جهت يابي بدون کمک قطب نما

ممکن است در يک سفر قطب نما نداشته باشيم و يا قطب نماي ما از کار افتاده باشد. در اين حالت نياز داريم تا راه خود را بدون استفاده از قطب نما و به کمک خورشيد، ماه و ستارگان و طبيعت اطرافمان بيابيم.
براي يافتن موقعيتمان در يک سفر صحرايي ممکن است بالا رفتن از يک تپه و مشاهده اطراف ايده خوبي به نظر برسد. در بالاي تپه خوب به اطرافمان نگاه مي کنيم و آثار فعاليت انسان ها را مي يابيم و مي توانيم تصميم بگيريم که به کدام سمت حرکت کنيم. اما اگر نقشه و قطب نما به همراه نداشته باشيم نمي توانيم مشخص کنيم که کدام جهت شمال است. پس براي تعيين جهات جغرافيايي مي توانيم از يکي از روش هاي زير استفاده کنيم.

1. روش خورشيد و سايه:
يکي از دقيق ترين روش ها استفاده از سايه و خورشيد است. در اين روش به يک آسمان صاف و مقداري زمان نياز داريم. در اين روش به وسيله اي براي اندازه گيري جهات نياز نيست. تنها به يک چوب صاف به طول يک متر و دو قطعه چوب يا سنگ کوچک نوک تيز و يک تکه نخ يا طناب نياز داريم. در صبح و کمي قبل از ظهر، درجه بندي را شروع مي کنيم. چوب بلند را به صورت قائم در زمين فرو مي کنيم. زمين اطراف چوب بايد افقي و هموار باشد. حال يکي از چوب هاي کوچک را در زمين و درست در جايي که سايه چوب بلند تمام مي شود، فرو مي کنيم. طناب را به پايه چوب بلند بسته و سر ديگر آن را به چوب بلند نوک تيز مي بنديم به صورتيکه وقتي طناب را کاملا مي کشيم چوب نوک تيز به قطعه ديگري که در خاک فرو کرده ايم برسد. حال به کمک چوب نوک تيز يک نيم دايره بر روي زمين مي کشيم و تا بعدازظهر صبر مي کنيم. در طول روز سايه کوتاه و کوتاهتر شده و از ظهر به بعد دوباره بر طول آن افزوده مي گردد. در ظهر و هنگامي که سايه در کوتاه ترين حالت خود قرار دارد بر روي نيم دايره راستاي سايه را علامت مي زنيم. در اين حالت سايه راستاي شمال را نشان مي دهد. سرانجام سايه بلند شده و دوباره به نيم دايره رسم شده مي رسد. اين نقطه را باچوب نوک تيز علامت مي زنيم. اگر طناب يا ريسماني براي رسم دايره نداشتيم مي توانيد از يک چوب صاف بلند يا هر وسيله ديگري که بتوان با آن يک نيم دايره رسم کرد استفاده مي کنيم.


حال خطي که دو چوب کوچک را به هم وصل مي کند راستاي شرقي – غربي را نشان مي دهد. در حقيقت بايد نقاط را به صورت دقيق مشخص نمائيم، زيرا هر دو نقطه که فاصله هاي مشابهي از قاعده چوب بلند داشته باشند براي ما خط شرقي – غربي را مشخص مي کنند.
يک راه سريع تر و البته تقريبي براي اين روش وجود دارد که البته در پايين خط استوا نادرست خواهد بود. در اينحال نياز به چوب تيز و طناب نداريم. نشانه اول را مشخص مي کنيم و تنها 20 دقيقه صبر کرده و نشانه دوم را در زمين در انتهاي سايه مي کاريم و خط مابين اين دو سايه تقريبا خط شرقي – غربي خواهد بود.

منبع ngdir.ir

نانو تيوپهاي كربني و روشهاي ساخت آنها

نانو تيوپهاي (نانو تيوب) كربني:

يكي از اكتشافات بزرگ مربوط به Nanotechnology ، كشف Nanotube  است .نانو تيوبها صفحاتي از اتمهاي كربن هستند كه درون قسمتي غلطك مانند حركت مي كنند ودر ظاهر شبيه توريهاي سيمي هستند كه بر روي يك سمت آنها پوششي قرار گرفته باشد. Carbon Nanotube لوله كربني تو خالي است . نانو تيوب هاي كربني از منابع كربني مانند گرافيت يا گازهاي هيدروكربني بوسيله روشهايي مانند تخليه الكتريكي ، TCVD و Laserr ablation ساخته مي شوند . اين مواد به علت داشتن خواصي مانند سطح ويژه زياد  (700-1000 m²/gr) ، استحكام زياد (حدودا 50 برابر فولاد) و خصوصيات الكتريكي و الكترونيكي استثنايي موارد كاربرد زيادي از جمله استفاده به عنوان پايه كاتاليست ، تقويت مكانيكي پليمرها و كمپوزيت ها و ساخت قطعات الكترونيكي دارند .آنها 10 برابر از فولاد محكمتر ند در حاليكه وزنشان يك ششم وزن فولاد است. اين امتياز باعث شده است كه آنها اولين انتخاب براي ساختن پلها، هواپيماها وحتي سفينه هاي فضايي باشند. تنها مشكل اين است كه بزرگترين نانو تيوبي كه در آزمايشگاه ساخته مي شود تنها چند ميلينتر است. اما اين مسئله باعث شده كه درمورد ماشينهاي كوچك ، نانو تيوب ها ي كربني ايده آل باشند. يكي از مشكلاتي كه بر كيفيت ابزار MEMSتاثير منفي مي گذارد ساييدگي قسمتهاي بسيار كوچك آنهاست كه در هر ثانيه هزاران بار اتفاق مي افتد. اما در ياتاقانهاي ساخته شده از نانو تيوبها تقريبا هيچ گونه اصطحكاكي وجود ندارد.وامتيازمهم اين است كه نانو تيوبها در هر دو حالت رسانا ونارسانا وجود دارند واين ويژگي موجب استفاده آنها در وسايل مختلف الكتريكي شده است.  نانو تيوبها دو نوع هستند : نانو تيوبهاي چند ديواره اي و تك ديواره اي كه به ترتيب در سال 1991 و 1993 كشف شدند. نوع چند ديواره اي از الياف گرافيتي ساخته مي شود در حالي كه نانو تيوبهاي تك ديواره اي از الياف فولرن كشيده شده تشكيل شده اند . از زمان كشف اين مواد كاربرد هاي مختلفي پيشنهاد شده است كه از آن جمله مي توان استفاده از نوع چند ديواره اي را در نوك اي . اف . ام حامل و در مورد نوع تك ديواره به منظور استفاده در وسايل الكترونيكي يا به عنوان محيط مناسب جهت ذخيره هيدروژن اشاره نمود . 
نانو تيوبهاي تك ديواره از ديواره هاي استوانه اي گرافن به قطر 1 تا 2 نانومتر تشكيل شده است . نوع چند ديواره اي ,ديواره هاي ضخيم تري دارد و از چندين استوانه هم محور گرافن كه با فاصله 34 نانومتر (در حد فاصله لايه هاي گرافيت) از هم جدا شده اند ,تشكيل گرديده است . قطر خارجي نانو تيوب چند ديواره اي 2 تا 25 نانومتر و سوراخ داخلي آن در محدوده 1 تا 8 نانومتر قرار دارد و ما بين لايه هاي منفرد گرافيت هيچگونه نظم سه بعدي وجود ندارد . طول متوسط نانو تيوب مي تواند چندين ميكرون باشد .

اولين بار نانو تيوبها در سال 1991 توسط «سوميو ايجيما» و به صورت کاملا اتفاقي در هنگام مطالعه سطوح الکترودهای کربن در هنگام تخليه قوس الکتريکی کشف شد.

دامنه کاربرد:

محاسبات اوليه نشان داده اند كه نانو تيوبها بسته به هليسيتي و قطرشان مي توانند رسانا يا نيمه رسانا باشد . دو سر تيوب حالت فلزي از خود نشان مي دهند .نانو تيوب در عين استحكام بالا بسيار انعطاف پذير است . 
اكثر كاربرد ها بر اساس ساختار الكترونيكي ,استحكام مكانيكي ,انعطاف پذيري و ابعاد نانو تيوب پيشنهاد شده است . كاربرد الكترونيكي بر پايه نانو تيوب تك ديواره اي است در حالي كه در مورد ساير كاربردها تفاوتي ميان نوع چند ديواره اي و تك ديواره اي وجود ندارد . كاربرد نانو تيوب به عنوان وسايل الكترونيكي كوچك مورد توجه بيشتري قرار گرفته است . به عنوان مثال نوع تك ديواره اي كه بين دو الكترود فلزي قرار داده شده , مشابه وسايل نيمه رساناي مرسوم است و عملكرد آن در حد وسايل موجود برآورد شده است (عملكرد از لحاظ سوييچينگ). نانو تيوبها مي توانند به دليل استحكام و انعطاف پذيري در ساختمان مواد به كار روند و موادي با خواص بهتر را ايجاد كنند .

مشخصات :

 ساختار تو خالي نانو تيوب سبك بودن آن را به دنبال دارد . چگالي نوع چند ديواره اي 8/1 و نوع تك ديواره اي 8/0 است . استحكام ويژه آنها حداقل 100 برابر فولاد است . نانو تيوبها مقاومت خوبي در برابر مواد شيميايي داشته و از پايداري گرمايي بالاي برخوردارند . اكسايش نانو تيوب از دو سر تيوب آغاز مي شود . اين عمل باعث باز شدن تيوب خواهد شد . انتقال الكترون در نانو تيوبها منحصر به فرد است و در جهت محور شديدا رسانا هستند. رسانايي گرمايي آنها در جهت محوري نيز بالا است . نانو تيوبها از لحاظ كاتاليزوري فعال مي باشند. نانو تيوبها خاصيت مويينگي بالايي دارند و مي توانند گازها و مايعات را در خود جاي دهند . از نانو تيوبهاي چند ديواره اي به عنوان الكترود در واكنشهاي بيوالكترو شيميايي استفاده شده است . نانو تيوبها مي توانند واكنشهاي احياي اكسيژن را كاتاليز كنند. سرعت انتقال الكترون در نانو تيوب بيشتر از الكترودهاي كربني است . ذخيره هيدروژن در داخل حفره هاي نانو تيوبهاي تك ديواره اي امكان پذير خواهد بود .  

روشهاي توليد نانو تيوب كربني: 
در سال 1991 توسط پژوهشگر ژاپني به نام سوميو ايجيما كه متخصص ميكروسكوپ آزمايشگاه NECبود ،آزمايشي به وقوع پيوست كه تا به حال سهم به سرتئي در توسعه نانو تكنولوژي داشته است. وي كه به دستكاري وتغيير روش هاي ارائه شده توسط محققين موسسه ي فيزيك هسته اي ماكس پلانگ جهت توليد فولرين مشغول بود، دو الكترد گرافيت را به جاي اتصال در فاصله كمي از يكديگر قرار داد وبين آنها قوس الكتريكي برقرار كرد. اين آزمايش سبب شد كه وي به طور كاملا اتفاقي نانو تيوب هاي كربني را كشف كند. اهميت روز افزون اين مواد در صنعت به دليل خواص مكانيكي والكتريكي جالب ومتنوع آنها ست .پيش بيني مي شود كه اين مواد بتوانند در بسياري از ساختار هاي نانو متري آينده به كار روند. دو نوع ساختار متفاوت نانو تيوب كربن وجود دارد،كه از بقيه اشكال آن تا حدودي متمايز است: 
1- نانو لوله تك جداره Single Wall 
2- نانو لوله چند جداره Multi Wall 
اين دو مورد وخصوصا نوع تك جداره آن صرفا به دليل سادگي توجه پژوهشگران بيشتري را به خود جلب كرده است.نانو لوله تك جداره از يك ورقه ي گرافيت پيچيده به صورت استوانه به وجود آمده كه دو سر آن به حالت كروي مسدود است.تفاوت نوع چند جداره به وجود آمده كه درون هم قرار دارند. در ميان انواع روشهاي توليد نانو تيوب كربني تك جداره ،سه روش از اهميت وارزش بالاتري بر خوردار دارند. اين روشها عبارتند از : 
1- قوس الكتريكي Arc Discharge 
2- رسوب گذاري بخار شيميايي : 
(Chemical Vapor Deposition or CVD) 
3- تبخير ليزري (Laser Vaporization) 

روش قوس الكتريكي: 
روش قوس الكتريكي همان روشي است كه توسط سوميو ايجميا براي اولين بار به كار برده شد،بااين وجود مقدار محصول به وجود آمده در اين روش بسيار پايين است.ولي در روش رسوب گذاري بخار شيميايي مي توان محصول بيشتري را به دست آورد.و به همين دليل پيش بيني ميشود كه در آـينده براي توليد انبوه نانو لوله ها در مقياس صنعتي به كار رود.در روش قوس الكتريكي از دو الكترد گرافيت استفاده ميشود وآنها را درفاصله كمي از يكديگر قرار مي دهند به خاطر اينكه خلوص بدست آمده در روش ايجيميا بسيار پاييين بود Journet وهمكار انش در سال 1997 به دستكاري متد بكار رفته توسط ايجما پرداختند وبا بهينه كردن پارامتر هاي توليد توانستند نانو لوله هاي تك ديواره با خلوص وراندمان بالا بدست آورند .آنها از آند گرافيتي با قطر 16 وطول 40 ميلي متر وهمچنين الكترود ديگري با قطر 16 وطول 100 ميل متر به عنوان كاتد استفاده كردند ونيز براي بدست آوردن نانو لوله Single Wall ميان اند كاتاليست Ni,Yپرگرديد. عمود بودن يا در امتداد هم قرار داشتن كاتد وآند تاثير چنداني در سنتز ندارد. 
براي اجراي قوس الكتريكي بايد محيط اطراف دستگاه را ابتدا خلا كرده وسپس در فشاري پايين (معمولا بين 260 تا 360 torr) از هليوم ويا آرگون كه گازهاي بي اثر هستند پر كنيم .يكي از عوامل مهم در سنتز نانو لوله ها به روش قوس الكتريكي پايداري قوس الكتريكي اعمال شده ونيز مقدار شدت جريان وولتاژ است كه مي تواند در مقدار محصول بدست آمده موثر باشد.در صورتي كه محصول مورد نظر نانو تيوب هاي Multi Wallباشد ديگر اجباري در استفاده از كاتاليزگرها نداريم با اينكه محصول به دست آمده توسط روس قوس الكتريكي به خاطر محدود بودن وسايل آزمايش بسيار كم است، اين روش توسط بسياري از پژوهشگران اجرا مي شودف زيرا مقدارمحصول براي يك كار تحقيقي روي نانو لوله اهميت خاصي ندارد بلكه آنچه مهم است خلوص محصول وكامل بودن ساختار آن است .كه روش قوس الكتريكي تا حد زيادي اين مشكل را بر طرف ميكند واما مشكل ديگردر روش قوس الكتريكي تكنيك خلا است كه در بسياري از آزمايشگاههاي سطح پايين امكان آن وجود ندارد ونيز استفاده از هليم وآرگون كه هر دو گازهاي گراني هستند، هر چند در بعضي از روشها از گاز هيدروژن استفاده شده است ولي اين مورد تالثير چنداني نداشته ومشكل بوجود آمده ديگر امكان انفجار وخطرات جانبي هيدروژن است. 
پايداري قوس الكتريكي عامل مهمي در سنتز به شمار مي آيد با اين وجود استفاده از يك منبع تغذيه ي DCميتواند تاثير خوبي در سنتز داشته باشد وآزمايشات نشان داده است هر چند اندازه ي شدت جريان نسبت به اختلاف پتانسيل بيشتر باشد شرائط بهتر است ولي رسيدن به چنين جريان هائي بسيار مشكل است. 


روش Magnetic Field: 
يكي از موضوعات وپارامترهاي مهم براي پژوهشگراني كه مي خواهند از نانو لوله ها استفاده كنند خلوص محصول است وهمچنين اينكه در سطح مقدار بيشتري نانو لوله قرار گرفته باشد، تا بتوانند آزمايشهاي كيفي خود را با دقت بالاتري انجام دهند. در روش قوس الكتريكي هنگاه ايجاد قوس در اطراف كاتد وآند به دليل اختلاف پتانسيل وجريان، دما تا حد قابل توجهي بالا مي رود ،اين مقدار به اندازه اي است كه گرافيت (در حالت كلي كربن ) رو ي آند بخار شده وسپس روي كاتد مي نشيند.از آنجا كه در اطراف كاتد وآند گاز قرار دارد در نتيجه اين افزايش دما بر گاز نيز اثر گذاشته ودماي آنرا افزايش مي دهد . ودر نتيجه در اطراف محيطي نه به شكل گاز بلكه به شكل حالت چهارم ماده پلاسما به وجود آمده است . 
دليل ليمكه پلاسما را حالت جديدي از ماده مي ناميم اين است كه از تركيب ين هاي مثبت ومنفي اتم هاي خنثي بوجود آمده است .با افزايش دما تعداد اتمهاي خنثي كاهش يافته در حقيقت ميزان بارهاي آزاد دما تعداد اتمهاي خنثي كاهش يافته در حقيقت ميزان بارهاي آزاد افزايش مي يابد .اما نكته مهم در پلاسما اثرات ميدان مغناطيسي بر آنهاست .به وسيله ميدان مغناطيسي مي توان پلاسما را در يك منطقه محصور كرد.اين جلوگيري از برخورد پلاسما با ديواره طرف كه در راكتور كه در راكتور گداخت گرمائي از آن استفاده ميشود مي تواند در سنتز نانو لوله ها بسيار موثر واقع شود. فرض كنيد اطراف الكترود هاي گرافيتي را با يك ميدان مغناطيسي حاصل از چها رآهن ربا احاطه كنيم ،در اين صورت وجود ميدان سبب مي شود پلاسما ي وجود آمده به ديوارها برخورد نكند وفقط در محدوده ي گرافيتها دما افزايش مي يابد كه اين امر باعث كمك به تبخير بهتر وسريعتر آند مي شود ودر كل سنتز حالت بهتري به خود مي گيرد.در اين مورد ديگر جنس طرف اهميت خاصي ندارد. 


روش Under de-ionized Water: 
برخي از محققان در جهت تلاش براي حذف تكنيك خلا وهم چنين گازهاي گران قيمت هليوم وآرگون به روشهاي جديدي دست يافته اند، از اين موارد مي توان به قرار دادن الكترودها در نيتروژن ما يع اشاره كرد، كه خود پر خطر است. آب چون يكي از موادي است كه به فور در طبيعت يافت ميشود ،مي تواند به راحتي مورد استفاده قرار گيرد. البته آبي كه در ساخت نانو لوله ها استفاده ميشود،از نوع de- ionized يا يون زدوده است كه از عبور جريان به مقدار زيادي جلوگيري مي كند .اين آب كه معمولا در صنعت ميكرو الكترونيك كاربرد زيادي دارد را مي توان به راحتي با استفاده از دستگاههاي (رزين)در آزمايشگاههاي شيمي بدست آورد ومعمولا نيروگاهها از اين آب استفاده مي كنند. خصوصيت جالب در مورد آب يون زدوده اين است كه خاصيت عبور ندادن جريان در آن براحتي از دست نمي رود . سنتز در آب مي تواند هزينه ي آزمايش را تا حد قابل توجهي كاهش دهد، ولي مقدار ودرجه خلوص نانو تيوب هاي بوجود آمده د راين آزمايش بسيار پايين است خصوصا اينكه مقداري از نانو لوله ها ممكن است در آب به صورت مخلوط وارد شود، كه البته مي توان با يك روكش گرافيتي از آن جلوگيري كرد. شكل الكترود ها وحالت قرار گرفتن آنها در سنتز قوس الكتريكي بسيار انعطاف پذير است .تا كنون با آزمايشهائي كه به وسيله اين روش صورت گرفته حتي در زمانهايي كه از كاتاليز گرها استفاده شده است ، محصول از نوع چند جداره بوده واين خاصيت آب در تشكيل نانو لوله هاي MWNTs است. 

دارو رساني به وسيله نانو تيوبهاي كربني: 
پژوهشگران به تازگي در يافته اند كه شكل خاصي از مولكولهاي كربن مي توانند به خوبي وارد هسته سلولها شوند ومي توان در آِينده اي نزديك از آنها درسيستم دارسازي وواكسيناسيون استفاده كردامروزه از اين مولكولهاي كربن كه (نانو تيوبهاي كربنCarbon nano tubes) ناميده مي شوند تنها جهت حمل پپتيدهاي كوچك به هسته هاي سلولهاي فيبروپلاستي استفاده مي شود ولي پژوهشگران اميدوارند كه بتوانند از آنها در درمان سرطان ،ژن درماني وواكسيناسيون نيز استفاده نمايند. آلبرتوبيانكو از موسسه CNRSدر استراسبوك فرانسه مي كويد كه پژوهشگران در مراحل اوليه تحقيقات مي باشند واز آنجا كه به نظر مي آيد نانو تيوبها مي توانند وارد هسته شوند، از اين خاصيت جهت حمل ژنها ي ساخته شده ورساندن داروها به بخش خاصي از سلول مي توان استفاده كرد. تيم تحقيقاتي بيانكو ،نانو تيوبها را چند روز در دي متيل فرماميد حرارت دادند وبه دنبال آن اتصالات كوتاهتري (اتيلن گيكول TEG) ايجاد شد وسپس پپتيدهاي كوچك به مولكولهاي TEGمتصل شدند وهنگامي كه اين نانو تيوبها با سلولهاي فيبروپلاست انساني كشف شده مخلوط شدند،به سرعت به سمت هسته حركت كردند. اصولا طيف وسيعي از مولكولها مي توانند به نانو تيوبها متصل شوند وبه راحتي به سمت سلولها حركت كنند وبه طور كلي نانو تيوبها سميت بالايي ندارند ودر دوزهاي پايين براي سلولها بي ضررند ولي در غلضتهاي بالا باعث از بين رفتن سلولها مي شوند وبايد اثرات آن در بدن مورد مطالعه قرار گيرد. روت دوتكان پژوهشگر دانشگاه كاريف انگلستان مي گويد:دلايل بسياري وجود دارد كه نشان مي دهد كه ذرات بسيار ريز مي توانند در سيستم دارو سازي مفيد باشند.اما مكانيسم وارد شدن نانو تيوبها به داخل سلولها مشخص نمي باشد.همچنين او مي گويد تحقيات نا موفقي جهت استفاده از bucky balls (نانو تيوبهاي كربني كروي) جهت رساندن داروهاي ضد سرطان ونوكلوتيدهاي پرتو زا به داخل سلول انجام شده است.

خلق نانوتيوپهاي كربني ابر رسانا

پژوهشگران نانو تيوب هاي كربني تك ديواره يك بعدي خلق كرده‌اند كه علاوه بر ويژگيهاي ابر رسانايي‌، پتانسيلي براي زير بناي نسل جديد الكترونيك‌هاي بسيار ريز هستند . پژوهش‌هاي قبلي اين احتمال را داده اند كه دسته اي از نانو تيوب ها – در اصل صفحات گرافيتي در اندازه اتمي كه درون استوانه اي به دور هم پيچيده اند - هنگامي كه روي هم انباشته مي‌شوند رفتار ابر رسانايي‌ نشان مي‌دهند. 
پژوهشهاي Sheng و Tang فيزيك‌دانان موسسه علم و نانو تكنولوژي دانشگاه هنگ كنگ نشان داده است كه تك نانو تيوب هاي مجزاي يك بعدي نيز مي‌توانند ابر رسانا باشند. Sheng درمصاحبه با روزنامه بين المللي United Press اظهار داشته " اين تيوب‌ها يك بعدي هستند بنابراين ما با وجود يك بعدي بودن ابر رسانايي را نشان داده ايم و اين اولين باري است كه تا به حال مشاهده شده است و از جهاتي مرز جديدي است زيرا ما داريم پديده يك بعدي بودن را مي بينيم . ما در دنياي سه بعدي زندگي مي كنيم و روي يك بعدي بودن تامل كرده ايم و اكنون پديده يك بعدي بودن يك حقيقت شده است ."

آنها نانو تيوب ها را درون حفرات يك كريستال زئوليت رشد دادند كه همانند شابلون و يا قالب عمل مي‌كند و براي تشكيل
تيوب ها ابتدا دما را تا C 400 و سپس تاC 500 بالا بردند. 
كربن يكي از متداولترين و مهمترين عناصر مي‌باشد . الماس كربن خالص است . اعتقادي بر ابر رسانايي كربن خالص وجود ندارد اما اين كشف نشان مي‌دهد كه صفحات كربن اگر به تيوب هايي به حد كافي كوچك شكل داده شوند، مي‌توانند خواصشان را تغيير دهند. حال سوال اينست كه آيا كربن خالص مي تواند ابر رسانا باشد؟ پاسخ حداقل در مقياس نانو بله مي باشد.

محدوديت هاي فيزيكي سيليكون تلاش هاي انجام گرفته براي كوچك كردن اندازه كامپيوترها، افزايش قدرت محاسباتي آنها و كاهش مصرف برقشان را با مشكل مواجه كرده است . اندازه بسيار كوچك نانو تيوب ها – فقط چند صد يا چند هزار اتم – و خواص الكترونيكي چند منظورشان ، آنها را كانديداي خوبي براي انتخاب در جاهايي كه سيليكون مساله ساز است ساخته است .

در حاليكه پژوهش‌ روي نانو تيوب ها هنوز نسبتا جوان است، كشف هاي اخير خبر مي دهند كه نانو تيوب ها مي‌توانند اساس قطعات الكترونيكي كوچك نظيركامپيوترهاي فرا ريز را تشكيل دهند.

و اما آخرين خبر درباره تعمير لوله هاي کربني:

رفتار ميکروسکپي يک نانوتيوب کربني(لوله نانويي از جنس کربن) که پاره است ، همانند حرکت يک کفش دوزک بنظر مي رسد. شکاف موجود در بافت نانو تيوب ناشي از تنشهاي حرارتي وارد شده به آن بوده و در حين فرآيند گذر از ساختارپنج جهي به هفت وجهي کربن در طول لوله دوخته مي شود.

منبع: سايت كانون دانش

سیاره اورانوس

اورانوس هفتمین سیاره در منظومه شمسی است. فقط نپتون و پلوتو فاصله بیشتری با خورشید دارند. اورانوس دورترین سیاره ایست که می توان با چشم غیر مسلح آن را رویت نمود. 

اورانوس هفتمین سیاره در منظومه شمسی است. فقط نپتون و پلوتو فاصله بیشتری با خورشید دارند. اورانوس دورترین سیاره ایست که می توان با چشم غیر مسلح آن را رویت نمود. میانگین فاصله این سیاره از خورشید 2.872.460.000 کیلومتر می باشد. این فاصله را با سرعت نور در مدت زمان 2 ساعت و 40 دقیقه می توان طی کرد. ( شعاع منظومه شمسی حدود 5 ساعت و سی دقیقه نوری می باشد (م)). اورانوس یک غول بزرگ متشکل از مواد گازی و مایع می باشد. قطر استوایی آن حدود 51.118 کیلومتر یعنی بیش از 4 برابر قطر زمین است. سطح این سیاره پوشیده از ابرهای سبز-آبی، ساخته شده با کریستالهای ریز متان می باشد. کریستالها خارج از اتمسفر سیاره یخ زده اند. در اعماق این ابرهای قابل رویت، احتمالا ابرهای ضخیمی ساخته شده از آب مایع و کریستالهای یخ آمونیاک وجود دارند. در زیر این ابرها یعنی در عمق 7500 کیلومتری زیر ابرهای قابل رویت نیز، احتمال وجود اقیانوسی از آب مایع به همراه آمونیای حل شده می باشد. در مرکز این سیاره ممکن است هسته ای سنگی، تقریبا به اندازه زمین وجود داشته باشد. دانشمندان در خصوص وجود هر گونه زیستی در این سیاره تردید دارند. پس از دوران باستان، اورانوس نخستین سیاره ای بود که انسان موفق به کشف آن شد. ستاره شناس بریتانیایی، ویلیام هرشل (William Herschel)، در سال 1781 موفق به کشف آن گردید. بیشتر دانش ما در باره این سیاره پس از پرواز سفینه آمریکایی ویجر2 (Voyager 2) در ارتفاع 80.000 کیلومتری از ابرهای سطح این سیاره، در سال 1986، به دست آمد. مدار و گردش اورانوس در مداری بیضی شکل به دور خورشید در گردش است. هر دور کامل این سیاره در مدار، 30.685 روز زمینی معادل تقریبا 84 سال زمینی به طول می انجامد. اورانوس علاوه بر گردش انتقالی، گردش وضعی نیز دارد. قسمت داخلی سیاره (هسته و اقیانوس) در مدت 17 ساعت و 14 دقیقه یک دور کامل حول محور طولی گردش می کنند. البته قسمت اتمسفر سیاره بسیار سریعتر می چرخد. سریعترین بادهای سطح اورانوس که در دو سوم از ناحیه استوا تا قطب جنوب اندازه گیری شده اند با سرعت 720 کیلومتر در ساعت می وزند. بنابراین اتمسفر این منطقه در هر 14 ساعت یکبار گردش وضعی کامل دارد. محور طولی فرضی این سیاره به حدی انحراف دارد که تقریبا به صفحه مداری چسبیده است. این انحراف زاویه در بیشتر سیارات متجاوز از 30 درجه نیست. برای مثال زاویه انحراف محور طولی زمین 5/23 درجه می باشد. اما در مورد اورانوس این زاویه انحراف معادل 98 درجه است. بسیاری از ستاره شناسان بر این باورند که برخورد جرمی تقریبا در ابعاد زمین با اورانوس، در اوایل دوران تشکیل سیاره، منجر به ایجاد چنین انحراف شدیدی شده است. جرم اورانوس 5/14 برابر جرم زمین و یک بیستم جرم بزرگترین سیاره منظومه شمسی یعنی مشتری می باشد. میانگین چگالی اورانوس 27/1 گرم در هر سانتیمتر مکعب است. این مقدار معادل 25/1 چگالی آب می باشد. نیروی گرانش این سیاره 90 درصد نیروی گرانش زمین است. به این معنا که اگر جسمی در زمین 100 گرم وزن داشته باشد در اورانوس 90 گرم وزن خواهد داشت. جو این سیاره ترکیبی از 83% هیدروژن، 15% هلیوم، 2% متان و مقدار کمی اتان و دیگر گازها می باشد. فشار اتمسفر در زیر لایه گازهای متان حدود 130کیلوپاسکال، تقریبا 3/1 برابر فشار جوی سطح زمین است. ابرهای قابل مشاهده سطح اورانوس که به رنگ سبز-آبی ملایم می باشند همه سطح این سیاره را پوشانده اند. تصاویری از اورانوس که توسط ویجر 2 تهیه شدند و به کمک رایانه ها پردازش شده اند، نوارهای خیلی کمرنگی را در میان ابرها و به موازات استوا نشان می دهند. این نوارها از تجمع مه که به دلیل نفوذ پرتوی خورشید به درون گازهای متان ایجاد می شود، ناشی می گردند. به علاوه تعدادی لکه کوچک بر سطح سیاره به چشم می خورد. این لکه ها احتمالا توده های به شدت در حال چرخش گاز هستند که تداعی کننده گردبادهای شدید زمین می باشند. دمای اتمسفر 215- درجه سانتیگراد است. در درون سیاره این دما به سرعت افزایش می یابد و به 2300 درجه سانتیگراد در اقیانوس و 7000 درجه سانتیگراد در هسته سنگی می رسد. به نظر می آید که این سیاره بیشتر از دمایی که از خورشید دریافت می نماید، دفع حرارت می کند. از آنجائیکه زاویه انحراف اورانوس 98 درجه است، در طی سال قطبهای این سیاره بیش از استوای آن در معرض نور خورشید قرار دارند. با اینحال سیستم آب و هوا، گرما را در سراسر این سیاره به یک میزان توزیع می کند. اقمار اورانوس 21 قمر شناخته شده دارد. ستاره شناسان 5 قمر بزرگ این سیاره را در بین سالهای 1787 و 1948 کشف کردند. تصاویر تهیه شده توسط ویجر 2 در سالهای 1985 و 1986 ده قمر دیگر این سیاره را آشکار نمود. بعدها ستاره شناسان به کمک تلسکوپهای مستقر در زمین بقیه اقمار آنرا نیز کشف کردند. قمر میراندا (Miranda) که در بین پنج قمر اصلی اورانوس از همه کوچکتر است، مناطق مشخصی در سطح خود دارد که این مناطق در کل منظومه شمسی بی نظیرند. سه منطقه عجیب که به آنها آوید (ovoids) می گویند. هر آوید بین 200 تا 300 کیلومتر عرض دارد. قسمت بیرونی هر آوید شبیه به زمین مسابقات دو میدانیست با شیارهای موازی و دره هایی نیز در مرکز هر کدام از آویدها دیده می شود. در این قسمت دره ها و شیارها یکدیگر را قطع می کنند. میدان مغناطیسی اورانوس میدان مغناطیسی شدیدی دارد. زاویه محور طولی این میدان با محور طولی سیاره زاویه 59 درجه می سازد. این میدان مغناطیسی انرژی زیادی را که بیشتر به شکل ذرات باردار الکترونها و پروتونها می باشد، به دام می اندازد. با حرکت این ذرات به عقب و جلوی قطبهای این میدان، امواج رادیویی به وجود می آید. ویجر 2 توانست این امواج را دریافت و شناسایی کند اما این امواج آنقدر قوی نیستند که از زمین نیز قابل ردیابی باشند. منبع: Gierasch, Peter J., and Philip D. Nicholson. "Uranus." World Book Online Reference Center. 2004. World Book, Inc. ترجمه: لنا سجادیفر

ارسال شده توسط کاربر میهمان

نسبيت خاص و مدل مكانيكVMR-PCR"

مدل ديناميك VMR-PCR به صورت ويژه اي نسبيت خاص را تكميل مي كند و توسط نظريه ي ريسمان و مخروط زماني توجيه مي شود.

تنها اشتباه اينشتين در نسبيت خاص شايد تنها محدود كردن سرعت بود زيرا در هيچ كميت ديگري محدوديت وجود ندارد.

وقتي مي گوييم V = at كه در آن a = F/m بنابراين مي توان گفت V = Ft/m . مگر نيرو – زمان و جرم محدود هستند كه سرعت نيز محدود شود.

شايد ديراك نيز همين مشكل را با نسبيت عام اينشتين داشت كه مي گفت: "شايد كسي بخواهد پديده ها را خارج از محدوديت فضا – زمان بررسي كند". او در اين مورد كتاب تئوري عام نسبيت (General theory of relativity) را نوشت.

تئوري VMR-PCR در بخش اول اين نارسايي نسبيت عام اينشتين را اصلاح كرد اما در اين بخش قصد داريم نسبيت خاص اينشتين را اصلاح و تكميل كنيم.

به موضوع اصلي برمي گرديم:

بنابر اين استدلال اگر بخواهيم سرعت را محدود كنيم بايد تعاريفي از محدود شدن هر آنچه به اين كميت مربوط است نيز بكنيم. در ابتدا بايد فواصل را نيز محدود كنيم. زيرا سرعت با تغيير فواصل تعريف مي شود.

تئوري VMR-PCR اين موضوع را با شكست فضا بيان مي كند.

هنگاميكه يك جسم به سرعت C^2 در فضا حركت مي كند اين فضا است كه نمي تواند جسم را با اين همه تغيير فاصله در يك واحد زماني كوچك تحمل كند. در اين هنگام اين چنين حركتي نيز در يك بازه ي زماني نيز تعريف نخواهد شد و در واقع جسم به آينده سفر خواهد كرد.

توجيه رياضي اي براي اين عمل نيست اما فرض كنيد كه اگر تمامي حركات را در دنيا بررسي كنيم نسبت جا به جايي به واحد زماني بيش از 9 x 10^16 نخواهد بود. يعني هنگاميكه جسمي به اين سرعت مي رسد از اين نسبت خارج خواهد شد كه اولا ديگر در اطراف ما كه سرعت معمول داريم نخواهند بود و دوما اينكه در زمان ما نخواهند بود.

در اينجا دو عامل زمان و فاصله را به بي نهايت رسانديم. عامل بعدي بايد جرم باشد.

طبق فرمولي كه براي سرعت بيان كرديم تنها هنگامي مي توان جرم را بي نهايت قرار داد كه نيرو را نيز بي نهايت بگذاريم زيرا جرم در مخرج قرار دارد.

طبق استدلال هايي كه در بخش اول تئوري آورديم ديديد كه در سرعت C^2 اصلا جرمي در جسم وجود ندارد و جسم تماما از انرژي خواهد بود.

حال چگونه نيرو در بي نهايت قرار دارد؟

همانطور كه در مدل بيان كرديم سرعت گرانش در اين مختصات C تعريف مي شود. بنابراين گرانش يا هر نيروي ديگري اصلا به اين جسم نمي رسد كه بر آن تاثير بگذارد.   

دليل دوم اين است كه جسم در آن سرعت اصلا جرم ندارد كه نيرو بر آن تاثير بگذارد.

بنابراين اينگونه جرم و نيرو را براي جسم بي نهايت تعريف كرديم.

مشاهده مي شود كه VMR-PCR هيچ كميتي را به صورت جبري محدود نمي كند بلكه براي تعريف آنها محدوديت مي گذارد.

اما آيا در نسبيت خاص اينشتين او هيچ محدوديتي براي نيرو گذاشت؟

مسلما خير! او گفت اگر جسمي به اين سرعت برسد هر چقدر نيرو به آن بدهيم شتاب بيشتري نمي گيرد. پس آن نيرو چه مي شود؟

حتي محدوديت در تعريف در اين تئوري نسبي است. جسم بعد از سرعت مذكور اصلا در اطراف ما نخواهد بود كه ببينيم بيش از اين شتاب مي گيرد يا نه؟

اين گونه قانون اول مكانيك VMR-PCR را بيان مي كنيم:

1) جسم در سرعت نور تماما از انرژي نيست زيرا در پديده ي انتقال به آبي انرژي آن زياد مي شود. اين نشان مي دهد كه مقدار جرم بيشتري از آن به انرژي تبديل شده. از آنجاييكه V 1/m با كم شدن جرم و تبديل آن به انرژي سرعت جسم نيز بايد از سرعت نور فراتر رود.

عده ي زيادي از دانشمندان اين فرض را قبول كرده اند كه سرعت نور در يك ميدان گرانشي تغيير نمي كند.

بار ديگر حقايقي را با هم بررسي مي كنيم:

اشعه ي آلفا در واقع يك ذره به جرم 4.0015 amu مي باشد. سرعت اين ذره 0.95C و انرژي آن بين 3 تا 7 مگا الكترون ولت مي باشد. اين ذره تا 40 ميكرومتر در سرب نفوذ مي كند.

حال آنكه اشعه ي گاما موجي است كه تقريبا جرم آن صفر مي باشد و انرژي آن حداقل در اثر فوتوالكتريك (هنگام انتقال انرژي به الكترون در هنگام بر هم كنش به آن) 50 كيلو الكترون ولت مي باشد.

در اثر كامپتون (پراكندگي اشعه ي گاما در كنش با الكترون نا مقيد) داراي انرژي 100 كيلو الكترون ولت تا 100 مگا الكترون ولت مي باشد. اما در كل انرژي اين امواج با طول موج 14-^10 تا 11-^10 متر بيش از 100 مگا الكترون ولت است.

اين تشعشات توسط يك بلوك يك اينچي سرب كاملا متوقف مي شوند. (تا يك سانتي متر تنها 50 درصد از قدرت خود را از دست مي دهند).

سرعت اين امواج نيز 0.999C مي باشد.

اين نشان مي دهد كه اجسام با از دست دادن جرم سرعت و انرژي بيشتري پيدا مي كنند.

حال از آنجاكه در سرعت C به صورت تقريبي مقدار جرم جذري از مقدار انرژي را در جسم برابر فرض مي كنيم پيش بيني كرده ايم كه جرم آن در C^2 به صفر و انرژي اش به ماكزيمم برسد.

بنابراين قانون دوم را بيان مي كنيم:

2) سرعت يك جسم در قالب نوري حداكثر طبق معادله ي زير 300207542 متر بر ثانيه مي باشد.

Vc (max) = C + Sin θ (C – Vl)

(اين معادله را در بخش اول بررسي و اثبات كرديم. ما در آنجا زاويه را فرضا 70 در نظر گرفته بوديم. اما از آنجاكه ماكزيمم سينوس يك زاويه بيش از يك نيست بنابراين زاويه هر چه قدر هم كه باشد سرعت از اين بالاتر نمي رود).

ممكن است اين قوانين را در بخش اول نيز بيان كرده باشيم اما در اين بخش جزيي تر بررسي كرده ايم.

در دنباله نيز قانون سوم را بيان مي كنيم:

3) سرعت C^2 سرعت نهايي يك جسم در محيط ماست كه در آن جرم جسم به كمترين حد مي رسد. بنابراين نيرو بر آن تاثيري نخواهد داشت و بعد از اين سرعت جسم به آينده مي رود و همانطور كه گفتيم بعد از اين نمي توانيم بررسي كنيم كه جرم سرعت بيشتري مي گيرد يا نه؟

لازم به ذكر است كه VMR-PCR در مورد خواص تاكيون ها با عقايد اسكات چيس (Scott I. Chase) و بيلانيوك (Bilaniuk) تقريبا موافق است.

حال چرا اين مدل بر اين مورد تاكيد مي كند كه جسم در سرعت نور مقدار جرم جذري از مقدار انرژي است؟

تئوري VMR-PCR طبق فرمول نسبيت خاص بيان مي كند كه اگر جرم در سرعت مجذور نور تماما از انرژي باشد (بر طبق برداشتي مكمل از E = MC^2) در سرعت نور پس مقدار جرم جذري از مقدار انرژي در جسم است.

دليل ديگر اين است كه خود اينشتين متوجه شد كه نور تماما ويژگيهايش موجي نيست و خواص ذره اي نيز دارد و اصلا چگونه امكان دارد گرانش بر نوري بي جرم اثر كند؟

در كل سوالات زيادي با بيان اين مدل پيش مي آيد از قبيل اينكه چرا C^2 نهايت سرعت هاست؟

همانطور كه گفته شده اين تئوري عقيده دارد كه اگر C سرعت نهايي است چرا اين سرعت با فرمول انرژي و واحد آن هم خواني نداشت؟

اينشتين به جاي C در فرمول نسبيت خاص از C^2 استفاده كرد تا واحد آن ژول محاسبه شود.

چرا دو اصل (واحد انرژي و سرعت نهايت) با هم هم خواني نداشتند كه اينشتين سرعت نور ار مجذور كرد.

پس حتما چنين سرعتي وجود دارد كه ما از آن در اصول خود استفاده مي كنيم.

همچنين مدل بيان شده توسط نظريات ريسمان و مخروط زماني نيز توجيه مي شود. اگر همان مدل مكانيكي را برعكس كند دقيقا مانند مخروط زماني به نظر مي رسد.

مخروط زماني بيان مي دارد كه اگر ما در دنياي معمول خود به آينده بنگريم آنرا مانند راس يك مخروط مي بينيم كه به هم گره خورده است.

تئوري VMR-PCR بيان مي دارد كه تا سرعت C^2 ما آينده را مانند اضلاع همرس مثلث مي بينيم اما هنگاميكه به آن مي رسيم آنرا گسترده خواهيم ديد. زيرا قاعده ي ساعت شني دنيا مانند مستطيلي است كه قطرهاي آن را رسم كرده باشيم.

آينده مانند شن اين ساعت شني به مرور زمان مي ريزد و ما آنرا مي بينيم چون ما در مثلث ايجاد شده ي پايين اين مستطيل هستيم.

به همين دليل پيش بيني مي كنيم هنگاميكه دنيا در حال منقبض شدن است ما آينده را مانند قاعده ي مخروط پهن مي بينيم.

هنگاميكه اين محيط هاي هندسي مايكروسكوپيك را تشكيل مي دهيم بايد يك محيط ميكروسكوپيك براي بررسي كوانتومي محيط ها نيز ايجاد كنيم. به همين منظور قطرهاي ذوزنقه هاي ايجاد شده بين هر مبدا سرعتي را رسم مي كنيم.

سرعت ها را از آن جهت مبدا قرار مي دهيم كه ضلع مستطيل بر سرعت صفر پايه گذاري شده است و بر همين مبنا گذشته را بيرون از مستطيل قرار مي دهيم.

از سرعت نور به بعد هم نمي توان پديده ها را به صورت نسبيتي توجيه كرد بنابراين محيط آنرا تاكيوني مي ناميم. همچنين بازه اي را كه براي سرعت نور مشخص كرده ايم نيز محيط نسبيتي مي ناميم زيرا با قواعد فيزيك كلاسيك توجيه نمي شود.

حال مشاهده مي كنيم كه اين مبداها باعث مي شوند كه محيط تاكيوني از فرم ذوزنقه خارج شود و كاملا مثلثي باشد.

پس در واقع قطري نيز نخواهد داشت. اما محل تلاقي دو قطر در ذوزنقه هاي محيط نسبيتي و كلاسيك را محيط كوانتومي مي ناميم.

به همين دليل مي توان گفت اگر از مركز هر محيطي به پديده ها نگاه كنيم اينگونه مي توان معادلات اصلي محيط را به معادلات كوانتومي مرتبط كرد. اما مي بينيم كه طبق مدل رفتار جسم در سرعت بالا (تاكيون) قابل توجيه توسط معادلات كوانتومي نخواهد بود يا ارتباط آن بسيار دشوار مي شود. زيرا مثلث قطري ندارد كه براي آن محيط تاكيوني تشكيل دهيم.

براي مثال يك نمونه معادله ي نسبيتي را به كوانتومي مربوط مي كنيم:

در اين مثال طبق مدل مكانيك مطرح شده مي خواهيم دو فرمول انرژي را به هم مربوط كنيم:

فرمول نسبيتي اينشتين (E = MC^2) و فرمول كوانتومي پلانك (E = nhv):

در اين فرمول ها v فركانس ثابت موج است كه در بعضي معادلات به صورت F = C/λ  يا F = V/λ كه V در آن سرعت است نيز مي باشد. همچنين در اين معادلات λ طول موج است.

همچنين در آن h ثابت پلانك مي باشد كه به صورت h= PV نيز مي باشد. كه در آن P تكانه ي خطي برابر باP = mV مي باشد. كه در آن m جرم ذره و V سرعت ذره است.

طبق مدل مي خواهيم فرض كنيم سرعت ذره در نقطه ي C مي باشد. اين بدان معناست كه يك عامل كوانتومي را در مركز محيط نسبيتي در نظر مي گيريم. (C از برخورد قطرهاي ذوزنقه ي نسبيت بوجود مي آيند).

در واقع:

E = MC^2 => C=V è V = E/CM

M = h/λV è V =(h/λE) x C^2

حال بايد فرمول بدست آمده را طوري به فرمول معيار ربط دهيم: 

h = E/nv è V = (E/nvλE) x C^2

E = nhv = MC^2

è V = (E/nvλnhv) x C^2

V = [E/nv(MC^2)λ] x C^2

طبق محاسبات پلانك n بايد عدد طبيعي اي باشد. ما آنرا يك در نظر گرفته و فركانس ثابت و طول موج را هم مقدار فرض مي كنيم. آنگاه خواهيم داشت:

nvλ = λ^2

حال فرض مي كنيم مجذور طول موج برابر با C باشد.

آنگاه داريم:

V = E/MC

و از آنجاكه در ابتدا شرط كرده بوديم V = C خواهيم داشت: E = MC^2

حال از كجا دريافته ايم V = C برقرار است؟

اثبات كرديم كه معادله ي E= MC^2 برقرار است. با توجه به اين مطلب اثبات مي كنيم:

E = nhv

v = F = C/λ è E = nh(C/λ)

h = Pλ è E = nPλ(C/λ)

P = MV è E = nMVC

حال با فرض اينكه n = 1 بايد مجهول V را برابر با C قرار دهيم تا معادله ي E = MC^2 برقرار باشد. بنابراين:C = V

  حال مي بينيم كه توانستيم معادله ي نسبيتي انرژي را توسط معادله ي كوانتومي انرژي با استفاده از مدل مكانيك VMR-PCR اثبات كنيم.

مطالب عمومي ديگري در اين مورد نداريم پس بحث را به پايان مي بريم.

"با تشكر"

عليرضا يعقوبي

2006-11-19

Copyright © (2003 – 2006) VMR – PCR ® theory by Alireza Yaghoubi. All rights reserved!

Copyright conditions: 2006-10-21:

1) Publishing this article or a brief of that is only permitted by mentioning the name of author (Alireza Yaghoubi).

2) Any technological usage of this theory is only permitted by asking the author (Alireza Yaghoubi) personally. For more information send your request to dr_ayt@yahoo.com.

3) This theory is not completely proven. Please do not publish this article in applied physics sections.

4) Your comments and suggestions are highly appreciated and respected. Contact us and we will concern. E-mail: dr_ayt@yahoo.com. Thank you!

VMR-PCR

”The dawn of truth”

References:

·         NIST link to CODATA value

·         Barrow, John D. (2002). The Constants of Nature; From Alpha to Omega - The Numbers that Encode the Deepest Secrets of the Universe (in English). Pantheon Books. ISBN 0-375-42221-8.

·         Conversion: frequency to wavelength and back 

·         Conversion: period, cycle duration, periodic time to frequency 

·         Keyboard frequencies = naming of notes - The English and American system versus the German system 

·         James Clerk Maxwell, "A Dynamical Theory of the Electromagnetic Field", Philosophical Transactions of the Royal Society of London 155, 459-512 (1865). (This article accompanied a December 8, 1864 presentation by Maxwell to the Royal Society.)

·         Larmor, J. (1897) "On a dynamical theory of the electric and luminiferous medium", Phil. Trans. Roy. Soc. 190, 205-300 (third and last in a series of papers with the same name).

منبع: www.iranika.ir