تحقیق درباره ‌ي بهداشت رواني

تعریف:

بهداشت رواني اصطلاحي است كه براي توصيف هر سطح شناختي و يا عاطفي به خوبي و يا همچنين به عدم وجود اختلال رواني در فرد نيز گفته مي‌شود.

از چشم‌اندازهاي روانشناسي مثبت يا كلي نگري بهداشت رواني ممكن است شامل لذت بردن از زندگي و فراهم آوردن تعادل ميان فعاليت‌هاي زندگي و تلاش‌هايي براي دستيابي به حالت متناسب رواني است.

سازمان بهداشت جهاني تعريف بهداشت رواني را اينطور تعريف مي‌كند: حالت خوب (متعادل) كه فرد متوجه توانايي‌هايش هست، مي‌تواند در مقابل استرس‌هاي نرمال روزانه واكنش درستي نشان دهد، مي‌تواند در كارش را مفيد و به درستي انجام دهد و همچنين مي‌تواند با اجتماع سازگار باشد.

همچنين قبلاً اظهار گشته بود كه تقريباً مي‌توان گفت هيچ  تعريف رسمي و دقيقي از اين اصطلاح (بهداشت روان) تاكنون ارائه نشده است. تفاوت‌هاي فرهنگي، ارزيابي‌هاي انتزاعي، تئوري‌هاي حرفه‌اي رقابيتي همه‌ي اينها بر چگونگي تعريف كردن از «بهداشت روان» تأثيرگذار است.

پيشينه:

* در اواسط قرن نوزدهم، ويليام سويتزر اولين كسي بود كه توانست از اصطلاح «بهداشت روان» تعريف قابل قبولي را ارائه كند، كه اين تعريف به اين صورت بود كه انجام كارهاي در حالت بهبود مثبت سلامت روان.

* ايساك راي، نيز يكي از سيزده محقق و كاشف سازمان بهداشت آمريكا است، وي پيش از اين بهداشت ذهني را به عنوان هنري كه ذهن را در برابر اثرپذيري‌ها و اغتشاشاتي كه ممكن است انرژي ، رشد و كيفيت انجام كار را در آن به عقب بيندازد معرفي مي‌كند.

*‌ در آغاز قرن بيستم، كليفورد بيرس كميته‌ي ملي بهداشت ذهن را تأسيس كرد و اولين كلينيك سلامت روان را در ايالات متحده امريكا تأسيس نمود.

تندرسي رواني

سلامت رواني مي‌تواند مي‌تواند به عنوان يك عامل تداومي باشد در جايي كه سلامت روان مي‌تواند ارزش هاي متفاوتي داشته باشد. تندرستي رواني به طور كلي به عنوان يك ويژگي مثبت در نظر گرفته مي‌شود، حتي اگر مشخصه‌هاي يك شرايط سلامت روان را نداشته باشد. اين تعريف از سلامت روان مفاهيمي مثل تندرستي احساسي (رفاه عاطفي)، توانايي داشتن يك زندگي پُربار و خلاقانه و انعطاف‌پذيري در مقابله با چالش‌هاي اجتناب‌ناپذير زندگي را در ذهن ما تداعي مي‌كند.  بسياري از سيستم‌هاي خوددرماني و كتاب‌هاي خودآموز روش هاي و فلسفه‌هايي از استراتژي‌ها و تكنيك ‌هايي كه مي‌تواند براي بهبود تندرستي روان و سلامت افراد مؤثر باشد را ارائه كرده‌اند.

روانشناسي مثبت گرا در مقوله‌ي سلامت روان روند افزايشي را دنبال مي‌كند.

يك مدل جامع از سلامت روان به طور كل شامل مفاهيم بر اساس انسان‌شناسي، آموزش، دين و مفاهيم اجتماعي است كه مثل همان چشم‌اندازهاي تئوريك از منظر شخصيتي، اجتماعي، كلينيكي، سلامتي و روانشناسي بهبود بررسي مي‌كند.

يكي از نمونه‌هاي سلامت توسط ميرز، سويني و ويتمر مطرح شده است. كه اين مدل شامل پنج آموزه‌ي زندگي است: ذات يا معنويت، كار و اوقات فراغت، دوستي، عشق و توجه به خود – و با 12 زير شاخه- احساس ارزش،‌ حس كنترل، باورهاي واقع‌بينانه، آگاهي‌هاي عاطفي و مقابله با آن‌ها، حل مشكلات و خلاقيت، حس شوخ‌طلبي، تغذيه، ورزش، مراقبت از جسم، مديريت استرس، هويت جنسي و هويت فرهنگي – تمام اين مسائل به عنوان ويژگي‌هاي فردي است كه مي‌توان وي را داراي سلامت روان يا تندرستي رواني دانست. مفاهيمي كه نام‌برده شده مفهومي از پاسخ‌ها و واكنش‌هاي ما در مقابل چرخه‌ي زندگي ماست به نحوي كه بتواند در بهبود سلامت روح و وان ما به ما كمك كند. ناگفته نماند كه بسياري از جمعيت ايالات متحده در مورد بهداشت روان و يا سلامت ذهني هيچ آموزشي نديده‌اند.

عدم اختلال روانی

بهداشت رواني همچنين مي‌تواند به عنوان فقدان شرط مهم بهداشت روان (به عنوان مثال تعريف شده در مطلبي از تشخيص بيماري‌ها را در كتابچه راهنماي تشخيصي و آماري) تعريف شود، و حاكي از سلامت روان است بيش از شرايطي كه فقط از يك اختلال رواني يا بيماري نشأت مي‌گيرد. بنابراين تأثير اجتماع، فرهنگ، شرايط جسمي، آموزش و غيره ، همه مي‌تواند بر سلامت روان يك فرد در جامعه تأثيرگذار باشد.

ملاحضات فرهنگي و مذهبي

سلامت روان هم از لحاظ اجتماعي ساخته مي‌شود و هم از همين منظر (اجتماعي) تعريف مي‌شود؛ به اين صورت كه: حرفه‌هاي مختلف، گروه‌ها، جوامع و فرهنگ ها مي‌تواند شيوه‌هاي بسيار متفاوتي از هم در درك مفهوم و توضيح دقيق آن ، دلايل و علائم آن داشته باشند. بنابراين بسياري از متخصصين هم تجربيات و پيش‌زمينه‌هاي ذهني مذهبي و فرهنگي متفاوتي در اين زمينه دارند كه ممكن است بر روش آنها در طول درمان تأثير گذار باشد.

تحقیق درباره پژوهش آزمايشي

پژوهش آزمايشي بيش از هر فن پژوهشي ديگري بر اصول رويكرد اثبات گرايي مبتني است. پژوهش گرهاي طبيعي و رشته هاي كاربردي مرتبط با آن ها از آزمايش استفاده مي كنند.

آزمايش هاي مبتني بر شعور متعارف، نسبت به آ‍زمايش هاي علمي از دقت و نظام يافتگي كمتري برخوردارند.

پژوهش آزمايشي در مقايسه با ساير فنون پژوهش اجتماعي، توان بيشتري براي آ‍زمون روابط علي دارد؛‌زيرا در چنين پژوهشي، سه شرط لازم براي احراز روابط علي (ترتيب زماني، وجود رابطه (پيوستگي) و حذف جايگزين هاي محتمل) به طور شفاف محقق مي شوند.

سؤال پژوهشي براي پژوهش آزمايشي

سؤال هاي مناسب براي استفاده از منطق پژوهش آزمايشي، با محدوديت هاي اخلاقي و كاربردي مداخله در امور انساني به منظور تحقق هدف هاي پژوهش در تقابل است.

پژوهش آزمايشي معمولاً براي موضوع هايي كه مقياس يا قلمرو محدودي دارند، بسيار مناسب است. اين نقطه قوت، آزمايش گرها را قادر مي سازد كه بتوانند با منابعي محدود ودر مدت زماني كوتاه، به تدوين و اجراي آزمايش هاي بسيار بپردازند.

پژوهش هاي آزمايشي، پژوهش گرها را تشويق مي كنند كه به مطالعه تأثير يك يا تعدادي از متغيرهاي علي بپردازند. مزيت تعيين روابط علي، در شرايطي كه پژوهش گر تلاش مي كند به صورت هم زمان به مطالعه متغيرهاي متعدد بپردازد، يك محدوديت تلقي مي شود.

عامل ديگر كه بر سؤال هاي پژوهشي متناسب با روش آ‍زمايشي تأثير مي گذارد، عرف است.

اغلب براي موضوع هاي شبيه به هم، مي توان هم از روش آزمايشي و هم غيرآزمايشي استفاده كرد.

توزيع تصادفي در پژوهش ازمایشی

توزيع تصادفي در معناي آماري يا رياضي تصادفي محسوب مي شود نه در معناي زبان روزمره. در زبان روزمره، تصادفي به معناي برنامه ريزي نشده و اتفاقي است. انتخاب تصادفي پژوهش گرها شرايطي فراهم مي سازد كه يك مورد خاص بتواند در يك گروه يا گروه ديگر دسته بندي شود. يك فرايند تصادفي،‌فرايندي است كه در آن همه موردها براي انتخاب شدن در يك گروه يا گروه ديگر، از شانس دقيقا مساوي برخوردارند.

توزيع تصادفي به معناي دسته بندي افراد مورد مطالعه به گروه ها در ابتداي پژوهش آ‍مايشي است كه با استفاده از فرآيند تصادفي انجام مي شود؛ بنابراين، آزمايشگر مي تواند با گروه ها به شيوه اي يكسان برخورد كند.

توزيع تصادفي يا تصادفي كردن، به دور از سوگيري است زيرا خواست پژوهش گر در تأييد يك فرضيه يا علايق شخصي آزمودني در فرايند انتخاب وارد نمي شوند. سوگيري نكردن به معناي آن نيست كه هر گاه توزيع تصادفي انجام شود، گروه هايي با ويژگي هاي يكسان انتخاب مي شوند. بلكه به معناي آن است كه از نظر علم رياضي، همواره احتمال انتخاب يك مورد وجود دارد و در بلند مدت گروه ها شبيه به هم خواهند شد.

زبان آزمايش ها

در پژوهش هاي آ‍زمايشي، از موردها يا افراد به عنوان آ‍زمودني استفاده مي شود و متغيرها در ارتباط با آنها سنجيده مي شوند.

آزمايش هاي داراي هفت جزء هستند. همه آ‍زمايش ها، تمامي اين اجزاء را ندارند. اما برخي از آن ها علاوه بر اين هفت جزء اجزاي ديگري هم دارند.

1- متغير مستقل يا دستكاري

2- متغير وابسته

3- پيش آزمون

4- پس آ‍زمون

5- گروه آزمايش

6- گروه كنترل يا شاهد

7- توزيع تصادفي

پژوهش گرها براي دستكاري مسير زيادي را مي پيمايند. در مواردي دستكاري كوچك است؛ در مواردي ديگر، اين دستكاري پيچيده تر است.

شرايط جسماني، رفتارهاي اجتماعي، نگرش ها، احساسات يا باورهاي آزمودني كه در واكنش به دستكاري، تغيير مي كنند. متغير وابسته يا نتايج پژوهش آزمايشي هستند. متغيرهاي وابسته را مي توان با استفاده از قلم و كاغذ، مشاهده، مصاحبه، يا پاسخ هاي روان شناختي (براي مثال علائم ضربان قلب يا ميزان تعرق) سنجيد.

پژوهش گر در طول آ‍زمايش كرارا متغير وابسته را بيش از يك بار اندازه گيري مي كند. پيش آزمون به معناي سنجش متغير وابسته پيش از اقدام به دستكاري است و پس آزمون به سنجش متغير وابسته پس از اقدام به دستكاري در جريان آزمايش گفته مي شود.

پژوهش گرهاي آزمايشي اغلب به منظور مقايسه، آزمودني ها را به دو يا چند گروه تقسيم مي كنند. يك آزمايش ساده داراي دو گروه است كه تنها يكي از آنها دستكاري مي شود و گروه آزمايش نام دارد. گروه ديگر كه دستكاري نمي شود گروه كنترل نام دارد. زماني كه متغير مستقل ارزش هاي مختلفي به خود بگيرد، از بيش از يك گروه آزمايش استفاده مي شود.

مراحل اجراي آزمايش   

1- كار را با يك فرضيه سر راست كه براي پژوهش آزمايشي مناسب باشد،‌آغاز كنيد.

2- درباره طرح آزمايشي مورد نظر براي آزمون فرضيه ها با توجه به محدوديت هاي عملي تصميم گيري كنيد.

3- درباره چگونگي شروع دستكاري يا خلق موقعيتي كه به تأثير متغير مستقل منجر شود، تصميم بگيريد.

4- سنجه دقيق و قابل اطميناني براي اندازه گيري متغير وابسته طراحي كنيد.

5- يك محيط آزمايشگاهي فراهم كنيد و به اجراي آزمايش مقدماتي بپردازيد.

6- آزمودني ها يا موردهاي مناسب را پيدا كنيد.

7- به طور تصادفي آزمودني ها را در گروه ها توزيع كنيد(وقتي كه در طرح پژوهشي مورد نظر، از توزيع تصادفي استفاده مي شود) و به آنان راهنمايي هاي دقيقي ارائه دهيد‍.

8- داده هايي براي سنجش پيش آ‍زمون متغير وابسته (اگر درطرح منتخب از پيش آز‍مون استفاده شده باشد) همه گروهها جمع آوري كنيد.

9- دستكاري را تنها در گروه آزمايش (يا در صورت وجود چندين گروه آزمايش به گروه هاي مرتبط) به كار بنديد و همه گروه ها را كنترل كنيد.

10- داده هايي براي سنجش پس آ‍زمون متغير وابسته جمع آوري كنيد.

11- هدف ها و دلايل انجام آزمايش را براي آزمودني ها شرح دهيد. از آنان سؤال كنيد كه فكر مي كنند چه چيزي دارد رخ مي دهد. بيان هدف ها و دلايل آزمايش براي آزمودني ها ضرورت دارد، زيرا از فريفتن آنان در مورد برخي از جنبه هاي آزمايش اجتناب مي شود.

12- داده هاي جمع آوري شده را مورد بررسي قرار دهيد و گروه هاي مختلف را با هم مقايسه كنيد. در هر كجا كه مناسب باشد، براي آ‍مون فرضيه ها از آمارها و نمودارها استفاده كنيد.

پژوهش گرهاي آ‍زمايشي گاهي اوقات براي كنترل شرايط آزيايشي به فريب متوسل مي شوند. پژوهش گر با متوسل شدن به فريب تلاش مي كنند ديده ها و شنيده هاي آزمودني و آنچه كه باور دارند دارد رخ مي دهد را كنترل كنند.

پژوهش گر ممكن است براي فريب واقعي، از دستكاري هاي نادرست و سنجه هاي غلطي براي متغير وابسته كند تا آ‍زمودني ها را از موضوع واقعي بي خبر نگاه دارد. استفاده از فريب در پژوهش هاي آزمايشي مسائل اخلاقي را در پي دارد.

انواع طرح هاي آزمايش

پژوهش گرها، اجزاي آزمايش (براي مثال پيش آ‍زمون، گروه هاي كنترل و مانند آن) را در چارچوب طرح آزمايشي باهم پيوند مي دهند. به دو دليل لازم است طرح هيا استاندارد آموخته شوند. اول آنكه در گزارش هاي پژوهش، پژوهش گرها به جاي توصيف طرح، تنها نام طرح استاندارد را روي آن مي گذارند. دوم، طرح استاندارد روش هاي متداول پيوند اجزاء طرح را نشان مي دهد.

فريب، زماني اتفاق مي افتد كه آزمايش گر درباره ماهيت واقعي آزمايش، به آزمودني ها دروغ مي گويد يا با كارهاي خود يا ايجاد شرايطي، پنداره نادرستي در آنان به وجود مي آورد.

طرح آزمايشي، به معناي برنامه ريزي و تنظيم اجزاء يك آزمايش است.

طرح آزماشي كلاسيك به طرح آزمايشي اي گفته مي شود كه در آن انتخاب به طور تصادفي انجام مي شود و از يك گروه كنترل، يك گروه آ‍زمايش و يك پيش آ‍زمون و يك پس آ‍زمون استفاده مي شود.

طرح هاي پيش آزمايشي: برخي طرح ها فاقد توزيع تصادفي و به عبارتي ميان بر هستند. چنين طرح هايي كه پيش آ‍زمايش ناميده مي شوند، در موقعيت هايي مورد استفاده قرار مي گيرند كه در آنها به كارگيري طرح هاي كلاسيك دشوار است.

طرح مطالعه موردي يك باره: چنين طرح هايي طرح هاي تك گروهي پس آزمون نيز ناميده مي شوند. اين طرح تنها داراي يك گروه، يك دستكاري و يك پس آزمون هستند. از آنجايي كه در اين گونه طرح ها صرفاً يك گروه وجود دارد. از توزيع تصادفي استفاده نمي شود.

طرح هاي تك گروهي با پيش آزمون و پس آزمون: اين طرح داراي يك گروه، يك پيش آ‍زمون، يك دستكاري و يك پس آزمون است و گروه كنترل و توزيع تصادفي ندارد.

طرح مقايسه گروههاي ايستا: اين نوع طرح، گروه هاي غير همسان با پس آزمون هم ناميده مي شود. اين طرح داراي دو گروه، يك آزمون و يك دستكاري است و توزيع تصادفي و پيش آ‍زمون ندارد. نقطه ضعف اين طرح آن است كه هر گونه تفاوت نتايج پس آ‍زمون در ميان گروه ها، به جاي آن كه به دستكاري مربوط باشد، مي تواند ناشي از تفاوت هاي گروه ها، پيش از اعمال آزمايش باشد.

طرح هاي شبه آزمايشي و خاص: چنين طرح هايي مانند طرح هاي كلاسيل، رابطه علي قطعي تري را نسبت به طرح هاي پيش آزمايشي نشان مي دهند. طرح هاي شبه آزمايشي به پژوهش گرها در آزمون روابط علي كه در آنها اجراي طرح كلاسيك دشوار يا نامناسب است، كمك مي كنند.

طرح آزمايشي دو گروه با پس آ‍زمون: اين طرح شبيه طرح مقايسه گره هاي ايستا است با اين تفاوت كه گروه ها به صورت تصادفي انتخاب مي شوند. اين طرح، همه اجزاء طرح كلاسيك به جز پيش آزمون را دارد. توزيع تصادفي احتمال وجود تفاوت ميان گروه ها پيش از دستكاري را كاهش مي دهد، اما پژوهش گر بدون استفاده از پيش آز‍مون، نمي تواند مطمئن شود كه گروه ها با هم يكسان هستند يا نه.

سري هاي زماني فاصله دار: در طرح هاي سري زماني فاصله دار،‌پژوهش گر از يك گروه استفاده مي كند و پيش و پس از دستكاري، پيش آ‍زمون هاي متعددي را براي سنجيدن تأثير دستكاري به كار مي گيرد.

سري هاي زماني هم ارز:  طرح سري هاي زماني هم ارز نوع ديگري از طرح هاي تك گروهي است كه در طول يك دوره زماني انجام مي شود. در اين طرح به جاي يك بار دستكاري يك پيش آزمون، سپس يك دستكاري و يك پس آزمون، به همين ترتيب دستكاري و پس آزمون ادامه مي يابد.

طرح مربع لاتين: به نوعي از طرح آزمايشي گفته مي شود كه بررسي مي كند ترتيب يا توالي گونه هاي متعدد دستكاري آزمودني ها چه تأثيري بر آنها مي تواند داشته باشد.

طرح چهار گروهي سالمون: نوعي طرح آزمايشي است كه در آن آ‍زمودني ها به صورت تصادفي در دو گروه كنترل و دو گروه آزمايش توزيع مي شوند. تنها يك گروه آزمايش و يك گروه كنترل پيش آزمون دريافت مي كنند و سپس از هر چهار گروه پس آزمون گرفته مي شود.

طرح عاملي: به نوعي طرح آزمايشي گفته مي شود كه اثر متغيرهاي مستقل متعدد را به طور همزمان در نظر مي گيرد.

اثر تعاملي: به معناي تأثير هم زمان دو متغير مستقل در تركيب با هم بر يك متغير وابسته است. چنين اثري از اثر متغيرهاي مستقل به صورت مجزا بيشتر است.

نشانه گذاري طرح

آزمايش ها مي توانند به روش هاي مختلفي طراحي شوند. نشانه گذاري طرح، نظامي كوتاه براي نمادپردازي اجزاء طرح آزمايشي است. اين نظام توصيفي پيچيده و به اندازه يك پارگراف از اجزاء آزمايش در قالب پنج تا شش نماد است كه در دو خط كنارهم قرار مي گيرند.

روايي دروني: به توانايي آ‍زمايش گرها در افزايش دقت منطقي تبيين علي گفته مي شود. اين امر با حذف تبيين هاي جايگزين بالقوه اي صورت مي گيرد كه در فرايند آزمايش (ارتباط ميان دستكاري و متغير وابسته) ممكن است پيش آيد.

تهديدهاي پيش روي روايي دروني

خطاي انتخاب.  اين تهديد زماني رخ مي دهد كه گروه هاي شركت كننده در پژوهش، مشابه هم نباشند.

رويداد: اين تهديد مربوط به زماني است كه رويدادي غيرمرتبط با دستكاري در طول آزمايش رخ مي دهد و بر متغير وابسته تأثير بگذارد.

رشد طبيعي: اين تهديدي  است در طول زمان به واسطه بعضي فرايندهاي زيست شناختي،‌ روان شناختي يا عاطفي جدا از دستكاري، در آزمودني ها تغييري ايجاد مي كند.

آزمون: گاهي اوقات، سنجه هاي پيش آ‍زمون خود بر آ‍زمايش تأثير مي گذارند. اين امر كه اثر آزمون ناميده مي شود، اعتبار دروني را تهديد مي كند؛ زيرا عاملي به جز دستكاري بر متغير وابسته تأثير گذارده است.

ابزار: اين تهديد با پايايي ثبات مربوط است و زماني اتفاق مي افتد كه ابزار يا سنجه اندازه گيري متغير وابسته در طول آزمايش تغيير كند.

افت در آ‍زمايش (ميرايي): افت در آزمايش يا ميرايي زماني اتفاق مي افتد كه همكاري آزمودني ها در آ‍زمايش قطع مي شود.

رگرسوين آماري: اين مشكل از دادن ارزش هاي حداقل و حداكثر توسط آزمودني ها و تمايل به خطاي تصادفي رخ مي دهد كه در نهايت نتايج گروه را به سوي ميانگين پيش مي برد. اين خطا مي تواند به دو شيوه رخ دهد.

در يك موقعيت غيرعادي بودن آزمودني ها به متغير وابسته (ارتكاب جرم) كه موجب مي شود كه در آغاز پاسخ آنان بيشتر به يك جهت تمايل پيدا كند.

موقعيت ديگر به مشكل ابزار اندازه گيري مرتبطا ست.

انتشار يا سرايت خبر دستكاري. نشر دستكاري به اين معناست كه آزمودني هاي متعلق به گروه هاي مختلف، با يكديگر ارتباط داشته و از دستكاري هايي كه در هر گروه انجام مي شود اطلاع پيدا كنند.

رفتار جبراني: برخي آزمايش ها بين گروه هاي مورد مطالعه تمايز قايل مي شوند؛‌به اين معنا كه به يكي از گروه ها امتيازي مي دهند كه به دو گروه ديگر داده نمي شود. اين نابرابري مي تواند فشاري براي كاهش تفاوت ها ايجاد كرده، منجر به رقابت غيردوستانه ميان گروه ها يا كاهش روحيه و افزايش بي ميلي شود. اين نوع رفتار مي تواند علاوه بر متغير مستقل، بر متغير وابسته نيز تأثير بگذارد.

انتظار آزمايش گر: اين واكنش و تهديد براي روايي دروني زماني رخ مي دهد كه آزمايش گر به طور غيرمستقيم، آزمودني ها را از فرضيه ها يا نتايج مطلوب آنها آگاه كند.

آزمايش بي خبري دو گانه: به نوعي از پژوهش آزمايشي گفته مي شود كه در آن آزمودني ها و همكاران پژوهش گر كه مستقيماً با آزمودني ها در ارتباطند، از ويژگي هاي آ‍زمايش اطلاعي ندارد.

روايي بيروني و آ‍زمايش هاي ميداني

واقع گرايي: به معناي تأثير دستكاري يا محيط آزمايش بر آزمودني است و زماني اتفاق مي افتد كه آ‍زمودني ها واقعا از آزمايش تأثير بپذيرند. در صورتي كه آ‍زمودني ها از دستكاري تأثير نپذيرند، واقع گرايي كم اثر مي شود.

واقع گرايي دنيوي: واقع گرايي دنيوي به طور مستقيم تأثير زيادي بر روايي بيروني مي گذارد. توانايي تعيمم آ‍زمايش ها به جهان واقعي. دو جنبه آزمايش را نمي توان تعميم داد. اولي تعميم از آ‍زمودني ها به ساير افراد است. جنبه ديگر تعميم دادن از يك دستكاري ساختگي به زندگي روزانه است.

واكنش پذيري: واكنش هاي آزمودني نسبت به آزمايش ممكن است با واكنش هاي آنان به زندگي واقعي متفاوت باشد؛ زيرا آنان مي دانند كه مورد آ‍زمايش قرار گرفته اند. اين امر واكنش پذيري ناميده مي شود. اثر هاثورن، نوع خاصي از واكنش پذيري است.

ويژگي هاي مورد انتظار: نوع ديگري از واكنش پذيري است. ممكن است افراد مورد مطالعه سرنخ هايي از فرضيه يا هدف آزمايش به دست آورند و رفتار خود را متناسب با آنچه كه فكر مي كنند از آنان انتظار مي رود.

اثر دستكاري دروغين: زماني اتفاق مي افتد كه آزمودني ها به جاي دستكاري واقعي، دستكاري دروغين دريافت كنند اما واكنش آنان نشان مي دهد كه گويي دستكاري واقعي دريافت كرده اند.

آزمايش آزمايشگاهي: به نوعي از پژوهش آزمايشي گفته مي شود كه در آن شرايطي ساختگي ايجاد مي شود به گونه اي كه آزمايش گر بر آن كنترل كامل داشته باشد.

آزمايش ميداني: نوعي پژوهش آزمايشي است كه در محيط طبيعي انجام مي شود.

محیط کشت PDA

محيط كشت دكستروز آگار (Dextrose Agar) که بیشتر چون با سیب زمینی ایجاد میشود به محیطpotato dexteose agar از جمله محيط كشت­هاي عمومي هستند كه در آزمايشگاه کشت بافت برای مشخص شدن میزان بیماری قارچی و باکتریایی از آن‌ها استفاده مي­شود. معمولاً براي تهيه محيط كشت سيب زميني دكستروز آگار 250گرم سيب‌زميني تازه پوست كنده را به چهار قسمت مي‌كنيم (البته قطعه­ها را نبايد خيلي كوچك‌ كنيم و نيز آن‌ها را بصورت اسلايسي نبايد تهيه كنيم زيرا نشاسته بيش از حد خارج مي‌شود و در روند كار اختلال ايجاد مي­كند و محيط كشت بايد بدون نشاسته‌ي كافي باشد). و در يك "ماهي تابه" مدت 20 دقيقه روي اجاق گاز مي­گذاريم تا كاملاً بجوشد. زماني كه كاملاً پخته شدند عصاره آن را به وسيله پارچه­اي مي‌گيرم بطوريكه زلال و پاك باشد و هيچ نشاسته­اي (Starch) در آن وارد نشود.. در زمان عصاره­گيري به هيچ وجه سيب زميني پخته را له نمي­كنيم تا محلول زلال باشد. در محلول به دست آمده 20 گرم دكستروز كه مثل شكر است اضافه مي كنيم و به آرامي بهم مي‌زنيم. سپس آن را با هیتر برقی گرم میکنیم تا كاملاً حل شود. بعد از اين 20 گرم آگار (Agar) به آن اضافه مي­كنيم (آگار يا آگار- آگار جهت سفت كردن محيط‌هاي كشت ميكروبي بكار مي‌رود. پس از بهم زدن آن را به مدت 2 دقيقه روي هیتر برقی و هم زدن بوسیله مگنت آگار كاملاً حل می شود. پس از آن جهت استریل کردن محیط آن را در اتوكلاو به مدت ۱۵ دقيقه در دماي C °121 و فشار يك و نيم كيلوگرم بر سانتي‌متر مربع استريل مي­كنيم. وقتي كه محيط كشت استريل شد تقريباً 45 درجه گرما دارد و به وسيله دست مي‌توانيم اين را حدس بزنيم.

این محیط برای تشخیص زمان و مقدار استریل کردن مواد گیاهی بکار میرود. پس از اینکه محیط و زمان مناسب بدست آمد و مشخص شد که چه مقدار و چه زمانی در وایتکس لازم است تا محیط و مواد گیاهی کاملا ضد عفونی شود. محیط های مختلف مثل MS یا ... را آماده و کشت بافت را انجام می دهیم.

محیط کشت MS

محیط کشت MS برای اولین بار برای کشت بافت گیاه تنباکو توسط موراشی و اسکوگ در سال 1962 ساخته و مورد استفاده قرار گرفت. این محیط کشت با وجود اینکه برای تنباکو طراحی شده است ولی در بسیاری از گیاهان دیگر نیز کاربرد فراوانی دارد.

مقدار مورداستفاده از محیط کشت در هر لیتر آب مقطر : 43/4 گرم

محیط کشت MS تقریباً برای تمامی مراحل کشت گیاهان یعنی کشت جنین، کشت بساک و تخمدان، کشت کالوس و باززابی از کالوس و تمامی کارهای تحقیقاتی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. البته برخی مواقع در فرمول آن تغییراتی ایجاد میشود تا بهترین نتیجه حاصل شود. ساخت این محیط کشت و محیط های کشت دیگر در خانه برای کشت بافت تفریحی و آزمایشی هزینه ی زیادی لازم دارد زیرا باید مواد مورد استفاده از کیفیت بالایی برخوردار باشند و وزن کردن موادی که به مقدار بسیار کم مواد استفاده قرار می گیرند به ترازوهای بسیار دقیق (با دقت هرازم گرم) نیاز دارد که گران قیمت هستند و برای اسفاده شرایط خاصی را باید فراهم کرد تا از گرد و خاک دور باشد و از تکان خوردن ترازو جلوگیری شود.

در صورت علاقه به انجام کشت بافت می توانید از بازار محیط کشت آماده MS را تهیه کنید یا از طریق اینترنت از خارج از کشور تهیه کنید که ارزانتر تمام میشود و می توانید بدون تغییر در فرمول آن گیاهانی مانند رُز، بگونیا و بنفشه آفریقایی و لیلیوم را سریع تر تکثیر کنید.

تقسیم بندی انواع شعر

انواع شعر

1.    شعر آهنگي: اولين شعر بوجود آمده كه از قيد قافيه آزاد بوده و سپس پاي نكوداشت قوانين ادبي بوجود مي آيد. يعني در آن فقط رعايت آهنگ ميشده.

 كتاب هاي آهنگي: اوستا، ايلياد و اوديسه هومر، زبور حضرت داود

 اشعار هجايي. اولين شعر هجايي: گاتاهاي زرتشت. يسنا(يكي از بخش هاي اوستا) 

*گات ياگاث: به معناي سرود

*يسنا: به معناي سرودهاي آفرين انگيز      يسن: همان جشن امروزي است

3- شعر عروضي: (از قرن 3 هجري به بعد) شعر از خانه همجايي خارج شد و در جائه عروضي قرار گرفت و شعرا براي هر شعر وزن ايجاد كردند.

-سنجش وزن شعر: عروض: ف. ع. ل  (استفاده از قافيه )

و هجاها در مقابل هم قرار گرفتند : هجاي بلند در برابر هجاي بلند

-شعر حاوي تفكرات شاعرانه و تخيل و ... اما نظم حاوي اينگونه حالات نيست.

-تصحيح شاهنامه : محمدعلي فروغي، محمد امين رياحي

تقسيم بندي موضوعي شعر:

1)    اشعار روايتي يا روايي: شاعر اوضاع و احوال جامعه را آن گونه كه هست از زبان خود يادگيري روايت ميكند.

مهمترين كتاب روايي:شاهنامه فردوسي و اسكندرنامه نظامي گنجوي)

2)    اشعار قصصي: گاهي شاعر براي تعليم موضوعي شعري ميسرايد كه به آن شعر تعليمي گفته ميشود و گاه براي اينكه مطلب تعليمي او درست براي خواننده تفهيم بشود قصه اي ابداع ميكند. (بهترين كتاب هاي قصصي: بوستان سعدي،هفت پيكر و مخزن الاسرار نظامي)

3)    اشعار غنايي : - اشعار تغزلي ( براي برانگيختن شوروشوق و احساس آدمي سروده ميشود) مثل ديوان حافظ و ديوان سلمان ساوجي

-اشعار اخلاقي (اشعاري است كه انسان را آنگونه كه بايد باشد تعليم ميدهد)

بهترين كتاب اخلاقي گلستان سعدي است.

4)    اشعار وصفي و تمثيلي: كه شاعر مانند صورتگري توانا اوضاع جامعه و مردم و بزرگان جامعه يا افراد معمولي را در قالب تمثيل مورد مطالعه قرار ميدهد (بهترين كتاب: مثنوي مولوي)

تمثيل يعني مثالگونه مطرح كردن

فرهنگ لغت هاي فارسي بر اساس استثني مرتب شده اند ولي فرهنگ لغت هاي انگليسي بر اساس الفبا مرتب شده اند.

شعر در دوره ساسانيان

1.    اولين اشعاري كه وجود داشته : خسرواني (همايي بوده و در مدح پادشاهان سروده ميشده)

2.    دومين اشعار: چكامه يا چامه Cakame اشعاري بوده هجايي در 12 هجا براي شرح دلاوري ها و مناظرات ميسرودند. مانند درخت آسوريك (مناظره بره و درخت خرما) يا ترانگ يا ترانه (در دو يا سه بيت سروده ميشده براي جشن ها و دست افشاني و پاي كوبي بر وزن "تلا و تلالا")

درخت خرما سمبل نژار سامي(عرب) و بز سمبل نژاد آريايي است

3.    اشعار فهلوي ( اشعار 12 هجايي بوده كه در اوايل قرن 3 هجري به وزن عروضي نزديك شده و بر وزن مفاعيل مفاعيل مفاعيل)

فهلويات همان دوبيتي است (مانند دوبيتي هاي باباطاهر و بنداررازي)

انواع روشهای مراقبه یا مدیتیشن

مقدمه

امروزه در جهان روشها و اسلوب متعددی در انجام مراقبه یا مدیتیشن وجود دارد. هرچند در روش و شیوه‌هایی که استفاده می‌شود، تفاوت بین انواع مراقبه دیده می‌شود، ولی در واقع هدف نهایی آنها یک هدف مشترک است و منجر به این می‌شود که در یک نقطه مشترک با هم تلاقی کنند. از این رو توجه به تفاوت آنها در روش چندان اهمیتی ندارد و آنچه بایست مورد توجه قرار گیرد، وحدت باطنی آنهاست. فرد مراقبه کننده یکی از روشها را انتخاب می‌کند و با مهارت پیدا کردن در یکی از این روشها به راحتی می‌تواند شیوه‌های دیگر را نیز بکار بگیرد و از آنها استفاده کند.

اینکه فرد کدام روش را برگزیند و از کدام نوع مراقبه کار خود را شروع کند، هیچ قانون قطعی وجود ندارد. هر روشی که خود فرد شخصا احساس راحتی و اطمینان با آن می‌کند، همان بهترین نقطه شروع است. بعد از مدتی که بطور جدی در آن راه کار شد، می‌توان روشهای دیگر را نیز امتحان کرد. پس مهم نیست کدام روش را برمی‌گزینند، همه آنها در نهایت به یک جا می‌رسند. یکی از استادان عرفان می‌نویسد: « خداوند یکی را با فریاد برمی‌گزیند، دیگری را با آواز و سومی را با زمزمه. »

اما یک راه ساده وجود دارد که اطمینان حاصل کنید، روشی که انتخاب کرده‌اید، برای شما مناسب هست یا نه؟ برای اینکار به احساسات و حالات خود بعد از انجام تمرین توجه کنید (تاثیرات مراقبه). بطور طبیعی بعد از اتمام تمرین باید احساس سر حالی و نشاط بکنید. بعد از تمرین از خودتان بپرسید که حالا نسبت به قبل از انجام مدیتیشن چطورید؟ اگر کاری که می‌کنید، درست باشد و شیوه انتخابی مناسب شخص شما باشد، پاسخ شما سرحالی و نشاط شما را نشان خواهد داد. در غیر این صورت بهتر خواهد بود روشهای دیگر را نیز امتحان کنید.

روش ذهنی در مراقبه

این روش تمریناتی را شامل می‌شود که انسان بیشتر آنها را در مغزش انجام می‌دهد، یعنی بدون حرکات بدنی. البته استفاده از کلمه ذهنی برای این روش به این معنی نیست که اثری روی شرائط فیزیولوژیکی بدن ندارند، بلکه به این لحاظ اصطلاح ذهنی به آن اطلاق می‌شود که در انجام آنها بکار بردن اعضا و ماهیچه‌ها لازم نیست و فرد در حالی به انجام تمرین می‌پردازد که در یک حالت ثابت قرار گرفته است.

روش ذهنی خود شامل مراقبه‌های ساختاری و بی‌ساختار می‌شود.

مراقبه ساختاری

مدیتیشن ساختاری آنهایی هستند که با دقت و ظرافت مشخص و در زمان معلوم برای فعالیتهای درونی خاص انجام می‌گیرند. مدیتیشن لوتوس و شمارش تنفس از این دسته هستند.

مدیتیشن ساختاری خود به سه دسته بیرونی ، میانی و درونی تقسیم می‌شود. در نوع بیرونی تمرین با موضوعی بیرونی شروع می‌شود. روش تفکر یک مدیتیشن ساختاری بیرونی است. در این روش شی خاصی انتخاب می‌شود و در فاصله‌ای از چشمها قرار داده می‌شود، فرد باید تلاش کند نگاه خود را متمرکز بر شی نگه دارد و هر زمان که نگاهش منحرف شد، می‌تواند با جمله یا عبارتی مثل « خوب حالا برگرد به راهت »، دوباره نگاهش را روی شی متمرکز کند. نگاه نباید به یک نقطه خاص از شی متمرکز باشد، بلکه کل یک شی نگریسته می‌شود و به این طریق فرد ذهن خود را روی شی متمرکز نگاه می‌دارد.

روش مدیتیشن حباب یک نوع روش ساختاری درونی است. در این روش فرد خود را در حالتی تجسم می‌کند که ته یک دریاچه صاف نشسته است. می‌دانید که چگونه حبابهای بزرگ به آرامی از میان آب بالا می‌آیند. هر فکر ، احساس و درکی به صورت حبابی در نظر گرفته می‌شود که از فضای دید شما رد می‌شود و خارج می‌گردد. بعد به همین صورت ادامه می‌دهید. هیچکدام از حبابها تعقیب نمی‌شوند. فقط آن را نگاه می‌کنید و سپس همانطور که از فضای دید شما می‌گذرند، منتظر بعدی می‌شوید.

روش تراوا ، نیلوفر آبی هزار برگ ، ذکر یامانترا ، من کیستم ، سماع صوفیه ، آگاهی حسی و پناهگاه امن از جمله روشهای ساختاری مراقبه هستند.

شمارش تنفس :

تنفس خود را تا شماره چهار بشمارید و پس از آن دوباره شروع کنید. تمام سعی و تلاش شما باید متمرکز بر کاری باشد که انجام می‌دهید. فقط و فقط باید به این شمارش توجه کنید و هر بار که فکر دیگری در ذهن شما خطور کرد، تلاش کنید مجددا روی شمارش نفسهای خود تمرکز کنید. در این روش تعقیب طرز عمل و برنامه عمل بسیار مهم است و لازمه‌اش مراقبت و توجه واقعی است.

مراقبه بی‌ساختار

در روشهای بی‌ساختار ذهنی موضوع مشخصی انتخاب می‌شود و فرد تلاش می‌کند ذهن خود را معطوف به مسائل پیرامون این موضوع نگه دارد. موضوع انتخابی ممکن است یک کلمه باشد، یا یک عبارت یا یک سوال مشکل. هدف از این نوع روش آزاد کردن ذهن در یک زمینه مشخص است تا فرد بتواند در این زمینه رشد کند. هدفمندی و داشتن اراده در تمرکز روی موضوع آن را از افکار ساده و گیج کننده معمولی متمایز می‌سازد.

در مدیتیشن ساختاری ابتدا ذهن و اراده تقویت می‌شود و سپس به آرامی و تدریجا زندگی احساسی فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد، اما در مراقبه‌های بی‌ساختار مساله برعکس خواهد بود.

روش قلبی در مراقبه

در این روش بر نقش عشق و احساس تاکید می‌شود. مریدان این روش معتقدند هرچه انسان آزادتر ، بی‌دردسرتر و کامل‌تر باشد، بیشتر می‌تواند بر موانع رشدش که در اثر تعلیم و تربیت غلط و تجربیات اولیه‌اش بوجود آمده، غلبه کند و بیشتر می‌تواند بطور طبیعی دوست بدارد و بهتر با دیگران رابطه برقرار کند.

در برخی روشهایی که به عنوان روش قلبی طبقه بندی می‌شوند، روی عشق به دیگران تاکید می‌شود. در برخی روی عشق به خود و در برخی دیگر روی عشق به خداوند. در نهایت همه به یک جا می‌رسند که عشق به هر سه است.

روش بدنی در مراقبه

در این روش شخص می‌آموزد تا نسبت به بدنش و حرکات آن آگاهی یابد و با تمرین درجه این آگاهی را بالا ببرد تا آنجا که در زمان مدیتیشن این آگاهی تمام صحنه ذهن را پر می‌کند. شناخته شده‌ترین روشهای بدنی عبارتند از: هاتایوگا ، تای چی و سماع دراویش. روشهای گیندلر و الکساندر روشهایی هستند که در غرب برای آگاهیهای حسی بوجود آمده‌اند. در این روش عوامل مختلف بدنی با یکدیگر و مخصوصا با شخصیت هم آهنگی می‌یابد.

روش عملی در مراقبه

در این روش فرد می‌آموزد که چگونه در طول انجام یک کار یا فعالیت دنیا را درک و با آن ارتباط پیدا کند. از این راه در شرق استفاده بیشتری شده است و از مهارتها فعالیتهایی مثل تیراندازی ، تزئین گل ، گلیم بافی ، کاراته استفاده گردیده است.

شخص می‌آموزد که چگونه به صورت عارف در جریان زندگی حضور داشته باشد و فعالیتهای خود را انجام دهد و توجه خود را تنها معطوف به آن نگه دارد و متوجه هیچ محرک دیگری نباشد. منظور از این روش ، مهارت پیدا کردن در آن عمل خاص نیست، بلکه هدف اصلی رشد و توسعه شخصیت انسانی است.