيد مرتضوي در يك نشست مطبوعاتي در پاسخ به سئوال خبرنگاران به مواردي همچون احيا دادسراها ، اصلاح قانون هيئت منصفه ، طرح جمع آوري معتادان ، كلاهبرداري در پيش فروش ساختمانها ، مظاهر فاسد و فحشا پرونده بيمارستان ، ايرانمهر ،‌كشف باند جعل اوراق مشاركت ، تكثير و فروش فيلم هاي خانوادگي ، توقيف اي اس پي ها ، قاچاق دختران ، مصونيت نمايندگان در نطق هاي پيش از دستور و دستگيري دست اندر كار سينمائي پرداخت .مرتضوي در پاسخ به سئوالي در خصوص قاچاق دختران به كشورهاي حاشيه خليج فارس گفت : قاچاق دختران در دستور كار ستاد پيشگيري و مبارزه با جرائم خاص قرار گرفته زيرا اين پديده حيثيت كشور را مخدوش مي كند لذا كار اطلاعاتي در اين خصوص آغاز شده تا اين گونه افراد در كشورهاي مورد ادعا شناسايي و ريشه آن در تهران خشكانده شود .دادستان عمومي و انقلاب تهران با بيان اينكه سه باند قاچاق دختران شناسايي و دستگير شده اند  گفت : دستگيري اين باندها با كمك همكاران اطلاعاتي صورت گرفته و اين محلها پلمپ و همه متهمين در بازداشت به سر مي برند .وي افزود : اعتقاد ما بر اين است كه برخورد دادسرا براي صدور مجازات براي اين افرادي كه مبادرت به قاچاق دختران و زنان مي كنند برخورد با مفسدين في الارض باشد و ما مصمم به برخورد محكم و قاطع با اين گونه افراد هستيم تا درس عبرتي براي ديگران باشد .وي با بيان اينكه قاچاق دختران درصد بالايي در جامعه ندارد گفت : ما بايد با اين پديده مبارزه و موارد آنرا به حداقل برسانيم كه در اين زمينه نيروي انتظامي مشغول كار اطلاعاتي است قضايي را كه داراي تخصص در زمينه مرتضوي در خصوص پرونده بيمارستان ايرانمهر گفت : اين موضوع در دادسراي ويژه جرائم مواد غذايي ، پزشكي ، دارويي همچنان مطرح است و موارد مختلفي در رابطه با علت فوت 7 نفر از شهروندان كه در آن بيمارستان بستري و سپس فوت كرده اند وجود دارد كه باز پرس شعبه اول اين دادسرا موضوع را به كميسيوني متشكل از 21 نفر از كارشناسان و متخصصان كه داراي دو كميسيون فرعي بود ارجاع داد تا علت اين موضوع مشخص شود كه آيا علت فوت افراد نوع داروي بيهوشي بوده يا ناشي از قصور پزشك و تيم بيهوشي و يا ناشي از فضاي بهداشتي و درماني اين بيمارستان بود و دادسرا با اين سه محور وارد رسيدگي و تحقيقات شد .دادستان عمومي و انقلاب تهران گفت : آخرين مطلبي كه از كميسيونهاي فرعي اعلام شده اين است از نوع داروي بيهوشي و تخلف كادر پزشكي و جراحي نبوده بلكه بيشترين بيمارستان است و فضاي بهداشتي و گندزدايي و مسائل مختلف اين چنيني منجر به اين گونه ضايعات شده است .

بيت المال و همكاري

وي گفت : هنوز كميسيون اصلي نظر خود را ارائه نداده و به محض اعلام نظر اين كميسيون برخورد بسيار قانوني و محكمي با متخلفين خواهيم داشت تا با سهل انگاري خود موجب از دست دادن جان افراد نشوند .وي در خصوص باز پس گيري اموال و املاك شهرداري از افراد گفت : مسائل مالي شهرداري با مردم كه جنبه حقوقي دارد ربطي به دادسرا ندارد و اما در رابطه با مواردي كه جنبه خيانت در امانت دارد و كيفري است تمامي نواحي دادسراها

آمادگي اعاده حقوق بيت المال و همكاري با شهرداري را دارند .دادستان عمومي و انقلاب تهران در خصوص مسائل خلاف عفت و اخلاق عمومي از قبيل پوشش نامناسب خانم ها گفت : اين موضوعات در ستاد پيشگيري و مبارزه با جرايم خاص مطرح است كه در جلسه اخير خود در اين ستاد كه نمايندگان از منكر حضور داشتند در رابطه با موضوع مبارزه با مظاهر فساد و فحشاء تدابيري اتخاذ شد و وظايف نيروها مشخص شد بنابراين مبارزه جدي را آغاز كرده ايم كه پس از حصول نتيجه آن را اعلام خواهيم كرد .

كشف باند جعل اوراق مشاركت

وي كشف جعل اوراق مشاركت و فروش آن به افراد را يكي ديگر از اقدامات دادسرا خواند و گفت : اين كار با همكاري وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات استان تهران صورت گرفت كه اين باند به صورت كامل شناسايي و دستگير شده اند و پرونده آنها در جريان رسيدگي است زيرا اين باند در صورت عدم كشف و پيگيري مي توانست زيان هنگفت مالي و معنوي به سيستم اقتصادي كشور بزند .

دستگيري باند بمب گذاري

وي از دستگيري باند بمب گذاري قبل از هر گونه اقدام توسط آنها خبر داد و گفت : به لحاظ امنيتي از ارائه جزئيات بيشتر خودداري مي شود .دادستان عمومي و انقلاب تهران در خصوص اقدام دادسرا در رابطه با دستگيري افرادي كه اقدام به تكثير و فروش فيلمهاي خانوادگي مي كنند گفت : اين پديده موضوع فوق العاده و حساسي است و افرادي كه براي فيلم برداري به مجالس عروسي و خانوادگي دعوت مي شوند و فيلمها را ميكس مي كنند يك نسخه از فيلمها را كپي كرده و تكثير به فروش مي رسانند كه شهروندان بايد دقت كنند در مجالس عروسي خود از مراكز معتبر فيلمبرداري دعوت كنند تا دچار اين ناهنجاريها نشوند و دادسرا نيز اخيرا باندي را شناسايي كرده اند . وي افزود : اين افراد دختران و زنان را فريب داده و به محلهاي خاصي مي برند و آنها را وادار به كارهاي ناشايست مي كردند و با تعبيه دوربين هايي اين اعمال را فيلمبرداري و در جامعه پخش مي كردند .كه با كار اطلاعاتي و پيدا كردن سرنخهايي آنها را شناسايي و دستگير كرديم كه در حال حاضر پرونده آنها تحت رسيدگي و افراد در بازداشت بسر مي برند .وي گفت : طرحي نيز در اين راستا در ستاد مبارزه با جرايم خاص در مقطع زماني يك هفته به نيروها ابلاغ شده  كه در اين مدت كوتاه نيروي مقاومت بسيج توانسته است 40 هزار سي دي مبتذل از اين قسم كشف و مراكز را پلمپ كند . مرتضوي در پاسخ به اين سئوال كه آيا اكران فيلم مارمولك توسط دادسرا متوقف شده است گفت : در تهران هيچگونه توقيفي از سوي دادسرا صورت نگرفته بلكه زمان اكران اين فيلم تمام شده است.

شكبه هاي جاسوسي

دادستان عمومي و انقلاب در پاسخ به سئوالي مبني بر اقدامات دادسرا در خصوص برخي از شبكه هاي جاسوسي در جذب نيرو گفت : برخي سايت ها و آي اس پي ها بدون داشتن مجوز با چاپ كارتها موجب مي شدند كه برنامه هاي ضد ديني و مستهجن و الهادي وارد شبكه شود و همچنين تلفنهايي از خارج كشور به داخل و بالعكس صورت مي گرفت كه زيان هنگفتي به دولت و مخابرات وارد مي كرد كه به دليل نداشتن مجوز و عدم نظارت بر عملكرد آنها با شكايت شركت مخابرات شروع به شناسايي 70 نوع از اين شركت و بستن آن مكانها كرديم .

تصويب لايحه قاچاق انسان قانوني ، دير هنگام اما ضروري

دكتر علي نجفي توانا يك استاد دانشگاه و حقوق دان درباره مصوبه اخير مجلس در خصوص قاچاق انسان گفت كه اگر چه تصويب اين قانون اقدامي دير هنگام اما بسياري ضروري بود .

نجفي توانا كه روز شنبه باايرناگفت وگو مي كرد فحشاء استثمار جنسي به قصد لذت بردن جبنه هاي اقتصادي آن و نيز قاچاق اعضاي بدن و كار سياه يا سخت را از مصاديق قاچاق انسان دانست . اين استاد دانشگاه با بيان اينكه يكي از نقايص اين مصوبه كه به طور مختصر تدوين شده جامعيت آن از جهت تنوع جرائم است . ادامه داد مصوبه مبارزه با قاچاق انسان بدليل وسعت جرائم در برگرفته وعدم پيش بني ضوابط كامل تر در عمل دچار اشكال خواهد شد . وي از قاچاق انسان به عنوان تجارت سياه نام بر و افزود : جرمي كه در اين لايحه ديده شده در قالب حالتهاي مختلف بروز پيدا مي كند . بطوري كه مطالعات نشان مي دهد بسياري از دختران و اطفال و يا خانواده هاي آنها با رضايت طيب خاطر و با ميل در كار قاچاق معاونت مي كنند . مشكلات اقتصادي ، عدم امكان كار و ازدواج و نيز حالت سردرگمي و درماندگي با لحاظ بازار كار روسپي گري در كشورهاي اطراف و از جمله كشورهاي عربي ، به گفته اين كارشناس ، از عوامل زمينه ساز مهاجرت و قاچاق آگاهانه افراد است .اين حقوقدان با اشاره به آمارها بيان مي دارد 4 هزار نفر از زنان و كودكان اهل قرقيزستان در سال 99 ميلادي براي يافتن فرصتهاي شغلي به مراكز فساد خارج از كشور هدايت شده اند . حدود 100 هزار زن اوكرايني در مراكز فحشاء اروپاي غربي كار مي كنند و سالانه بين 700 هزار تا 2 ميليون نفر زن و كودك قرباني برده داري دنياي امرو هستند . به گفته دكتر نجفي توانا آمار ديگري را نشان مي دهد كه 2 ميليون دختر بين 5 الي 15 سال در دنيا قرباني قاچاق جنسي هستند و در كنار قاچاق و توريسم جنسي ، كودكان و افرادي هم هستند كه براي استفاده از جوارح و اعضاء بدن به قاچاق گرفته شده و ربوده مي شوند و يا به قصد مسافرت و ازدواج به كشورهاي همسايه فروخته مي شوند . اين حقوقدان به جرائم سازمان يافته اشاره كرد كه در كشورهاي اروپايي عوامل بسيار فعالي دارد و با همكاران خود در كشورهاي خاورميانه و كشورهاي آسيايي جنوب شرقي و كشورهاي تازه استقلال يافته و نيز افريقايي ، تجارتي تحت عنوان تجارت سياه براه انداخته اند . به گفته اين كارشناس ، بخشي از تجارت سياه مربوط به تجارت جنسي ، بخشي مربوط به تجارت اعضا بدن و بخشي هم تجارت نيروي كار است . راه مبارزه با پديده بين المللي قاچاق انسان ، به اعتقاد نجفي توانا بستر سازي در داخل كشور با ارائه آموزشها و هشدارهاي لازم از طريق وسايل ارتباط جمعي است . حساس كردن والدين نسبت به سرنوشت فرزندان خود و آشنا نمودن دختران و پسران جوان با مسايل و مشكلات موجود در خارج از مرزها در صورت خارج شدن آنها بدون اطلاع و برنامه از كشور از ديگر راهكارهاي مبارزه با اين پديده از سوي وي مطرح مي شود .

حراج دختران و زنان ايراني در امارات كذب محض است

ايسنا : وزير اطلاعات در گفت و گو با ايسنا منتشره در برخي از نشريات و رسانه ها مبني بر حراج زنان و دختران ايراني در امارات را كذب دانست و شديد آن را رد كرد . علي يونسي اين خبر را صرفا يك خبر تبليغاتي سوء عنوان كرد كه به هيچ وجه صحت ندارد .

وي هم چنين درباره پيگيري ها و اقدامات وزارت اطلاعات جهت شناسايي و برخورد با عوامل زمين خوار گفت : وزارت اطلاعات در سراسر كشور مبارزه بي اماني را جهت برخورد با چنين پديده اي آغاز كرده است و تا كنون صدها جريان و باند شناسايي و دستگير شده يا در شرف دستگيري هستند يونسي خبر داد كه پرونده هاي مربوط به اين زمين خواري ها به دستگاه قضايي سپرده شد است و خاطر نشان كرد عمده پرونده هايي كه در دستگاه قضايي در حال رسيدگي است از كانال وزارت اطلاعات فرستاده شده اند . وي اظهار اميدواري كرد به زودي و با اقدامات انجام شده دست هاي عوامل اين زمين خواري هاي وسيع كوتاه شوند . علي يونسي ضمن انتقاد شديد از تيترها و مطالب برخي نشريات در خصوص حراج دختران و زنان ايراني در امارات گفت : كساني كه اين مطالب و تيترها را مطرح مي كنند بزرگ ترين توهين را به ملت و نظام ايران مي كنند وزير اطلاعات با انتقاد از كساني كه همواره بحث فراگيري فساد و فحشا را مطرح مي كنند خاطر نشان كرد : اين كه ما فساد كوچكي را بزرگ كرده و يا فساد نبوده را اعلام ويا عيب و نقص نبوده را بيان كنيم . آيا اشاعه فحشاء نيست ؟ اين يك بيماري است و بخصوص اگر جنبه سياسي پيدا كند ديگر هر گناهي مباح مي شود . يونسي افزود : اگر مفسدي خود را در يك جريان سياسي مخفي كند مصون مي شود و كسي نمي تواند به او معترض شود . دستگاه قضايي و امنيتي نمي توانند با او برخورد كنندو مصونيت خاصي برايش بوجود مي آيد . مخصوصا در مواقع انتخابات اين موضوع بسيار عجيب است .

همچنين وزير اطلاعات گفت : احزاب ، گروههاي سياسي و روزنامه ها بايد منافع ملي را بر خواسته هاي خود ترجيح دهند . علي يونسي ديروز در جمع مسئولان ادارات و نهادهاي شهرستانهاي غرب استان تهران در كرج افزود : برخي از روز نامه هاي با بزرگنمايي مسائل ناچيز با چاپ مطالب كذب در جامعه ايجاد ناامني مي كنند كه اين امر مغاير با امنيت ملي است . وي تصريح كرد : همه مسئولان گروهها ، جناح هاي سياسي و رسانه هاي جمعي كشور بايد براي حفظ امنيت ملي گام بردارند . يونسي افزود : همچنين حضور و مشاركت گسترده مردم در صحنه ها ، تضمين كننده امنيت پايدار در جامعه است . وزير اطلاعات مهمترين فلسفه تشكيل حكومت هارا علاوه بر امنيت جامعه ايجاد توسعه متوازن و همه جانبه دانست و بر ضرورت توجه به توسعه اقتصادي ؛ فرهنگي و اجتماعي براي رسيدن به امنيت پايدار تاكيد كرد و گفت بر اساس تعاريف امنيت به دو مقوله ذهني و عيني تقسيم مي شود كه توجه به امنيت ذهني مردم از اهميت بالايي برخوردار است .يونسي افزود : دشمنان سرمايه گذاري هاي زيادي كردند كه نظام جمهوري اسلامي را ناكار آمد نشان دهند و در اين راستا گاهي اوقات از نظر عيني امنيت وجود دارد اما به خاطر بعضي اطلاع رساني ها ، شايعه پراكني ها و سياه نمايي ها ، مردم احساس امنيت نمي كنند و ذهن ما نگران  و مشوش مي شود . وي ادامه داد : هر كس كه به نوعي به افكار عمومي دسترسي دارد بايد از سياه نمايي و اطلاع رساني غلط پرهيز كند حال چه از طريق روزنامه چه از طريق تريبون نماز جمعه يا هر راهي باشد .وزير اطلاعات با تكذيب بعضي مطالب چاپ شده درباره مسائل اجتماعي  و انتقاد از بكارگيري تيترهاي غير واقعي در برخي از روزنامه ها چاپ اين گونه مطالب را مخرب و برهم زننده افكار عمومي دانست . يونسي گفت :‌دشمنان با ايجاد جنگ رواني و تبليغات پوچ درصدد به مخاطره انداختن امنيت ذهني در جامعه هستند كه با هوشياري مردم و مسئولان نظام اسلامي اين تبليغات بي اثر خواهد شد . وزير اطلاعات تصريح كرد در اين زمينه تير ماه سال گذشته رسانه هاي غربي و ضد انقلاب با تبليغات دروغين و ايجاد جنگ رواني پوچ ، براي نابودي نظام مقتدر اسلامي و مقابله با ملت مسلمان ايران گام برداشتند كه اين تبليغات سوء خنثي شد و اين وزارتخانه به راحتي و با بهره گيري از شيوه هاي نرم افزاري اين توطئه را ناكام كرد . وي پرهيز از اختلافات جناحي ، افزايش آستانه تحمل پذيري ، برخورد با سعه صدر با يكديگر ، اتحاد و گسترش فرهنگ ، خودي را از ديگر عوامل موثر در خنثي سازي تبليغات دروغين دشمنان نظام اسلامي ذكر كرد .

تحقیق درباره قاچاق زنان

فحشا يا فراهم كردن موجبات آن را مشمول مجازاتمي سازئ. احتمالا از اين بند مي توان ؛قاچاقچيان را مجازات كرد،قيد احتمالا از اين روست كه هنوز مواردي از محاكمه اين گونه افراد به صورت علني صورت نگرفته تا مشخص شود كه دادگاه مربوطه؛جهت مجازات مجرمان به چه مواد قانوني استناد خواهد كرد؛اين در حالي است كه از سال 1379 تاكنون چندين مورد از قاچاق زنان رسما در مطبوعات و رسانه ها اعلام شده است.

بايد درنظر داشت كه ديگر انواع قاچاق زنان كه با بهره كشي ،بيگاري؛كار اجباري؛كارسخت خانگي يا كارهاي طاقت فرسا دركارگاهها ؛برداشتن اندام ها و ديگر اهداف غير اخلاقي ؛جداي از فساد و فحشا صورت مي گيرد. بااين ماده به هيچ وجه قابل مجازات نيست. بنابراين بايد اعتراف كرد كه متاسفانه اين پديده بدون هيچ ضمانت اجراي كيفري درحال شيوع است؛و براي جلوگيري از آن و حمايت از قربانيان،قانوني وجود ندارد.

به اولين قدم در مبارزه با اين پديده شوم تصويب قوانين مستقل و سختگيرانه؛در خصوص انواع قاچاق زنان و كودكان است.اين كار مستلزنم تحقيق كارشناسي  در مورد قوانين بين الملل؛قوانين  جزايي اين عمل در ساير كشورهاو نظرات فقهي علما است.

جلب اعتماد قربانيان قاچاق جهت همكاري آنها با مقامات براي اين كار بايد سياستهايي اتخاذ شود تا براساس آنها؛با شهود باالقوه نه مجرم رفتار شود. اگر زنان به حمايت قانوني اعتماد داشته باشد؛زمينه فرور فتن در بردگي و منجلات فحشا برايشان كاسته مي شود. چه بسيارزناني كه از سر ناداني و بدي روزگار؛براي اولين بار قرباني تعديات اخلاقي و جنسي مي شوند و به حمايت قانون و دستگاه قضايي پناه مي آورند؛اما بر اثر دفاع غير صحيح و ناتواني دراثبات بي گناهي خود؛ فقط شرايط مجازات و بي ابرويي خويش را فراهم مي كنند. به نظر يكي از محققان بساري از زنان و دوشيزدگان همين كه مورد تهديد مرد متجاوز قرار مي گيرند،به علت ترس از عواقب وخيم تا تمامي مجازات هاي مربوط به افراد قاچاق شده در تمام اشكال آن حذف شود. همچنين بايد تلاش كرد تا فعاليت گروههاي بشر دوستانه بر عليه اين تجارت ؛ يكنواخت و يكدست باشد. همكاري دولت ها با يكديگر از آنجا كه قاچاق زنان در سطح بين المللي انجام مي گيرد؛ضروري است دولت ها با همكاري يكديگر با اين معضل برخورد كنند . لازمه اين كار عمل به توافقات بين المللي وپيش بيني ضمانت اجرايي اين قوانين است. راهبرد فقهي هر چند مساله قاچاق زنان دين شكل در قرن اخير موضوعيت پيدا كرده ولي مساله خريد و فروش انسان به ويژه قاچاق زنان از دير باز گريبانگير جامعه بشري بوده است و در دوران ظهور اسلام نيز تلاش هايي براي مبارزه با اين پديده انجام شده است. و در تاريخ اسلام مطالبي در اين خصوص به چشم مي خورد . در فقه يكي الز مباحث احكام بيع و مكاسب محرمه؛خريد و فروش انسان آزاد است. كه بسياري از علماي شيعه و سني حكم به حرمت شديد آن داده اند؛ اين عمل در فتاواي بسياري از علما ؛از گناهان كبيره شمرده شده است. در حديثي از امام صادق(ع) نقل شده است: فردي زني را ربوده و فروخته بود؛امام صادق (ع) حكم به قطع دست رباينده دادند.يا در حديث ديگري از امام صادق(ع) نقل مي كند كه شخصي زن خود را فروخته بود ؛ امام (ع) حكم به قطع دست فروشنده دادند. همچنين اميرالمومنين علي(ع) درباره مردي كه شخص آزادي را فروخته بود چنين حكمي را صادر كردند. مرحوم خوانساري اين قطع دست را به جهت حد سرقت نمي دانند ؛بلكه معتقدند كه دست فروشنده به موجب فساد ي بايد قطع شود. بيشتر   اين احاديث از اسناد بسيار معتبري برخوردارند كه در اين مجال نمي گنجد. اهتمام شارع مقدس به اين امر به حدي است كه پيامبر (ص) فروختن انسان آزاد را از سه گناه كبيره اي بر مي شمرد كه خداوند به هيچ وجه آن را نخواهد آمرزيد. در حديثي از پيامبر نقل شده است كه فروشنده انسان آزاد ؛توبه ندارد و توبه او پذيرفته نيست. مگر اينكه شخص فروخته شده را برگرداند تا توبه او قبول شود. در حديثي ديگر پيامبر گرامي اسلام(ص) خود را در روز قيامت دشمن كسي مي داند كه دست به فروش انسان آزاد بزند؛ با توجه به اينكه امروز برده داري منسوخ شده و عملا برده اي در سطح دنيا وجود ندارد ؛لذا اين احاديث همه نوع خريد و فروش انسان از جمله خريد و فروش زنان را شامل مي شود. در اين باره دو نكته حائز اهميت است: نكته اول: براساس فتاواي علي و فرمايش امام صادق (ع) رضايت و اجازه قرباني نه تنها از قبح عمل نمي كاهد؛ بلكه بر زشتي آن نيز مي افزايد؛لذا در صورت كمك فرد قرباني به قاچاقچيان او نيز بايد مجازات شود(و در صورت اجبار؛بايد به او كمك كرد تا از دست قاچاقچيان خلاصي يابد). متن حديث چنين است : ((هي ان كان استكرها فلا شي عليها و ان كانت اطاعه جلدت الحد)((اگر زن مجبور باشد؛چيزي بر او واجب نيست؛در غيراينصورت اگر زن مطيع قاچاقچيان بوده است؛با زني كه مجبور بوده است متفاوت مي باشد. نكته دوم : مسلمان بودن شرط نيست؛بلكه فروختن زن كافري كه برده نيست؛نيز  حرام است. شهيد اول و شهيد ثاني  نيز خريد و فروش كافر حربي را (تازماني كه به اسارت مسلمين در نيامده استحرام مي داند). شهيد اول مي نويسد: ((حرم بيع الحر و شراوه،ولا عبره باذنه و لوكان حريبا))((يعني خريد و فروش انسان آزاد؛حتي اگر كافر حربي باشد؛حرام است و اجازه و رضايت قرباني اهميت ندارد). حال با استفاده از اين منافع و با مدخليت عنصر زمان و مكان و با تاكيد بر اينكه اين معضل به حيثيت ملي و اسلامي نظام لطمه وارد مي كند؛مي توان قوانين جامع؛مستقل و همه جانبه اي را در اين مورد خاص (قاچاق زنان)وضع كرد. راهبرد فرهنگي نظارت اجتماعي فراگير نظارت اجتماعي به ابزارها و روش هايي گفته مي شود كه براي انطبقا مزد يا انتظارات گروه معين يا كل جامعه به كار مي رود. كه به صورت رسمي و غير رسمي اعمال مي شود. نظارت غير رسمي بر تائيد يا عدم تائيد كساني مبتني است كه در حول و حوش فرد قرار دارند و شخص ديدگاه آنها را درباره خود مهم تلقي مي كند،نظير اعضاي خانواده ،مدرسه،گروه همسالان و... اين نوع نظارت ؛مكمل و لازمه اجتماعي شدن موفقيت آميز فرد است. افراد در فرآيند اجتماعي شدن هنجارهاي اجتماعي را ملكه ذهن خود مي كنند و انها را به صورت بازتابي پيروي مي كنند؛در واقع اين پيروي به دليل ترس از مكشوف شدن رفتار نامناسب از سوي ديگران نيست؛ به دليل نوعي نظارت دروني همانند وجدان و ضمير ناخودآگاه است كه فرد را دلبسته هنجارهاي اجتماعي مي كند. سيستم امر به معروف و نهي از منكر نوعي نظارت اجتماعي غير رسمي است كه مي تواند از طريق خانواده مدرسه؛رسانه هاي گروهي اعمال شود و افراد را از گرايش به سوي انحرافات اجتماعي از جمله قاچاق زنان و گرفتار آمدن در دام قاچاقچيان باز دارد.

راهبرد اقتصادي

ايجاد فرصتهاي شغلي مناسب براي بانوان فاقد سرپرست مي توان با ارائه آموزش هاي فني و حرفه اي و همچنين آموزش صنايع دستي به قربانيان ؛درآمد اقتصادي مناسب و همچنين زمينه خود اشتغالي آنان را فراهم كرد. همچنين با توسعه مطالعات مربوط به رفع عوامل فقر از زنان؛مي توان از بروز ناهنجارهاي اجتماعي نظير قاچاق زنان جلوگيري كرد.

اختصاص بودجه براي قربانيان با تخصيص بودجه به قربانيان قاچاق؛مي توان در ارجاع مناسب و صحيح آنان به خانواده كمك كرد. همچنين با تامين فرصت هاي شغلي مناسب براي زنان؛جهت ارائه جايگزين هاي اقتصادي در مقابل ترك كشور انگيزه انها را به مهاجرت كاهش داد.

بالا بردن هزينه هاي اجتماعي-اقتصادي قاچاق زنان با سنگين كردن مجازات قاچاق زنان و كودكان ؛ از قبيل مصادره كليه اموال قاچاقچيان ؛حتي مصادره اموال بعضي از بستگان نزديك آنها و مجازات زندان هاي طويل المدت و ... به مبارزه قاطع چنين اعمالي پرداخت. همچنين مي توان با تشديد اقدامات امنيتي در مرزهاي كشور از قاچاق زنان به كشورهاي همسايه ممانعت ه عمل آوردو با تشديد فعاليت سازمان مبارزه با قاچاق در تمامي مرزهاي كشور از قاچاق زنان به كشورهاي همسايه ممانعت به عمل آورد و با تشديد فعاليت سازمان مبارزه با قاچاق در تمامي مرزهاي زميني و دريايي كشور و ايجاد كميته بين المللي مبارزه با قاچاق انسان ها با اين جرم بين المللي مقابله كرد.‌(ايران-شانزدهم فروردين 1384-اينترنت)

جعل شناسنامه براي بردن دختر جوان به دبي

پليس در جست و جوي ديگر متهمان قاچاق انسان است

با دستگيري اعضاي يك باند كه قصد داشتنددختر جواني را به صورت غير قانوني از كشور خارج كنند؛تحقيقات مامو.ران و قاضي پرونده براي بررسي احتمال خروج غير قانوني دختران ديگر از سوي متهمان به دبي آغاز شد. صفر خاكي داديار شعبه اظهار نظر دادسراي امور جنايي تهران در خصوص فعاليت اعضاي اين باند گفت: ((اين متهمان پس ازفريب دختري به نام ياسمين قصد داشتند او را به صورت غيرقانوني و به بهانه استخدام در يك شركت بزرگ از تهران به دبي منتقل كردند.))

صدور گذرنامه با شناسنامه جعلي:

چندي پيش دختر جواني به نام ويدا با مراجعه به شعبه پنجم بازپرسي دادسراي امور جنايي تهران و طرح شكايتي پرده از فعاليت اعضاي اين باند برداشت. اين دختر به بازپرس حسين توكلي گفت: ((مدتي پيش براي من فرصت سفري به خارج از كشور فرذاهم شد. وقتي به اداره گذرنامه رفتم و مداركم را تحويل دادم آنها ادعا كردند هفته پيش من درخواست صدور گذرنامه دادم كه تا چند روز ديگر آماده مي شود. من تاكنون به اداره گذرنامه مراجعه نكرده ام به همين دليل احتمال مي دهم فرد ديگري با هويت من براي خود تقاضاي گذرنامه داده است. )) با طرح اين شكايت به گروهي از ماموران پليس ماموريت داده شد كه بررسي هاي خود را آغاز كنند. ماموران با حضور در اداره گذرنامه ؛بررسي هاي گذرنامه صادر شده را آغاز كردند كه روشن شد فردي با يك شناسنامه جعلي با هويت ويدا(شاكي) به اين اداره مراجعه كرده و تقاضاي گذرنامه براي خود كرده بود. متهم همچنين عكس خود رابر روي شناسنامه شاكي چسبانده بود.

دستگيري دو متهم:

ماموران كه هيچ ردي از متهم نداشتند در اداره گذرنامه به كمين نشستند تا به محض ورود او براي تحويل گذرنامه اش او را دستگير كنند. پس از چهار روز دختر و پسر جواني براي تحويل گذرنامه به اين اداره مراجعه كردند و از سوي ماموران دستگير شدند. متهمان در ابتدا منكر داشتن هر گونه اطلاعي از ماجرا شدنداما در ابتدا منكر داشتن هر گونه اطلاعي از ماجرا شدند اما در ادامه دختر جوان لب به اعتراف گشود. اين دختر 24 ساله كه ياسمين نام دارد اظهار داشت: ((من تبعه كشور افغانستان هستم. مدتي پيش وارد ايران شدم و در تهران با پسر28 ساله اي به نام مهران دوست شدم. چند هفته از آشنايي ما نگذشته بود كه او پيشنهاد كار در دبي به من داد. او ادعا كرد كه دوستانش در دبي صاحب چند شركت بزرگ تجاري هستند كه من مي توانم در آنجا و با حقوق خوبي مشغول به كار شوم. من به دليل اينكه شناسنامه نداشتم و نمي توانستم گذرنامه بگيرم مهران گفت با كمك دوستانش مي تواند اين مشكل را هم حل نمايد. همراه او به خانه يكي از دوستانش به نام شهرام كه پزشك بود رفتيم. او از من مقداري پول گرفت و با كمك فرد ديگري كه در اداره ثبت احوال كار مي كند براي من شناسنامه تهيه كردند. با آن شناسنامه جعلي درخواست صدور گذرنامه جعلي دادم كه با ان موافقت شد.)) پس از اعترافات اين دختر ماموران شهرام و كارمند اداره ثبت احوال را بازداشت كردند كه در تحقيق از آنها نحوه صور شناسنامه جعلي براي اين دختر تبعه كشور افغانستان با استفاده از شناسنامه هاي باطل شده فاش شد. خاكي افزود: ((كارمند اداره ثبت احوال در اظهاراتش ادعا كرده است پس از گرفتن پول و عكس از ياسمين يكي از شناسنامه هاي باطل شده را از بايگاني برداشته و به جاي عكس صاحبش عكس اين دختر را روي آن مهمور كردم.))اين كارمند متخلف در قسمت ديگري از اعترافاتش اظهرا داشته ؛ پس از تهيه شناسنامه جعلي از روي آن كپي گرفتم و از مسئول يك دفتر خانه كه با من دوست بود خواستم كه برابر اصلبود آن را تائيد كند. با تائيد كپي شناسنامه براي ياسمين تقاضاي صدور شناسنامه المثني  باهويت ويدا را داديم كه با آن موافقت شد. ماموران سپس مسئول دفترخانه را احضار كردند كه او از موضوع جعلي بودن كپي شناسنامه اظهار بي اطلاعي كرد. بازپرس سپس با صدور قرار وثيقه براي دو تن از متهمان آنها را آزاد كرد. با توجه  به نحوه برنامه ريزي براي خروج ياسمين از سوي اعضاي اين باند و تشكيلات پيچيده و منظم متهمان براي صدور شناسنامه جعلي براي اين دختر ماموران احتمال مي دهند اعضاي اين باند در فريب دختران جوان و انتقال غير قانوني انها به خارج از كشور نقش داشته باشند. قاضي پرونده با بيان اين احتمال و روشن شدن نكات مبهم موجود در پرونده تحقياقت خود را براي پرونده آغاز كرد. (شرق-27/2/1384-شماره477)

گزارشي از مراكز بازپروري كشور:

وضعيت 485 زن آسيب ديده جنسي در سال 83

ايسنا: معاون  دفتر آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي كشور اعلام كرد : از ميان 485((زن آسيب ديده)) پذيرش شده در 20مركز بازپروري سازمان بهزيستي طي 9 ماهه اول سال83؛66 درصد بيكار ؛6درصد محصل؛6درصدشاغل به حرفه هاي كاذب و 7 درصد خانه دار و 13 درصد با ((تن فروشي))امرار معاش مي كنند. دكتر رضايي فر افزود:  از ميان زنان و دختران آسيب ديده 66 درصد زير 21 سال سن دارند-از اين تعدادحدود60درصد بين 15 تا 21سال و 6 درصد زير 15 سال هستند.-و 20درصد بين 21 تا 26 ساله اند . وي تصريح كرد :66 درصد افراد پذيرش شده در اين مراكز مجرد و 20درصد مطلقه و 10 درصد متاهل ؛ بيش از 2 درصد همسر فوت شده بوده و مابقي ازدواج موقت كرده اند.

وي بيشترين علت طلاق زنان مطلقه آسيب ديده جنسي را ((اعتياد همسر)) با 10درصد ؛بيماري رواني همسر4درصد؛عدم علاقه به همسر 4درصد و عدم تفاهم 3درصد و مابقي ((خشونت همسر)) و ((نارضايتي از مسائل جنسي)) و ساير موارد اعلام كرد. رضايي فر با اشاره به اين كه 72 درصد زنان ((آسيب ديده جنسي)) پذيرش شده  در اين مراكز درجاتي از اختلال شخصيت دارند ؛افزود : نتايج آزمون شخصيت اين دسته از زنان نشان داد كه28 درصد آنها سالم و 72 درصد آنها اختلال شخصيتي دارند و از اين تعداد 28 درصد مبتلا به افسردگي خفيف؛12 درصد افسردگي شديد و 18 درصد شخصيت ضد اجتماعي دارند. وي تصريح كر د: همچنين 80 درصد زنان آسيب ديده جنسي آزار جسمي\جنسي  يا عاطفي را در دوران كودكي تجربه كرده اند. وي همچنين 13 درصد اين زنان را داراي سابقه همجنس گرايي دانست. معاون دفتر آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي خاطر نشان كرد : به استثناي افرادي كه به دليل مشكلات روحي و رواني و حتي عقب ماندگي ذهني در جامعه رها شده و مورد سوءاستفاده قرار مي گيرند و يا دختران فراري كه به صورت خواسته و يا ناخواسته آلوده مي شوند؛ زناني هم به صورت حرفه اي در خيابان هاي تن فروشي مي كنندو در اين بين عده اي در قالب شبكه هاي زير زميني به روابط جنسي ناسالم مي پردازند. وي با بيان اينكه 30 درصد زنان آسيب ديده جنسي جذب شده در مراكز بازپروري طي 9 ماهه اول سال 83معتاد به مواد مخدر و الكل بوده اند ؛ افزود : 77 درصد اين زنان سابقه جرم داشته و 23 درصد بدون سابقه مجرميت هستند كه انواع جرم آنها 49 درصد رابطه نا مشروع ؛20درصد فرار از منزل و 17 درصد چند جرم با هم داشته اند. رضايي فر گفت: همچنين از نظر سابقه جرم در خانواده 50درصد بدون سابقه و 50 درصد باسابقه هستند كه از ميان اين سوابق 49 درصد اعتياد به مواد مخدر و 10 درصد قاچاق مواد مخدر و 15 درصد روابط نامشروع است. به گفته وي همچنين 78 درصد زنان اسيب ديده به لحاظ بهره هوشي عادي؛يك درصد تيزهوش و 17 درصد مرزي و 4 درصد عقب مانده ذهني اند. معاون دفتر آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي تصريح كرد : در خانواده 17 درصد زنان آسيب ديده جنسي سابقه بيماري رواني بوده است. وي با اشاره به دو نوع روابط جنسي ناسالم پنهان و بارز درلايه هاي جامعه افزود: امكان شناسايي  و برخورد مستقيم با روابط جنسي ناسالم پنهان كم است و از طرفي با روابط ناساالم مشهوددر لايه هاي بارز جامعه نيز بايد به فراخور وضعيت فرد؛نه به صورت قهري برخورد شود. وي با اشاره به اين كه 25 درصد زنان آسيب ديده نگهداري شده در مراكز بازپروري روستايي و 75درصد شهري هستند. گفت : 75درصد اين زنان براي اولين بار و 16 درصد براي بار دوم و 7درصد بار سوم و 2 درصد به دفعات بيشتر در مراكز بازپروري پذيرش شده اند. معاون دفتر آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي با اشاره به خدمات ارائه آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي با اشاره به خدمات ارائه شده به زنان آسيب ديده در مراكز بازپروري افزود: اين زنان در صورت نياز به درمان به لحاظ جسمي و روحي از خدمات درماني و روانشناسي و روانپزشكي سازمان بهزيستي بهره مند شده و بين 8 ماه تا حداكثر يك سال درمراكز بازپروري نگهداري و از خدمات مشاوره اي ؛آموزش مهارت هاي زندگي براي اشتغال برخوردار مي شوند. وي خاطرنشان كرد : حتي در صورت اصلاح زنان آسيب ديده جنسي درمراكز پس از ترخيص با مراجعه خود به محله قبلي به دليل وجود تقاضا در جامعه ؛نبود شغل و منبع درآمد و لذت هاي ظاهري سيكل معيوب ايجاد شده و خدمات سازمان بهزيستي در اين مراكز دچار نقصان مي شود. به گفته سازمان بهزيستي در اين مراكز دچار نقصان مي شود. به گفته وي برخورد با اين آسيب چند وجه دارد و بايد زير ساخت هاي آن در تمام زمينه هاي فرهنگي ؛اقتصادي اصلاح شود. هرچند اين آسيب ها هيچ گاه به صفر نرسند . معاون دفتر آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي برخورد قهري را درمان اين آسيب دانست و به ايسنا گفت: برخورد قهري و يا حتي يكسان با موارد مختلف اين آسيب ديدگان جنسي نتيجه معكوس داشته و موجب زيرزميني شدن ان مي شود. از سوي ديگر در صورتي كه چشممان را به ريو واقعيات ببنديم ؛ بسترش از سويي ديگر ايجاد مي شود لذا برخورد با اين مشكل نيازمند ديدگاه كلي نگر و منطقي است. رضايي فر با اشاره با اين كه قبل از سال 78 تعداد مراكز بازپروري زنان آسيب ديده ؛ 3تا4 مركز در استان تهران و خراسان فعاليت مي كردند؛گفت: اين مراكز هم اكنون به 21مركز افزايش يافته كه 3 مركز در تهران و 2 مركز در خراسان و مابقي در ساير استان ها قرار دارند. معاون دفتر  آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي در پايان آمار پذيرش زنان آسيب ديده در سال 79 را 761نفر ؛ درسال 80يك هزار و 530 نفر ؛ سال 81 يك هزار و 956 نفر و سال 82 يك هزار و 52 نفر اعلام كرد.

گزارشي تكان دهنده از تجارت كثيف:

عروسان يك شبه را چگونه به قصرهاي ثروتمندان عرب مي فرستند

((ترمينال جنسي)) عنواني است كه پايگاه قاچاق دختران و زنان جوان به كشورهاي ديگر داده اند در اين ترمينال دختران و زنان جوان را با وسوسه پولدارشدن و كسب درآمدهاي سرشار از ايران خارج و در كشورهاي آن سوي خليج فارس به باندهاي فساد و فحشا مي فروشند و آن ها نيز اين فريب خورده ها را براي رونق برم عشرتكده ها ي خصوصي ثوتمندان عرب ويا مراكز فساد عمومي مي فروشند. شبكه هاي فساد مزدوراني ا اجير كرده اند كه براي برخي از دختران عقدنامه هاي صوري جعل مي كنند و آنها را همراه با شوهران قلابي شان كه از عوامل خود آنها هستند بطور قانوني به آن سوي مرزهاي آبي و خاكي كشور انتقال مي دهند. يكي از اين دختران كه توسط پليس به ايران بازگردانده شده بود گفت: به علت مشكلاتي كه در خانواده داشتم از خانه فرار كردم . مدتها درتهران آواره بودم  و از ترس ولگردان نيمه شب در توالت هاي عمومي پارك مي خوابيدم تا اينكه زني سر راهم قرار گرفت و به بهانه پيدا كردن كار برايم مرا به اخانه اي برد كه چند دختر و زن جوان در آنجا نگهداري مي شدند. بعضي ازآنها را براي عيش و عشرت شبانه مردها به خانه هاي مختلف مي فرستادند. اما به من و چند دختر ديگر كاري نداشتند و وعده سفر به دبي و كسب درآمد زيادي مي دادند. تا اينكه يك روز ما ما را بطور قلابي به عقد چند مرد جوان در آوردند تا منع قانوني براي رفتن به خارج نداشته باشيم . براساس گزارش هاي بدست آمده قاچاق دختران و فروش آنها در كشورهاي مختلف سودآورترين قاچاق بعد از مواد مخدر است. برده فروشان معاصرمي گويند اين نوع قاچاق كم خطر تر و آسان تر از قاچاق مواد مخدر است و به همين خاطر هم رونق بيشتري دارد. يكي از دختران نجات يافته ايراني از مراكز فساد آن سوي خليج فارس در اعترافات خود در مراحل بازجويي  در دادگاه گفت: در بازار خريد و فروش جنسي دركشورهاي عربي حاشيه خليج فارس زنان سفيد پوست و دختران نوجوان اروپايي بيش از رنگين پوست ها قيمت گذاري مي شوند. و قيمت فروش آنها به باندهاي فساد و هرزگي تا يكصد هزار دلار نيز مي رسد. قيمت آن ها از وقت باكره گي به بعد پائين مي آيد  تا وقتي كه ارزش آنها درحد زنهاي خياباني شود. اين نجات يافته ادامه مي دهد دختران و زنان سفيد پوست اروپاي شرقي نيز توسط باندهاي قاچاق و يا به صورت جمعي و انفرادي كه به كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس آورده مي شوند كه البته به ندرت هم اتفاق مي افت  يكي از آنها جذب بازارهاي كار قانوني و فعاليتهاي اقتصادي شوند. يك زن 23 ساله روسي كه در دبي جذب بازار كار شده است  مي گويد: اينجا درآمدها سرشار است. من در روسيه در خانواده نسبتا فقيري زندگي مي كردم با چند دختر و زن جوان همشهري ام تصميم گرفتيم براي كسب و كار به دبي بياييم و مي خواستيم با خود فورشي اين كار رابكنيم. اما من شانس اوردم يك عرب عاشق من شد و من اكنون با درآمد خوبي كه دارمآنها

 هم زندگي مرفهي دارم و هم با فرستادن بخشي از درآمدم به روسيه خانواده ام را به رفاه و آسايش رسانده ام. البته من جزء خوش شانس ها بودم كه از هر ده هزار نفر تا براي يكي پيش مي آيد. اين زن مي گفت: درآمد خوب در فعاليت مشورع و غير مشورع باعث شده روز به روز بر تعداد زنان و دختران مهاجر روس و كشورهاي اروپايي كه به كشورهاي عربي سفر كنند افزوده شود و شما اين گونه زنان و دختران را متاسفانه در عشرتكده ها و كاباره ها و چه در بزم ها ي ثروتمندان عرب مي توانيد زياد ببينيد ولي متاسفانه دختران نوجواني كه در ايران و يا كشورهاي مختلف به دام قاچاقچيان مي افتند  و به مراكز فساد فحشا فروخته مي شوند و انها ديگر روي بازگشت به خانواده را پيدا نمي كنند اين دختران بي پناه ضمن سقوط به ورطه بدنامي در معرض بيماري هاي مختلفي و خطرناكي قرار دارند تا حالا چندين جوان به علت بيماري هايي چون ايدز و هپاتيت به كشورشان بازگردانده مي شوند.

يكي از دختران كه پس از فرار از خانواده در يكي از شهرهاي شمالي كشور توسط يك باند قاچاق به دبي منتقل يافته بود در بازگشت به كشور گفته است: در جريان فرار از خانه مثل بسياري از دختران فراري چون جا و مكان مناسب و پناهي نداشتم به تهران آمدم و به دام يك باند فساد افتادم كه توسط زن معروفه اي اداره مي شد و با قاچاقچيان در معامله بود.

وقتي قاچاقچيان مرا تحويل گرفتند همراه با هشت دختر ديگر از مرز خارج كردند تا به قول خود شغل مناسبي گيرمان بيايد. قاچاقچيان به ما گفته بودند  كه يك بيمارستان تازه تاسيس و يك مركز خدماتي احتياج به عده اي پرستار جوان و منشي نياز داردبه دبي كه رسيديم ما را به هتل بردند. سه روزي در انجا از ما نگهداري كردند تا اينكه شب چهارم يك مرد جوان عرب آمد . او سه نفر از ما را كه به گفته خودش ((زيباروي)) و ((خوش اندام)) و بوديم از ميان ما جمع كردذ . به بقيه دخترها گفتند شما قيافه ظاهري متناسب با كاري كه در نظر گرفته شده را نداريد . اگر مايليد شما را به كشورتان برگردانيم و گرنه مي توانيم شما را به يك كاباره براي كار معرفي كنيم. بعد ما را با كي اتومبيل شيك به يك مركز بزرگ فروش پوشاك بردند و پيراهن هاي شيك و كفش و وسايل مورد احتياج مان را خريداري كردند و بعد قرار شد عصر فردا راننده اي به سراغ ما بيايد و ما را به يك آرايشگاه بير. همان شب ما را به يك خانه مجلل يك پيرمرد ثروتمند عرب بردندتا در خدمت او و مهمانانش باشيم.

از همان شب فهميديم كه چه نقشه پليدي در سر قاچاقچيان و آن زن معروفه در تهران بوده است.

قاچاق زنان و  دختران استان هاي مرزي به پاكستان و افغانستان :

تحقيقات صورت گرفته در خصوص قاچاق زنان و دختران بيانگر اين واقعيت تلخ است كه زنان و دختران ساكن در استانهاي مرزي كشور توسط خانواده خود و يا همسرانشان به قاچاقچيان فروخته مي شوند و از آنجا كه توسط اين گروه ها براي كار در مراكز فساد كشورهايي چون افغانستان و پاكستان منتقل مي شوند.

كارشناس سازمان دفاع از قربانيان خشونت در گفتگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر با بيان اين مطلب گفت: يافته هاي اين تحقيق  كه با همكاري مركز امور مشاركت زنان و كميته سازمان دفاع از قربانيان خشونت در سال 82 و طي سفر به مشهد تهيه شده؛ بيانگر رايج بودن اين نوع از قاچاق زنان در استانهاي خراسان؛سيستان و بلوچستان و استانهاي همجوار با پاكستان و افغانستان است.

طيبه اسدي در خصوص شيوه كار قاچاقچيان اظهرا داشت : قاچاقچيان اين دختران و زنان را در خانواده هايي كه غالبا در شرايط نابسامان اقتصادي به سر مي برند شناسايي و با معرفي خود به عنوان اهالي زاهدان كه داراي مال و مكنتي هستند خواستگاري مي كنند  و پس از عقد آنها را به خانه هاي فساد در شهرهايي نظير كويته و كراچي و راولپندي براي كنيزي و روسپيگري اعزام مي كنند كه براساس يافته هاي اين تحقيق مناطق حاشيه نشين مشهد از مناطقي است كه اين پديده در آن كاملا به چشم مي خورد.

وي به ابعاد نگران كننده پديده فروش دختران توسط خانواده خود و يا شوهرانشان در شهرهاي مختلف مرزي اشاره كرد و افزود: مطابق بررسي ها قربانيان اولا هيچ آگاهي از قاچاق شدن خود نداشته اند و از آنجا كه ازدواج آنها به صورت صيغه شدن و ازدواج موقت بوده تنها چند روز پس از ازدواج همراه با اجبار و زور و تهديد و فريب به زاهدان و سپس پاكستان و افغانستان منتقل مي شوند.

اين كارشناس با بيان اينكه به گفته قربانيان عدم حفاظت و نگهباني از مرزهاي شرقي بدليل عمده براي سهولت كار قاچاقچيان بوده است ؛اظهار داشت : اغلب اين قربانيان در حالي به استشمار جنسي گمارده شده اند كه قاچاقچيان بخشي  از سود حاصل از اين كار را به خانواده انها پرداخت مي كردند. گفتني است سازمان دفاع از قربانيان خشونت يك تشكل غير دولتي است كه با سازمان هاي دولتي چون مركز امور مشاركت زنان بهزيستي نيروي انتظامي و اموزش و پرورش همكاري مي كند.