را بنویسید.
آموزش، تنبیه، تشویق
آموزش،تنبیه،تشویق
محیطایده‌آلمحیطیاستکهدرآن،طفلدردبستانازامکاناتآموزشیبسیارعالیبرخورداراستودرمنزلهمگذشتهازکمکوالدینباسواد،ازانواعواقسامسرگرمی‌هایآموزندهبرخورداراست.
منظورمامحیطیاستکهدرآنطفلمعصومبعدازصرف۴یا۵ساعتازبهترینساعاتعمرخوددرمدرسه،ساعاتبیکاریرابابازیفوتبالدرکوچه‌هاودرگیریباپسرهمسایهپرمی‌کند. روشهایآموزشیکهدرگذشتهباتنبیهبدنیهمراهبود،کاملانکوهیدهودرخورملامتاست.
دربعضیمدارسدانشآموزانمی‌بایستکتکهایروزجمعهراپنجشنبهنوشجانمی‌کردندویاسیاهکردنانگشتانبهوسیلهمدادکهدراکثرمواقعتواناییانجامتکالیفراازدانشآموزانبهکلیسلبمی‌کرد. درایندورهمتاسفانه،بعضیازمواقعدانشآموزانبامسالهکتککارینوعیزندگیمسالمتآمیزرادرپیشمیگرفتند؛بهاینصورتکهتنبیهشدنازبخشهایلاینفکآموزشگاهیآنانشدهبودهدفاینگونهتنبیهاتجزخشونتورفععقدهنبودهاست.
ایناعمالکاملاغیرانسانیوبااصولانسانیسازگارنیستندونخواهندبود. بتدریجباگذشتزمان،ازشدتاینگونهتنبیهاتکاستهوتهدیدجایگزینآنشد. تهدیدیجدیوالبتهگاهیموارد،درقالبتشویق ! همانسیاستتنبیهوتشویقیاچماقوشیرینی.
درایننوعازمحیطهایآموزشیکهچندسالیبهطولانجامیددانشآموزمیدانستکهتنهاباارائهدرستدرسمی‌توانداززیرضرباتطاقتفرسایاولیایآموزشگاهجانسالمبهدربردهوتشویق‌هایآنانیااولیایخانهوحتیدوستوآشنارابهقیمتصرفوقتگرانبهایشباخواندناجباریچندکتابباجملاتقلنبهسلنبه،متوجهخودسازد. درچنینمحیطهایی،ازیکسوازبیمتنبیههاوازسویدیگردرمواجههباتشویق‌هایکذایی،عمردانشآموزتلفمی‌شدطیایندوره،دانشآموزلحظه‌ایدرسرابرایدرسنخواندند. هدفشانازدرسخواندنیااصولافرارازتنبیهبود،یاوصالبهتشویق ! نتیجهاینکهمیلباطنینقشینداشت.
امکاناتآموزشیبرایدانشآموزانمحرکیمثبتاست،اگراینعنصرنباشد،رکودخودنماییمی‌کندودرنتیجهاستعدادهاازبینمیروند. بایدبهنحویمحرکیرابهوجودآوردتاایناستعدادهاپژمردهنشوند. امروزهعنصرتشویق،بهتنهایینقشبازیمیکندوباکمیدقتمی‌تواندریافتکهچقدرنتیجهاینبازیمایهتاسفاست؛چراکههدفدانشآموز،کسبتشویقخواهدشدنهکسبدانش. جالباینکه،خارجازچارچوبدرسومدرسه،مطالعهکتبسادهویامشکل،همراهبالذتیوصفنشدنیاستچوننهتشویقیدرکاراستونهتنبیه.
میلباطنیفعالشدهونقششرابخوبیایفاءمی‌کندامااینزمانبرایخیلی‌هازیادبهطولنمی‌انجامد؛چراکهوحشتازآیندهکهخودمعلولعواملیازجملهبیکاری،فقرمادی،نابسامانی‌هایاقتصادی،اجتماعیاست،مسیرمطالعهراتغییرمی‌دهد. قصوردرامرمطالعهویرانکنندهسعادتآیندهاستدرسرابایددرآرامشفکریخواند. هیچیکازمواردبهتنهاییموثرنخواهندبود،اگرامکاناتآموزشیکافیدردسترسنباشد.
تشويق
تشويقدرجلسهٔمشاوره،مجموعهفعاليت‌هائىاستکهمراجعرابهادامهکارشترغيبمى‌کندواورادرمسيرپيشرفتوبهبودقرارمى‌دهد. تشويقنوعىپاداشاستکهبراىتقويترفتارمطلوبوادامهٔآنبهمراجعارائهمى‌شود. بهعنوانمثال،مشاورباگفتنجملاتىنظيرمردتوانائىهستي،مى‌توانىمعقولباشي،ومى‌توانىاينمشکلراحلکنيمراجعرابهخودکاوىبيشترتشويقمى‌کندوباعثمى‌شودکهاوعقايدوافکارخويشرادقيق‌تر،عميق‌ترموردبررسىقراردهد. ازجانبديگر،تشويقبيشازحدموجبمى‌گرددکهمراجعبهمشاوروابستگىپيداکندواستقلالخودراازدستبدهد. هم‌چنينتشويقصحيحومناسبازنگرانىوناامنىمراجعمى‌کاهد.
روش‌هاىتشويق
بهنظربرامروشوستروم(۱۹۶۸)درجلسهٔمشاورهکاربردروش‌هاىتشويقرامى‌توانبه‌شرحزيربيانکرد:
۱. استفادهازکلماتتائيد‌کنندهنظيربلىدرستاست،توانائىانجامآنراداري. دراينجاهدفآن استکهبااستفادهازکلماتتائيدکننده،درمراجعاحساسامنيتواعتمادنسبتبهمشاوروجلسهمشاورهبه‌وجودآيد.
۲. پيش‌بينىنتايجاحتمالىمشاوره،روشديگرىبراىتشويقمراجعاست. مشاوردرجلسهٔمشاوره،دربارهٔنتايجاحتمالىوتغييراتىکهدرمراجعبه‌وجودخواهدآمدبااوبهصحبتمى‌نشيند. بهعنوانمثال،مشاوربهمراجعمى‌گويدکهبراثرمشاوره،رفتارشدرجهتمقبولومناسبىتغييرخواهدکرد،وياآنکهدرزمينهٔتحصيلاتبهموفقيت‌هائىدستخواهديافت،ويانمراتبهترىدررياضىوفيزيکخواهدگرفت.
۳. ايجادشرايطوامکاناتمناسبدرجلسهٔمشاوره،براىمراجعتشويق‌کنندهاستبه‌عنواننمونه،برقرارىرابطهٔحسنهمشاوره‌اىوپذيرشمراجع،شوقورغبتىدراوبراىادامهبحثبه‌وجودمى‌آورد.
۴. آشناساختنمراجعبهاينحقيقتکهمشکلشمنحصربه‌فردنيستوديگراننيزکموبيشبامشکلاتىهماننداومشکلاومواجههستند،مى‌تواندتشويق‌کنندهباشد.
تشويقرفتارهاىخوب
نگرانىدربارهٔتأثيراتاحتمالىتلويزيون،ازديرزمان،برتوجهاتىکهبهديگرعرصه‌هاىمربوطبهتماشاىتلويزيون،درکودکانمى‌شده،اولويتداشتهاست. چهمدتاستکهمفهومجعبهٔگوشه‌خانهبهمثابهٔهيولايىيکچشمموجهشمردهمى‌شود؟اينمکانکهرفتارهاىبدبه‌نمايشدرآمدهدرتلويزيون،مى‌تواندالگوهايىدراختياربينندگانجوانمستعدبگذاردتاازآنکپى‌بردارىکنندرانمى‌توانسادهگرفت. امااينفرضيه - کهعموماًغالببه‌نظر - مبنىبراينکهآشکاراثابتشدهاستکهتلويزيونتأثيربدىدارد،ساده‌سازىبيشازحدهردو،يعنىهمآنچهجعبهبهمنازلمى‌آورد،وهمنحوهٔبرخوردکودکانباآن،است.
برنامه‌هاىتلويزيونشاملنمونه‌هاىبسيارىازرفتارهاىخوباست. برنامه‌هايىکهدرآنمردمبامهرباني،جوانمردىوسخاوترفتارمى‌کنند. به‌هماناندازه،منطقىبه‌نظرمى‌رسدکهفرضکنيماينتصويرنيزنمونه‌هايىدراختيارکودکانقرارمى‌دهندتاازآنکپى‌بردارىکنند. بنابراين،دراينفصلاينپرسشرامطرحخواهيمکردکهآياتلويزيونرفتارهاىخوبرادرميانکودکانترويجمى‌کند؟اگرچهکارىدراينزمينهصورتگرفتهاستبه‌وسعتکارانجامشدهدرزمينهتأثيرخشونتتلويزيونبرکودکاننيست،اماتحقيقاتمهمىوجودداردکهروش‌هاىمختلفىرانشانمى‌دهدکهتلويزيونمى‌توانديابايد،درشرايطخاص،تأثيراتبسيارمفيدومطلوبىبرکودکانبگذارد.
آموزشرفتارخوب
مدارکروزافزونبسيارىنشانمى‌دهدکهنمونهرفتارىخوبىکهدرتلويزيونبهنمايشدرمى‌آيد،مى‌تواندکودکانراتشويقکندتارفتاربهترىدرپيشگيرند. پژوهشنشاندادهاستکهبينندگانجوانمى‌تواننديادبگيرندکهچگونهبهشيوهٔمطلوب‌ترياپذيرفتهشده‌تراجتماعىرفتارکنند. آنهااينرفتارهارانهتنهاازطريقتماشاىبرنامه‌هاىمخصوصآموزشىکسبمى‌کنند،بلکهباتماشاىنمونهبرنامه‌هايىکهدرآنرفتارخوببهتصويرکشيدهوبراىمخاطبانعمومىتهيهمى‌شوند،نيزبه‌دستمى‌آورند. مدارکموجودبراىتأثيراتجامعه‌گرايانهتلويزيونرامى‌توانبه‌چهارنوعدسته‌بندىکرد:
- مطالعاتآزمايشگاهىانجامشدهبرروىبرنامه‌هاىازپيشآمادهشدهتلويزيونياموضوعاتفيلم.
- مطالعاتآزمايشگاهىبرروىموضوعاتبرنامه‌هايىکهبه‌منظورآموزشمهارت‌هاىاجتماعىتهيهشده‌اند.
- مطالعاتآزمايشگاهىبرروىموضوعبرنامه‌هاىانتخابشدهازميانمجموعهبرنامه‌هاىمردمىتلويزيون.
- مطالعاتميدانىکهميزانتماشاىبرنامه‌هاىداراىمحتواىجامعه‌گرايانهراباميزانتمايلاترفتارىجامعه‌گرايانهمرتبطمى‌سازد.
پژوهشگرانبااستفادهازاينروش‌هاىمختلف،دربارهٔقابليتتلويزيونبراىتأثيربرکودکاندرجهتنشاندادنسخاوتوابرازنکردنخودخواهي،نشاندادرفتاردوستانهوانديشيدنبهخرسندىنهايىونهطلبسريعپاداشبراىانجامهرکارىتحقيقکرده‌اند.
تلويزيونوداورى‌هاىاخلاقى
بيشترتحقيقاتانجامشدهبرروىتأثيراتبالقوهخوبتلويزيون،برانواعمختلفرفتارهاىاجتماعىمرتبطباشخصيتمتمرکزهيچ‌گونهتأثيرمستقيمىبرقضاوتواستدلالاخلاقىبينندگاندارد؟انتقادهاىاوليهبه‌طوراخص،نگرانديدگاه‌هاىاخلاقىومعنويىبودکهازطريقتلويزيونآموزشدادهمى‌شد. ديدگاهمنتقداناينبودکهاينرسانهتأثيرمخربىالقامى‌کند. نگرشبرخىازمنتقدانايناستکهتلويزيوناغلبنشانمى‌دهدکهاعمالغيرمشروعياغيراخلاقىمؤثرواقعمى‌شوند. حتىمجريانقانوندرتلويزيونبه‌گونه‌اىنشاندادهمى‌شوندکهقواعدراناديدهمى‌گيرند،کدهاىاخلاقىرازيرپامى‌گذارندوبه‌شکلپرسشبرانگيزىاغماضوافراطمى‌کنند،پيامنهفتهدراينمحتواايناستکهبدبودن،اغلببهترازخوببودنمؤثرواقعمى‌شود.
برعکس،مدافعانبرنامه‌هاىتلويزيونىاستدلالکرده‌اندکهتأثيرتلويزيونبرنگرشاخلاقىجوان‌ترينبينندگانش،دردرجهٔنخست،تأثرىمثبتاست. برنامه‌هاىتلويزيونبه‌طورمرتب،مسئله‌اىاخلاقىرابهشکلجذابىمطرحمى‌کنندکهتوجهمخاطبانرابه‌خود،جلبوجذبمى‌کند. مردمبامجموعه‌اىازمسائلوبحران‌هاىاخلاقىمواجهمى‌شوندکهدرنمايش‌هامطرحيادربرنامه‌هاىسرگرم کنندهبازىمى‌شوند،ونيزدربرنامه‌هاىمستندوآموزشىنشاندادهمى‌شوند. نمايش‌هاىسريالي،شخصيت‌هارابه‌گونه‌اىنشانمى‌دهدکهآن‌قدرظولانىبامشکلاتاخلاقىدستوپنجهنرممى‌کنند،کهمخاطبرابرآنمى‌دارندتابارخدادهاوموقعيت‌هاآشناشوند. برنامه‌هاگفتوگوىتلويزيوني،اعضاىعادىجامعهرابه‌تصويرمى‌کشدکهسفرهٔدلخودراجلوميليون‌هابينندهمى‌گشايند،واغلببرژرف‌تريننبه‌هاىزندگىخصوصىخودمتمرکزمى‌کنند. تلويزيونازطريقايننوعتجربياتمى‌تواندبهمثابهٔنوعىمعلماخلاقيامشاوىايفاىنقشکند،وبينندگانرا،ازپيروجوان،تشويقکندکهمشکلاتمهماخلاقىرامنعکسسازند. بااينوجودتااينزمانتحقيقاتکمىچهدرردوچهدراثباتهرنوعتأثيرتلويزيونبررارزش‌هاواستدلالاخلاقىکودکانصورتگرفتهاست.
تحقيقاتدربارهٔپرورشداورى‌هاىاخلاقىباکارگلبرک (Kholberg) تحتکنترلدرآمدهاست. دراينچارچوب،تصورمى‌شودکهاستدلالاخلاقىدرکودکان،طىمجموعه‌اىازمراحلپرورشمى‌يابد،وهرمرحلهٔموفقيت‌آميز،نشانگرسطحموفقيت‌آميزترىازدرکنظماخلاقىدنيايىاجتماعىاست. دراينمسير،کودکدرهرمرحله،مرتبه‌اىازجنبه‌هاىاخلاقىرادرارتباطباايجادتمايزبينخوبوبدمى‌آموزد. درچنيننظامي،يکنتيجهٔمقدماتىايناستکهاگرعملىمجازاتنشود،درآن‌صورتطبقتعريفمى‌بايستازنظراخلاقىپذيرفتهشدهباشدوبنابراينازنظرمعنوىدرستباشد. يکپرسشکليدىايناستکهآياتلويزيونبهاينشيوهاستدلالمى‌کند؟
تلاشبراىيافتناينپرسششاملمطالعه‌اىاستکهروىپسرهاودخترهاى۴-۵ساله،۷-۸سالهو۱۰-۱۱سالهانجامشدهاست. نخستازاينکودکانمصاحبه‌اىبه‌عملآمدتاقابليت‌هاىاستدلالاخلاقىآنهابيشترشناسايىشود. به‌علاوه،مادرهريکازکودکانباثبتخاطراتروزانهمربوطبهتماشاىتلويزيونکودکانبه‌مدتدوهفته،ونيزتهيهاطلاعاتوسيعىدربارهٔعادتخانوادگىتماشاىتلويزيوندرزمانگذشته،پژوهشگرانرايارىکردند. پژوهشگرانسپسازفنونآمارىاستفادهکردندتاروابطموجودبينگزارشبه‌دستآمدهازاظهاراتبينندگانمبنىبرعاداتتماشادرکودکانوخانواده‌هايشانونيزنگرشوارزش‌هاىاخلاقىکودکرابيازمايند.
درميانکودکانکم‌سنوسال‌تر،تماشاىمستمرترتلويزيون،بالنسبهبااستدلالاخلاقىبه‌دستآمدهبود،همبستگىداشت. ايننتيجهدرمورددوگروهسنىبزرگ‌تربه‌دستنيامد. درميانکودکان۴-۵سال،کلميزانتماشاىتلويزيونباماهيتارزش‌هاىاخلاقىمرتبطبودونهترجيحاتکودکبراىتماشاىانواعخاصىازبرنامه‌ها. بنابراين،هيچ‌گونهنمودگارىوجودنداشتکهنشاندهدتمايلبراىتماشاىانواعخاصىازبرنامه‌ها. بنابراين،هيچ‌گونهنمودگارىوجودنداشتکهنشاندهدتمايلبراىتماشاىنوعخاصىازبرنامهايناحتمالرابه‌وجودآوردکهپرورشاخلاقىکودکانراضايعسازد. اگرچه،درميانکودکان۷تا۸سال،آنهايىکهتماشاىکمدى‌هاىخانوادگىراترجيحمى‌دادند،درکپرورشيافته‌ترىنسبتبهاهميتکمکبهمردمنيازمند،داشتند. اينيافتهجالببود،به‌اندليلکهموضوعاتبسيارىازايننمايش‌هارامنعکسمى‌کرد. يافته‌اىکهدرارتباطباتشويقکماينارزش‌هاونگرش‌هابه‌وسيلهتلويزيونبيانشده،گزارشىاستکهايننوعدرکرادرميانبالاترينگروهسنىکودکاننسبتاًضعيفيافت؛لازمبه‌ذکراستکهاينکودکان،علاقهٔخاصىبهنمايش‌هاىپرجنبوجوشوماجراجويانه‌اىداشتندکهمخاطباصلىآنهابزرگسالانبودند. کمبودتحقيقاتانجامشدهدربارهٔتلويزيونواستدلالاخلاقىبدانمعنىاستکهدرکماازماهيتواهميتهرنوعنقشىکهاينرسانهدراموزشکودکاندرجهتتشخيصدرستازنادرستايفامى‌کند،ناقصوناهمگونباقىمى‌ماند.
تشويقغيرمادى
همچنينازنکاتمهمدرتشويقايناستکبکوشيمتاحدودامکانتشويق‌هاکمترصورتمادىپيداکند. تکيهاساسىروىجنبه‌هاىغيرمادىباشد. اين‌امربدانخاطراستکهاگربناشودمابراىهرکارخوبىازکودکسرمايه‌گذارىمادىکنيم:
۱. پولوثروتماقدنمى‌دهدازآنبابتکهبراىمؤثرواقعشدنتشويقناگزيريمدرهرمرحلهتشويقمادىخودبيشازدفعاتقبلىباشد. مثلاًاگردفعهاولمعادل۲۰ريالسرمايه‌گذارىکنيمدفعاتبعدبايدبترتيب۲۵-۳۰-۴۰و ... ريالباشد. وگرنهتشويقماازنوعتکرارمکررخواهدبودکهاثرشراازدستمى‌دهد.
۲. کودکتدريجاًفردىمادىمسلکومالدوستودرآنافراطىبعملمى‌آيدودربرابرهرکارىکهانجاممى‌دهدانتظارمادىخواهدداشتدرحاليکهمادرحالوآيندهنيازداريمبهافرادىکهدرمواردىلازمبراىحفظوسلامتحياتاجتماعىازجانومالخودسرمايه‌گذارىکرده،توقعىهمازکسىنداشتهباشند.
۳. درسايهچنينتشويقىعادتغلطىدرکودکپديدمى‌آيدکهبعدهاقابلتداوموادامهنيست. زيرااوديريازودوارداجتماعمى‌شودوهمانتوقعاتراازاجتماعداردوطبيعىاستکهاجتماعآنرابرآوردهنکند. واينخودمايهترکوظيفهبخاطريأسوسرخوردگىاست. مى‌دانيمکهاجتماعحتىدرتشويقکلامىمفتوبى‌مايهسهل‌انگاراستتاچهرسدبهآنچيزهائىکهبارمالىبههمراهدارد.
تشویقکودکانخجالتی
کودکانخجالتیخودرابهبرخوردهایاجتماعیوهمزیستیبادیگرانتشویقنمایید. برایاینکارراههایزیادیوجوددارد،بهعنوانمثال،اگرکودکخجالتیدرهنگامسلامیاخداحافظی،نخواهدبهشخصچیزیبگوید،سعیکنیداوراواداربهدستدادنبرایسلامیاخداحافظینمایید.
دستدادنقدمیاستدرمسیردرست. راهدیگرایناستکهباکودکدیگریواردیکبحثهیجانانگیزبشویدوهنگامیکهبحثداغشد،ازکودکتانسؤالکنیدکهنظرویدرموردموضوعموردبحثچیستوالبتهمراقبباشیدکهویرازیادتحتفشارقرارندهیدزیراممکناستمقاومتبیشتریایجادکند. بهیادداشتهباشیدکهکودکدربعضیروزهابهبودینشانخواهددادوبعضیروزهاخیر.
برایکودکانخجالتییکهدفمعقولودشوارایناستکههرروزحداقلیککلمهبهیکفردجدیدبگوید. سایرمواردمناسب،میتواندصحبتکردندرمقابلهمهافرادکلاس،شرکتکردندربازیهایتیمییاپرسیدنیکسؤالازمعلمباشد.
صورت‌هاىعملىتشويق
مسألهتشويقکودکراچگونهبهمرحلهاجراوعملدرآوريم؟چهکنيمکهکودکدردرونخوداحساسشوقىکندودرباطنخويشخشنودباشدکهفلانعملراانجامدادهاست؟راه‌هاىشادمانکردنکودکبخاطرعملموردنظرماکدامند؟
ذکرکلماتمحبت‌آميز
غرضذکرعباراتوکلماتىاستکهجنبهمهروعلاقمندىفردوهمديدگاهاحترامىمربىرابهکودکنشاندهد. طفلبراثرآندريابدکهعملشموردرضاىوالدينيامربىبودهوآنهااورابرايناساسبيشازپيشموردمحبتقرارداده‌اند.
کلماتىمثلعزيرمن،پسرجانمن،آقا،خانم،شاگردخوب،الفاظىچونبفرمائيد،تشريفبياوريد،آفرينبرتوپسرم،دخترمن،و ... مى‌تواندحاکىازاينمحبتباشدوالبتهسعىداريمکهاينکلماتسرسرىوتصنعىنباشدکهطفلازآنسردرمى‌آورد.
معرفىعملآندرحضورجمع
درخانهيامدرسه،نزدخواهروبرادرويانزددانش‌آموزانکلاسسعىدارىفردىراکهعملخوبىانجامدادهمعرفىکنيموعملاوراموردستايشقراردهيم. اينروشبراىهمهدانش‌آموزاندرهمهسنينومخصوصاًبراىنوجوانانوبالغانبسيارمؤثراست.
شکنيستکهبراىديگرانبايدتوضيحدادکهچراعملاوموردتقديراست . البتهجمعکلاسراوامى‌داريمکهبهافتخارعملکردخويشابرازشادمانىکنند،صلواتىبفرستند،تکبيرىبگويندوبالاخرهعلاقهورضامندىخودرااعلامدارند.
معرفىوارائهآثار
ممکناستطفلىعملپسنديده‌اىچوننوشتنمشقباخطزيباراانجامداده،نقاشى زيبائىکرده،وسيلهخوبوزيبايىساخته،هنرىرادرخطاطىبهکاربردهو ... ازراه‌هاىتشويقاوآناستکهآنراموردتأييدقراردادهوبهبچههاعرضهکنيم.
ممکناستطفلىعملپسنديده‌اىچوننوشتنمشقباخطزيباراانجامداده،نقاشى زيبائىکرده،وسيلهخوبوزيبايىساخته،هنرىرادرخطاطىبهکاربردهو ... ازراه‌هاىتشويقاوآناستکهآنراموردتأييدقراردادهوبهبچههاعرضهکنيم.
نصبعکساو
گاهىمى‌توانعکساورابهتنهائىدرتابلوىمدرسهنصبکردهوياآندرکنارخطزيبايشويانقاشىقشنگشقرارداد. ويادرسطحىوسيع‌تروبهترعملکرد،بدينگونهکهعکساورابازرقوبرقتزيينکردهودرتابلونصبکنند.
ايناقدامنيزبراىهمهکودکانومخصوصاًنوجوانانروشسازندهومؤثرىاست. کودکرابهايننتيجهمى‌رساندکهبراىکاروفعاليتاوحسابىبازکرده‌ايموبراعملشاعتبارىقائليم. طبيعىاستکهدرچنانصورتىپاى‌بندملاحظاتىگرددوبراىخودارزشواعتباربيشترىازلحاظحسنعملقائلشود.
دادنجايزه
درمواردىمى‌توانبراىکودکجايزهوپاداشىدرنظرگرفتکهبهتناسبسن،جنسوديگرشرايطدراختيارشقرارگيرد. بهاىجايزهمهمنيست،مهمنفسجايزهاستونشاناينامرکهازاينراهمى‌خواهيمرضايتخودرانسبتبهاواعلامکنيم.
جايزهگاهىمى‌توانديکمدادباشد،زمانىيکتوپپينگ‌پونگ،زمانىيکگل‌‌سرياگل‌يقه،گاهىيکشيرينىوشکلاتو ... درهمهحالبراىکودکاينمسألهمهماستکهازشماچيزىرابعنوانجايزهدريافتمى‌دارد.
نزديککردنبهخود
گاهىتشويقمى‌تواندبصورتنزديککردنکودکبخودباشد . بدين‌معنىکهبخاطرعملکردخويشاورامقرّبکنيم،موردتوجهبيشترىقراردهيم،خواسته‌هاىاورابيشترموردرسيدگىقراردهيموبالاخرهبهاوبفهمانيمکهتاحالااورادوستداشته‌ايمولىاينکاورابيشتردوستداريم.
معلمنمى‌توانداورابدينگونهبهخودنزديککندکهمثلاًاجازه‌اشدهدناهاررادرمدرسهودردفتردرنزداوصرفکنند. بهاودستدهدازاواحوالبپرسد،براىاواحترامىبيشترقائلگردد،ياد‌آوريشکندکهدوستشداردو ...
سپردنمسؤوليت
گاهىدرمدرسهمعلمومربىدرخانهوالدينبراىتشويقکودکمى‌توانندمسؤوليتموردعلاقه‌اىرابهاوبسپرند،بهاوتفهيمکنندکهبخاطراحترامبهاو،ديدنعرضهولياقتاو،حاضرشده‌اندچنانمسؤوليتىرابهاوواگذارکنند.
دراعطاىاينمسؤوليتسعىداريمراه‌هاىاداىآنراهمبهاوياددهيمتادرسايهانجامشاحساسلياقتوشادمانىکندويادرککندکهاورابحسابآورده‌اند،براىاوشخصيتىقائلشده‌اند،اوراداخلدرجمعوگروهخودکرده‌اند.
ذکرقصهوداستان
بعنوانتشويقکودکانخردسالمى‌توانندبهآنهاوعدهدادکهقصهوداستانىبراىاوبگويند. مى‌دانيمکهکودکانوحتىبزرگترانقصه‌گوئىوالدينومربيانرادوستمى‌دارندوحاضرندبسيارىازکارهاىخودرارهاکنندتاقصه‌اىبشنوند.
شکنيستکهبهتناسبسنوجنس،وبادرنظرداشتنشرايطگوناگونولازمسعىداريمداستان‌هاىسرگرم‌کننده،اخلاقىوارزنده‌اىبراىکودکانبگوئيموازاينطريقنيزبهامرسازندگىواصلاحکودکانبپردازيم.
دادنگواهى
درمواردىمدرسهمى‌تواندگواهينامه‌اىبهکودکبدهدکهدرآنحکايتازرضايتازکودکباشد. البتهسعىداريمکهاينسندبهصورتامرىنباشدکهموردسوءاستفادهقرارگيرد. درآنقيدمى‌کنيمکهتاامروزواينساعتاوکودکىفعال،باادبواخلاقو... بودهاست. دراينموردنيزازقبلسخنانىراعرضهکرده‌ايم. درکلمى‌خواهيمبگوئيمرضايت‌نامهمطلقنباشد.
شيوه‌هاىديگر
شيوه‌هاىديگرىهمبراىتشويقکودکانوجودداردکههرمربّىبهتناسبىمى‌توانديکىازآنهاراانتخابکردهوموردعملقراردهدمثل:
- لبخندرضايت‌آميزىکهوالدينومربيانبهروىکودکمى‌زنند.
- بردنکودکبهگردشوتفريحومسافرتبخاطرنقشخوبىراکهدرزمينه‌اىايفاکرده.
- دادنعکساوبهروزنامهمدرسهوياروزنامه‌هاىصبحوعصريکشهرتاازديدنآناحساسغرورکند.
- دادنفرصتاظهارنظربهاوازطريقواردکردناودرشورائىکهدرمدرسهاست.
- واردکردناودرصفبزرگترهابعنواناحترامبهاووبحسابآوردنش...
- کشيدندستنوازشبهسروصورتاوويابوسيدنودرآغوشگرفتنش.
- بازىکردنمربىومعلمباکودکوبحسابآوردناوو ...
ودرکلاستفادهازهرراهوضابطهمشروعىکهکودکرابحرکتاندازدوبهپيشبرد. مادراينراهازابتدائى‌ترينوساده‌ترينراهمى‌توانيماستفادهکنيمتاپيچيده‌ترينودشوارترينآن،هرکدامدرجاىخودوبهتناسبشرايطخاص.
تنبیه
همیشهدقتداشتهباشیدکهتنبیهفرزندتانباکارخلافیکهاوانجامدادههمخوانیداشتهباشدوازنظراوعادلانهباشد. شمافرزندانخویشرابرایورودبهاجتماعوایجادیکزندگیمستقلآمادهمیکنیدوبنابراینتنبیهنیزبایدنتیجهکارخلافباشد. اینروشهرنوعرنجشیرانیزدربچههاازبینمیبردزیراتنبیهنتیجهکارخلافآنهابودهاست . البتهبهخاطرداشتهباشیدکههیچگاهازتنبیهبدنیاستفادهنکنید.
فوايدتنبيه
تنبيهبههمهصورواشکالشدرتربيتمى‌تواندجارىباشدوالبتهفوايدىداردکهذکرهمهآنهادراينبررسىممکننيست.
اصلاحرفتار
تنبيهاينفايدهرابهمراهداردکهکودکراسرعقلمى‌آوردواودرمى‌يابدکهعملخطائىرامرتکبشدهوازتکرارآنبايدخوددارىکند. اينامربراىکودکانخردسالحتىبهصورتشرطى‌شدنمى‌تواندمطرحباشد.
طفلىکهبخاطرخطائي،حتىبدونآگاهى‌داشتنبهخطاىعملىتنبيهمى‌شود،براساساصلشرطىشدنکهتوسطپاولوفعرضهشدهاسترابطه‌اىبينعملوکيفرمى‌يابد. مى‌فهمدهربارىکهعملناروائىراانجامدهدبايدزجرورنجآنراتحملنمايدوبهايننتيجهمى‌رسدکهسودشدرترکآنعملاست.
يافتنراهصواب
گاهىتنبيهمى‌تواندوسيله‌اىباشدبراىيافتنراهصواب. بدينگونهکهکودکىعملىراانجاممى‌دهد،راهىراطىمى‌کند،شيوه‌اىراموردعملقرارمى‌دهدوبدانخاطرتنبيهمى‌شود. خودبخودبهايننتيجهمى‌رسدکهآناهقابلادامهوتکرارنيستوبراىمصونماندنازتنبيهناگزيربايدشيوهديگري،وياراهضدّىرادرپيشگيرد.
اثربخشىفورى
ازفوايدتنبيهاثرفورىآنبرروىفرداست. کودکىرادرنظرآوريدکهدرخانهيامدرسهشرارتمى‌کند،مزاحمديگراناست،سروصدابهراهانداختهوبراىديگرانصدمهآفريدهاستبالجبازى‌هاىخوددرخانهآتش‌افروزکردهوبراىديگرانرنجمى‌آفريند.
شايدشوروآشوبىکهاوبهپاکردهاجازهنمى‌دهدکهکودکبخودآيدودستازعملناروايشبردارد. درچنينصورتىيکسيلىيايکضربهمى‌تواندمحيطىراساکتوآرامکند. جلوىآشوبوآتش افروزى‌هاىاورابگيرد. ومجالىبراىمربىپديدآوردکهبتوانداوضاعراسروساماندهدوياحرفخودرابزند. (البتهبايدديدآياچنينشيوه‌اىدرستوبمورداستيانه).
تضعيفرفتار
تنبيهدرمواردىمى‌تواندنقشضعيف کننده‌اىرابراىرفتارکودکايفاکند. چهبسيارندتمنياتىکهدرافرادوجوددارندوترسازتنبيهومجازاتنمى‌گذاردکهکودکآنعملراانجامدهدوياچنينترسىسببمى‌شودکهاوآنخواستهرابهعقباندازدويادراجراىآنکمىسستوسهل‌ترعملکند.
رعايتاينامرسببمى‌شودکهکودکتدريجاًنسبتبهآنرفتاربى‌اعتناشدهوآنچناننباشدکهخواستهدلراآزادانهوبى‌پروابرآوردهسازد. برايناساستنبيهگاهىمى‌تواندرفتارراتعديلکردهوزمانىحتىريشهرفتارناروائىرادردرونبخشکاند.
ايجادبيدارى
تنبيهگاهىآدمىرابخودآوردهوبيدارمى‌کند،بهعبارتديگرعاملهشداردهندهوبيدارىآفريناست. ممکناستکودکدرلحظهتنبيهعملمربيهراغيرعادلانهوناروابداندولىپسازآن،مخصوصاًبهنگامىکهلحظاتىتنهاباشدبخودايدودريابدکهعملشمطبوعومناسبنبودهوهشيارگردد.
اينامربويژهدرموقعىرخخواهددادکهوالدينومربياندرحينتنبيهعملناروايشرابهرخاوکشيدهوتفهيمشکنندکهچرااوراتنبيهمى‌کنند. وياعواقبسوءوناميمونعملاوراگوشزدکردهوبهاوتفهيمنمايندکهدرصورتتداومارتکابچهعوارضسوئىمتوجهاومى‌شود.
تشديدرفتار
اينهمفايدهديگرتنبيهاستکهمى‌تواندعاملتحريککودکبراىانجامرفتارىباشدّتورغبتبيشترىباشد. بعنوانمثالمى‌گوئيم:
کودکىدرحدمعينىوقت‌گذارىکردهوبهدرسومشقومطالعه‌اشمى‌پردازد. نمرهمطلوبرانمى‌آورد. تذکّراتوالدينومربيانداصلاحشمؤثرواقعنشدهوسرانجامتنبيهمى‌شود. اينتنبيهدرحقيقتاورابهاينانديشهوامى‌داردکهکاروتلاشاوبراىدستيابىبهچنانمقصدکافىنبودهوبايدفعاليتبيشترىراازخودبروزدهد. برايناساستنبيهبراىاونقشمحرکىراايفاکردهکهاوعملوکارخودرابيشتروفعاليتخودراتشديدکند.
پرهيزهادرتنبيه
درتنبيهکودکازتندادنبهاموروجرياناتىبايدخوددارىکنيد. مواردىکهذيلاًذکرمى‌شودهمان‌هائىهستندکهروانشناسانمجربومربيانبنامماراازارتکابآنهشدارداده‌اندورعايتآنهادرامرسازندگىوهدايتنسلشديداًمؤثراست.
عقدهگشائى‌ها
اينخطاستکهشخصىباتنبيهکودکىناتوانعقده‌هاىخودرابيرونبريزدومحروميت‌هاىناشىازدرگيرىونابسامانىروانىويازندگىشخصىخودراازاينطريقفرونشاند. برخىازافراددرزندگىروزمرهنابسامانىومشکلاتىدارند،ازکارخودناراضىهستند،تواناينکهباهمهمشکلاتمقابلهکننددرآن‌هانيست،فرصتىرامى‌طلبندکهدرآنبهعقده‌تکانىبپردازند. ويادائماًدرصدديافتنمقصرىهستندکهاوراتنبيهکنند. اينچنينافرادىدرتنبيهکودکخطاکارند. اگرشماناراحتيدفرزندشماتقصيرىندارد.
منعانتقام
ازتنبيهانتقامىبايدپرهيزکردکهکارىاستتوأمباغضبوغضبشعلهآتشىاستکهدرمواردىبسيارخرمن‌هاراآتشمى‌زند. تنبيهناشىازانتقاممربىراازهدفدورمى‌سازد. حساب‌هابايدازهمجداشوندوبراىهرحسابىدفترىجداگانهبايدگشودهشود. احساسکودکازتنبيهانتقامىودرکاوازاين‌امرکهمربىداردبحسابديگرىاوراموردآزارقرارمى‌دهدرابطه‌هاراتيره مى‌سازدوزمينهرابراىعدم نفوذمربىدرشاگردفراهممى‌کند.
تنبيهمضاعف
ازنظرتربيتتنبيهمضاعفنارواستوآنتنبيهىاستکهخودمرکبازچندتنبيهديگرباشد. مثلکتکزدنبهمراهناسزاگفتنوتوبيخوملامت.
اگرکودکراکتکمى‌زنيدديگربهاوفحشندهيد،اگراوراسرزنشمى‌کنيدديگرازغذاوبازىمحرومشنسازيدکهاينشيوه‌اىغيرعادلانهوخلافنظراسلاماست. دراسلامحتىفردىراکهمحکومبهاعداماستوبراىکشتناورامى‌برندحقنداريمفحشبدهيمويااوراملامتکنيم.
خشونت
تنبيهبکنيدامّاخشونتبخرجندهيد. دستوشلاقتانرازيادبالانگيريدبيرحمىخودرادراينراهنشانندهيد. همانگونهکهگفتيمغرضاساسىدرتنبيهنشان‌دادنشکستهشدنسدحرمتاستنهچيزديگر. والّااگربناشودباکودکازطريقبدردآوردناومعاملهکنيدهرگزدراينراهموفقنخواهيدشد.
اينازعدالتمربىبدوراستکهبااستفادهاززوروقدرتخودبجانکودکىبى‌پناهافتدواورازيرمشتولگدخودگيرويابدنشراسرخوسياهکند. خداچهشد؟مگرمى‌توانازانتقامخدادرامانماند.
طردواخراج
برخىازوالدينومربيانبهنگامىکهازرفتارکودکىبهستوهآمده‌اندسعىدارنداوراازخانهياکلاساخراجکنند،درحاليکهايناقداماثرتربيتىنامطلوبىبرروىکودکداردبويژهکودکانىکهسنوسالزيادىنداشتهباشند. شماباايناقدامبهاحساسبى‌پناهىکودککمکمى‌کنيدويابراوازنظردرسىلطمه‌اىواردمى‌آوريدکهقابلجبراننيست. کودکبمحضاخراجازخانهبهجستجوىپناهبرمى‌آيدواىچهبساکهاين‌امرموجبواردآمدنصدمهوزيانىروانىبراوباشد. ودراخراجازکلاسحتىاينخطروجودداردکهطفلخودراازشرتنبيهوامرونهىشماراحتکندودستخودراازدامانتربيتشماجدانمايد
تکرارتنبيه
درمواردىممکناستشماکودکىراتنبيهکرده‌ايدوظاهراًعملناروائىازاوترکشدهومجدداًهمانعملراتکرارکردهاست. درچنينصورتىضرورىاستتنبيهمتوقفوتعطيلوعلتياعللآنجستجوشود. معلوممى‌شودکهتنبيهشمانتوانستهاستريشهنابسامانىوبدرفتارىکودکرابخشکاندويااوراازآنامربازدارد. ممکناستطفلىکهتنبيهمى‌شودوشمااوراتنبلمى‌دانسته‌ايدوبراىرفعتنبلىاواقدامبهتنبيهمى‌کرده‌ايدبهواقععقب‌ماندهذهنىبودهباشد.
تنبيهدستهجمعى
گاهىممکناستهمهکودکانهخانهوياهمهدانش‌آموزانکلاسيکبارهفريادوشيوهبدرفتارىازخودبروزدادهويادعواوسروصدابهراهانداختهباشند. همچنينممکناستهمهافرادکلاسازدستوراتشماتخلفکردهوتکليفانجامندادهباشند.
درچنينصورتىبهمصلحتنيستکهيکبارههمهکودکانراموردتنبيهقراردهيمبويژهکهدرمواردىهمممکناستعده‌اىبيگناهباشندويااحتمالمقاومتوتمردشديدباشد. درآنساعتتغييرموضعدهيدوباشيوه‌هائىبکوشيددلآنانرابدستآوريد. بعدهاکهسکوتوسکونبرقرارشدمى‌توانيدتدريجاًعواملعصيانوطغيانراشناسائىکردهوبهاصلاحآنهابپردازيد.
منع‌هاىديگر
چهبسيارندتذکراتوهشدارهائىکهدراينرابطهقابل‌ذکرندومابراىپرهيزازاطالهکلامازذکرتفصيلىآنهاخوددارىمى‌کنيممثل:
- منعازصدمه‌زدنوباخشمعمل‌کردنکهگاهىنقصىرادرکودکپديدمى‌آوردکهمادام‌العمرغيرقابلجبراناست.
- منعازتکليفاضافىومخصوصاًرونويسىمشقوياافزودنمسؤوليتکهدردبداخلاقىرادوانمى‌کند.
- منعازحبسدرجاهاىترسناککهممکناستزمينهناامنىوترسواختلالروانىگردد.
- منعازتمسخر،تحقير،اهانت،ناسزاگوئى‌ها،و ....
تربیت،تنبیهنیست
بهزبانآوردنكلمه «انضباط»،دربسیاریازافرادحالتانقباضایجادمیكندزیرابرایبسیاری،انضباطیعنیكتكخوردن،دراتاقحبسشدنوموردناسزاقرارگرفتن.
بهزبانآوردنكلمه «انضباط»،دربسیاریازافرادحالتانقباضایجادمیكندزیرابرایبسیاری،انضباطیعنیكتكخوردن،دراتاقحبسشدنوموردناسزاقرارگرفتن.
متأسفانهاغلبماانضباطراباتنبیهاشتباهمیگیریم؛باوجوداینكهاینكلمات،معانیكاملاًمتفاوتیدارند. اگرچهیكروشكاملومعینبرایمنضبطكردنبچههاوجودنداردوفقطآنچهمامیتوانیمانجامدهیمایناستكهخودمانرابهرویكردمثبتیدرارتباطباانضباطمتعهدسازیم؛رویكردیكهدربرگیرندهاحترام،انتظاراتروشن،محدودیتهاوپیامهایمنطقیواختیارباشد.
نكتهحائزاهمیتدراینارتباطآناستكهمانبایداعتمادبهنفسبچههاراخدشهداركنیمبلكهبایدبارفتاریجدیتوأمباعشقومحبت،انضباطشخصیراپرورشدهیم.
بعضیمواقعموقعیتهاییپیشمیآیدكهآنراپیشبینینكردهایم. بهطورمثال،بافرزندمانبهخریدمیرویمودرراهخرید،دختریاپسرمانشروعبهغرزدنمیكنندكهمافلانچیزرامیخواهیمواینموضوعباعثمیشودكهاودرتمامطولمسیر،قیلوقالوگریهوزاریكندوشماهممجبورشویددستاورابكشیدتایكقدمبرداردولیاگرقبلازخروجازمنزلمیتوانستیداینموقعیتراپیشبینیكنید،اینمشكلهرگزپیشنمیآمد. مثلاًبهفرزندتانبگوییدكهماالانمیخواهیمبرایخریدبیرونبرویمومنمیدانمكهماهروقتخریدمیرویم،تودوستدارییكخوراكیبرایتبخرمولیامروزازشكلاتخبرینیست. درعوضدرراهبازگشت،میتوانییككتاببرایخودتبخریوبااینروشمیتوانیمازوخامتوضعیتیكهممكناسترخدهد،ازقبلبكاهیموبرایاینكاركافیاستكهبهآنهابگوییمچهانتظاریازمامیتوانندداشتهباشندوبرایمامقدوراستچهكاریراانجامدهیموچهكاریراانجامندهیم.
هرمسألهاینیازبهدخالتندارد. بسیاریازمواردرامیتواننادیدهگرفت،چونبچههابهمحضآنكهشماتوجهتانراازرویآنموضوعبردارید،خودبهخودآنرارهامیكنند. فرضكنیدفرزندتانواردمیشودویكمشتشیرینیبرمیداردوشمامیگویید: «میتوانیدوتابرداری» وپسرتانمیگوید: «منسهتامیخواهم». بایدتصمیمبگیریدآیاارزشداردبراییكشیرینیانرژیمصرفكنیدیانه. بااینراهكارمیتوانیم۹۵درصدمواردجزئیكهناراحتمانمیكندرانادیدهبگیریم. بههمیندلیلاستكهگاهیارزشداردرفتاریراكهضرریبهشمانمیرساند،نادیدهبگیریدوانرژیتانراصرفمسائلمهمتركنید.
بچههاهمیشهتوقعدارندكهوقتیسوألیمیكنند،فوراًبهآنپاسخیدادهشود. درنتیجهماهمیشهخودراتحتفشارقرارمیدهیمتابهبچههافوراًپاسخدهیمولیهنگامیكهمافوریوتحتفشارواردهجوابیمیدهیم،اغلبچیزهاییمیگوییمكهبعداًپشیمانخواهیمشد. بهعنوانمثالچندبارتاكنونبهطورخودبهخودبهبچهها «نه» گفتهایدوبعدازچندلحظهمتوجهشدهایداگریكلحظهفكركردهبودید،شایدجوابدیگریمیدادید.
پسكمیبهخودتانفرصتدهیدوكمترواكنشفورینشاندهید. دراینرابطهلازماستهرروزبهترینانگیزهرادربچههایمانبیدارسازیمتاآنهابدانندكهمیتوانندازخود،بهترینهارابسازند. شماهمیشهمیتوانیدچیزیبرایستایشبچههایتاندررابطهبانقاطقوتواستعدادهایآنهابیابید؛ «آفرین! چقدروقتوانرژیبرایتستزبانصرفمیكنی!»، «آفرینبهتوكهخواهرتراهمدربازیشركتدادی!»، «باچهدقتونظمیاسباببازیهایتراسرجایشانگذاشتی!» اینگونهكیفیتهارادربچههایتانتقویتكنید؛خواهیددیدآنهاچگونهرشدمیكنندوباشمامیلبههمكارینشانمیدهند.
چنددقیقهفكركنیدوببینیدچهدیدینسبتبهبچههایخوددارید؛مسئول،تنبل،اهلهمكارییا... ؟
بچههایمانسبتبهنگرشیكهمابهآنهاداریم،بسیارحساسهستند. آیاتاكنونمتوجهشدهایدمادروپدرهاییكهبچههایخودرامسئولمیبینند،ظاهراًبچههایمسئولیهمدارند؟اگرشمابچهخودرافردمسئولومددكاریببینید-بدونآنكهخودتانآگاهباشید- بهاوفرصتبیشتریمیدهیدتاكفایتوشایستگیاشرانشاندهدوحسمسئولیتخودرابالاببرد. هرچهشمابیشتربهفرزندخوداعتمادواطمینانكنید،اوبیشتریادمیگیردكهقابلیتاعتمادكردنراداردودرنتیجه،بیشترقابلاعتمادوامینبارمیآید.
●آیاتابهحالمثلنواریكهگیركردهباشد،شدهاید؟
«اینبازارسمساریراجمعكن! میگماینبازارسمساریراجمعكن!» وهیچوقتهمنتیجهایعایدتاننمیشود. یكوالدمعمولی،بچهپنج،ششسالهخودراروزیپنجاهوپنجبارسرزنشمیكندواینموضوع،شوخینیست،بلكهیكآمارواقعیاستوهیچفكركردهایدایننقزدنهاچقدرانرژیمیبرد؟وبدترازهمه،نقزدنهیچفایدهایهمندارد.
بچههایادمیگیرندكهماراازروببرند. آیاتابهحالاتفاقافتادهوقتیفرزندتانمشغولتماشایتلویزیوناستبااوحرفبزنید؟آیاازاینكهسرشرابالانمیكندتاجوابشمارابدهدتعجبنمیكنید؟یاتابهحالاتفاقافتادهبدونهیچنتیجهایخودرامشغولتكرارجملهایببینید؟اینهاهمهنشانههایگفتوگویغیرموثراست.
وقتیبهبچههایماناجازهانتخابمیدهیم،بهآنهامیآموزیمبهگونهایصریحفكركنند. ماقدرتوضمناًانعطافپذیریخودرادررعایتكردننیازهاونگرانیهایشاننشانمیدهیم. بادادناجازهانتخاببهبچههامابهآنهاكمكمیكنیمدربارهمسئولیتپذیری،چیزهاییبیاموزندوآنهارابرایاستقلالبیشترآمادهمیكنیمولیبایدتوجهداشتكهانتخاببچهرابایدبادقت،انرژیوبودجهخودتانمحدودكنید.
مابایدمطئمن،جدیوبااطمینانصحبتكنیم. وقتیضعیفالنفسهستیمیاچونعرصهراتنگمیبینیم،فریادمیكشیم،برایبچههایمانمشكلاستباوركنندكهماپدرومادرصمیمیومهربانیهستیم. هرچهبیشتروبلندترفریادبكشیم،تاثیرخودرابیشترازدستمیدهیم. مانیازداریممطمئنوآرامباشیمواجازهدهیمنگرشمااینرابرساندكهازآنهاانتظارداریمبهماگوشدهندزیراوقتیماپیامیرابهطورمستقیموقاطعانهابلاغمیكنیم،شكیدرذهنبچههادرموردآنچهازآنهامیخواهیمانجامدهند،باقینمیگذاریم؛ «همینالاناسباببازیهایتراجمعكن! وقتآنرسیدهكهتكالیفشبتراانجامدهی».
بسیاریازبچههادرپاسخبهاینسوالكهچرابهوالدینخودگوشنمیدهند،بدونمكثپاسخمیدهند: «چونآنهابهآنچهمیگویند،پایبندنیستند. آنهاچیزیمیگویندوبعد،یافراموشمیكنندیامراواداربهانجامآنكارنمیكنند؛بنابراینچهدلیلیداردكهآنهاراجدیبگیرم؟»
وقتیمیخواهیدرفتارفرزندانخودراتغییردهید،بایدآنراجزواولویتهاقراردهید. وقتیبهدخترتانمیگوییداگربهنالهوزاریادامهدهد،رستورانراتركمیكنید،نمیتوانیدمعطلشویدغذایتانتمامشودوبعدبهقولتانعملكنیدبلكهبایدهمانموقعرستورانراترككنید.
درگرماگرمدعوا،وقتآموختنبهبچههانیست. اگربچهشمالیوانیراشكست،الانوقتپندواندرزنیست. درآنلحظهاوحالبدیداردواگرشماسرشفریادبكشید،فقط،احساستحقیربیشتریمیكند. اودرآنلحظهنمیتواندچیزیبیاموزد،چونصرفاًمشغولدفاعازخوداست. بابچههنگامخوابیازمانیكهزمانكافیازقضیهگذشتهواوازاحساساتیبودندرآمده،صحبتكنید. درآنهنگام،هردوشمادیدبهترینسبتبهقضیهپیداكردهایدوبچهدروضعیتبهتریبرایتلقینپذیریقراردارد.
اين مطلب در تاريخ: پنجشنبه 28 اسفند 1393 ساعت: 14:51 منتشر شده است
برچسب ها : آموزش، تنبیه، تشویق,
