تحقیق دانشجویی - 442

مي پسندم 1 نمي پسندم 0

اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 10 اسفند 1393 ساعت: 11:21 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره نصب ویندوز,انتخاب يك روش نصب,براي نصب نسخه PC لينوكس,

نويسنده:asemankafinet1

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

تحقیق درباره نرم افزار فارسی ساز

بازديد: 181

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

تحقیق درباره نرم افزار فارسی ساز

مقدمه

فارسي ساز به هر نرم افزار يا سخت افزار جانبي يا تعويض كننده محيط يك نرم افزار يا دستگاه ديگر كه امكان تايپ فارسي را براي كاربر فراهم كند فارسي ساز گفته مي شود.

تجهيزات اداري و كامپيوتري از ابتداي ورود به بازار ايران با بزرگترين اشكالي كه روبه رو هستند پشتيباني نكردن زبان فارسي در اين تجهيزات است و اين در حالي است كه اين تجهيزات به راحتي زبانهاي مشابه از جمله عربي را پشتيباني مي كنند البته اين مشكل در زمان قبل از انقلاب براي زبان فارسي وجود نداشت و اين اشكالات همه بعد از تحميلهاي اقتصادي ايران بوجود آمد. در ابتدا تصميم خاصي براي اصطلاح اين تجهيزات و امكان استفاده از حروف فارسي در نظر گرفته نشد و معمولاً بصورت لاتين كارها انجام مي شد ولي بعد از مدتي مشكلات ناشي از استفاده اين تجهيزات مشخص شد. مهمترين اين مشكلات نبود سواد لازم براي خواندن متون لاتين توسط مردم بود. مثلاً دستور كار يك دارو و يا يك وسيله برقي را در نظر بگيريد. چنانچه سازنده يك توصيه مهم را در مورد يك دارو در بروشور نوشته باشد و مصرف كننده در اثر بي اطلاعي از آن، دارو را غلط مصرف كند و يا حتي نتواند تاريخ مصرف آن را بخواند ممكن است خسارتهاي جيران ناپذيري به وي وارد شود. يا كاربري را در نظر بگيريد كه نمي تواند تلويزيوني را كه خريداري كرد روشن كند! مسئله بعدي كه تقريباَ لطمه بسيار زيادي به زبان فارسي وارد كرد جايگزين واژه هاي لاتين بخاطر استعمال زياد مي باشد.

در طي چند سال اخير (تقريباَ بعد از دهه 80 ميلادي) با بهبود اوضاع اقتصادي و پيشرفت سطح علمي كشور نياز به استفاده از زبان فارسي جدي گرفته شد و متخصصين و تكنسين هاي مختلف براي رفع اين مشكل شروع به كار كردند. در ابتدا اين فعاليتها بعلت هزينه بر بودن چندان مورد توجه قرار نگرفت و فقط در مواردي كه بدون وجود امكانات فارسي كار غيرممكن بود معادل سازي انجام شد. مثلاَ چاپگرهاي اداري كه حتماَ بايد فارسي چاپ مي كردند معادل سازي شدند. متأسفانه هنوز هم تقريباَ در صنعت اين مسئله چندان جدي تلقي نمي شود كه متن راهنما كالاها كاملاَ فارسي باشد به عنوان مثال اين موضوع را مي توانيد بر روي كنسروها و يا نوشيدني هاي مختلف ملاحظه كنيد اكثر تاريخهاي مصرف چاپ شده بصورت لاتين مي باشد و اين در حالي است كه دستگاههاي چاپ حرارتي مورد استفاده در اين صنايع براحتي مي توانند فارسي چاپ كنند.

فارسي سازها در كامپيوترهاي شخصي (PC) بيشتر مورد توجه و استفاده قرار گرفته اند شايد مهمترين دلايل آن استفاده از اين كامپيوترها در ادارات دولتي و افزايش روزافزون استفاده از آنها در منازل مي باشد. در ادامه تعدادي از فارسي سازهاي محيط هاي مختلف اين كامپيوترها را معرفي مي كنيم.

1- فارسي سازهاي محيط DOS

اين فارسي سازها پس از اجرا توسط كاربر در حافظه مقيم مي شوند. اصولاَ اين نوع برنامه ها از دو قسمت اصلي تشكيل شده اند. 1- تغيير دهنده محيط: اين قسمت با تغييير در RAM سيستم و در قسمتي كه كاراكترها ذخيره شده اند كاراكترهاي فارسي را به محيط اضافه مي كند كاراكترها در DOS به صورت يك ماتريس ذخيره مي شوند كه به راحتي قابل تغييرند.

2- قسمت كنترل: اين قسمت كه در حافظه مقيم مي شود منتظر يك رويداد خاص از طرف كاربر شده (مثلاً فشردن دو شيفت) و سپس شروع به كار مي كند. اين قسمت با گرفتن كاراكترهاي وارد شده توسط كاربر و تبديل آنها به معادل فارسي عمل مي كند مثلاَ چنانچه كاربركليد A را فشرده باشد اين برنامه آن را تبديل به كد حرف ش مي كند.

2- فارسي ساز ويندوز 3.x

ويندوز 3.x كه يك برنامه براي راحتي كار در سيستم عامل DOS طراحي شده بود بزودي مي توانست در بين كاربران مطرح شود و جايگاه خاصي را بدست آورد. اين نرم افزار از يك محيط گرافيكي قوي بهره مي برد كه با همين امكان محبوبيت زيادي بدست آورد. اين نرم افزار كه پايه و اساس نسخه هاي بعدي بود براي تغيير زبان از روشي استفاده مي كرد كه تقريباً همچنان دست نخورده باقي مانده است. در اين نرم افزار كاراكترها در تخته كاراكترهايي ذخيره مي شوند و كاربر براحتي مي تواند اين تخته كاراكترها را عوض كند و شكل دلخواه خود را بسازد.

3- ويندوز 95 و 98

اين دو نرم افزار خود به صورت سيستم عامل درآمده و بر مبناي ويندوز 3.x ساخته شده اند. در اين سيستم سعي بر اين بوده تا پشتيباني از تمام زبانهاي زنده دنيا بعمل آيد ولي اين مجموعه هنوز كامل نشده است.

4- ويندوز 2000 به بعد و XP

در اين نسخه ها تقريباً مجموعه كاملي جمع آوري شده و تقريباً همه زبان هاي زنده دنيا پشتيباني مي شوند. فارسي نيز به صورت يك كدپيج استاندارد درآمده و به راحتي قابل دسترسي است.

فصل اول:

چگونگي عملکرد نرم افزار

فعال کردن امکان تايپ فارسي در ويندوز 98 عربي

همانطور كه اشاره شد در اين نسخه سعي بر آن بوده كه از همه زبانهاي زنده پشتيباني شود ولي فارسي به صورت يك زبان استاندارد هنوز مطرح نشده بود و كدپيج استانداردي نداشته است ولي فايلهاي كدپيج فارسي كه بعدها به صورت استاندارد درآمد توسط مايكروسافت عرضه شده تا علاقمندان بتوانند از آن استفاده كنند.

كدپيج چيست؟ كدپيج جدولي است كه كد اسكي را گرفته و كاراكتر معادل آن را بر مي گرداند مثلاً كد 65 براي فعال كردن زبان فارسي در ويندوز 98 ابتدا بايد دو فايل اصلي اينكار را تهيه كرد براي تهيه اين دو فايل مي توانيد به بخش به روزرساني ويندوز 98 در سايت شركت مايكروسافت سري بزنيد.

اين دو فايل عبارتنداز KBDFa.DLI و L-intl.NLS البته فايل هايي با كارها مشابه ولي نامهاي مختلف نيز وجود دارند كه مي توانند مورد استفاده قرار گيرند. ابتدا بايد اين دو فايل در شاخه system 32 ويندوز كپي شوند تا قابل استفاده باشند. پس نوبت به تغيير رجيستري ويندوز مي باشد.

رجيستري: قسمتي از ويندوز است كه تمام تنظيمات ويندوز را در خود نگه مي دارد.

ابتدا در صورتي كه شاخه

Hkey – Local – Machine\system\current control set\control\key Board Layouts\00000429

وجود نداشت آن را ايجاد كرده و سپس دو مقدار متني (string) در آن ايجاد مي كنيم و مقدار آنها را به شكل زير مي نماييم.

Layut File = KBDFa.DLI

Layout text = Farsi

با اينكار Layout صفحه كليد مشخص مي شود.

Layout: عبارت از محل جايگزيني حروف مثلاَ حرف ل در كدام قسمت صفحه كليد باشد سپس در صورتي كه كليد زير موجود نباشد آن را ايجاد مي كنيم.

Hkey – Local – Machine\system\current control set\control\NLS\Local\00000429

و سپس كليد متني با مشخصات زير را ايجاد مي كنيم:

00000429 = Farsi

با اين تغيير مشخص مي كنيم كه كدپيج 429 متعلق به فارسي است.

در مورد آدرس زير نيز مانند بالا عمل مي كنيم.

Hkey – Local – Machine\system\current control set\control\NLS\Language Groups\

در اينجا نيز كليد از نوع متني است.

Farsi = 1

با اين كار مشخص مي كنيم كه فارسي يك زبان فعال مي باشد.

در آخرين مرحله استفاده از رجيستري كليد زير كه مربوط به كدپيج مي باشد را ثبت مي كنيم.

Hkey – Local – Machine\system\current control set\control\NLS\Language

اين كليد نيز از نوع متني است.

429 = L- intl.nls

تنظيم لوگوي ويندوز:

لوگوي ويندوز بايد يك فايل BMP از نوع 256 رنگ و در سايز باشد اين فايل را پس از تعقيب نام به Logo.sys در Root درايو بوت بايد كپي كرد. تا در زمان راه اندازي نمايش داده شود.

با اين كارهاي تقريباً امكان تايپ فارسي فراهم شده ولي نياز به يك برنامه مقيم در حافظه و راهنمايي كاربر مي باشد كه با توجه به نياز كاربر بايد تهيه و همراه نرم افزار اصلي توزيع شود.

قلم:‌

قلمها يا Fonts نمونه هايي از خطهاي مختلف هستند كه كاربر مي تواند با آنها اقدام به تايپ نمايد قلمهاي ويندوز بايد متناسب با كدپيج مربوطه طراحي شوند تا درست عمل كنند مسئله مهم ديگر تراز بودن قلم است كه مثلاً دو كاراكتر فضاي يكساني را اشغال كنند و در اصطلاح كاربر بتواند متن تراز و يكدستي را داشته باشد.

مراحل طراحي قلم:

1-انتخاب: در اين مرحله نوع خط انتخاب و نمونه هاي كاملي از آن تهيه مي شود اين نمونه هاي بايد صاف، يكدست و با اندازه يكسان باشند و بهتر است كه كاغذ آنها چندان شفاف نباشد.

2-ورود اطلاعات: در اين مرحله نمونه هايي جمع آوري شده وارد كامپيوتر مي شوند كه اين كار توسط اسكنر صورت مي گيرد.

3-تراز بندي: در اين مرحله تمامي كاركترهاي وارد شده با هم تراز شده و از نظر اندازه يكسان مي شوند.

4-تبديل به فايل فونت: اين كار توسط نرم افزارهاي ويژه اينكار انجام مي شود مثلاً font maker و يا font Edit و كاراكترها در خانه متناسب خود قرار گرفته وبر اساس كدپيج مرتب مي شوند.

توضيحاتي در مودر فارسي سازها:

در چند سال اخير خوشبختانه كارهاي بسيار خوبي در جهت تهيه و توزيع فارسي سازهاي مختلف صورت گرفته است در اينجا به اختصار به توضيح و مقايسه چند نوع مطرح مي پردازيم:

معايب و مزايا:

معايب و مزاياي يك فارسي ساز خوب بر اساس موارد زير مورد سنجش قرار مي گيرد:

1- تايپ روان فارسي 2- تعداد قلمها 3- كيفيت قلمها 4- هماهنگي با سيستم 5- محيطهاي كار 6- امكانات جانبي

7- پشتيباني

معرفي 2 فارسي ساز مطرح و مقايسه آنها:

پارسا 99: اين فارسي ساز که از معروفترين فارسي سازهاي ويندوز ميباشد در بين کاربردان عادي از فهرست خاصي برخوردار است.

1- پروين 99: اين فارسي ساز حرفه اي بعلت گران بودن در دسترس كاربران عادي نبوده ولي در ميان كاربران حرفه اي بسيار مطرح مي باشد.

توجه: مقايسه انجام شده توسط نويسنده صورت گرفته و از منبع ديگري ذكر نشده است.

پارسا 99:

معرفي اجمالي يك فارسي ساز همه منظوره بهمراه تقويم فارسي- امكان نامگذاري فايلها به صورت فارسي – قلمهاي نسبتاً خوب و سازگار با سيستم

مزايا:

1. يكي از مهمترين مزاياي پارسا 99 استفاده از كدپيج استاندارد مايكروسافت براي تايپ فارسي است لذا متون نوشته شده در اين فارسي ساز در تمام محيطهاي استاندارد قابل استفاده است.

2. تقويم فارسي: پارسا از يك تقويم فارسي كامل بهره مي برد كه به كاربر اجازه مي دهد از تاريخ هجري شمسي بصورت كاملاً فارسي استفاده كند.

3. نامگذاري فارسي فايلها: معدود فارسي ساز وجود دارد كه اين امكان را در نظر گرفته باشد اين كار با تغيير كدپيج 704 امكان پذير است.

4. قلمها: قلمهاي پارسا بسيار خوب تراز بندي شده و از نظر يكدست بودن نيز مشكلي ندارند.

5. مبدل پرونده: اين نرم افزار جانبي امكان تبديل فايلها مختلف به سيستم هاي ديگر را مي دهد لازم به ذكر است كه قبل از تدوين استاندارد مشخص براي اينكه كدپيج فارسي شركتهايي اقدام به تهيه كدپيج هايي مخصوص به خود كردند از جمله نرم افزار سينا و يا ايران سيستم. اين مبدل وظيفه تبديل اين سيستمها را به يكديگر دارد.

6. پشتيباني وب: تمامي صفحه هاي وب فارسي استاندارد به راحتي قابل مشاهده است.

معايب:

1- احتياج به ويندوز عربي: پارسا براي نصب به ويندوز عربي احتياج دادر.

2- كمبود تنوع قلمها:

در پارسا تقريباً قلمها شببيه بوده و قلم متناسب با هر سليقه وجود ندارد.

نداشتن امكان تايپ فارسي در نرم افزارهاي گرافيكي و مشابه:

پارسا با تمام قدرت متأسفانه داراي اين ضعف بزرگ است كه نمي توان در نرم افزار هاي گرافيكي به صورت مستقيم فارسي تايپ كرد البته براي رفع اين مشكل نرم افزار جانبي همراه آن عرضه شده ولي به هر حال امكان تايپ مستقيم وجود ندارد.

پروين 98:

اين فارسي ساز امكان تايپ فارسي در هر قسمت ويندوز را دارا مي باشد. در هر پنجره اي مي تواند قلم انتخاب كرده و فارسي تايپ كنيد در تمام نرم افزارها نيز اين امكان را به شما مي دهد پس از نصب بر روي پنجره هاي خود سه شكلك اضافه خواهيد ديد كه به شما امكان انتخاب قلم و تايپ فارسي را مي دهد.

مزايا

1- قابل نصب بر روي انواع ويندوز عربي و لاتين

2- امكان تايپ در همه محيطها از جمله گرافيكي، متني وغيره …

3- قلمهاي زيبا و متنوع متناسب با هر سليقه

2- چاپ بسيار با كيفيت عالي

3- مبدل پرونده شبيه به پارسا

معايب: تراز نبودن قلمها: متأسفانه قلمها در بيشتر اوقات تراز نبوده و كاربر احتياج به تراز به وسيله نرم افار مانند word دارد.

استاندارد نبودن: پروين از جمله فارسي سازهايي است كه از كدپيج خود استفاده مي كند و در محيطهاي استاندارد قابل استفاده نيست.

پشتيباني نكردن وب:

1- پروين 98 از صفحات وب پشتيباني نكرده و اصولاً تغييري در كدپيج ويندوز نمي دهد.

2- گراني نرم افزار

3- اشغال حافظه سيستم

مقايسه اصول كار: با توجه به بررسي دو فارسي ساز نتايج زير بدست آمد:

پارسا 99: كدپيج استاندارد داشته و در كدپيجهاي ويندوز بعمل مي آورد.

پروين 98: يم برنامه مقيم در حافظه داشته و به وسيله آن فارسي تايپ مي كند و اصولاً در كدپيجهاي ويندوز تغييري به وجود نمي آورد.

كاربردها:

پارسا 99 بعلت ارزان بودن و امكانات قابل قبول براي كاربر عادي براي كارهاي خانگي و اداري مناسب تر است و تقريباً مي توان آن را بهترين در نوع خود دانست.

پروين 98:‌يک مناسب براي كاربران حرفه اي كه نياز به تايپ و چاپ فارسي در محيطهاي مختلف دارند مانند مجلات و روزنامه ها.

فصل دوم

فارسي ساز صبا:

اين نرم افزار كه بيشتر براي آشنايي ارائه دهنده با استانداردها و نحوه اضافه كردن يك زبان به ويندوز تدوين شده و از نظر جرفه اي جايگاه خاصي ندارد فقط امكان تايپ فارس را فعال مي كند ولي بايد اين نكته را در نظر داشت كه اين پروژه از نظر كاري از ديگر پروژه ها متمايز است زيرا اولاً در اين مورد نه تنها منبع فارسي بلكه منبع لاتين نيز به سختي پيدا مي شود و ديگر اينكه جمع آوري اطلاعات به سختي امكان پذير بوده است و شايد اين كار نسبت به مدلهاي حرفه اي ضعف هاي زيادي داشت باشد ولي اين نكته حائز اهميت است كه اولاً اين پروژه توسط يك نفر دانشجو انجام شده و اين در حالي است كه پروژه هاي حرفه اي از يك تيم متخصص بهره مي برند و مسئله ديگر مسئله زمان پروژه است كه عملاً نزديك به چهار ماه زمان مفيد پروژه بود. كه براي جمع آوري اطلاعات هم كافي نبوده است در ترم مهر به علت حضور در كلاسها و امتحانات امكان جمع آوري اطلاعات ميسر نبوده است زيرا اولاً دروس امتحانات خود مشغله سازند و ديگر آنكه متأسفانه شهر طبس از نظر امكانات اطلاعاتي بسيار ضعيف مي باشد.

فارسي ساز صبا تحت ويژوال بيسيك،‌ طراحي و ساخته شده است اين برنامه از دو قسمت نصب و مقيم در حافظه تشكيل شده است.

قسمت نصب: اين قسمت با استفاده از نرم افزار install shield براي راحتي كار ساخته شده است. اين قسمت فايلهاي مورد نياز را براي فعال كردن فارسي كپي كرده و تغييرات رجيستري را نيز انجام مي دهد.

قسمت مقيم: اين قسمت همان منويي است كه كاربر پس از نصب در قسمت task Bar مشاهده مي كند و امكاناتي را در اختيار كاربر قرار مي دهد.

توضيح برنامه مقيم:

اين برنامه توسط فرماني از API 32 ويندوز به نام shell natify Icon در قسمت task Bar قرار گرفته است اين تابع مشخصات برنامه را در يك ركورد گرفته و آن را در task Bar قرار مي دهد. سپس توسط رويداد Mouse Down فرم اصلي برنامه كليك بر روي شكلك برنامه تشخيص داده شده و به آن پاسخ مناسب داده مي شود اين پاسخ كه نمايش منو است توسط دستور Me. popu Menu sub menu انجام مي شود در اين دستور sub menu نام زير منويي است كه نمايش داده مي شود. اين منور شامل گزينه هاي راهنما – درباره تغيير زبان – ويراستار – نمايش صفحه كليد و خروج مي باشد كه نحوه ساخت و مراحل اجرا هر يك را به اختصار توضيح مي دهيم:

معرفي منوي صبا

1- راهنما: پس از انتخاب اين گزينه كاربر يك صفحه HTML را مي بيند كه توضيحاتي در مورد نرم افزار در آن داده شده است اين كار به وسيله دستور shell “Explorer” & App.path & “\help. HTLM,” vbmaximized focus انجام مي شود در اين دستور “Explorer” جهت اجراي اينترنت اكسپلورر،APP.path جهت مشخص كردن آدرس اجراي برنامه،“\help.HTM” نام فايل وب vbmaximized focus براي اجراي صفحه در بزرگترين حالت و اين كه اين صفحه فوكاس بدست آورد.

2- درباره…

اين دستور توسط فرمFrm about اطلاعات را نمايش مي دهد اين اطلاعات ابتدا در برچسبهاي مربوطه وارد شده و پس از اجرا كاربر آنها را مشاهده مي كند.

3- تغيير زبان:

اين كار توسط تابعي ديگر از API 32 با نام Active key Board Layout انجام مي شود.

4- ويراستار:

اين گزينه فرم framain كه مربوط به ويراستار متن است را فعال كرده و نشان مي دهد. اين فرم خود شامل منوهاي فايل، ويرايش، نمايش، راهنما مي باشد كه هر يك را به اختصار توضيح مي دهيم.

منوي فايل: شامل گزينه هاي جديد – باز كردن – ذخيره – ذخيره در و خروج مي باشد. گزينه هاي جديد تابع Load New Doc را كه براي اجراي يك صفحه جديد است اجرا مي كند اين تابع يك فرم از نوع frm Document ايجاد مي كند و عنوان آن را سند شماره x قرار مي دهد كه x يك شماره بعد از آخرين صفحه مي باشد.

گزينه باز كردن: در اين قسمت با استفاده از شيء command dialog Box پنجره باز كردن نمايش داده شده و پس از انتخاب كاربر در فرم فعال باز مي شود.

ذخيره: اين تابع ابتدا تست مي كند كه اگر فرم جاري در فايل ذخيره نشده تابع Save as را اجرا كرده وگرنه در فايل مربوطه فرم جاري ذخيره كند.

ذخيره در: اين قسمت صفحه save as را نشان داده و پس از تكميل كاربر فرم جاري را ذخيره مي كند.

خروج: با فرمان unload me به اجراي برنامه خاتمه مي دهد.

منوي ويرايش: اين منو شامل برش، نسخه برداري و جانشيني ها مي باشد.

برش (cut): ابتدا با استفاده از دستور clib Board. Set text Active from.rtf text.selRtf قسمت انتخاب شده در فرم فعال را به حافظه موقت انتقال مي دهد و سپس توسط دستور

Active from.rtf text. Seltext = vbnull string

متن انتخاب شده را پاك مي كند.

نسخه برداري (copy): اين گزينه فقط شامل خط اول تابع برش مي باشد.

جانشين (paste): اين كار به وسيله فرمان Active from. Rtf text.selRtf = clip board.get text انجام مي شود.

منوي نمايش. اين منو شامل: جعبه ابزار نوار وضعيت آبشاري، عمودي، افقي، و نام پنجره هاي باز شده مي باشد.

جعبه ابزار: اين گزينه در خط اول برنامه مربوطه باعث مي شود و ضعيت چك كنار گزينه برعكس شود و سپس وضعيت جعبه ابزار را به وسيله دستور زير برابر مقدار چك قرار مي دهد.

Tbtool bar.visible = mnuview tool bar. checked

نوار وضعيت: اين گزينه نيز در خط اول مانند گزينه بالا عمل مي كنند و در خط وضعيت نوار وضعيت را برابر مقدار چك قرار مي دهد.

نمايشها توسط دستورات زير انجام مي شوند:

me. Arrange vbcascade آبشاري

Me. Arrange vbtile Horizontalعمودي

Me . Arrange vbtile verticalافقي

در منوي راهنما گزينه درباره با تنظيم كردن متون فرم frm Aboat آن را نمايش مي دهد.

نمايش صفحه كليد: اين كليد با دستور frm keyBoard . show فرم مربوطه را نمايش مي دهد.

خروج اين گزينه با دستور unload به كار برنامه خاتمه مي دهد.

پس از اين دستور روال from – unload اجرا شده كه در آن آيكون برنامه از task Bar حذف مي شود.

فصل سوم

با برنامه نويسي رويداد گرا

در بسياري از مواقع لازم است كه برنامه با كاربر در پاره اي موارد خاص عمل متقابل داشته باشد. كاربر ممكن است داده اي وارد كند، كه از روي منوها گزينش انجام دهد و كارهاي ديگري نيز داشته باشد. كاربر انواع گوناگون اطلاعات را به كمك صفحع كليد و ماوس به برنامه مي فرستد. برنامه بايد بتواند به شكلي مناسب اين فعاليت يا رويدادها را بيابد و به آنها پاسخ بدهد.

در شيوه هاي سنتي برنامه نويسي، برنامه نويس بايد هر رويدادي را به طور مشخص پيش بيني كند و براي آن برنامه مناسبي بنويسد. از فشار يك كليد گرفته تا تلنگر ماوس و جابجايي آن در صفحه نمايش، بايد از سوي برنامه شناسايي شود. پس مي بينيد كه ايجاد يك رابط هوشمند، كه توانايي شناسايي و آشكارسازي هر رويدادي را داشته باشد، بسيار دشوار خواهد بود.

با برنامه نويس رويدادگرا، توانايي كشف همة رويدادها را خواهيد داشت. اين توانايي از سوي مترجم زبان برنامه نويسي، يا API سيستم عامل فراهم مي شود و به هيچ تلاشي از سوي برنامه نويس نياز ندارد.

به عنوان مثال، اگر در يك برنامه كليد فرماني روي صفحه قرار داده باشيد، اين توانايي به صورت درونساخت وجود دارد كه فشار دادن كليد تشخيص داده مي شود. همچنين، استفاده از گزينه هاي منو و بسياري رويدادهاي ديگر نيز قابل آشكارسازي مي باشند. كار برنامه نويس بسيار ساده مي شود، چون ديگر نيازي به كد نويسي جهت آشكار سازي رويدادها نخواهد داشت. تنها كافي است برنامه نويس كد نويسي براي وظيفه‌ي پس از وقوع رويداد را انجام دهد و رويدادها را با كدهاي مناسب هماهنگ نمايد.

به اين نكتة مهم توجه داشته باشيد كه رويدادگرايي به زبان خاصي بستگي ندارد، بلكه به پياده سازي زبان بر مي گردد. براي مثال، Basic، رويدادگرا طراحي نشده است، اما Visual Basic و Delphi رويدادگرا طراحي شده اند. به طور كلي تمام زيانهاي برنامه نويسي كه تحت Windows كار مي كنند به صورت رويدادگرا طراحي شده اند يا توانايي هاي رويدادگراي API موجود در Windows را به كار مي برند.

1-1: نصب VB

پيش از آغاز عمليات نصب VB 5.0 مطئن شويد كه سيستم شما دست كم داراي مشخصات زير مي باشد:

- سيتم عامل Windows 95 يا نسخه هاي پس از آن.

- ريزپردازنده 80486 اينتل يا قوي تر.

- صفحه نمايش VGA يا نمايشگر با دقت و توانايي بيشتر.

- 16 مگابايت حافظه RAM

- 50 مگابايت فضاي خالي ديسك سخت

براي بدست آوردن بهترين كارآيي، سيستم با مشخصات زير را پيشنهاد مي كنيم:

- پردازشگري از رده Pentium

- 32 مگابايت حافظه RAM

با داشتن سيستمي كه مشخصات حداقل را دارد، تمامي جلوه هاي VB نمايانگر نمي شوند. هر چه كامپيوتر مورد استفاده داراي توانايي هاي بيشتري باشد، كارآيي بهتري از VB نز شاهد خواهيد بود.

براي انجام عليات نصب VB روي سيستم گام هاي زير برداريد:

1- CD حاوي برنامه را درون گرداننده قرار دهيد.

2- Windows Explorer را باز كنيد و در آن گرداننده CD-ROM را انتخاب كنيد.

3- فايل SETUP . EXE با دو بار تلنگر روي آن اجرا نماييد. با اين كار برنامه نصب VB آغاز مي گردد.

4- بر روي صفحه نمايش، تصوير شكل 1 را خواهيد ديد. به كمك ماوس Install Visual را انتخاب نماييد.

پس از پرده آغاز، صفحه مربوط به جعبه گفتگوي حق تأليف برنامه، نخستين پرده اي است كه مي بينيد روي Continue تلنگر بزنيد تا رهسپار گام بعدي شويد.

5- در جعبه گفتگوي Name، Organization، اطلاعات شخصي مربوط به خودتان را وارد نماييد و Continue را فشار دهيد و پس از اعلان اطلاعات وارد شده، آنها را تأييد نماييد.

6- شماره اختصاصي CD را در جعبه گفتگوي CD Key وارد كنيد. اين شماره را بايد از فروشنده بگيريد. اغلب مي توانيد آن را روي بسته بندي مربوط به نرم افزار نيز بيابيد.

7- پرده بعدي شماره محصول را نشان مي دهد و از شما براي ادامه كار تأييد مي خواهد. روي OK تلنگر بزنيد.

8- برنامه نصب يك جعبه گفتگو به شما نشان مي دهد كه فهرست محل نصب VB در آن نوشته شده است. اگر از نظر شما همين محل مناسب است، روي OK تلنگر بزنيد. در غير اين صورت براي تغيير فهرست نصب برنامه روي Change Folder تلنگر بزنيد. ناگفته نماند كه در هر پنجره با كليد Exit Setup مي توانيد برنامه نصب را ناتمام گذاشته، از آن خارج شويد.

9- در جعبه گفتگوي License Agreement روي كليد Agree تلنگر بزنيد.

10- روي كليد تصويري كه براي نصب Typical معرفي شده است تلنگر بزنيد.

12- در جعبه گفتگوي Chosse Program Group روي كليد Continue تلنگر بزنيد. برنامه نصب گرداننده اي را كه قرار است VB در آن جاي بگيرد، بررسي مي كند تا از وجود فضاي كافي اطمينان پيدا كند. اگر فضاي مناسب موجود باشد، فرآيند نصب آغاز مي شود. اگر فضاي كافي در محل نصب وجود نداشت باشد، فرآيند نصب لغو مي گردد.

11- پس از آنكه برنامة نصب تمام فايلهاي VB را نصب كرد، بايد كامپيوترتان را از نو راه اندازي كنيد. اين كار براي شناسايي و اعمال شرايطي كه برنامه نصب VB بوجود آورده است انجام مي گيرد.

اجراي Visual basic

پيش از اينكه بتوانيد نخستين برنامه كاربردي تان را ايجاد نماييد بايد VB را اجرا نماييد. براي اجراي آن مطابق زير عمل كنيد:

1-در ناحيه كارنما از محيط ميز كار Windows روي كليد Start تلنگر بزنيد تا فهرست گزينشي آن باز شود.

2-در فهرست گزينشي start گزينه program را انتخاب نماييد، سپس فهرست گزينشي ديگري باز مي شود كه در آن نام برنامه هاي گوناگوني را كه داريد ملاحظه مي كنيد. از ميان آنها Microsoft visual basic را انتخاب نماييد.

3- از فهرست نويسي بعدي Visiual Basic را برگزينيد.

نكته:

در طي مراحلي كه ذكر كرديم‏، فرض ما بر آن است كه شما برنامه را بر اساس پيش فرض هاي آن نصب كرده ايد. اگر چنين نيست، بايد در فهرست گزينشي Start گروه برنامه مربوط به VB را مطابق آنچه كه خودتان تعرفي كرده ايد بيابيد و سپس اقدام به اجراي برنامه نماييد.

ايجاد برنامه كاربردي

پس از اينكه Visual basic را اجرا كرديد جعبه گفتگوي New project آشكار مي گردد. اين جعبه گفتگو به شما اجازه انتخاب نوع پروژه اي كه قصد ايجاد آن را داريد مي دهد.

شناخت بخشهاي گوناگون IDE

محيط مجتمع توليد و توسعه برنامه يا همان IDE در Visual basic مجموعه اي از فهرستهاي گزينشي ابزار نماها و پنجره هايي است كه ميز كار برنامه نويسي شما را تشكيل مي دهد. هر بخش از IDE جلوه هاي ويژه اي دارد كه تاثير آن در عمليات برنامه نويسي آشكار مي شود. فهرست گزينشي اصلي به شما امكان دسترسي مستقيم به همه عمليات و مديريت برنامه را مي دهد. ابزار نما با كمك كليدهايش دسترسي به اعمالي را كه فهرست گزينشي بر عهده دارد بسيار ساده مي كند. فرم ها كه سنگ بناي برنامه هاي VB هستند، در يك پنجره فرم نمايان مي گردند از جعبه ابزار براي افزودن كنترلهايي به فرم پروژه استفاده مي كنيم. كاوشگر پروژه يا ‍project Explorer پروژه اي را كه مشغول كار بر روي آن هستيد به همراه بخش هاي گوناگون آن نمايش مي دهد. پنجره خاصيت ها محل يافتن و تنظيم فرم‏ ، كنترل يا روالهاي آنها مي باشد. و بالاخره پنجره استقرار فرم يا FORM layout براي تنظيم محل و نمايش فرم ها روي صفحه به كار مي رود.

نمايش IDE

دو شيوه براي نمايش IDE در Visual basic وجود دارد: نمايش به صورت “رابط چند گانه“ (يا MDI) و “رابط تكي“ (يا SDI). در شيوه رابط چند گانه تمام پنجره هاي مجزاي IDE به عنوان قسمتهايي از يك پنجره بزرگتر IDE نمايش داده مي شوند.

در شويه رابط تكي هر پنجره مجزاي مربوط به IDE بدون وابستگي به بقيه روي ميز كار windows قرار گرفته است. در اين حالت ديگر پنجره IDE در برگيرنده وجود ندارد. از نقطه نظر كارآيي و امكانات اين دو محيط هيچ تفاوتي با هم ندارند. اختلاف تنها در شيوه ظاهر شدن محيط است. كاربران نسخه هاي قديمي تر VB با شيوه SDI مانوس تر هستند براي تغيير شويه از MDI به SDI بر اساس روش صفحه بعد اقدام نماييد:

1- گزينه option را از عنوان tools در فهرست گزينشي اصلي انتخاب نماييد. جعبه گفتگو بند بند اين گزينه ظاهر مي شود.

2- روي بند Advanced در بالاي جعبه گفتگو option تلنگر بزنيد.

3- در جعبه بازرسيSDI Development Environment تلنگر بزنيد تا علامت تيك ظاهر گردد: سپس كليد ok را در پايين جعبه گفتگوي option را تلنگر بزنيد. تغيير محيط IDE از MDI به SDI در اجراي بعدي VB به آگاهي شما مي رسد.

4- روي OK تلنگر بزنيد، سپس از VB خارج شويد و دوباره آن را اجرا كنيد. با ورود به VB ‏، IDE را در وضعيت SDI خواهيد يافت. بازگشت به شيوه MDI با روش مشابهي صورت مي گيرد.

كنترل اندازه فرم

فرم ها يك اندازه براي تمام شرايط ندارند. براي اينكه فرم ها ظاهر زيبايي داشته باشند، بايد اندازه آنها را متناسب با كاربرد و تعداد كنترلهاي رويشان تنظيم كنيد.

سه شيوه براي تنظيم اندازه يك فرم در زمان طراحي وجود دارد. يك روش به صورت گرافيكي در پنجره فرم انجام مي شود. روش دوم با تغيير مقدار خاصيت Heigt و width در پنجره خاصيت ها انجام مي گيرد. روش آخر با كد نويسي انجام مي گردد.

تغيير اندازه فرم در پنجره فرم

تعيين اندازه فرم در پنجره فرم با استفاده از ماوس و به روش گرفتن و كشيدن لبه هاي فرم انجام مي شود. نقاط تغيير اندازه گه‌گاهي «گره هاي ويرايش» نيز ناميده مي شوند در شكل 9 ديده مي شوند. بايد بدانيد كه نقاط تغيير اندازه فرم هاي تنها زماني كه IDE در حالت MDI است ظاهر مي شود. ولي نقاط تغيير اندازه هر كنترلي كه انتخاب كنيد‏ ، بدن در نظر گرفتن حالت و پيكر بندي IDE ظاهر مي شوند.

روشي كه براي تغيير اندازه يك فرم به صورت گرافيكي در پنجره طراحي فرم مي آموزيد در يك محيط SDI با اندكي تغيير قابل استفاده مي باشد.

1- نشانگر ماوس را روي گره واقع در ميان ضلع سمت راست فرم ببريد. در اين وضع نشانگر شكل يك پيكان دو سر را پيدا مي كند.

2- با مشاهده تغيير شكل نشانگر ماوس، كليد چپ ماوس را فشار دهيد و در همين حال لبه فرم را به سمت چپ بكشيد. براي تغيير ارتفاع فرم در پنجره فرم به ترتيب زير عمل كنيد:

1-نشانگر را روي گره واقع در ميان ضلع پاييني فرم قرار دهيد. توجه كنيد كه در اين وضع شكل نشانگر به صورت يك پيكان عمودي دو سر در مي آيد.

2- با مشاهده تغيير شكل نشانگر ماوس كليد چپ ماوس را فشار دهيد و در همين حال لبه فرم را به سمت بالا بكشيد.

تغيير اندازه فرم با استفاده از پنجره خاصيت ها

پيش از اينكه به شرح چگونگي تغيير اندازه يك پنجره توسط پنجره خاصيت ها بپردازيم. شناخت چند اصطلاح لازم را به نظر مي رسد.

شي: در visual basic يك شي، عنصري از microsoft windows است.

خاصيت: خاصيت يك خصيصه مقدار پذير شي است.

اگر پيش از اين با سيستم عامل windows كار كرده باشيد بي ترديد با عناصر استاندارد windows آشنايي داريد. در جريان كار با windows كليدها را درايد كه با تلنگر زدن روي آنها اعمالي صورت مي گيرد‏ ، جعبه هاي متن كه داده ها را درون آنها وارد مي كنيد، و تعداد زيادي عناصر ديگر كه بخشي از سيستم عامل windows مي باشند. اين عناصر windows اشيا يا كنترل ناميده مي شوند.

در برنامه نويسي visual basic فرم تنها نام ديگري براي پنجره در windows است. هنگامي كه فرمي را در visual basic ايجاد مي كنيد در واقع يك پنجره ساخته ايد.

مي توانيد يك فرم را بر حسب « خصيصه ها» ي آن تشريح كنيد. و باز در VB خصيصه ها را نام «مشخصات » مي شناسيم.

در جدول زير تعدادي از خاصيت هاي مشترك ميان اشياي VB نظير button textbos و from را نشان داده ايم.

خاصيت	شرح
Name	نامي كه با آن به شي اشاره مي شود
Top	فاصله شي از بالاي صفحه يا فرم
Left	فاصله شي از سمت چپ صفحه يا فرم
Width	عرض شي
Height	ارتفاع شي

خاصيتهايي نظير length,width را مي توان به صورت عددي بيان كرد. مشاهده تاثير عدد بر خاصيت و شي ساده است. براي تغيير عرض يك فرم كافي است مقدار عددي خاصيت width را تغيير دهيد. براي تغيي طول يك فرم مقدار عددي خاصيت height فرم را تغيير دهيد.

كنترل هاي استاندارد

كنترلهاي استاندارد پركاربردترين كنترلها در برنامه نويسي VB مي باشند. برخي از آنها عناصر windows هستند كه سابقه آشنايي بيشتري با آنها داريد، كليد ها جعبه هاي متن برجسبها نوارهاي پيمايش، جعبه هاي بازرسي، كليدهاي انتخاب و نظاير اينها.

ساير كنترلها، كنترلهاي سطح سيستم هستند كه در كار با بانكهاي اطلاعاتي عمليات زماني و مديريت داده ها روي ديسك سخت از آنها استفاده مي شود. در تمام نسخه هاي VB اعم از standard,professional ,enterprise كنترلهاي استاندارد وجود دارد. كنترل هاي استاندارد را مي تان از جعبه ابزار بدست آورد. كه دودويي كنترل هاي استاندارد در فايلهاي DLL برنامه VB قرار دارند. وقتي كه كاربري برنامه VB شما را نصب مي كند‏ ، تمام كنترلهاي استاندارد وجود دارند. نيازي به همراه كردن فايلهاي بيشتر نيست و تنها فايلهاي مورد نياز براي اجراي برنامه كافي خواهند بود.

هنگامي كه يك برنامه VB مي نويسيد، مقدار زيادي از كد مورد استفاده در برنامه قرار ندارد. اين بخش از كد در مجموعه ديگري از فايلها به نام DLL هاي زمان اجراي VB هستند.

كنترلهاي استاندارد و بسياز از توابعي كه در برنامه هايتان به كار مي بريد در اين فايلهاي زمان اجراي VB قرار دارند.

نام كنترل	شرح
Picturebox	تصاوير گرافيكي را نمايش مي دهد همچنين به عنوان يك دربرگيرنده براي ساير كنترلها عمل مي كند.
Label	متن را نمايش مي دهد
Textbox	نمايش متن و نيز امكان ورود و ويرايش متن توسط كاربر را فراهم مي كند.
Frame	به عنوان يك دربرگيرنده براي ساير كنترلها از آن استفاده مي شود.
Command button	آغاز كار با فشار يك كليد را امكان پذير مي سازد
Checkbox	به كاربر امكان انخاب بلي/خير مي دهد
Optionbox	گروهي از كليدهاي انتخاب كه به كاربر فرصت گزينش يك گروه از عنوانها را مي دهد
Combo box	به كاربر اجازه انتخاب از يك فهرست آويزه اي يا ورود يك مقدار جديد را مي دهد.
List box	به كاربر امكان انتخاب از فهرست چرخشي را مي دهد.
Horizental scroll bar	نوار پيمايش افقي
Vertical scrool bar	نوار پيمايش عمودي
Timer	به برنامه امكان عمل در زماني معين به صورت زمينه اي را مي دهد.
Drive list box	به كاربر امكان انتخاب يك گرداننده را مي دهد
Directory list box	به كاربر امكان انتخاب يك فهرست يا پوشه را مي دهد.
File list box	به كاربر امكان انتخاب يك فايل را مي دهد.
Shape	يك شكل را روي فرم نمايش مي دهد.
Line	يك خط روي فرم نمايش مي دهد.
Image	تصاوير يا شكلهاي گرافيكي را نمايش مي دهد.
Data control	يك رابط ميان برنامه و بانك اطلاعاتي بوجود مي آورد
OLE container control	ميان يك برنامه و يك كاربر OLE ارتباط برقرار مي كند. به شما امكان پيوند زدن يا جادادن يك شي روي فرم تان را مي دهد.

كار با اطلاعات نسخه

پيش از اينكه بتوانيد برنامه تان را استقرار دهيد، بايد آن را براي توزيع مهيا كنيد. اين يعني كار با شي APP. APP شيي متفاوت با مجموعه اي از ويژگي هاي خاص خود است كه براي تشريح برنامه با كار گرفته مي شود. خاصيت هاي پركاربرد شي APP را در جدول زير مشاهده مي كند.

خاصيت	شرح	توضيح
Comments	يك رشته حاوي توضيحاتي در مورد برنامه بر مي گرداند	در زمان اجرا فقط خواندني است
Company Name	نام شركت يا تهيه كننده را بر مي گرداند	در زمان اجرا فقط خواندني است
EXEName	نام فايل EXE را بدون پسوند بر مي گرداند	فقط خواندني
File discription	رشته اي است كه فايل را تشريح مي كند.	در زمان اجرا فقط خواندني است
Helpfile	نام فايل راهنماي مرتبط با برنامه را تعيين مي كند.	در زمان اجرا خواندني و نوشتني است
Legalcopyright	رشته اطلاعات حق تاليف برنامه را بر ميگرداند.	در زمان اجرا فقط خواندني است
Major	شماره نسخه بزرگ را بر مي گرداند.	در زمان اجرا فقط خواندني است
Minor	شماره نسخه كوچك را بر مي گردند	در زمان اجرا فقط خواندني است
Path	فهرستي كه برنامه از آن آغاز مي شود بر مي گرداند.	در زمان اجرا فقط خواندني است
Prevlnstance	اگر يك نمونه از برنامه اجار شود مقداري را بر مي گرداند.	در زمان اجرا فقط خواندني است
Product name	نام محصول داده شده به برنامه را بر مي گرداند.	در زمان اجرا فقط خواندني است
Revison	شماره ويرايش برنامه را بر مي گرداند.	در زمان اجرا فقط خواندني است

خاصيتهاي پركاربرد شي APP

با استفاده از اين خاصيت ها مي توانيد اطلاعات مهمي در خصوص برنامه تان را به كسي كه آن را به كار خواهد برد‏، بدهيد اين خاصيت ها در جعبه گفتگوي بندبند project properties تنظيم مي شوند.

شكل زير بند Make از جعبه گفتگوي Project Properties را نمايش مي دهد.

بعلاوه مي توانيد با تلنگر راست روي فايل EXE ترجمه شده و انتخاب گزينه properties از فهرست گزينشي همراه مقداري براي خاصيت اطلاعات نسخه تنظيم كنيد.

كار با خاصيت هاي شي APP مهم است چرا كه با استفاده از همين خاصيت ها شما و كاربران برنامه تان مي توانيد نسبت به مديريت كامل برنامه اقدام نماييد. همچنين با استفاده از خاصيتهاي نسخه در شي APP مانند legalcopyright,legal trademark كاربر مي تواند مطمئن شود كه برنامه به واقع توسط شما تهيه شده است، بنابر اين جلوي تكثير غير مجاز آن گرفته مي شود.

پروژه APPProp.vbp برنامه اي است كه يك جعبه گفتگوي ساخته شده توسط كاربر را نشان مي دهد. روي جعبه چهار كليد وجود دارند كه با تلنگر روي هر كدام مقدارهاي مختلف خاصيت هاي نسخه ي شي APP را به نمايش مي گذارند.

استفاده از Menu editor

VB بسياري از برنامه نويسي هاي پيچيده مربوط به طراحي و ساخت فهرستهاي گزينشي را با فراهم آوردن يك ابزار قوي به صورت خودكار در مي آورد. اين ابزار Menu editor است. با اين ابزار فهرست گزينشي اصلي را در بالاي فرم ايجاد مي كنيم و به علاوه زير فهرستهاي گزينشي آويزه اي مربوط به آن را نيز مي سازيم يا فهرستهاي گزينشي باز شوند هاي را كه با تلنگر راست ماوس در اختيار كاربر قرار مي گيرند بوجود مي آوريم. براي ايجاد يك فهرست گزينشي ساده روش زير را دنبال كنيد:

1- يك پروژه جديد باز كنيد. براي پروژه يك نام بگذاريد و آن را با اين نام فايل جديد ذخيره كنيد. نام پيش فرض فرم را عوض كنيد و آن را با يك نام فايل جديد مانند frmMenu.fem ذخيره كنيد. نام فرم را هم مي توانيد frmMenu قرار دهيد.

2- حالا بايد Menu editor ذخيره كنيد. سه روش براي اين منظور وجود دارد: كليد Menu editor روي نوار ابزار استاندارد را تلنگر بزنيد، گزينه Menu editor از فهرست گزينشي TOOLS انتخاب كنيد يا CTRL+E را فشار دهيد.

3- در فيلد caption از جعبه گفتگوي Menu editorعبارت &file را بنويسيد

4- در فيلد Name عبارت mnufile را بنويسيد.

5- روي كليد next تلنگر بزنيد.

6- كليدي را كه روي آن نشانه پيكان راست قرار داد تلنگر بزنيد. اين كليد سطح جديد است.

7- در فيلد caption عبارت E&xit و در فيلد name عبارت itmexit را بنويسيد.

8- روي كليد ok در گوشه ي بالا سمت راست Menu editor را تلنگر بزنيد.

9- فهرست گزينشي كه ساختيد در فرم جا مي گيرد. عنوان exit در فهرست گزينشي file را كه ساختيد تلنگر بزنيد. پنجره كد براي روال رويداد itmexit_click( ) ظاهر مي شود.

مانند آنچه در شكل صفحه قبل نشان داده شده است.

10- گزاره end را در روال رويداد itmexit_click اضافه كنيد.

11-كليد F5 را بزنيد تا برنامه اجرا شود.

بسيار خوب، اين يك تمرين ساده است ولي اصول مربوط به كاربرد تكنيك استفاده از Menu editor در ايجاد فهرستهاي گزينشي را نمايش مي دهد. آنچه انجام داديد افزودن فهرست گزينشي file به فرم بود. اين فهرست گزينه اي با عنوان exit دارد كه به كاربر امكان خروج از برنامه با تلنگر زدن روي آ نرا مي دهد. پايان برنامه با نوشتن گزاره end در روال رويداد براي رويداد click عنوان exit انجام داديم.

افزودن گرافيك به فرم

براي اضافه كردن گرافيك به فرم ، مراحل زير را دنبال كنيد:

1-يك پروژه از نوع standard EXE باز كنيد. نام پروژه را simpleGrfx بگذاريد. نام فرم پيش فرض را نيز frmMain بگذاريد. خاصيت caption فرم را simple Graphics قرار دهيد.

2-با دو بار تلنگر روي نشانه ي picturebox در جعبه ابزار يك picture box به فرم اضافه نماييد. مي توانيد pictuer box را انتخاب كنيدو سپس آن را روي فرم بكشيد.

3- نام picture box را picmain بگذاريد.

4- يك كنترل image به فرم بيافزاييد. نام كنترل image را imgmain بگذاريد.

5-اندازه و مكان picturebox و كنترل image را به دلخواه روي فرم تنظيم كنيد. چيزي شبيه شكل زير.

6-picturebox را انتخاب نماييد. در پنجره خاصيت ها به خاصيت picture برويد. جعبه گفتگوي load picture را باز كنيد.

7-به فهرست windows برويد و bubbles.bmp را انتخاب كنيد. در جعبه گفتگوي load picture روي كليد open تلنگر بزنيد. تصوير bubble.bmp در picturebox ظاهر مي گردد.

نكته:bubble.bmp تصويري است كه با windows همراه است. اگر فايل اين تصوير را نداشتيد از يك فايل bmp ديگري استفاده كنيد.

8-خاصيت autosize مربوط به جعبه تصوير picmain را روي true تنظيم كنيد. اين كار ناحيه جعبه تصوير را تا اندازه تصوير bubble.bmp وسعت مي بخشد.

9-خاصيت picture كنترل image را با triangle.bmp تنظيم نماييد. براي اين منظور همان كارهايي را انجام دهيد كه در مورد خاصيت picture مربوط به picturebox انجام مي داديد. ولي براي تنظيم خاصيت autosize تلاشي نكنيد.

10- كد را ذخيره و اجرا نماييد.

همانطور كه ملاحظه مي كنيد افزودن يك تصوير به كمك picturebox يا image كار پيچيده اي نيست.

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 10 اسفند 1393 ساعت: 11:17 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره نرم افزار فارسی ساز,فارسي سازهاي محيط DOS,فارسي ساز ويندوز 3.x,چگونگي عملکرد نرم افزار فارسی ساز,

نويسنده:asemankafinet1

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

تحقیق درباره همه چيز در باره بايوس كامپيوترتان

بازديد: 167

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

تحقیق درباره همه چيز در باره بايوس كامپيوترتان

اغلب براي افراد مشکل است که تفاوت بين سخت افزار و نرم افزار را درک نمايند و اين به اين دليل است که اين دو موضوع در طراحي،ساخت وپياده سازي سيستم‌ها بسيار به هم وابسته‌اند . براي درک بهتر تفاوت بين آنها لازم است که ابتدا مفهوم BOIS را درک کنيد.

BOISتنها کلمه اي است که مي‌تواند تمام درايورهايي را که در يک سيستم به عنوان واسط سخت افزار سيستم و سيستم عامل کار مي‌کنند ، را شرح دهد.
BOISدر حقيقت نرم افزار را به سخت افزار متصل مي‌نمايد . قسمتي از بايوس بر روي چيپ ROM مادربرد و قسمتي ديگر بر روي چيپ کارتهاي وفق دهنده قرار دارد که FIRE WARE(يعني ميانه افزار يا سفت افزار)ناميده ميشود .

يک PC مي‌تواند شامل لايه‌هايي (بعضي نرم افزاري و بعضي سخت افزاري ) باشد که واسط بين يکديگرند. در اکثر اوقات شما مي‌توانيد يک کامپيوتر (PC) را به چهار لا يه تقسيم کنيد که هر کدام از لايه‌ها به زير مجموعه‌هايي کوچکتر تقسيم کنيم . در شکل 1-5 چهار لايه نمونه از يک PC را مشاهده مي‌کنيد . هدف از اين نوع طراحي اين است که سيستم عامل‌ها و نرم افزار‌هاي مختلف بر روي سخت افزار‌هاي مختلف اجرا شوند (حالت مستقل از سخت افزار ) . شکل 1-5 نشان مي‌دهد که چگونه دو ماشين متفاوت با سخت افزار‌هاي مختلف که از يک نسخه بايوس استفاده مي‌کنند ، مي‌توانند انواع نرم افزارها و سيستم عامل‌هاي مختلف را اجرا کنند . بدين طريق دو ماشين با دو پردازنده مختلف، رسانه‌هاي ذخيره سازي متفاوت و دو نوع واحد گرافيکي و غيره ... ، يک نرم افزار را اجرا کنند .

در معماري اين لايه‌ها برنامه‌هاي کاربردي با سيستم عامل از طريق API(Application Program Interface) ارتباط برقرار مي‌کنند .
API بر اساس سيستم عاملي که مورد استفاده قرار مي‌گيرد و مجموعه توابع و دستورالعملهايي که براي يک بسته نرم افزاري ارائه مي‌دهد ، متغير مي‌باشد . به طور مثال يک بسته نرم افزاري مي‌تواند از سيستم عامل براي ذخيره و بازيابي اطلاعات استفاده کند و خود نرم افزار مجبور نيست که اين کارها را انجام دهد.
نرم افزارها طوري طراحي شده‌اند که ما مي‌توانيم آنرا بر روي سيستمهاي ديگر نصب و اجرا نمائيم و اين به دليل مجزا شدن سخت افزار از نرم افزار است و نرم افزار از سيستم عامل براي دستيابي به سخت اقزار سيستم استفاده مي‌کند . سپس سيستم عامل از طريق واسط‌ها به لايه‌هاي بايوس دستيابي پيدا مي‌کند .بايوس شامل نرم افزارهاي گرداننده اي است که بين سخت افزار و سيستم عامل ارتباط برقرار مي‌کند . به خودي خود سيستم عامل هيچگاه نمي تواند مستقيما به سخت افزار دستيابي پيدا کند ، در عوض مجبور است از طريق برنامه‌هاي گرداننده اي که به اين کار تخصيص يافته‌اند عمل کند .
يکي از وظايف توليد کنندگان قطعات سخت افزاري آن است که گرداننده اي براي قطعات توليدي خود ارائه دهند ، و چون گرداننده‌ها بايد بين سخت افزار و نرم افزار عمل نمايند ، بايد گرداننده‌هاي هر سيستم عامل مجزا توليد شوند . بنابراين کارخانه سازنده قطعات بايد گرداننده‌هاي مختلفي ارائه دهد تا قطعه مورد نظر بتواند بر روي سيستم عاملهاي مزسوم کار کند .

چون لايه‌هاي بايوس همانند يک سيستم عامل به نظر مي‌رسند ، مهم نيست که با چه سخت افزاري کار مي‌کند ، و ما مي‌توانيم سيستم عاملها را بر روي هر کامپيوتري و با هر نوع مشخصات سخت افزاري نصب و استفاده نمائيم .
براي مثال شما مي‌توانيد Windows 98 را بر روي دو سيستم متفاوت با پردازنده ،هارد ديسک،و کارت گرافيکي و ... که متفاوت از يکديگرند نصب و اجرا کنيد، اما بر روي هر دو سيستم همان کارائي خود را داراست، و زيرا که گرداننده‌ها همان عملکرد پايه را انجام مي‌دهند و مهم نيست که بر روي چه سخت افزاري کار مي‌کنند .

معماري سخت افزار و نرم افزار بايوس
البته بايوس ، نرم افزاري است که شامل گرداننده‌هاي مختلفي است که که رابط بين سخت افزار و سيستم عامل هستند يعني بايوس نرم افزاري است که همه آن از روي ديسک بارگذاري نمي شود بلکه قسمتي از آن ، قبلا بر روي چيپهاي موجود در سيستم يا برروي کارتهاي وفق دهنده نصب شده اند.

بايوس در سيستم به سه صورت وجود دارد :
1-ROM BIOS نصب شده بر روي مادر برد.
2- بايوس نصب شده بر روي کارتهاي وفق دهنده (همانند کارت ويدئويي)
3- بارگذاري شده از ديسک(گرداننده‌ها)

چون بايوس مادربرد مقدمات لازم را براي گردادننده‌ها و نرم افزارها ي مورد نياز فراهم ميکند ،د اکثرا به صورت سخت افزاري که شامل يک چيپ ROM مي‌باشد موجود است.
سالهاي پيش هنگامي که سيستم عامل DOS بر روي سيستم اجرا ميشد خود به تنهائي کافي بود و گرداننده اي (Driver) مورد نياز نداشت . بايوس مادربرد به طور عادي شامل گرداننده‌هايي است که براي يک سيستم پايه همانند صفحه کليد، فلاپي درايو،‌هارد ديسک ، پورتهاي سزيال و موازي و غيره ... است.

به جاي اينکه براي دستکاههاي جديد لازم باشد که بايوس مادربرد را ارتقاء دهيد، يک نسخه از گرداننده آن را بر روي سيستم عامل خود نصب مي‌نمائيد تا سيستم عامل پيکربندي لازم را در هنگام بوت شدن سيستم را براي استفاده ار آن دستگاه انجام دهد ، براي مثال مي‌توانيم CD ROM،Scanner،Printer،گرداننده‌هاي PC CARD را نام برد.چون اين دستکاهها لازم نيستند که در هنگام راه اندازي سيستم فعال باشند ، سيستم ابتدا از‌هارد ديسک راه اندازي مي‌شود وسپس گرداننده‌هاي آنرا بار گذاري مي‌نمايد.
البته بعضي از دستگاهها لازم است که در طول راه اندازي سيستم عامل فعال باشند ، اما اين امر چگونه امکان پذير است مثلا قبل از آنکه گرداننده کارت ويدئويي از ROM BIOS و يا از روي‌هارد ديسک فراخواني شود شما چگونه مي‌توانيد اطلاعات را بر روي مانيتور ببينيد ..
يک جواب اين است که در ROM تمام گرداننده‌هاي کارت گرافيکي وحود داشته باشد اما اين کار غير ممکن نيست زيرا کارتهاي بسيار متنوعي وجو دارد که هر کدام گرداننهده مربوط به خود را داراست که اين خود باعث مي‌شود صدها نوع ROM مادربرد به وجود آيد که هر کدام مربوط به يک کارت گرافيکي مي‌باشد.
اما هنگامي که IBM،PC‌هاي اوليه خود را اختراع نمود راه حل بهتري ارائه داد . او ROM مادربرد را طوري طراحي کرد که شکاف (Slot)کارت گرافيکي را براي پيدا کردن ROM نصب شده روي کارت گرافيکي را جستجو کند .

و اگر ROMروي کارت را مي‌توانست پيدا مي‌کرد ، مرحله اوليه راه اندازي را قبل از اينکه سيستم عامل از روي ديسک فراخواني (Load) شود ،اجرا مي‌نمود. بدين وسيله از تعويض ROM قرار داده شده بر روي مادربرد براي استفاده و فعال کردن دستگاه مورد نظر،ممانعت مي‌کند.
کارتهاي مختلفي که تقريبا بر روي همه آنها ROM وجود دارد ، شامل موارد زير هستند :

کارتهاي ويدئويي که هميشه داراي BIOS مي‌باشند.

وفق دهنده‌هاي SCSI که امکان استفاده از دستگاههاي با اتصالات SCSI را فراهم مي‌آورد .

کارتهاي شبکه که امکان راه اندازي سيستم با استفاده از فايل سرور که معمولا Boot Rom يا IPL(Initial Program Load) ROM ناميده مي‌شوند، را فراهم مي‌آورد ..

استفاده از دستگاههاي IDE

بردهاي Y2K که براي کامل کردن CMOS RAM هستند .

BIOS و CMOS RAM
اکثر افراد BIOS رابا CMOS RAM اشتباه مي‌گيرند ، اين از آنجا سرچشمه مي‌گيرد که برنامه Setup براي پيکربندي BIOS و ذخيره آن در CMOS RAM مي‌شود استفاده مي‌شود.
در حقيقت BIOS و CMOS RAM دو چيز متفاوت از هم مي‌باشند. بايوس مادربرد در يک چيپ ROM به طور ثابت ذخيره شده است.
همچنين بر روي مادربرد يک چيپ است که RTC/NVRAM ناميده مي‌شود ، که زمان سيستم را نگهداري مي‌کند و يک حافظه فرار و ثابت است که اولين بار در چيپ MC146818 ساخت شرکت موتورلا استفاده شده است، و ظرفيت آن 64 بايت است که 10 بايت آن مربوط به توابع ساعت است ..
اگرچه اين چيپ غير فرار ناميده مي‌شود اما با قطع برق ، ساعت و تاريخ تنظيم شده در آن و داده‌هاي درون RAM پاک مي‌شود .
در حقيقت غير فرار ناميده مي‌شود چون با استفاده از تکنولوژي CMOS(Complementarry Metal-Oxide Semicondector) ساخته شده است ، در نتيجه با يک جريان بسيار کم که بوسيله باطري سيستم تامين مي‌گردد ، پايدار باقي مي‌ماند که اکثر مردم به اين چيپ ،CMOS RAM مي‌گويند .
هنگامي که وارد BIOS Setup مي‌شويد و پارامترهاي خود راتنظيم و ذخيره مي‌نماييد ، اين تنظيمات در ناحيه اي از چيپ RTC/NVRAM ذخيره مي‌شوند(که همچنين CMOS RAM نيز ناميده مي‌شود).
و در هر موقع که سيستم خود را راه اندازي مي‌کنيد پارامترها از CMOS RAM خوانده مي‌شوند و تعيين مي‌کنند که سيستم چگونه پيگربندي شده است.

BIOS مادربرد :
همه مادربردها شامل يک چيپ مخصوص هستند که بر روي آن نرم افزاري قرار دارد که BIOS يا ROM BIOS ناميده مي‌شود . اين چيپ ROM شامل برنامه‌هاي راه اندازي و گرداننده‌هايي است که که در هنگام راه اندازي سيستم مورد نياز است و يک واسطه به سخت افزار پايه سيستم است .
اغلب به CMOS RAM (حافظه پاک نشدني NVRAM(Non-Volatile نيز مي‌گويند ، چون با 1 ميلينيوم آمپر فعال مي‌شود و تا هنگامي که باطري ليتيوم فعال باشد ، داده‌ها باقي مي‌مانند.
BIOS مجموعه اي از برنامه‌هايي است که در يک يا چند چيپ ذخيره شده است ، که در طول راه اندازي سيستم اين مجموعه از برنامه‌ها قبل از هر برنامه اي حتي سيستم عامل بارگذاري مي‌شوند .
BIOS در اکثر سيستمهاي PC‌ها شامل چهار تابع است:
POST(Power Self OnTest): اين برنامه پردازنده، حافظه ،چيپستها ،وفق دهنده ويدوئويي ، ديسک کنترلر ،گرداننده‌هاي ديسکي ،صفحه کليد ،و مدارات ديگر را تست مي‌کند.
BIOS Setup: برنامه اي است که در طول اجراي برنامه POST بافشار دادن کليد خاصي فعال مي‌شود و به شما اجازه مي‌دهد مادربرد را پيکربندي کنيد و تنظيم پارامترهايي همانند ساعت و تاريخ و پسورد و ... را انجام دهيد. در سيستمهاي 286 و 386 برنامه Setup در ROM آنها وجود ندارد و لازم است که شما سيستم را توسط ديسک مخصوص Setup راه اندازي نمائيد.
بارگذارکننده يا لودر BootStrap :روالي است که سيستم ار براي پيدا کردن سکتور Boot جستجو مي‌کند .
BIOS: که مجموعه اي از گرداننده‌هايي است که واسط بين سخت افزار و سيستم عامل است.

سخت افزار ROM:
ROM نوعي از حافظه است که که داده‌ها را به طور دائم يا غير دائم نگهداري مي‌کند .به آن فقط خواندني مي‌گويند زيرا يک بار بر روي آن مي‌نويسند و بارها آنرا مي‌خوانند و اگر دوباره قابل نوشتن باشد بسيار دشوار است ..
ROM به حافظه غير فرار نيز معروف است ، زيرا هر داده اي که در آن ذخيره شود با قطع برق سيستم پاک نمي شود . توجه داشته باشيد که RAM و ROM تناقضي با يکديگر ندارند .
در حقيقت تکنولوژي ROM زير مجموعه اي از سيستم RAM مي‌باشد به طور خلاصه قسمتي از فضاي حافظه RAM به يک يا چند چيپ اشاره مي‌کنند.
به طور مثال هنگامي که کامپيوتر را روشن مي‌کنيم پردازنده به طور خودکار به آدرس FFFF0h پرش مي‌کند.که در اين آدرس دستوراتي است که به پردازنده مي‌گويند چه کاري انجام دهد .

اين محل 16 بايتي درست در انتهاي اولين مگابايت RAM و همچنين در پايان حافظه ROM قرار گرفته است.معمولا سيستم ROM از آدرس F0000h شروع ميشود که 64 کيلو بايت قبل از انتهاي اولين مگابايت مي‌باشد ، و معمولا چون اندازه ROM 64 کيلو بايت است 64 کيلو بايت آخر اولين مگابايت را اشغال مي‌کند و در آدرس FFF0h دستورات راه اندازي سيستم قرار دارد .

افراد بسياري تعجب مي‌کنند که يک PC با اجراي دستورات 16 بايت از حافظه ROM مي‌تواند راه اندازي شود ، اما اين طراحي کاملا حساب شده است.
اين طراحي بدين گونه است که در 16 بايت آخر ROM يک دستور JMP به اول ROM است و کنترل برنامه را به ابتداي ROM مي‌برد ، پس به اين طريق مي‌توانيم اندازه ROM را به هر قدر که بخواهيم افزايش دهيم . ROM BIOS اصلي که برروي مادربرد است شامل يک چيپ ROM است.چون قسمت اصلي BIOS در ROM است ، ما اغلب آنرا ROM BIOS مي‌ناميم .
کارت‌هاي وفق دهنده اي که در طول راه اندازي سيستم مورد نياز هستند داراي يک ROM بر روي بردشان مي‌باشند . که از اين کارتها مي‌توان کارت ويدئو ،اکثر Small Small Cmputer System Interface) SCSI(‌ها ، کارت کنترلر IDE توسعه يافته، برخي از کارتهاي شبکه (براي راه اندازي توسط Server) .

ROMهايي که بر روي کارتهاي وفق دهنده هستند توسط برنامه POST در طول راه اندازي سيستم اسکن و خوانده مي‌شوند. ROM مادربرد قسمت خاصي ازRAM (از آدرس C00000h-DFFFFh) را رزرو مي‌کند و سپس دوبايت از آدرس 55AAh را مي‌خواند که در آن آدرس شروع ROM قرار دارد .
سومين بايت اندازه ROM را در واحد 512 بايت(که Paragraphناميده مي‌شود) نشان مي‌دهد و چهارمين بايت شروع برنامه راه انداز ميباشد. يکبايت نيز به منظور تست کردن توسط ROM مادربرد استفاده مي‌شود.

ROMShadowing:
چيپهاي RAM طبيعتا در مقابل چيپهاي DRAMها کند مي‌باشند ، زيرا زمان دستيابي به ROM 150 نانوثانيه است، اما زمان دستيابي DRAM‌ها 50 نانوثانيه مي‌باشد .
به همين دليل در بسياري از سيستمها ROM‌ها به صورت پنهان (Shadowing) هستند، بدين معني که ROMها در ابتداي راه اندازي يسيتم در چيپهاي DRAM کپي مي‌شوند که اين باعث دسترسي و اجراي سريعتر عمليات مي‌شود .
زيربرنامه‌ها و روالهايي که به روالهاي پنهاني (Shoadowing Procedure) محتويات ROM را در RAM کپي مي‌کنند و آدرس آن را به عنوان ROM معرفي مي‌کنند و ROM واقعي ار غير فعال مي‌کنند ،که اين باعث مي‌شود که به نظر برسد که سيستم با سرعت 60 نانوثانيه کار مي‌کند.
استفاده از اين روش هنگامي مفيد است که از يک سيستم عامل 16 بيتي مانند ِDOS و يا WIN3.1 لستفاده مي‌کنيم ..و اگر از سيستم عامل 32 بيتي مانند WIN 98,WIN95,WIN NT استفاده مي‌کنيد ، اين روش تقريبا بي حاصل است زيرا اين سيستم عاملها هنگامي که بر روي سيستم اجرا مي‌شوند از کد 16 بيتي ROM استفاده نمي کنند.
اما در عوض از گرداننده‌هاي 32 بيتي که در طول راه اندازي سيستم عامل در حافظه RAM بارگذاري مي‌کنند ، استفاده مينمايند.
چهار نوع چيپ ROM وجود دارد :
* ROM
* PROM
*EPROM
EEPROM * که نيز Flash ROM نيز مي‌نامند.

PROM:
اين چيپها که از نوع ROM مي‌باشند در ابتداي ساخت خالي مي‌باشند و بايد با داده‌هايي که مي‌خواهيد برنامه ريزي کنيد. اين نوع حافظه‌ها در اواخر سال 1970 به وسيله شرکت Tenas Instruments ساخته شد ودر اندازه‌هاي مختلف 1 کيلو بايت تا 2 مگابايت و بيشتر هستند که شماره شناسايي آنها 27nnnn مي‌باشد كه عدد 27 شماره شناسايي چيپهاي PROM مي‌باشد و nnnn اندازه اين چيپ بر حسب بايت مي‌باشد.
اگر چه مي‌گوييم اين حافظه‌ها در ابتداي ساخت خالي هستند اما به طور تکنيکي داراي مقدار 1 مي‌باشند . بنابراين يک PROM خالي مي‌تواند برنامه ريزي شده باشد و ما مي‌توانيم بر روي آن بنويسيم . براي نوشتن به دستگاه مخصوص که ROMProgramer يا سوزاننده (Burner) نام دارد ، نياز داريم .
برخي اوقات شنيده ايد که به چيپ‌هاي ROM نيز Burning (يعني سوزان) مي‌گويند ، زيرا هر بيت باينري يک فيوز است که سالم بودن آن نشانگر يک و در غيراين صورت صفر مي‌باشد ..

بهتر است که بدانيد اکثر چيپ‌ها با 5 ولت جريان فعال مي‌شوند و هنگامي که ما برنامه اي را بر روي چيپ‌هاي PROM مي‌نويسيم يا اصطلاحا Program مي‌نمائيم جرياني بيشتر از 5 ولت که معمولا 12 ولت است اعمال مي‌کنيم که اين باعث سوختن فيوزهاي آدرسهايي مي‌شود که ما مي‌خواهيم . بايد توجه داشته باشيد که ما مي‌توانيم يک را صفر تبديل کنيم ولي برعکس آن ممکن نيست .
به اين چيپ‌ها OTP (One Time Programmable) نيز مي‌گويند در شکل 2-1 تصوير يک Programmer چند سوکته را مشاهده مي‌کنيد که به آن (Gang Programmer) يا برنامه ريز گروهي نيز مي‌گويند. و مي‌تواند چندين چيپ را در هر بار برنامه ريزي کند.

EPROM:
نيز يک نوع عمومي از PROM مي‌باشد که قابليت پاک شدن و دوباره برنامه ريزي را داراست . بر روي اين چيپها يک بلور کوارتز قرار دارد که مستقيما بر روي die قرار دارد. اين چيپها با شماره 27xxxx شناسايي مي‌شوند و به وسيله برنامه يا به طور فيزيکي مي‌توان آنها را پاک کرد.(شکل 5-3)
هدف از قرار دادن بلور کوارتز اين است که اشعه فرا بنفش به die برسد ، زيرا چيپ EPROM با تابش اشعه فرا بنفش پاک مي‌شود. اشعه فرا بنفش باعث ايجاد يک واکنش شيميايي مي‌شود که که فيوزها را پشت سر هم ذوب مي‌کند ، بنابراين تمام صفرها به يک تبديل مي‌شوند و چيپ به حالت اوليه خود باز مي‌گردد. براي اين کار بايد ، اشعه فرا بنفش را در طول موج 2537 انگستروم و با شدت يکنواخت 12000 uv/cm2 و در مدت 5 تا 15 دقيقه باشد.
يک دستگاه پاک کننده EPROM ، يک توليد کننده امواج فرا بنفش است که داراي يک فضاي بسته است که داراي يک کشو مي‌باشد و در بالاي کشو توليد کننده امواج فرا بنفش مي‌باشد و چيپها درون کشو قرار مي‌گيرند.

EPROM/Flash ROM :
يک نوع ديگر از چيپهاي ROM ، چيپهاي EPROM که Flash ROM نيز ناميده مي‌شوند و از خصوصيات مهم آنها اين است که قابل پاک شدن و برنامه ريزي توسط مدارهايي هستند که بر روي آنها نصب مي‌شوند و وسايل و ابزار خاصي نياز ندارند.
اين چيپ‌ها به وسيله شماره‌هاي 29xxxx و 28xxxx شناخته مي‌شوند . هم اکنون در مادربردهاي کامپيوتر از چيپهاي EEPROM استفاده ميشود. اين بدان معني است که BIOS مادربرد خود را مي‌توانيد به وسيله دريافت نسخه به روز درآمده از شرکت سازنده ، به روز رساني نمائيد.

توليد کننده‌هاي ROM BIOS:
تعداد بسياري از توليد کننده‌هاي امروزه اکثر مادربردها را پشتيباني مي‌کنند و چندين کمپاني در زمينه توليد محصولات ROM BIOS ، به طور تخصصي فعاليت دارند.
سه کمپاني بزرگ که در زمينه نرم افزار ROM BIOS فعاليت دارند عبارتند از :
Phonix SoftWare , American Magatrends ..Inc (AMI) , AwardSoftWare

به روز رساني BIOS :
سيستم عاملها تقريبا بر روي هر سيستم کامپيوتري با سخت افزارهاي مختلف سازگاري دارند و اين به دليل وجودBIOS است، چون اين BIOS است که با سخت افزار سيستم ارتباط برقرار مي‌کند.
اغلب در سيستمهاي قديمي براي بهره گيري از برخي دستگاههاي جديد همانند گرداننده‌هاي IDE ديسک سختو يا گرداننده‌هاي فلاپي‌هاي LS-120 و يا در سيستمهايي که استفاده از ديسک بيش از 8GB را پشتيباني نمي کنند ،بايد BIOS را به روز رساني نمود.

ليست زير مجموعه اي از دلايلي است که بايد BIOS را به روز رساني نمود:
*استفاده از فلاپي درايوهاي LS-120 که به سوپر درايو نيز معروفند.
* استفاده از‌هارد ديسک‌هاي بيش از 8GB
* استفاده از داريور‌هاردديسک Ultra DMA IDE
* استفاده از بوت کردن سيتم با درايو CD-ROM
* تصحيح خطاي سال 2000 و سال کبيسه
* تصحيح خطاهاي سازگاري با سخت افزار يا نرم افزار
* استفاده از پردازنده‌هاي جديد

اگر شما يک سخت افزار جديد نصب کرده ايد و حتي دستورات نصب را به درستي انجام داده ايد ، اما نمي توانيد با آن کار کنيد ، اين خطا ممکن است از BIOS باشد و لازم است آن را به روزرساني کنيد. اين موضوع به ويژه در سيستم عاملهاي جدبد صدق مي‌کند . بسياري از سيستم‌هاي قديمي نياز به روزرساني BIOS دارند تا به طور کامل از ويژگي‌هاي Plug-And-Play در ويندوزهاي 95 و98 و 2000 استفاده کنند.
اين مسائل از يک مادربرد به مادربرد ديگر متغير است ، اما ارزش آن را دارد که BIOS سيستم را به روزرساني کنيد براي بروزرساني BIOS يک مادربرد بايد چند نکته را بدانيد:
سازنده و مدل مادربرد
نسخه فعلي BIOS مادربرد
نوع CPU(مثلاPentium II , Pentiummmx )

نسخه برداري از تنظيمات فعلي CMOS:
بروزرساني نسخه BIOS ممولا تنظيمات فعلي SETUP را به هم مي‌ريزد ، بنابراين بهتر است آن نسخه برداري کنيد ، برخي برنامه‌ها مانند نورتون يوتيليتي مي‌توانند تنظيمات CMOS را ذخيره کنند ، اما اين نرم افزارها اکثرا در بازگرداندن تنظيمات SETUP ناموفق هستند. بهترين راه اين است مه خودتان از تنطيمات SETUP نسخه برداري کنيد و همچنين مي‌توانيد با اتصال چاپگر از تنظيمات SETUP يک کپي تهيه کنيد (با فشار دادن کليدهاي Shift+PRN SCR)
چيپهاي کنترلر صفحه کليد:
علاوه بر ROM اصلي سيستم ، در کامپيوترهاي 286 و پائينتر همچنين يک کنترلر صفحه کليد يا ROM صفحه کليد وجود دارد ، که ميکروپروسسور صفحه کليد در ROM صفحه کليد جاسازي شده است . اين ROM را اغلب مي‌توانيد در Super I/O يا در چيپ South Bridge در مادر بردهاي جديد پيداکنيد. کنترلر صفحه کليد در اصل يک ميکروکنترلر 8042 است که با آن يک ميکروپروسسور ، ROM ، RAM و پورتهاي I/O نيز ملحق کرده‌اند .در مادر بردهاي جديد چيپ 8042 در داخل چيپ Super I/O يا South Bridge تعبيه شده است بنابراين شما چيپ 8042 را نخواهيد ديد.
در بسياري از سيستم‌هاي قديمي ، يکي از پورتهايي که استفاده نشده است براي انتخاب سرعت ساعت CPU استفاده مي‌شود و اين در سيستم‌هاي قديمي هنگامي که سيستم عامل را به 95/98/2000 ارتقاء مي‌دهيد با کنترلر صفحه کليد مشکلاتي پيدا مي‌کند که بعدها اين مشکل نيز بر طرف شد.

به کار بردن Flash BIOS :
تقريبا تمام کامپيورترهاي از سال 1996 به بعد داراي يک Flash ROM براي ذخيره کردن BIOS هستند .. Flash ROM نوعي از EEPROM است که مي‌توانيد بر روي آن عمليات پاک کردن و برنامه نويسي را انجام دهيد . Flash ROM به کاربران اين امکان را مي‌دهد که نسخه به روزرساني شده BIOS خود را بدون برداشتن و جايگزيني چيپ جديد ، بر روي مادربرد خود نصب کنند. اما در بعضي سيستم‌ها ممکن است در حالت حفاظت شده قرار گرفته شده باشد و شما بايد قبل از بروز رساني حفاظت آن را غير فعال کنيد ، که معمولا براي اين کار يک جامپر يا يک سوئيچ بر روي مادربرد شده است . مقصود ازحفاظت بايوس اين است که بضي ويروسها ممکن است کد خودشان را بر روي BIOS کپي کنند. حتي بدون استفاده از قفل فيزيکي ، Flash ROM‌هاي مدرن داراي يک الگوريتم حفاظتي براي جلوگيري از تغييرات بدون مجوز هستند.
بايد توجه داشته بايد هنگامي که در حال بروزرساني BIOS هستيد ، کامپيوتر را خامش نکنيد و وقفه اي در کار سيستم رخ ندهد و گرنه BIOS سيستم خود را از دست خواهيد داد و اين بدين معني است که شما قادر به راه اندازي مجد دسيستم نخواهيد بود و يا حداقل به راحتي قادر به بازيابي BIOS سيستم نخواهيد بود . در مادربردهاي جديد يک برنامه مخصوص بازيابي BIOS وجود دارد که مربوط به قسمتي از Flash ROM است که نيز قابل پاک شدن مي‌باشد .

سيستم BIOS و پارتيشن IML :
شرکت‌هاي IBM و Compaq از يک روش شبيه به Flash ROM استفاده مي‌کنند که "بارگذاري ميکرو کد آغازين IML" نام دارد که در برخي سيستم‌هاي Pentium و 486 به کار برده شده است.
IML تکنيکي است که کد BIOS بر روي يک پارتيشن سيستمي و مخفي بر روي‌هارد ديسک نصب مي‌شود و هر گاه که سيستم روشن ميشود ، بارگذاري مي‌شود البته در اين سيستم‌ها هنوز BIOS اصلي وجود دارد ، اما تمام عمليات از BIOS ذخيره شده در‌هارد ديسک انجام ميشود.
اين تکنيک اجازه مي‌دهد تا يک BIOS توزيع شده بر روي‌هارد ديسک داشته باشيم . همراه با کد BIOS يک کپي کامل از SETUP و مشخصات و مراجع ديسک در اين پارتيشن ذخيره مي‌شود.
يکي از معايب اين سيستم اين است که بر روي‌هارد ديسک نصب شده و سيستم بدون تنظيمات ذخيره شده بر روي‌هارد ديسک کاملا راه اندازي نمي شود و شما نمي توانيد سيستم را به وسيله فلاپي ديسک راه اندازي کنيد.

آدرسهاي CMOS RAM مادربرد :
در سيستم‌هاي AT يک چيپ 146818 موتورلا به عنوان يک
RTC (Real-Time Clock) و
( (Complementary Metal-OxidSemicondector
CMOS RAM استفاده شده است .
اين يک چيپ مخصوص ساده است که داراي يک ساعت ديجيتالي ساده است که 10 بايت از آدرس حافظه براي ساعت و 54 بايت اضافي براي ذخيره هر چيزي که بخواهيد . IBM AT 5 بايت اضافي براي ذخيره پيکربندي سيستم استفاده مي‌کنند . اما در سيستمهاي جديد از اين چيپ موتورلا استفاده نشده است ، در عوض عمليات اين چيپ به چيپ Super I/O يا South Bridge ضميمه شده است يا از يک باتري مخصوص و يک NVRAM استفاده مي‌کنند .
توجه داشته باشيد که در سيستمهاي جديد بيشتر از 64 بايت CMOS RAM وجود دارد . در حقيقت بسياري از سيستم‌ها ممکن است 2 يا 4 کيلو بايت داشته باشند ، که اين حافظه اضافي براي ذخيره سازي جزئيات اطلاعات Plug-and-Play کارتهاي وفق دهنده و ديگر انتخابات سيستم مي‌باشد.
نرم افزارهاي پشتيباني و يوتيليتي‌ها در محدوده اطلاعات عمومي CMOS RAM هستند و از اين طريق مي‌توانند در ذخيره سازي و بازگرداندن پيکربندي سيستم موثر واقع شوند ، اما متاسفانه اين برنامه‌ها براي BIOS‌هاي خاص نوشته شده‌اند و فقط بر روي همان BIOS کار مي‌کنند.

مساله سال 2000 در BIOS :
اکثر افراد با مشکل سال 2000 درگير بودند ، به طور خلاصه منشا اين مشکل آن است که ساعت سيستم طوري طزاحي شده است که رقمهاي سال را به طور اتوماتيک به روز رساني کند و رقمهاي قرن به طور دستي بايد تغيير کنند..به اين معني که اگر سيستم در طول سال 1999 تا سال 2000 خاموش باشد تاريخ به سال 1900 باز مي‌گردد اما اين مشکل در سيستمهاي جديد رفع شده است .
هنگامي که سيستم عامل بارگذاري مي‌شود ، تاريخ و ساعت را از BIOS سيستم دريافت مي‌کند . به طور کلي يک نرم افزار مي‌تواند ساعت را از سيستم عامل يا BIOS و با از RTC دريافت کند.

Plug-and-Play BIOS :
عموما نصب و پيکر بندي دستگاهها بر روي يک PC کار مشکلي است ، در طول نصب کاربر با مساله جديدي روبه رو است،اين که بايد پورت I/O و کانال DMA را انتخاب کند . در گذشته کاربران مجبور بودند که جامپرها و سوئيج‌هاي برروي کارت را براي کنترل تنظيمات تغيير دهند ، که لازمه اين کار شناخت منابع استفاده شده بر روي سيستم است ، و سپس تنظيم کردن منابعي که با دستگاههاي موجود بر روي سيستم تضاد و ناسازگاري نداشته باشند.
تکنولوژي PnP براي جلوگيري از اين مشگلات و فراهم ساختن توانائيهايي براي کاربران در توسعه PC‌هاي آنان مي‌باشد ..با استفاده از اين تکنولوژي کاربران کارت مورد نظر را در سيستم جا مي‌زنند و سيستم به طور اتوماتيک بهترين پيکر بندي را انجام مي‌دهد .

PnP از سه جزء مهم تشکيل شده است :
Plug-and-Play BIOS
سيستم توسعه يافته پيکر بندي داده‌ها (ESCD)
سيستم عامل Plug-and-Play
بايوس PnP شروع به پيکر بندي کارت PnP در طول پردازش راه اندازي سيستم مي‌کند . اگر کارت قبلا نصب شده باشد بايوس اطلاعات را از ESCD مي‌خواند و کارت را مقدار دهي اوليه مي‌کند و سيستم را راه اندازي مي‌نمايد ..در طول نصب يک کارت PnP جديد ، بايوس براي تععين اينکه کدام منابع استفاده نشده‌اند و براي اضافه کردن کارت لازم هستند به ESCD مراجعه مي‌نمايد ..اگر بايوس بتواند منابع لازم را پيدا کند ، کارت را پيکر بندي مي‌کند و در غير اين صورت روالهاي Plug-and-Play در سيستم عامل کار پيکربندي را کامل مي‌کنند . در طول روال پيکر بندي رجيسترهاي Flash BIOS بر روي کارت و همچنين ESCD توسط داده‌هاي جديد پيکر بندي به روز رساني مي‌شوند

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 10 اسفند 1393 ساعت: 11:13 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره همه چيز در باره بايوس كامپيوترتان,معماري سخت افزار و نرم افزار بايوس,استفاده از دستگاههاي IDE,BIOS مادربرد,

نويسنده:asemankafinet1

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

تحقیق درباره مهمترين نقاط آسيب پذير ويندوز 1

بازديد: 205

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

تحقیق درباره مهمترين نقاط آسيب پذير ويندوز 1

سيستم عامل، يکي از عناصر چهار گانه در يک سيستم کامپيوتري است که داراي نقشي بسيار مهم و حياتي در نحوه مديريت منابع سخت افزاري و نرم افزاري است . پرداختن به مقوله امنيت سيستم هاي عامل ، همواره از بحث هاي مهم در رابطه با ايمن سازي اطلاعات در يک سيستم کامپيوتري بوده که امروزه با گسترش اينترنت ، اهميت آن مضاعف شده است . بررسي و آناليز امنيت در سيستم هاي عامل مي بايست با ظرافت و در چارچوبي کاملا" علمي و با در نظر گرفتن تمامي واقعيت هاي موجود ، انجام تا از يک طرف تصميم گيرندگان مسائل استراتژيک در يک سازمان قادر به انتخاب مستند و منطقي يک سيستم عامل باشند و از طرف ديگر امکان نگهداري و پشتيباني آن با در نظر گرفتن مجموعه تهديدات موجود و آتي ، بسرعت و بسادگي ميسر گردد .

اکثر کرم ها و ساير حملات موفقيت آميز در اينترنت ، بدليل وجود نقاط آسيب پذير در تعدادي اندک از سرويس هاي سيستم هاي عامل متداول است . مهاجمان ، با فرصت طلبي خاص خود از روش هاي متعددي بمنظور سوء استفاده از نقاط ضعف امنيتي شناخته شده ، استفاده نموده و در اين راستا ابزارهاي متنوع ، موثر و گسترده اي را بمنظور نيل به اهداف خود ، بخدمت مي گيرند . مهاجمان ، در اين رهگذر متمرکز بر سازمان ها و موسساتي مي گردند که هنوز مسائل موجود امنيتي ( حفره ها و نقاط آسيب پذير ) خود را برطرف نکرده و بدون هيچگونه تبعيضي آنان را بعنوان هدف ، انتخاب مي نمايند . مهاجمان بسادگي و بصورت مخرب ، کرم هائي نظير : بلستر ، اسلامر و Code Red را در شبکه منتشر مي نمايند. آگاهي از مهمترين نقاط آسيب پذير در سيستم هاي عامل ، امري ضروري است . با شناسائي و آناليز اينگونه نقاط آسيب پذير توسط کارشناسان امنيت اطلاعات ، سازمان ها و موسسات قادر به استفاده از مستندات علمي تدوين شده بمنظور برخورد منطقي با مشکلات موجود و ايجاد يک لايه حفاظتي مناسب مي باشند.

در مجموعه مقالاتي که ارائه خواهد شد ، به بررسي مهمترين نقاط آسيب پذير ويندور خواهيم پرداخت . در اين راستا ، پس از معرفي هر يک از نقاط آسيب پذير ، علت وجود ضعف امنيتي ، سيستم هاي عامل در معرض تهديد ، روش هاي تشخيص آسيب پذيري سيستم و نحوه مقابله و يا پيشگيري در مقابل هر يک از نقاط آسيب پذير ، بررسي مي گردد .همزمان با ارائه مجموعه مقالات مرتبط با ويندوز ( پنج مقاله ) ، به بررسي مهمترين نقاط آسيب پذير در يونيکس و لينوکس ، طي مقالات جداگانه اي خواهيم پرداخت .

همانگونه که اشاره گرديد ، اغلب تهديدات و حملات ، متاثر از وجود نقاط آسيب پذير در سيستم هاي عامل بوده که زمينه تهاجم را براي مهاجمان فراهم مي آورد . شناسائي و آناليز نقاط آسيب پذير در هر يک از سيستم هاي عامل ، ماحصل تلاش و پردازش دهها کارشناس امنيتي ورزيده در سطح جهان است و مي بايست مديران سيستم و شبکه در يک سازمان بسرعت با آنان آشنا و اقدامات لازم را انجام دهند.
نقاط آسيب پذير موجود در هر سيستم عامل که در ادامه به آنان اشاره مي گردد ، سندي پويا و شامل دستورالعمل هاي لازم بمنظور برخورد مناسب با هر يک از نقاط آسيب پذير و لينک هائي به ساير اطلاعات مفيد و تکميلي مرتبط با ضعف امنيتي است .

مهمترين نقاط آسيب پذير ويندوز :

ويندوز ، يکي از سيستم هاي عامل رايج در جهان بوده که امروزه در سطح بسيار وسيعي استفاده مي گردد . تا کنون حملات متعددي توسط مهاجمين متوجه سيستم هائي بوده است که از ويندوز ( نسخه هاي متفاوت ) بعنوان سيستم عامل استفاده مي نمايند . با توجه به حملات متنوع و گسترده انجام شده ، مي توان مهمترين نقاط آسيب پذير ويندوز را به ده گروه عمده تقسيم نمود :

· Internet Information Services (IIS)

· Microsoft SQL Server (MSSQL )

· Windows Authentication

· Internet Explorer (IE )

· Windows Remote Access Services

· Microsoft Data Access Components (MDAC)

· Windows Scripting Host (WSH)

· Microsoft Outlook Outlook Express

· Windows Peer to Peer File Sharing (P2P)

· Simple Network Management Protocol (SNMP)

در بخش اول اين مقاله ، به بررسي IIS وMSSQL (موارد يک و دو) ، خواهيم پرداخت .

اولين نقطه آسيب پذير : ( Internet Information Services (IIS

نصب برنامه IIS با تنظيمات و پيکربندي پيش فرض ، آسيب پذيري خود را در موارد متعددي به اثبات رسانده و مي تواند زمينه تهديدات زير را فراهم نمايد :

غير فعال نمودن سرويس ( DoS )
نمايش و بمخاطره انداختن فايل ها و داده هاي حساس
اجراء دستورات خودسرانه ( اختياري )
بمخاطره انداختن کامل سرويس دهنده

IIS از پتانسل شناخته شده ISAPI ( فايل هائي با انشعاب DLL که به آنان فيلترهاي ISAPI هم گفته مي شود ) بمنظور همبستگي و ارتباط با فايل هائي که داراي انشعاباتي خاص مي باشند ، استفاده مي نمايد . پيش پردازنده هائي نظير ColdFusion و PHP از ISAPI استفاده مي نمايند.IIS ، از فيلترهاي ISAPI ديگر براي انجام عمليات مرتبط با ASP)Active Server Pages ، ( SSI)Server Side Includes) و اشتراک چاپ مبتني بر وب ، استفاده مي نمايد.تعداد زيادي از فيلترهاي ISAPI ، مستلزم عمليات خاص و جداگانه اي براي نصب نبوده و عملا" بصورت پيش فرض و در زمان نصب IIS بر روس سيستم مستقر ( نصب ) مي گردند . اکثر فيلترهاي فوق ، قابل سوء استفاده توسط مهماجمان مي باشند. Code red و Code Red 2 ، نمونه هائي از برنامه هاي مخرب مي باشند که از ضعف فوق در جهت پيشبرد اهداف خود استفاده نموده اند .
IIS نيز نظير ساير سرويس دهندگان وب ، شامل برنامه هاي نمونه اي است که بمنظور اثبات توانائي سرويس دهنده وب ، طراحي شده اند . در طراحي برنامه هاي فوق ، عملکرد آنان با لحاظ نمودن مسائل امنيتي در يک محيط عملياتي و توليدي مورد توجه قرار نگرفته است . برخي ازنمونه برنامه هاي ارائه شده بهمراه IIS ، امکان مشاهده و بازنويسي فايل هاي دلخواه ويا دستيابي از راه دور به اطلاعات حساس نظير رمز عبور مديريت سيستم را فراهم مي نمايند .
عدم بهنگام سازي و نگهداري مناسب IIS پس از نصب اوليه ، از ديگر مواردي است که زمينه تهاجم براي مهاجمان را فراهم مي آورد .مثلا" نقاط آسيب پذير WebDAV ntdll.dll در IIS 5.0 ، امکان حملات از نوع DoS ( غيرفعال نمودن سرويس ) را فراهم و مهاجمان در ادامه قادر به ايجاد و اجراي اسکريپت هاي مورد نظر خود بر روي سرويس دهنده مي گردند . در مواردي ديگر و با توجه به نقاط آسيب پذير موجود ، مهاجمان قادر به اجراي دستورات دلخواه خود بر روي سرويس دهنده مي باشند ( درخواست دقيق و ماهرانه آدرس هاي URL ) .
امکانات و پتانسيل هائي که در ادامه و با توجه به ضرورت بر روي IIS نصب مي گردند ( نظير ColdFusion و PHP ) نيز مي تواند زمينه بروز نقاط آسيب پذير جديدي را فراهم نمايد .اينگونه نقاط آسيب پذير، مي تواند بدليل عدم پيکربندي صحيح و يا وجود ضعف و اشکال امنيتي در محصول نصب شده اي باشد که به IIS نيز سرايت مي نمايد ( توارث مشکلات و ضعف هاي امنيتي از يک محصول به محصول ديگر) .

سيستم هاي عامل در معرض تهديد :

ويندوز NT 4.0 که از IIS 4.0 استفاده مي نمايد .
ويندوز 2000 سرويس دهنده که از IIS 5.0 استفاده مي نمايد .
ويندوز XP نسخه Professional که از نسخه IIS 5.1 استفاده مي نمايد .

در رابطه با نقطه آسيب پذير فوق بر روي ويندوز 2003 که از IIS 6.0 استفاده مي نمايد ، تاکنون گزارشي ارائه نشده است .

نحوه تشخيص آسيب پذيري سيستم

در صورتيکه برنامه IIS بصورت پيش فرض و استاندارد نصب و يا Patch هاي مربوطه بر روي آن نصب نشده باشند ، آسيب پذيري برنامه فوق در مقابل حملات قطعي خواهد بود . مديران سيستم وشبکه که مسئوليت نصب ، نگهداري و بکارگيري IIS را بر عهده دارند ، مي بايست خود را با جديدترين ابزارهاي مايکروسافت و مستندات امنيتي ارائه شده در رابطه با مديريت مناسب IIS ، بهنگام نمايند. در اين رابطه مي توان بمنظور دستيابي به مستندات امنيتي مرتبط با IIS از مرکز امنيتي IIS شرکت مايکروسافت استفاده نمود. پيشنهاد مي گردد ، برنامه MicrosoftBaseLine Security Analyzer را که شامل روتين هاي حفاظتي مناسب و مرتبط به IIS مي باشد را دريافت و از آن بمنظور بررسي وضعيت امنيتي IIS استفاده بعمل آيد . مديران شبکه ، مي بايست با استفاده از منابع اطلاعاتي متعدد ارائه شده نظير : Checklists ، مستنداتي که توصيه هاي لازم در جهت ارتقاء سطح امنيتي را ارائه و مستندات آموزشي نقاط آسيب پذير که توسط مايکروسافت ارائه شده است ، دانش خود را بهنگام و با دنبال نمودن فرآيندهاي مناسب فني ، از صحت عملکرد امنيتي IIS بر روي سيستم هاي سازمان خود اطمينان حاصل نمايند.مقايسه وضعيت موجود IIS با وضعيت مطلوب ، يکي از روش هائي است که مي تواند در اين زمينه مفيد واقع گردد .

نحوه حفاظت در مقابل نقطه آسيب پذير

نصب آخرين Patch ارائه شده: در اولين مرحله ، مي بايست سيستم را با استفاده از Patch هاي ارائه شده ، بهنگام نمود. Patching يک سرويس دهنده نصب شده ، امري ضروري است ولي بتنهائي کافي نخواهد بود . بموازات کشف نقاط ضعف جديد در IIS ، مي بايست از Patch مربوطه بسرعت استفاده گردد. Windows Update و AutoUpdate گزينه هائي مناسب بمنظور بهنگام سازي IIS با توجه به آخرين Patch هاي ارائه شده است .

برنامه ( HFNetChk( Network Security HotfixChecker ، به مديران سيستم کمک لازم در پويش و بررسي محلي و يا از راه دور سيستم ها براي Patch هاي موجود را ارائه مي نمايد . ابزار فوق ، قابل استفاده بر روي ويندوز NT 4.0 ، ويندوز 2000 و ويندوز XP مي باشد . آخرين نسخه ابزار فوق را مي توان از آدرس http://www.microsoft.com/technet/security/tools/hfnetchk.asp دريافت کرد .

در صورتيکه از برنامه هاي اضافه شده اي نظير CouldDusion ،PerlIIS و يا PHP بهمراه IIS استفاده مي گردد ، لازم است به سايت هاي عرضه کنندگان هر يک از محصولات فوق مراجعه و نسبت به آخرين patch ارائه شده در رابطه با هر محصول آگاه و آنان را با توجه به توصيه هاي انجام شده بر روي سيستم نصب نمود . امکان WindowsUpdate و ساير سرويس هاي بهنگام سازي ارائه شده توسط مايکروسافت ، شامل Patch هاي لازم و مرتبط با محصولات اضافه شده ساير شرکت ها در برنامه IIS مايکروسافت نبوده و لازم است مديران سيستم بهنگام سازي محصولات اضافه شده ( غير مايکروسافت ) در IIS را خود راسا" انجام دهند .

استفاده از برنامه کمکي IISLockdown بمنظورنصب مطمئن تر : مايکروسافت ، ابزاري ساده بمنظور ايمن سازي نصب IIS را ارائه که ويزارد IISLockdown ناميده مي شود. نسخه موجود را مي توان از آدرس http://www.microsoft.com/technet/security/tools/locktool.asp ، دريافت نمود. با اجراي برنامه فوق در حالت " Custom " و يا " Expert" ، مي توان تغييرات مورد نظر خود را در ارتباط با نصب IIS مشخص نمود. بدين ترتيب ، امکان اعمال تغييرات زير در رابطه با نصب IIS ، فراهم مي گردد :

غير فعال نمودن WebDAV ( مگر اينکه محيط مورد نظر شما به وجود آن براي نشر محتوي وب ، نياز داشته باشد )
غير فعال نمودن ISAPI extensions هاي غير ضروري ( نظير : htr، .idq , .ism ، .printer . )
حذف نمونه برنامه هاي ارائه شده بهمراه IIS
منع سرويس دهنده وب از اجراء دستورات سيستمي متداول که عموما" توسط مهاجمان استفاده مي گردد( نظير cmd.exe و يا tftp.exe ) .

استفاده از URLScan بمنظور فيلتر نمودن درخواست هاي HTTP : تعدادي زيادي از حملات مرتبط با نقاط آسيب پذير IIS نظير Code Blue و خانواده Code Red ، از کدهاي مخربي که بصورت درخواست هاي HTTP سازماندهي مي شوند،استفاده مي نمايند( حملاتي از نوع Buffer Overflow ) . فيلتر URLScan را مي توان بگونه اي پيکربندي نمودکه باعث عدم پذيرش اينچنين درخواست هائي قبل از پردازش آنان توسط سرويس دهنده باشد.برنامه فوق،بهمراه ويزارد IIS Lockdown ارائه ولي مي توان آن را از آدرس : http://www.microsoft.com/technet/security/tools/urlscan.asp نيز دريافت کرد .

دومين نقطه آسيب پذير : ( Microsoft SQL Server (MSSQL
سرويس دهنده SQL مايکروسافت ( MSSQL ) ، داراي چندين نقطه آسيب پذير جدي است که امکان دريافت اطلاعات حساس، تغيير در محتويات بانک اطلاعاتي وبمخاطره انداختن حيات سرويس دهندگان SQL توسط مهاجمان را فراهم مي نمايد . در برخي موارد خاص و بدليل عدم پيکربندي صحيح سيستم ، ميزبانان سرويس دهنده نيز ممکن است در معرض تهديد و آسيب قرار گيرند . نقاط آسيب پذير MSSQL ، مورد توجه خاص عموم مهاجمان بوده و آنان بسرعت از ضعف هاي امنيتي کشف شده در جهت اهداف خود استفاده مي نمايند. دو کرم SQLSnake/Spida و SQL-Slammer/SQL-Hell/Sapphire در ساليان اخير ( سال هاي 2002 و 2003 ) از نقاط ضعف شناخته شده MSSQL استفاده و توانستند در مدت زمان کوتاهي حملات گسترده اي را با توجه به نقظه آسيب پذير فوق ،انجام دهند. ميزبانان آلوده به کرم ها ي فوق ، بمنظور گسترش آلودگي و جستجو جهت يافتن ساير سيستم هاي آسيب پذير ، ترافيک شبکه را در حد بالائي افزايش داده بودند( اشغال درصد بسيار بالائي از پهناي باند محيط انتقال ). براي دريافت اطلاعات تکميلي در رابطه با کرم هاي فوق ، مي توان از منابع و آدرس هاي زير استفاده نمود :

اطلاعات تکميلي در رابطه با کرم SQLSnake/Spida ( فعال شده در May 2002 ) :

اطلاعات تکميلي در رابطه با کرم SQL-Slammer/SQL-Hell/Sapphire ( فعال شده در تاريخ January 2003 ) :

براساس گزارش ارائه شده توسط Internet Storm Center، پورت هاي 1433 و 1434 ( پورت هاي پيش فرض سرويس دهنده MSSQL ) ، از جمله پورت هائي مي باشند که بصورت دائم توسط مهاجمين مورد بررسي ( نگاه موشکافانه ) قرار مي گيرد.

نحوه عملکرد کرم SQLSnake ، به account مديريتي پيش فرض ( sa" account" که داراي يک رمز عبور Null مي باشد ) بستگي دارد.در اين رابطه لازم است پيکربندي سيستم بطرز صحيحي انجام و هر يک از سيستم هاي موجود بمنظور حصول اطمينان از دارا بودن رمز عبور مرتبط با account مربوطه بررسي و بدرستي حفاظت گردند . در صورتيکه از account خاصي استفاده نمي شود ، مي بايست نسبت به غير فعال نمودن آنان اقدام گردد.. بمنظوردريافت اطلاعات تکميلي در رابطه تنظيم و مديريت sa Account ، مي توان از مستندات ارائه شده در آدرس " Changing the SQL Sever Administrator Login" استفاده نمود . sa Account ، مي بايست داراي يک رمز عبور پيچيده بوده که حدس و تشخيص آن مشکل باشد( حتي اگر از آن بمنظور اجراء SQL/MSDE استفاده نمي شود ) .

نحوه عملکرد کرم SQL Slammer ، بر اساس يک Buffer Overflow در SQL Server Resolution Service است . Buffer Overflow فوق ، موجب گسترش ( حمل ) مشکل از سيستمي به سيستم ديگر شده و در اين راستا امنيت ميزبان زمانيکه کرم اقدام به ارسال بسته هاي اطلاعاتي تهديد آميز خود به پورت 1434 سيستم هاي مقصد آسيب پذير مي نمايد، در معرض تهديد و آلودگي قرار مي گيرد. در صورتيکه بر روي يک ماشين ، سرويس هائي از SQL اجراء که مرتبط با اين نوع Stack BufferOverflow مي باشند و بسته هاي اطلاعاتي خود را بر اساس واقعيت فوق دريافت مي نمايد ، تمامي سيستم ها و سرويس دهندگان در معرض تهديد قرار خواهند گرفت .موثرترين روش دفاع در مقابل کرم فوق، Patching مستمر ، اقدامات لازم در جهت پيکربندي سيستم بصورت کنشگرايانه ، پيشگيري سيستم بصورت پويش هاي ادواري و فيلترينگ پورت 1434 مربوط به UDP در gatway هاي شبکه است ( اجازه ورود و خروج بسته هاي اطلاعاتي مرتبط با پورت اشاره شده ) .

عملکرد Microsoft Server 2000 Desktop Engine ) ، MSDE 2000)، را مي توان بعنوان " SQL ServerLite" ( زير بناء سرويس دهنده SQL ) در نظرگرفت . تعداد زيادي از صاحبان سيستم حتي نسبت به اين موضوع که بر روي سيستم آنان MSDE اجراء و آنان داراي يک نسخه از SQLServer نصب شده بر روي سيستم مي باشند ، آگاهي و شنخت مناسبي را ندارند. MSDE 2000 ، بعنوان يکي از اجزاء اساسي بهمراه محصولات زير نصب مي گردد :

SQL/MSDE Server 2000 (Developer, Standard and Enterprise Editions)
Visual Studio .NET (Architect, Developer and Professional Editions)
ASP.NET Web Matrix Tool
Office XP
Access 2002
Visual Fox Pro 7.0/8.0

علاوه بر موارد فوق،نرم افزارهاي متعدد ديگري وجود دارد که از MSDE 2000 استفاده مي نمايند . براي مشاهده ليست تمامي محصولات مربوطه ، مي توان از اطلاعات موجود در آدرس : http://www.SQLsecurity.com/forum/applicationslistgridall.aspx استفاده نمود . باتوجه به اينکه، نرم افزارهاي فوق ، از MSDE بعنوان هسته اساسي بانک اطلاعاتي استفاده مي نمايند ، آنان نيز داراي نقاط آسيب پذير مشابه سرويس دهنده SQL/MSDE خواهند بود.پيکربندي MSDE 2000 را مي توان بگونه اي انجام داد که با استفاده از روش هاي مختلف به درخواست هاي اتصال به بانک اطلاعاتي توسط سرويس گيرندگان،گوش داده شود. مثلا" پيکربندي فوق را مي توان بصورتي انجام داد که سرويس گيرندگان قادر به استفاده از named pipes بر روي يک NetBIOSSession ( پورت 139/445 پورت TCP ) بوده و يا از سوکت هائي که سرويس گيرندگان با استفاده از پورت 1433 مربوط به TCP به آن متصل مي گردند ( امکان استفاده از هر دو رويکرد اشاره شده نيز وجود دارد ) . صرفنظر ازروش انتخابي ، سرويس دهنده SQL و MSDE همواره به پورت 1434 مربوط به UDP گوش خواهند داد . پورت فوق بعنوان يک پورت هماهنگ کننده طراحي شده است . سرويس گيرندگان يک پيام را براي پورت فوق ارسال تا نحوه اتصال سرويس گيرنده به سرويس دهنده ، مشخص گردد .

هسته MSDE 2000 ،در موارديکه با يک بسته اطلاعاتي تک بايتي 0x02 ، بر روي پورت 1434 مربوط به UDP مواجه گردد ، اطلاعاتي در رابطه با خود را برمي گرداند . ساير بسته هاي اطلاعاتي تکي بايت بدون اينکه الزامي به تائيد آنان براي سرويس دهنده وجود داشته باشد،باعث بروز يک Buffer overflow مي گردند .با توجه به اينکه سازماندهي حملات ازاين نوع بر اساس UDP انجام خواهد شد ، وضعيت تهاجم فوق وخيم تر خواهد شد . (صرفنظر از اينکه پردازه هاي MSDE 2000 در يک بافتار امنيتي مربوط به يک DomainUser و يا account مربوط به LocalSystem اجراء مي گردند). استفاده موفقيت آميز از حفره هاي امنيتي موجود ، مي تواند سيستم مقصد را در معرض مخاطره و تهديد قرار دهد .

با توجه به اينکه SQL Slammer از يک Bufferoverflow بر روي سيستم مقصد استفاده مي نمايد ،استفاده مستمر از Patching و پيکربندي دقيق سيستم ، کمک لازم در جهت کاهش تهديد فوق را ارائه مي نمايد . با دريافت و استفاده از ابزارهاي دفاعي نظير : Microsoft SQLCritical Update Kit ، مي توان تمام Domain و يا شبکه هاي شامل سيستم هاي آسيب پذير را بررسي و بصورت فايل هاي متاثر را بهنگام نمود. براي آشنائي و آناليز جزيئات مربوط به کرم اسلامر SQL/MSDE ، مي توان از آدرس Incidents.orgاستفاده نمود .

سيستم هاي عامل در معرض تهديد :

هر يک از نسخه هاي ويندوز که بهمراه آنان SQL/MSDE Server 7.0 ، SQL/MSDE Server 2000 و يا Microsoft SQL/MSDE Desktop Engine 2000 نصب شده باشد و هر سيستم نرم افزاري ديگري که بصورت جداگانه از موتور MSDE 2000 استفاده مي نمايد، در معرض اين تهديد و آسيب قرار خواهد شد .

نحوه تشخيص آسيب پذيري سيستم

شرکت مايکروسافت مجموعه اي از ابزارهاي امنيتي را در اين رابطه ارائه که مي توان از طريق آدرس http://www.microsoft.com/sql/downloads/securitytools.asp به آنان دستيابي پيدا نمود . Toolkit ارائه شده ،SQL Critical Update Kit ناميده شده و شامل ابزارهائي نظير SQL Scan و SQL Critical Update است . سايت SqlSecurity.com نيز در اين رابطه ابزاري با نام SQLPingv2.2 را ارائه داده است .ابزار فوق ، يک بسته اطلاعاتي UDP تک بايتي ( مقدار بايت 0X02 ) را به پورت 1434 مربوط به يک ميزبان و يا تمامي Subnet ارسال مي نمايد .سرويس دهندگان SQL که به پورت UDP 1434 گوش مي دهند ، به آن پاسخ لازم را داده و اطلاعاتي در ارتباط با سيستم نظير شماره نسخه و ساير موارد مربوطه را اعلام مي نمايد . عملکرد نرم افزار فوق مشابه Microsoft SQL Scan است .

نحوه حفاظت در مقابل نقطه آسيب پذير :

بمنظور حفاظت سيستم ها در مقابل نقطه آسيب پذير فوق ، عمليات زير را دنبال مي نمائيم :

غير فعال نمودن SQL/MSDE Monitor Service در پورت UDP 1434 . بمنظورانجام خواسته فوق، مي توان اقدام به نصب و استفاده از قابليت هاي ارائه شده بهمراه SQL Server 2000 ServicePack 3a نمود. موتور MSDE 2000 داراي دو نقطه آسيب پذير Buffer Overflow است که مي تواند توسط يک مهاجم استفاده و از راه دور و بدون هيچگونه الزامي جهت تائيد کاربر، به سرويس دهنده متصل و يک تهاجم از طريق UDP را باعث شود. صرفنظر از اينکه پردازه هاي MSDE 2000 در بافتار امنيتي يک DomainUser و يا account مربوط به LocalSystem اجراء مي گردند ، استفاده موفقيت آميز از حفره هاي امنيتي موجود، ممکن است سيستم مقصد را در معرض مخاطره و تهديد قرار دهد . کرم MS-SQL/MSDE Slammer يک بسته اطلاعاتي شامل 376 بايت را از طريق پورت UDP 1434 براي مقصد مورد نظر خود که بصورت تصادفي انتخاب مي گردد، ارسال مي نمايد. سيستم هاي در معرض تهاجم پس از آلودگي ، اقدام به ارسال بسته هاي اطلاعاتي مشابه 376 بايتي مي نمايند . کرم فوق ، ترافيک موجود در شبکه را افزايش خواهد داد .آدرس هاي IP که بصورت تصادفي انتخاب مي گردند ، از نوع multicast بوده و در نهايت يک تهاجم از نوع DoS ( غير فعال نمودن يک سرويس ) بر روي شبکه مقصد، محقق خواهد شد. بر اساس گزارشات ثبت شده ، يک ماشين آلوده بيش از پنجاه MB/Sec از ترافيک شبکه رابخود اختصاص و عملا" امکان انجام ساير عمليات بر روي شبکه سلب مي گردد.
بکارگيري آخرين ServicePack براي سرويس دهنده SQL/MSDE و MSDE 2000 . آخرين نسخه هاي ServicePack در رابطه با سرويس دهنده SQL/MSDE عبارتند از :
- SQL/MSDE Server 7.0 Service Pack 4
- MSDE/SQL Server 2000 ServicePack 3a
بمنظور اطمينان از بهنگام بودن سيستم مي توان از " MakeYour SQL/MSDE Servers Less Vulnerable" استفاده نمود.
بکارگيري آخرين Patch ارائه شده پس از آخرين ServicePack . بمنظور آگاهي از آخرين Patch هاي ارائه شده براي تمامي نسخه هاي سرويس دهنده SQL/MSDE/MSDE مي توان از بولتن امنيتي ارائه شده توسط مايکروسافت استفاده نمود . بمنظور اطمينان از نصب آخرين Patch موجود در رابطه با سرويس دهنده SQL/MSDE مي توان از آدرس هاي زير استفاده کرد :
- MicrosoftSQL/MSDE Server 7.0
- MicrosoftSQL Server 2000
- MSDEServer Desktop Engine 2000 (MSDE 2000)
بکارگيري Patch هاي خاص و جداگانه اي که پس از آخرين Patch مربوطه ارائه شده اند .پس از معرفي MS02-061Elevation of Privilege in SQL/MSDE Server Web Tasks ، تاکنون Patch مربوطه اي در اين زمينه ارائه نشده است . بمنظور اطمينان و آگاهي از اخرين Patch ارائه شده مي توان از آدرس هاي زير استفاده نمود :
- MicrosoftSQL/MSDE Server 7.0
- MicrosoftSQL Server 2000
- MSDEServer Desktop Engine 2000 (MSDE 2000)
فعال نمودن SQL ServerAuthentication Logging . امکان فوق عموما" غير فعال است . بمنظور فعال نمودن آن مي توان از طريق برنامه Enterprise Manager اقدام نمود( Server Properties|Tab Security )
ايمن سازي سرويس دهنده در سطح سيستم و شبکه . يکي از متداولترين حملات MSSQL/MSDE ، برخاسته از account مديريتي پيش فرض ( شناخته شده با نام "sa" ) بوده که داراي يک رمز عبور تهي ( blank ) است. در صورتيکه sa Account مربوط به SQL/MSDE داراي رمز عبور حفاظت شده اي نمي باشد ، سيستم در معرض تهديد جدي قرار خواهد داشت . لازم است در اين راستا از پيشنهادات ارائه شده در بخش System Administrator(SA) Login مربوط به SQL/MSDEServer Book Online استفاده تا اطمينان لازم در خصوص مطمئن بودن رمز عبور sa Account حاصل گردد . ( حتي اگر سرويس دهنده SQL/MSDE مربوطه از account فوق استفاده نمي نمايد، نيز مي بايست اقدامات امنيـتي لازم ضورت پذيرد ) . با استفاده از مستندات ارائه شده در MSDN مايکروسافت و در بخش Changingthe SQL Server Administrator Login ، و Verifyand Change the System Administrator Password by Using MSDE مي توان از آخرين امکانات و توصيه هاي ارائه شده بمنظور پيکربندي و تنظيم مناسبsaAccount ، استفاده نمود .
به حداقل رساندن امتيازات مربوط به سرويس MSSQL/MSDE و سرويس دهنده SQL/MSDE Server Agent. در اين رابطه پيشنهاد مي گردد که سرويس MSSQL/MSDE سرويس دهنده و SQL/MSDE Server Agent ، تحت يک Valid Domain account با حداقل امتيازات مربوط اجراء گردد( نه بعنوان يک domain administrator و يا SYSTEM ( در ويندوز NT ) و يا LocalSystem ( در ويندوز 2000 و يا XP ) ) . يک سرويس در معرض آسيب که بهمراه امتيازات محلي و يا Domain اجراء مي گردد ،به يک مهاجم امکان کنترل کامل سيستم و يا شبکه را خواهد داد . در اين رابطه موارد زير پيشنهاد مي گردد :

- فعال نمودن Windows NT Authenticationو auditing براي Login هاي موفقيت آميز و يا با شکست مواجه شده ، در ادامه سرويس MSSQL/MSDEServer رامتوقف و مجددا" آنان را فعال نمائيد . در صورت امکان ، پيکربندي سرويس گيرندگان را بگونه اي انجام دهيد که از NTAuthentication استفاده نمايند .

- فيلترينگ بسته هاي اطلاعاتي مي بايست در محدوده هاي مرزي شبکه انجام تا پيشگيري و ممانعت لازم در خصوص اتصالات ورودي و خروجي غير مجاز به MSSQL و مرتبط با سرويس هاي خاص صورت پذيرد . فيلترينگ نقطه ورود و خروج پورت هاي 1434 و 1433 مربوط به TCP/UDP مي تواند باعث ممانعت مهاجمان داخلي و يا خارجي از پويش و آلودگي سرويس دهندگان SQL/MSDE که داراي پتانسيل آسيب پذيري مي باشند، گردد .
- درصورتيکه لازم است از پورت هاي 1433 و 1434 مربوط به TCP/UDP استفاده گردد ، مي بايست فيلترينگ مناسبي در ارتباط با استفاده نادرست از پورت هاي فوق را انجام داد .

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 10 اسفند 1393 ساعت: 11:09 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره مهمترين نقاط آسيب پذير ويندوز 1,مهمترين نقاط آسيب پذير ويندوز,سيستم هاي عامل در معرض تهديد,نحوه تشخيص آسيب پذيري سيستم,نحوه حفاظت در مقابل نقطه آسيب پذير,دومين نقطه آسيب پذير ویندوز,

نويسنده:asemankafinet1

منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید

تحقیق درباره سبك هاي شهرسازي در ايران

بازديد: 327

دسته بندي: تحقیق و پروژه رایگان,پروژه و تحقیق رایگان,دانش آموزی,تحقیق دانشجویی,

تحقیق درباره سبك هاي شهرسازي در ايران

سبك رازي (قرن چهارم تا قرن هفتم ه.ق )

سبك رازي با توجه به تغيير شرايط اجتماعي در قرن چهارم وقرن پنجم و ششم قابل بررسي است. قرن چهارم با اوج دگرگونيها وتجديد حيات علمي و ادبي در ايران مقارن بود و آزاديهاي متعدد در زمينه هايي چون دين و انديشه و رجوع به مفهوم برادري و برابري سازمان فضايي-كالبدي شار اين دوران را نيز تحت تاثير قرار داد. در اين دوران شهرهاي بزرگي چون سيراف، ري، اصفهان، نيشابور، طوس، جرجان و شيراز (فناگرد خسرو) نام خود را در تاريخ ثبت كردند.

دو نكته قابل توجه شكوفايي انجمنهاي صنفي و خودنمايي مدرسه، به عنوان يكي از عناصر پايه اي شار، متاثر از توجه به آزادانديشي و اموزش، مي باشد. كالبد شهر كماكان بر ميدان مياني پي افكنده شد كه در اطراف آن ديوانها، بازارها و جامع قرار داشتند. اما در قرون پنجم و ششم، تجديد حيات علمي و ادبي با به قدرت رسيدن تركان سلجوقي در ماوراالنهر و خراسان افول پيدا كردند.

در اين دوران، آزاديهاي اجتماعي از ميان رفت و شريعت اسلامي به مقياسي وسيع، با اوضاع و احوال جديد سياسي وفق داده شد. دولت مالكيت آب و زمين را به دست گرفت و نظام اقطاع و تيولداري زمان ساسانيان به روي كار آمد. دولت در هر جا حاضر بود و امنيت لازم براي توليد و مبادله فراهم شد، در نتيجه شهر نشيني و شهرسازي رشد نمود و شار بزرگ و گسترده، و دولت سلجوقي و سپس دولت خوارزمشاهي، متولد شد.

شار دولتهاي سلجوقي و خوارزمشاهي، بر مبناي سازمان اجتماعي- عقيدتي حاكم بنيان نهاده شد و محلات در ستيز با يكديگر، مانند دروان ساساني رشد مي يافت البته مبناي اين ستيز تفاوتهاي ديني، مذهبي قومي و نژادي بود. سازمان فضايي شهر در اين دوره عبارت بود از ميدان اصلي و بزرگ(اعلب درميانه شهر) كه در پيرامون آن كاخها، ديوانها، جامع و گاه بيمارستان قرار داشت.

دهانه اصلي بازار به اين ميدان باز مي شد و شاخه هاي خود را در شهر مي گستراند و در اصراف آن محلات شكل گرفتند. مدارس و مساجد در مسير معابر و گذرهاي اصلي واقع شدند، هر محله براي خود مسجد، مدرسه، حمام، بازارچه، گورستان و امثال آن داشت و كل مجموعه شهري درون باروزهاي مستحكم واقع مي شد.

سبك آذري (قرن هفتم تا قرن يازدهم هـ.ق.

مفولان بنيانهاي سازمان شهري كشور را از هم گسستند و شهرگرايي را نزديك به يك قرن بي معنا ساختند. كلبه شهرهاي بزرگ همچون مرو، بخارا، سمرقند، نيشابور، ري و امثال آنها ويران شد و به علت ارتباط زياد شهر و روستا، با تخريب و سقوط شهر، روستاهاي تابعه نيز از ميان رفت و بدين ترتيب دفتر حدود چهارصد ساله نهضت علمي، ادبي، هنري بسته شد.

اولين حركت براي ساماندهي دولت در زمان هولاكوخان و توسط خواجه نصير الدين طوسي انجام گرفت و مراغه به پايتختي انتخاب شد. دومين حركت نيز توسط رشدي الدين فضل الله و در زمان غازان خان صورت گرفت. فقدان شبكه شهري، يكي از مهمترين حصيصه هاي شهرسازي ايران در عهد مغول بود. نبود دولت و ناامنيهاي موجود باعث مي شد هركجا كه خان مغول سكني ميگزيد مردم همه به آن شهر روي آورند. به همين دليل در سبك آذري، تكم شهريهايي چون تبريز رشد كرند. شهر شام غازاني ربع رشيدي وسلطانيه از جمله شهرهاي جديدي بودند كه در عهد مغول ساخته شدند. ربع رشيدي و سلطانيه از جمله شهرهاي جديدي بودند كه در عهد مغول ساخته شدند. ربع رشيدي شهريي بود كه در كنار شرقي تبريز احداث شد و هزار خانه در آن جاي گرفت. اين شهر داراي محلات متفاوت، عمارات و كتابخانه اي بزرگ و طرحي شطرنجي بود. علاوه بر ربع رشيدي دو شهر ديگر يعني شنب غازان و سلطانيه نيز داراي طرح شطرنجي بودند. در خصوص كالبد شهري در اين دوران منابع اندكي در دست است.

اما به طور كلي مي توان گفت كه رشد تك شهرها، طرح شطرنجي و جدا بودن محلات از يكديگر از ويژگيهاي سبك آذري مي باشند.

مكتب اصفهان (قرن يازدهم تا شروع قرن سيزدهم هـ.ق)

با انقراض حكومت مغولان رشد مذهب شيعه نخست با نهضت سربداران شروع شد و سپس با استقرار دولت صفوي با بار نشست. حكومت صوفي با تكيه بر مفاهيم عرفاني از سويي، و تكيه بر تعابير و تفاسير شريعت از نقطه نظر مذهب شيعه از سويي ديگر، موافق شد تا پايگاه اجتماعي بسيار گسترده اي را در پهنه اي وسيع به دست آورد و بدين سان متمركز ترين دولت ايراني دروه اسلامي را بعد از دولت قاهر ساساني شكل دهد. دولت صفوي بنا به سنتهاي كهن، سازماندهي، راه اندازي و ايجاد تأسيسات و تجهيزات زير ساختي را بر عهده گرفت و رشد اين تأسيسات رونق شهر گرايي و شهر نشيني را نيز به دنبال داشت. در اين دوره مفهوم شهر مجددا ابداع شد و شهر تركيبي بود از فعاليتهاي كشاورزي، صنعتي و بازرگاني و در عين حال مقر ديواني و حضور دولت نيز به شما مي آمد.

در اين دوره، جمع بندي ماهرانه از هنر، معماري و شهرسازي روزگاران كهن به گونه اي بود كه خود سبك جديدي را در اين عرصه ها سبب گرديد(حبيبي، 1374) سبك اصفهان، تحقق آرمانشهر دولت صفوي، شهر-قدرت، شهر-نمايش، شهر-بازار، شهر-سرمايه و شهر-ايوان بود. علاوه بر اينها، شهر در مكتب اصفهان با منطقه تحت نفوذ ارتباط مستقيم و دو سويه داشت، لذا شهر- منطقه نيز بود.

ويژگيهاي كالبدي شهرهاي مكتب اصفهان را مي توان به اختصار به صورت زير بيان كرد:

·يك محور جديد و وسيع شهري(چهارباغ) كه تا اين زمان در شهرسازي و شهر ايراني سابقه نداشت طراحي شد.

·ميداني وسيع و گسترده با تعريفي روشن و صريح در شهرها ايجاد شد كه در اطراف گرمابه، مسجد و مدرسه، خانقال و مسجد، آب انبار و بازارچه و امثال آن، وجود داشت.

·براي اولين بار منطقه بندي شهري معنا پيدا كرد.

·مجموعه هاي شهري جديد در كنار شهرهاي كهن به عنوان يك دستور العمل در همه جا به كار گرفته شد و بدين طريق مهر و نشان مكتب اصفهان را بر شهرهاي موجود وارد كرد.

·هر مجموعه زيستي (شهر و يا روستا) از اين پس داراي يك ميدان و يا مركز ثقل شد و عناصر اصلي حكومتي و ديواني. ديني و اقتصادي در كنار آن قرار گرفتند.

·طراحي مجموعه شهري و نه بناي منفرد معماري بنيان نهاده شد.

شهرسازي مكتب اصفهان ويژگيهاي ديگري را نيز همچون سلسله مراتب فضايي، تعادل و توازن، فضاي انساني و مردم وار، فقدان نقطه گريز، وحدت و در عين كثرت و كثرت در عين وحدت و ويژگيهايي از اين قبيل را دارا بود.(حبيبي 1374)

سبك تهران (اوايل قرن سيزدهم تا سال 1299 هـ.ش)

دو دسته از عوامل دروني و بروني موجب ظهور سبك و يا نهضت بازگشت در دوران قاجار شد. مهمترين عامل دروني، تمايل دولت قاجار براي منسوب كردن خد به حكومت مقتدر صفوي و حكومتهاي پيش از آن بود. عامل بيروني نيز مواردي، چون تمايل دولت قاجار براي تعريف هويتي تازه از ايران در رابطه با جهان جديد، تلاش افرادي همچون قائم مقام فراهاني و ميرزا تقي خان امير كبير براي ايجاد سازمان ديواني جديد و آموزش افراد دگرانديش را شامل مي شد.

سبك هاي شهرسازي در ايران

اين گونه تعريف هويت سبب گرديد كه تحولي كلي و شايد محتوايي از نيمه هاي قرن سيزدهم ه.ق آغاز شود .

نهضت بازگشت جاي خود را آرام آرام به ساده گويي و بي پيرايه نوشتن داد واين تحول به ساير عرصه ها نيز سرايت كرد . دولت قاحار بر آن بود كه آرمانشهر خود را طوري بر پا دارد كه به دو دسته عوامل دروني وبيروني مؤثر در نهضت بازگشت پاسخ مناسب دهد.شهر جديد تاويلي با مفاهيم زماني ومكاني جديد در مكتب اصفهان بود . (حبيبي ، 1378)

نطفه سبك تهران در زمان تشكيل دولت قاجار بسته شد ولي براي دستيابي به مفهوم وافعي نيازمند دو واقعه مهم تاريخي بوووود ، يكي اقدامات اصلاح طلبانه ميرزاتقي خان امير كبير در زمينه ايجاد سازمان ديواني جديد ، وديگري حضور معلمين و مهندسين اروپايي در مدرسه دارالفنون به عنوان اولين مدرسه عالي .

سبك تهران ، همچون مكتب اصفهان ، از مداخلات سنگين دريافت كهن شهري خودداري مي ورزيد و از طريق جابجايي شهر، جابجاييهاي اجتماعي را سبب شد . مركز شهر از سبزه ميدان و ميدان ارگ به مبدان توپخانه انتقال يافت .

محله در سبك تهران مانند مكتب اصفهان، محل تظاهرات قومي- قبيله اي نبود و از اين پس نماد تمايز اجتماعي (محله فرادسان و فرودستان) به شمار مي آمد.

ميدان نيز در مفهوم، ساخت، سازمان و عملكرد، به گونه اي ديگر سامان يافت. ميادين توپخانه، ارگ، بهارستان و امين السلطان، هر كدام تبلور كالبدي و نشانه اي از اين دگرگوني بودند. در اين ميادين، برخلاف ميادين سبك اصفهان ب، به جاي مسجد و مدرسه، كاخ حكومتي و بازار، عناصري چون عمارات تلگرافي، پستخانه، بانك، عمارت بلديه و نظميه استقرار پيدا كرد.

بازار با يك رقيق جدي مواجه شد و عملكرد هاي جديدي چون تماشاخانه، سينما و هتل، چهره شهر را دگرگون كرد و مفهوم شهر اروپايي را به گونه اي صوري جايگزين آن نمود.

خيابان، نه مانند خيابان مكتب اصفهان، صرفا نقش تفرجگاهي، و نه مانند دوره هاي بعد از خود صرفا جنبه ترافيكي داشت، بلكه به عنوان فضاي شره زنده و پويا خود را يافت.

در اين سبك، تقابل دو مفهوم جديد و كهن، نو و سنتي، فرنگي و بومي، اولين تاثيرات فضايي-كالبدي خود را بروز داد و خيابانها و ميادين با عناصر جديد اطرافشان محل اقشار اجتماعي متجدد و به اصطلاح فرنگي مآب و بازار، بازارچه و مراكز محلات محل تردد اكثريت جامعه كه هنوز بر مبناي روابط كهن ريست و توليد، زندگي مي كردند، بود. سبك تهران بر خلاف مكتب اصفهان، بنا به دلايل متعدد نتوانست دامنه دگرگونيهاي خود را به همه شهرهاي ايران بگستراند. سبك تهران نه در انقطاع بلكه در تداوم مكتب اصفهان محسوب مي شد و سبكي بود كه جامعه كهن شهر را از نو آراست(حبيبي 1378)

الگوي تهران (1300 هـ.ش تا 1357 هـ.ش)

دولت پهلوي بر پايه يك سازمان متشكل ديوانسالار و نيروي نظامي مستقل از تقسيم بنديهاي اجتماعي – عشيره اي كهن تشكيل شد و استيلاي خود را بر هر سه جامعه پا به عرصه وجود گذاشت.

از نظر كالبدي. در آغاز اين دوره، مجموعه شهري تهران در داخل حصار ناصري قرار داشت. در پي گسترش شهر به خارج از اين حصار كه از سال 1309 شروع شده بود، در سال 1311 تخريب باروي شهر آغازگرديد و در سال 1316 بارو به طور كامل از ميان برداشته شد (شهرداري تهران 1376)

در اين دوره توسعه شهر عمدتا به سمت شمال و شمال غرب اتفاق اتفاد و در جهت جنوب به دلايلي چون چاله هاي كوره پز خانه ها، وجود اراضي كشاورزي، گورستان قديمي و ديوارهاي مخروبه ناصري توسعه به كندي صورت مي گرفت.

از مهمترين اقدامات اين دوره تعريض خيابانها و احداث اماكن دولتي بوده است. با پر كردن خندق در جهات چهارگانه، چهار خيابان عريض ( از شمال شاهرضا، از جنوب شوش، از غرب سي متري و از شرق شهباز) شكل گرفت و علاوه بر اينها خيابانهاي قديمي به بولوارهاي جديد و با اشكال هندسي و منظم تبديل شد و به تبغيت از الگوي شهرهاي غربي بسياري از خيابانها تعريض شد و خيابانها با الگوي شطرنجي شكل گرفت. ميدانها در مسير خيابانها تعريض شد و خيابانها با الگوي شطرنجي شكل گرفت. ميدانها در مسير خيابانها عمده شهر و يا در تقاطع آنها اخداث شد واطرفا آن قرينه سازي گرديد. تلاشهاي زيادي بع عمل آمد تا شهر از حالت تك مركزي (ميدان توپخانه) در ايد و هر يك از ميادين از اهميت خاص خود برخوردار شوند. مياديني چون حسن آباد، مخبرالدوله، اعدام، راه آهن و منطقه سر در باغ ملي، نمونه هاي قابل توجهي در اين دوره بودند. يكي از نكات قابل توجه در شهرسازي اين دوره، ايجاد «وحدت شكلي» در طراحي خيابانهايي چون اميريه و چراغ گاز بود(شهرداري تهران 1376)

به طور كلي، مي توان گفت شهر تهران در دوره پهلوي اول، تحت تاثير جريان بين المللي جنبش مدرنيس قرار گرفت. در واقع انتظام بخشي كالبد شهر به سبك «هوسمانظ شهردار پاريس در قرن نوزدهم، الهام بخش شهرهاي ايران شد.

الگوي تهران را در دوره پهلوي دوم در سه مقطع تاريخي مي توان بررسي كرد:

دوره اول: 1332-1320، دوره دوم: 1345-1332 و دروه سوم 1357-1345.

در دوره اول، توسعه مبتني بر رشد موزون مهاجرت روستايي بود كه به طور سنتي و تاريخي نيز وجود داشت.

توسعه شهر آرام آرام و با حضور مهندسي و معماران فارغ التحصيل از دانشكده هنرهاي زيبا و به شكل شطرنجي در خارج از بافت قديم اتفاق افتاد.

با توجه به شرايط سياسي زمان، دولت پهلوي در اين دوره تلاش مي كرد شهر را بر بناي چارچوبي مردم سالارانه شكل دهد. از آثار آن واگذاري اختياراتي به مردم براي اداره شهر بود.

اقداماتي توسط دانش آموختگان مدارس فني. كه از فرهنگ قدرتمند سبك بين الملل بهره جسته بودند، انجام شد كه به سرعت به عنوان الگوي نوين توسعه شهري بازتاب وسيعي يافت و الگوي تهران تعريفي جديد از شهر و گسترش آن را مطرح نمود.

در دوره دوم، سياست دروازه هاي باز (واردات كالاهاي صنعتي و كشاورزي) ضربه نهايي را برپيكر اقتصاي توليد نواخت و شهر را به پديده اي مصرفي تبديل كرد. در اين دوره، زمين شهري به عنوان كالايي سودآور جهت توسعه شهري را مشخص مي نمود. اگر در دولت پهلوي اول، شهرسيماي همگن (ولوغير بومي و بيگانه) از خيابانها و ميادين به دست مي دهد معماري شهري در اين مرحله بي معنا شدن خود را آغاز كرد. شهر گسترش شتابان را آغاز كرد و برنامه سوم، تهيه طرحهاي جامع شهري را در دستور كار خود قرار داد كه پاسخ به مسايلي بود كه در شهرها ايجاد شده بود.

دردوره سوم، با تشكيل وزارت آباداني و مسكن و در دستور كار قرار دادن طرحهاي جامع شهري، آرمانشهر دولت پهلوي نيز چهره مي نمود. طرحهاي جامع بدون توجه به مسايل اقتصادي و اجتماعي، الگوي خود را بر شهرها تحميل مي كرد. اگر طرحهاي شهري سال 1310، تفكر هوسمان گونه را مطرح كردند طرحهاي اين دوره، تفكرات شهرسازي «بولدوزر» را پي گرفتند. تخريب خيابانها-بازهم در بافت كهن- و ايجاد پديده «حاشيه نشيني» متاثر از طرحهاي جامع شهري صورت گرفت.

شهر با بحران مسكن مواجه شد و شهرك سازي، باب جديدي در شهرسازي باز كرد. تهران در اين دوره، بي محابا رشد نمود و مفاهيمي چون شهر سراب، شهر فريب و شهر نيرنگ را با خود حمل كرد.

براي ديدن ساير اقدام پژوهي هاوگزارش تخصصي ها وتحقيقات ديگر برروي لينک هاي زيرکليک کنيد

اين مطلب در تاريخ: یکشنبه 10 اسفند 1393 ساعت: 11:06 منتشر شده است
برچسب ها : تحقیق درباره سبك هاي شهرسازي در ايران,سبك رازي (قرن چهارم تا قرن هفتم ه.ق ),سبك آذري (قرن هفتم تا قرن يازدهم هـ.ق.,مكتب اصفهان (قرن يازدهم تا شروع قرن سيزدهم هـ.ق),سبك تهران (اوايل قرن سيزدهم تا سال 1299 هـ.ش),

نويسنده:asemankafinet1