تحقیق درباره حجاب وعفاف

مقدمه :

انسان خليفه الله در زمين مي باشد، از آنچه خداوند به عنوان امانت در اختيار انسان قرار داده است، فطرت اوست که نيازهاي اساسي انسان را در بر دارد. از جمله نيازهاي انسان که در روانشناسي و علوم اجتماعي مورد بحث قرار گرفته است نياز زيبادوستي انسان است.

در عصر حاضر که جهانيان در تلاشند در عرصه ي تعليم و تربيت بهترين نسل را به دنيا عرضه کنند و بسياري ديگر نيز در تلاشند فرهنگ هاي ديگر را مسخ و فرهنگ  و تمدن خود را بر جهان مسلط سازند و به عبارتي ديگر در اين عرصه که تهاجم فرهنگي بيداد مي کند و استعمارگران در هر حال کوشش هاي بي ثمري داشته و نتوانسته اند مستعمرات از دست رفته ي خود را بازيابند، دست به تلاش هاي جديد مي زنند تا اذهان جوانان و نوجوانان را به سوي خود و جلوه هاي کاذبشان جذب کنند.

يکي از مقاصد استعمار فرهنگي در کشورهاي استعمارزده و از جمله در کشور ما ايجاد انحراف در بين جوانان مي باشد که از طريق نفوذ در تار و پود افکار، عادات، آداب و رسوم زندگي ملت هاي تحت سلطه و بخصوص قشر جوان سعي مي کنند تا جامعه را از اندرون در جهت مطلوب خويش پيش ببرند و فرهنگ اصيل آن ها را با انواع دسيسه ها و طراحي ها و هزاران حيله از دست آنان بگيرند و فرهنگ خاص خود را جايگزين آن نمايند تا بتوانند اين قشر را به زير سلطه ي فرهنگي خويش درآورند. از جمله مسائلي که در پايه هاي فرهنگي اصيل يک ملت مي تواند مؤثر باشد، سبک پوشش آن ملت است که اين موضوع خود در جامعه ي ما چشمگير است. (غلامعلي حداد عادل، 1372، ص 7)

در مسئله ي پوشش بايد فرهنگ ايراني و اسلامي احيا شود و نوجوانان و جوانان که سازندگان آينده کشور هستند باعث جاودان ماندن عقايد ايراني و اسلامي باشند. نياز به نوجويي و نوخواهي در کودک و نوجوان کاملاً مشهود است و ايشان براي ابراز شخصيت و جلب توجه دست به هر کاري مي زنند که گاهي در همه جا و مخصوصاً محيط مدرسه مناسب نيست. وظيفه ي اولياي مدرسه است که بهترين الگوي انساني را ترويج دهند و براي آن راه هاي مختلفي وجود دارد.

انسان اسلام خود را شريف تر از آن مي داند که به جسمش شناخته شود و وظيفه ي خود را خطيرتر از آن مي بيند که تنها به بدن نمايي و آرايش جسم بپردازد.

انسان، در همه ي بينش هاي معنوي و از جمله در اسلام، براي آن لباس به تن نمي کند که تن را عرضه کند، بلکه لباس مي پوشد تا خود را بپوشد. لباس براي او يک حريم است. به منزله ي ديوار دژي است که تن را از دستبرد محفوظ مي دارد و کرامت او را حفظ مي کند.

لباس براي آن است که تحريک جنسي را کم کند، نه آنکه بر قدرت تحريک بيفزايد. لباس «پوست دوم» انسان نيست بلکه «خانه ي اول» اوست.

انسان اسلام، کمال خود را در آن نمي بيند که تن خويش را چون کالايي تزيين کند و به راه اندازد و بفروشد، بلکه به جاي آنکه تن خود را به خلق بفروشد، جان خود را به خداي خويش مي فروشد.

برپايه ي همين رابطه ي تنگاتنگ فرهنگ و لباس است که مي گوييم: لباسي بايد بر تن نمود، که نمودار فرهنگ و بينش ما باشد و در تناسب و هماهنگي کامل با اعتقاد و ايمانمان. لباسي که نمايشگر استقلال فرهنگي ما و مظهر وفاداري و سرسپردگي ما به عقيده و آرمانمان و پرچم حرّيت و آزادگي مان باشد. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 15 و 16)

در اين پژوهش سعي مي شود با توجه به محدوديت ها نگرش دبيران و دانش آموزان آن ها نسبت به اجراي طرح لباس متحد الشکل در مدارس متوسطه مورد بررسي قرار گيرد تا با اجراي اين طرح در مدارس و ناديده گرفتن تفاوت هاي طبقاتي، مدارس جبهه ي مبارزه با تهاجم فرهنگي و پيشبرد دانش آموزان در جهت اهداف آنان و همچنين اهداف نظام آموزش و پرورش باشد.

بيان مسئله

ريشه ي بيشتر انحرافات ديني و اخلاقي نسل جوان را در لابه لاي افکار و عقايد آنان بايد جستجو کرد. فکر اين نسل از نظر مذهبي آن چنان که بايد راهنمايي نشده است، و از اين نظر فوق العاده نيازمند است.

اگر مشکلي در رهنمايي اين نسل باشد بيشتر در فهميدن زبان و منطق او و رو به رو شدن با او با منطق و زبان خودش است. و در اين وقت است که هر کسي احساس مي کند اين نسل، بر خلاف آنچه ابتدا به نظر مي رسد، لجوج نيست و آمادگي زيادي براي دريافت حقايق ديني دارد. (مرتضي مطهري، 1370، ص 13)

هدف آموزش و پرورش نخست پرورش الگوهاي اخلاقي برگزيده و صفات پسنديده ي انساني بر مبناي فطرت انسان است و پوشش و لباس يکي از مظاهر فطرت انسان است که انسان، به ويژه نوجوان خود را به اين وسيله بروز مي دهد و خودنمايي مي کند.

از آن جا که طبع و سليقه ي همه ي انسان ها يکي نيست براي ابراز غريزه ي زيبادوستي، طرق مختلفي را برمي گزينند و جنسيت، پايگاه اجتماعي، امکانات، بودجه و... را در طرز لباس پوشيدن مد نظر قرار مي دهند.

زماني از زندگي نوجوان و جوان در محيط آموزش و پرورش مدرسه مي گذرد، بايد ديد چگونه فرهنگ خانواده، اجتماع، اوضاع اقتصادي، سن، جنسيت، پايگاه اجتماعي- اقتصادي در انتخاب لباس مؤثر هستند؟

همچنين لباس چه تأثيري بر آموزش و بر نفوذ فرهنگ بيگانه دارد؟

در اسلام هميشه لباس ساده و مناسب براي بيرون از منزل سفارش شده است. شايد يکي از دلايل آن جلوگيري از انحراف زن و مرد و همچنين اسراف و هرج و مرج و فاصله ي طبقاتي باشد زيرا نياز انسان به زيبايي و لذت انسان از زيبايي سيري ناپذير است.

آيا اگر پسر و دختري در محيط جداگانه اي تحصيل کنند و فرضاً در يک محيط اگر درس مي خوانند دختران بدن خود را بپوشند و هيچگونه آرايشي نداشته باشند بهتر درس مي خوانند و فکر مي کنند و به سخن استاد گوش مي کنند يا وقتي که کنار هر پسري يک دختر آرايش کرده با دامن کوتاه تا يک وجب بالاي زانو نشسته باشد؟

حقيقت اين است که اين وضع بي حجابي رسوا که در ميان ما است و از اروپا و آمريکا هم داريم جلو مي افتيم از مختصات جامعه هاي پليد سرمايه داري غربي است و يکي از نتايج سوء پول پرستي و شهوت راني هاي سرمايه داران غرب است، بلکه يکي از طرق و وسايلي است که آن ها براي تخدير و بي حس کردن اجتماعات انساني و درآوردن آن ها به صورت مصرف کننده ي اجباري کالاهاي خودشان به کار مي برند. (مرتضي مطهري، 1370، ص 93)

با توجه به تفاسير فوق و با توجه به خصوصيات و صفات جوانان و نوجوانان و اينکه اين قشر فعال و حساس بايد در امر تحصيل هم کوشا باشند، گاهي کوچکترين مسئله، مشکل حادي در ادامه ي تحصيل آنها مي باشد.

در اين تحقيق با توجه به نظرسنجي از دانش آموزان دختر و دبيران آنها سعي مي شود اين مسائل مورد بررسي قرار  گيرد که به چه دليل گاهي اوقات ارزش هاي اجتماعي و اسلامي مورد پذيرش يا مسامحه قرار مي گيرد و اين مطلب را روشن نمايد:

ý    طرح لباس متحد الشکل چه مسائلي را در بر خواهد داشت و چه چيزهايي بر آن تأثير خواهد گذاشت؟

ý  آيا اجراي طرح لباس متحدالشکل، افت تحصيلي و همچنين ناراحتي هاي مربوط به موضوع را که برگرفته از پايگاه اجتماعي و اقتصادي مي باشد برطرف خواهد کرد يا نه؟

ý    آيا بين طرز لباس پوشيدن دانش آموزان و سن آنان تفاوت وجود دارد؟

ý    آيا دبيران و دانش آموزان با اجراي طرح لباس متحد الشکل موافقند؟

شايد يافتن پاسخ اين سئوال کمکي به دست اندرکاران آموزش و پرورش بکند تا از ميزان انحرافات اخلاقي و جنسي دانش آموزان کاسته شده و با اجراي اين طرح در مدارس و ناديده گرفتن تفاوت هاي طبقاتي، مدارس جبهه ي مبارزه با تهاجم فرهنگي و محل کسب دانش باشد.

اهميت و ضرورت مسئله ي پژوهش

اگر در ساعات تعطيلي مدارس به دانش آموزان دختر و پسر مخصوصاً دبيرستان با دقت نگاه کنيم، دانش آموزان را با لباس هاي متفاوت و رنگ ها و مدل هاي گوناگون مي توان مشاهده کرد، و گاهي اوقات تشخيص دانش آموز از غير دانش آموز در محدوده ي آموزشگاه غيرممکن است.

ضرورت ايجاب مي کند کساني که مي خواهند الگوسازي را ايجاد يا هدايت نمايند، روش موفق الگوسازي را بشناسند. الکسيس کارل فيزيولوژيست معروف فرانسوي پس از توضيحاتي درباره ي کيفيت پيدايش سلول نطفه مرد و تخمک زن و اشاره به اينکه وجود ماده براي توليد نسل ضروريست در آخر فصل مي گويد: «نبايستي براي دختران جوان نيز همان فکر و همان نوع زندگي و تشکيلات فکري و همان هدف ايده آلي را که براي پسران جوان در نظر مي گيريم، معمول داريم. متخصصين تعليم و تربيت بايد اختلافات عضوي و رواني جنس مرد و زن و وظايف طبيعي ايشان را در نظر داشته باشند و توجه به اين نکته اساسي در بناي آينده تمدن ما حائز اهميت است. (مرتضي مطهري، 1369، ص 195)

لازم به ذکر است يکي از نهادهايي که در واقع پس از خانواده نقش الگوسازي را دارد، آموزش و پرورش است، حال چه از نظر مسائل آموزشي در مدرسه باشد و چه از لحاظ دبيران که اين خود تأثير چشمگيري در دانش آموز دارد و از آن جا که دانش آموز حرف شنوي خاصي نسبت به دبير خود دارد و ظاهر او را مورد توجه قرار مي دهد، لذا در دوره دبيرستان احساسات دانش آموز تأثير خاصي بر وي مي گذارد پس با اين وجود، دبير بايد به جايگاه خود آگاهي کامل داشته باشد و دانش آموز حواسش باشد تا هر چيزي را به عنوان ارزش قرار ندهد و در واقع ارزش هاي جامعه خود را بشناسد. آموزش و پرورش مي تواند با تغيير و اصلاح نگرش و ارائه ي الگوهاي مفيد تأثير مسائل اجتماعي را کم رنگ تر و حتي آن را حل نمايد.

حال با توجه به مسايل فوق اين تحقيق مي تواند زمينه اي باشد براي اين که جوانان دبيرستاني ما ارزش خود را در جامعه بيابند و باور کنند و دبيران نيز نقش الگويي خود را از ياد نبرند. و بايد باور کنيم که جوانان محصل و حتي غيرمحصل ايراني از باهوش ترين ها هستند. جوانان محصل ما صاحب ايده و تفکر هستند و نبايد اجازه دا دکه ديگران افکارشان را به آن ها تزريق نمايند. اگر همه ي جوانان ايراني ارزش خود را بيابند و در مرحله ي دوم ارزش هاي جامعه اسلامي خود را، ديگر فرهنگ اصيل اسلامي و ايراني خود را با فرهنگ غرب عوض نخواهد کرد و آينده سازاني خواهند شد که خود الگوي براي نسل ديگر باشند.

تغيير لباس همواره پيامد تغيير يک فرهنگ است و تا انسان با فرهنگ خود وداع نکند، نمي تواند با لباس خود وداع کند. تا فرهنگ يک قوم را نپذيرد لباس آنان را به تن نمي کند. درست به همين دليل است که در احاديث ما آمده است که «هرکه خود را شبيه به گروهي سازد، هم از آن گروه است»

لباس هر انسان پرچم کشور وجود اوست، پرچمي است که او بر سر در خانه ي وجود خود نصب کرده است و به آن اعلام مي کند که از کدام فرهنگ تبعيت مي کند. همچنانکه هر ملتي با وفاداري و احترام به پرچم خود، اعتقاد خود را به هويت ملي و سياسي خود ابراز مي کند هر انسان نيز مادام که به يک سلسله ارزش ها و بينش ها، معتقد و دلبسته باشد، لباس متناسب با آن ارزش ها و بينش ها را از تن به در نخواهد کرد. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 12)

قرآن کتاب هدايت انسان به سر منزل سعادت و نيکبختي در دنيا و آخرت است. در اين کتاب انسان ساز آيات متعددي در ارتباط با حدود و احکام حجاب و پوشش اسلامي و نحوه اختلاط و ارتباط زنان و مردان آمده است. بخشي از آيه ي 31 سوره ي نور:

«...و به زنان با ايمان بگو چشم هاي خود را از نگاه هوس آلود فرو گيرند و دامان خويش را حفظ کنند و زينت خود را جز آن مقدار که ظاهر است، آشکار ننمايند و مقنعه هاي خود را بر سينه ي خود افکنند، و زينت خود را آشکار نسازند» (ستار هدايتخواه، 1375، ص 174)

پوشيدن لباس در رنگ هاي زننده و جلب نظر کننده در اجتماع، براي خانم ها چه صورت دارد؟

حضرت آيت الله اراکي:

بسمه تعالي. پوشيدن هر لباسي که جلب نامحرم کند حرام است.

حضرت آيت الله خامنه اي:

بسمه تعالي. هرگونه لباسي که بدن زن را از نامحرم بپوشاند کافي است ولي بايد از انتخاب رنگ با شکلي که باعث جلب نظر و انگشت نما شدن است خودداري نمايد. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 272)

صادق آل محمد (ص) مي فرمايد:

«لباس ظاهر نعمتي است از حضرت حق به سوي انسان که با آن عيوب و عورات آدمي پوشيده مي شود و اين لباس ظاهر «کرامت الهي» است که فرزندان آدم را به آن گرامي داشته، کرامتي که غيرآدمي زاد را به آن آراسته نفرموده است و اين لباس براي مردم مؤمن «وسيله ي اداي واجبات» خداست.

به هر حال شکر نعمت ايجاب مي کند که: اولاً لباسي بپوشيم که خداوند فرمان داده، ثانياً آنگونه باشيم که او مي پسندد و ثالثاً در آن راه که  مورد رضاي اوست، يعني در راه طاعت و فرمانبرداري او مورد استفاده قرار دهيم. (مرتضي عطايي، 1373، ص 32- ص 35)

با توجه به اهميت اين موضوع، و سفارش زيادي که در اسلام به آن شده است، در اين پژوهش نظرسنجي که از دبيران و دانش آموزان دختر به عمل خواهد آمد در زمينه اجراي طرح لباس متحدالشکل در مدراس مي باشد زيرا تحقيقات پيرامون مد و مدگرايي، حجاب و... زياد انجام شده است اما در رابطه با لباس مورد نظر جوانان و نوجوانان دختر تحقيقي ارائه نشده است. شايد با در نظر گرفتن سياست لباس متحدالشکل در مدارس بتوان، يکسان و يکنواخت نگريستن نظام آموزش و پرورش نسبت به همه ي افراد را محقق تر و بعضي از دانش آموزان را از ناراحتي هاي رواني رها ساخت. (در مقررات انضباطي دانش آموزان آمده است1) استفاده از کفش، لباس، جوراب ساده، اصلاح موي سر متناسب با شئون دانش آموزي براي پسران و رعايت حجاب مناسب براي دختران 2) رنگ مانتو، شلوار و مقنعه دانش آموزان دختر بايد ضمن توجه به شرايط سني و جغرافيايي از ميان رنگ هاي مناسب انتخاب شود 3) لباس دانش‌آموزان بايد از نظر دوخت و رنگ ساده و داراي ظاهري آراسته و متناسب با محيط آموزشي مدرسه باشد. (آئين نامه اجرايي مدارس، 1379، ص 43)

اهداف پژوهش

الف) هدف کلي

از آن جا که نظام آموزش و پرورش رايگان براي همه وجود دارد و همه به فراخور خود از آن بهره مي گيرند و گاه مسائلي از قبل اقتصاد بالا يا پائين، شغل، درآمد و... باعث مشکلاتي در امر آموزش مي باشد که شايد يکي از آن ها طرز لباس پوشيدن يا نوع لباس باشد، هدف از اين پژوهش «بررسي نگرش دبيران و دانش آموزان دختر مقطع متوسطه نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل در شهرستان نيشابور» مي باشد.

ب) اهداف جزئي

زماني در مدارس مسائلي هرچند کوچک اتفاق مي افتد که امر آموزش را تحت تأثير قرار مي دهد، به عنوان مثال به علت پايگاه اجتماعي و اقتصادي پايين در خانواده، دانش آموز از شخصيت متناسب برخوردار نيست و حتي خود را دست کم از ديگران مي گيرد، شايد اين امر خود يکي از دلايل افت تحصيلي باشد و برعکس دانش آموز ديگر، با پايگاه اجتماعي و اقتصادي سطح بالا تحت تأثير همين امر خود را از ديگري برتر مي داند و مشغوليت ذهني او نسبت به طرز و نوع لباس پوشيدن مشکلاتي را در برخوردها و ارتباط ها و حتي مسائل تحصيلي ايجاد مي کند، و اين امر ممکن است مشکلات رواني در حال يا آينده بر فرد و جامعه وارد سازد. با توجه به اين مطلب هدف هاي جزئي زير بيان مي شود:

1) بررسي تأثير سن دانش آموزان در نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل

2) بررسي تفاوت موجود بين نگرش دانش آموزان با رشته و پايه ي تحصيلي متفاوت در زمينه اجراي طرح لباس متحدالشکل

3) بررسي تأثير رشته ي تحصيلي دبيران در نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل

4) بررسي رابطه ي موجود بين سابقه ي خدمت دبيران و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل

5) بررسي تأثير ميزان تحصيلات دبيران بر نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل

فرضيه هاي پژوهش

با توجه به مسائلي که قبلاً در بيان مسئله، اهميت آن و همچنين اهداف پژوهش مطرح گرديد، حال فرضيه هاي زير را در اين رابطه (اجراي طرح لباس متحدالشکل) مطرح مي نماييم:

1) بين پايه ي تحصيلي دانش آموزان و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه وجود دارد.

2) بين نگرش دانش آموزان رشته هاي مختلف تحصيلي در مورد اجراي طرح لباس متحدالشکل تفاوت وجود دارد.

3) بين سن دانش آموزان و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه وجود دارد.

4) رشته ي تحصيلي دبيران در نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل مؤثر مي باشد.

5) ميزان تحصيلات دبيران در نگرش‌آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل تأثير دارد.

6) بين سابقه خدمت دبيران و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه وجود دارد.

7) بين سن دبيران و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه وجود دارد.

8) اجراي طرح لباس متحدالشکل تشخيص وضعيت اقتصادي دانش آموزان را دشوار مي سازد.

9) وضعيت اقتصادي (ميزان درآمد ماهيانه خانواده) در نگرش دانش آموزان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل مؤثر است.

نامگذاری متغیرهای موجود در فرضیه و انواع آن

 

متغيرهاي تعديل کننده

متغير تعديل کننده يک متغير ثانوي است که از نوع متغير مستقل مي باشد و محقق ميل دارد آن را کنترل و دستکاري کند تا مشخص شود آيا اين متغير روابط ميان متغير وابسته و مستقل را تحت تأثير قرار مي دهد يا نه؟ (خسرو رمضاني، 1381، ص 130)

در اين تحقيق وضعيت مذهبي، اجتماعي و اقتصادي متغير تعديل کننده در نظر گرفته  شده است، البته مهم ترين متغير تعديل کننده جنسيت مي باشد.

متغير مزاحم

متغيرهاي مزاحم که محقق از کنترل آن عاجز است شامل نوع مدارس با توجه به امکانات، تأثير شيوه ي تربيتي معلمان بر نگرش دانش آموزان خود، عقايد، افکار و انديشه هاي حاکم بر رفتار نوجوانان و جوانان و...

تعاريف نظري و عملياتي متغيرهاي فرضيه

الف) تعريف نظري و عملياتي متغيرهاي مستقل

1) پايه ي تحصيلي

پايه: هر يک از طبقات چيزي که بر آن بالا روند چون طبقات نردبان، درچه، پله، مقام، رتبه

(دکتر محمد معين، 1375، ص 695)

تحصيلي: دانش آموزي، اندوختگي، جمع آوري (محمد معين، 1375، ص 1038)

در اين تحقيق منظور کلاسي است که دانش آموز با توجه به رشته ي تحصيلي از نظر درجه و ميزان علمي در آن تحصيل مي کند. (کلاس اول- دوم- سوم)

2) رشته ي تحصيلي

رشته: امور يا اشياي به هم پيوسته و متوالي، هر يک از شاخه هاي مختلفي که در زمينه ي درسي و شغلي وجود دارد مثل روانشناسي، معماري و... (حسن انوري، 1382، ص 3629)

در اين پژوهش رشته هاي تحصيلي دانش آموزان به 4 گروه ادبيات و علوم انساني، رياضي و فيزيک، علوم تجربي و کارودانش تقسيم شده است.

3) سن دانش آموزان

سن: مقداري که از عمر شخص گذشته باشد، تعداد سالهايي که از عمر يک فرد مي گذرد. (محمد معين، 1376، ص 1924)

در اين پژوهش منظور تعداد سال هايي است که از عمر يک دانش آموز دبيرستاني مي گذرد که با گزينه سن در فرم نظرخواهي، قابل سنجش است و شامل 4 گزينه ي 15- 16- 17و 18 سالگي است.

4) رشته ي تحصيلي دبيران

رشته تحصيلي: زمينه خاصي که فرد در آن زمينه علم آموخته و مي آموزد و فن مربوط به آن زمينه يا رشته را فرا مي گيرد. (کاظم بني اسدي، 1382، ص 8)

در اين پژوهش منظور محقق از رشته ي تحصيلي دبيران رشته هاي الهايت، علوم اجتماعي، ادبيات فارسي، انگليسي، شيمي، فيزيک، رياضي، تربيت بدني، الکترونيک و کامپيوتر مي باشد. که در فرم نظرخواهي از آنان خواسته شده است.

5) ميزان تحصيلات دبيران

ميزان: mizan- مقياس- مقدار- اندازه (محمد معين، 1375، ص 4493)

تحصيلات: جِ تحصيل- ميزان سواد يا دانش شخص را ميزان تحصيلات گويند. (کاظم بني اسدي، 1382، ص 8)

در اين تحقيق منظور محقق از ميزان تحصيلات دبيران ميزان سواد و دانش آنان با توجه به مدرک مي باشد که به 3 سطح ليسانس، فوق ليسانس و فوق ديپلم تقسيم شده است.

6) سابقه خدمت دبيران

سابقه: مؤنث سابق- پيشين- مجموعه ي اعمال گذشته ي شخص. (محمد معين، 1376، ص 1782)

خدمت: کار کردن براي کسي- مأموريت- سابقه خدمت: مدت خدمت گذشته ي کارمندان و خدمتگزاران دولت (محمد معين، 1375، ص 1402)

در اين پژوهش منظور سنوات خدمت دبيران است که مشغول به کارند و با گزينه سابقه خدمت در فرم نظرخواهي دبيران بررسي و مشخص مي شود.

7) سن دبيران

سن: يعني تعداد سال هايي که از عمر يک فرد مي گذرد. (کاظم بني اسدي، 1382، ص 9)

در اين پژوهش منظور از سن دبيران، مقداري است که از عمر آن ها مي گذرد که حداقل سن دبيران 25 و حداکثر سن آن ها 50 سال در نظر گرفته شده است.

8) اجراي طرح لباس متحدالشکل

اجرا: ejra- روا کردن امري به مرحله ي عمل گذاشتن حکمي که قطعيت يافته است، از گفتار به کردار آوردن (محمد معين، 1375، ص 147)

طرح: tarh- پهن کردن- نقشه ي اولي چيزي را کشيدن، مطرح شدن لايحه ي قانوني، به ميان درافکندن سخني يا مسئله اي را. (محمد معين ،1376، ص 2219)

لباس: lebas- آنچه که بر تن پوشند، جامه ي پوشاک، شرم (محمد معين، 1375، ص 3554)

متحدالشکل: يکي شونده ظاهر، به هم پيوسته، يکسان از نظر ظاهر (محمد معين، 1375، ص 3791)

در اين پروژه منظور پياده کردن نقشه و طرح لباس يکسان (اونيفرم) در مدارس متوسطه است. در اين پروژه منظور از لباس متحدالشکل در مورد دانش آموزان دختر مقطع متوسطه، لباسي است که تنوع رنگ نداشته (فقط رنگ هاي مشکي، قهوه اي، سورمه اي) و حداقل اندازه ي آن تا روي زانو باشد. اين طرز پوشش الگوي مناسب پوشش ايراني و  اسلامي را رواج داده يعني پوشش تمام بدن به جز وجه و کفين که مقنعه، مانتو و شلوار مد نظر است.

9) وضعيت اقتصادي

وضعيت اقتصادي: موقعيت اقتصادي، منظور ميزان درآمد در طي ماه، روز، هفته (کاظم بني اسدي، 1382، ص 8)

در اين تحقيق منظور از وضعيت اقتصادي، ميزان درآمد ماهيانه هر خانواده در طي ماه است که به 4 سطح (کمتر از 200هزار تومان/ بين 350-200 هزار تومان/ بين 500-350 هزار تومان/ بيش از 500 هزار تومان) تقسیم شده است .

ب) تعريف نظري و عملياتي متغيرهاي وابسته

1) نگرش دانش آموزان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل

نگرش: نظر، نگاه (غلامحسين صدري افشار، 1381، ص 3354)

دانش آموزان: d-amuz. دانش آموزنده، آنکه علم آموزد، شاگرد دبيرستان (محمد معين، 1376، ص 1490)

اجراي: از گفتار به کردان آوردن، به مرحله ي عمل گذاشتن حکمي که قطعيت يافته است. (محمد معين، 1375، ص 147)

طرح: انداختن، گستردن، به ميان درافکندن سخني يا مسئله اي را، نقشه ي اولي چيزي را کشيدن (محمد معين، 1376، ص 2219)

لباس متحدالشکل: براي متحدالشکل در زبان فارسي اصطلاح معين و خاصي وجود ندارد ولي در اصطلاح عمومي عنوان «اونيفرم» در مواردي که گروهي با لباس مشابه و هماهنگ ظاهر مي گردند به کار برده مي شود.

اين مسئله امروزه هماهنگ کردن لباس هاي سربازي، آموزشگاه ها، مدارس و... و يا برحسب اقتضاي انواع مشاغل و حرفه هاي مختلف در جهان عموميت دارد.

اونيفرم به لباس يکسان و متحدالشکلي اطلاق مي شود که گروهي، قشري، يا صنفي از مردم آن را به تن کرده است. (کاظم بني اسدي، 1382، ص 20)

در این پژوهش منظور از نگرش ، دیدگاه ، نظر و برداشت پاسخ گویان نسبت به لباس متحد الشکل و اجرای این

سياست در مدارس است که با توجه به سئوالات پرسش نامه قابل سنجش و بررسي مي باشد.

در اين پژوهش منظور از دانش آموزان، محصلين مقطع متوسطه دبيرستان هاي دخترانه شهرستان نيشابور مي باشد که در رشته هاي مختلف تحصيل مي کنند.

در اين پروژه منظور ازلباس متحدالشکل، لباس يکسان و مشابه در مورد دانش آموزان دختر دبيرستاني است، لباسي که تنوع رنگ نداشته و حداقل اندازه ي آن تا روي زانو باشد. اين طرز پوشش الگوي مناسب پوشش اسلامي يعني پوشش تمام بدن به جز وجه و کفين را رواج مي دهد و شامل مقنعه، مانتو و شلوار است.

ساير متغيرهاي وابسته نيز همين تعاريف را دارند.

در اينجا لازم مي دانم تعريفي از لغات زير ارائه دهم:

دبير: آنکه در دبيرستان تدريس مي کند، معلم متوسطه: دبير رياضي، شيمي و... (حسن انوري، 1382، ص 3009)

درآمد ماهيانه: مقرري و وظيفه اي که هر ماه يک بار به خدمتگزار و کارمند دهند، شهريه (محمد معين، 1375، ص 3743)

تشخيص: tasxis تميز دادن چيزي را از ديگري، بازشناختن (محمد معين، 1376، ص 1085)

مد: mod: روش و طريقه ي موقت که طبق ذوق و سيليقه ي اهل زمان طرز زندگي، لباس پوشيدن و... را تنظيم کند. (محمد معين، 1375، ص 3957)

 ادبيات تحقيق (پيشينه ي تحقيق)

الف) پيشينه ي نظري

ب) پيشينه ي عملي

 

 

 

 

 

 

 

جامه هاي مهيج، پوشش اسراي شهوت است و پوشش ديني لباس آزاد زنان هميشه تاريخ بوده است. تو نيز عطر حجاب بر تارک تاريخ بيفشان که فرشته هاي حجاب طلايه داران پاکي و نجابتند.

مقدمه

حجاب و به عبارت ديگر رعايت شئونات اسلامي از جمله مسائل و موضوعات مهم فرهنگي است که در تمام اديان آسماني بدان توصيه و در مکاتب و انديشه هاي غيرديني نيز به فراخور از آن سخن به ميان آمده است. امروزه جامعه ي اسلامي با تأسف بسيار- شاهد بروز انديشه هاي ظاهر فريب- حساب شده و مخربي است که با تجهيز و به کارگيري امکانات فرهنگي، تبليغي، سياسي، اجتماعي و... تلاش در از هم گسستن اين اصل و باور اجتماعي دارند.

ترديدي نيست که بد حجابي زنان و مردان نيز نه تنها ره آورد نوانديشي نبوده که کانالي است در انتقال ضد ارزش ها و نابهنجارهاي ديکته شده ي دشمنان اين باور اصولي به جامعه ي اسلامي.

واقعيت اين است که منشور جاويدان اسلام که گوياي جامعيت اصول ارزشي انساني است، حجاب و پوشيدگي را به عنوان دژي محکم در مواجه با مفاسد، انحرافات و بي بند و باري هاي اخلاقی و جنسي معرفي و مسلمانان را خصوصاً و جامعه ي ارزشي انساني را عموماً به اين مهم ترغيب و توصيه نموده است.

شکي نيست که بي اقبالي و عدم رعايت اين اصول و ارزش هاي انساني در معاشرت هاي اجتماعي، زمينه فروپاشي ارزش هاي انساني، اجتماعي، خانوادگي، شخصيتي و ده ها اصل ارزشي ديگر را فراهم خواهد آورد.

حقيقتاً اسلام به عنوان جامع ترين اديان آسماني، اهتمام فراوان به امکانات بالقوه ارزشي در فرد و جامعه داشته و رهنمودهاي متقن و لازم را در اين خصوص بيان و با زبان مفسرين معصوم وحي گويا و آشکار ساخته است به اعتقاد آزادانديشان انديشمند، توجه و عمل به اين منشور الهي مي تواند زمينه تکامل و وصول به کمالات الهي انساني را فراهم آورد. (ستار هدايتخواه، 1375، ص1)

جاي بسي تأسف است که اکثريت قريب به اتفاق بنگاه هاي خبري اعم از خبرگزاريها، مطبوعات، ماهواره ها و... در اختيار اين طيف از شيادان و دشمنان فضيلت هاي انساني است که براي بر هم زدن اين بنيان، از هيچ تلاشي فروگذار نمي کنند و در واقع ترديد، شک و تعلل در پوشش و حجاب اسلامي و ده ها توجيه نابخردانه، ثمره ي اين انجمن ناميمون جهاني است و اين زنگ خطري است که سال هاست به صدا درآمده و اين باور را زير سئوال برده است. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 2)

فلسفه و ضرورت هاي پوشش و حجاب اسلامي

به رغم پندار برخي ساده انديشان، گرايش به لباس و پوشيدگي، عملي صرفاً تفنني که برخاسته از غريزه ي تنوع طلبي آدميان باشد، نبوده و نيست بلکه ريشه در حکمت ها و مصالح فردي، اجتماعي، خانوادگي، روحي و رواني و اعتقادي فراواني دارد.

1) لباس پوشيدن از اختصاصات انسان ها است:

در ميان تمامي حيوانات تنها حيواناتي که از بدو آفرينش و آغاز زندگي بر روي کره خاکي خويشتن را مستور داشته و لباس بر تن نموده، انسان بوده است.

قرآن کريم و ساير متون ديني نيز مويد اين نظريه است که آدم ابوالبشر و همسرش حوا، چه آن هنگام که در بهشت به سر مي بردند، و پس از هبوط بر روي زمين، لباس بر تن داشتند.

تحقيقات تاريخي و باستان شناسي، نشان مي دهد که آدميان نخستين نيز همواره نوعي لباس از برگ درختان يا پوست حيوانات و... بر تن داشته اند.

بدين ترتيب مي توان ادعا کرد که يکي از وجوه تمايز انسان با ساير حيوانات و يکي از ويژگي هاي آدمي پوشيدن لباس بوده «و مي توان لباس پوشيدن را شأني از شئون انساني دانست، که به اندازه ي طول تاريخ بشر سابقه و به قدر پهنه ي جغرافيايي امروزين گسترش داشته و دارد.» (غلامعلي حداد عادل، 1372، ص 5)

هماهنگونه که مسکن گزيدن نيازي ضروري براي آدميان بوده، «لباس پوشيدن» نيز از نيازهاي اوليه ي او بوده است. از مجموع تحقيقاتي که به عمل آمده مسلم شده که لباس، دست کم پاسخگوي سه نياز آدمي است: يکي اينکه او را از سرما، گرما و برف و باران حفظ مي کند، ديگر اينکه در جهت حفظ عفت و شرم به او کمک مي کند و بالاخره به او آراستگي، زيبايي و وقار مي بخشد.

لباس آدمي را مي توان از يک لحاظ به مسکن او تشبيه کرد، آن را مي توان خانه ي اول هر کسي دانست. لباس، خانه ي اختصاصي تر انسان است. چون هر فرد نخست در لباس خود سکونت دارد و بعد در خانه اش و از اين قرار است که مي توان گفت همه ي ما به جهت لباسي که بر تن داريم، خانه بوشيم. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 6)

2) لباس و پوشش خواسته ي فطري آدميان است:

ميل به پوشيدگي ريشه در فطرت آدمي دارد و حجابگرايي بازگشتي به فطرت اصيل انساني خويش است.

معيار «فطري بودن يا نبودن عملي، انطباق يا عدم انطباق، با مسير کمال الهي است.» (حسن صدر، 1342، ص 53)

هر خواسته و گرايشي که آدمي را در اين مسير ياري رساند و او را به جانب مرتبه ي کمال و قرب الهي سوق دهد گرايشي فطري است و حجاب گرايي، بي ترديد از چنين ويژگي برخوردار است.

قرآن کريم در تبيين جريان خلقت و ترسيم چهره ي زندگي آدم  و حوا در بهشت به آيه ي شريفه ي «... چون از آن درخت تناول کردند، زشتيهاشان آشکار گرديد و بر آن شدند که از برگ درختان بهشت خود را بپوشانند. اعراف آيه 22

به موجب اين بيان، خوردن ميوه ي ممنوعه توسط آدم و حوا، صرف نظر از فلسفه و حکمت آن در نظام آفرينش نخستين تحولي که در آن ها به وجود آورد، اين بود که آن ها را در حرم «ستر» و «عفاف» ، با حقيقت «برهنگي» روبه رو کرد و بلافاصله با برگ درختان بهشت شروع به پوشيدن خود نمودند. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 3)

3) لباس نعمت، کرامت و وسيله ي طاعت است:

يکي از پرارزش ترين نعمت هايي که خداوند به انسان ها عطا فرموده و در آيات متعددي با ذکر اين نعمت بر‌آدميان منت نهاده است، نعمت لباس و پوشش تن است. نعمتي که چون بني آدم در آن غرق است همچون ساير نعمت ها قدرش را نمي شناسد. نعمتي که در ميان موجودات خاکي تنها به انسان اختصاص يافته است و آدمي با آن خود را از آفات و سرما و گرما حفظ نموده و آن را مايه ي زينت و زيبايي خويش قرار داده، و به وسيله ي آن عفت و عورت خويش را پاس داشته است.

خداوند در آيه ي 81 سوره ي نحل از جمله نعمت هايي که به قصد «تسليم و اطاعت» بندگان، بدانها انعام فرموده است، لباس هايي که بدن را از سرما و گرما و آفات جنگ محافظت مي نمايد، برمي شمارد. و در سروه ي اعراف آيه 26 در مقام امتنان بر آدميزادگان مي فرمايد:

«اي فرزندان آدم، ما بر شما لباسي که زشتيها و عورت شما را بپوشاند، و زينت بخش شما باشد، فرو فرستاديم.»

راستي با توجه به وضعي که انسان دارد و با توجه به موقعيتي که در ميان موجودات زمين و بلکه موجودات عالم، انسان دارد، اگر از نعمت لباس ظاهر محروم بود چه مي کرد؟ و چه صحنه اي در زندگي داشت؟

جريان حيات ارزشمند و اصيل او به کجا مي کشيد؟

لحظه اي فکر کنيد و بگوييد! که اگر ميدان زندگي که داراي همه چيز است، تنها از لباس ظاهر خالي بود مسئله ي پاکي ها و فضايل چه مي شد؟ و آيا نسيم تربيت جاي وزيدن داشت؟

يک بار ديگر در اين آيات و روايات دقت کنيم! و بينديشيم که تاکنون با لباس هايي که در اختيار ما قرار گرفته چه برخوردي داشتيم و از آن ها در چه راهي استفاده کرديم، براي چه به دست آورديم و براي که پوشيديم و براي چه به تن کرديم؟ آيا به لباس خود به عنوان نعمت حضرت دوست نظر کرديم، آيا به خاطر او به دست آورديم و به خاطر او پوشيديم؟ و در مقام قدرداني و تشکر از او برآمديم، و اين لباس ظاهر را مقدمه ي به دست آوردن لباس باطن قرار داديم. و در اين لباس به تواضع حرکت کرديم، يا دچار کبر و خوشحالي زودگذر شديم؟

به هر حال شکر نعمت ايجاب مي کند که: اولاً لباسي بپوشيم که خداوند فرمان داده ثانياً آنگونه بپوشيم که او مي پسندد و ثالثاً در آن راه که مورد رضاي اوست يعني در راه طاعت و فرمانبرداري او مورد استفاده قرار دهيم. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 4- ص6)

4) تأثير لباس بر باطن انسان

«ظاهر آدمي همواره دست اندرکار نقش زني بر باطن اوست، بسياري از حالات باطني سايه اند، و صاحب سايه، دست و پا و حرکت و نگاه و صوت و سخن و ساير امور ظاهري آدمي است. هر بذري در پوست خود کشت کنيد، ثمرش را در دل خواهيد چيد. هر رفتار يا گفتاري که بر جوارح آدمي نمودار شود، آهنگ باطني خواهد انگيخت»

يک نوع لباس ممکن است در آدمي حالت خشوع و خضوع پديد آورد، و لباس ديگري، حالت کبر و غرور را برانگيزد. لباسي ممکن است مايه ي «غفلت» شود و لباس ديگري عامل «تذکر».

توصيه هاي مکرري که در روايات و تعاليم ديني به دقت در انتخاب نوع و جنس و اندازه و رنگ لباس شده است، در همين راستا است.

صادق آل محمد (ص) در بيان بهترين و برترين نوع لباس مي فرمايد:

«و بهترين لباس تو، لباسي است که ترا از خداوند عزيزت غافل ننمايد، بلکه لباس وسيله اي باشد، که ترا بنده اي شاکر و ذاکر و مطيع قرار دهد، و مايه ي تقرب تو به درگاه دوست گردد.» (ستار هدايتخواه، 1375، ص 6- ص 8)

5) لباس هر کس معرف فرهنگ اوست:

نحوه و گونه ي «لباس پوشيدن» هر کس، نشانگر نحوه ي «انديشيدن» اوست. نوع و کيفيت لباسي که هر فرد بر تن مي پوشد، در ارتباط مستقيم با نوع و نحوه ي تفکري است که در سر مي پروراند. چرا که همواره تن از سر فرمان مي گيرد و رفتارهاي بروني، نشأت گرفته از «باورهاي دروني» افراد است.

ازاين روي مي گوييم لباسي که هر کس بر تن مي کند با طرز نگرش او به عالم و آدم، تناسب و همخواني دارد. پوشش ظاهري هر انساني، بيانگر اعتقاد دروني اوست و حتي در ميان معتقدان به يک فرهنگ، مي توان ميزان اعتقاد هر کس را از روي لباسش حدس زد.

لااُباليگري در لباس نشانه ي لااباليگري در «عقيده» و «عمل» است و بر عکس تقيد و تعبّد در نحوه لباس پوشيدن، نشانه ي تقيد و تعبّد به مباني ديني و عقيدتي است.

در هر جامعه نوع و کيفيت لباس زنان و مردان، علاو ه بر آنکه تابع شرايط اقتصادي و اجتماعي و اقليمي آن جامع است قوياً تابع جهان بيني و ارزش هاي حاکم بر فرهنگ آن جامعه و حتي مبين و آئينه ي آن جهان بيني است.

رابطه لباس و فرهنگ به اندازه اي قوي است که وقتي که خارجي غربي وارد محيطي مي شود، نخستين علامتي که او را مي شناساند، همان لباس اوست، گويي انسان ها با لباس خود با يکديگر صحبت مي کنند و هر کس به زبان لباس خويش، خود را معرفي مي نمايد که من کيستم، از کجا آمده ام، و به چه دنيايي و چه فرهنگي تعلق دارم...»

لباس انسان تابع فرهنگ جامعه ي اوست و سپس سليقه ي خود او. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 10)

6) حجاب و آرامش رواني

«دل» آدمي همواره در گرو ديدني هاي «ديده ي» اوست. آنچه را که ديده مي بيند، دل نيز ياد مي کند و در پي به دست آوردنش، طرح مي ريزد و برنامه اجرا مي کند.

بسياري از خيالپردازي هاي روح و گاه پريشان حالي و آشفتگي درون آدمي، ناشي از مشاهدات عيني اوست، گاه با يک نگاه، پرنده ي هوسران خيال از شاخه اي به شاخه اي ديگر پريده و سر از ناکجاآباد در مي آورد. بي جهت نبوده که برخي خواسته اند، خنجري پولادنیش بسازند و بر ديده زنند تا دل از قيد و بند خيالات نابجا و ناصواب، آسوده و آزاد گردد. از آن طرف، دل آدمي در مقابل ناديده ها و ناشنيده ها و امور مستور از سمع و بصر، بي تفاوت و غافل است و پرنده ي خيال آسوده در جايگاه خويش آرميده است.

بر پايه ي اين تجربه ي ساده و همه کس آزموده مي گويم که پوشيدگي زن و حجاب داري او آرامش رواني و آسودگي خيال مردان را در پي دارد و در هر جامعه اي که چنين آرامشي حاکم شود، زمينه ي سعادت و تعالي افراد فراهم تر خواهد بود. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 22- ص 23)

7) حجاب و فعاليت هاي اجتماعي

در همه ي جوامع هرگاه زنان خواسته اند به طور جدي در صحنه ي فعاليت هاي اجتماعي وارد شوند «سادگي» و «پوشيدگي» را به عنوان دو نياز اساسي در اين راستا درک کرده اند و خودآرايي و برهنگي را که زمينه ساز چشم چراني و هوس پروري و مزاحمت آفريني مردان هرزه بوده است به عنوان مانع کار و فعاليت جدي خويش تشخيص داده و به شدت از آن پرهيز داشته اند. اصولاً يک اصل عرفي و عقلي است که براي حضور فعالانه در صحنه ي کار و عمل بايد لباس کار که از سادگي و پوشيدگي لازم براي محافظت بدن در برابر آسيب هاي طبيعي و غيرطبيعي برخوردار است بر تن نمود و پوشيدن لباس هاي فاخر و پر زرق و برق و سر و وضع آرايش کرده، با کار و فعاليت جدي و ثمربخش منافات دارد. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 33)

8) حجاب امانت خدا و حق الهي است:

برخلاف تصور و پندار کوته بينان و ساده انديشان، رعايت حجاب و پوشش اسلامي از حقوق شخصي و فردي نيست تا فرد آزادانه و بي هيچ قيد و بندي هرگونه که خواست لباس بپوشد، بلکه حجاب حقي از جانب خدا بر گردن زنان و مردان است، چرا که سرمايه ي عفت و گوهر نجابت امانتي است که خداوند نزد زنان و نيز مردان به وديعت نهاده، بر اين اساس زنان امينان الهي هستند، که بايستي نهايت دقت و همت را در حفظ اين امانت مبذول دارند، مردان نيز بايد آنان را در نگاهباني و حراست از اين امانت الهي، يار و مددکار باشند. (ستار هدايتخواه، 1375، ص44- ص45)

9) حجاب تضمين کننده ي سلامت اخلاقي جامعه:

پوشيدگي و حجاب زنان تأثيري مستقيم بر سلامت روحي و اخلاقي جامعه دارد. به هر ميزان که در جامعه گرايش به سمت حجاب شدت و فزوني داشته باشد، به همان ميزان جامعه از نظر اخلاقي رو به سلامت و پاکي مي رود، و بالعکس هر اندازه از حجاب و پوشش و عفت روي گردان شوند، به همان اندازه سلامت اخلاقي جامعه به مخاطره مي افتد. به تعبير ديگر حجاب و پوشيدگي زنان با مفاسد و بيماري هاي اخلاقي نسبت عکس دارد يعني هر قدر فرهنگ حجاب داري و حجاب گرايي گسترش يابد، دامنه ي مفاسد و انحراف هاي اخلاقي کوتاه تر و محدودتر مي شود. «زن با پذيرش حجاب اسلامي، بزرگترين و ارزنده ترين خدمات را به خانواده، وجدان ما و بالاخره جامعه مي کند. زيرا اخلاق و پاکي و فضيلت را رونق و رواج مي بخشد»

(دکتر بهشتي، 1386 ، http://www.daneshnameh.roshd.ir)

10) ضرورت حجاب و پوشيدگي از ديدگاه روانشناسي:

اين تنها دين و احکام ديني نيست که رعايت حجاب و پوشش را براي زنان لازم مي شمرد، بلکه دانش نوين بشري پس از قرن ها، نيز پي به حقانيت اين قانون الهي برده و بر لزوم و ضرورت آن مهر صحت و تأييد زده است.

يکي از روانشناسان در اين زمينه مي گويد:

«صرف نظر از فرهنگ، دين يا محيط اجتماعي، مستوري زنان ريشه اي عميق در روان آدمي دارد و بسيار بيش از آن چه در سلامت اخلاقي ديگران مؤثر باشد، با فطرت زنان هماهنگ و براي بلوغ رواني و تعيين هويت کامل انساني آنان ضروري است. کساني که علت تفاوت در پوشش مردان و زنان را نشاني از برتري جويي مردان يا دليل نابرابري حقوق زن و مرد، و يا نشانه اي از اسارت زنان مي دانند، ازاين حقيقت غفلت کرده اند که ضروريات بلوغ رواني مردان و زنان در مرحله اي از يکديگر جدا شده و برخلاف تبليغات عمومي «پوشش» مناسب براي زنان به تفاوت مراحل رشد رواني آنان باز مي گردد و ريشه در فطرت انسان دارد.

متأسفانه بي توجهي به اين حقيقت قبل از همه بيشترين خسارت را متوجه زنان مي کند و آنان را از رشد به مرحله ي بلوغ انساني و تعيين هويت باز مي دارد. اما تأمين اغراض سياسي و منافع سوداگرانه، گويا مصلحتي غير از سود و سياست نمي شناسد» (ستار هدايتخواه، 1375، ص 56)

11) حجاب و جذابيت زن:

رسول گرامي اسلام در تمثيل زيبايي زن را به شاخه ي گلي تشبيه فرمودند: «المرئه ريحانه» يک معناي اين تشبيه اين است که همان سان که گل تا زماني که در پوششي چون کاسبرگ از انظار رهگذران مستور است، از دستبرد گل چينان و ساير حوادث نيز محفوظ مي ماند، و به علاوه طراوت و شادابي خويش را حفظ مي کند. ولي هرگاه از اين پوشش به درآمد و در رهگذر عابرين به خودنمايي پرداخت، در معرض انواع و اقسام حوادث و آفات و آسيب هاي طبيعي و غيرطبيعي قرار خواهد گرفت و ديري نمي پايد که طراوت و شادابي خود را از کف داده و بر اثر دست به دست شدن و ساير عوامل رو در پژمردگي و پرپرشدن نا بهنگام مي نهد. زن نيز موجودي است که آفريدگار حکيم لطافت ها و ظرافت هاي گل گونه را در او به وديعت نهاده است و به تعبير پيامبر اکرم (ص) شاخه اي گل است مادام که در پوشش حجاب قرار گيرد، طراوت و شادابي و طبعاً جذابيت خويش را نيز پاس مي دارد، اما آنگاه که اين پوشش و محافظ را از خويش فرو نهد، دست هاي تجاوزگر به سوي اين گل ها دراز مي شود و چه بسا در عنفوان جواني به پژمردگي و بي نشاطي بگرايد. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 64- ص 65)

12) حجاب سدي استوار در برابر استعمار:

استعمارگران براي تسلط بر هر ملتي نخستين کارشان تغيير بيروني ترين لايه ي فرهنگ آن ملت يعني تغيير لباس و پوشش آن ملت بوده است.

در تاريخ استعمار مي خوانيم که براي ورود به کشورها مي کوشيدند تا از طريق عوامل سرسپرده يا فريب خورده ي خود نخست مردم آن کشور را از لحاظ لباس و ظاهر همرنگ خويش نموده، آنگاه ساير برنامه هاي استعماري خويش را به اجرا درآورند.

در اين ميان کساني که به مبارزه عليه سلطه ي بيگانه و حضور نامشروع استعمارگران برخاستند، همان ها بودند که حاضر نشدند لباس بيگانه بر تن کنند، و کساني که تن به سلطة بيگانه دادند و بلکه مروّج آن بودند، همان ها بودند که قبل از همه لباس بيگانه بر تن کردند. فرانتس فانون در کتاب انقلاب الجزاير مي نويسد:

«هر چادري که دور انداخته مي شود، افق جديدي را که بر استعمارگر ممنوع بود در برابر او مي گشايد و بدن الجزايري را که عريان شده است، تماماً به او نشان مي دهد، و پس از ديدن هر چهره ي بي حجابي، اميدهاي حمله ور شدن اشغالگرده برابر مي شود. هر چادري که مي افتد و هر چهره اي که به نگاه نامحرم اشغالگر عرضه مي گردد، برگردان اين معني است که الجزاير به انکار وجود خويش آغاز کرده و هتک ناموس را از جانب اشغالگر پذيرفته است».

آنگاه در زمينه ي نقش حجاب در استعمارزدايي مي نويسد:

«زني که بيرون را مي بيند و خود ديده نمي شود، خود به خود محروميتي را بر استعمار تحميل مي کند.»

و دليل آن را چنين ذکر مي کند:

«اين ديدن يک طرفه است؛ و طرف مقابل، نمي تواند او را ببيند، و زني که ديده نمي شود، تسليم نمي گردد و خود را عرضه نمي کند.» (ستار هدايتخواه، 1375، ص69- ص70)

13) حجاب فرمان خداوند و نشانه ي تقوا است:

اگر هيچ حکمت و مصلحتي در پوشيدگي زن نبود، و اگر هيچ ضرورتي رعايت حجاب را ايجاد نمي نمود، تنها فرمان خداوند کافي بود تا مؤمنان معتقد را به رعايت دقيق اين فریضه برانگيزد. زيرا اطاعت خداوند همواره برترين انگيزه براي بندگان باتقوا است.

زني که سر در چمبر طاعت و بندگي حق آورده، و مهر و محبت مولا را نقش جانش نموده، هرگز حاضر نيست به هيچ بهايي تار مويي از خويشتن را به بيگانه بنماياند، و يا برخلاف فرمان مولا عضوي از اعضاي خويش را در معرض ديد نامحرم باقي بگذارد.

آري زن مسلمان اين آيات خدا را با گوش جان شنيده که:

«بايد مقنعه هايشان را بر گريبان هايشان بيفکنند»!

«بايد با لباس هاي گشاد سراپاي اندامشان را بپوشانند»! از اين روي از بدحجابي و پوشيدن لباس هاي تنگ و چسبان و بدن نما به شدت متنفر است. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 74)

پوشش اوليه ي آدم و حوا

آدم عليه السلام پس از يک توقف کوتاه در بهشت که نصف روز از روزهاي آخرت بود، به کوه نور در کشور هند و حوا به جدّه پياده شدند. پس از پايان هجران و مفارقت که به وصال منتهي مي شد، برهنه و عريان بودند خداوند امر کرد يکي از هشت جفت قوچي که از  بهشت به ايشان عطا کرده بود ذبح کنند سپس حوا پشم آن را رشت، با دست ياري آدم از تابيده هاي آن يک جامه بلند براي آدم و يک پيراهن و روسري جهت حوا بافته شد، بدين وسيله بدن انسان هاي نخستين پوشیده گرديد و از برهنگي و شرمندگي آن نجات يافت (مرتضي مطهري، 1373، ص 18)

پوشش در تمدن سومري و ايران

يکي از باستان شناسان، لباس مردم سومري را که حدود سه هزار سال قبل از ميلاد زندگي مي کرده اند، چنين ترسيم مي کند: زنان روپوشي از روي شانه چپ بر بدن خود مي انداختند و مردان پوشش خود را به کمر مي بستند و نيمه بالاي بدنشان برهنه مي ماند، ولي با پيشرفت تمدن، لباس هم بلندتر شد تا جايي که همه ي بدن خود را تا گردن مي پوشاندند. بنابراين با توجه به شواهد مزبور مي توان گفت که سرما و گرما علت اصلي اختيار پوشاک نبوده بلکه علت آن، حيا و پوشاندن شرمگاه بوده است حتي در زمان ايران باستان به تصاويري از بانوان ايراني برمي خوريم که علاوه بر لباس بدن، خود را با چادري که شبيه به چادر زن امروز ايران است مي پوشاندند. (مرتضي عطايي، 1373، ص 14)

آغاز بي حجابي در ايران

روز 17 دي سال 1314 شمسي که قرار بود روز جشن فارغ التحصيلي دانشسراي عالي باشد، علي اصغر حکمت وزير معارف وقت به رضاشاه پيشنهاد کرد که همراه با اعضاي خانواده سلطنتي بي حجاب در اين مراسم شرکت جويند. رضاشاه که از قبل به علي اصغر حکمت دستور آماده سازي بي حجاب نمودن زنان مسلمان را داده بود، و نيز در ماه تير همان سال واقعه ي خونبار مسجد گوهرشاد رخ نموده بود، اين پيشنهاد را تمکين نموده و در روز موعود در دانشسراي تربيت معلم با اعضاي خانواده ي سلطنتي به طور کاملاً بي حجابي شرکت نمود و بدين ترتيب رفع حجاب از زنان مسلمان از طرف رئيس قدرت حکومت به گونه اي کاملاً رسمي اعلام گرديد و در پي آمد اين روز دولت، همه ي تلاش خويش را مصروف بي حجابي نمودن زنان مسلمان کرد. (مرتضي عطايي، 1373، ص 23)

کلاهي که غربيها سر ما گذاشتند

دو خياط به شهري وارد شدند و پادشاه را فريفتند که ما در فن خياطي استاديم و بهترين لباس ها را که برازنده ي قامت بزرگان باشد مي دوزيم. اما هنر ما اين است که مي توانيم لباسي براي پادشاه بدوزيم که فقط حلال زاده ها قادر به ديدن آن باشند و هيچ حرام زاده اي آن را نبيند.

خياط ها پول و زر و سيم را گرفتند و کارگاهي عريض و طويل داير کردند و دوک و چرخ و قيچي و سوزن را به راه انداختند و بدون آنکه پارچه، نخ، طلا و نقره اي صرف کنند، دست هاي خود را چنان استادانه در هوا تکان مي دادند که گفتي مشغول دوختن لباس اند. روزي پادشاه نخست وزير را به ديدن لباس نيمه کاره فرستاد. اما صدر اعظم هرچه نگاه کرد چيزي نديد، از ترس آنکه مبادا ديگران بفهمند که او حلال زاده نيست، با جدّيت تمام زبان به تعريف لباس و تمجيد از هنر خياطان گشود و به پادشاه گزارش داد که کار لباس به خوبي رو به پيشرفت است.

مأموران عالي رتبه ي ديگر هم به تدريج از کارگاه خياطي ديدن مي کردند و پس از آنکه با نديدن لباس به حرام زادگي خود پي مي بردند، در تأييد کار خياطان و توصيف لباس بر يکديگر سبقت مي گرفتند تا بالاخره نوبت به خود پادشاه رسيد، پادشاه هم چيزي نديد و پيش خود گفت معلوم مي شود فقط من يکي در ميان اين همه حلال زاده نيستم، او هم با کمال ديرباوری و ناراحتي، ناچار وجود لباس و زيبايي و ظرافت آن را تصديق کرد و در مقابل آينه ايستاد تا آن را به تن او اندازه کنند.

خياطان حقه باز پس مي رفتند و پيش مي آمدند و لباس موهوم را به تن پادشاه راست و درست مي کردند و آن بيچاره لخت ايستاده بود و از ترس سخن نمي گفت و ناچار دائماً از داشتن چنان لباسي اظهار مسرّت نيز مي نمود. سرانجام قرار شد جشني عظيم در شهر به پا شود تا پادشاه جامه ي تازه را بپوشد و خلايق همه او را در آن لباس ببينند. مردم نيز با آنکه هيچ کدامشان لباس بر تن پادشاه نمي ديدند، از ترس تهمت حرام زادگي غريو شادي سر داده بودند و لباس جديد را به پادشاه تبريک مي گفتند.

ناگاه کودکي از ميان مردم فرياد زد: اين که لباس به تن ندارد اين چرا لخت است؟

کم کم يکي دو بچه ي ديگر هم همين حرف را تکرار کردند و بعضي از تماشاچيان با ترديد حرف را براي هم نقل کردند و ديري نگذشت که جمعيت يک پارچه فرياد زد که چرا پادشاه لخت است و چرا ....

اينک تمدن غرب چنين وانمود مي کند که مي خواهد براي انسان لباس بدوزد اما در حقيقت به جاي آنکه لباس بر تن او کند، او را برهنه ساخته است و هيچ کس جرأت نمي کند فرياد برآورد که لباسي در کار نيست و حاصل اين همه مد و پارچه و چه و چه، برهنگي انسان است. همه مي ترسند که مبادا خياطان حقه بازي که زر و سيم را برده اند و مي برند آنها را به ناپاکي در اصل و نسب متهم کنند.

(غلامعلي حداد عادل، 1372، ص73- ص74)

اولين زن بي حجاب در ايران

قره العين، اولين زني است که در تاريخ معاصر ايران بر اساس دستورالعمل يک مکتب استعماري پوشش از روي و تن برگرفت و در اجتماع مردان ظاهر گشت و با اين اقدام گستاخانه، اولين سنگ بناي بي حجابي در ايران را در جامعه ي اسلامي ايران به جا گذاشت، او از مکتب بهائيت پيروي مي کرد. اين آغازي بودن بر تهي نمودن زن مسلمان از هويت ديني خود. (مرتضي عطايي، 1373، ص45- ص46)

سخني از حجه الاسلام قرائتي در مورد حجاب

شما جنس مرغوب را در کادو مي پيچيد، روي تلويزيون پارچه مي اندازيد، کتاب قيمتي را جلد مي کنيد، طلا و جواهرات را ساده در دسترس قرار نمي دهيد. بنابراين جلد و حجاب نشانه ارزش است.

خداوند براي چشم که ظريف است و خطرات آن را تهديد مي کند حجاب قرار داده. حجاب باعث تمرکز فکر مردان که بخش عمده ي توليد جامعه به دست آنان است، مي گردد.

بايد دانست که حجاب مانع توليد نيست، بزرگترين صادرات ايران بعد از نفت، قالي است که توليدش به دست زنان باحجاب است.

دنيا انقلاب اسلامي ايران را با حجاب بانوان مي شناسد و ابرقدرتها از اين نشانه ي پرارزش انقلاب آنقدر هراس دارند که چند دختر مسلمان را با پوشش اسلامي بر سر درس تحمل نمي کنند (مرتضي عطايي، 1373، ص53- ص54)

مدل و شکل پوشاک

شکل و نوع لباس از مسائل قابل توجه است، که چگونه دوخته شده و چه طرحي داشته باشد. چرا که از لحاظ رشد جسمي و قدرت سلامت بدن، بين وضع پوشاک و سلامتي و طول عمر، رابطه مستقيم وجود دارد.

شکل لباس از لحاظ بهداشتي در حفظ و تأمين سلامتي، يا برعکس به خطر انداختن آن، مي تواند مؤثر باشد، که اساس امر را در اين سه موضوع مختلف زير تشکيل مي دهد، که از لحاظ تأمين رفاه و سلامتي و طول عمر بشر اثر مستقيم داشته و لذا در انتخاب فرم و شکل پوشاک بايد بدان توجه نمود:

- عملکرد تنفس پوستي در تأمين سلامتي

- عملکرد آزادي جريان خون در تأمين سلامتي

- عملکرد حذف فعاليت هاي رواني و عصبي غيرارادي در تأمين سلامت

اما فراموشي اصول و پيروي از هر فرم و مدي باعث شده است که امروزه بشر بدون در نظر گرفتن جنبه هاي مفيد و مضر، به صورت کلي از هر مد و فرمي استقبال نمايد،بدون اينکه براي رفاه و سلامتي خود ارج و اهميت قائل شود. (کاظم بني اسدي، 1382، ص18)

بي حجابي از عوامل افت تحصيلي و آموزشي

يکي از پيامدهاي سوء و ناگوار بدحجابي و ابتذال در پوشش و يکي از نمونه هاي بارز رکود فعاليتها، افت تحصيلي و آموزشي در ميان دانش آموزان دختر و پسر است.

«مطالعات دانشمندان تربيتي نشان داده، مدارسي که در آن دختر و پسر با هم درس مي خوانند، کم کاري، عقب افتادگي و عدم مسئوليت به خوبي مشاهده شده است.» زيرا «بدحجابي» مشغوليت دختران را فزوني مي دهد، تلاش هاي آنان را به سوي شناخت مدل هاي گوناگون آرايش موي سر و تقليد از مدل هاي متنوع سوق مي دهد. و وقت زيادي از فرصت هاي مطالعه را مصروف آرايش ها و آراستگي هاي سر و صورت و لباس مي نمايد، مقدار زيادي از وقت آنان نيز به سخن گفتن درباره ي اينگونه امور و طريقه ي دسترسي و تهيه ي البسه و لوازم آرايش، ولو به قيمت گران و به طريق نامطلوب مي گذرد. ارتباط هاي دوستانه با دانش آموزان علاقه مند به اين گونه امور ايجاد مي شود و معلوم است که در چنين مجمعي با اين ويژگي ها درباره ي چه مواردي صحبت مي شود؟ يعني آيا در بحث ها و ارتباط هاي کلامي آنان، نوع آرايش و مد لباس و رنگ بيشتر جاي دارد يا پرداختن به مباحث درسي؟

دختري که در يک روز موهاي سر خود را ممکن است چند نوع آرايش کند، آيا مي تواند فرصتي براي مطالعه داشته باشد؟ از سوي پسران دانش آموز که دوران بحراني بلوغ را سپري مي کنند، ممکن است ساعت ها در کوچه ها و خيابان ها پرسه بزنند تا شايد مزاحمتي براي دختري با اين اوصاف فراهم آورند، و از پس آن چه بسا آراستن ها وقت بيشتري را به خود اختصاص دهد.

از سويی تأمل در چگونگي ارتباط و برخورد مجدد با دختر مورد نظر، ساعت ها مشغولشان مي دارد. و به اين طريق درس و مطالعه در پيش آنان قدر و منزلت خود را از دست مي دهد و در نتيجه افرادي سرخورده و  بي هدف و سرانجام «ناخوانده نقش مقصود ازکارگاه هستي» از آب در مي آيند. بنابراين پدران و مادراني که خواهان پيشرفت و تکامل روحي و علمي فرزندان خويش هستند، بايستي به آنان آموزش هاي لازم را در ارتباط با مسئله ي پوشش و آداب نگاه کردن بدهند. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 102- ص 104)

بي حجابي و ميل به خودنمايي بيماري رواني است.

چنانکه پيشتر هم اشاره شد از ديدگاه روانشناسي آدمي در مسير تکامل خويش مراحل و دوره هاي مختلفي از رشد را پشت سر مي گذارد، و هر مرحله از دوران رشد نيازهاي ويژه اي را مي طلبد، چنانچه در هر دوره اين نيازها به نحو مطلوب و از مجراي صحيحي برآورده نشود، شخص دچار بيماري رواني «توقف شخصيت» شده و تا پايان عمر در طلب نيازهاي آن مرحله از دوران رشد است و نيز گفته شد که چنانچه دختران در مرحله ي چهارم رشد که همان مرحله ي گیرندگي و گيرندگي فعال است، دچار عارضه ي توقف شخصيت گردند ميل به خودنمايي و جلب توجه ديگران در آن ها تا پايان عمر باقي مي ماند. بر پايه ي اين حقيقت علمي مي گوييم ميل به خودنمايي و برهنگي حاکي از بيماري رواني است.

بنابراين مرد يا زني که لباس تنگ و چسبيده و کوتاه و بدن نما مي پوشد، تا بدين وسيله نقاط محرک بدن خود را بهتر جلوه دهد، مرد يا زني که لباس هاي مخصوص از نظر فرم و رنگ پوشيده تا از اين نظر موجبات تحريک چشم چران ها را فراهم سازد و بالاخره کساني که با پشت پا زدن به کليه ي قيد و بندهاي انساني آزادانه اندام خويش را در اختيار ديدگان شهواني چشم چران ها قرار مي دهد، و نظاير اينها بايد خود را بشناسند و بدانند که به مرض خطرناک رواني دچار گشته اند که اگر در صدد درمان آن برنيايند، عوارض ناگواري در پي خواهد داشت. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 122- ص124)

آثار سوء و خطرات بي حجابي از ديدگاه پزشکي

علاوه بر زيان هاي اخلاقي، اقتصادي و اجتماعي که از دستاوردهاي ناميمون و پليد پديده ي بي حجابي است، از ديدگاه علم پزشکي و بهداشت فردي نيز اين پديده ي شوم، عواقب وخيم و ناگواري در پي دارد که در اينجا فهرست وار به پاره اي از‌ آن ها اشاره مي شود و طالبان مي توانند به کتاب مفصل در اين زمينه به ويژه کتاب «اولين دانشگاه و آخرين پيامبر» مراجعه نمايند.

1) چاق شدن ران هاي لخت

2) پيدايش سنگ کيسه اي صفراء

3) التهاب مثانه

4) پيدايش ترشحات زنانه

5) ازدياد تمايلات غيرطبيعي جنسي

6) يقه ي تنگ بر شريان هاي گردن فشار مي آورد.

7) لباس تنگ بر هر نقطه که فشار آورد، سبب ابتلا به بيماري هاي پوستي مي شود.

8) سرماخوردگي و عوارض آن در زنان بي حجاب بيشتر است.

9) پاره اي از جوانان براي اينکه «مد روز» بپوشند، البسه ي خارجي دست دوم و چندم را مي خرند که نوعاً آلوده و مشکوک به نظر مي رسد.

10) و خطرناک تر از همه بيماري هولناک و درمان ناپذير ايدز که جزء جديدترين دستاوردهاي بي حجابي است. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 132)

ابتذال در پوشش و مدپرستي ضرورتي براي ادامه ي حيات غرب و سرمايه داري

نظام سرمايه داري غرب براي ادامه حيات سياسي و اقتصادي خويش، نيازمند بازار مصرف هرچه بيشتر براي توليدات خود بوده است، ولي تحقيق اين امر دو شرط اساسي داشت:

اول: اينکه محظورات سياسي وجود نداشته باشد.

دوم: تقاضا وجود داشته باشد، يعني کالاهاي توليد شده در جهان سوم خريدار داشته باشد. براي تحقيق شرط اول به قدرت نظامي، سياسي متوسل شده و به منظور تحقق شرط دوم، وابستگي فرهنگي را در کشورهاي مورد نظر تعميق نموده و با تحميل عادات و طرز فکر  و طرز زندگي و قالب هاي غربي کوشيدند براي توليدات و مصنوعات کارخانه هاي خود تقاضا ايجاد نمايند.

استاد شهيد مرتضي مطهري در مقدمه کتاب «مسئله ي حجاب» مي نويسد:

بدون شک پديده ي «برهنگي» بيماري عصر ما است. دير يا زود اين پديده به عنوان يک «بيماري» شناخته خواهد شد.

اگر مي خواهيد ببينيد کار برهنگي در غرب به کجا رسيد، اين قسمت از نامه ي يکي از هنرپيشگان معروف جهان (چارلي چاپلين) را به دخترش، که به قول خودش چهل سال مردم روي زمين را خندانده است، بخوانيد:

«... برهنگي بيماري عصر ما است. من پيرمردم و شايد حرف هاي خنده آور بزنم اما به گمان من تن عريان تو بايد از آن کسي باشد که روح عريانش را دوست مي داري.» (مرتضي مطهري، 1370، ص5)

برهنگي و ابتذال در پوشش انحراف از فطرت است.

فطرت کمال جوي و تعالي طلب آدمي، چون بي حجابي و بدن نمايي را مانع تکامل معنوي و تعالي روحي خود مي بيند، از آن گريزان و بيزار است.

اما هرگاه چراغ روشني بخش فطرت با تند باد هوا و هو سها فرو ميرد، و چهره ي تابناک اين آينه ي حق نما، با زنگار تربيت سوء و آموزش هاي غلط پوشانده شود، قباحت آن از نظرها محو مي گردد و از آنجا که اين پديده، اشباع گر خواسته هاي حيواني و برآورنده ي خواهش هاي نفساني منحرفان از فطرت انساني است، نه تنها از آن گريزان نيستند بلکه آن را ارزش و محبوب مي شمارند و هرگاه در کشاکش حوادث روزگار ناگاه پرده از چهره ي فطرت فرو افتد و آن چراغ ديگر بار روشني و فروغ خداداد خويش را بازيابد، از گذشته ي گناه آميز خويش شرمسار گشته و چونان هنرپيشگاني، يکبار ديگر حجاب اسلامي و پوشش فطري خويش را بر همه ي نام و نشان ها ترجيح داده، رجعتي مقدس به فطرت خويش را آغاز مي نمايد. (ستار هدايتخواه، 1375، ص 149)

علل و عوامل بي حجابي و ابتذال در پوشش

الف) استعمار و استکبار خارجي

ب) رشد نظام سرمايه داري

ج) مستبدین بدين داخلي

د) مسلک هاي استعماري

ه) روشنفکران غربزده

و) جريان ها و گروهک هاي ضد انقلاب و معاند

ز) عدم آگاهي و ناآشنايي با احکام پوشش و لباس.

ح) تعليم و تربيت نادرست

ط) اقلّيت هاي مذهبي

ي) ضعف هاي اعتقادي و اخلاقي

س) بدآموزي برنامه هاي تلويزيوني و فيلم هاي سينمايي و مطبوعات

ع) عوامل رواني

ف) عوامل اقتصادي و اجتماعي (ستار هدايتخواه، 1375، ص151- ص172)

کيفيت پوشش

قرآن کتاب هدايت انسان به سرمنزل سعادت در دنيا و آخرت است. در اين کتاب انسان ساز آيات متعددي در ارتباط با حدود و احکام حجاب آمده است.

بر اساس بخشي از آيه ي 31 سوره ي نور:

زينت هاي زنان 2 نوع است: زينت هاي نهان و زينت هاي آشکار

پوشيدن نوع اول واجب است، اما پوشيدن نوع دوم واجب نيست.

همه ي مفسران و علماء اتفاق نظر دارند که طبق اين آيه زنان بايد بدن و موي خود را از نامحرم بپوشانند. بنابر اين آيه زنان حق ندارند زينت هايي را که معمولاً پنهان است آشکار سازند. هرچند اندامشان نمايان نشود، و به اين ترتيب آشکار کردن لباس هاي زينتي مخصوصي را که در زير لباس هاي عادي يا چادر مي پوشند، مجاز نيست چرا که قرآن ظاهر ساختن چنين زينت هايي را نهي کرده است.

در ادامه آيه به زنان دستور مي دهد که «آن ها بايد مقنعه هاي خود را بر روي سينه و گريبان خويش قرار دهند».

فقهاي اسلام گفته اند: از اين آيه مي توان استفاده کرد که پوشيدن صورت بر زن واجب نيست، زيرا از آن صحبتي به ميان نيامده و تنها از پوشش سر و گريبان صحبت شده است.

حدود پوشش و حجاب اسلامي

به طور کلي با دقت در آيات و روايات و آراء فقها، مي توان گفت که حجاب و پوشش زن مسلمان بايد داراي 3 ويژگي باشد:

نخست: اينکه تمام اعضاي بدن از فرق سر تا ناخن پا (به جز دست ها تا مچ و گردي صورت) را بپوشاند.

دوم: تمام برجستگي ها و پستي و بلندي بدن زن را بپوشاند، به طوري که حجم بدن زن نامشخص باشد.

سوم: توجه نامحرم را به خود جلب نکند و تحريک آميز نباشد.

بر اساس ويژگي اول؛ هر لباسي که در آن قسمتي از بدن زن آشکار باشد، ولو چند تار مو، يا چند سانتي متر بالاتر از مچ و يا پاها و لباس ها و جوراب هاي نازکي که بدن در زير آن ها پيداست، روسري هايي که قسمتي از زير چانه يا گردن را نمي پوشاند و... از دايره ي حجاب اسلامي خارج است.

بر اساس ويژگي دوم؛ لباس هايي که برجستگي هاي بدن را نشان دهد و حتي جوراب هاي ضخيمي که حجم ماهيچه هاي بدن را نشان دهد، در صورت تهيیج آميز بودن از محدوده ي حجاب اسلامي بيرون است.

و بر اساس ويژگي سوم: هر نوع پوشش و رفتار يا گفتار عشوه آميز و محرک و يا رنگ و مدل لباس يا آرايش و عطر و يا آشکار کردن زيور آلات که سبب جلب نظر نامحرم مي گردد، حرام و از دايره ي حجاب اسلامي خارج است.

همين جا لازم است به اين سئوال پاسخ داده شود که: آيا همه ي مانتوییها  بي حجابند؟

يا انکه فقط با چادر بر سر کردن حجاب اسلامي تأمين مي شود؟

در پاسخ بايد گفت: اصولاً در اسلام اسم مانتو، چادر و... ملاک نيست، هر لباسي که ملاک هاي سه گانة پيشين را دارا باشد، مصداق حجاب اسلامي است. هر نامي که مي خواهد داشته باشد.

(ستار هدايتخواه،1375، ص 174- ص 196)

رنگ پوشاک

رنگ لباس در قبال دخالت علل و عوامل مؤثر حاد و محسوس ديگري از نظر رفاه حال و تأمين سلامتي و اعتدال جسمي و روحي، ظاهراً مؤثر و مهم به شمار نمي آيد ولي مطابق اصول تأثير رواني رنگ ها در انسان و عکس العمل هاي حياتي، اين تأثيرپذيري در اين مورد نيز صادق است.

از نظر رواني پوشاک سفيد مانند نور و روشنايي اثر محرک عمومي در انسان داشته و از عوامل مؤثر در ايجاد سرور و انبساط خاطر بوده و مفرّح و دلگشاست و به همين لحاظ است که باز هم به طور تجربي و در بسياري از موارد به جهت ضرورت و برحسب موقعيت هاي شغلي و حرفه اي، بشر روحاً و فطرتاً ترجيح داده است که از پوشاک سفيد استفاده کند.

به طور کلي از نظر اسلام، بهترين رنگ براي لباس، در درجه ي اول رنگ سفيد و سپس رنگ هاي ديگر است.

اسلام به جهت اهميت خاصي که به روابط زن و مرد قائل شده است، در باب پوشاک نيز، لباسي که سبب جلب توجه و تحريک حالات و اميال شهواني مردمي شود، قبول نمي کند و چون چادر مشکي يا جوراب و کفش سياه از اين نظر امتيازاتي دارد، لذا در حکم موارد استثنايي است که مي تواند مورد استفاده قرار گيرد. بنابراين در مقام مقابله با جنس مخالف استفاده از پوشاک سياه براي بانوان اثرات مطلوبي از نظر تخفيف حالات و اميال جنسي دارد. (کاظم بني اسدي، 1382، ص19)

لباس متحدالشکل

براي لباس متحدالشکل در زبان فارسي اصطلاح معين و خاصي وجود ندارد ولي اصطلاح عمومي عنوان «اونيفرم» در مواردي که گروهي با لباس مشابه و هماهنگ ظاهر مي گردند به کار برده مي شود.

اونيفرم به لباس يکسان و متحدالشکلي اطلاق مي شود که گروهي، قشري يا صنفي از مردم آن را به تن کرده و بدين وسيله موقعيت هاي شغلي يا صنفي خود را اعلام و از گروه هاي اجتماعي ديگر متمايز مي گردند مانند نظاميان، روحانيون و... (کاظم بني اسدي، 1382، ص 20)

حجاب در خاطره ي ادبيات

خواهرم! حجاب تو از همه ي عرياني ها زيباتر و چشم هاي تو که غزالان رمنده ي تجلّي اند، در پشت معجرهاي کهن به کاخ هاي عتیق ماننده تر است، بدان که دست هاي فاخته گان ولايت خورشيدند و هنگامي که آيينه داران عفاف تو از پس کوچه هاي عصمت مي گذرند، شفيره آشتي فريباتر در باغچه ي رؤيا خواهد روئيد، خواهرم! رايحه ي گلخانه هاي نهاني ات را به بادهاي هرزه مبخش و عطر آسماني ديدارت را به آيينه هاي هر جايي مفروش!

مگذار سوداگران اندام، کالاي آسماني نگاهت را در مغازه ي تماشا حراج کنند و تاجران هوس، کنيزان لبخند تو را به مزايده ي خواجه گان بگذارند!

خواهرم! حجات تو رنگين تر از نسترن هاي جهان است و خلسه اي که در غنچه هاي شرم تو شبنم مي ريزد، داروي آسماني ترين رنج هاي زميني است. (مرتضيعطايي، 1373، ص59)

پيشينه ي عملي

تحقيقات انجام شده:

اولين تحقيقي که در اين رابطه مورد توجه قرار گرفت خلاصه تحقيقي بود که در دبيرستان هاي دخترانه ناحيه سه، پنج، و هفت مشهد در مورد اجراي طرح لباس متحدالشکل انجام شد.

عنوان: بررسي نگرش دانش آموزان دختر و اولياي آنان در مقطع متوسطه در ناحيه سه، پنج و هفت مشهد راجع به اجراي طرح لباس متحدالشکل

نام پژوهشگر: سيده عذرا حسيني

ناظر طرح: آقاي حسين احدي

سال: تابستان 1372

فرضيه هاي تحقيق

بين جنسيت دانش آموزان و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه معناداري وجود دارد.

بين رشته تحصيلي و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه معنادار وجود دارد.

1- بين پايه تحصيلي دانش آموزان و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه معناداري وجود دارد.

2- بين وضعيت انضباط رفتاري دانش آموزان و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه معناداري وجود دارد.

3- به نظر پاسخگويان اجراي طرح لباس متحدالشکل مي تواند ايفاگر کارکرد اشتياق به تحصيل دانش آموزان در محيط کلاس باشد.

4- به نظر پاسخگويان اجراي طرح لباس متحدالشکل مي تواند سبب کاهش مظاهر فرهنگ وارداتي در آموزشگاه ها باشد.

5- بين رشته تحصيلي دبيران و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه معناداري وجود دارد.

6- بين ميزان درآمد ماهيانه دبيران و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه معناداري وجود دارد.

7- بين وضعيت اشتغال اوليا (شاغل، بيکار) و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه معناداري وجود دارد.

8- بين ميزان درآمد ماهيانه اوليا و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل رابطه معناداري وجود دارد.

9- اوليا نسبت به تهيه لباس يا پارچه توسط آموزش و پرورش و فروش آن با قيمت تعاوني، به دانش آموزان موافقند.

در پژوهش فوق با توجه به استفاده از روش هاي آماري نظير ضريب کرامل، ضريب پيرسون، لاندا نتايج زير به دست آمده است.

نتيجه کلي اکثر پاسخگويان با اجراي طرح لباس متحدالشکل در ناحيه سه، پنج و هفت مشهد موافقت خويش را اعلام کردند.

دانش آموزان دختر خواستار مانتو شلوار ساده و بدون مد بودند.

دبيران خواستار مانتو شلوار ساده جهت الگوي لباس دانش آموزان دختر بودند.

اوليا خواستار مانتوشلوار ساده جهت الگوي لباس دانش آموزان دختر بودند.

فرضيات پذيرفته شده تحقيق:

ý    بين جنسيت دانش آموزان و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح رابطه معناداري وجود دارد.

ý    بين پايگاه مذهبي دانش آموزان، دبيران و اوليا و نگرش آنان نسبت به اجراي اين طرح رابطه معنادار وجود دارد.

ý    به نظر پاسخگويان اجراي طرح مي تواند ايفاگر کارکرد رواني مناسب بين دانش آموزان باشد.

فرضيات پذيرفته نشده:

q    بين ميزان تحصيلات اوليا و نگرش آنان نسبت به اجراي اين طرح رابطه معناداري وجود دارد.

q    بين ميزان درآمد و نوع شغل اوليا و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح رابطه معنادار وجود دارد.

q    بين رشته تحصيلي دبيران و نگرش آنان نسبت به اجراي طرح رابطه معنادار وجود دارد.

پروژه ي ديگري که تا حدودي در زمينه ي موضوع حاضر مي باشد:

موضوع پروژه: بررسي نگرش دبيران و دانش آموزان پسر مقطع متوسطه نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل در منطقه سرايان است.

نام پژوهشگر: کاظم بني اسدي

استاد راهنما: آقاي صفدر مختارزاده

سال: بهار 1382

فرضيه هاي پژوهش

1) پاسخگويان عموماً با اجراي طرح لباس متحدالشکل موافقند.

2) رشته ي تحصيلي در نگرش دانش آموزان نسبت به اجراي لباس متحدالشکل مؤثر مي باشد.

3) اجراي لباس متحدالشکل باعث عملکرد دقيق به مقررات آموزشگاه مي گردد.

4) اجراي طرح ايجاد انگيزه و اشتياق به تحصيل را در دانش آموزان بالا مي برد.

5) اجراي لباس متحدالشکل دانش آموز ضعيف و غني را مورد توجه قرار داده و فاصله ي طبقاتي به چشم نمي آيد.

6) وضعيت اقتصادي در نگرش دانش آموزان نسبت به اجراي طرح مؤثر است.

7) اجراي طرح تنوع طلبي افراطي را از بين مي برد.

8) اجراي اين طرح بر دانش آموزان تأثير رواني دارد.

9) اجراي طرح قدرت اراده و تصميم گيري را از دانش آموز سلب مي نمايد.

10) پاسخگويان کيفيت رنگ لباس متحدالشکل را چگونه ارزيابي مي کنند.

چکيده مطالب

به منظور بررسي نگرش دبيران و دانش آموزان پسر مقطع متوسطه در منطقه سرايان، در مورد اجراي طرح لباس متحدالشکل در سال تحصيلي 82-81 از تعداد 980 نفر جامعه ي آماري 100 نفر دانش آموز و 40 نفر دبير به صورت تصادفي انتخاب و پرسش نامه محقق ساخته براي دبيران و دانش‌آموزان اجرا شد. پس از جمع آوري داده ها با استفاده از روش هاي آماري توصيفي نتايج زير به دست آمد:

فرضيه هاي پذيرفته شده

1) بين پايه ي تحصيلي دانش آموزان و نظر آنان در مورد اجراي طرح رابطه وجود دارد.

2) بين اجراي طرح و اجراي مقررات مدرسه رابطه وجود دارد.

3) بين وضعيت اقتصادي اوليا و نگرش دانش آموزان آنان نسبت به اجراي طرح رابطه معناداري وجود دارد.

4) پاسخگويان با اجراي طرح لباس متحدالشکل در مدرسه موافقند.

5) از نظر پاسخگويان اجراي طرح مي تواند کارکرد کنترل اجتماعي و يگانگي اجتماعي باشد.

6) بين نظر پاسخگويان در مورد اجراي طرح و کاهش مظاهر فرهنگ وارداتي و گسترش فرهنگ ايراني و اسلامي، رابطه وجود دارد.

7) پاسخگويان خواهان کت و شلوار با رنگ سورمه اي و مشکي و پيراهن با رنگ آبي آسماني مي باشند.

فرضيه هاي پذيرفته نشده

1) بين رشته ي تحصيلي دانش آموزان و نگرش آنان در مورد اجراي طرح رابطه معني داري وجود ندارد.

2) بين اجراي طرح در مدارس و ايجاد انگيزه و اشتياق به تحصيل رابطه وجود ندارد.

3) از نظر پاسخگويان اجراي طرح تأثير رواني بر دانش آموزان ندارد. (کاظم بني اسدي، 1382، ص 1 و ص10)

تحقيق سوم

موضوع: بررسي نظرات دانشجويان دانشگاه هاي آزاد، پيام نور، تربيت معلم و دولتي شهرستان مشهد در ارتباط با مسئله ي حجاب

پژوهشگران: معصومه اسلامي- سکينه فولادين- معظم گودآسيایي

استاد راهنما: آقاي صفدر مختارزاده

سال: 1382

فرضيه ها و سئوالات پژوهش

1) بين نظرات دانشجويان دانشگاه هاي دولتي، آزاد، پيام نور، و تربيت معلم مشهد درباره ي ضرورت رعايت حجاب تفاوت وجود دارد.

2) بين نظرات دانشجويان دانشگاه هاي دولتي، آزاد، پيام نور، و تربيت معلم درباره نوع حجابي که بايد رعايت شود تفاوت وجود دارد.

3) بين رعايت حجاب در دانشگاه هاي دولتي، آزاد، پيام نور، و تربيت معلم و مقررات حاکم بر آن دانشگاه ها رابطه وجود دارد.

4) بين نوع حجابي که رعايت مي شود و اعتقاد دانشجويان تفاوت وجود دارد.

5) بين نوع حجابي که رعايت مي کنند و سن دانشجويان تفاوت وجود دارد.

6) بين نوع حجابي که رعايت مي شودو وضعيت تأهل تفاوت وجود دارد.

نتايج و چکيده مطالب

با توجه به يافته هاي پژوهش مي توان دريافت که اکثر قريب به اتفاق دانشجويان به حجاب به عنوان يک ارزش اعتقاد دارند ولي اختلاف نظر در نوع حجابي است که رعايت مي کنند. بدين معني که گروهي چادر را به عنوان حجاب لازم و ضروري برگزيده و عده اي ديگر مانتو و مقنعه را در رعايت حجاب کافي مي دانند ولي هيچ يک از آنان رعايت حجاب را مانعي در جهت پيشرفت و مشارکت اجتماعي ندانسته اند. همچنين عواملي همچون نگرش خانواده ها و رسانه هاي گروهي را در انتخاب نوع حجاب مؤثر دانسته اند و لازم به ذکر است که سن و وضعيت تأهل در نظرات دانشجويان نسبت به ضرورت رعايت حجاب و همچنين انتخاب نوع حجاب آنان مؤثر مي باشد، به اين صورت که هرچه سن دانشجويان بالاتر مي رود نسبت به ضرورت رعايت حجاب مقيدتر مي شوند و پوششي را که انتخاب مي نمايند اغلب چادر يا مانتوي بلند و مقنعه مي باشد.

همچنين دانشجويان متأهل نسبت به مجرد، رعايت حجاب را ضروري تر مي دانند و در انتخاب نوع حجاب نسبت به دانشجويان مجرد، مقيدتر مي باشند.

اين تحقيق سعي دارد نظرات دانشجويان دانشگاه هاي مختلف شهر مشهد را در مورد ضرورت رعايت حجاب جويا شده و در نهايت به مقايسه ي نظرات آنان بپردازد.

جامعه ي آماري در اين پژوهش کليه ي دانشجويان دختر دانشگاه هاي آزاد، دولتي، پيام نور و تربيت معلم مشهد مي باشد که با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي به صورت تصادفي تعداد 271 نفر از دانشجويان به عنوان نمونه انتخاب گرديد.

جهت گردآوري اطلاعات مورد نياز پرسشنامه در قالب 18 سئوال فرهنگي- اعتقادي تهيه و در اختيار دانشجويان قرار گرفت و نتايج بالا استخراج شد. (اسلامي، فولادين، گودآسيايي، 1382، ص10 و ص 134)

تحقيق چهارم:

موضوع: بررسي ديدگاه مربيان نسبت به چگونگي حجاب دختران مقطع متوسطه ناحيه 7 مشهد در سال تحصيلي 81-80

پژوهشگر: شهربانو خطيبي

استاد راهنما: آقاي تقي پور

سال: تابستان 1381

فرضيه هاي پژوهش

1) استفاده از چادر مانع پذيرش مسئوليت هاي اجتماعي مي شود.

2) عملکرد اعضاي خانواده دررعايت حجاب زنان مؤثر مي باشد.

3) محيط در ميزان رعايت حجاب مؤثر است.

4) مربيان مدرسه در ايجاد نگرش مثبت نسبت به حجاب مؤثرند.

5) بي حجابي و بدحجابي باعث فساد در جامعه مي شود.

6) عملکرد رسانه هاي جمعي و ابزارهاي ديداري مانند فيلم، ويدئو و... در ميزان رعايت حجاب مؤثرند.

نتايج فرضيات

1) استفاده از چادر مانع پذيرش مسئوليت هاي اجتماعي نمي شود.

2) عملکرد اعضاي خانواده در رعايت حجاب زنان مؤثر مي باشد.

3) محيط در ميزان رعايت حجاب مؤثر است.

4) مربيان مدرسه در ايجاد نگرش مثبت نسبت به حجاب مؤثرند.

5) بي حجابي و بدحجابي، باعث فساد در جامعه مي شود.

6) عملکرد رسانه هاي جمعي و ابزارهاي ديداري مانند فيلم در ميزان رعايت حجاب مؤثرند.

چکيده تحقيق

واضح و روشن است که مردان و زنان به واسطة نوع خلقشان برطرف کننده ي نيازهاي يکديگر هستند ولي آنچه دنياي امروز از شخصيت زن در جوامع به وجود آورده است همانا بازيچه شدن و در اختيار قرار گرفتن کامل و بي قيد و شرط زن براي مرد است.

پژوهش حاضر بدين جهت انجام شده تا ضمن بررسي عوامل مؤثر در رعايت حجاب دانش آموزان دبيرستان هاي دخترانه ناحيه 7 مشهد در سال 81-80 به علل بدحجابي برخي از آنان پي برده و نهايتاً گرهي گشوده شود. ابتدا جامعه ي آماري پژوهش حاضر شامل يک گروه از مربيان مدارس مي باشد که به صورت تصادف 95 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند و گردآوري اطلاعات از طريق پرسشنامه که خود محقق ساخته، صورت گرفته است که پس از تجزيه و تحليل داده ها نتايج بالا به دست آمد. (شهربانو خطيبي- 1381- ص1- ص2)

تحقيق پنجم

موضوع: بررسي جايگاه مد و مدگرايي در بين نوجوانان دختر و پسر مقطع متوسطه شهرستان تربيت حيدريه و ارائه ي يک چهارچوب نظري- شناختي با توجه به ديدگاه اسلام.

پژوهشگر: مهين اسحافي

استاد راهنما: آقاي حبيب الله تقي پور

سال: بهار 1378

فرضيه هاي تحقيق

1) تأثير مد و مدگرايي در بين نوجوانان دختر بيشتر از تأثير مد و مدگرايي نوجوانان پسر است.

2) اعتماد به نفس به عنوان يک معيار پسنديده در نوجوانان مدگرا تأثير دارد.

3) مد و مدگرايي در تحصيل دانش آموزان تأثير دارد.

4) مد و مدگرايي به صورت فرهنگ غرب بر رشد شخصيت دانش آموزان مؤثر مي باشد.

5) خلاقيت در بين نوجوانان مدگرا بالاست.

6) احترام به والدين و عمل به خواسته هاي آنان جايگاهي در بين نوجوانان مدگرا ندارد.

چکيده تحقيق

اين پايان نامه به منظور بررسي جايگاه مد و مدگرايي در بين نوجوانان تهيه شده است که به صورت نمونه برداري ساده تصادفي مبادرت به گزينش 200 نفر آزمودني از دانش آموز مقطع متوسطه کرده است. ابزار پژوهش در اين تحقيقات پرسشنامه خود ساخته است که به صورت گروهي در هر آموزشگاه به طور جداگانه اجرا شد که پس از تصحيح و نمره گذاري، پاسخ نامه ها تجزيه وتحليل شد و نتايج زير حاصل گرديد:

در بين دانش آموزان فقط بعضي از گرايش ها به سوي انواع تيپ و مدل هاي لباس و آرايش خاص چهره ديده مي شود. مسائل مهمي چون خصوصيات اخلاقي و عقايد فکري و نحوه عملکرد و چگونگي شکل گيري اين گروه ها به صورت دسته جمعي در بين آن ها ديده نمي شود. اين گونه اعمال از سوي آن ها فقط به خاطر جلب توجه و فخرفروشي نسبت به همنوعان خود است. (مهين اسحافي، 1378، ص1)

نتايج فرضيه ها

1) دختران نسبت به پسران معمولاً آزادي کمتري براي پيروي ازعقايد مد و مدگراي دارند.

2)‌دختران نسبت به پسران به فرمان عقل با تعهد و مسئوليت بيشتري پاسخ مي دهند.

3) دختران به طور کلي در صحنه هاي دانش بيشتر صاحب ايده و تفکر هستند.

4) پسران نسبت به دختران بيشتر طالب زيبايي و نشاط هستند و به مد بيشتر روي مي آورند.

5) در خلاقيت و نوآوري دختران در مقايسه با پسران ضعيف تر هستند.

6) دختران به علت عواطف و احساسات عميق تري که نسبت به والدين خود دارند عمل به خواسته ها و احترام به آن ها را بيشتر بها مي دهند.

فصل سوم

روش تحقيق (متدولوژي)

- مقدمه

- روش تحقيق و علت استفاده از آن

- معرفي جامعه

- تعريف نمونه و روش نمونه برداري

- معرفي ابزار تحقيق

مقدمه

تمامي هويت و موجوديت يک ملت در فرهنگ آن خلاصه مي شود فرهنگ هر ملتي متکي به پيشينه ي تاريخي آن است. مسخ فرهنگي و گسستن بندهاي پيوند يک ملت با فرهنگ و پيشينه ي تاريخي آن، از جمله فجايعي است که در دوران استعمار نو، بر سر بسياري از ملت ها آمده و هم اکنون در دستور کار سلطه طلبان جهاني قرار دارد.

تهاجمي ايمان سوز که رهبر معظم انقلاب به حق آن را «شيبخون فرهنگي» ناميدند. و در اين راه از ابزارهاي متنوع و پيچيده با تکنيک هاي گوناگون بهره مي جويد و بر پايه ي نظرات روانشناسانه و جامعه شناسانه ي متخصصين خود، براي دامن زدن به فساد و انحراف اخلاقي قشر جوان جامعه ي ما طرح و برنامه مي ريزد.

ابتذال در پوشش که با استفاده از همان امکانات تبليغي و علمي پيشرفته در ميان جوانان ترويج مي شود خود يکي از زشت ترين و در عين حال خطرناک ترين جلوه هاي تهاجم فرهنگي دشمن، و از سوي ديگر سبب فاصله گيري جوانان ما از فرهنگ و سنت هاي اصيل اسلامي مان مي شود. (1386، http://www.aftab.ir)

روش تحقيق و علت استفاده از آن

انواع روش هاي تحقيق شامل تحقيق بر مبناي اطلاعات قبلي (تاريخي- اطلاعات آماري)، تحقيقات ميداني (توصيفي، زمينه يابي، مورد پژوهي، همبستگي، علي و روش تکاملي) و تحقيق تک آزمودني مي باشد. (خسرو رمضاني، 1381، ص 96- ص 108)

ارزش و اعتبار هر پژوهش به روش اجراي آن بستگي دارد و انتخاب روش با توجه به اهداف و امکانات اجرايي مسئله مورد پژوهش صورت مي گيرد. در هر پژوهش معرفي روش اجرايي پژوهش لازم است زيرا اين امر باعث مي شود که خوانندگان از روند اجراي پژوهش آگاه شوند و همچنين در صورت تمايل در اين زمينه پژوهش کنند و راهگشاي خوبي براي آنان باشد.

لذا در اين فصل گزارشي از چگونگي انتخاب و به کارگيري روش هايي که پژوهشگر به منظور تجزيه و تحليل مسائل مطرح شده به کار گرفته، ارائه خواهد شد. همچنين روش پژوهش، جامعه آماري، نمونه گيري و ابزار تحقيق در اين فصل معرفي خواهد شد.

روش تحقيق

تحقيقات ميداني را بعضي، تحقيقات توصيفي و بعضي، تحقيقات کاربردي نيز مي نامند. و باز نوعي از تحقيقات توصيفي، به تحقيق زمينه يابي معروف است و اين نوع تحقيقات جهت آگاهي از عقايد و نظرات و نگرش هاي جامعه و همچنين کشف روابط بين متغيرها براي اتخاذ تصميم مناسب به کار برده مي شوند.

با اين توضيح پژوهش حاضر به روش بررسي توصيفي و کاربردي از نوع زمينه يابي است و به صورت ميداني (محقق دست اندرکار پژوهش است) انجام شده است.

علت انتخاب روش تحقيق

هدف از انجام اين پژوهش توصيف عيني، واقعي و منظم از يک موضوع و موقعيت است و محقق سعي مي کند «آنچه هست» را بدون هيچ گونه تغيير و يا دخالت ذهني گزارش دهد و نتايج عيني از موقعيت گرفته شود. به علاوه با توجه به عنوان پژوهش که بررسي نظرات دبيران و دانش آموزان نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل است بنابراين از نوع زمينه يابي است زيرا در اين نوع پژوهش است که صرفاً نظرسنجي داريم، و از آن جهت که هدف آن بهبود يک فرايند در موقعيت هاي مسائل واقعي است و در صدد کشف قواعد کلي درباره ي فرآيندهاي تربيتي است، کاربردي است.

معرفي جامعه

«جامعه عبارت است از همه ي اعضاء واقعي يا فرضي، که محقق علاقه مند است يافته هاي پژوهشي را به آن ها تعميم دهد.» (خسرو رمضاني، 1381، ص 53)

موضوع: بررسي نگرش دبيران و دانش آموزان دختر مقطع متوسطه نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل در شهرستان نيشابور در سال تحصيلي 87-86

جامعه آماري اين پژوهش عبارتند از کليه ي دانش آموزان دختر مقطع متوسطه و دبيران آنها در سطح شهرستان نيشابور که در سال تحصيلي 87-86 مشغول به تحصيل و تدريس در سه پايه ي اول، دوم، و سوم دبيرستان مي باشند که تعداد دانش آموزان دختر برابر با آمار 1386 برابر 3000 است و از اين تعداد برابر با جدول زير رشته ي تحصيلي، پايه و سن آن ها مشخص مي شود.

 

و تعداد دبيران آن ها برابر با آمار سال 1386، 60 نفر است که بر حسب مدرک، رشته ي تدريس، سابقه مدمت (زير 10 سال- بالاي 10 سال) و سن (کمتر از 30 سال- بين 50-30 سال) مشخص مي شوند.

 

 

 

معرفي نمونه و تعيين روش نمونه برداري

«نمونه بخشي از جامعه است. که که معر ف آن جامعه است» (خسرو رمضاني، 1381، ص 55)

روش هاي نمونه گيري شامل روش نمونه گيري غيراحتمالي (قضاوتي و کومه اي)  و روش احتمالي (ساده- منظم، طبقه اي و تصادفي خوشه اي) است.

در اين پژوهش از روش نمونه گيري تصادفي استفاده شده است. نمونه گيري تصادفي آن روش و گزينش نمونه است که در آن هر يک از افراد جامعه، احتمال و شانس انتخاب شدن در گروه نمونه را به طور مساوي دارا مي باشند. اينگونه نمونه گيري تعصبات و تمايلات شخصي را به حداقل مي رساند و هر مقدار ميزان گستردگي نمونه بزرگتر باشد در کاهش اشتباهات نتايج مؤثرتر خواهد بود.

در اين پژوهش براي انتخاب دانش آموزان دختر مقطع متوسطه در سطح شهرستان از روش نمونه گيري تصادفي- خوشه اي چند مرحله اي استفاده شده است که به شرح ذيل انجام شد:

در سطح شهرستان 12 دبيرستان دخترانه (10 دبيرستان نظري و 2 هنرستان کاردانش) وجود دارد که اين 12 مدرسه را با توجه به اينکه در کدام منطقه ي شهر قرار دارند به 3 دسته تقسيم بندي مي کنيم به اين صورت که در شمال شهر 4 مدرسه، جنوب 4 مدرسه و محدوده ي مرکز شهر هم 4 مدرسه قرار دارد. سپس از 4 مدرسه اي که در هر منطقه وجود دارد به صورت تصادفي يکي از مدارس را انتخاب مي کنيم که در نهايت نمونه ما شامل 3 مدرسه در 3 منطقه شهر است که يکي از اين مدارس هنرستان مي باشد. در هر دبيرستان، در هر رشته دو کلاس وجود دارد که به طور تصادفي يک کلاس انتخاب و به سراغ دانش آموزان آن ها رفته و فرم نظرسنجي را بين دانش آموزان پخش مي کنيم.

و اما روش نمونه گيري از دبيران محترم مي تواند به صورت تصادفي ساده يا منظم باشد که محقق از روش منظم استفاده کرده است و حجم نمونه مورد نظر 15 نفر است. به اين صورت که از تعداد کل جامعه ي دبيران دبيرستان هاي دخترانه سطح شهر که 60 نفر مي باشند طبق فرمول  نمونه گيري را انجام مي دهيم. براي اين کار ابتدا ليستي الفبايي از اسامي دبيران تهيه کرده سپس يک عدد تصادفي (مثلاً 7) را انتخاب کرده و بقيه ي افراد بر طبق فرمول  و بر مبناي عدد 4 خود به خود انتخاب مي شوند يعني 11=4+7 و 15=4+11 و...

معرفي ابزار پژوهش و تعيين روايي و پايايي ابزار

ابزار پژوهش در اين تحقيق 2 پرسش نامه محقق ساخته است که يکي براي دبيران و ديگري براي دانش آموزان تنظيم شده است. به دليل آنکه نظر دبيران و دانش آموزان در اين پژوهش مورد توجه است از پرسشنامه براي نظرخواهي استفاده شده است. به دليل آنکه تجزيه و تحليل و تفسير پرسشنامه بسته آسان تر است، سئوالات به صورت بسته انتخاب شده اند.

در پرسشنامه دانش آموزان بعد از راهنماي اصلي مشخصات فردي همچون سن، رشته ي تحصيلي و پايه ي تحصيلي از آن ها خواسته شده و پرسش ها شامل 21 سئوال بسته و يک سئوال باز مي باشد. پرسش نامه ي محقق ساخته ي ديگري نيز براي دبيران تهيه شده که شامل تعدادي سئوال جهت اطلاع از مشخصات فردي و 21 سئوال بسته و يک سئوال باز مي باشد.

منظور از اعتبار يعني ثبات پژوهش، يعني وسيله پژوهش موضوع پژوهش را به دقت اندازه گيري نمايد، يعني دقت تحقيق بالا باشد.

و منظور از روايي اين است که ابزار به کار گرفته شده براي سنجش واقعيت، همان چيزي را سنجيده است که در تحقيق مدنظر بوده است.

پرسشنامه :

به نام خدا

دانش آموز محترم: با آرزوي سلامتي و موفقيت براي شما، آنچه پيش روي شماست پرسشنامه ي يک طرح تحقيقي- دانشگاهي است که به منظور آگاهي يافتن از نظرات شما آينده سازان کشور در زمينه ي اجراي طرح لباس متحدالشکل در دبيرستان هاي دخترانه شهرستان نيشابور تهيه شده است. سئوالات را به دقت مطالعه فرماييد و نظرتان را با علامت * مشخص نماييد. باشد که نظرات ارزنده شما بتواند راهگشاي اهداف مقدس نظام جمهوري اسلامي ايران باشد.

لطفاً مشخصات فردي زير را ابتدا تکميل نماييد.

در ضمن وقت لازم براي پاسخگويي به سئوالات حدوداً 20 دقيقه مي باشد.

قبلاً از همکاري شما متشکريم.

مشخصات فردي:

رشته ي تحصيلي:

علوم انساني ¨           علوم تجربي¨            رياضي فيزيکي¨         کاردانش¨

پايه ي تحصيلي:

اول¨                      دوم¨                     سوم¨                   

سن شما:

15 سال¨                16 سال ¨                17 سال¨                18 سال¨

ميزان درآمد خانواده شما در يک ماه:

کمتر از 200 هزار تومان¨                          بين 350-200 هزار تومان¨

بين 500-350 هزار تومان¨                        بيش از 500 هزار تومان¨

 

 

20) در اجراي طرح لباس متحدالشکل کدام پوشش را دوست داريد؟

الف) مقنعه همراه با مانتو شلوار کوتاه ¨                    ب) مقنعه همراه با مانتو شلوار متوسط ¨

ج) مقنعه همراه با مانتوشلوار بلند          ¨                         د) مقنعه همراه با مانتوشلوار و چادر ¨

21) در اجراي طرح لباس متحدالشکل کدام رنگ را براي مانتوشلوار مناسب مي دانيد؟

نقش دار          ¨                قهوه اي ¨                         سورمه اي¨                        مشکي¨

22) در اجراي طرح کدام رنگ را براي مقنعه مناسب مي دانيد؟

نقش دار¨                قهوه اي¨                          سورمه اي¨                        مشکي¨

با توجه به اينکه شما ممکن است ساير رنگ ها به جز موارد بالا را دوست داشته باشيد، لطفاً در اين صورت نظر خود را بنويسيد.

با تشکر و سپاس فراوان

پرسشنامه دبیران

بسمه تعالي

از آنجا که پس از نهاد گرانقدر خانواده، مدارس در تعليم و تربيت دانش آموزان مؤثر هستند و نقش ممتاز دبيران و معلمان به عنوان الگو، که منبع علم و تجربه و آشنا به روحيات جوانان و نوجوانان هستند واضح و انکارناپذير است، لذا لازم ديديم از نظرات شما عزيزان جهت انجام تحقيق راجع به اجراي طرح لباس متحدالشکل در مدارس متوسطه دخترانه استفاده کنيم. لطفاً با پاسخ صحيح به سئوالات ما را در دستيابي به نتايج اين پژوهش ياري نماييد.

لطفاً مشخصات فردي زير را تکميل نماييد.

سال تولد:                                                                                         قبلاً از همکاری شما متشکریم

سابقه خدمت:

مدرک تحصيلي:

فوق ديپلم¨              ليسانس ¨               فوق ليسانس

رشته تحصيلي

شيمي¨                  فيزيک¨                  رياضي¨                  زبان¨

معارف¨                  کامپيوتر¨                برق¨                     ساير¨

20) در اجراي طرح لباس متحدالشکل کدام پوشش را دوست داريد؟

الف) مقنعه همراه با مانتو شلوار کوتاه ¨                    ب) مقنعه همراه با مانتو شلوار متوسط ¨

ج) مقنعه همراه با مانتوشلوار بلند          ¨                         د) مقنعه همراه با مانتوشلوار و چادر ¨

21) در اجراي طرح لباس متحدالشکل کدام رنگ را براي مانتوشلوار مناسب مي دانيد؟

نقش دار          ¨                قهوه اي ¨                         سورمه اي¨                        مشکي¨

22) در اجراي طرح کدام رنگ را براي مقنعه مناسب مي دانيد؟

نقش دار¨                قهوه اي¨                          سورمه اي¨                        مشکي¨

با توجه به اينکه شما ممکن است ساير رنگ ها به جز موارد بالا را دوست داشته باشيد، لطفاً در اين صورت نظر خود را بنويسيد.

با تشکر و سپاس فراوان

فهرست منابع:

1) اسحافي، مهين (1378). بررسي جايگاه مد و مدگرايي در بين نوجوانان دختر و پسر مقطع متوسطه شهرستان تربت حيدريه. مشهد : مرکز تربیت معلم شهید خورشیدی.  

2)‌ اسلامي، معصومه- فولادين، سکينه- گودآسيابي، معظم (1382). بررسي نظرات دانشجويان دانشگاه هاي آزاد، پيام نور، تربيت معلم و دولتي شهرستان مشهد در ارتباط با مسئله ي حجاب. مشهد : مرکز تربیت معلم شهید خورشیدی .

3) انوري، حسن (1382). فرهنگ بزرگ سخن. جلد چهارم، انتشارات سخن.

4) بني اسدي، کاظم (1382).  بررسي نگرش دبيران و دانش آموزان پسر مقطع متوسطه نسبت به اجراي طرح لباس متحدالشکل در منطقه ي سرايان. مرکز تربیت معلم شهید خورشیدی

5) حداد عادل، غلامعلي (1372). فرهنگ برهنگي و برهنگي فرهنگي. چاپ پنجم، تهران: انتشارات صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، سروش.

6) حسيني، سيده عذرا (1372). بررسي نگرش دانش آموزان دختر و اولياي آنان در مقطع متوسطه در ناحيه ي سه، پنج و هفت مشهد راجع به اجراي طرح لباس متحدالشکل.مشهد :  مرکز تربیت معلم شهید خورشیدی .

7) خطيبي، شهربانو (1381). بررسي ديدگاه مربيان نسبت به چگونگي حجاب دختران مقطع متوسطه ناحيه 7 مشهد. مشهد :مرکز تربیت معلم شهید خورشیدی .

8) دبيرخانه شوراي عالي آموزش و پرورش (1379). آئين نامه ي اجرايي مدارس. چاپ اول، انتشارات مدرسه.

9) رمضاني، خسرو (1381). روش هاي تحقيق در علوم رفتاري و علوم اجتماعي. چاپ پنجم، ياسوج: انتشارات فاطميه.

10) صدر، حسن (1342). حقوق زن در اسلام و اروپا. چاپ سوم، انتشارات سازمان کتاب هاي جيبي.

11) صدري افشار، غلامحسين (1381). فرهنگ معاصر فارسي. جلد دوم، تهران: انتشارات فرهنگ و معاصر.

12) عطايي، مرتضي (1373). داستان هاي حجاب، (قصه ها، خاطرات، نام ها). چاپ دوم، مشهد مقدس: نشر الف.

13) مطهري، مرتضي (1373). سيري در سيره ي نبوي. چاپ دوازدهم،  انتشارات صدرا.

14) مطهري، مرتضي (1370). مسئله ي حجاب. انتشارات صدرا.

15) مطهري، مرتضي (1369). نظام حقوق زن در اسلام. انتشارات صدرا.

16) معين، محمد (1375). فرهنگ فارسي. جلد اول، تهران: مؤسسه ي انتشارات اميرکبير.

17) معين، محمد (1376). فرهنگ فارسي. جلد دوم، تهران: مؤسسه ي انتشارات اميرکبير.

18) معين، محمد (1376). فرهنگ فارسي. جلد چهارم، تهران: مؤسسه ي انتشارات اميرکبير.

19) هدايتخواه، ستار (1375). زيور عفاف. خراسان: معاونت پرورشي اداره کل آموزش و پرورش.

فهرست منابع اينترنتي

1. http://www.aftab.ir

2.Beheshti,mohammad http://www.daneshnameh.roshd.ir

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 28 اسفند 1393 ساعت: 17:30 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره حجاب وعفاف,

آسيب هاي اجتماعي دررابطه با جنس مخالف

 الگو پذيري و رابطه با جنس مخالف 

سازگاري يك پسر با همسالان و همكلاسانش معمولاً بستگي به رابطه او با پدرش دارد. دختران هم بيشتر تحت تأثير روابط با مادرشان قرار دارد. اين مسئله هم كه فرهنگ يك جامعه جوانان را چگونه مي پذيرد و تا چه حد به آنها آزادي مي دهد نيز در شخصيت آنها تأثير دارد. بسياري از پسران به صورت طبيعي تا سن دبيرستان توجهي به جنس مخالفشان نشان نمي دهند. اين مطلب در مورد دختران نيز صدق مي كند. مهمترين اضطرابي كه باعس پرهيز از جنس مخالف مي شود اين واهمه است كه مبادا شخص به اندازه كافي جذاب و خواستني نباشد. در بسياري از موارد، عوامل عيني و عملي در اين مسأله دخالت دارند منتها در شكل مسئوليت ها و         موقعيت ها و شرايط.در اينگونه موارد براي فرار از انتقادهايي كه به هر حال به تجرد وارد است آسانترين راه ابزار عدم تمايل و علاقه ب هجنس مخالف است.دختران، در مورد رفتار با پسران و عكس العمل پسران نسبت به خود، بيشتر روابط خود با پسران را الگو قرار مي دهند و پران نيز متقابلاً روابط خود و مادر را براي رابطه با جنس مخالف الگو قرار مي دهند. هم پسران و هم دختران، زندگي روزمره ي پدر  و مادر و عكس العمل هاي آنان را نسبت به يكديگر  سرمشق زندگي خانوادگي خود قرار مي دهند.

 

 

 

 

___________________

مرشد شخصيت- آرين- تهران- تابستان 77- ص 13.

آسيب هاي اجتماعي دختر و پسر           

در چند دهه اخير، به خصوص در سال هاي پس از انقلاب اسلامي، روابط ميان دختر و پسران جوان ونوجوان، در كشور ما همواره به صورت يك مسئله و فصل اجتماعي مطرح بوده است. اولياي خانه و مدرسه پيوسته به وضع حادي با اين مسئله روبرو بوده اند.

تصور نوجوانان در مورد جنس مخالف و نيز طرز تلقي آنان در اين مورد خاص، مسائلي را بوجود مي آورد. برخي پسران داشتن دوست دختر را توفيق و قدرت اجتماعي تلقي مي كنند از اين رو براي نشان دادن قدرت خويش، سعي مي كنند به نحوي با دختر رابطه برقرار سازن. دختران نيز داشتن رابطه با پسران را نوعي جاذبه به شمار مي آورند. در عين حال اغلب دختران قصدشان از ايجاد رابطه با پسران، ازدواج است.

دختري كه حرمت و شأن خود را پايين مي آورد و نسبت به پسري اضهار علاقه مي كند و يا نامه يا عكس به او مي دهد، اينك با بي وفايي پسر وترك وي، به شدت دچار سرخوردگي شده، تا مرز افسردگي پيش مي رود. اينگونه دختران شأن و كرامت خود را آنچنان آسيب ديده مي انگارند كه از خود متنفر شده، پيوسته به احساس بي ارزشي مي كنند كه اين خود يك ‹‹آسيب رواني›› براي دختر به شمار مي رود. آسيب ديگري كه دختران ما در چنين متحمل مي شوند، نوعي ‹‹آسيب اجتماعي›› است. براي مثال: دختري كه در شهري كوچك نامه اي از پسري دريافت كرده بود، در حاليكه منحصراً وي يك نامه به پسر داده بود، به علت بروز اختلافات خانوادگي پسر نامه وي را در پانصد زيراكس و در سطح شهر پخش كرده بود. دختر بعد از اين واقعه، در وضعيتي قرار گرفته بود كه حتي از خانه نيز نمي توانست خارج شود. در نتيجه دختراني كه به نوعي در جامعه به عنوان كسي كه دوست پسر دارد، معرفي مي شوند، حتي اگر ازدواج نكنند، نمي توانند زندگي متعادلي داشته باشند، زيرا، به صور گوناگون، از طرف همسر وخانواده ي شوهر مورد سرزنش قرار مي گيرند و به هر بهانه اي، لاقيد بودن وي را به رخش مي كشند.

برقراري ارتباط غير متعارف، با افراد غير همجنس، از طرف پسران، زاييده ي نوعي احساس نارضايتي از خويشتن است كه هماهنگي نوجوان را با قواعد و اننتظارات اجتماع، مشكل           مي سازد، مانند بي علاقگي به درس، عدم موفقيت در كار، بي ثباتي در كاري معين و غيره. چنين افرادي مي توانند در معرض آسيبهاي گوناگون رواني، اجتماعي و تربيتي قرار گيرند. اين گونه افراد در صورت وا خوردگي شديد از جامعه و تعليم و تربيت، مي توانند مستعد بزهكاري باشند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

___________________

 

روابط دختر و پسر در ايران- دكترعلي اصغر احمدي- صحافي آرين- تهران- خ انقلاب- پاييز80 - ص5 و6 و7 و10.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 28 اسفند 1393 ساعت: 17:29 منتشر شده است
برچسب ها : آسيب هاي اجتماعي دررابطه با جنس مخالف,

توصيه هاي بهتر براي ارتباط با جوانان

- به نوجوانان گوش فرادهيد.

- به نوجوانان ياددهيد چگونه به خودخوش بگذرانند نمي توان ازنوجوان انتظارداشت كه مانند دوران كودكي خود يا مانند يك نوجوان خودش را سرگرم كند اوبه سرگرمي مناسب سن خود نياز دارد. اگر شما سرگرمي مناسبي دراختيار او قرارندهيد، ممكن است  با كاري كه شما را آن ها نامناسب مي دانيد خود را سرگرم كند سعي كنيد دوستان نوجوان در صورت امكان خانواده ي آنها را بشناسيد در عين حال كه از ايجاد مزاحمت براي نوجوان و دوستانش خوددداري مي كنيد، آنها را تحت نظر داشته با خانواده شان در تماس باشيد.

- به نياز نوجوان براي تنهايي احترام بگذاريد دراين سنين نوجوانان احتياج دارند زمان و مكان خصوصي براي خودداشته باشند.

- از كتابهايي كه نوجوانان مي خوانند، فيلم هايي كه مي بينند وانچه كه در اينترنت بر او  مي گذرد اطلاع داشته باشيد.

 -رسانه اي جمعي مانند راديو، تلويزيون يا روزنامه ها و مجلات چيزهاي زيادي را به نوجوان ياد مي دهند بنابراين مراقب آنها باشيد.

- از آنجاهايي كه نوجوان مي روداطلاع داشته باشيد ولي انتظار نداشته باشيد كه هر كاري مي كند به شما بگويد.

- به نوجوان ابراز علاقه كنيد، كاري كنيد تا بداند براي شما خيلي مهم است.

- نوجوان در دوره اي قرار دارد كه احتمالاً مشكلاتي با بزرگسالان خواهد داشت بر سر هر چيز جزئي با او مناقشه نكنيد، از برخي چيزها چشم پوشي كنيد و انرژي خود را براي مسائل مهمتر نگهداريد.

- سعي كنيد نوجوان بخش از ساعات خود را با خانواده بگذراند.

- به احساسات نوجوانان احترام بگذاريد، هر گز احساسات و عقايداو را دست كم نگرفته و مورد تحقير قرار ندهيد.

- اگر عصباني مي شويد، اعمال و كارهاي نوجوان را مورد انتقاد قرار دهيدنه خودش يا شخصيتش را.

- از اشتباهات نوجوان برآشفته نشويد اين اشتباهات به او كمك خواهد كرد تا مسئوليت كارهاي خود را به عهده گيرد.

- از نوجوانان انتظار نداشته باشيد مانند دور هنوجواني شما رفتار كند يا درست همانطور باشد كه شما مي خواهيد.

- خانه و مدرسه را براي نوجوان به صورت محيطي امن و دوست داشتني در آوريد، وگرنه تلاش خواهد كرد از آن فرار كند.

 

 

نكته اي به والدين (رشد اجتماعي)

در دوره نوجواني، به رغم رفتار و ظاهر كاملاً مغاير، والدين بيش از هميشه در زندگي نوجوان مطرح هستند. آنها خانه اي محكم و استوار را محيا مي سازند كه نوجوان با پذيرفتن خطر از آن جدا مي شود. اما مي تواند در عين حال اطمينان خاطر داشته باشد كه هميشه مكاني مطمئن و قابل تحمل براي بازگشت وجود دارد. اتفاقاً آنچه كه والدين آن را بي احترامي نسبت به خود     مي دانند، تعريف و تمجيد از آنهاست.والدين اعتراض مي كنند كه ‹‹تو براي دوستانت هركاري مي كني، اما نوبت به ما كه مي رسد ما را دست كم مي گيريد›› بله، دقيقاً همينطور است. اگر چه دوستان متفاوتي مي آيند  و مي روند و دوستي هاي او بسيار ناپايدار است، اما خانواده هرگز از بين نمي رود و عشق والدين به فرزند بسيار با ثبات است.

پدر و مادرها حتماً بخوانيد

- بسياري از والدين علي رغم آنكه به مصرف مواد مخدر توسط فرزندانشان پي مي برند با فكر اينكه هر گونه مداخل هاي باعث مي شود كه به اصطلاح رويش باز شود. خود خوري مي كنند وزمان زيادي را كه مي توانست براي پيشگيري او طلايي باشد. ازدست مي دهند درصورت، آگاهي يافتن ازمصرف مواد با خونسردي صحبت را آغاز نماييد. سعي كنيد اطلاعات خود را درمورد مواد مخدر كامل تر كنيد واو را نسبت به خطرات وعوارض آن ها آگاه سازيد. معمولاً براي راهنمايي فرزندان دراين موارد مشاوره وياري جستن ازمتخصصين اين امر لازم است. درمشاوره با روانپزشك، روانشناس وساير متخصصين امر اعتياد تعلل نكنيد.

گفتگو با فرزندان درباره ي سيگارومواد مخدر.

اغلب والدين صحبت كردن با فرزندانشان درزمينه مصرف مواد مخدر راامري دشورا مي دانند واين ناشي ازغير اخلاقي بودن وقيح اعتياد به مواد مخدر يا حتي سيگاراست. اما لازم است بدانيد با توجه به شيوه اين مواد در اجتماع فرزندتان دير يا زود با اين مقوله ها آشنايي خواهد يافت. پس چه بهتر است اسن آشنايي با دادن اطلاعات صحيح و آگاهي مناسب از محيط خانواده باشد. علاوه بر اين گفتگو در اين زمينه ارنباط شما را عميق تر و محكم تر نموده و فرزندتان در صورت مواجهه با مشكلي بسيار راحت تر با شما ارتباط برقرار خواهد نمود. در ادامه به نكاتي كه شما در شروع وادامه ي گفتگو با فرزندان در زمينه سيگار يا مواد مخدر ياري   مي دهد اشاره شده است.

- در مورد اطلاعات و آگاهي خودتان صادق باشيد:

اگر احساس مي كنيد از اطلاعات علمي كافي و دانش لازم برخوردار نيستيد پيش از شروع بحث و نصيحت كردن او به تكميل اطلاعات خود بپردازيد تا سخنانتان از اعتبار بيشتري نزد فرزندتان برخوردار باشد.

راهي آسان براي نزديك شدن به موضوع بيابيد:

به عنوان مثال يك برنامه تلويزيوني در مورد سيگار يا مواد مخدر مي تواند امكاني براي محبت پيرامون ان شروع بحث و گفتگو در اين مقدمه باشد.

با سؤالات باز از او سؤال كنيد:

اگر مي خواهيد از عقيده و احساس فرزندتان در اين موارد مطلع شويد سؤالات خود را به   گونه اي مطرح كنيد كه پاسخ آن آري يا نه نباشد بلكه توضيحي شما از او بخواهيد.

مثلاً به جاي ‹‹ آيا به نظر تو اين كارها درست است؟ مي توانيد بپرسيد نظرت در مورد كساني كه سيگار مي كشند چيست؟›› به آنچه فرزندتان مي گويد گوش فرا دهيد نصيحت موعظه براي نوجوانان و جوانان قطع كليدهاي ارتباطي است. سعي كنيد گفتگويي دو طرفه داشته و به جاي نصيحت يا سرزنش با هم فكري او راهنمايي نماييد. در مورد عقايد فرد تعصب نشان ندهيد. بپذيريد كه نظرت فرزندتان مي تواند با شما متفاوت باشد و الزاماً با آنچه شما مي گوييد هم رأي و موافق نخواهد بوداگر مي خواهيد ارتباظ مناسبي را ميان خود و او حفظ كنيد و مانند يك دوست او را راهنمايي نماييد. در شنيدن عقايدش صبور باشيد و بدو را از تعصب متفاوت كنيد.

زمان مناسبي براي گفتگو انتخاب كنيد:

بهترين زمان براي صحبت هنگامي است كه همه شما و فرزندانتان در آسايش و بدو از نگراني و عصبانيت هستيد. هرگز به هنكام عصبانيت صحبت را آغاز نكنيد چرا كه به جاي راهنمايي او را سرزنش خواهيد نمود.

تبادل نظر و گفتگو با او را از پايين آغاز كنيد.

بچه ها اغلب پيش از آنكه شما مي پنداريد با مقوله اي سيگار و مواد مخدر آشنايي پيدا  مي كنند سپس صحبت كردن با آنها را از عوايل نوجواني يعني پيش از آنكه تحت تأثير محيط واقع شوند آغاز كنيد.

 

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 28 اسفند 1393 ساعت: 17:28 منتشر شده است
برچسب ها : توصيه هاي بهتر براي ارتباط با جوانان,

نقش شخصيت در اعتياد                

شخصيت:

به دنبال تربيت خانواده اين شخصيت كودك است كه اينده او را مي سازد اگر ترسو، خجالتي، سرخورده و بدون اعتماد به نفس باشد احتمال گرايش او به اعتماد نيز بيشتر خواهد بود.

در دسترس بودن مواد- فقز- بيكاري- عدم اطلاع رساني جامع و كامل و باورهاي نادرست اجتماعي- ضعف فرهنگ مشاوره مي تواند احتمال گرايش نوجوان را به اعتياد تشديد كند.

نوجوانان و جوانان ممكن است به مصرف مواد مخدر بپردازند چون: از اثرات فوري كه بلافاصله پس از مصرف مواد حاصل مي گردد، لذت مي برند. مصرف مواد در كنار دوستان و بودن در جمع ايشان نوعي تفريح است. هيچ مشغوليت، كار و يا سرگرمي ديگري ندارد و مواد مخدر به سهولت در دسترس او قرار گيرد. كنجكاو است و دوست دارد هر چيز جديدي را بخصوص اگر احساس خطر و هيجان داشته باشد تجربه كند. زمينه هاي اختلاف با پدر و مادر يا مسئولين مدرسه و مسلمان در او هست و با رفتارهايي مثل سيگار كشيدن و يا مصرف مواد مخدر، به نوعي لجبازي يا سركشي در مقابل والدين يا مدرسه را نشان مي دهد. مصرف سيگار يا مواد را نشانه رشد يافتگي مي داند در حالي كه اين حكايت از عدم تكامل شخصيتي در او دارد.

هدف مواد يا سيگار به عنوان سنت يا خرده فرهنگ در گروهي خاصي مطرح استو او دوست دارد عضو اين گروه باشد پس براي پذيرفته شدن و ماندن در آن جمع اين رفتار را تقليد مي نمايد. در واقع او به دنبال يافتن هويت و شخصيت وارد اينگونه اجتماعات مي گرددو اين هويت و پرستيژ كاذب را به قيمت اعتياد مي خرد. اين كار را براي فراراز مشكلات  و بحرانهاي موجود انجام مي دهدو اينگونه مي پندارد كه مصرف مواد مخدر و سرخوشي ناشي از آن مي تواند راهي براي فرار كردن مشكلات خانوادگي، عاطفي، تحصيلي و ... باشد . فشارها و بيماريهاي رواني: ارتباط ميان برخي بيماري هاي رواني  و اعتياد مشخص شاده است: به طور مثال فردي كه از بيماري افسردگي شديد رنج مي برد يا شخصي كه رفتار ضد اجتماعي دارد، در معرض خطر اعتياد است بنابراين با تشخيص به موقع فشارهاي روحي بيماريهاي رواني و درمان آنها نمي توان احتمال آلودگي به مواد را كاهش داد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

___________________

پدر و مادرها حتماً بخوانند- جمعيت آفتاب- مشهد- 82- ص10 و 11 و 12 و 15.

 

 اعتياد و مواد مخدر در نوجوانان             

تمامي والدين، حداقل از 7 تجربه مهلك كه مي توانند زندگي فرزندشان را به مخاطره اندازد وحشت دارند. اين تجربه هاي  هراس آور عبارتند از :

1- قرباني خشونت شدن                  2-  صدمات اتفاقي               3- شكست تحصيلي

4-فعاليت هاي غير قانوني                          5- پيشامدهاي ناگوار جنسي  

6- نا اميدي منجر به خود كشي                  7- سر و كار پيدا كردن با مواد مخدر و الكل

آرزوهاي ما به تنهايي نمي تواند جلوي خطرات ناشي از مصرف مخدر را بگيرد امروزه چه بپذيريم و چه نپذيريم، مصرف الكل و مواد مخدر بخش از عادت اجتماعي گروهي از جوامع ما را           تشكيل مي دهد.

اين مواد در تارو پود فرهنگ برخي ريشه دوانده و در زندگي روزمره اي بسياري از افراد نقشي فعال ايفا مي كنند.

در جوامع بسيار ثروتمند و يا بسيار فقير، يعني در جايي كه به دليل كسالت ناشي از ثروت بسيار و يا افسردگي ناشي از فقر بسيار تنها چيزي كه جوانان را ارضاء مي كند مصرف مواد مخدر است.  شايد تنها راه منطقي افزايش تعداد گزينه هاي گوناگون براي جوانان است. فرصت هاي اجتماعي معنوي، تفريحي، هنري، تحصيلي، خدماتي و شغلي مي توانند، جايگزينهاي سالمي براي سرگرمي هاي پوش ناشي از مصرف مواد مخدر باشد.

بهترين شيوه براي مراقبت از جوانان اين است كه والدين آنها را با اسفاده از راه هاي زير، آماده برخورد با مشكلات مورد بحث كنيم.

-  روبه روشدن با اين تهديداجتماعي و نه اين كار آن   

- آگاه كردن فرزندانشان در زمينه خطرات ناشي از مصرف مواد و ارائه توصيه هاي ايمني لازم در صورت مصرف مواد مخدر - آگاهي شخصي براي تشخيص علائم و انجام واكنش هاي لازم به هنگامي كه مصرف مواد به فرزندانشان آسيب مي زند و زندگي خانوادگي را از هم مي پاشد.

- بكار گرفتن شيوه هاي پيشگيري لازم براي آماده سازي فرزند در زمينه برخورداري از زندگي مناسب و مستقل و عاري از وابستگي به مواد مخدر و الكل.

- ارائه شيوه هاي پذيرش و برخورد بامشكلات احساسي و عاطفي و جلوگيري از تأثير سوء آنها در زندگي جوانان.

رفتار فرزند، بازتاب مستقيم رفتار والدين است و تشخيص كافي بودن  ميزان مراقبت هاي والدين، از طريق موقعيت ها و شكست هاي فرزندهاي آنها صورت مي پذيرد و به اين ترتيب، شكست فرزند به معناي عدم مراقبت هاي لازم از سوي والدين تعبير مي شود و مراقبت هاي    نا كافي والدين سبب مشكلات  و بدرفتاري هاي فرزندان به شمار مي رود. والدين، فقط به ميزان محدودي بر مسير زندگي و رفتارهاي فرزندشان تأثير دارند. سه مسئله عمده ي زير را كه والدين هيچ كنترلي بر آن ها ندارند در نظر بگيريد:

1- ويژگي هاي ذاتي فرزندشان آنها ذاتاً به دنبال خطر مي روند.

2- شرايط بيروني و اجتماعي كه فرزندشان بايد با آنها مواجه شود . (دوستي كه امتحان كردن سيگار را پيشنهاد مي كند.)

3- انتخاب هاي فرزند (پيوستن به دوستانش براي تجربه كشيدن حشيش)

 

___________________

اعتياد در نوجوانان و جوانان- بيتر گرافي سيب- تهران- آبان 81- ص 7 و 8 و 9 و 10 و 13.

 

 

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 28 اسفند 1393 ساعت: 17:27 منتشر شده است
برچسب ها : نقش شخصيت در اعتياد,

بلوغ رواني وجنسي جوان  

ازنقطه نظر روابط شخصي درخانه معمولاً سال هاي بين 12 تا 16 سالگي براي جوان وديگر اعضاي خانواده بسيار دشوار است. اغلب پدر ومادرها اوج اين دوران را بين 13 تا 15 سالگي مي دانند اما دراين دوره مشخصات به حد زيادي متغير است. اولين تجلي تغيير جوان درخواست استقلال است. اين مسئله داراي دامنه ي وسيعي است . نوجوان از كنترل وراهنمايي مي رنجد و مي خواهد درمورد خود فكر كند وچون فردي مستقل عمل نمايد وآنچه را كه نشان دهنده بچگي اوست مي كند. آرزويش بزرگ جلوه كردن است. از قبول الگو ومعيار خانوادگي به عنوان تنها چيز قابل پذيرش سر باز مي زند. درباره هر مطلب جزئي وبي ارزش زندگي روزانه به بحث مي پردازذ. از 13 سالگي به بعد نوجوان مي خواهد دوستان خويش را خود انتخاب كند. درانتخاب لباس اظهار رأي مي كند درباره ي ضرورت وقت شناسي ودقت، زود خوابيدن، ظاهر تميز، نظافت درمنزل، شركت دركارهاي عادي منزل و .... وهزاران مسئله ي روزمره كه درهر خانواده بوجود مي آيد بحث كند مخصوصاً نسبت به هرچيزي كه سبب تبعيض بين برادران وخواهران گردد زود رنج وآزرده خاطر مي شود. نسبت به آزادي بچه هاي بزرگ تر رشك مي برد واگر احساس نمايد كه والدين اجازه آزادي بيشتري به آنها مي دهند حسادت مي كنند ورنج مي كشند. نوجوان وجوان درحال رشداحساس كينه ودشمني مي كنند اما درمورد بچه هاي كوچكتر معتقدند كه والدين انها را بيشتر آزاد مي گذارند وتوجه كمتري دارند. بنابراين جوان درگروه خانواده بين دو حد قرار گرفته واغلب احساس مي كند كه درخانواده مردود بوده ودرك نمي شود. بنابراين جوان  مستعد پذيرش هستند واحساس مي كنند همه سعي دارند كوشش واعمال آنها را جهت رسيدن به استقلال بي اثر كنند. تمام خانواده مايلند آنها را درهمان وضع نگه دارند. نوجوان از احساس اعتقاد به خود به دورند وبراي آنها درك هماهنگي حركات با، سن وچگونگي تفاوتشان از ديگر مردم ويا احساس درستي يا نادرستي عملي مشكل است. هيجانات به علت تغييرات جسمي ورواني كه جوان مي گذراند، نامتعادل است. احساس جوان خيلي شديد است وهميشه كاملاً جدي است. جوان مايل است تجربه جديد بياموزد وسعي مي كند زندگي را با دودست درچنگ گيرد.هنوز به مرحله اي نرسيده است كه قادر باشد به آينده دور بنگرد. اما خواهان همه چيز درهمان لحظه است. بدون آنكه فكر كند، آيا آن لحظه براي آنچه كه مي خواهد درتحصيل آن بكوشد مناسب است يانه.

آنها كاملاً فاقد حضور ذهن هستند ومايلند به هرچيزي چون توپي دركنار دروازه حمله برند. يكي ازخواص آنها تمناي خلوص وصداقت براي خودشان وديگران است. اما غالباً اين تمنا منجر به بحث درباره ظرز تفكر آنها مي شود كه معمولاً سبب انتقاد مي شود.

بزرگترها از آن چون نوعي گستاخي وبي تربيتي يا مي كنند. يادآوريش خيلي مهم است كه جوان تازه بالغ هرچند ناجور باشد نسبت به پدر ومادر خود عشق مي ورزندوبه آنها بيشتر ازقبل نياز دارندوپس از يك صحنه تند خويي كه معمولاً ازهيچ ناشي مي شود ومنجربه بيرون رفتن طوفان جواني ازاتاق وكوبيدن درمي گردد. غرور خودرا به كناري گذاشتن ومعذرت خواستن مشكل است وبراي والدين توصيه مي شود. اين كارعاقلانه نيست. درخيلي ازمواقع بهتر است پس ازمدتي به اتاق بچه رفت ومثل معمول شب بخير گفت . درغير او خيلي غمگين بوده وممكن است نتواند بخوابد. برخورد صبح روزبعد بايد با تبسم معمول همراه باشد. اغلب نوجوانان فقط محبوسند ومشتاقانه درآرزوي رفع اختلاف وآشتي هستند. بعضي پدر ومادرها اگر نادان ونا آگاه باشند، بچه ها را درموقعيتي قرارمي دهند كه نمي توانند به راحتي روابط خوب خود را بدون تحقير علني خودشان درمحفل خانوادگي ازسرگيرند شايد بچه ها پيش پدر ومادراهميت زيادي به تحقيرشدن ندهند، اما تحقير دربرابر برادرها وخواهر ها غير قابل  تحمل است.

 

___________________

     سيري دركتاب -دوريس اوداوم- انتشارات توس- تهران- اسفندماه 54- ص 30و31و32و37.

 رشد اجتماعي                 

رشد اجتماعي به تدريج صورت مي گيرد و در دوره ي جواني به كمال  نسبي مي رسد. يك جوان كه از نظر اجتماعي رشد يافته است: خود كفا و مستقل است. ميانه رو و معتدل است. مسئوليت پذير است. با گذشت و افع كننده است. صبور و شكيبا است آينده نگر، اميدوار و خوش بين است. اهل تعاون و همكاري است. زندگي را آسان مي گيرد. گشاده رو، متواضع و خوش خلق است. از لحاظ اجتماعي، تحول نوجوان و جوان دلبستگي دارد به اينكه در چه شرايط اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي رشد نموده باشند، زيرا محيط هاي اجتماعي درساخت فكري و شخصيتي آنها تأثيرات مختلف به جاي مي گذارند. در دوره جواني، علي رغم رفتار و ظاهر كاملاً متغاير، والدين بيش از هميشه در زندگي نوجوان مطرح هستند. آنها خانه اي محكم و استوار را مهيا مي سازند كه نوجوان با پذيرفتن خطر از آن جدا مي شود اما مي تواند در عين حال اطمينان خاطر داشته باشد كه هميشه مكاني مطمئن و قابل تحمل براي بازگشت وجود دارد اتفاقاً، آنچه كه والدين آن را بي احترامي نسبت به خود مي دانند، تعريف و تمجيد از آنهاست. والدين اعتراض مي كنند كه: براي دوستانت هركاري مي كني، اما نوبت به ما كه مي رسد ما را خيلي دست كم مي گيري. بله، دقيقاً همينطور است.اگرچه دوستان متفاوتي مي آيند و مي روند و دوستي هاي او بسيار ناپايدار است، اما خوانواده هر گز از بين نمي رود و عشق والدين به فرزند، بسيار به اثبات است.

 

 

 

 

_____________________

 

    مسائل نوجوانان و جوانان-دكتر محمد خدايان فرد- صحافي بهمن- تهران-  1380- ص 21.

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 28 اسفند 1393 ساعت: 17:26 منتشر شده است
برچسب ها : بلوغ رواني وجنسي جوان,