فیزیک اسلامی

«بسم الله الرحمن الرحیم»

نویسنده مقاله:عمادطیبی

شاید وقتی عنوان این مقاله رو میبینید از خودتون بپرسید فیزیک اسلامی؟!!! مگه علم هم اسلامی غیراسلامی داره؟ خب شاید بشه این رو برای علوم انسانی گفت فیزیک اسلامی دیگه چه صیغه ای؟؟!!!

اگه حوصله کنید و و تا انتهای مطلب رو بخونید میخواهم برای شما توضیح بدم که فیزیک اسلامی هم داریم و معنا و محتوای اون رو مشخص خواهم کرد.

در مورد علوم اسلامی برداشت های مختلفی هست یا باید بگیم از کلمه علوم اسلامی استفاده های مختلف میشه.

بعضی از موضوعات هست که اینها بعد از ظهور اسلام و مشخصا و مستقیما بخاطر اسلام بوجود آمد مثلا

مباحث علوم قرآنی مباحث حدیث و... که بصورت علم درآمد و مباحث خیلی گسترده ای در آن مطرح شد.

اینها مستقیما تولید خود اسلام بود و علوم اسلامی نام گرفت.

تعریف دیگر از نام علوم اسلامی علاوه بر علوم فوق علوم که مقدمات علوم فوق را هم شامل می شود.

یعنی مثلا برای برداشت صحیح قرآن و یا فهم حدیث و تشخیص حدیث به علوم دیگری احتیاج هست که اینها مقدمه آن علوم تولیدی اصلی هستند.

مثلا علم لغت شناسی علم کلام علم منطق رجال و...

و تعریف های دیگری هم شده اما تعریفی که ما از علم اسلامی میخواهیم بکنیم به این صورت است که

علمی که مبانی آن و اصول آن مطابق با مبانی اسلام برطبق قرآن و سنت باشد علم اسلامی است.

و آنچه که مبانی آن و دستورعمل های آن با اسلام توافق ندارد علم غیراسلامی است.

حال این سخن یعنی چی؟ چند مثال میاوریم.

مثلا علم اقتصاد فرضا یک سری نظریاتی در اقتصاد هست که در اون شما باید به دنبال سود شخصی باشید هرچند کسب این سودشخصی به فلاکت و بدبختی عده ای دیگه بیانجامد و هدف فقط منفعت شخصی است و برای آن هم دستورالعمل هایی ارائه میدهد یا مثلا در نظام بانکی خود رباخواری رشوه گیری گران فروشی کم فروشی و... را مجاز یا مثلا جز اصول میدونه این اقتصاد مشخصا غیراسلامی است چون مبانی اون با اسلام نمیخونه حالا اینجا مبانی واضحه در اسلام ظلم به دیگران به هرشکلی گناهه ایجادفاصله طبقاتی رباخواری منفعت طلبی مادی غلطه.

از چندین علم مثال میزنم تا موضوع کاملا مشخص بشه.

در مورد معماری

فرض کنید نوعی معماری وجود که در اون آشپزخانه که زنان و دختران در اون کار میکنند از مهمانخوانه که اصولا مهمان نامحرم در اونجا حضور داره کاملا مشخص و معلومه به اصطلاح امرزیopenهست.

یا مثلا معماری خانه به گونه ایست که دستشویی کنار آشپزخانه است.

اتاق خواب زن و شوهر جدا طراحی شده و...

این معماری با مبانی اسلام یعنی با قرآن و سنت پیامبر اسلام نمیخونه

زن باید مصونیت داشته باشه در آشپزخانه راحت باشه.

نباید محل خوراک با دفع یکجا باشه آلودگی ایجاد کنه.

زن و شوهر باید در کنار هم بخوابند و...

حال خانه ای رو تصور کنید که همه ی ویژگی های مثبت رو داشته باشه مثلا در خروجی خانه آینه ثابتی تعبیه شده یا کارای دیگر و مثلا در سنت پیامبر آمده که پیامبراکرم همیشه هنگام خروج یا ورود به خانه حتی آینه ای به شکل آن زمان داشتند که خودشون رو نگاه میکردند و موهاشون رو شونه میکردند.

این معماری میشه اسلامی.

اما یک مثال دیگه که برای ما حائز اهمیته تا برسیم بتوانیم بحث فیزیک اسلامی رو خوب جا بندازیم

و اون فلسفه است.

فلسفه البته تعریف های زیادی داره اما کلا علم استدلالات عقلی است برای شناخت هستی.

که حالا همین رو دقیق تر و فنی در خود فلسفه مثلا موجود بما هو موجود یا شناخت کنه اشیاء و...

تعریف میکنند.

شما متون فلسفی رو میبیند مخصوصا پس از رنساس در اروپا که در این فلسفه خدا رد میشه یا مادیگرایی اثبات میشه و مکاتب مختلف.

کم و بیش هم شنیده اید چیزی به نام فلسفه اسلامی که نام فلاسفه بزرگی چون فارابی ابن سینا شیخ اشراق ملاصدرا و... بر آن هک شده.

اینجا بین خود فلاسفه هم یک بحث مهم و اساسی هست که آیا فلسفه اسلامی داریم یا نه و معنای اون چیه؟!و تعریف های مختلفی هم هست که این ناشی از نگرش هست نه استدلال محض.

و ما طبق نگرش خودمون میگیم فلسفه خیلی از اصولش بین همه ی فلاسفه یکسان و مشخصه و شاید خیلی از مباحث هم بین مکاتبی یکسان باشه مثلا خیلی از مکاتب در نتیجه کاملا مشخص فلسفه به اثبات خدا یا واجب الوجود میرسند از راه های مختلف.

اما در یکجا اینها از هم جدا میشوند و یکی با استدلالاتی به نتایجی میرسد و دیگری به نتایج دیگر.

مشخصا فلسفه اسلامی به نتایجی میرسه که تفکراسلامی موافق با وحی رو شکل میده و اغلب توسط فلاسفه مسلمان این فلسفه اسلامی ایجاد میشه رشد میکنه و ساخته میشه.

این بحث فلسفه و فلسفه اسلامی و فهم این مطلب خیلی برای فیزیک اسلامی ما مهمه اگر مطلب برایتان جا نیافتاد حتما به کتب فلسفه اسلامی مراجعه کنید در ابتدای این کتب این مباحث تا حدودی کامل توضیح داده شده.

امااینجا چندتا سوال مهم و کلیدی هست

آیا باید گفت فلسفه اسلامی یا فلسفه مولود فلاسفه مسلمان؟

یعنی فلسفه ای که واقعا اسلامی است یا فلسفه ای که توسط فیلسوفان مسلمان ایجاد شده یا مثلا یک فیلسوف غیرمسلمان میتونه تولید فلسفه اسلامی کنه.

و آیا اون فلسفه ای که مثلا قبل از اسلام در یونان بوده هم فلسفه اسلامی حساب میشه یا نه؟

چون میدونید هرچند باید گفت قدمت فلسفه به قدمت انسان هست و اولین انسانی که فکر کرده نوعی فلسفه نگری داشته و یا هر انسانی در واقع نوعی شم فلسفی داره اما فلسفه در یونان خیلی پیشرفت داشته و بحث میشده بعد همین متون فلسفی یونان به مسلمانان میرسه و اونها اون رو تجزیه و تحلیل میکنن و خیلی از مباحث رو قبول میکنن و مباحثی رو تغییر میدن و مطالبی رو اصلا قبول نمیکنن.

بحث اینه آیا فلسفه ای که خیلی از موضوعات و مبانی اش رو قبل از اسلام یا غیرمسلمون ها گرفته آیا میتونه اسلامی نامیده بشه یا نه.

و سوال دیگر اینکه آیا اون اصولی که بین فلاسفه غیراسلامی و فلاسفه اسلامی یکسان هست رو باید جز فلسفه اسلامی به حساب آورد یا نه آن را فلسفه مطلق بنامیم؟

اما جواب شوالها رو طبق تعریف و نگرش خود بیان میکنیم.

هرچند مشخصا فلسفه اسلامی اغلب توسط فلاسفه مسلمان رشد پیدا میکنه اما اگر غیرمسلمانی چه قبل از اسلام چه بعد از اسلام مباحثی رو مطرح کرد و به همان نتایج موافق با مبانی اسلام یعنی قرآن و سنت رسید این علم تولیدی او هم فلسفه اسلامی محسوب میشه و حتی برعکس اگر مسلمانی به نتایج فلسفی رسید که این با مبانی اسلام نمیخوند این فلسفه رو اصلا نمیشه اسلامی خوند.

پس تفاوت است بین فلسفه اسلامی و فلسفه فلاسفه مسلمان.

مسلمان رو هم اینجا به معنای مسلمان زبانی یعنی کسی که شهادتین گفته در نظر میگیریم.

اما آنچه از فلسفه که قبل از اسلام بوده یا مبانی و اصول مشترک بین همه فلاسفه چه اسلامی چه غیر اسلامی این ها رو نمیتونیم بگیم غیراسلامی چون خلاف اسلام نیست و داخل اسلامه.

مثلا همه کس قبول دارن جمع متناقضین محاله یک چیز نمیشه هم باشه هم نباشه. یک اصل عقلی است.

این رو هم میشه جز همون فلسفه اسلامی حساب کرد چون اسلام جامع و اصیله.

حالا اگر قبل از ظهور اسلام هم این مبانی بوده باشه تا آنجا که با اسلام یکی است در واقع اسلامی است و اگر نیست اسلامی نیست. ضمن اینکه این نکته هم در نظر بگیرید که طبق قرآن دین نزد خدا فقط اسلام است و این اسلام قبل از بعثت پیامبراکرم هم در ادیان حق الهی نمود داشته و در فطرت پاک بشری پس اینکه هرآنچه از قبل از ظهور اسلام باشد نمیشود گفت اسلامی نیست میتواند اسلامی باشد.

خب حالا با فهم دقیق این مباحث میریم سراغ علم فیزیک که اصطلاحا علم تجربی است.

و اینکه آیا میشه برای فیزیک هم اسلامی غیر اسلامی گفت.

مگر نمیگیم فیزیک علم تجربیه خب فیزیکدان میاد آزمایش میکنه میبینه طبیعت به این شکل هست و بعد به صورت نظریه و قانون این رو تعمیم میده و بیان میکنه این دیگه اسلامی غیر اسلامی نداره طبیعت ثابته.

برای اینکه کنجکاو تر بشید بگم اشتباه نکنید که ما میخوایم بگیم خوب پس همین هم چون از طبیعته و علم ثابته این مثل همون اصول ثابت فلسفه است و این میشه فیزیک اسلامی. خیر نه اینکه بخوایم بگیم فیزیک اسلامی بلکه میخوایم بگیم فیزیک غیراسلامی هم وجود داره؟!!!!

برای اینکه اون استدلال آخر و نتیجه گیری نهایی رو بکنم چندتا نکته جالب که به فهم بحث ما هم خیلی کمک میکنه بیان کنم.

جالبه بدونید خیلی از فیزیکدانان نظریه پرداز یعنی اونها که قاون بیان کردند و در واقع بانیان اصلی فیزیک هستند فیلسوف بودند.

مثلا نیوتون یعنی پایه گذار مکانیک کلاسیک نظریات فلسفی داره مثلا نظریه ساعتی.

این نظریه اون میگه خدا جهان رو مثل یک ساعت با قوانین کوک کرده و این جهان به کار خودش ادامه میده و دیگه کاری به جهان نداره.

دقیقا خلاف اون چیزی که مبانی اسلامی میگه که در استدلال کامل فلسفی آن را ملاصدرا در بحث  حرکت جوهری خودش میگه.

در واقع طبق اسلام خداوند هرلحظه به ما حیات میده اصلا یکی از متعلقات رزق الهی همین وجود و حیات ماست و طبق حرکت جوهری ملاصدرا هرلحظه داره ما رو خلق میکنه.

دستگاه مختصات دکارتی شنیدید که در ریاضی میکشیم.

این دکارت یکی از بزرگترین و مطرح ترین فلاسفه است که در ریاضیات و هندسه هم خیلی کار میکرده و دستگاه مختصات دکارتی از نام او گرفته شده.

اینشتین یعنی مروج اصلی مکانیک کوانتمی و فیزیک هسته ای نظرات فکری و فلسفی داره.

در نامه محرمانه خودش به آیةالله بروجردی بخشی از اعتقادات خودش رو میگه که من نظریه نسبیت رو از بحارالانوار کتاب حدیثی شیعی گرفتم و درک کردم.

اما بحث ما در مورد فیزیک اسلامی

اشکال کار اینجاست که عامه تصور میکنن که بله فیزیکدان فقط میاد آزمایش میکنه و نتیجه آزمایش رو به صورت نتیجه میده بیرون. خیر این شکلی نیست.

البته این اشتباه فهم شاید ناشی از نظام آموزشی اشتباه ما باشه که برای دانش آموز در دبیرستان فرمول فیزیکی رو گذاشتن و گفتن این از نتیجه آزمایش بدست اومده و باید داخلش عدد بگذاری.

و در رشته های مهندسی دانشگاه هم کمی فرمول های پیچیده تر و کلی تر بیان کردند.

تفاوت کار اینجاست که فیزیکدان نظریه پرداز کارش این نیست که فقط آزمایش انجام دهد.

طبیعت ثابت است و طبق قوانین خود که بسیاری از آن را ما نمیدانیم زندگی میکند ما طبق آزمایش روی موارد محدودی از طبیعت در مکان و زمان محدود نتایجی بدست میاوریم حال این نتایج را تجزیه و تحلیل میکنیم و طبق استدلال استقرائی یعنی از جزءبه کل رسیدن یعنی از آزمایش محدود یک قانون کلی رو اثبات کردن یک نظریه را به صورت فرمول یا نظراتی بیان میکنیم و یک نتیجه کلی میگیریم.

تفاوت کار در همین بحث نظریه پردازی و نظریه دادن است.

نظریه از کلمهteori که اصلیتش یونانی است گرفته شده که جالبه برای نظرات فلسفی به کار برده میشده!

تئو یعنی نظر شما،وقتی نتایج آزمایش را گرفتی آن را برای خود تجزیه و تحلیل میکنی حالا طبق عقیده خود ان را به صورت یک نظریه به دیگران ارائه میکنی بحث فیزیک اسلامی یا غیر اسلامی همینجاست.

یعنی شما میتوانی اگر خدا رو قبول نداشته باشی نتایج رو به صورت قانونی بیان کنی که این قانون به طوری تلقی بشه که در اون وجود خدا هیچ لزومی نداشه باشه یا وجود اون رو منکر بشه.

بله مثال های زنده ای هم برای این ادعای خود داریم!که در ادامه خواهم گفت.

میتوانی هم نظریه خود را به صورتی و به فرمولی بیان کنی که وجود خدا رو الزامی بداند.

این مفهوم و برداشت در فیزیک جدید و فیزیک قرن بیستم کاملا مشخص است.

سعی میکنم مثال تخصصی فیزیک نزنم تا مطلب را عامه متوجه شوند اما میتوانید برای درک دقیق تر این مطلب به نوع نظریه پردازی مکانیک کوانتمی مراجعه کنید.

به طور مثال در فیزیک کوانتمی اصلی داریم به نام اصل هایزنبرگ که اگر دقت کنید این اصل کاملا مشخص قانون علیت رو زیر سوال میبرد. جالبه وقتی خود هایزنبرگ همون اوایل قرن 20 میلادی این اصل فیزیکی رو بیان کرد در بیان خودش هم گفت که ظاهر این اصل(هایزنبرگ)،اصل علیت را زیر سوال میبرد.در خود غرب دعوایی بپا شد و فلاسفه علیه او موضع گرفتند که تو اصل علیت رو زیر سوال بردی و میدانید اگه اصل علیت زیر سوال بره که یک اصل بدیهی است خدا که هیچی به این راحتی هیچ چیز قابل اثبات نیست.یعنی شما بگی شما بگی این نیست که هر معلولی علتی داره.!

که همان زمان فلاسفه جوابهای قوی دادند که اصل علیت رد نمیشود و خود هایزنبرگ هم اواخر عمر نظر خود را تعدیل کرد.

جالبه که اینشتین که خود از عاملان اصلی پیشرفت آن بود و امروزه بسیاری از فناوری های نوین بخاطر همین مکانیک کوانتمی است از مخالفان سرسخت این مبانی این نظریه بوده و میگه من میدانم در آینده اگر دانشجویی نظر من رو بنویسد 0میگیرد و اگر نظریه کوانتمی رو بنویسه20.

اما من میدونم روز میرسه که این مکانیک کوانتمی عمرش تموم میشه و رد خواهد شد ولی چون اینشتین خود نظریه جایگزین و بهتری نداشته نمیتونه نظر بهتری رو ارائه کنه.

اما خلاصه مطلب این شد که در واقع طبق تعریف ما فیزیک اسلامی اینطور تعریف میشه که اگر نظریه ی فیزیکی بر پایه مبانی اسلامی بود اون فیزیک اسلامی است حال بخواهد توسط فیزیکدان مسلمان تولید شود یا غیر مسلمان از اصول یکسان و مورد توافق باشد یا غیر آن قبل اسلام یا بعد اسلام.

و نکته اینجا بود که این در قسمت نظریه پردازی است که مبانی اسلامی یا غیر اسلامی موثر است تا نظریه پرداز نتایج آن آزمایشات را به چه صورتی بیان کند و نظریه را ارائه دهد.

اینجا ذهن خلاق و متفکر فیزیکدان خیلی موثر است تا بتواند نظریه پردازی کند چه بسا خیلی از فیزیکدانان بودند که به نتایج آزمایش آگاه بودند مثلا همه انسانها نیروی جاذبه رو میدیدند اما توانایی نظریه پردازی و فرمولیته کردن آن و بصورت قانون عمومی بیان کردن آن را نداشتند.

هرچند در چند قرن اخیر در بین جهان اسلام جز انگشت شماری همچون دکترحسابی فیزیکدانان نظریه پرداز مسلمان کم دیده ایم اما امید است هرچه زودتر چهره های شاخصی ظهور کنند که حتی اندکی از آنها بتوانند در پیشرفت علم و از جمله فیزیک و آن هم اسلامی تحول ایجاد کنند.

                                                                                            و من الله توفیق

                                                                                              و التماس دعا

                                                                                                عمادطیبی

کهکشان غول پیکر NGC1132 یک فسیل کیهانی

ژیروسکوپ

 

 

ژيروسكوپ

ژیروسکوپ وسیله‌ای برای اندازه گیری و یا حفظ جهت می‌باشد که از اصل بقای تکانهٔ زاویه‌ای استفاده می‌کند.یک ژیروسکوپ مکانیکی همیشه یک چرخ یا دیسک چرخنده با محور آزاد دارد که می‌تواند در هر جهتی بایستد. این جهتگیری بسیار کمتر بر اثر گشتاور خارجی تغییر می‌کند که این به دلیل ممان زاویه‌ای بزرگ خود به همراه نرخ زیاد چرخش آن است. چون گشتاور خارجی توسط نگاه داشتن وسیله در یک حلقه کمینه می‌شود جهت آن تقریبا ثابت می‌ماند، صرفنظر از اینکه سطحی که وسیله روی آن قرار گرفته چقدر حرکت می‌کند.

ژیروسکوپ‌های با تکنولوژی حالت جامد هم وجود دارند مانند ژیروسکوپ‌های حلقهٔ لیزری.

کاربردهای ژیروسکوپ شامل هدایت زمانی که قطب‌های مغناطیسی کار نمی‌کنند (مانند تسکوپ هابل) و یا به اندازه کافی دقیق نیستند (مثل ICBM) و یا برای پایدارسازی ماشین‌های پرنده مثل هلیکوپترهای هدایت شونده توسط رادیو و یا UAVها می‌باشد. به دلیل دقت بالاتر، ژیروسکوپ‌ها همچنین در حفظ جهت در معدن کاری تونل‌ها هم به کار می‌روند.

دياگرام یک چرخ ژیروسکوپ. عکس العمل نیرو‌ها در راستای محور خروجی با رنگ آبی نشان داده شده‌است.

در وسایل وسیستم‌های مکانیکی یک ژیروسکوپ معمولی دارای ساختاری شامل یک روتور که برای چرخیدن به یک محور متصل شده‌است، ژورنال‌های روتور بر روی یک حلقه یا حلقه داخلی نصب شده، و حلقه داخلی برای نوسان بر روی یک حلقه خارجی که خود برای نوسان نسبت به یک تکیه گاه وصل شده‌است نصب شده‌است. حلقه یا حلقه خارجی همچنین برای لولا بودن به دور یک محور که بر روی صفحهٔ خودش که توسط تکیه گاه مشخص می‌شود نصب می‌گردد. حلقه خارجی یک درجه آزادی چرخش دارد و محورش هم هیچ آزادی ندارد.حلقه داخلی به طوری بر روی حلقه خارجی نصب می‌شود که بر روی یک محور در صفحه خودش که همیشه بر محور حلقه خارجی عمود است لولا می‌شود.

تصويري متحرك از يك ژيروسكوپ

محور چرخ دوار محور چرخش را تعریف می‌کند. حلقه داخلی دو درجه آزادی چرخش دارد و محورش هم یک درجه آزادی دارد. روتور برای چرخش به محوری متصل است که همیشه به محور حلقه داخلی عمود است. بنابراین روتور سه درجه آزادی چرخش دارد و محورش هم دو درجه دارد. چرخ به نیروی وارد بر محور ورودی با نیروی عکس العمل به محور خروجی پاسخ می‌دهد.

رفتار یک ژیروسکوپ می‌تواند به سادگی با توجه به رفتار چرخ جلوی دوچرخه درک می‌شود. اگر چرخ از محور عمود به سمت چپ متمایل شود لبه جلوی چرخ هم به سمت چپ می‌چرخد. به عبارت دیگر چرخش بر روی یک مورد چرخ چرخان، چرخش در محور سوم را موجب می‌شود.

یک flywheel ژیروسکوپ می‌چرخد و یا مقاومت می‌کند بسته به اینکه حلقه خارجی در ساختار آزاد یا بسته باشد. مثال‌های از وسایل با حلقه خارجی آزاد می‌تواند ژیروسکوپ‌های با مرجع جهت(attitude reference gyroscope) باشند که برای اندازه گیری زاویه در راستای سه محور مختصات(yaw, roll, pitch ) در یک فضاپیما و یا هواپیما مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مرکز جرم روتور می‌تواند در یک موقعیت ثابت باشد. روتور به صورت همزمان توانایی چرخش به حول یک محور و نیز ارتعاش به حول دو محور دیگر را داراست و بنابراین به جز مقاومت ذاتی اش به دلیل اسپین روتور می‌تواند به طور آزادانه در هر جهتی به حول نقطهٔ ثابت بچرخد. برخی ژیروسکوپ‌ها جایگزین‌های مکانیکی برای یک یا چند عنصر به کار رفته در این ساختار دارند. برای مثال روتور چرخان می‌تواند در یک سیال معلق شود به جای اینکه به صورت لولا به یک حلقه نصب شود. یک ژیروسکوپ کنترل ممان (CMG) مثالی از یک وسیله با حلقه خارجی ثابت است که بر روی هواپیما با هدف تامین و یا نگهداری یک زاویهٔ وضعیت مناسب و یا جهت را با استفاده از نیروی مقاومت ژیروسکوپ استفاده می‌کند.

در برخی انواع خاص حلقه خارجی و یا معادلش می‌تواند حذف شود تا روتور تنها دو درجه آزادی داشته باشد. در برخی انواع مرکز جرم می‌تواند از محور نوسان فاصله داشته باشد و بنابراین مرکز جرم و مرکز تعلیق ممکن است یکی نباشد.

تاریخچه

ژیروسکوپ ساخته شده توسط Léon Foucaultو ساخته شده توسط Dumoulin-Fromentدر سال 1852 . موزه ملی هنرها پاریس .

اولین ژیروسکوپ شناخته شده توسط یک آلمانی به نام یوهان بوهننبرگر که اولین بار در سال ۱۸۱۷ درباره اش نوشت ساخته شده‌است. در ابتدا او آن را «ماشین» نامید. ژیروسکوپ بوهننبرگر بر اساس یک کرهٔ بزرگ چرخنده ساخته شد. ^{در سال ۱۸۳۲ والتر جانسون آمریکایی ژیروسکوپی ساخت که براساس دیسک چرخنده کار می‌کرد. ریاضیدان فرانسوی پیر لاپلاس زمانی که در دانشگاه اکول پلی‌تکنیک کار می‌کرد این ماشین را به عنوان ابزار کمک آوزشی پیشنهاد کرد و به این شکل این وسیله در معرض توجهLéon Foucault قرار گرفت.در سال۱۸۵۲ Foucault که در حال انجام یک آزمایش برای دیدن چرخش زمین بود، به این وسیله نام جدید خود را داد. اگرچه این آزمایش به دلیل وجود اصطکاک ناموفق بود. در واقع اصطکاک زمان هر دور را به ۸ تا ۱۰ دقیقه محدو می‌کرد که زمان بسیار کوتاهی برای مشاهدهٔ یک حرکت قابل توجه بود.}

در سال‌های دهه ۱۹۶۰ موتورهای الکتریکی این مفهوم را امکان پذیر کردند و این به ساخته شدن اولین نمونه‌های قطب نماهای ژیروسکوپی انجامید. اولین قطب نمای ژیروسکوپی در سال ۱۹۰۸ توسط مخترع آلمانی HermannAnschutz-Kaempfe معرفی شد. کمی بعد در همان سالElmer Sperry آمریکایی طراحی خود را ادامه داد و به زودی ملت‌های دیگر هم اهمیت نظامی این اختراع را دریافتند، (در زمانی که قدرت دریایی مهمترین ابزار سنجش قدرت نظامی بود.) و صنایع ژیروسکوپ خود را ساختند. شرکت Sperry Gyroscope به زودی فعالیت خود را به ساخت پایدار کنندهای هواپیماها و کشتی‌ها هم توسعه داد و سایر سازندگان ژیروسکوپ هم به این کار پرداختند.در سال ۱۹۱۷ شرکت Chandler Company of Indianapolis در ایندیانا «ژیروسکوپ Chandler» را به عنوان یک اسباب بازی با یک محور و یک بند تولید کرد. این وسیله تا امروز تولیدش ادامه پیدا کرده‌است و به عنوان یک اسباب بازی کلاسیک امریکایی شناخته می‌شود.

ژیروسکوپ‌های MEMS ایده پاندول‌های Foucault را گرفته و از یک عنصر ارتعاش کننده به نامMicro Electro Mechanical System استفاده می‌کنند. ژیروسکوپ‌های بر پایهٔ MEMS اولین بار توسط System Donner Inertial SDI به طور عملی و قابل تولید ساخته شد. امروزه SDI یک تولید کنندهٔ بزرگ ژیروسکوپ‌های MEMS است.

در اولین دهه‌های قرن ۲۰ام، سایر مخترعان به صورت ناموفق تلاش کردند که از ژیروسکوپ به عنوان پایه‌ای برای جعبه سیاه سیستم‌های ترابری به وسیلهٔ ساختن یک پایهٔ پایدار که بر اساس آن اندازه گیری دقیق شتاب امکان پذیر باشد (به منظور رفع نیاز برای رویت ستارگان برای محاسبهٔ موقعیت) استفاده کنند. اصول مشابهی بعدا در ساخت سیستم‌های inertial guidance برای موشک‌های بالستیک مورد استفاده قرار گرفت.

ویژگی ها

 

یک ژیروسکوپ در حال کار که هر سه محور آن آزاد هستند.روتور جهت محور چرخش خود را صرف نظر از جهتگیری فریم خارجی حفظ می‌کند.

یک ژیروسکوپ رفتارهایی از جمله Precession و nutation را نشان می‌دهد. ژیروسکوپ‌ها می‌توانند در ساخت قطب نماهای ژیروسکوپ که کامل کننده و یا جایگزینی برای قطب نماهای مغناطیسی در کشتی‌ها، هواپیماها، فضاپیماها و کلا وسایل حمل و نقل، برای کمک به پایداری در کشتی‌ها، تلوسکوپ فضایی هابل دوچرخه‌ها و موتورها و یا به عنوان بخشی از یک سیستم inertial guidance مورد استفاده قرار گیرد.

اثرات ژیروسکوپ‌ها در tops، بومرنگ‌ها، یویوها و powerballs مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از وسایل چرخندهٔ دیگر مثل flywheel هم رفتار زیروسکوپی دارند اگرچه خاصیت ژیروسکوپ آنها مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

معادله اساسی که رفتار یک ژیروسکوپ را توصیف می‌کند به صورت زیر است:

که در آن τ,Lبه ترتیب گشتاور و ممنتوم زاویه‌ای ژیروسکوپ، I ممان اینرسی، بردار ωسرعت زاویه‌ای و αشتاب زاویه‌ای آن است. از این رابطه نتیجه می‌شود که گشتاورτ که عمود بر محور چرخش و بنابراین عمود بر L وارو شود منجر به چرخشی در راستای محوری عمود برτو Lمی شود. این حرکت precession نام دارد. سرعت زاویه‌ای Ω_P هم توسط ضرب خارجی زیر داده می‌شود:

Precession on a gyroscope

Precession را می‌توان با قرار دادن یک ژیروسکوپ چرخان به طوری که در یک طرف است بسته شده باشد و طرف دیگرش تقریبا آزاد باشد و محورش (بدون اصطکاک به طرف precession ) بچرخد نشان داد. در این حالت ژیروسکوپ به نظر می‌رسد که بر جاذبه غلبه می‌کند و محورش افقی باقی می‌ماند. زمانی که یک طرف محور آزاد و بی تکیه گاه است و طرف دیگرش به آرامی دایره‌ای را در صفحه‌ای موازی افقی می‌پماید. این پدیده با معادله بالا توضیح داده می‌شود.

گشتاور وارد بر ژیروسکوپ از دو منبع تامین می‌شود. نیروی جاذبه که به طور عمود به سمت پایین بر مرکز جرم وارد می‌شود و یک نیروی مساوی به طرف بالا که به طرف تکیه گاه وسیله وارد می‌شود. چرخش ناشی از این گشتاور به سمت پایین نیست تا به طوری که احتمالا مورد انتظار است وسیله به زمین بخورد، در واقع بر آیند اینها عمود بر هر دو گشتاور جاذبه‌ای (افقی و عمود بر محور چرخش) و محور چرخش (افقی و به سمت بالا از محل تکیه گاه) یعنی یه دور یک محور عمودی خواهد بود که موجب می‌شود وسیله به آرامی حول نقطهٔ تکیه گاهش بچرخد. تحت یک اندازهٔ گشتاور ثابت τ سرعت تغییر جهت،Ω_P به صورت معکوس با L متناسب است و نیز با اندازهٔ ممان زاویه‌ای آن:

که در آن θزاویهٔ بین بردارهای Lو Ω_P است. بنابراین اگر سرعت چرخش ژیروسکوپ کاهش یابد (برای مثال به دلیل اصطکاک) ممان زاویه‌ای آن کاهش پیدا می‌کند و در نتیجهٔ آن نرخ Precession آن افزایش پیدا می‌کند. این تا زمانی که وسیله دیگر قادر به سریع پیچیدن برای حمل وزن خود نیست، زمانی که Precession آن تمام شد و از تکیه گاهش می‌افتد که این اتفاق بیشتر به دلیل این است که اصطکاک مقابل Precession موجب Precession دیگری می‌شود که باعث افتادن وسیله‌است.

به صورت معمول این سه بردار گشتاور، چرخش و Precession همگی نسبت به همدیگر با توجه به قانون دست راست جهت گیری شده‌اند. برای تعیین راحت جهت اثر ژیروسکوپ به سادگی به خاطر داشته باشید که یک چرخ در حال چرخش وقتی که به گوشه می‌رود به طرف داخل به چرخش در می‌آید.

ژیروستات

ژیروستات یک نوع دیگر ژیروسکوپ است. اولین ژیروستات توسط لرد کلوین(Lord Kelvin) ساخته شد تا حالت پیچیدهٔ حرکت یک حجم چرخان زمانی که تحت یک صفحهٔ افقی آزاد گذاشته شود مثل یک top spun در پیاده رو و یا یک دوچرخه یا حلقه بر روی خیابان نشان می‌دهد. این وسیله شامل یک چرخ سنگین است که در داخل یک پوشش جامد قرار گرفته‌است. رفتار این وسیله بر روی یک میز و یا اشکال مختلف تعلیق و یا تکیه گاه برای نمایش وضعیت‌های خاص بر خلاف قوانین معمل تعادل استاتیکی که به دلیل رفتار ژیرواستاتیکی چرخ و نامرئی داخلش وقتی که سریع بچرخد به کار می‌رود.

در طبقه بندی USPTO محل عمومی برای ژیروسکوپ کلاس ۷۴ ،Machine element or mechanism، و طبقهٔ فرعی ۵R می‌باشد. هر حجم چرخانی خواص و رفتار ژیروسکوپ دارد ولی این وسیله‌ها شامل اینکه حداقل یک محور نوسان حاضر باشد. ترکیب ژیروسکوپ با وسایل دیگر در طبقه بندی فرعی ۵٫۲۲ قرار دارند.

منبع:دانشنامه ویکی پدیا

محلول های مغناطیسی در نانو

محلول‌های مغناطیسی یکی از شاخه‌های فناوری نانو است که کمتر از دیگر شاخه‌های نانو به آن پرداخته شده‌است، ولی به تازگی کاربردهای جدیدی برای آن یافت شده است.محلول‌های مغناطیسی (Ferro fluid) از ذرات بسیار ریز کلوییدی ( درحدود۱۰۰ - ۱۰ نانومتر ( m ۹- ۱۰) ) از جنس فلزاتی که خاصیت مغناطیسی دارند(مانند آهن و کبالت) به حالت سوسپانسیون در مایعی ، ساخته میشوند . پخش‌ کردن ذرات در مایع را می توان به کمک یک واکنش شیمیایی انجام ‌داد.
ذرات پخش شده در مایع به علت ریز بودن به صورت کلوئیدی هستند ولی پس از گذشت مدت زمان نسبتاً کوتاهی به هم پیوسته و ذرات بزرگتری را تشکیل می‌دهند ، که در ا ین صورت حالت کلوییدی آن از بین رفته ، ذرات در محلول ته ‌نشین شده و خاصیت مغناطیسی خود را از دست می دهند .هر قدر که ذرات ریزتر باشند ، محلول خاصیت مغناطیسی بهتری از خود نشان می‌دهد. به این علت است که در هنگام تولید ، موادی با نام ” سورفاکتانت ” به محلول اضافه می‌شود که روی دیواره‌های آن را می پوشاند و مانع از به هم پیوستن و بزرگ شدن ذرات می‌شود و ذرات با گذشت زمان خاصیت خود را از دست نمی‌دهند. سورفکتانت ها :کلمه سورفکتانت مخلوطی از “Surface active agent “ می باشد . سورفکتانتها معمولا ترکیباتی آلی هستند که دارای گروههای آبدوست که نقش دم و دنباله را دارد و گروههای آبگریز که نقش سر را دارد می باشند.
بنابراین معمولا به طور ناچیز در آب و حلالهای آلی حل می شوند.وجود طبیعت دوگانه سبب ویژگیهای خاصی در این مولکول ها می شود به طوریکه می توانند در آب حل شده و در سطح مشترک آب – هوا یا بین دو سطح از دوفاز مختلف تجمع یافته و سبب کاهش کشش سطحی شوند. به طور نمونه در مورد بالاسورفکتانت ها ، از یکی از دو سرشان به کلویید متصل شده و از سر دیگر به محلول نزدیک اند، بنابراین سرهایی که در محلول قرار دارند همنام بوده و سبب دافعه بین کلوییدها می شود . در نتیجه از تجمع و به هم پیوستن آنها ممانعت نموده و محلول خاصیت مغناطیسی خود را حفظ می کند.
سورفکتانتها نقش مهمی در بسیاری از کاربرد ها عملی و محصولات بازی میکند مثلا : شونده ها - امولسیون کننده ها - جوهر سازی - کف سازی و ….سورفکتانتها معمولا بوسیله گروههای باردار تقسیم بندی می شوند . سورفکتانتهای غیریونی در قسمت سر خود بی بار هستند. اگر بار منفی باشد سورفکتانت آنیونی و اگر مثبت بود سورفکتانت کاتیونی داریم .. گاهی قسمت سر دارای هر دو بار منفی و مثبت است که به آن آمفوتریک گوئیم . یک Ferro fluid معمولی ، از %۵ جامد مغناطیسی ، %۱۰ سورفاکتانت و % ۸۵ مایع تشکیل شده است. در عصر حاضر نانو تکنولوژی خدمت بسیاری به بشر کرده‌است . در شیمی ، در فیزیک و . . . همچنین در زمینه‌های پزشکی که با ساخت وسایل گوناگون در زمینه‌ی درمان ، انسانها را یاری کرده‌ است . نظریا تی وجود دارد مبنی بر اینکه به کمک این محلول می ‌توان کپسولهایی ساخت و دا روهایی را که برای بخشی از بدن مضر و برای بخشی دیگر مفید است ، به راحتی به محل مورد نظر برسانیم .
با این روش که کپسولهایی از این جنس را پراز داروی مورد نظر کنیم و به وسیله‌ی آهنربا به محل مورد نظر برسانیم و در آنجا آنرا تخلیه کنیم .در چند ساله‌ی اخیر دانشمندان به این عقیده رسیده‌اند که به کمک وارد کردن ا ین محلول به بدن می‌توان سلولهای سرطانی و یا ویروسها ( مثلا ایدز) را از بدن خارج کرد، به صورتی که ا ین ماده آنتی بادی (Anti body) موجود در خون را ( به وسیله بار مثبت آنها ) جذب کرده و آنتی بادی ها هم ویروسها را جذب میکنند که با خارج کردن Ferro fluid به وسیله آهنربا میتوان ویروسها را خارج کرد. ولی متأسفانه هنوز به مرحله‌ی عملی نرسیده‌است.به غیر از استفاده‌های پزشکی ذکر شده در بالا استفاده‌های صنعتی هم برای این ماده ذکر شده‌است. مثلا در چیپهای مخصوص برای حرکت دا دن یک سیال مشکلاتی وجود دارد چون موتورهایی در آن اندازه‌ی ریز وجود ندارد و اگر هم وجود دارد بسیار پرهزینه است. اما با اضافه کردن مقداری از ا ین محلول به آن سیال می‌توان با نیروی مغناطیسی آن سیال را به حرکت در آورد. مورد دیگر استفاده از این ماده در بلند گو های پر قدرت است .این محلول خاصیت خود را در دماهای بالا ، مثلا در °C ۲۰۰ یا در دماهای پایین ، مثلا در °C ۵۰- و یا در برابر امواج هسته ای حفظ می کند .

یوری گاگارین

یوری گاگارین یوری الکسی‌یویچ گاگارین عکس رسمی یوری گاگارین با نشان‌های افتخار فضانورد دستاورد نخستین فضانورد جهان ملیت روسی وضعیت درگذشته تولد ۹ مارس ۱۹۳۴ برابر با ۱۸ اسفند ۱۳۱۲ کلوشینو، روسیه (اتحاد شوروی) مرگ ۲۷ مارس سال ۱۹۶۸ برابر با ۷ فروردین ۱۳۴۷ روسیه (اتحاد شوروی) مشاغل دیگر خلبان درجه سرهنگ طول پرواز فضایی یک ساعت و ۴۸ دقیقه تاریخ گزینش ۷ مارس ۱۹۶۰ ماموریت وستوک-۱ نشان ماموریت آرامگاه آرامگاه دیوار کرملین، مسکو یوری الکسی‌یویچ گاگارین (به روسی: Юрий Алексеевич Гагарин)، کیهان‌نورد روسی و متولد ۱۸ اسفند ۱۳۱۲ (۹ مارس ۱۹۳۴) نخستین فضانورد جهان است. یوری گاگارین در روز ۲۳ فروردین ۱۳۴۰ توسط فضاپیمای وُستوک-۱ به مدت ۱۰۸ دقیقه مدار زمین را یک دور بطور کامل پیمود. عصر سفرهای فضایی انسان با این پرواز آغاز گشت. گاگارین به خاطر سفر فضایی تاریخی خود نشان‌ها و عنوان‌های افتخار بی‌شماری از سراسر جهان دریافت کرد زندگی کودکی یوری گاگارین در تاریخ ۹ مارس ۱۹۳۴ میلادی برابر با ۱۸ اسفند ۱۳۱۲ خورشیدی در روستای کلوشینو در نزدیکی شهر گژاتسک واقع در استان اسمولنسک در کشور روسیه (اتحاد شوروی) چشم به جهان گشود. نام شهر گژاتسک سال‌ها بعد در ۱۹۶۸، به افتخار گاگارین به «شهر گاگارین» تغییر داده شد. پدرش الکسی ایوانویچ گاگارین (۱۹۷۳-۱۹۰۲)، و مادرش آنا تیموفیونا ماتویوا گاگارینا (۱۹۸۴-۱۹۰۳) هردو در یک مزرعه تعاونی به کار اشتغال داشتند.[۱] مادر او کتاب‌خوانی قهار و پدرش درودگری حرفه‌ای بود. این زوج ۴ فرزند داشتند که یوری سومین آنها بود. در دوران کودکی، از آنجایی که پدر و مادر خانواده هر دو شاغل بودند، مسئولیت مراقبت از یوری به عهده خواهر بزرگترش بود. جنگ جهانی دوم گاگارین جوان دوره نوجوانی دوران دبستان یوری روز یکم سپتامبر ۱۹۴۱ به دبستان رفت، اما در ۱۲ اکتبر همان سال روستای آنها را نیروهای آلمان نازی اشغال کردند و مدارس به مدت دو سال تعطیل شدند. همانند بسیاری از خانواده‌های دیگر در شوروی، خانواده گاگارین در طول جنگ جهانی دوم با مشکلات زیادی مواجه بودند. نیروهای اشغالگر در سال ۱۹۴۳ خواهر و برادر بزرگترش زویا و والنتین را برای کار اجباری به اردوگاه‌های نازی‌ها بردند، این دو تا پایان جنگ نتوانستند خانواده‌شان را ببینند. یوری گاگارین در مدرسه دانش‌آموزی کوشا و درسخوان و به قول معلم مدرسه‌اش گهگاهی هم بازیگوش بود! او از کودکی به پرواز علاقه داشت، هواپیماهای مدل می‌ساخت و کتاب‌های ژول ورن را با علاقه مطالعه می‌کرد؛[۲] معلم ریاضی و فیزیک او در طول جنگ جهانی دوم خلبان نیروی هوایی شوروی بوده، و این موضوع شاید در علاقه گاگارین به پرواز بی‌تاثیر نبوده باشد. گاگارین نوجوان در ماه مه سال ۱۹۴۹ پس از اتمام تحصیلات ابتدایی، یوری در یک مدرسه شبانه فنی آهنگری در بخش ریخته‌گری به کارآموزی مشغول شد. در سال ۱۹۵۱ برای ادامه تحصیلات در هنرستان فنی ساراتوف قبول شد. همزمان با تحصیل در هنرستان، یوری که همیشه به پرواز علاقه داشت، به عضویت باشگاه هوایی ساراتف درآمد تا فوت و فن پرواز با هواپیمای سبک را فراگیرد. پشتکار بالای یوری باعث شد که هم در هنرستان و هم در باشگاه پرواز بدرخشد، طوری که در سال ۱۹۵۱ هم با رتبه درخشان از هنرستان فارغ‌التحصیل شد و هم نخستین پرواز انفرادی خود را با هواپیمای سبک یاک-۱۸ انجام داد. دانشکده نیروی هوایی و ازدواج پس از فارغ‌التحصیلی در هنرستان و در ۱۹۵۵، یوری گاگارین به دانشکده نیروی هوایی اورنبورگ رفت تا پرواز با هواپیماهای نظامی را فراگیرد. مدت کوتاهی پس از پرتاب اسپوتنیک ۱ (اولین ماهواره ساخت بشر)، او در سال ۱۹۵۷ پس از دریافت مدرک خلبانی هواپیمای میگ-۱۵ با امتیازات بالا از آن‌جا فارغ‌التحصیل شد.[۳][۴] در همان دانشکده بود که با همسر آینده‌اش «والنتینا گُریاچوا» آشنا شد، و دو سال پس از فارغ‌التحصیلی، یوری و والنتینا در ۱۹۵۷ میلادی باهم پیوند زناشویی بستند. گاگارین به عنوان خلبان هواپیمای میگ-۱۵ برای مدتی در پایگاه هوایی لوستاری در منطقه مورمانسک در نزدیکی مرز روسیه و نروژ به خدمت مشغول شد، جایی که پرواز در آن، به خاطر آب و هوای سخت منطقه خطرناک محسوب می‌شد. یوری گاگارین جوان با ۱۵۷ سانتیمتر قد، مرد کوچک‌اندامی بود؛ نکته‌ای که بعدها در انتخاب او به عنوان کیهان‌نورد تأثیر داشت. ورود به برنامه فضایی گزینش و آموزش فضانوردان یوری گاگارین در سال ۱۹۵۹ پس از ازدواجش، درخواست کتبی نامزدی خود را برای فضانوردی به سازمان فضایی شوروی تسلیم کرد. یک هفته بعد از او دعوت شد تا برای آزمایش‌های مقدماتی پزشکی به بیمارستان نیروی هوایی در مسکو برود. سال ۱۹۶۰، سازمان فضایی شوروی، پس از مرحله اول گزینش، ۲۰ نفر از جمله گاگارین را برای پست فضانوردی برگزید. سرگئی کارالیوف، پدر برنامه فضایی شوروری، خود بر انتخاب نامزدها نظارت کرده بود. همه این افراد الزاما بهترین خلبانان کشور نبودند: علاوه بر تسلط کامل به هوانوردی و توان تصمیم‌گیری صحیح در موقعیت‌های دشوار، وزن، سلامت جسمی و قد آ‌ن‌ها از عوامل کلیدی در انتخاب این افراد بود. موشکی که قرار بود نخستین فضانورد را به فضا ببرد بر اساس موشک نظامی قاره‌پیمای دوربرد آر-۷ ساخته شده بود، که آن هم در اصل برای پرتاب کلاهک‌ هسته‌ای در مسافت‌های طولانی طراحی شده بود. برای همین فضاپیمای وستوک-۱ سوار بر آن نمی‌توانست بزرگتر از کپسول کلاهک هسته‌ای باشد.[۵][۶] تاریخ نخستین سفر فضایی یکی از مسایلی که ذهن دولتمردان و مسئولین سازمان فضایی شوروی را مشغول کرده بود، انتخاب تاریخی مناسب برای نخستین سفر فضایی بود. بر اساس اطلاعات کسب شده، مقامات شوروی گمان برده بودند که برنامه اولین سفر فضایی آمریکا برای روز ۲۰ آوریل ۱۹۶۱ مقرر شده بود، و آنان مصمم بودند فضانورد خود را قبل از آن تاریخ به فضا بفرستند. در عمل، اولین فضانورد آمریکایی تا یک ماه بعد از آن تاریخ پرواز نکرد. برنامه آمریکا برای فرستادن فضانورد به بلندپروازی برنامه شوروی نبود، و فضاپیمای آمریکایی مرکوری قرار نبود مانند وستک به مدار زمین پرواز کند، بلکه می‌خواست پروازی کوتاه در مسیر پرتابه‌ای (Ballistic) زیر مدار زمین در ارتفاع حدود ۱۰۰ مایلی داشته باشد. اما بر اساس تعاریف رسمی، می‌شد همین پرواز کوتاه را «اولین پرواز فضایی» دانست. به همین علت، بازه زمانی بین روزهای ۱۱ تا ۱۷ آوریل همان سال برای اولین پرواز فضایی شوروی در نظر گرفته شد. گزینش نخستین فضانوردان تا روزهای پیش از پرواز، هر شش عضو منتخب در گروه مورد آزمایش‌های دشواری قرار گرفتند تا استقامت جسمی و روانی آنها محرز شود. روز ۱۷ مارس سال ۱۹۶۱ فضانوردان منتخب، تیم بزرگ پشتیبانی و گروهی از مقامات رسمی وارد پایگاه فضایی بایکونور شدند. روز ۸ آوریل یعنی تنها چند روز پیش از پرواز فضایی، یوری گاگارین به عنوان نامزد اصلی پرواز گزینش شد. گرمان تیتوف به عنوان فضانورد ذخیره تعیین شد تا در صورت بروز هرگونه مشکلی برای گاگارین، بتواند بجای او پرواز کند.[۶] در مورد دلایل انتخاب گاگارین حدس و گمان‌های گوناگونی وجود دارد؛ برخی معتقدند که پیشینه کارگری خانواده او، نام خانوادگی و یا حتی محل تولد او باعث شده‌بود که حزب کمونیست شوروی او را به گرمان تیتوف ترجیح دهد. شکی نیست که شخصیت گرم و اجتماعی و رسانه‌پسند او از دلایل مهم گزینشش بوده‌است. پس از روشن شدن دو نامزد اصلی پرواز، سرگئی کارالیوف ضمن دیدار با گاگارین و تیتوف به آنها اطلاع داد که فضاپیما در تاریخ ۸ آوریل آماده خواهد بود و پرواز برای روزهای ۱۰ تا ۱۲ آوریل برنامه‌ریزی شده است. دو روز بعد، جلسه‌ای رسمی با حضور مقامات بلندپایه دولت شوروی، مقامات سازمان فضایی شوروی و هر شش فضانورد در یکی از پایگاه‌های نیروی هوایی در کنار رود سیردریا برگزار شد. این جلسه با سخنان سرگئی کارالیوف و با ارائه چکیده‌ای از فعالیت‌های گذشته و برنامه‌های آینده آغاز شد. وی گفت: با اینکه تنها ۴ سال از زمانی که اولین ماهواره جهان را به فضا پرتاب کردیم می‌‌گذرد، ما برای فرستادن اولین انسان به فضا آمادگی کامل داریم. شش کیهان‌نورد اینجا حضور دارند و همگی برای انجام این ماموریت از آمادگی لازم برخوردارند. تصمیم بر این شده که نخستین پرواز توسط یوری گاگارین انجام شود، و دیگران در پروازهای آتی شرکت کنند؛ [چون] تا پایان امسال ده فروند فضاپیمای وستوک برای پرواز آماده خواهند بود. سال آینده فضاپیماهایی با ۲ و ۳ سرنشین خواهیم داشت، و فکر کنم کیهان‌نوردانی که اینجا هستند بدشان نیاید ما را در این سفرهای فضایی همراهی کنند. ما باور داریم که [این] فضاپیما برای پرواز کاملا آماده شده و پرواز موفقی خواهد داشت. یوری الکسی‌یویچ، برایت آرزوی موفقیت بسیار دارم» در این میان خبرگزاری تاس، خبرگزاری رسمی دولت شوروی، سه بیانیهٔ گوناگون برای نخستین پرواز فضایی تهیه کرد. بیانیه نخست، اعلام خبر موفقیت پرواز نخستین فضانورد جهان بود. بیانیه دوم در صورتی مخابره می‌شد که فضانورد برخلاف برنامهٔ پیشین در خاک کشوری غیر از شوروی یا در اقیانوس فرود بیاید، و شامل درخواست کمک بین‌المللی برای یافتن او بود. بیانیه سوم برای بدترین حالت یعنی از دست رفتن فضانورد تهیه شده بود. خوشبختانه بیانیه‌های دوم و سوم هیچگاه بکار نیامد. شمارهٔ رمز «۲۵» تا پیش از پرواز گاگارین، هیچ انسانی به فضا نرفته، خارج از جو زمین و در شرایط بی‌وزنی قرار نگرفته بود. پزشکان و روانشناسان و حتی به قولی خود سرگئی کارالیوف نگران این بودند که فضانورد با ورود به مدار زمین و قرار گرفتن در بی‌وزنی از یک سو، و مشاهده فضای بیکران و کره زمین از سوی دیگر، تعادل روانی خود را از دست داده و دست به اقدامات غیرقابل پیش‌بینی بزند. به همین دلیل فضاپیمای وستوک-۱ بگونه‌ای ساخته شده بود که تمام پرواز را بطور خودکار انجام دهد. تنها راه از کار انداختن کنترل خودکار و به دست گرفتن ناوبری فضاپیما، وارد کردن شماره رمز ویژه‌ای در سیستم ناوبری بود. این شماره رمز -عدد «۲۵»- روی کاغذی نوشته شده و در پاکتی سربسته در داخل فضاپیما قرار داده شده بود. کنترل دستی فضاپیما تنها در حالتی امکان داشت که فضانورد در حالت روانی مناسب قرار داشته، توان باز کردن پاکت، خواندن شماره رمز، و وارد کردن آن شماره به سامانهٔ ناوبری را داشته باشد![۷] نخستین پرواز فضایی انسان آغاز پرواز یوری گاگارین در لباس فضایی یوری گاگارین در ساعت نه و هفت دقیقه صبح روز چهارشنبه ۲۳ فروردین ۱۳۴۰ (۱۲ آوریل ۱۹۶۱) به وقت مسکو، از پایگاه فضایی بایکونور با فضاپیمای وستوک-۱ (نام و شماره سریال: Vostok 3KA-2) و با رمز پرواز «درخت سرو» به عنوان نخستین فضانورد جهان به مدار زمین پرواز کرد.[۸] متخصصان در مرکز کنترل پرواز، بوسیله سه کانال رادیویی و یک کانال تلویزیونی با گاگارین در مدار زمین ارتباط داشتند. نخستین جمله‌هایی که گاگارین به زمین مخابره کرد این بود: «پرواز به خوبی ادامه دارد، دید خوبی دارم، من زمین را می‌بینم، خیلی زیبا است».[۹] مشهور است که گاگارین در حال اوج گرفتن به مدار زمین، آهنگ یک سرود میهن‌پرستانه روسی را زمزمه می‌کرده.[۱۰] این سرود «مام میهن می‌شنود» نام دارد؛ شعر این سرود اثر یوگنی دولماتوسکی و آهنگ آن اثر دمیتری شوستاکوویچ آهنگساز پرآوازه روسی است. ابیات اول این آهنگ چنین هستند: مام میهن می‌شنود مام میهن می‌داند که فرزندش تا کجای آسمان‌ها پرواز کرده است در حالی که گاگارین در مدار زمین پرواز می‌کرد، درجه نظامی او به افتخار موفقیتش از ستوانی به سرهنگی ارتقا پیدا کرد. مشکل در مرحله ترمز فضاپیمای وستوک-۱ پس از طی بخش بزرگی از مسیر پرواز بر فراز قارهٔ آفریقا رسید و سیستم ناوبری بطور خودکار ترمزهای سوخت مایع را بکار انداختند. قرار بر این بود که حدود ۱۰ تا ۱۲ ثانیه پس از اتمام کار موتور ترمز، بخش سرویس‌دهی فضاپیما از کپسول فضایی گاگارین جدا و مرحله بازگشت به زمین آغاز گردد. اما به علت گیر کردن کابل‌های اتصال دهنده این دو بخش، بخش سرویس‌دهی در حالت نیمه‌متصل به کپسول حامل گاگارین باقی ماند. کپسول گاگارین در این لحظه در حال ورود به جو زمین بود و این مشکل باعث شد که حول محور خود دچار دوران شدید و غیرقابل کنترل شود. یوری گاگارین خود در مورد این حادثه می‌گوید: به محض اینکه کار موتور ترمز پایان یافت، فضاپیما تکان شدیدی خورد و شروع کرد به چرخش با سرعت بالا دور محور خودش، سرعت چرخش حدود ۳۰ درجه در ثانیه بود. همه چیز می‌چرخید. این رویداد بر فراز قاره آفریقا رخ داد، از پنجره یک لحظه قاره آفریقا، یک لحظه افق زمین و لحظه دیگر آسمان را می‌دیدم. اصلا وقت نداشتم خودم را در برابر نور شدید آفتاب محافظت کنم که کور نشوم. پاهایم را به سمت پنجره پایینی بردم که جلوی نور را بگیرد اما پنجره را نبستم چون می‌خواستم موقعیت خودم را بدانم و ببینم اوضاع از چه قرار است. با ورود به لایه‌های ضخیم‌تر جو زمین، فضاپیما دچار دوران و تکان‌های شدیدتری شد. با این وجود، گاگارین اعتماد به نفس خود را از دست نداد و باور داشت که هنوز فضاپیما شانس فرود عادی را از دست نداده: «من به کنترل زمین اطلاع دادم که مرحله جداسازی بر اساس برنامه روی نداده. اما هنوز به نظرم موقعیت اضطراری نبود، و من روی صفحه کنترل کُد VN4 را به زمین مخابره کردم (معنی کُد: همه چیز بخوبی پیش می‌رود). این حالت حدود ده دقیقه ادامه داشت تا اینکه کابل‌ها در اثر حرارت شدید ناشی از ورود به جو زمین سوختند و بالاخره کپسول گاکارین در ساعت ۱۰:۳۵ دقیقه آزاد شد. گاگارین اعتقاد داشت که در بدترین لحظات این حادثه، فشاری در حدود ۱۰ جی (G-force) به او وارد می‌شده‌است: در یک لحظه، برای حدود ۲-۳ ثانیه، داده‌های روی صفحه کنترل محو شدند و جلوی چشمانم تیره شد. خودم را محکم گرفتم و تلاش کردم در برابر فشار مقاومت کنم، تا بالاخره همه چیز تقریبا به حالت عادی برگشت. فرود گاگارین پس از ۱۰۸ دقیقه پرواز و یک دور گردش کامل در مدار زمین، در ۲۶ کیلومتری جنوب غربی شهر انگلس در منطقه ساراتوف فرود آمد. این نقطه از منطقه پیش‌بینی شده برای فرود فاصله زیادی داشت و کسی برای استقبال از او حاضر نبود. آنا آکیموونا تاتارووا، همسر جنگلبان محلی و نوه ۶ ساله‌اش اولین کسانی بودند که گاگارین را پس از فرود دیدند. یوری گاگارین ماجرا را این گونه تعریف می‌کند: آنها وقتی مرا با لباس و کلاه فضایی و چتر نجاتم دیدند، ترسیدند و عقب رفتند. من به آنها گفتم نگران نباشید من هم مثل شما شهروند شوروی هستم، همین الان از فضا برگشتم و دنبال تلفن می‌گردم که به مسکو زنگ بزنم. گاگارین پس از تماس تلفنی با دفتر نیروی هوایی، پیامی به این مضمون فرستاد: «پیامی برای نیروی هوایی، ماموریت با موفقیت انجام شد، در این موقعیت (...) فرود آمدم، حالم خوب است، ضرب‌دیدگی و شکستگی هم ندارم. گاگارین». جمعیت زیادی در میدان سرخ شهر مسکو برای استقبال از گاگارین گردآمده بودند یوری گاگارین پس از بازگشت به زمین، بلافاصله تبدیل به ستاره‌ای جهانی شد. او به کشورهای گوناگون از جمله ایتالیا، چکسلواکی، بریتانیای کبیر، آلمان، مجارستان، فرانسه، بلغارستان، غنا، کوبا، مکزیک، برزیل، نروژ، هند، مصر، لیبریا، کانادا و ژاپن سفر کرد و مورد استقبال رسمی مقامات و هوادارانش قرار گرفت. او در بسیاری از کشورها نشان‌های افتخار دریافت و از پیکره‌هایی که به افتخارش برپا شده بود پرده‌برداری کرد. در بریتانیا میهمان نخستین اتحادیه کارگری جهان بود، و در پاریس خیابانی به نام وی نامگذاری شد. دیدن یا ندیدن خدا؟ مدتی پس از پرواز فضایی گاگارین، شایعات دروغی خصوصا در جوامع مذهبی و غربی به نقل از او پخش شد مبنی بر اینگه گاگارین در فضاپیمایش گفته که «من این بالا خدایی نمی‌بینم». چنین عبارتی در هیچ کجای نوار مکالمات گاگارین در فضا وجود ندارد. در سال ۲۰۰۶ میلادی، سرهنگ والنتین پتروف، یکی از دوستان نزدیک گاگارین، طی مصاحبه‌ای بیان چنین عباراتی از سوی گاگارین را تکذیب کرد. وی منشا شایعه را نقل قولی خارج از مضمون از سخنرانی نیکیتا خروشچف در کمیتهٔ مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی دانست. خروشچف در این سخنان ضمن حمله به باورهای مذهبی، گفته بود که «حتی گاگارین به فضا رفت و آنجا هم خدایی ندید». شاید برخی این عبارات را به گاگارین نسبت داده بودند تا از محبوبیت گاگارین استفاده کرده و اثر تبلیغات خود را بیشتر کنند. از طرف دیگر، با توجه به اینکه نفوذ کمونیسم در برخی از کشورهای مذهبی یا غربی از دید روحانیت و یا دولت تهدید محسوب می‌شده، این احتمال هم وجود دارد که از این شایعه برای نفی و تیره‌نمایی کمونیسم و پیشرفت‌های تکنولوژیکی شوروی استفاده شده‌بوده‌باشد. پس از پرواز تا مرگ در سال ۱۹۶۲، یوری گاگارین به سمت معاونت شورای عالی اتحاد شوروی منصوب شد، اما پس از مدتی به مرکز فضانوردی شوروی در «شهرک ستاره‌ها» بازگشت و به مدت ۷ سال در گروهی کار کرد که هدفشان طراحی فضاپیماهایی با قابلیت استفاده مجدد بود. وی پس از مدتی به سمت معاون مدیریت شهرک ستاره‌ها انتخاب شد، و همزمان به تمریناتش به عنوان خلبان هواپیمای جنگنده ادامه داد. در روز ۷ فروردین ۱۳۴۷ (۲۷ مارس سال ۱۹۶۸)، هواپیمای میگ-۱۵ یوری گاگارین و مربی پروازش طی یک پرواز تمرینی دچار سانحه شد و سقوط کرد و هردو سرنشین آن کشته شدند. علت سانحه گاگارین در مراسم نامگذاری خیابانی به نام خود در شهر پاریس پوستر یوری گاگارین در پایگاه فضایی کندی در آمریکا علت دقیق سانحه روشن نیست، اما بر اساس نتایج پژوهشی که در سال ۱۹۸۶ انجام گرفت، تلاطم ناشی از پس‌سوز موتور جت یک فروند هواپیمای سوخو-۱۱ احتمالا باعث شده که گاگارین و مربی‌اش کنترل هواپیمایشان را بطور مرگباری از دست بدهند. بدی هوا در روز سانحه نیز مطمئنا در این سقوط بی‌تاثیر نبوده‌است. الکسی لئونوف، کیهان‌نورد روسی و همکار گاگارین، در کتابش با عنوان «دو روی ماه» [۱۶] نظریه مشابهی در مورد این سانحه ارائه داده است. او در همان روز در نزدیکی محل حادثه درحال پرواز با بالگرد بوده، نقل می‌کند که «دو صدای غرش مهیب» از دور شنیده‌است. الکسی گزارش پژوهش ۱۹۸۶ را تایید می‌کند و نتیجه می‌گیرد که هواپیمای دوم (که او به اشتباه سوخو-۱۵ نامیده) در ارتفاع پایین‌تر از حد مجاز در حال پرواز بوده، و «به خاطر بدی هوا، و بدون اطلاع از اینکه بیشتر از ۲۰-۱۰ متر با هواپیمای گاگارین فاصله ندارد، اقدام به شکستن دیوار صوتی کرده است». تلاطم شدید ناشی از این اقدام، هواپیمای گاگارین را بی‌ثبات کرده و به چرخش مرگباری فرستاده است. نخستین صدای غرش مهیب ناشی از شکستن دیوار صوتی و دومین صدا ناشی از انفجار هواپیمای گاگارین بوده‌است. نظریه جدیدتری نیز در سال ۲۰۰۵ ارائه شده است که برپایهٔ آن دریچه تهویه کابین خلبان سهواً بدست گاگارین و همکارش و یا خلبان پیشین هواپیما باز گذاشته شده‌بوده‌است. باز بودن دریچه باعث بوجود آمدن حالت خفگی ناشی از کمبود اکسیژن شده و خلبانان نتوانسته‌اند کنترل هواپیما را حفظ کنند. در سال ۲۰۰۷ پیشنهادی مطرح شد مبنی بر اینکه پژوهش‌های جدیدی در مورد سقوط یوری گاگارین با استفاده از فن‌آوری نوین انجام گیرد. اما دولتمردان روسیه نیاز به انجام پژوهش‌های مجدد را غیرضروری دانستند. تمامی قطعات جمع‌آوری شده از لاشه میگ-۱۵ یوری گاگارین در محفظه‌های سربسته نگهداری می‌شود و امکان پژوهش روی آنها در آینده وجود دارد. یادمان، افتخارات و نشان‌های گاگارین سکه یک روبلی به مناسبت بیستمین سالگرد پرواز فضایی گاگارین، اتحاد شوروی یادمان ۴۰ متری یوری گاگارین در مسکو، پایتخت روسیه یادبود یوری گاگارین در شهر سواستوپول در کشور اوکراین؛ از این یادبود به مناسبت بیست و پنجمین سالروز نخستین سفر فضایی انسان در روز ۱۲ آوریل ۱۹۸۶ پرده‌برداری شد. به مناسبت بیستمین و سی‌امین سالگرد پرواز گاگارین، دولت شوروی به ترتیب در سال ۱۹۸۱ یک سکه یک روبلی (مس-نیکل)، و در سال ۱۹۹۱ یک سکه سه روبلی (نقره) ضرب کرد. در سال ۲۰۰۱، دولت روسیه به مناسبت چهلمین سال نخستین پرواز فضایی انسان، چهار سکه جدید با نیمرخ گاگارین ضرب کرد که عبارتند از سکه‌های دو روبلی (مس-نیکل)، سه روبلی (نقره)، ده روبلی (برنج-مس، نیکل)، و صد روبلی (نقره). پیکر یوری گاگارین در آرامگاه دیوار کرملین در میدان سرخ شهر مسکو به خاک سپرده شده است. جشن‌های شب یوری هر ساله در شب ۱۲ آوریل، جشن‌هایی با نام «شب یوری» برای یادبود یوری گاگارین در نقاط مختلف جهان برپا می‌شود. در برخی از این مراسم علاوه بر علاقمندان به سفرها و اکتشافات فضایی، فضانوردان سرشناس نیز شرکت می‌کنند. در سال ۲۰۰۸ در شب یوری، ۴۹ کشور جهان میزبان ۱۶۸ جشن هستند. نامگذاری افتخاری • مدال زرین فدراسیون بین‌المللی هوانوردی • مکانی در شهر مسکو که پیکره‌ای ۴۰ متری از گاگارین هم در آنجا قرار دارد. • خیابان یوری گاگارین (Avenue de Youri Gagarine) در شهر پاریس • نشان جستجوگر گوگل که هر سال در روز ۱۲ آوریل به یاد یوری گاگارین تغییر می‌کند. • روی جلد مجله تایم در تاریخ ۲۱ آوریل ۱۹۶۱[۲۱] • قطار شماره ۱۳۶-۲۲۱ مدل سوپر وویجر شرکت راه‌آهن ویرجین در بریتانیا • یکی از دهانه‌های کره ماه • شهاب سنگ شماره ۱۷۷۲ فرنام‌ها • خلبان-کیهان‌نورد اتحاد شوروی (۱۴ آوریل ۱۹۶۱) • قهرمان اتحاد شوروی (۱۴ آوریل ۱۹۶۱) • قهرمان جمهوری چکسلواکی (۲۸ آوریل ۱۹۶۱) • قرمان جمهوری بلغارستان (۲۳ آوریل ۱۹۶۱) • قهرمان جمهوری دموکراتیک ویتنام • رئیس انجمن دوستی شوروی و کوبا • عضو افتخاری انجمن دوستی شوروی و فنلاند نشان‌های عالی • لنین (شوروی) • گئورگی دیمیتروف (بلغارستان) • کارل مارکس (آلمان شرقی) • ستاره درجه ۲ (اندونزی) • صلیب گرونوالد (لهستان) • پرچم گوهرنشان (مجارستان) • نشان گردنبند رود نیل (مصر) • ستاره افتخار آفریقا (لیبریا) • نشان افتخار هوانوردی (برزیل) • شوالیه یکم خلیج خوک‌ها (کوبا) شهروندی افتخاری • ساراتف، سباستوپول، اسمولنسک، سومگایت، وینیتزا، نوووچرکاسک، و کالوگا (شوروی) • صوفیه، پرنیک، و پلوودیو (بلغارستان) • آتن (یونان) • لیماسول و فاماگوستا (قبرس) • سن دنیس (فرانسه) • ترچینانسک تپلیتزی (چکسلواکی) • کلید زرین شهرهای قاهره و اسکندریه (مصر) ۴۵ سال پيش در 12 آوريل 1961، زماني كه غرش مهيب موتورهاي قدرتمند راكت حامل وستک۱ سرتاسر پايگاه فضايي بايكنور را در مي‌نورديد، عصر جديدي در تاريخ بشر آغاز شد كه زندگي و فهم بشر از دنياي اطراف را اساساً تغيير داد. در اوج رقابتهاي فضايي دو ابر قدرت زمان، ‌اتحاد جماهير شوروي که پيش از آن نيز تمامي رکوردهاي اوليه تسخير فضا را به خود اختصاص داده بود، بار ديگر گامي بلند برداشت تا نه تنها مردم شوروي را در اين رقابت جهاني سرافراز كند بلکه جهان را وارد عصري تازه نمايد، عصري که انسان توانست قدم از کره خاکي خود بيرون گذارد و براي اولين بار به فراسوي جو زمين سفر کند. يوري گاگارين، سرنشين خوشبخت اين فضاپيماي تاريخي اولين بشري بود كه به فضا سفر كرد. مدار گرد حامل اولين و معروفترين فضانورد جهان پس از آنكه ۱۰۸ دقيقه با سرعت ۲۷۴۰۰ کيلومتر در ساعت يكبار زمين را دور زد به سلامت به زمين بازگشت و افتخاري بي‌نظير را براي خود و كشورش به ارمغان آورد. مداري كه يوري گاگارين پيمود، مداري بيضي شكل بود كه حداقل ارتفاع آن 169 كيلومتر و حداكثر ارتفاع آن 315 كيلومتر بود. صفحه اين مدار با صفحه استوا زاويه‌اي 65 درجه‌اي مي‌ساخت تا فرود يوري گاگارين در خاك شوروي تضمين شود. . زندگي يوري گاگارين … در نهم مارس 1934، يك زوج كشاورز روسي كه در منطقه كلوشينو واقع در حوالي مسكو روي يك زمين مشترك، كشاورزي مي‌كردند، صاحب پسر بچه‌اي شدند كه او را يوري ناميدند. يوري الكسويچ گاگارين سومين فرزند اين خانواده بود كه بعدها فرزند چهارمي نيز به آنها اضافه شد. مادر وي علاقه عجيبي به مطالعه داشت و پدرش نجار ماهري بود. از آنجاييكه پدر و مادر يوري به شدت كار مي‌كردند تا معاش خانواده را تأمين نمايند، خواهر بزرگتر يوري از وي مراقبت مي‌كرد. در خلال جنگ جهاني دوم، خانواده گاگارين نيز مانند بيشتر خانواده‌هاي روسي درد و رنج بسياري را تحمل كردند. دو خواهر و برادر بزرگتر وي در سال 1943 به آلمان برده شدند و تنها پس از جنگ دوباره به وطن بازگشتند. معلم يوري خوب به خاطر داشت كه وي دانش‌آموز باهوش و سخت‌كوشي بود و البته بسيار شيطنت مي‌كرد. زماني كه معلم رياضي يوري به نيروي هوايي ارتش سرخ پيوست، آرزويي عميق در قلب اين جوان ماجراجو ريشه دواند. يوري كه مجبور بود زود به كار مشغول شود، كارگاه آهنگري را برگزيد و اندكي بعد او را براي ادامه تحصيل در مدرسه عالي تكنولوژي انتخاب شد. در همان زمان يوري به عضويت كلوپ هوايي درآمد و پرواز با هواپيماي سبك را آموخت. اين تفريح جديد كه قسمت اعظم وقت يوري را اشغال كرده بود، دريچه جديدي در زندگي وي گشود. يوري كه سخت تلاش مي‌كرد سرانجام در سال 1955 هر دو رشته را با موفقيت به پايان رساند. علاقه شديد وي به خلباني باعث شد كه پس از پايان تحصيلات وارد مدرسه آموزش خلباني اُرنبرگ شود و در همانجا بود كه با والنتينا گوريچوا، دختر جواني كه در 1957 با هم ازدواج كردند، آشنا شد. زماني كه يوري و والنتينا با هم ازدواج مي‌كردند، يوري نشان (Wing) پرواز با ميگ 15 را دريافت كرده بود. يوري زماني كه مرد بزرگي شده بود، يك خصوصيت ويژه داشت. يوري بسيار كوتاه قد بود، او فقط 157 سانتي‌متر قد داشت. در سال 1960 جستجوي وسيعي براي انتخاب 20 كانديد جهت حضور در برنامه فضايي اتحاد جماهير شوروي آغاز شد. يوري يكي از آن 20 منتخب خوش‌شانسي بود كه تمرينات شديد، وسيع و جديدي را پشت سر گذاشت. در نهايت پس از آزمايشات فراوان پزشكي و فيزيولوژيكي و انجام تمرينات سخت يادگيري بودن در فضا، دو فضانورد باقي مانده بودند: يوري گاگارين و گرمان تيتوف. حدس زده مي‌شود دلايل انتخاب يوري گاگارين به عنوان اولين فضانورد اتحاد جماهير شوروي و همچنين دنيا، علاوه بر مسائل بدني، آموزشي و تواناييهاي وي براي بودن در فضا به اخلاق و روحيات او نيز وابسته بوده باشد. يوري مرد بسيار متواضع و خوش‌مشربي بود كه علي‌رغم قد كوتاهش در جلسات و ميهمانيها به چشم مي‌آمد. در نقطه مقابل وي، گرمان تيتوف بسيار گوشه‌گير و ساكت بود. سرانجام در 12 آوريل 1961، يوري گاگارين سوار بر موشك فضاپيماي وستوك1 اولين انساني شد كه مرز فضا را گشود و قدم به دنيايي اسرارآميز نهاد. يوري بسيار مشهور شده بود و يك شبه ره صد ساله پيمود. او به ناگهان از ستواني ساده به درجه سرهنگي ارتقائ پيدا كرد و با سران حزب كمونيست نشست و برخاست مي‌نمود. اولياي امر زماني كه يوري در مدار زمين بود، اميد كمي به بازگشت وي داشتند و فرض بر اين بود كه يوري در هنگام بازگشت به زمين خواهد مرد. يوري گاگارين پس از اين سفر تاريخي به چهره سرشناس جهان تبديل شد و اتحاد جماهير شوروي از اين چهره استفاده‌هاي سياسي بسياري كرد. يوري گاگارين سرانجام در ۲۷ مارس ۱۹۶۸، در جريان يک پرواز تمريني با هواپيماي ميگ كه بسيار مورد علاقه وي بود، کشته شد و فرصت آن را نيافت تا براي بار دوم زمين را از مدار و از فراسوي جو آن ببيند. اگرچه همواره نام يوري گاگارين به عنوان نخستين فضانورد جهان ياد مي‌شود اما عقيده كارشناسان بر اين است كه اتحاد جماهير شوروي قبل از يوري دو فضانورد ديگر را نيز به فضا اعزام كرده بود كه متأسفانه هر دو بنا به دلايلي مرده‌اند. حدس زده مي‌شود يكي از اين دو نفر ولادمير ايليوشين پسر طراح معروف هواپيماهاي ايليوشين بوده است كه در اثر تزريق اشتباه به مداري نادرست، هنگام بازگشت در چين به زمين برخورد كرد. ۲۰ سال بعد از پرواز گاگارين به فضا و در همان روز نخستين شاتل فضايي به مدار زمين رفت تا يک بار ديگر جهشي عظيم در پروازهاي سرنشين دار فضايي به وجود آيد. شاتل فضايي كه فضاپيمايي با قابليت چندين بار پرواز را داراست اكنون يكي از اصلي‌ترين فضاپيماهاي ايالات متحده آمريكا محسوب مي‌شود.تقارن اين ۲ رويداد مهم فضايي در 12 آوريل باعث شده است تا در سراسر جهان به ياد‌بود اين دو پرواز تاريخي مراسمي با عنوان "شب يوري" برگزار شود. شما هم مي‌توانيد براي اين شب به‌خصوص برنامه‌اي تدارك ببينيد. در آن صورت فراموش نكنيد كه حتماً برنامه خود را در وب‌سايت رسمي اين مراسم "شب يوري" ثبت كنيد.