Zip Drive چيست؟

چگونه است كه زيپ درايو با وجودي كه از نظر فيزيكي حجم خيلي زيادتري نسبت به فلاپي درايو ندارد، مي تواند اطلاعات خيلي بيشتري درخود ذخيره كند؟
ـ فلاپي درايو ۱‎/۴۴مگابايت كه از ديسكت هاي ۳‎/۵اينچ استفاده مي كنند، حدود ۱۵سال است مورداستفاده هستند. زماني كه تازه معرفي شده بودند، چيزي شبيه به معجزه بودند. چرا كه از ديسكت هاي استاندارد آن موقع ۵‎/۲۵اينچ كوچك تر بودند ولي حجم اطلاعات بيشتري را درخود نگاه مي داشتند.
پارامترهاي مهم در ظرفيت يك فلاپي عبارتند از:
تراك درهراينچ: ۱۲۵
مجموع تراك ها در هر طرف۸۰:
سكتور براي هر تراك: ۱۸
بايت براي هر سكتور: ۵۱۲
تعداد دور در هر دقيقه: ۳۶۰
دو نكته مهمي كه قابل توجه است، آن است كه تعداد تراك ها درهر ديسك نسبتاً كم است و ازطرف ديگر تعداد سكتورها براي هر تراك ثابت است. درهيچكدام از اين سيستم ها، از صفحه ديسك استفاده بهينه نمي شود.
تمايز اصلي ديسك زيپ و ديسكت فلاپي، پوشش مغناطيسي است كه درآن استفاده شده است.
در يك ديسك زيپ، پوشش مورداستفاده از كيفيت بسياربالاتري برخوردار است كه به معني آن است كه هد خواندن و نوشتن ديسك زيپ مي تواند حدوداً ده بار كوچك تر از فلاپي ديسك باشد. كوچك تر بودن هد، همراه با نحوه قرارگرفتن آن كه شبيه به چيزي است كه در هاردديسك ها از آن استفاده مي شود، به اين معني است كه زيپ درايو مي تواند هزاران تراك را درهر اينچ جا دهد.
همچنين زيپ درايو، تعداد متغيري از سكتورها را براي هر تراك استفاده مي كند تا بهترين استفاده را از فضاي ديسك بكند. طبيعتاً تمام اينها به تفاوت قيمت نيز منجرمي شود. جميع اين عوامل باعث مي شود تا حجم اطلاعات قابل ذخيره روي زيپ درايو بيشتر از فلاپي درايو باشد

Zip-Disk

 شكل ظاهر آن مانند ديسكت است برخي از اين ديسكت‌ها از فن‌آوري مغنا‌طيس و برخي ديگر از فن‌آوري ليزر استفا‌ده مي‌كنند عمو‌مي‌ترين اين وسايل، ZIP-derive  هستند كه به Port  موازي كامپيو‌تر ( همان port  كه چاپگر نيز به‌آن وصل مي‌شود) و ظرفيتي معادل 100 تا 250 مگا‌بايت را روي ديسك‌هاي قابل جا‌بجايي ارائه مي‌كنند.

                                               ظر‌فيت

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

هارد‌ديسك                              12 تا 40 گيگا‌با‌يت

ديسكت                                 1.4 مگا‌با‌يت

CD                                     650 مگا‌با‌يت

DVD                                  5.2 گيگا‌بايت

ZIP                                     250 مگا‌با‌يت

نوار                                     4 تا 100 گيگا‌با‌يت

وقتي كامپيو‌تر روشن مي‌شود:

-كامپيو‌تر data  را از Read-only memory  ،  Load مي‌كند.

- سپس يك Power-on self test (post)  انجام‌مي‌دهد تا مطمئن شود كه تمام اجزاي اصلي درست كار مي‌كنند به‌عنوان قسمتي از اين تست   Memory controller تمام آدرس حا‌فظه را بررسي مي‌كند با يك عمليا‌ت سريع مطمئن مي‌شود كه هيچ  error در chif  حا‌فظه نيست.

Read/write  به‌اين معني است كه‌اطلا‌عات در يك بيت نو‌شته مي‌شود سپس از آن بيت خوانده مي‌شود.

- كامپيو‌تر (B IOS) basic input/output system   را از  ROM فرا مي‌خواند BIOS بيشتر اطلا‌عات پايه در مورد حافظه ، ترتيب boot ، security ، plug and play

“auto device recognition”   و چند قلم داده ديگر را  Load مي‌كند.

-          كامپيو‌تر سيستم عامل را از Hard  به داخل  RAM مي‌آورد معمو‌لاً قسمت‌هاي بحراني سيستم عا‌مل در RAM  تا زماني كه كامپيو‌تر روشن است آورده مي‌شود.

وقتي يك application را باز مي‌كنيد آن به‌ داخل  RAM مي‌آيد .براي حفا‌ظت از RAM بيشتر application ها ، تنها قسمت اصلي برنامه را ابتدا در حا‌فظه مي‌آورند. سپس ساير قسمت‌ها را load  مي‌كند.

-پس از اينكه application  ، load  شد هر فايلي كه براي استفا‌ده  open است به‌داخل RAM ،  load مي‌شود.

-وقتي شما يك فا‌يل را ذخيره مي‌كنيد و Application  را Close  مي‌كنيد فا‌يل روي ديسك مشخص نو‌شته‌ مي‌شود و سپس  Application ازRAM  پاك مي‌شود.

چگونه به Folder خود پسوورد دهیم ؟

اول یک New Folder را ایجاد میکنیم ، بعد روی آن راست کلیک می کنیم و گزینه sent to   را انتخاب از روی گزینه send to  گزینه win zip  و یا  win RaR   را انتخاب میکنیم . پنجره مورد نظر باز می شود . در قسمت مخصوص password  ، password  مورد نظر را وار د می کنیم و بعد گزینه Next را می زنیم  . روی فولدرمان علامت zip  ایجاد می شود و اطلاعات داخل فولدرمان با حجم کمتری دیده میشود .

Visual Studio .Net

• همین چند سال پیش بود که تیم نرم افزاری دکتر جیمز گاسلینگ ( برنامه نویس ارشد شرکت سان سیستم ) ، "جاوا" را به عنوان یک پلت فرم برنامه نویسی قدرتمند ، قابل انعطاف و مستقل از سخت افزار به جهانیان عرضه نمودند. چندی بعد سرکار خانم دکتر کیم پولیکس از دیگر اعضاء تیم ، در یک مصاحبه مطبوعاتی و رسمی از برنامه ریزی بلند مدت شرکت سان، برای کاربرد گسترده جاوا در دنیای میکروکنترلها تا سیستم های ترمز ABS خبر داد!!! مشتق شدن زبان Java Scriptاز جاوا و محبوبیت آن در برنامه نویسی اینترنت ، نوید موفقیت بزرگی را برای آینده دنیای نرم افزار و نقش جاوا در آن به ارمغان آورد. علیرغم تمامی پیش بینی های خوشبینانه و توان باطنی جاوا، امروز شاهد به حاشیه رانده شدن جاوا در مقابل پلت فرم دات نت هستیم. از زمان معرفی دات نت توسط مایکروسافت در تابستان 2000 ، تعداد زیادی از علاقه مندان به دنیای گسترده کامپیوتر خصوصا" طراحی و پیاده سازی نرم افزار، همواره با این سوال مواجه بوده و هستند که دات نت چیست و استفاده از آن چه دستاوردهائی را برای استفاده کنندگان بدنبال خواهد داشت ؟ اجازه دهید تعریف دات نت را عینا" از خود مایکروسافت نقل قول نمائیم :" دات نت ، پلات فرم مایکروسافت برای سرویس های وب XMLاست " . بمنظور شناخت تمامی ابعاد دات نت لازم است به ویژگیهایNet.وبرتریهای Net.نسبت به سایرCompilerهاتوجه گرددبرای درک بهتر این موضوع مقایسه اولیه زبان#C و VB.NET انجام میدهیم .
• Net. برنامه را به چیزی بنام اسمبلی(مجموعه ای از کدها و داده های برنامه و مشخصات آن ) کامپایل کرده و سپس آنرا اجرا می کند .اسمبلی ها چنان جامع و گویا هستند که برنامه ها نیازی به ثبت در رجیستری ندارند . برای اجرای یک برنامه دات نت کامپایل شده روی سایر سیستم ها،فقط کافیست اسمبلی آنرا کپی کنید. البته قبلاً Net framework.باید روی سیستم مربوطه نصب شده باشد این فرایند یاد‌آور نصب ساده Xcopy در دوران DOS است هر اسمبلی چهـار جزء دارد:
• کد MSTL: کد برنامه نویسی به کدی قابل فهم برای CLR(کامپایلرNet.) تبدیل می شود. این کد MSTL نام دارد
• متا دیتا Metadata:اطلاعاتی درباره انواع داده ، متدها و Refrence های تعریف شده در برنامه
• مانیفست manifest:اطلاعاتی است درباره خود اسمبلی ( شامل نام و نسخه اسمبلی ، اطلاعات امنیتی و ....)
• منابع برنامه Resources
• برای پیاده کنندگان نرم افزار تحت ویندوز ، دات نت امکانات متعددی را از Visual Cتا Visual Basic ارائه می نماید .دات نت ،مستقل از نوع زبان برنامه نویسی بوده و در این راستا کمپایلرهای متعددی برای چندین زبان طراحی و پیاده سازی شده و تمهیدات لازم درخصوص طراحی و پیاده سازی کمپایلرهای دیگر نیز انجام شده است . در حال حاضر از زبان های C#, Visual Basic .NET, JScript .NET, COBOL, Perl, Python, Eiffel, APL ، می توان استفاده کرد. دات نت از زبان های فوق مستقیما" حمایت نمی نماید . در حقیقت ، دات نت صرفا" قادر به درک یک زبان بیشتر نیست . زبان فوق ، زبان میانی مایکروسافتIntermediate Language نامیده می شود.

Java Script

تاریخچه و معرفی

در اولین روزهای تاسیس مجمع جهانی وب (World WideWeb) دستورات HTML بسیار ساده و آسان بود, بطوریکه فراگیری فرامین مورد نیاز بیشتر از چند روز طول نمیکشید ولی هنگامی که Web, شروع به پیشرفت نمود, طراحان خواستار کنترل بیشتری شده و در نتیجه مجموعه دستورات مورد نیاز تهیه گردید.سپس از آنجاییکه صفحات وب, بهتر است به صورت دینامیک و متحرک باشند, طراحان نیز خواستار ارتباط بین بینندگان سایت و صاحبان آن شدند, در نتیجه استفاده از دستورات HTML به تنهایی نیاز آنها را برطرف نکرد و سپس شرکت Netscape برای ایجاد و کنترل ارتباط بین صاحبان سایت و بینندگان آن در صفحات Web بعد از اضافه نمودن قابلیتهای اسکریپت نویسی Netscape که اساسا زبان برنامه نویسی Livescript نامیده میشد کمک گرفت در همین موقع زبان Java معروفیت خاصی پیدا کرد و شرکت Netscape بعنوان اولین شرکت از آن در browserهای خود استفاده کرد و نام آنرا به JavaScript تغییر داد این زبان برنامه نویسی گسترش چشمگیری بدنبال داشت.


JavaScript دقیقا یک زبان برنامه نویسی زبان برنامه نویسی شی گرامیباشد که به وسیله آن میتوان بین کاربر و سایت ارتباط برقرار نمود. توجه داشته باشید , به وسیله جاوا اسکریپت میتوان قابلیتهای بیشماری از قبیل ایجاد ارتباط بین کاربر و سایت به صفحه Web اضافه نمود.

• برای اجرای جاوا اسکریت شما به هیچ برنامه ای نیاز ندارید.چون browserهای کنونی تماما قابلیت اجرای جاوااسکریپت را دارا میباشند و یکی از دلایل همه گیر شدن جاوا اسکریپت نیز همین امر میباشدالبنه باید توجه داشت که دستورات جاوا اسکریپت در تمامی browserها درست اجرا نمیشوند برای اجرای آنها باید در متن آن تغییراتی را اعمال نمود.برای انجام تغییرات در Script نوشته شده از آنجا که JavaScript یک متن ساده میباشد, در نتیجه میتوان از هر ویرایشگر متن کمک گرفت, همچنین میتوان از یک ویرایشگر متن مثل Notepad که فایل را نهایت بصورت text only ذخیره شود.

معرفی مفاهیم اولیه

همانند هر زبان برنامه نویسی دیگری Javascript مبتنی بروقایع یا Eventهایی است که در یک فرم روی میدهد.Javascript توسط دستورات بنامevent handlers, برنامه نوشته شده وقایع مورد نظر را کنترل میکند.همچنینJavascriptبرای کاربامتغیرها دارای علامتهایی تحت عنوان عملگرمیباشد

• دات نت، پلات فرمی جدید بمنظور پیاده سازی و بکارگیری برنامه های مدیریت یافته،شی گراء و پیشرفته است.
• بمنظور پیاده سازی برنامه های دات نت می توان از زبان های برنامه نویسی متفاوتی استفاده کرد (کد تولید شده توسط کامپایلر ، Runtim دات نت خواهد بود)
• دات نت ، کتابخانه کلاس گسترده و غنی ای را برای برنامه نویسان عرضه می نماید همچنین روشی جدید بمنظور پیاده سازی برنامه تحت ویندوز « Desktop application) را با استفاده از کلاس های فرم های ویندوز ، ارائه می نماید .
• دا ت نت، امکان تشریح خودکار عناصر نرم افزاری را ارائه و حمایت می نمایدونیزامکاناتی نظیر : ارتباط بین زبان ها ، عناصر مستقل از زبان برنامه نویسی با قابلیت استفاده مجدد و توارث در بین زبان ها را ارائه می کند.
• دات نت ، روش جدیدی برای پیاده سازی برنامه های مبتنی بر مرورگر ( برنامه های وب ) را با استفاده از کلاس های ASP.NET، ارائه می نماید.
• دات نت ، امکان ایجاد سرویس های وب XML مستقل از پلات فرم را با استفاده از استانداردهائی نظیر :SOAP) Simple Object Access Protocol) و WSDL) Web ServiceDescription Langauge ) ارائه می نماید
• دات نت، یک معماری جدید برای پیاده سازی و بکارگیری اشیاء راه دور را ارائه می نمایدوتکنولوژیهای متعددی از ویندوز را حمایت میکند
• دات نت،چهار چوبی است که لایه های تکامل نرم افزار را در بالای سیستم عامل (مثل سیستم فایل و تعیین حافظه ) پوشش می دهد ، یعنی قابلیت حمل نرم افزاروکلیه زبان ها به صورت یک کدبایت استاندارد و بنام(MSTL(MicroSoft Intermedia Languageکامپایل می شود که مختصرا IL نامیده می شود.
• در دات نت از طریق مفهوم متادیتا قابلیت کار بر روی پروژه های چند زبانی پشتیبانی شده است در Shortدات نت سیستم نوع داده (مثلا ) در واقع به عنوان اشیاء اجرا می شود و چون کلیه زبانها در دات نت از کتابخانه نوع داده مشترکی استفاده می کنند در فراخوانی یک زبان از زبان دیگر به تغییر انواع داده نیاز ندارد.
• و بالاخره اینکه.Net دور شدن از دنیای امروز مبتنی بر Com و حرکت به سوی محیطی بازتر ، گسترده تر و دینامیک تر است .

برتریهایNet.

•           خطایابی یهبود یافته با IntelliSense
• ساختن برنامه ها برای ویندوز
• ساختن برنامه برای وب
• ساختن برنامه برای Mobile web و وسایل هوشمند
• توزیع آزاد برنامه های مبتنی بر ویندوز
• هدف قرار دادن چار چوبNET. ارتقاء یافته نسخه1/1
• تکنولوژی ارتقاء
• دسترسی قدرتمندتر و انعطاف پذیرتر به داده ها

!توسعه یافته Visual Basic .NET
Visual Basic .NET 2003 برای توسعه دهنده گان محیط توسط یکپارچه ای فراهم کرده است که اکنون شامل زمان شروعی سریعتر ، فهرست نویسی با هوشی بالاتر جهت کد نویسی سریع و دقیق، Task قابل انعطاف ، ویرایشگر خواص , پیشرفتهای IntelliSense ، و چیزهای بسیار دیگری است را فراهم می کند.

خطایابی یهبود یافته با IntelliSense

IntelliSense هم اکنون در در داخل پنجره Immediate برای فراهم کردن دستیاری هنگام خطایابی برنامه ها در دسترس است .به علاوهVisual Basic . NET IDE اکنون یکپنجره Debug ساده را فقط برای فراهم کردن اطلاعات مقتضی برای خطایلبی سریع برنامه های Visual Basic . NET ارئه می دهد.

ساختن برنامه ها برای ویندوز

Microsoft Windows Forms Designer که همراه Visual Basic . NET است یک نسخه بالاتر از طراح فرم هایی است که توسعه دهندگان Visual Basic برای سالها از آن استفاده می کردند. ویژگی شامل docking ,anchoring کنترل برای برطرف کردن نیاز به کد تغییر اندازه پیچیده (resize code) ، یک ویرایشگر صفر درجه برای ساخت صفر در حالت WYSIRG ، ویرایشگر taborder برای فراهم کردن تشکیلات توسعه برنامه های سریع (RAD) کنترلها و وراثت کامل ویژوالی.

ساختن برنامه برای وب

دات نت فریمورک VB .Net را برای وب را ارائه می دهد .با استفاده از webFrom ها، شما می توانید به سادگی برنامه ای مبتنی بر وب thin – client واقعی که بطور هوشمندانه به روی هر کاوشگر و هر سکویی اجرا می شود را بسازید . برنامه نویسی با فرم های وب ، تجدید RAD ویژوال بیسیک را با نگهداری و توزیع سریع برنامه های مبتنی بر وب ترکیب می کند. ویرایشگر HTML تکامل یافته IntelliSense Statement Completion را برای تگهای HTML ارائه می دهد و جدایی رابط کاربری از کد ،توسعه مبتنی بر کار تیمی را فراهم می سازد.

ساختن برنامه برای Mobile web و وسایل هوشمند

با استفاهده از طرح فرم های وب موبایل ASP.NETیکپارچه (Integrated ASP.NET MobileWebFrom Designer) ،شما می توانید به راحتی برنامه های مبتنی بر وب بنویسید که بطور هوشمندانه بر روی بیش از 200 دستگاه که داری application protocol wireless هستند و سیستمهای دیجیتالی شخصی بیسیم (PDA's) وpager ها اجرا شوند.Visual Basic . NET 2003 اکنون شامل حمایت یکپارچه برای microsoft .NET. Compact Framework می باشد. با استفاده از طرح فرم های ویندوز ،توسعه دهندگان Visual Basic می توانند به راحتی برنامه ها را برای Pocket PC ، نسخه تلفنی Pocket PC و وسایل هوشمند دیگر که از NET Compact Work استفاده می کنند، بسازید خطایابی و توزیع کنند. شبیه سازی توسعه دهندگان را قادر می سازد تا برنامه هایشان را به سادگی وبدون نیاز به وسیله ای ، برنامه نویسی و خطایابی کنند. این ویژگی همگی در نسخه ها Visual Studio .NET Enterprise ,Professional و Visual Studio Enterprise Architect .NET موجود است.

توزیع آزاد برنامه های مبتنی بر ویندوز

.NET framework و Visual Basic .NETتوزیع برنامه مبتنی بر ویندوز را ساده می کنند و کمک می کنند تا جهنمDLL (DLLHell) بسازید و نسخه برداری از حالت قبل خارج می شود. توزیع Xcopy توسعه دهندگان را قادر می سازد تا یک برنامه مبتنی بر ویندوز را به راحتی با کپی کردن فایل ها به یک دایرکتوری در سیستم دیگر نصب کنند. با VB .NET وAuto Download Deployment (توزیع خودکار دانلود)، برنامه های مبتی برویندوز می توانند به راحتی با اشاره یک کاوشگر وب به یک URL ، نصب و اجرا شوند

هدف قرار دادن چار چوبNET. ارتقاء یافته نسخه1/1

نسخه 1/1 از چارچوب.NET ، مقدار بسیاری ارتقاء را نسبت به چار چوب NET. نسخه 1 فراهم می کند .شامل Performance و Scalabilityو Manager Provider برای اتصال بانک اطلاعات Oracle وODBC . برای اطمینان از بالاترین درجه سازگاری ، نسخه 1/1 چارچوب NET . می توانید در نسخه 1 از همین چار چوب نصب شود.

تکنولوژی ارتقاء

توسعه دهندگان Visual Basic می توانند اکنون حتی از سرمایه گذار های موجود در کدها و مهارتهایشان در نسخه قبلی بیشتر استفاده کنند .جادوگر ارتقاء( Upgrade Wizard ) توسعه دهندگان را قادر می سازد تا با 95 درصد از کد موجودشانVisual Basic . NETبه سوی حرکت کنند .ویزارد ارتقاء هم اکنون در نسخه های

• Visual Basic . NET 2003 Stndards
• Visual Basic . NET 2003 Professional،
• Visual Basic . NET 2003 Enterprise،
• Visual Basic . NET 2003 Archintect در دسترس است

دسترسی قدرتمندتر و انعطاف پذیرتر به داده ها

Visual Basic.NETبرای توسعه دهندگان هر دو نوع مدل برنامه نویسی دسترسی به داده های ADO برای سازگاری رو به عقب را علاوه بر ADO.NET مبتنی بر XML فراهم می سازد. با ADO.NET توسعه دهندگان به ابزارهای قدرتمندتری، مانند کنترل Datasetو Typed programming model کهIntelligence Statement Completion را برای کد دسترسی به داده ها را فراهم می کند ،دسترسی پیدا می کنند.

Clr:

، علاوه بر اینکه امکان ترجمه کدهای IL را به کد مختص یک ماشین فراهم می نماید ، عملیات مدیریتی لازم در خصوص برنامه ها را نیز انجام خواهد داد. استقرار یک برنامه در حافظه ، بررسی صحت کد ، حفاظت برنامه ها از یکدیگر ، تاکید بر مسائل امنیتی ، ارائه سرویس های اشکال زدائی ، نمونه هائی از خدمات ارائه شده توسط CLR می باشند . مدیریت کد توسط CLR ، یک لایه اضافه را ارائه و باعث جداسازی برنامه ها از سیستم عامل می گردد . در گذشته سرویس های ارائه شده توسط لایه فوق در خود برنامه و با استفاده از امکانات ارائه شده سیستم عامل ارائه می گردید. متا دیتا و ضرورت انتشار و همراهی آن با کد IL یکی از جنبه های کلیدی دات نت است . برای افرادیکه با COM و CORBA آشنائی دارند ، متا دیتا بمنزله شکل خاصی از یک IDL)Interface DefinitionLanguage) بوده که بصورت اتوماتیک توسط کمپایلر زبان مربوطه تولید می گردد. متادیتا مسئول تشریح نوع ها ، شامل فیلدهای مربوطه ، خصلت ها ، امضاء( تائید) متد بوده و عملیات حمایتی لازم را در این خصوص ارائه می نماید. با تولید اتوماتیک این داده در زمان ترجمه ، عناصر دات نت بصورت خود تشریح شده و نیازمند سایر اطلاعات مورد نیاز برای استفاده از عناصر دات نت نوشته شده با زبانهای برنامه نویسی متفاوت بمنظور ارتباط یین آنها وجود نخواهد داشت

          Intermediate Language

• IL ، یک زبان اسمبلی عمومی در مقایسه با زبان های اسمبلی نظیر 8080 و یا 6809 نیست . IL ، شامل مجموعه ای از دستورالعمل ها و یک بردار از ویژگی هائی است که بمنظور حمایت از عملیات ضروری و خصایص تعداد زیادی از برنامه های پیشرفته و شی گراء ، طراحی شده است . تاکید دات نت بر بودن بعنوان یک سیستم شی متداول در مقابل یک زبان برنامه نویسی خاص است .CLR ، مستقیما" ویژگی های زیادی را که عموما" بعنوان خصایص مربوط به زبان های برنامه نویسی مطرح می گردد، حمایت می نماید . این موضوع شامل یک سیستم نوع زبان های طبیعی برای حمایت از کلاس ها ، توارث ، نسبت دهی پویا ، مدیریت حافظه ، جمع آوری زائده های حافظه ، بررسی و برخورد با موارد غیر قابل پیش بینی و سایر موارد مرتبط است . مثلا" یک جمع کننده اطلاعات زائد حافظه ، مسئولیت حذف اشیاء غیر استفاده شده را از heap و بازیافت حافظه را بر عهده داشته و مهم نیست که کدها با چه زبانی نوشته شده اند .ارائه پتانسیل های فوق در CLR، یک پل ارتباطی معقول بمنظور تسهیل در ارتباط و یکپارچگی بین زبانها و عناصر را بدنبال خواهد داشت .از یک کمپایلر اختصاصی هر زبان، بمنظور ترجمه کدهای نوشته شده به IL ، استفاده می گردد.خروجی فرآیند ترجمه ، شامل IL و متا دیتا است .IL ، را می توان بمنزله یک زبان اسمبلی برای یک پردازنده مجازی stack-based دات نت تصور نمود . از این زاویه ، عملکرد IL ، مشابه کدهای P تولیده شده در نسخه های اولیه ویژوال بیسیک و یا بایت کدهای منتشر شده توسط یک کمپایلر جاوا ، است . ( IL ، قبل از اجراء بطور کامل ترجمه خواهد شد) . IL ، برای یک زبان خاص طراحی نشده است . عبارات IL ، نوع های متداول به اشتراک گذاشته شده را که توسط تمامی زبانهای دات نت ،استفاده می گردد ، پردازش می نمایند . سیستم نوع فوق ، CTS ) Common Type System) ، نامیده می شود. یک نوع دات نت، چیزی بمراتب بیشتر از یک نوع داده است . نوع های دات نت ، عموما" توسط کلاس هائی شامل کد و اعضاء داده تعریف می گردند. در زمان اجراء ، CLR)CommonLanguage Runtime) ، مسئولیت استقرار یک برنامه دات نت در حافظه و اجرای آن را برعهده خواهد داشت .بمنظور نیل به هدف فوق ، CLR از تکنیکی با نام JIT) Just-In-Time) بمنظور ترجمه IL به کد مختص و وابسته به یک ماشین استفاده می نماید . کد دات نت ،همواره ترجمه و هرگز تفسیر نمی گردد ، بنابراین دات نت از یک ماشین مجازی بمنظور اجراء برنامه استفاده نکرده و در مقابل کد IL برای هر متد براساس کمپایلر JIT در اولین فراخوانی ترجمه خواهد شد. در مرتبه بعد که یک متد صدا زده می شود ، کد ترجمه شده توسط JIT ، اجراء خواهد شد .ماحصل فرآیند ترجمه ، تولید یک فایل اجرائی ویندوز با فرمت PE)Portable Executable) ، است .در رابطه با فایل فوق ، ذکر دونکته ضروری است : اول اینکه ، CLR از زبان استفاده شده برای تولید برنامه و یا عنصر مورد نظر آگاهی نداشته و صرفا" به کدهای IL توجه خواهد داشت .ثانیا" ، در تئوری استفاده ازکمپایلر JIT تمام عملیات مورد نیاز بمنظور استفاده از پتانسیل های دات نت است .

• دات نت و کد مدیریت یافته :نحوه اجراء برنامه های دات نت تابع مدلی است که در شکل فوق ، نشان داده شده است . کد تولید شده که مقصد آن CLR فریمورک دات نت باشد را برنامه های مدیریت یافته ( managed applications ) می گویند. در مقابل،برنامه های ویندوز غیر از دات نت با نام برنامه های غیرمدیریت یافته ( unmanaged applications ) از آنان یاد می گردد. مایکروسافت بر این مسئله تاکید نموده است که در حال حاضر و طی سالیان آتی نیاز به این نوع برنامه ها وجود داشته( برنامه های غیرمدیریت یافته ) و تمهیدات لازم در خصوص ارتباط بین آنها اندیشیده شده است. متداولترین نیاز در این رابطه، همزیستی برنامه های دات نت در کنار عناصر COM است . بدین منظورمایکروسافت ، امکان فعالیت و کار برنامه های دات نت را با عناصر غیرمدیریت یافته COM ، فراهم نموده است . در این راستا می توان یک عنصر دات نت را بعنوان یک شی COM ریجستر کرد. در رویکردی مشابه ، دات نت امکان دستیابی به Win32 API برای برنامه های دات نت را فراهم تا از این طریق و در صورت تمایل و ضرورت ، عناصر مدیریت یافته قادر به فراخوانی توابع غیر مدیریت یافته موجود در یک DLL)Dynamic Link Library) ، باشند .

BIOS با ویژگی Plug and Play

عبارت Plug and Play (PnP ) برا ی سیستم عامل Windows 9x و بعضی از Rom BIOS ها بکار برده می شود . این بدان معناست که علاوه بر اینکه شما می توانید DIP سوییچ ها و جامپرها را تنظیم کنید ، سیستم عامل یا BIOS بطو رخودکار دستگاههای سخت افزاری را به منظور کاهش و یا حذف تداخل درخواست های آنها برای کدام از منابع سیستم ، از قبیل آدرس های I/O ، IRO ها ، کانال های DMA و آدرس های حافظه فوقانی پیکربندی می کند . Windows 9x در صورتیکه دستگاه اجازه دهد منابع سیستمی مورد نیاز آن دستگاه را به آن اختصاص می دهد . برای مثال ، اگر یک کارت صورت قدیمی یگ گروه مشخص از آدرس های حافظه فوقانی را بخواهد و این آدرس ها به طور ثابت (hard coded ) در BIOS آن قرار گرفته باشند ، دیگر کاری از دست Plug and PlayWindows 9x برای آن برنمی آید . (Hard coded اصطلاح کامپیتوری برای کدهایی است که بصورت غیر قابل تغییر نوشته شده اند . ) در صورتیکه دو دستگاه سخت افزاری غیر Plug and Play یک منبع سیستم خاص را تقاضا کنند و BIOS هیچکدام از آنها قابل تعویض نباشد ، این دو دستگاه نمی توانند با هم روی یک کامپیوتر قرار گیرند .

دستگاههای جدیدترکه  Plug and Play می باشند کار تخصیص منابع سیستم را اسان می کنند . این دستگاه ها در زمان راه اندازی به سادگی منابع مورد نیاز خود را تقاضا کرده و سپس منتظر می مانند تا سیستم عامل منابع درخواستی را برای آنان مشخص کند . Windows 9x بدون توجه به اینکه BIOSPlug and Play است یا خیر اینکار را انجام می دهد . BIOSPlug and Play ، همانند یک منشی با کفایت که کار روزانه رئیس خود را برنامه ریزی می کند ، کارهای ابتدایی را برای ویندوز انجام می دهد . در زمان راه اندازی ، BIOS راه انداز سخت افزارهای موجود را امتحان کرده ، لیست آنها را تهیه و سپس سیستم عامل را بار می کند . یک بخش از کار BIOSPlug and Play جمع آوری اطلاعات در مورد دستگاه ها و منابع مورد نیاز آنهاست که بعدا توسط Windows 9x منابع مورد نیاز در اختیار آنها قرار می گیرد .

BIOSPlug and PlayESCD (extended system configuration data ) یک گام فراتر می نهد و یک لیست از تمامی تنظیماتی که بصورت دستی برای پیکربندی سیستم انجام داده اید و BIOSPlug and Play نمی تواند آنها را انجام دهد ، تهیه می کند . این لیست ESCD در تراشه BIOS نوشته می شود و به این ترتیب در دفعات بعدی که سیستم بوت می شود ، BIOS راه انداز می تواند این اطلاعات را به طور کامل در اختیار Windows 9x قرار دهد .

تراشه BIOS مورد استفاده برای ESCD BIOS یک تراشه RAM مخصوص به نام RAM دائمی یا (Permanent RAM) PRAM می باشد که برخلاف تراشه CMOS Setup بدون نیاز به باتری داده های نوشته شده در آن را حفظ می کند .

بیشتر تراشه های ROM BIOS که بعد از سال 1994 ساخته شده اند BIOSPlug and Play می باشند .

Windows 9x می تواند بیشتر و البته نه همه توانایی هایش را در زمان راه اندازی حتی بدون وجود یک BIOSPlug and Play بکار گیرد . اگر می خواهید یک کامپیوتر جدید تهیه کنید تمام قطعات آن می بایست دارای BIOSPlug and Play باشند و بهتر است هیچ قطعه ای را بدون BIOSPlug and Play قبول نکنید . در حال حاضر دستگاه های بسیار زیادی دارای ویژگی BIOSPlug and Play می باشند که نصب آنها بر روی کامپیوتر به زمان کمتری نیاز دارد و بسیار آسان می باشد .

BIOS چيست؟

يکی از متداولترين موارد کاربرد حافظه های Flash ، استفاده از آنان در Basic Input/Output System)) است . BIOS اين اطمينان را به عناصر سخت افزاري نظير : تراشه ها ، هارد يسک ، پورت ها ، پردازنده و ... خواهد داد که بدرستی عمليات خود را در کنار يکديگر انجام دهند. هر کامپيوتر ( شخصی ، دستی ) دارای يک ريزپردازنده بعنوان واحد پردازشگر مرکزی است . ريزپردازنده يک المان سخت افزاري است .بمنظور الزام پردازنده برای انجام يک عمليات خاص، می بايست مجموعه ای از دستورالعمل ها که نرم افزار ناميده می شوند نوشته شده و در اختيار پردازنده قرار گيرد. از دو نوع نرم افزار استفاده  می گردد : - سيستم عامل : سيستم عامل مجموعه ای از خدمات مورد نياز برای اجرای يک برنامه را فراهم می نمايد. ويندوز 98 ، 2000 و يا لينوکس نمونه هائی از سيستم های عامل می باشند. - برنامه های کاربردی : برنامه های کاربردی نرم افزارهايي هستند که بمنظور تامين خواسته های خاصی طراحی و در اختيار کاربران گذاشته می شوند. برنامه هائی نظير : Word ، Excel و ... نمونه هائی از اين نوع نرم افزارها می باشند. BIOS در حقيقت نوع سومی از نرم افزارها بوده که کامپيوتر بمنظور عملکرد صحيح خود به آن نياز خواهد داشت. خدمات ارائه شده توسط BIOS نرم افزار BIOS دارای وظايف متعددی است . ولی بدون شک مهمترين وظيفه آن استقرار سيستم عامل در حافظه است . زمانيکه کامپيوتر روشن و ريزپردازنده سعی در اجرای اولين دستورالعمل های خود را داشته باشد ، می بايست دستورالعمل های اوليه از مکان ديگر در اختيار آن گذاشته شوند ( در حافظه اصلی کامپيوتر هنوز اطلاعاتی قرار نگرفته است ) دستورالعمل های مورد نظر را نمی توان از طريق سيستم عامل در اختيار پردازنده قرار داد چراکه هنوز سيستم عامل در حافظه مستقر نشده و همچنان بر روی هارد ديسک است . مشکل اينجاست که می بايست با استفاده از روشهائی به پردازنده اعلام گردد که سيستم عامل را به درون حافظه مستقر تا در ادامه زمينه استفاده از خدمات سيستم عامل فراهم گردد. BIOS دستورالعمل های لازم را در اين خصوص ارائه خواهد کرد. برخی از خدمات متداول که BIOS ارائه می دهد ، بشرح زير می باشد: - يک برنامه تست با نام POST بمنظور بررسی صحت عملکرد عناصر سخت افراری - فعال کردن تراشه های BIOS مربوط به ساير کارت های نصب شده در سيستم نظير : کارت گرافيک و يا کنترل کننده SCSI - مديريت مجموعه ای از تنظيمات در رابطه با هارد ديسک،Clock و ... BIOS ، يک نرم افزار خاص است که بعنوان اينترفيس ( ميانجی ) بين عناصر اصلی سخت افزارهای نصب شده بر روی سيستم و سيستم عامل ايفای وظيفه می نمايد. نرم افزار فوق اغلب در حافظه هائی از نوع Flash و بصورت يک تراشه بر روی برد اصلی نصب می گردد. در برخی حالات تراشه فوق يک نوع خاص از حافظه ROM خواهد بود. زمانيکه کامپيوتر روشن می گردد BIOS عمليات متفاوتی را انجام خواهد داد: - بررسی محتويات CMOS برای آگاهی از تنظيمات خاص انجام شده - لود کردن درايورهای استاندارد و Interrupt handlers - مقدار دهی اوليه ريجسترها و مديريت Power - اجرای برنامه POST بمنظور اطمينان از صحت عملکرد عناصر سخت افزاری - تشخيص درايوی که سيستم می بايست از طريق آن راه اندازی (Booting) گردد. - مقدار دهی اوليه برنامه مربوط به استقرار سيستم عامل در حافظه (Bootstrap) اولين موردی را که BIOS بررسی خواهد کرد، اطلاعات ذخيره شده در يک نوع حافظه RAM با ظرفيت 64 بايت است . اطلاعات فوق بر روی تراشه ای با نام CMOS)Complementry metal oxid semiconductor) ذخيره می گردند. CMOS شامل اطلاعات جزئی در رابطه با سيستم بوده و درصورت بروز هر گونه تغييردر سيستم، اطلاعات فوق نيز تغيير خواهند کرد. BIOS از اطلاعات فوق بمنظور تغيير و جايگزينی مقادير پيش فرض خود استفاده می نمايد. Interrupt handlers نوع خاصی از نرم افزار بوده که بعنوان يک مترجم بين عناصر سخت افزاری و سيستم عامل ايفای وظيفه می نمايد.مثلا" زمانيکه شما کليدی را برروی صفحه کليد فعال می نمائيد، سيگنال مربوطه، برای Interrupt handler صفحه کليد ارسال شده تا از اين طريق به پردازنده اعلام گردد که کداميک از کليدهای صفحه کليد فعال شده اند. درايورها يک نوع خاص ديگر از نرم افزارها بوده که مجموعه عمليات مجاز بر روی يک دستگاه را تبين و راهکارهای ( توابع ) مربوطه را ارائه خواهند. اغلب دستگاه های سخت افزاری نظير: صفحه کليد، موس ، هارد و فلاپی درايو دارای درايورهای اختصاصی خود می باشند. با توجه به اينکه BIOS بصورت دائم با سيگنال های ارسالی توسط عناصر سخت افزاری مواجه است ، معمولا" يک نسخه از آن در حافظه RAM تکثير خواهد شد. راه اندازی ( بوتينگ، Booting) کامپيوتر پس از روشن کردن کامپيوتر، BIOS بلافاصله عمليات خود را آغاز خواهد کرد. در اغلب سيستم ها ، BIOS در زمان انجام عمليات مربوطه پيام هائی را نيز نمايش می دهد ( ميزان حافظه، نوع هارد ديسک و ...) بمنظور آماده سازی کامپيوتر برای ارائه خدمات به کاربران، BIOS مجموعه ای از عمليات را انجام می دهد. پس از بررسی و آگاهی از تنظيمات موجود در CMOS و استقرار Interrupt handler در حافظه RAM ، کارت گرافيک بررسی می گردد. اغلب کارت های گرافيک ، دارای BIOS اختصاصی بوده که حافظه و پردازنده مربوط به کارت گرافيک را مقدار دهی اوليه می نمايد. در صورتيکه BIOS اختصاصی برای کارت گرافيک وجود نداشته باشد از درايور استانداری که در ROM ذخيره شده است ، استفاده و درايو مربوطه فعال خواهد شد ( درايور استاندارد کارت گرافيک ) در ادامه BIOS نوع راه اندازی ( راه اندازی مجدد (Rebbot) و يا راه اندازی اوليه (Cold Boot ) را تشخيص خواهد داد .برای تشخيص موضوع فوق، از محتويات آدرس 0000:0472 حافظه استفاده می گردد. در صورتيکه در آدررس فوق مقدار 123h موجود باشد ، بمنزله "راه اندازی مجدد" بوده و برنامه BOIS بررسی صحت عملکرد حافظه را انجام نخواهد داد. در غير اينصورت ( در صورت وجود هر مقدار ديگر در آدرس فوق ) يک "راه اندازی اوليه " تلقی می گردد. در اين حالت بررسی صحت عملکرد و سالم بودن حافظه انجام خواهد شد. در ادامه پورت های سريال و USB برای اتصال صفحه کليد وموس بررسی خواهند شد. در مرحله بعد کارت های PCI نصب شده بر روی سيستم بررسی می گردند. در صورتيکه در هر يک از مراحل فوق BIOS با اشکالی برخورد نمايد با نواختن چند Beep معنی دار، مورد خطاء را اعلام خواهد کرد. خطاهای اعلام شده اغلب به موارد سخت افزار سيستم مربوط می گردد. برنامه BIOS اطلاعاتی در رابطه با نوع پردازنده ، فلاپی درايو ، هارد ديسک ، حافظه تاريخ و شماره ( ورژن ) برنامه BIOS ، نوع صفحه نمايشگر را نمايش خواهد داد. در صورتيکه بر روی سيستم از آداپتورهای SCSI استفاده شده باشد ، BIOS درايور مربوطه آن رااز BIOS اختصاصی آداپتور فعال و BIOS اختصاصی اطلاعاتی را در رابطه با آداپتور SCSI نمايش خواهد داد. در ادامه برنامه BIOS نوع درايوی را که می بايست فرآيند انتقال سيستم عامل از آن آغاز گردد را تشخيص خواهد داد. برای نيل به هدف فوق از تنظيمات موجود در CMOS استفاده می گردد. اولويت درايو مربوطه برای بوت سيستم متغير و به نوع سيستم بستگی دارد. اولويت فوق می تواند شامل مواردی نظير : A,C,CD و يا C,A,CD و ... باشد.(A نشاندهنده فلاپی درايو C نشاندهنده هاردديسک و CD نشاندهنده درايو CD-ROM است ) در صورتيکه درايو مشخص شده شامل برنامه های سيستم عامل نباشد پيام خطائی نمايش داده خواهد شد. (Non System disk or disk error ) پيکربندی BIOS در بخش قبل اشاره گرديد که BIOS در موارد ضروری از تنظيمات ذخيره شده در CMOS استفاده می نمايد. برای تغيير دادن تنظيمات مربوطه می بايست برنامه پيکربندی CMOS فعال گردد. برای فعال کردن برنامه فوق می بايست در زمان راه اندازی سيستم کليدهای خاصی را فعال تا زمينه استفاده از برنامه فوق فراهم گردد. در اغلب سيستم ها بمنظور فعال شدن برنامه پيکربندی کليد Esc يا Del يا F1 يا F2 يا Ctrl-Esc يا Ctrl-Alt-Esc را می بايست فعال کرد.( معمولا" در زمان راه اندازی سيستم نوع کليدی که فشردن آن باعث فعال شدن برنامه پيکربندی می گردد، بصورت يک پيام بر روی صفحه نمايشگر نشان داده خواهد شد ) پس از فعال شدن برنامه پيکربندی با استفاده از مجموعه ای از گزينه های می توان اقدام به تغيير پارامترهای مورد نظر کرد. تنظيم تاريخ و زمان سيستم ، مشخص نمودن اولويت درايو بوت، تعريف يک رمز عبور برای سيستم ، پيکربندی درايوها ( هارد، فلاپی ، CD) و ... نمونه هائی از گزينه های موجود در اين زمينه می باشند. در زمان تغيير هر يک از تنظيمات مربوطه در CMOS می بايست دقت لازم را بعمل آورد چراکه در صورتيکه عمليات فوق بدرستی انجام نگيرد اثرات منفی بر روی سيستم گذاشته و حتی در مواردی باعث اختلال در راه اندازی سيستم خواهد شد. BIOS از تکنولوژی CMOS بمنظور ذخيره کردن تنظيمات مربوطه استفاده می نمايد . در اين تکنولوژی يک باتری کوچک ليتيوم انرژی(برق) لازم برای نگهداری اطلاعات بمدت چندين سال را فراهم می نمايد ارتقاء برنامه BIOS تغيير برنامه BIOS بندرت انجام می گيرد. ولی در موارديکه سيستم قديمی باشد، ارتقاء BIOS ضروری خواهد بود.با توجه به اينکه BIOS در نوع خاصی از حافظه ROM ذخيره می گردد، تغيير و ارتقاء آن مشابه ساير نرم افزارها نخواهد بود. بدين منظور به يک برنامه خاص نياز است . برنامه های فوق از طريق توليد کنندگان کامپيوتر و يا BIOS عرضه می گردند. در زمان راه اندازی سيستم می توان تاريخ ، شماره و نام توليد کننده BIOS را مشاهده نمود.

 BOOT

بوت شدن را مي توان به 4 مرحله تقسيم كرد:

1-              POST

2-              LOAD

3-              راه  اندازي سيستم عامل توسط خودش

4-              بارگزاري و اجراي يك برنامه كاربردي

مرحله اول: POST  . برنامه راه اندازي كه در ROM BIOS  قرار دارد منابع سخت افزاري و نيازمندي هاي آن را تشخيص مي دهد و منابع سيستمي مورد نياز براي آن را تعيين مي كند  .

وقتي شما سيستم خود را روشن مي كنيد ، CPU كارش رو با مقدار دهي اوليه خودش آغاز مي كند و سپس براي اجراي دستور العمل ها به BIOS    مراجه مي كند . پس از آن  BIOS  عمليات  POST  را انجام مي دهد .

• زمانيكه در ابتدا برق سيستم وصل مي شود ساعت سيستم توليد پالس ساعت مي كند .
•  CPU خودش را مقدار دهي اوليه مي كند يعني مقادير داخل خودش را تنظيم مي كند.
•  CPU به آدرس حافطه  FFFF0H مراجعه مي كند مي كند كه هميشه محل ذخيره سازي اولين دستورالعمل برنامه راه انداز  BIOS است. اين دستورالعمل  CPU را براي اجراي عمليات  POST  هدايت مي كند .
• POST  ابتدا برنامه عملياتي  BIOS را وارسي و سپس CMOS را بررسي مي كند و بعد از آن آزمايشي براي عدم خرابي باتري انجام مي شود.
• وقفه هاي سخت افزاري ناتوان مي شوند اين به اين معناست كه فشردن يك كليد از صفحه كليد هيچ چيزي را تغيير نمي دهد .
• آزمايشهايي بر روي CPU انجام مي شود و دوباره مقدار دهي اوليه مي شود.
• يك بررسي صورت مي گيرد تا اگر راه اندازي سرد صورت گرفته است 16 بيت اوليه  RAM  نيز تست شود.
• از دستگاه هاي سخت افزاري نصب شده بر روي كامپيوتر صورت برداري شده و با اطلاعات پيكر بندي كه توسط  BIOS صورت گرفته مقايسه مي شود.
• كارت تصوير،حافظه ،صفحه كليد ، فلاپي درايوها ، درايوهاي سخت ، پورت ها و ساير دستگاه هاي سخت افزاري تست و پيكر پندي مي شود .  IRQها ، آدرس هاي ورودي و خروجي و كانال هاي  DMA  توسط  BIOS  مشخص مي شوند .

پس از مراحل فوق  BIOS  جستجو را براي سيستم عامل آغاز مي كند .

در خلال  POST  در صورتي كه خطايي رخ دهد سيستم آن را با صداي بوق به كاربر اطلاع مي دهد.

·         پس از تست كارت گرافيك BIOS با نوشتن و خواندن داده ،  RAM را آزمايش مي كند. در اين مرحله شمارش  RAM  بر روي صفحه نمايش نشان داده مي شود.

·         پس از  RAM  صفحه كليد بررسي مي شود در اين مرحله اگر كاربر كليدي را پايين نگه دارد خطايي رخ مي دهد سپس ابزار هاي ذخيره سازي كنترل مي شوند.

·         سخت افزاري كه توسط BIOS  پيدا شده با اطلاعات  CMOS  ، جامپرها . DIP سوئيچ ها مقايسه مي شود، و منابع مورد نياز آنها به آنها تخصيص داده مي شود.

منابع سيستمي به روش هاي گوناگوني به دستگاهها اختصاص داده مي شود .جامپرها و  DIP سوئيچ ها مي توانند براي در خواست يك منبع تنظيم شوند براي مثال ممكن است يك جامپر در صورت بسته بودن IRQ5  را انتخاب كند و در صورت باز بودن  IRQ7  را انتخاب كند. بعضي منابع ممكن است كه از قبل توسط برنامه اي كه فقط براي كنترل شرايط ويژه طراحي شده و در BIOS  قرار دارد تعيين شده اند.( HARD CODED)

پيکر بندي سيستم:

در BIOS SETUP

هر سيستم کامپيوتري بايد داراي يک پيکربندي باشد. اين پيکربندي در XT ها توسط جامپرها و در سيستم هاي AT توسط اطلاعات ذخيره شده در حافظه RAM موسوم به CMOS تعيين مي شود. در سيستم هاي XT با جابجايي جامپرها، تعريف پيکربندي از درايو 5/3 به ؟ و يا از صفحه نمايش تکرنگ به رنگي و غيره قابل انجام مي باشد. در حالي که در سيستم هاي AT براي عوض کردن پيکربندي آن بايد اطلاعات و پارامترهاي موجود در حافظۀ CMOS را تغيير دهيم.

1-12 اجرا کردن ست آپ

با اجرا کردن ست آپ در صفحه نمايش منوي اصلي شکل 1-12 ظاهر خواهد شد.

تذکر: ست آپ شکل 1-12 از نوع AMI بوده که براي وارد شدن به آن بايد قبل از بوت شدن سيستم کليد DEL را بزنيم.

پارامترهاي استاندارد STANDARD CMOS SETUP (CMOS)

در اين منو، پارامترهاي استاندارد و ثابت هر سيستم از قبيل هارد، فلاپي، تاريخ، ساعت، نوع کارت ويدئو و غيره تعريف مي شود و پارامترهاي تعريفي قابل تغيير نيز مي باشد. در اين ست آپ جهت حرکت بين منوها، بايد از کليدهاي جهت استفاده نماييم. از کليدهاي PGUP و PGDOWN جهت تغيير پارامترها، و از کليد F2 و F3 جهت تغيير رنگ صفحه نمايش و از F15 جهت ذخيره تغييرات در Cmos استفاده مي شود.

پارامترهاي منوي استاندارد عبارت اند از:

تاريخ (date): چنانچه مايل باشيم مي توانيم تقويم موجود در حافظه cmos استفاده مي شود.

ساعت (time): با اين منو مي توانيم ساعت و دقيقه و ثانيه را مشاهده کنيم و فقط ساعت و دقيقه قابل عوض کردن مي باشد.

فلاپي b و a: در اين قسمت مي توانيم درايوها را به شکل دلخواه انتخاب نماييم. هر کدام از درايط مي توانند پنج انتخاب داشته باشند که عبارت اند از:

نصب نشده [3/5 (1/44 mb) 3/5(720 kb) 5/25(1/2 mb) 5/25(360 kb)(notinstally)

هارد ديسک d وc: دراين فيلد پارامترهاي فيزيکي والکترونيکي استاندارد هاردها قابل انتخاب مي باشد و مي توانيم يکي از انواع را براي هاردهايمان انتخاب نماييم. يکي از تيپ ها، مربوط به استفاده کننده مي باشد که در آن مي توان پارامترهاي هارد را خودمان انتخاب کنيم. در اکثر ست آپ ها، تيپ 47 مربوط به استفاده کننده بوده و تعيين پارامترهاي آن بر عهده استفاده کننده مي باشد.

صفحه نمايش اوليه (primary display) : به وسيله اين فيلد نوع آداپتور گرافيک نصب شده بر روي سيستم قابل انتخاب مي باشد.

صفحه کليد (keyboard) : اين فيلد دو انتخاب دارد که عبارت اند از INSTALLED  و NOT  INSTALLED اگر پارامترها اول انتخاب شود، سيستم در حين بوت شدن، صفحه کليد را تست خواهد کرد ولي اگر پارامتر دوم انتخاب شده باشد، سيستم در حين بوت شدن صفحه کليد را تست نخواهد کرد.

حافظۀ اصلي و توسعه يافته (BASE MEMORY AND EXTENDED MEMORY)RAM.

اين منو در سمت راست بالاي صفحه نمايش ظاهر شده و مقدار آن توسط خود سيستم انتخاب و توسط استفاده کننده قابل تعويض نمي باشد.

شکل 2-12 محتويات صفحۀ استاندارد را نشان مي دهد.

اگر مقدار حافظه فيزيکي موجود روي مادربورد با مقدار از قبل ذخيره شده در CMOS اختلاف داشته باشد، هنگام بوت شدن سيستم يک پيام خطا مبني بر اجراي مجدد ست آپ روي صفحه نمايش ظاهر خواهد شد. براي برطرف شدن خطا، فقط کافي است که يکبار برنامه ست آپ را اجرا نماييم و سپس محتويات آنرا در CMOS RAM ذخيره کنيم و آنگاه از آن خارج شويم.

پارامترهاي توسعه يافته (ADVANCED CMOS SETUP) SETUP

اين منو جهت تغيير پارامترهاي فرعي پيشرفته ست آپ مورد استفاده قرار مي گيرد. اين پارامترها عبارت اند از: تست حافظه بالاي يک مگا بايت، سايه کردن RAM مربوط به سيستم و ويدتو در DRAM، چک کردن کمک پردازنده و ... . شکل 3-12 منوي ست آپ نمونه را نشان مي دهد.

وظايف کليدهاي تابعي که در پائين صفحۀ اين منو ليست شده اند عبارت اند از:

ESC. براي بازگشت به يک منوي قبل از استفاده مي شود.

کليدهاي جهت: از کليدهاي جهت دار براي انتخاب پارامترهاي فوق استفاده مي شود.

کليدهاي PD و PU. براي تغيير حالت يا مقدار پارامترها به کار برده مي شوند.

کليد F1: با فشردن کليد F1 يک راهنماي کمکي در اختيار شما قرار مي گيرد.

کليدهاي F2/F3: مي توان رنگ صفحه را تغيير داد.

کليد F6: اگر بخواهيم مقادير پيش فرض خود باياس را استفاده نماييم، کافي است که کليد F6 را بزنيم.

کليد F7: با فشردن کليد F7، مقادير موجود در زمان روشن شدن سيستم در حافظه CMOS قرار مي گيرد.

پارامترهاي اين منو عبارت اند از:

ABOVE IMB MEMORY TEST: با فعال کردن اين منو (ENABLED)، کل حافظه RAM موجود بر روي مادربورد در زمان بوت شدن سيستم تست خواهد شد، ولي اگر غيرفعال باشد (DISABLED)، فقط حافظه زير يک مگابايت تست خواهد شد.

HARD DISK TYPE 47 RAM AREA: هدف از اين منو اين است که آدرس حافظه RAM مورد استفاده براي ذخيره اطلاعات اضافي توسط باياس سيستم براي تيپ 47 که مربوط به استفاده کننده است را مشخص نماييم که دو مقدار مي تواند داشته باشد:

0.300 رزرو کردن محدوده آدرسي از پشته (آدرس 30H:0)

DOS 1KB. رزرو کردن آخرين يک کيلوبايت مربوط به حافظه اصلي DOS يعني 640 کيلو بايت و کاهش آن به مقدار 1 کيلو بايت.

SYSTEM BOOTUP NUMLOCK. به وسيله اين منو مي توانيم وضعيت چراغ

NUMLOCK را در زمان روشن شدن سيستم مشخص مي نماييم که داراي دو حالت خاموش (OFF) و روشن (ON) مي باشد.

CACHE MEMORY. با وجود سرعت بالاي حافظۀ RAM، در بسياري مواقع، CPU براي جواب گرفتن از آن بايد زماني را بيکار باشد. براي از بين بردن اين زمان تلف شده و افزايش بازدهي سيستم، يک حافظۀ استاتيکي واسط بين حافظه ديناميکي و CPU مي باشد. اما وجود اين حافظه علاوه بر روي مادربورد، در داخل خود CPU نيز مي تواند باشد. با انتخاب اين منو، مي توانيم وجود حافظه CACHE در خارج از CPU و يا در هر دو مکان را (هم در روي مادربورد و هم داخل CPU) ست نماييم.

PASSWORD CHECKING OPTION. در اين منو مي توانيم، ورود به ست آپ سيستم و يا بوت شدن سيستم را منوط به دادن يک رمز نماييم که البته دادن رمز در يکي از منوهاي اصلي ست آپ که بعداً آنرا بررسي مي کنيم امکان پذير مي باشد. در اين منو فقط فعال يا غيرفعال بودن آن براي يکي از دو حالت قابل انتخاب مي باشد.

VIDEO ROM SHADOW. با توجه به بالاتر بودن سرعت RAM نسبت به ROM، قرار دادن محتويات ROM در داخل RAM، به بالا بردن سرعت سيستم کمک زيادي خواهد نمود. به اين عمل (کپي کردن محتويات ROM ويدئو و يا  ROM سيستم در RAM در زمان بوت شدن سيستم)، سايه کردن ROM گفته مي شود. با اين منو مي توانيم اين عمل را فعال يا غيرفعال نماييم. در ست آپ اين سيستم، کل محدودۀ مربوط به ROM ويدئو 32 کيلو بايت مي باشد که در آدرس هاي C000 و C400 هر کدام به مقدار 16 کيلوبايت قرار دارد. شايان گفتن است که با فعال کردن اين منو سرعت سيستم به ميزان چشم گيري در انتقال اطلاعات بالا خواهد رفت.

SYSTEM ROM SHADOW F000, 64K: با اين انتخاب مي توانيم سايه کردن حافظه ROMBIOS سيستم را فعال و يا غيرفعال نماييم که مقدار آن در اين ست آپ همانطور که از شکل مشخص است KB 64 مي باشد.

پارامترهاي پيشرفتۀ تراشۀ اصلي سيستم (Advanced clipset setup)

براي برنامه ريزي تراشه اصلي روي مادربورد، مي توانيم از اين منو کمک بگيريم. اين منو را در دست آپ هايي خواهيد يافت که مادربورد داراي تراشه هاي پيشرفتۀ قابل برنامه اي براي کنترل حافظهRAM ، حافظه CACHE و کنترل I/O ها باشد. باوارد شدن به اين منو، پارامترهاي شکل 4-12 در اختيار شما خواهد بود. لازم به يادآوري است که در هر مرحله با فشار کليد F1 يک راهنماي کمکي در مورد آن قسمت از منو در اختيار شما قرار خواهد گرفت.

AUTO-CONFIGURATION. اين فيلد مي تواند شش فيلد بعدي خود را تحت کنترل داشته باشد. اگر اين فيلد ENABLE باشد. آنگاه شش فيلد بعدي توسط خود باياس با توجه به نوع مادربورد، تعيين خواهد شد. ولي اگر اين فيلد فعال باشد (DISABLE)، آنگاه شش فيلد بعدي توسط استفاده کننده قابل انتخاب و تغيير مي باشد. که در زير اين منوها را شرح خواهيم داد.

DMA ADREESS/DATA HOLD TIME. در طي اجراي سيکل اصلي DMA، آدرس و اطلاعات از طريق باس X-BUS و S-BUS نگهداشته شده، تا در اختيار حافظه RAM و CACHE قرار گيرد. زمان نگهداري اين اطلاعات، توسط اين منو قابل انتخاب مي باشد اگر سرعت پردازنده MHZ33 باشد بايد مقدار T2-1 و در غير اين صورت T3-2 انتخاب شود.

ATBUS CLOCK SELECTION. اين پالس يک خروجي براي اسلات هاي I/O CHANNEL مي باشد. اين فيلد جهت تعيين پالس ساعت اصلي براي باس به کار برده مي شود و توسط استفاده کننده نبايد انتخاب شود، بلکه انتخاب آن بستگي مستقيم به پالس اصلي پردازنده دارد که حالت هاي مختلف آن عبارت اند از:

• CPUCLIK/8
• CPUCLIK/2 (اگر فرکانس سيستم 16 يا MHz 20 باشد.).
• CPUCLIK/6 (اگر فرکانس سيستم MHz 50 باشد.)
• CPUCLIK/5
• CPUCLIK/4 (اگر فرکانس سيستم MHz 33 باشد.)
• CPUCLIK/3(اگر فرکانس سيستم MHz 25 باشد.)

I/O RECAVERY TIME DELAY. براي کار کردن کارت هاي مختلف که در اسلات هاي سيستم قرار مي گيرند، بايد اين فيلد تنظيم باشد. بسياري از کارت ها با سرعت هاي پائين کار مي کنند. براي درست کارکردن کارت هاي با سرعت پايين بر روي مادربوردهاي با سرعت بالا بايد از اين منو، سرعت پايين را انتخاب نماييم.

CACHE READ HIT BRUST. با وجود بالا بودن سرعت دستيابي در حافظه هاي استاتيکي در بسياري از مادربوردها که سرعت بالايي دارند، CPU براي دستيابي به اطلاعات بايد منتظر جواب دادن حافظه هاي استاتيکي باشد، بدين معني که در بسياري از مراحل اجراي يک برنامه، CPU بايد بيکار باشد. ميزان منتظر بودن CPU به سرعت آن و سرعت دستيابي حافظۀ استاتيکي بستگي دارد. انتخاب هايي که در اين فيلد وجود دارند عبارت اند از:

3-2-2-2                            3-1-1-1                            2-1-1-1

اين فيلد تعداد سيکل هايي که بايد CPU در هنگام خواندن اطلاعات از SRAM منتظر بماند را مشخص مي کند.

CACHE WRITE HIT WAIT STATE. اين منو تقريباً با منوي قبلي يکي مي باشد و مدت زماني که CPU در هنگام نوشتن اطلاعات بايد منتظر باشد را براي SRAM مشخص مي نمايد. لازم است که قبل از تغيير اين منو به سرعت CPU و SRAM توجه شود. حالت هاي مختلف اين منو عبارت اند از:

OWS            1WS             2WS

تذکر: اگر حافظه RAM داراي سرعت کم باشد و شما در اين منو صفر را انتخاب نماييد و CPU نيز سرعت بالايي داشته باشد آنگاه ممکن است که سيستم قفل نمايد. بنابراين تعيين مقدار اين فيلد با نوع حافظۀ RAM از نظر سرعت و CPU رابطه مستقيم دارد.

MEMORY REMAPPING. اين منو براي فعال يا غير فعال کردن سيستم در مپ کردن KB 384 از حافظه در بالاي 1 مگا بايت به کار برده مي شود. بايد توجه داشت که نبايد زماني که سيستم يک مگا بايت حافظه دارد، اين منو فعال باشد. اگر سايه کردن ROM در DRAM فعال باشد، KB 256 براي اين کار باقي مي ماند.

MEMORY ABOVE 16 MB CACHABLE. اين منو، براي استفاده از 16MB حافظه RAM در SRAM به کار برده مي شود. در حالت نرمال اين منو مي تواند YESست شود.

تذکر: فعال بودن اين پارمتر زماني تأثير دارد که بر روي سيستم بيشتر از MB16 حافظه RAM باشد.

F0000-FFFFF, C4000-C7FFF, C000-C3FFF CACHABLE. اگر ROM مربوط به VIDEO و سيستم سايه شده باشند، مي توانيم براي بالا رفتن سرعت (استفاده از SRAM توسط ROM  ها) اين منو را فعال نماييم.

NON-CACHABLE BLOCH/ BLOCK2 ENABLE. اگر اين منو در حالت غيرفعال باشد، آنگاه منوي بعد در دسترس نخواهد بود. بنابراين اگر بخواهيم منوي بعدي در دسترس باشد و بتوانيم از آن استفاده نماييم بايد اين منو در حالت فعال قرار گيرد.

NON-CACHABLE BLOCH/ BLOCK2 SIZE. براي استفاده بعضي از کارت هاي I/O که به حافظه نياز دارند بايد مقداري از فضاي حافظه براي آنها رزرو شود. اندازه بلوک يک و دو مي تواند از KB 4 تا MB 16 حافظه را براي اين کار رزرو نمايد. آدرس بلوک يک در اندازه آن بلوک ضرب شده و آدرس فيزيکي آن به دست مي آيد. حالت هايي که براي بلوک يک وجود دارد عبارت اند از:

4، 8، 16، 128، 256، 512، کيلو بايت و يک مگا بايت.

حالت هاي موجود براي بلوک 2 عبارت اند از:

64، 128، 256، 512، (کيلوبايت) و 1، 2، 4، 8، 16 (مگابايت)

LOCAL BUS READY DELAY. در حالت عادي ، براي بالا بدرن بازدهي سيستم، بايد اين منو را غير فعال نماييم (DISABLE). اگر کارتي داريم که از باس VESA استفاده مي نمايد، بايد اين منو در حالت (ENABLE) باشد.

عوض کردن کلمه رمز (CHANGE PASSWORD SETUP)

براي عوض کردن کلمه عبور، بايد اين منو را از صفحه اصلي انتخاب نماييم. لازم به گفتن است که بايد حالت رمز براي سيستم و يا ست آپ فعال باشد. هنگام انتخاب اين منو دو حالت مي تواند اتفاق بيافتد:

1)     قبلاً رمزي مشخص نشده باشد. در اين صورت کادر زير براي گرفتن يک رمز ظاهر مي شود:

 ENTAR NEW PASSWORD

با وارد نمودن رمز دلخواه و زدن کليد اينتر، مجدداً رمز را از شما خواهد پرسيد که بايد مجدداً آن را وارد نماييد. با زدن کليد اينتر در دفعۀ دوم، رمز فوق توسط سيستم پذيرفته شده که بايد در حافظه CMOS ذخيره شود.

2)     اگر از قبل در حافظه CMOS، رمزي باشد ابتدا از شما رمز قبلي را مي پرسد:

ENTAR CURRENT PASSWORD      :

با دادن جواب درست آنگاه رمز جديد را از شما خواهد خواست.

تذکر: اگر بعد از تعيين رمز، کلمه رمز فراموش شود تنها راه براي از بين بردن آن خالي کردن محتويات حافظه CMOS مي باشد. که اين کار را بعداً توضيح خواهيم داد.

پيدا نمودن اتومات پارامترهاي هارد (AUTO DETECT HARD DISK)

با انتخاب اين منو مي توانيم پارامترهاي اصلي هارد (سيلندر، هد، سکتور، اندازه و...) را بدون داشتن دفترچۀ راهنما به دست آوريم.

نوشتن در CMOS و خروج از (WRITE TO CMOS AND EXIT) SETUP

با انتخاب اين منو از شما در مورد ذخيره کردن تغييرات داده شده در CMOS و خروج از برنامه ست آپ سؤال خواهد شد. براي ذخيره شدن تغييرات داده شده در ست آپ بايد به عنوان آن جواب YES داده شود.

خروج از SETUP بدون ذخيره در CMOS(DO NOT WRITE TO CMOS AND EXIT)

با انتخاب اين منو، بدون ذخيره تغييرات داده شده در CMOS از برنامه ست آپ خارج خواهد شد. براي انجام اين کار بايد به آن جواب YES داده شود.

تذکر 1: ست آپ هايي که در اينجا بررسي شد به عنوان نمونه بود و ممکن است با سيستم شما اختلافاتي داشته باشد ولي سعي شده که اهم پارامترها را توضيح دهيم گرچه در فصول بخش دوم به کرات پارامترهاي مختلف ست آپ را بررسي و توضيح خواهيم داد.

تذکر 2: با آمدن بورد اصلي از نوع PCI به بازار، ست آپ هاي جديد با پارامترهاي جديد نيز به همراه آنها آمده است که در آخرين فصل اين کتاب با بررسي ست آپ يک مادربورد پنتيوم PCI آنها را توضيح خواهيم داد.

محدوده فضاي اطلاعات و پارامترهاي باياس  

هر کدام از المان هاي سخت افزاري داراي پارامترها و اطلاعاتي هستند که باياس بايد از آنها خبر داشته باشد، به عنوان مثال صفحه کليد داراي يک بافر حافظۀ RAM بوده که بايد ابتدا، انتها و اندازۀ آن در حافظۀ ديناميکي براي باياس مشخص باشد. براي اين منظور از آدرس 0040H:0000H به مقدار 256 بايت به عنوان محدودۀ متغيرها و پارامترهاي باياس بوده که هيچ برنامۀ کاربردي قادر به نوشتن بر روي آن نمي باشد. در اينجا سعي خواهيم کرد تعدادي از اين پارامترها را براي علاقه مندان به برنامه نويسي جهت به دست آوردن پارامترهاي سخت افزاري سيستم ها، توضيح دهيم. براي هر کدام از پارامترهاي فوق چهار مطلب را (آدرس آفست با توجه به ثابت بودن سگمنت، عملکرد، تعداد بايت اشغالي، وقفه اي که توسط آن پارامتر يا محدوده قابل دستيابي مي باشد) را توضيح خواهيم داد.

1. آفست: OOH        تعداد بايت: 64 بايت  وقفه قابل دستيابي به آن: 14H

عملکرد: آدرس پورت سريال را در خود دارد.

در هنگام بوت شدن سيستم، توسط برنامۀ POST تعداد پورت هاي سريال نصب شده بر روي سيستم مشخص شده و آدرس آن ها در اين 64 بايت قرار مي گيرد. به ازاي هر پورت RS232 دو کلمه يا چهار بايت اشغال شده است. به عنوان مثال براي پورت سريال شمارۀ يک آدرس 2F8H ذخيره مي شود. آدرس هايي که مقدار آن صفر باشد فاقد پورت تعريفي مي باشد.

2. آفست: 08H                  تعداد بايت: 64 بايت  وقفه قابل دستيابي به آن: 17H

عملکرد: آدرس پورت موازي را در خود دارد.

در هنگام بوت شدن سيستم، توسط برنامۀ POST تعداد پورت هاي موازي نصب شده بر روي سيستم مشخص شده و آدرس آنها در اين 64 بايت قرار مي گيرد. به ازاي هر پورت موازي 4 بايت جا اشغال شده است. به عنوان مثال براي پورت موازي LPT يا PRN آدرس 378H ذخيره مي شود.

3. آفست: 10H        اعداد بايت: 2 بايت    وقفه قابل دستيابي به آن: 11H

عملکرد: پيکربندي سيستم

اين کلمه، پيکربندي سيستم بعد از بوت شدن را در خود دارد، بعضي از بيت هاي آن در تمام سيستم ها استاندارد بوده ولي در بعضي ديگر ممکن است متفاوت باشد. اين کلمه را براي سيستم اين تي در زير توضيح مي دهيم:

بيت 0=1       حداقل يک ديسک درايو بر روي سيستم نصب مي باشد.

بيت 1=1       کمک پردازنده بر روي سيستم موجود مي باشد.

بيت 2 و 3      غير استفاده و رزرو

بيت 4 و 5      00= نوع کارت گرافيکEGA/VGA     10= رنگي25×40     10=رنگي25×80

11= تکرنگ 25×80

بيت 6 و 7      00=1 ديسک درايو  01=2 ديسک درايو  10=3 ديسک درايو  11=4 ديسک درايو

بيت 8= رزرو

بيت 9 و 10 و 11       = تعداد پورت هاي سريال نصب شده بر روي سيستم.

بيت 12 و 13= رزرو

بيت 14 و 15= تعداد پورت هاي موازي نصب شده بر روي سيستم.

4. آفست: 13H                  تعداد بايت=2 بايت    وقفه قابل دستيابي به آن: 12H

عملکرد: اندازۀ حافظه RAM

در اين حافظه مقدار حافظه ديناميکي نصب شده بر روي سيستم که توسط برنامۀ POST BIOS کشف شده قرار مي گيرد.

5. آفست: 17H                  تعداد بايت= 1 بايت   وقفه قابل دستيابي به آن: 16H

عملکرد: بايت خواندن وضعيت کليدهاي خاص صفحه کليد.

به وسيلۀ تابع شمارۀ 02H وقفه 16H اين بايت قابل خواندن مي باشد. چهار بيت با وزن بيشتر اين بايت توسط استفاده کننده قادر به عوض کدرن مي باشد ولي چهار بيت با وزن کمتر را نبايد تغيير داد.

بيت صفر=1   کليد شيفت سمت راست فشرده شده.

بيت يک=1     کليد شيفت سمت چپ فشرده شده.

بيت دو=1      کليد CTRL فشرده شده.

بيت سه=1    کليد ALT فشرده شده.

بيت چهار=1   کليد SCROLLLOCK فعال است.

بيت پنج=1    کليد NUMLOCK فعال است.

بيت شش=1کليد CAPSLOCK فعال است.

بيت هفت=1  کليد INSERT فعال است.

6. آفست: 1AH                  تعداد بايت: 2 بايت    وقفه قابل دستيابي به آن: 16H

عملکرد: اين کلمه به آفست آدرس کاراکتر بعدي که بايد از بافر صفحه کليد خوانده شود اشاره مي نمايد. در واقع اين کلمه به عنوان اشاره گر به ابتداي بافر خالي صفحه کليد اشاره مي نمايد.

7. آفست: 1CH        تعداد بايت: 2 بايت    وقفه قابل دستيابي به آن: 16H

عملکرد: اين کلمه به آخرين بايت موجود در بافر صفحه کليد اشاره مي نمايد. (آفست آدرس آخرين بايت موجود در صفحه کليد.)

8. آفست: 1EH                  تعداد بايت: 32 بايت  وقفه قابل دستيابي به آن: 16H

عملکرد: بافر صفحه کليد. اين 32 بايت به عنوان بافر صفحه کليد جهت گذاشتن کدهاي اسکن و اسکي در ان استفاده مي شود. هر کليد زده شده داراي يک کد اسکن و يک کد اسکي در اين بافر مي باشد. اين 32 بايت به صورت دايره اي در نظر گرفته مي شود. به طوري که ابتدا و انتها ندارد بلکه دو اشاره گر، آخرين بايت گذاشته شده در بافر (آفست ICH) و آخرين بايت خوانده شده از بافر را (آفست 1AH) در خود دارند. برابر بودن اين دو اشاره گر به معني خالي بودن بافر مي باشد. براي خواندن از اين بافر مي توان از وقفه 16H با توابع مختلف آن کمک گرفت.

9. آفست: 3FH                  تعداد بايت: يک بايت  وقفه قابل دستيابي به آن: 13H

عملکرد: حالت موتورهاي ديسک درايو. چهار بيت با وزن کمتر اين بايت حالت روشن بودن يا خاموش بودن چهار عدد ديسک درايو بر روي سيستم را نشان مي دهند. يک بودن هر بيت نشاندهندۀ روشن بودن موتور آن درايو مي باشد. بيت 7 نيز معمولاً در زمان نوشتن و يا فرمت کردن يک خواهد شد. اما در زمان خواندن يا جستجو کردن اين بيت صفر خواهد بود.

10- آفست: 41H      تعداد بايت: يک بايت وقفه قابل دستيابي به آن: 13H

عملکرد: حالت خطاي ديسک. اين بابت شامل حالت ديسک در آخرين دستيابي مي باشد. اگر اين بايت صفر باشد آنگاه عمل تعريف شده براي درايو در حالت معمولي انجام شده است. مقدار ديگر اين بايت نشانۀ يک کد خطا خواهد بود که توسط کنترلر ديسک توليد مي شود.

11. آفست: 42H       تعداد بايت: 7 بايت    وقفه قابل دستيابي به آن: 13H

عملکرد: اين 7 بايت حالت کنترلر ديسک را گزارش مي نمايد. همچنين حالت کنترلر هارد را نيز نشان مي دهد.

بيت 0تا 4: 00H= هيچگونه خطايي رخ نداده است.       01H: تابع ناشناخته مي باشد.

02H: آدرس علامت شده پيدا نشد.           03H: خطاي محافظت در مقابل نوشتن

04H: سکتور پيدا نشد.                           05H: درايو پيدا نشد.

08H: خطاي سرريز DMA               09H: خطاي سرريز سگمنت DMA

0CH: فرمت ناشناخته است.                   10H: خطاي CRC در حين خواندن

بيت 5: خطاي کنترلر  بيت 6: خطاي جستجو            بيت 7: درايو آماده نيست.

12. آفست: 49H       تعداد بايت: يک بايت           وقفه قابل دستيابي به آن: 10H

عملکرد: مد جاري ويدئو. اين بايت مد جاري ويدئو که توسط باياس گزارش شده است را در خود دارد. هنگام استفاده از تابع 0H در وقفه 10H اين بايت تغيير مي نمايد.

13- آفست: 4ah       تعداد بايت: دو بايت يا يک کلمه                وقفه قابل دستيابي به آن: 10h

عملکرد: تعداد ستون هاي صفحۀ نمايش در مدهاي کارکرد صفحه نمايش در خود دارد.

14. 4CH        اندازه: يک کلمه                 وقفه: 10H

عملکرد: اندازۀ صفحۀ نمايش. تعداد بايت هاي لازم براي يک صفحۀ تصوير کامل را در مد ويدئوي جاري در خود دارند. به عنوان مثال در مد متن 25×80 به 4000 بايت نياز داريم.

15. 4EH        اندازه: يک کلمه                 وقفه: 10H

عملکرد: آدرس آفست شروع صفحه جاري را نشان مي دهد و مقدار آن به آدرس شروع حافظۀ ديناميکي ويدئو بستگي دارد.

16. 62H        اندازه: يک بايت                  وقفه: 10H

عملکرد: شمارۀ صفحۀ جاري را نشان مي دهد.

17. 63H        اندازه: يک کلمه                 وقفه: 10H

عملکرد: آدرس پورت کنترلر ويدئو. اين کلمه شامل آدرس پورت کارت گرافيک بوده و اگر چند کارت به طور همزمان نصب باشد، آنگاه آدرس پورت کنترلر ويدئو کارت فعال در آن خواهد بود. اين آدرس براي کارت تکرنگ 384H و CGA و EGA و VGA آدرس 304H مي باشد.

18. 65H        اندازه: يک بايت                  وقفه: 10H

عملکرد: محتويات رجيستر انتخاب کنندۀ مد. اين رجيستر مد کارت گرافيک را تعيين مي نمايد.

19. 66H        اندازه: يک بايت                  وقفه: 10H

عملکرد: محتويات رجيستر ظرف رنگ. اين بايت ظرف رنگ فعال را از بين 4 ظرف رنگ در مد 200×320 رنگي CGA انتخاب مي کند.

20. 72H        اندازه: يک کلمه                 وقفه: POST

عملکرد: در طي برنامۀ POST، يک فرمان رست جهت کنترلر صفحه کليد فرستاده مي شود. زمان انجام يک رست گرم (WARM) يا سرد (COLD) اين عمل انجام مي شود. بعد از روشن شدن سيستم در اين کلمه مقدار 1234H قرار مي گيرد. حال اگر يکبار ديگر رست گرم انجام شود و در اين محل مقدار فوق باشد آنگاه حافظه تست نخواهد شد.

21. 74H        اندازه: يک بايت                  وقفه: 13H

عملکرد: اين بايت، حالت عملکرد آخرين عمل هارد ديسک را گزارش مي نمايد.

01H= تابع تعريف شده در دسترس نيست يا درايو تعريف شده در دسترس نيست.

02H= آدرس علامت زده شده پيدا نشد.    04H= سکتور پيدا نشد.

05H= خطا در رست شدن کنترلر              07H= خطا در هنگام برنامه ريزي کنترلر

09H= خطا در انتقال DNA                       0AH= سکتور خراب است.  0BH= ترک خراب است.

0DH= تعداد سکتورهاي تعريف شده در ترک دست نيست.        0EH= آدرس مشخص شده پيدا نشد.

0FH= خطاي سر ريز DMA                       10H= خطاي خواندن

11H= خطاي خواندن ECC که اصلاح شده است.             20H= ناقص بودن کنترلر

40H= خطاي دستيابي                                    80H= خطاي زمان خروج درايو (time out)

AAH= درايو آماده نيست.                        CCH= خطاي نوشتن.

22. 75H        اندازه: يک بايت                  وقفه: 13H

عملکرد: (فقط در AT): تعداد هارد ديسک هاي وصل شده به سيستم را در خود ندارد.

23. 76H        اندازه: يک بايت                  وقفه: 13H

عملکرد: (فقط در AT): بايت کنترل مربوط به هارد درايو.

24. 77H        اندازه: يک بايت                  وقفه: 17H

عملکرد: (فقط در AT): اين بايت آدرس پورت هارددرايو را در خود دارد.

25. 78H، 7CH                   اندازه: هر کدام 4 بايت                  وقفه: 14H، 16H

عملکرد: هر بايت در هر کدام از اين چهار بايت مربوط به زمان استراحت آن پورت مي باشد. 78H مربوط به چهار پورت موازي و 7CH مربوط به پورت هاي سريال مي باشد. اگر زمان استراحت يا جواب دادن بيشتر از اين زمان شود آنگاه يک خطا رخ خواهد داد. (time out error)

26. 97H        اندازه: يک بايت                  وقفه: 16H

عملکرد: حالت LED هاي روي صفحه کليد. اين بايت حالت فعال يا غير فعال بودن سه چراغ LED مربوط به سه کليد (Scrollock, Capslock, Numlock) را گزارش مي دهد.

بيت صفر: 1= روشن بودن Scrollock                   بيت يک: 1= روشن بودن Numlock

بيت دو: 1= روشن بودن Capslock            بيت 3 تا 7: توسط باياس متفاوت به شکل متفاوت بکار برده مي شود.

27. A1H        اندازه: 95 بايت                 

عملکرد: روزرو براي باياس هاي مختلف و برنامه هاي مختلف.

آشنايي با خطاي سخت افزاري سيستم از طريق بوق آن

همانطور که ميدانيد يکي از اصلي ترين عمليات کامپيوتر در هنگام روشن شدن عمليات POST يا Power On Self Test ميباشد. که تمامي نرم افزارها و قطعات سخت افزاري لازم براي بوت سيستم را تست کرده و آماده به کار ميکند و در واقع کامپيوتر شما بعد از فشردن کليد Pwoer توسط شما، در ابتدا تمامي فرمانها را از بايوس کامپيوتر دريافت مي کند. از اينرو بايوس وظيفه دارد که مشکلات سخت افزاري را به شما گوشزد کند. همه بايوس ها در هنگام درست بوت شدن سيستم يک بوق کوتاه در شروع کارد ميزنند که اين بوق به معني درست و کامل کار کردن تمامي نرمافزارها و سخت افزارهاي اصلي سيستم است، اما گاهي نيز اتفاق مي افتد که يک يا چندي از برنامه ها يا قطعات معيوب شده يا به عللي از انجام وظيفه باز مي مانند، اينجاست که بايوس با تنها راه ارتباطي مستقيم با کاربر ( بوق ) شما را آگاه مي سازد. اما تا وقتي که از مفهوم بوقهاي بايوس اطلاع نداشته باشيد تشخيص اينکه کدام يک از قطعات وظيفه خود را به خوبي انجام نميدهد، تقريبا غير ممکن است. ورفع اشکال را با سختي و مشقت بسيار همراه ميکند. در ادامه بوقهاي اصلي دو شرکت بزرگ توليد کننده تراشه بايوس (AWARD و AMIBIOS) را شرح داده ايم.

كدهاي بوقي بايوس AWARD :

بايوس آوارد عمدتا به پيامهاي خطا براي آگاه کردن کاربران از وجود مسئله اتکا دارد، اما چند کد

بوقي مشهور وجود دارد که اين تراشه بايوس توليد ميکند:

تعداد بوقها در عمليات Post مفهوم بوق

نا محدود (تکرار شوند) خطاي حافظه سيستم

يک بوق بلند پس از دو بوق کوتاه خطاي کارت گرافيک

يک بوق باند پس از سه بوق کوتاه خطاي گرافيک يا حفظه گرافيک

بوقهاي با ارتفاع بالاي نا محدود (تکرار شونده) خطاي داغ شدن پردازنده

بوقهاي با ارتفاع بالا ،با ارتفاع پايين ( تکرار شونده) خطاي پرازنده

کدهاي بوقي بايوس AMIBIOS :

بايوس AMIBIOS محصول شرکت American Megatrends يکي از بايوسهاي متداول

 است و آخرين نگارش تعدادي کد بوقي دارد که اشکالات زمان بوت شدن را به کاربران مي گويد:

تعدا بو قها در زمان راه اندازي (پيش از POST) مفهوم بوقها

1 ديسکت را در ديسکران A: قرار دهيد

2 فايل AMIBOOT.ROM بر روي ديسکت بوت شدني نيست

3 خطاي حافظه سيستمي

4 عمليات روز آمد سازي بايوس موفقيت آميز بوده است

5 خطاي خواندن ديسک

6 خرابي فرمان صفحه کليد

7 حافظه فلش بايوس تشخيص داده نشده است

8 خرابي کنترل کننده ديسکت ران

9 خطاي مجموع بررسي (checksum) بايوس

10 خطاي پاک کردن حافظه فلش

11 خطاي برنامه سازي حافظه فلش

12 اندازه فايل AMIBOOT.ROM درست نيست ( يا حضور ويروس)

13 نا همساني تصوير BIOS ( فايل ROM دقيقا همان نسخه درون بايوس نيست)

تعداد بوقها در زمان POST

1 خطاي Timer احياي حافظه سيستم

2 خطاي پريتي حافظه سيستم

3 خطاي آزمايش خواندن / نوشتن حافظه سيستم

4 زمان دار تخته مدار مادر کار نميکند

5 خطاي پردازنده

6 کامپيوتر نمي تواند به حافظه حالت حفاظت شده برود

7 خطاي استثناي عمومي (مربوط به پردازنده)

8 خطاي حافظه نمايش ( مربوط به کارت ويدئويي)

9 خطاي مجموع بررسي AMIBIOS ROM

10 خطاي خواندن / نوشتن رجيستر CMOS

11 اشکال آزمايش حافظه نهانگاهي (cache)

نکته : اگر موقع عمليات POST يک ، دو يا سه بوق بشنويد، تعويض کارتهاي RAM را در نظر بگيريد يا دست کم آنها را بررسي کنيد تا اطمينان يابيد که درست نصب شده اند. اگر در عمليات POST هشت بوق بشنويد اطمينان يابيد که کارت ويدئويي درست نصب شده است، ممکن است لازم باشد که آن را عوض کنيد. اگر موقع عمليات POST تعداد بوقها با آنچه گفته شد متفاوت بود ( چهار تا هفت يا 9 تا يازده بوق)، ممکن است يک مطئله جدي در تخته مدار مادر يا قطعات ديگر وجود داشته باشد، کامپيوتر را به يک تعميگاه تخصصي ببريد.

باياس داراي پارامتر GREEN (محافظ المانهاي بيکار) مي باشد:

• داراي حالت PLAG AND PLAY, DARK GREEN  مي باشد.
• پيکربندي خودکار براي کارت هاي PCI.
• پالس توقف CPU، پالس صفر واقعي براي پردازنده.
• ذخيرۀ توان ابزارهاي I/O (ورودي/ خروجي) در زمان بيکاري آن.

ROM  پايدار (FLASH ROM)

از نظر فني ROM پايدار كه EEPROM ناميده مي شود و به اين معني است كه شما مي توانيد برنامه موجود درتراشه را بر روي كامپيوتر خود و از طريق نرم افزار تغيير دهيد. برنامه تغيير يافته حتي در زمانيكه براي مدتي طولاني كامپيوتر خود را خاموش مي كنيد حفظ خواهد شد .EEPROM   به كاربر اجازه مي دهد كه بدون اين كه حافظه ROM  خود را عوض كند سيستم را ارتقا دهد.

اين نوع ROM ها قابليت اين را دارند كه از طريق اينترنت UPGRADE  شوند يعني اينكه براحتي مي توان كد هاي BIOS  را از طريق اينترنت دريافت و به  BIOS منتقل كرد.

چگونه BIOS را Update كنيم؟
 در اين قسمت به اين موضوع پرداخته مي شود  كه چگونه مي توانBIOS  را  FLASHكرد.  اصلي  ترين  قسمت  هر كامپيوتر ، سيستم  ورودي  خروجي  اوليه آنست. تغيير دادن اطلاعات موجود دربايوس FLASH كردن يا بروز رساني ناميده مي شود.

FLASH   كردن بايوس كه قدري از تغيير دادنتنظيمات بايوس پيچيده تر است برنامه تعبيه شده در هسته بايوس را تغيير مي دهد.اماچرا بايد بخواهيد نحوه عملكرد بايوس (اصلي ترين جزء سيستم )را تغيير دهيد؟ اول اينكه FLASH كردن بايوس خرده اشكالاتي را كه از زمان توليد مادر برد كشف شده اند،تصحيح و برطرف مي كند. چه قابليت هاي مربوط به مديريت جريان برق به درستي عمل نكنندو چه كامپيوتر نتواند دستگاه هاي  PLUG AND PLAY را بطور خودكار تشخيص دهد،عمل FLASH كردن مي تواند بايوس را طوري ارتقاء دهد كه ميزان پاسخگويي يك كامپيوتر افزايشيابد. دوم اينكه يك بايوس ارتقاء يافته اغلب سازگاري با سخت افزار و ادواتي را كهپس از ساخت مادربرد توليد شده اند، بهبود مي بخشد. هارد دسيك هاي حجيم تر درايوهايخارجي (EXTERNAL ) و كارت هاي گرافيكي نوظهور ،هر يك ممكن است با يك بايوس قديمي تركار نكنند.سوم اينكه،چند ماه پس از نصب يك تراشه بايوس بر روي يك مادربرد بخصوصممكن است راه هاي بهتر و كارآمدتري براي تبادل داده ها و پيكر بندي اجزاي سختافزاري ابداع گردند. بنابراين بروز رساني تراشه بايوس باعث نيل به بهترين كاراييخواهد شد.

بطور معمول اين كارها هنگام ارتقا انجام مي شود:

1- تنظيم يك جامپر بر روي برد سيستم كه به  BIOS مي فهماند كه نسخه ارتقا يافته خود را قبول كند.

2- كپي نرم افزار ارتقاي BIOS بر روي ديسك راه انداز .

3- بوت كردن سيستم و راه اندازي آن بوسيله ديسك بوت و كار كردن با منو هاي نرم افزار براي ارتقاي  BIOS .

4 _ باز گزداندن تنظيمات جامپر به حالت اصلي ، را ه اندازي مجدد سيستم و بررسي اينكه همه چيز خوب كار مي كند.

اگر بنا داريد خودتاناقدام به انجام اين كار كنيد،به وب سايت كارخانه سازنده مادربرد خود برويد و بهدنبال صفحات مربوط به پشتيباني پس از فروش بگرديد. از آنجا لينك مربوط به Download نرم افزار را پيدا كنيد. پس از يافتن محل مربوط به مادر بردخود آخرين نسخه موجود ازنرم افزار بايوس آن را دريافت نماييد. توجه داشته باشيد كه نسخه اي را كه مختصمادربردتان ساخته نشده به هيچ وجه دريافت نكنيد. نصب گونه ديگري از بايوس مادربردبر روي سيستم ممكن است باعث شود كه بايوس و در نتيجه مادربرد غيرقابل استفادهگردد.اگر در وب سايت فوق دو نسخه ”فقط Update ”و Update به همراه برنامه نصبكننده ”وجود داشت،گزينه” به همراه نصب كننده ”را انتخاب نماييد.اگر نمي توانيداين دو را با هم دانلود كنيد،اطمينان حاصل نماييد كه ابتدا برنامه نصب كننده و سپسخود update را دريافت مي نماييد. سپس آن دو را روي يك فلاپي ديسك كپي كنيد،ديسك رادر درايو قرار داده و كامپيوتر را از نو بوت نماييد. قبل از بالا آمدن سيستم،واردبرنامه BIOS شويد (معمولا” از طريق دكمه Delete يا F2 ،در غير اين صورت به مستنداتمادربرد خود رجوع كنيد). در منوي Boot يا Drives ،بررسي كنيد كه تنظيمات به گونه ايباشد كه فلاپي ديسك قبل از هارد ديسك بوت شود. تغييرات انجام داده را ذخيره كنيدوسيستم را بوت كنيد. حالا سيستم از فلاپي ديسك بوت مي شود. براي اجرا برنامه update ،كافيست فقط نام فايل EXE .آن را تايپ كرده و Enter را بزنيد.سپس نام update جديدبايوس خود را انتخاب نماييد. در خلال انجام عمليات Flash بايوس،به هيچ عنوان بهكامپيوتر خود دست نزنيد،اگر وقفه اي در اين عمليات به وجود آيد باعث مي شود سيستمغير قابل بوت شدن گردد. به همين دليل توصيه مي شود دستگاه خود را به يك منبع مطمئنوصل كنيد و يا از UPS استفاده نمائيد. پس از اتمام عمليات Flash ،برنامه از شما ميخواهد ديسكت را از درايو خارج كرده و سيستم را بوت نماييد. اگر برنامه بخواهد خودشسيستم را بوت كند،نبايد مانع از انجام اين كار بشويد(اگر اين طور باشد،پيغامي بهشما خواهد داد.(

پس از راه اندازي مجدد سيستم خواهيد ديد كه اينك كامپيوترتانبا ثبات تر و با سخت افزار ها سازگارتر است و كارايي بهتري ارائه مي نمايد.

بایوس چیست ؟

اگر هنگام روشن نمودن رايانه به نوشته هاي روي صفحه نمايش دقت کرده باشيد ، مطمئنانام BIOS به چشمتان خورده است. بايوس برگرفته از حروف اول کلمات (Basic Input Ooutput System) به معناي سيستم ورودي و خروجي مقدماتي است. در واقع يکی از متداولترين موارد کاربرد حافظه های Flash ، استفاده از آنان در بایوس است . بایوس اين اطمينان را به عناصر سخت افزاری نظير : تراشه ها ، هارد يسک ، پورت ها ، پردازنده و ... خواهد داد که بدرستی عمليات خود را در کنار يکديگر انجام دهند.

هر کامپيوتر ( شخصی ، دستی ) دارای يک ريزپردازنده بعنوان واحد پردازشگر مرکزی است . ريزپردازنده يک المان سخت افزاری است .بمنظور الزام پردازنده برای انجام يک عمليات خاص، می بايست مجموعه ای از دستورالعمل ها که نرم افزار ناميده می شوند نوشته شده و در اختيار پردازنده قرار گيرد. از دو نوع نرم افزار استفاده می گردد :

- سيستم عامل : سيستم عامل مجموعه ای از خدمات مورد نياز برای اجرای يک برنامه را فراهم می نمايد. ويندوز 98 ، 2000 و يا لينوکس نمونه هائی از سيستم های عامل می باشند.

- برنامه های کاربردی : برنامه های کاربردی نرم افزارهائی هستند که بمنظور تامين خواسته های خاصی طراحی و در اختيار کاربران گذاشته می شوند. برنامه هائی نظير : Word ، Excel و ... نمونه هائی از اين نوع نرم افزارها می باشند.

BIOS در حقيقت نوع سومی از نرم افزارها بوده که کامپيوتر بمنظور عملکرد صحيح خود به آن نياز خواهد داشت.

وظیفه بایوس

بايوس چند وظيفه متفاوت دارد که مهمترين آنها بارگذاري سيستم عامل است. هنگاميکه شما رايانه خود را روشن مي کنيد و ريز پردازنده ، قصد اجراي اولين دستورالعمل هارا دارد ، اين دستورالعمل ها را بايد از جايي دريافت کند. اما نمي تواند آنها رامستقيما از سيستم عامل دريافت کند. زيرا سيستم عامل بر روي ديسک سخت قرار دارد و CPU نمي تواند بدون هيچ دستورالعملي به آن دسترسي پيدا کند. يکي از وظايف بايوسارسال اين دستورالعمل هاي مقدماتي به CPU است.

برخی از خدمات متداول که BIOS ارائه می دهد ، بشرح زير می باشد:

- يک برنامه تست با نام POST بمنظور بررسی صحت عملکرد عناصر سخت افراری

- فعال کردن تراشه های BIOS مربوط به ساير کارت های نصب شده در سيستم نظير : کارت گرافيک و يا کنترل کننده SCSI

- مديريت مجموعه ای از تنظيمات در رابطه با هارد ديسک،Clock و ...

هنگامي که رايانه را روشن مي کنيد،بايوس کارهاي زير را به ترتيب انجام مي دهد:

 1 - بررسي CMOS براي تنظيمات سيستم. (بعداز روشن نمودن رايانه هنگامي که با فشردن کليد Del يا دکمه هاي ديگر وارد محيط Setup مي شويد و تنظيمات اساسي سيستم را انجام مي دهيد اين تنظيمات در CMOS که يکتراشه روي مادربرد است ذخيره مي شوند.) اولين موردی را که BIOS بررسی خواهد کرد، اطلاعات ذخيره شده در يک نوع حافظه RAM با ظرفيت 64 بايت است . اطلاعات فوق بر روی تراشه ای با نام CMOS)Complementry metal oxid semiconductor) ذخيره می گردند. CMOS شامل اطلاعات جزئی در رابطه با سيستم بوده و درصورت بروز هر گونه تغييردر سيستم، اطلاعات فوق نيز تغيير خواهند کرد. BIOS از اطلاعات فوق بمنظور تغيير و جايگزينی مقادير پيش فرض خود استفاده می نمايد.

پيکربندی BIOS

برای تغيير دادن تنظيمات مربوطه می بايست برنامه پيکربندی CMOS فعال گردد. برای فعال کردن برنامه فوق می بايست در زمان راه اندازی سيستم کليدهای خاصی را فعال تا زمينه استفاده از برنامه فوق فراهم گردد. در اغلب سيستم ها بمنظور فعال شدن برنامه پيکربندی کليد Esc يا Del يا F1 يا F2 يا Ctrl-Esc يا Ctrl-Alt-Esc را می بايست فعال کرد.( معمولا" در زمان راه اندازی سيستم نوع کليدی که فشردن آن باعث فعال شدن برنامه پيکربندی می گردد، بصورت يک پيام بر روی صفحه نمايشگر نشان داده خواهد شد ) پس از فعال شدن برنامه پيکربندی با استفاده از مجموعه ای از گزينه های می توان اقدام به تغيير پارامترهای مورد نظر کرد. تنظيم تاريخ و زمان سيستم ، مشخص نمودن اولويت درايو بوت، تعريف يک رمز عبور برای سيستم ، پيکربندی درايوها ( هارد، فلاپی ، CD) و ... نمونه هائی از گزينه های موجود در اين زمينه می باشند. در زمان تغيير هر يک از تنظيمات مربوطه در CMOS می بايست دقت لازم را بعمل آورد چراکه در صورتيکه عمليات فوق بدرستی انجام نگيرد اثرات منفی بر روی سيستم گذاشته و حتی در مواردی باعث اختلال در راه اندازی سيستم خواهد شد.

 2 - بارگذاري راه اندازهاي دستگاه ها وگرداننده هاي وقفه هاي سيستم (Interrupthandlers).Interrupt handlers نوع خاصی از نرم افزار بوده که بعنوان يک مترجم بين عناصر سخت افزاری و سيستم عامل ايفای وظيفه می نمايد.مثلا" زمانيکه شما کليدی را برروی صفحه کليد فعال می نمائيد، سيگنال مربوطه، برای Interrupt handler صفحه کليد ارسال شده تا از اين طريق به پردازنده اعلام گردد که کداميک از کليدهای صفحه کليد فعال شده اند.

 3- آماده سازي ثبات ها و مديريت تغذيه (لازم به توضيحاست که ثبات ها حافظه هاي بسيار کوچک و سريعي هستند که در داخل CPU قرار دارند و CPU به طور مستقيم به آنها دسترسي دارد)

4- انجام آزمايش خودکار سخت افزارها و نمايشتنظيمات سيستم.

5  تشخيص درايوی که سيستم می بايست از طريق آن راه اندازی (Booting) گردد.

 6 - مقدار دهی اوليه برنامه مربوط به استقرار سيستم عامل در حافظه (Bootstrap)

اولين چيزهايي که بعد از روشن نمودن رايانه مشاهده مي کنيم ناشي از اعمال بايوساست که هر يک مفاهيم خاصي دارند. مثل مقدار حافظه موجود بر روي سيستم ، مدل و نوعکارت گرافيکي و مادربرد ، سرعت CPU ، نوع ديسک سخت و.... گرداننده هاي وقفه ها ،قطعات نرم افزاري کوچکي هستند که مانند يک مترجم بين قطعات سخت افزاري و سيستم عاملعمل مي کنند. راه اندازهاي دستگاه ها نيز قطعات نرم افزاري ديگري هستند که سختافزارهاي پايه از قبيل صفحه کليد و ماوس و ديسک هاي سخت و فلاپي درايو را شناساييمي کنند. بعد از بارگذاري اين نرم افزارها و مقداردهي اوليه به ثباتها ، بايوس بهبررسي سالم بودن کارت گرافيکي مي پردازد. اکثر کارتهاي گراٿيکي يک بايوس کوچک مخصوصبه خود دارند که حافظه و پردازنده روي کارت گراٿيکي را آماده کار مي کند. در غيراين صورت معمولا در يک تراشه جداگانه روي مادربرد ، اطلاعات مربوط به راه اندازکارت گرافيکي قرار دارد که بايوس اطلاعات موجود در آن را بارگذاري مي کند. در قدمبعدي بايوس چک مي کند که آيا شروع کار رايانه ناشي از روشن شدن رايانه است که بهاصطلاح به آن Cold boot گويند و يا ناشي از راه اندازي مجدد رايانه است. در صورتتشخيص راه اندازي مجدد، بايوس از بقيه تست هاي اوليه صرف نظر مي کند. در غير اينصورت بايوس از صحت سلامت RAM با انجام تست خواندن و نوشتن در هر نشاني حافظهاطمينان حاصل مي کند. سپس درگاههاي PS/2 يا USB را براي وجود صفحه کليد يا ماوس چکمي کند. سپس گذرگاه هاي PCI را جستجو مي کند و در صورت ياٿتن اين گذرگاه ها کارتهاينصب شده بر روي آنها را بررسي مي کند. در صورتي که بايوس در اين روالها با خطاييمواجه شود، با يک سري بوق يا نمايش پيغام ، کاربر را از وجود خطا آگاه مي کند. خطاهاي يافت شده در اين بخش ، تقريبا هميشه سخت افزاري هستند. البته هميشه اينخطاها ناشي از خرابي نيست و گاهي ناشي از اتصال ناصحيح و گاهي از عدم وجود يک قطعهلازم الوجود مثل RAM يا کارت گرافيک حکايت دارد. گاهي نيز از يک ناسازگاري لحظه اياست که امکان دارد با يک راه اندازي مجدد، مشکل رفع شود. اما هميشه بايد خطاهاياعلام شده توسط بايوس را جدي گرٿت. بعد از اين مرحله بايوس به تقدم دستگاه هايذخيره سازي ، به منظور بوت کردن مي پردازد و در صورت عدم وجود يکي ، به سراغ ديگريمي رود. به طور کلي مفهوم بوت کردن به بارگذاري و اجراي سيستم عامل بازمي گردد. تعيين ترتيب دستگاه راه انداز و ديگر تنظيمات سيستم از طريق ورود به CMOS Setupامکانپذير است. البته تغيير ناشيانه اين تنظيمات موجب مي شود که دستگاه بهدرستي راه اندازي نشود. بايوس براي ذخيره سازي تغييرات تنظيمات ، از فناوري CMOS استٿاده مي کند. با اين فناوري ، يک باتري ليتيم کوچک ، توان کافي براي نگه داشتنتنظيمات شما را براي چند سال دارد. در صورت قطع اين منبع تغذيه کوچک يا تمام شدنعمر باتري تنظيمات شما از بين رفته و به حالت پيش ٿرض کارخانه باز مي گردد. با آمدندستگاه ها و استانداردهاي جديد ، گاهي بايوس ها نياز به به روزرساني پيدا مي کنند.

به روز رسانی بایوس

بايوس در نوعي حافظه فقط خواندني ذخيره شده است ، تغيير آن کمي سختتر از به روزرساني ديگر نرم افزارهاست. به همين منظور نياز به يک برنامه ارائه شدهتوسط شرکت سازنده نياز خواهيد داشت. بنابراين بايد تاريخ و نوع بايوس خود را هنگامراه اندازي سيستم بخوانيد و با مراجعه به سايت شرکت سازنده نرم افزار مربوطه را درصورت وجود دريافت کنيد و بعد از کپي کردن آن نرم افزار داخل فلاپي و راه اندازيسيستم توسط آن فلاپي ، عمل به روزرساني را انجام دهيد. براي انجام اين کار بايدخيلي مراقب باشيد و توجه کنيد که نرم افزار مورد استفاده شما دقيقا مربوط به نوعبايوس شما باشد و نه مدلهاي ديگر آن. در غير اين صورت ممکن است بايوس و در نتيجه آنسيستم شما از کار بيفتد و بلااستفاده شود.

آیا همه بایوسها یكسان هستند؟

خیر. چند شركت بایوس می‏سازند، در نتیجه‏، كُد بایوس از یك نگارش به نگارش دیگر تفاوت می‏كند. سازندگان اصلی بایوس به قرار زیرند:

 AMI http://www.ami.com

Phoenix Technologies   http://www.phoenix.com

 IBM   http://www.ibm.com

Intel  http://www.intel.com

بعضی از سازندگان بایوس خودشان سیستم كامل نیز می‏سازند، بعضی دیگر روی ساخت قطعاتی چون پردازنده‏ها و تخته‏مدارهای مادر كار می‏كنند.‏

چطور می‏توانم تشخیص بدهم كه كدام نگارش بایوس را دارم‏؟

اگر یك پی‏سی قدیمی‏، مانند كامپیوتری كه ویندوز ۹۸ یا ماقبل آن را اجرا می‏كند داشته باشید احتمالاً می‏توانید رشته معرف بایوس - یك رشته طولانی از اعداد و حروف - را در زمان بوت‏شدن سیستم بر روی صفحه نمایش راه‏اندازی ببینید.‏ با وجود این‏، بر روی سیستمهای جدیدتر، بایوس ممكن است طوری پیكربندی شده باشد كه یك بوت ساكت را هدایت كند، یعنی نتایج POST   Power On Self Test (خودآزمایی زمان روشن‏شدن كامپیوتر) را نخواهید دید. از این روی‏، لازم است برای دیدن نگارش بایوس خود به جایی دیگر سربزنید.‏

برای یافتن نگارش بایوس خود، System Information را امتحان كنید، كه بخشی از ویندوز و در منوی Start است‏. در ویندوز اكس‏پی‏، روی Start، All Programs، Accessories، System Tools، و System Information كلیك كنید. اطلاعات مورد نیاز شما تحت صفحه System Summary فهرست می‏شود.‏ ودر قسمت Find What   با تایپ عبارت bios می توانید از نوع بایوس خود آگاه شوید

 در نیمه سمت راست‏، در كنار BIOS Version/Date، سازنده‏، نگارش‏، و تاریخ ساخت بایوس خود را خواهید دید. البته‏، اینجا نمی‏توانید بایوس خود را دستیابی كنید، اما اطلاعاتی را كه باید بدانید به دست می‏دهد. در حقیقت‏، باید این داده‏ها را در یك صفحه كاغذ بنویسید و آن را در مكانی مطمئن حفظ كنید، به ویژه اگر قصد دارید بایوس فعلی خود را اصلاح كنید یا آن را ارتقا بدهید (بخش «چگونه بایوس خود را ارتقا بدهم‏» را ببینید).‏

یك راه دیگر مراجعه به دفترچه راهنمای تخته‏مدار مادر است‏. ممكن است هم اطلاعاتی درباره نگارش بایوس و هم روش دستیابی بایوس را در آن بیابید.‏

 سرانجام‏، می‏توانید به پایگاه وب سازنده كامپیوتر خود سربزنید، كه ممكن است نه‏تنها نوع بایوس را آشكار كند، بلكه روش ارتقای بایوس را به شما نشان دهد.‏

یك جستجوی ساده برای «BIOS versions» یا «accessing the BIOS» باید شما را به بخشهای درست پایگاه وب ببرد. می‏توانید جستجو را براساس مدل كامپیوتر خود محدود كنید.‏

به عنوان مثال‏، كاربران كامپیوتر ThinkPad، محصول آی‏بی‏ام می‏توانند به پایگاه وب آی‏بی‏ام كه به‏ویژه برای آنها اختصاص یافته سربزنند:

http://www.pc.ibm.com/us/ thinkpad/community.html

چگونه پسورد بایوس را برداریم

بسیاری از شماها هنگام روشن کردن کامپیوتر قبل از آنکه سیستم عامل خاصی بالا بیاید به سد محکمی با نام رمز عبور BIOS برخورد کرده اید. رمز عبوری که بر خلاف سایر رمز عبورها به هیچ وجه در هارد دیسک کامپیوتر ذخیره نمیشود. یا همین مشکل موقعی که می خواهید مشخصات Setup نامپیوتر را عوض کنید پیش میآید. این مقاله به معرفی چند روش برای حل این مشکل میپردازد. فرض ما بر این است که شما رمز عبور کامپیوتر خود را فراموش کرده اید و دنبال راه حل هستید و قصد اذیت کردن و دست بردن در کامپیوتر کسی را ندارید.

◄ روش اول: برای دزدی از یک مکان ساده ترین و اولین کار استفاده از شاه کلید است تا آبرومندانه و ترو تمیز وارد شوید و آخرین راه حل بالا رفتن از دیوار است. در این مورد هم اینچنین است ما برای مارک ها و مدلهای مختلف Bios رمزهای عبوری معرفی می کنیم که امیدواریم مشکل شما را حل کند و نیازی به بالا رفتن از دیوار نداشته باشید.

AWARD BIOS

AWARD SW, AWARD_SW, Award SW, AWARD PW, _award, awkward, J64, j256, j262, j332, j322, 01322222, 589589, 589721, 595595, 598598, HLT, SER, SKY_FOX, aLLy, aLLY, Condo, CONCAT, TTPTHA, aPAf, HLT, KDD, ZBAAACA, ZAAADA, ZJAAADC, djonet

AMI BIOS

AMI, A.M.I., AMI SW, AMI_SW, BIOS, PASSWORD, HEWITT RAND, Oder

رمزهای عبور زیر را بر هر نوع Bios میتوانید امتحان کنید

LKWPETER, lkwpeter, BIOSTAR, biostar, BIOSSTAR, biosstar, ALFAROME, Syxz, Wodj

توجه داشته باشید که هنگام وارد کردن رمزهای عبور حروف بزرگ را بصورت بزرگ و حروف کوچک را بصورت کوچک وارد کنید.

◄ روش دوم : یک روش نرم افزاری برای پاک کردن رمز عبور

اگر هنگامی که کامپیوتر روشن است بدان دسترسی دارید میتوانید از برخی نرم افزارهای موجود برای پاک کردن رمزعبور استفاده کنید ولی از آنجا که مکن است شما به این نرم افزار ها دسترسی نداشته باشید روش زیر را به شما معرفی میکنیم.

کامپیوتر را به حالت MS DOS برگردانید و دستور DEBUG را اجرا کنید

0 برای مدلهای مختلف BIOS عبارات زیر را وارد کنید

AMI/AWARD BIOS

O 70 17

O 71 17

Q

PHOENIX BIOS

O 70 FF

O 71 17

Q

GENERIC

Invalidates CMOS RAM.

O 70 2E

O 71 FF

Q

توجه کنید که حرف اول برابرحرف "“O است نه عدد صفر.

◄ روش سوم : روش سخت افزاری

اگر هنگامی که کامپیوتر روشن است به آن دسترسی ندارید یا رمز عبورهای قبلی کارساز نبود می توانید از روشهای سخت افزاری زیر استفاده کنید.

● استفاده از Jumper ها

بر روی تمام مادربردها یک Jumper است که از آن برای پاک کردن CMOS میتوانید استفاده کنید.کنار این jumper معمولا این عبارت دیده میشود Clr CMOS.

تنها کاری که شما میکنید این است که jumper را از پایه 1و2 درآورده و به پایه 3و4 نصب کنید و دوباره به حالت اول برگردانید. شما به همین سادگی میتوانید رمز عبور را پاک کنید.

● در آوردن باتری

میتوانید باتری دستگاهتان را که روی مادربرد است درآورده و دوباره جا بیاندازید در این حالت تمام اطلاعات CMOS به حالت پیش فرض برمیگردد. ولی توجه داشته باشید که جا انداختن باتری کمی مشکل است.

● عوض کردن آی سی ( Cheap CMOS )

اگر هیچ یک از روشهای الا جواب نداد میتوانید آی سی CMOS را با یک آی سی از همان نوع عوض کنید یا از نوع برنامه ریزی کنید اینکار ابزار مخصوصی دارد و شرکتهای تعمیر کامپیوتر برای شما اینکار را خواهند کرد .

توجه: برای پیدا کردن آی سی CMOS میتوانید به دفترچه مادربرد خود مراجعه کنید.

در این روشها علاوه بر اینکه رمز عبور را پاک میکنید سایر اطلاعات نیز به حالت اولیه برمیگرد ولی نگران نباشید مشکلی نیست و شما میتوانید دوباره مشخصات کامپیوتر خود را در Setup وارد کنید

منابع :

http://forum.persiantools.com/index.php

http://www.alifox.net