آمیب ( Amoeba )

آميب گونه اي از انگل هاي تك ياخته اي است كه بااندازه اي در حدود يك صدم تا سه صدم ميلي متر باعث اسهال خوني مي شود . اين انگل تنها انسان را به عنوان ميزبان خود آلوده و به ديگر جانوران كاري ندارد.

اوگلنا

اوگلنا موجودی تک سلولی است که به فرمانروی آغازیان شاخه اوگلنا ها تعلق دارد . لکه چشمی در اوگلنا ساختاری است که در جهت گیری موجود نسبت به نور نقش دارد لکه چشمی ساختار سلولی ندارد .

پارامسی ها

پارامسی ها پروتوزوئرهای تک سلولی (یونی سلولار) هستند و در شاخه مژه داران و سلسله پروتیستا طبقه بندی می شوند. آنها در آب های آرام و آبگیرهای راکد زندگی می کنند و بخش اصلی زنجیره ی غذایی را تشکیل می دهند. آنها از پسمانده ی جلبکها و سایر موجودات ریز تغذیه می کنند و خودشان توسط موجودات کوچک دیگر خورده می شوند. تمام اعضای شاخه مژه داران (سیلیوفورا) به وسیله برآمدگی های ریز مو مانندی که مژه نامیده می شود حرکت می کنند.

پارامسی قادر نیست شکل بدنش را مانند آمیب تغییر دهد زیرا غشای (پوسته ی) بیرونی ضخیم و سختی به نام پلیکل دارد. پلیکل غشای سلولی را فرا می گیرد.

پارامسی دو نوع هسته دارد. هسته ی بزرگ ماکرونوکلئوس نامیده می شود و فعالیتهایی مانند تنفس، سنتز پروتئین و هضم غذا را کنترل می کند. هسته ی کوچک تر میکرونوکلئوس می باشد و تنها در طی تولید مثل به کار گرفته می شود. تولید مثل در پارامسی شامل تبادل DNA بین میکرونوکلئوس است. برای انجام این امر دو پارامسی از طول به هم می چسبند و از طریق دهان سلولی به هم ملحق می شوند. این فرایند گشنگیری نامیده می شود و نوعی تولید مثل جنسی در میکروارگانیسم ها می باشد.

واکوئل انقباضی در سلولهای جانوری برای بیرون راندن آب اضافی به کار می رود. واکئول انقباضی شکلی شبیه به ستاره دارد.

پارامسی ها هتروتروف هستند. یعنی باید از غذا برای کسب انرژی استفاده کنند. غذا از طریق دهان سلولی وارد می شود و به شیار دهانی می رود. در انتهای شیار دهانی واکئول غذایی شکل می گیرد. واکئول غذایی تا زمانی که هضم شود در سیتوپلاسم باقی می ماند. ذرات غذایی تجزیه نشده از طریق سوراخ مخرجی دفع می شود. ناحیه ی تو رفته و کنگره دار، جایی که غذا وارد پارامسی می شود شیار دهانی نام دارد.

پارامسی می تواند به دما، غذا، اکسیژن و توکسین ها پاسخ دهد و همچنین مکانیسم دفاعی بسیار ساده ای دارد. درون پلیکل اعضای نخ مانندی به نام تریکوسیست وجود دارد. پارامسی برای گرفتار کردن شکارچی ها و برای بزرگتر به نظر رسیدن تریکوسیست ها را به بیرون پرتاب می کنند. همچنین می دانیم پارامسی ها می توانند رفتار اجتنابی از خود نشان دهند. مانند وقتی که یک پارامسی از کنار محرک های منفی و ناخوشایند دور می شود.

دو نوع سیتوپلاسم در پارامسی وجود دارد. سیتوپلاسمی که در کناره ها قرار دارد صاف و کم تراکم است و اکتوپلاسم نامیده می شود. بقیه ی سیتوپلاسم غلیظ تر است و اندو پلاسم نامیده می شود.

آسكاريس

مقدمه

آسكاريس  مشهورترين كرم حلقوي است كه بعد از اكسيور بالاترين نسبت آلودگي را در سطح جهان دارا مي باشد . كرمي است بزرگ و گرد شبیه کرم خاکی كه در درون روده كوچك بسر مي برد و اندزه آن بين 35 . 15 سانتيمتر است كرم نر كوچكتر از كرم ماده است . طول كرم در جنس نر 10 تا 25 سانتيمتر مي باشد . كرم ماده بالغ جفت گيري كرده و روزانه بيش از دويست هزار تخم مي گذارد ،‌تخم آن بيضي شكل و قهوه اي رنگ است . كرمها از محتواي غذايي داخل روده تغذيه مي كنند .

چرخه زندگي

كرمهاي بالغ بطور طبيعي در مجراي روده كوچك بسر برده و تخم ريزي مي كند . تخم مقاوم كرم چنانچه با مدفوع روي خاك ريخته شود و در شرايط مساعد ( دماي 28 درجه سانتيگراد ،‌خاك رسي ،‌محيط سايه دار ) قرار گيرد بطور معمول بعد از 3 هفته قدرت آلوده كنندگي پيدا كرده و به  تخم رسيده(تخم عفوني) تبديل مي شود و چنانچه بعد از اين مدت از طريق مصرف آب ، سبزي  يا موادغذايي و يا دست آلودهوارد بدن شود  درقسمت فوقاني روده کوچک باز شده و لارو آن آزاد مي شود . اين لارو از مخاط روده كوچك عبور كرده توسط جريان خون لارو به كبد مي رود وازآنجا به قلب و ريه ميرود سپس مهاجرت نموده و با پايين رفتن از مري به روده باريك مي رسند وبه كرم بالغ تبديل مي شودکرم ماده توانایی تولید 26 میلیون تخم و خروج روزانه 000/200 تخم را دارد.طول مدت زندگي کرم 12-18 ماه ميباشد.

همه گيري شناسي

آسكاريس ، انگل برجسته اي در مناطق معتدله و حاره است اما در كشورهاي با آب و هواي گرم شايعتر بوده و بخصوص در مناطقي كه بهداشت ناكافي است شيوع فراواني دارد . آسكاريازيس در هر سني بوجود مي آيد ، اما بيشترين درصد در گروه سني 5 تا 9 سال يعني كودكاني كه در سنين دبستان و قبل از دبستان بوده و بيشتر از بالغين در تماس با خاك الوده قرار دارند  مي باشد . شيوع آلودگي در هر دو جنس تقريباً يكسان است . طبقات فقيرتر شهري و نيز روستائيان بدليل آلودگي شديد خاك . بهداشت نامناسب ،‌بيشتر مبتلا مي گردند . آلودگي موضوعي خانوادگي است ،‌بدين شكل كه خانواده واحد پخش و انتشار بيماري است . كودكان كم سن و سال مبتلا بوسيله اجابت مزاج بيقاعده و نامنظم در حياط خانه و خانه هاي با كف خاكي ، يعني مكانهائي كه تخم هاي مقاوم مدتهاي مديد زنده و قابل حيات باقي مي مانند ،‌بعوان كانون عمده آلودگي عمل مي نمايند و تخمهاي عفوني عمدتاً از طريق دست به دهان بوسيله كودكاني كه بطور مستقيم در تماس با خاك آلوده از طريق وسايل بازي يا خوردن مستقيم خاك قرار گرفته اند انتقال مي يابد .

در مناطقي  كه به ميزان زيادي از كود انساني جهت بارور كردن مزارع سبزيجات استفاده مي شود ، آلودگي انسان در تمام سنين از مصرف سبزيجات آلوده ناشي مي گردد .تخمهاي آسكاريس به خشكي حساس هستند. خشكي محيط براي زيست و حيات آن ناگوار است . تخمها در نور مستقيم خورشيد در عرض 15 ساعت تخريب شده و در درجه حرارت بالاي 40 درجه نيز از بين مي روند بطوري كه در 50 درجه حرارت فقط 1 ساعت دوام مي آورند . درجه حرارت 8 تا 12 سانتي گراد هيچگونه تأثيري بر تخمهاي آسكاريس ندارد ،‌بطوريكه تخمها مي توانند در خاك با درجه حرارت انجماد معمول زمستان زنده بمانند . تخم در برابر ضدعفوني كننده هاي شيميايي مقاوم بوده و مي تواند در برابر غوطه ور شدن در مواد پرقدرت شيميائي پايداري نمايد . آنها چندين ماه در فاضلاب يا كود انساني زنده مي مانند .

با توجه به سير تكاملي كرم مي توان علائم باليني را به دو مرحله تقسيم كرد :

1 – مسير حمله و مهاجرت لارو ( مرحله ريوي )

عبور لاروها از كبد بر اين عضو تأثير مي گذارد و گاهي باعث بزرگي و دردناكي آن مي شود ،‌جايگزني آنها در ريه ، ناراحتي هاي تنفسي ايجاد مي كند علائم آن عبارتند از سرفه هاي خشك ،‌تنگي نفس ،‌تب و  صداهاي غير طبيعي در سمع ريه . اين مسير بيشتر از دو هفته طول نمي كشد . در طي مهاجرت ريوي ،‌لارو ممكن است با توليد حساسيت ميزبان سبب بروز تظاهرات آلرژيك مانند ‌حملات آسمي و ادم لبها گردد .

2 – مرحله استقرار كرم بالغ در روده

 علائم معمولي اين مرحله درد ناحيه شكم ، بي اشتهايي و سوء‌هاضمه مي باشد اما آلودگي شديد ممكن است باعث ايجاد انسداد روده  گردد كه گاهي منجر به پارگي روده شده  و در نتيجه كرم از روده  خارج و در اعضاي مجاور مانند كبد ، حفره شكم و… مستقر مي شود .علائم عمومي شامل بيخوابي ، تشويش و ساييدن دندانها هنگام خواب است . شايعترين شكايت بيماران مبتلا به آسكاريس ، درد مبهم شكمي است .

تشخيص بيماري

نشخيص دقيق بر يافتن تخمها در مدفوع استوار مي باشد . آلودگي معمول ،‌كه حاوي 20 تا 10 كرم است ،غالباً بدون علائم مي باشد و فقط در آزمايش روتين مدفوع يا دفع خودبخود يك كرم بالغ در مدفوع يافت مي گردد .

پيشگيري و كنترل

‌موثرترين راه كنترل تأمين بهداشت عمومي بوسيله سازمان هاي ذيربط مانند تشكيلات بهداشتي هر كشور و موسسه هاي آبرساني و شركتهاي آب و فاضلاب و نيز رعايت موازين بهداشتي بوسيله آحاد مردم مي باشد و رعايت اصول زير توصيه مي شود :

1 – دفع بهداشتي مدفوع و جلوگيري از آلودگي خاك ، بخصوص در اطراف محل بازي و ورزش كودكان

2 – آموزشمردم درمورد نحوه صحيح استفاده از توالتوشستشوي دستها قبلاز دست زدن به غذا

3 – محفوظ نگه داشتن غذاها از آلوده شدن با فضولاتي كه امكان دارد به تخم انگل آلوده باشند .

4 – كوتاه كرد ن مرتب ناخن ها بخصوص در كودكان .

5 - از آنجا كه انسان ميزبان نهايي بسياري از كرمها مانند آسكاريس و اكسيور ، تنيا ساژيناتاو … مي باشد وتشخيص و درمان افراد آلوده نه تنها موجب بهبود آنان مي شود ، بلكه اقدام بسيار موثري در جهت قطع زنجيره انتقال و مبارزه با منابع و مخازن نيز به حساب مي آيد.

اصول كلي درمان

بررسي هاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايش مدفوع يا بررسي كرم بالغ ( در صورت دفع شدن همراه مدفوع ) براي شناسايي كرم و راديوگرافي ريه باشد.درمان در منزل امكان پذير بوده و شامل داروهاي ضد كرم و ساير مراقبتهاي بهداشتي است .شستشوي با دقت دستها پس از توالت رفتن يا قبل از غذا توصيه مي شود از وارد كردن انگشتان به دهان  خودداري كنيد . ناخن ها را كوتاه و تميز نگهداريد .نواحي مقعد و تناسلي را حداقل روزي دوبار با صابون و‌ آب گرم بشوييد . شستشو را با دقت و ترجيحاً زير دوش انجام دهيد . از حمام وان استفاده نكنيد .در صورت امكان همه لباسهاي راحتي ، لباسهاي خواب ،‌زير پوشها و حوله هاي آلوده را كه توسط فرد مبتلا استفاده شده بجوشانيد . لباسهاي بافتني كه قابل شستشو نيستند را در محلول آمونياك ( يك فنجان محلول خانگي آمونياك در پنج گالن آب سرد ) بخيسانيد .پس از درمان ،‌صندلي توالت ،‌كف حمام و اثاثيه را به دقت شستشو و تميز كنيد .قاليچه ها ، روميزي ها ، پرده ها ، مبلمان و صندلي ها را به دقت با جارو برقي تميز كنيد .اسباب بازيهاي فلزي يا اشياي فلزي مشابه را در يك اجاق داغ استريل كنيد .

شمارش گلبول قرمز خون

مقدمه

گلبولهای قرمز یاred cells ، Erythrocytes

گلبولهای قرمز (اریتروسیتها) به شکل دیسکهای مقعرالطرفین ،بدون هسته و 8 - 7 میکرومتر قطر را دارند در انتقالاکسیژن ودی‌اکسیدکربن دارند و به تعداد تقریبی 5 میلیون در هر میلیمتر مکعب خون یافت می‌شوند. و حجم متوسطهر یک از آنها 90 - 88 میکرون مکعب است. مجموع کل مساحتگلبولهای قرمز در خون انسان بطور متوسط 3500 - 3000 متر مربع است که این مقدار 1500برابر سطح بدن می‌باشد. شکل خاص گلبول قرمز به وسیع بودن این سطح کمک می‌کند. پهن و در مرکز مقعرالطرفین هستند با این شکل هیچ نقطه‌ای ازسلول بیشتر از 85 درصد میکرون از سطح آن فاصله ندارد در صورتی که یک شکل کروی 2.5میکرون از سطح فاصله دارد و کل سطح 20 درصد کمتر می‌شود. گلبولهای قرمززنده‌اند و مواد غذایی را ازراهتخمیر بدستمی‌آورند، زیرامیتوکندری ندارند و همچنین هسته متوسط گلبولهای قرمز 120 روز است برای اینکه میزان گلبولهایقرمز در خون ثابت بماند باید  در هر ثانیهحدود ۲۴۰ میلیون گلبول قرمز در خون تولید می شود، به همین دلیلدر بدن یک انسان بالغ در حدود ۳۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰گلبول قرمز وجود دارد.  گلبولهای قرمز در دوره جنینی درکبد به طحال و گره‌های لنفاویساخته می‌شود اما در ماههای آخر دوره جنینی و پس از تولد تنها در مغز قرمز استخوانبوجود می‌آید.
در مغز استخوان بافت زاینده‌ای وجود دارد که با چند تقسیمسلولی گلبولهای قرمز را می‌سازد. سلولهای زاینده در ضمن این تغییرات هسته خود را ازدست می‌دهند و مقداری زیادی هموگلوبین در ستوپلاسم خود می‌سازند. فعالیت ماهیچه‌ای، صعود به ارتفاعات و گرمشدن هوا تولید گلبولهای قرمز را افزایش می‌دهد سلولهای مولد گلبولهای قرمز در مغزاستخوان نسبت بهاشعهایکس بسیار حساسند و کمبودویتامین B₁₂ ،آهن ،مس در غذا نیز موجب کاهشتولید گلبولهای قرمز می‌شوند.

نقص یا هر گونه اختلال در ساختار یا عملکرد اجزای خون موجب بیماری می شود. این بیماری ها بر اساس جزیی از خون که تحت تاثیر قرار گرفته است طبقه بندی می شود. برای مثال بیماری های گلبول های قرمز خون ، گلبول های سفید خون و انعقاد خون.

تالاسمي :

تالاسمینوعی کم خونی ارثی است که در آن در تولیدهموگلوبین اختلال بوجود آمده است. دو نوعتالاسمیوجود دارد. تالاسمی مینور (خفیف) وتالاسمی ماژور (شدید). در تالاسمی مینور بطورمعمول اشخاص سالم و طبیعی هستند اما برخی از آنها ممکن است کم خونی خفیفی داشتهباشند. بیشتر مبتلایان بهتالاسمی مینوراز بیماری خود اطلاعی ندارند و وقتیاز این مساله مطلع می‌شوند که خونشان مورد آزمایش قرار گیرد یا صاحب فرزندی مبتلابه تالاسمی ماژور شوند. از نشانه‌های افراد مبتلا به تالاسمی مینور این است کهگلبولهای قرمز این بیماران کوچکتر از گلبولهای قرمز افراد طبیعی است.

هنگامساخته شدن گلبولهای قرمز درمغزاستخوان افراد مبتلا بهتالاسمی ماژوربه مقدار کافی هموگلوبین ساختهنمی‌شود و گلبولهای قرمز خون این بیماران تقریبا خالی از هموگلوبین است. مبتلایانبه تالاسمی ماژور در هنگام تولد ، طبیعی هستند ولی بین سه ماهگی و هجده ماهگی دچارکم خونی می‌شوند. و رنگ پریده‌اند خوب نمی‌خوابند و خوب غذا نمی‌خورند حالت تهوعدارند و اگر درمان نشوند می‌میرند. تنها راه درمان تالاسمی ماژور تزریق منظم خوناست که بطور معمول می‌باید، هر چهار هفته یکبار صورت گیرد. فرزندان مبتلا بهتالاسمی ماژور از پدر و مادرانی متولد می‌شوند که هر دو مبتلا به تالاسمی مینورهستند به این منظور برای جلوگیری از تولد چنین نوزادانی ضروری است در هنگام ازدواجخون زن و مرد از جهت ابتلا به بیماری تالاسمی مینور مورد آزمایش قرار گیرند تا درصورت ابتلای هر دو آنها به این بیماری از ازدواج جلوگیری شود.

هموفیلی

هموفیلیشایعترین و وخیم‌ترین بیماریهای خونریزی دهنده مادرزادی می‌باشد. علت آنها کمبودفاکتورهای 11 ، 9 و 8 با منشا ژنتیکی است. این بیماری اختصاص به مردان دارد و درزنان بندرت دیده می‌شود. علت بیماری ، فقدان یکی از عواملی است که درانعقادخون نقش دارند. هموفیلی درجات مختلف دارد. در نوعی از آن یک زخم ساده می‌تواندموجب خونریزی شدید شود در فرد هموفیل عامل فعال کننده ترومبوپلاستین (گلوبولین آنتی هموفیلیک) وجود ندارد.

انواع هموفیلی

هموفیلی Aشایعترین نوع هموفیلی است که کاهش درفاکتور 8باعث علت این بیماری است. کمبودفاکتور 9انعقادی علت بیماری کریسمس یاهموفیلی Bاست. فاکتور 8 در جریان خون به فاکتور von willbrand متصل است بدین جهت مواقعی که این فاکتور کمبود داشته باشد فاکتور 8هم کاهش نشان می‌دهد. اختلال انعقادی با علت کمبودفاکتور 11خونی رااصطلاحاهموفیلی Cمی‌گویند. ژن معیوبهموفیلی B و A بر رویکروموزومجنسی قرار دارند و به این علت است که این بیماری به علت شرایط خاص کروموزومهایجنسی در افراد مذکر انحصارا در مردان موجب بیماری می‌شوند.

درمان هموفیلی

در سال 1840 میلادی برای معالجه هموفیلی از تزریق خوناستفاده شد. در سال 1936 به جای تزریق خون کامل ازپلاسما استفاده کردند از اواخر دهه 1960 پلاسمای متراکم مورد استفاده قرار گرفت اوایل دهه 70 پلاسمای خشک متراکم تهیه شد و برای نخستین بار کودکان و بزرگسالان هموفیلتوانستند به شکل عادی زندگی کنند.

کم خونی

یکی از عمومی‌ترین ناراحتیهای خونی ،بیماریکم خونی است. علت آن کم بودن تعداد گلبولهای قرمز یا کم بودن مقدارهموگلوبین در این گلبولهاست. در تمام انواع کم خونی بافتهای بدن بویژهماهیچه‌ها ومغز به خاطر کمبوداکسیژن آسیب می‌بینند. کم خونی ممکن است ناشی از کمبودآهن در جیره غذایی باشد دراین حالت گلبولهای قرمز به تعداد عادی وجود دارند اما در آنها مقدار هموگلوبین کماست. این نوع کم خونی در کودکان بیشتر از بزرگسالان رایج است علائم این نوع کم خونیرنگ پریدگی و زود خسته شدن است. خوردن غذاهای آهن‌دار مانندجگر ، گوشت وسبزیجات و مصرف داروهای آهن‌دار در درمان آن موثرترند. انواع کم خونی به صورتزیر است.

·         کم خونی ناشی از دفع خون:که در اینحالت بدن بعد از یک خونریزی شدید دچار کم خونی خواهد شد.

·         کم خونی آپلاستیک:به معنی فقدانعملکرد طبیعیمغزاستخوان می‌باشد که بطور مثال در افرادی که در معرضتشعشعگاما قرار گرفته‌اند دیده می‌شود.

·         کم خونی مگالوپلاستیک: که ناشی ازفقدانویتامین B₁₂ ،اسید فولیکو فاکتور داخلی مخاط معدهمی‌باشد.

·         کم خونی همولیتیک):خونی که لیز شدهباشد) ، شامل پررنگ شدن گلبولهای قرمز ، داسی شکل شدن گلبولهای قرمز می‌باشد و درنتیجه گلبولهای قرمز خون شکل قرصی و طبیعی را ندارند بلکه هلالی شکل می‌شوند. چنینگلبولهایی معمولا بهم می‌چسبند و مسیر رگها را می‌بندند. در نتیجه اکسیژن کافی بهبافتها نمی‌رسد. و در این حال شخص دچارکمخونی شدید می‌شود.

پلی‌سیتمی

پلی‌سیتمی ثانویه

هر گاه بافتها به علت کم بودن شدید اکسیژن هوا درارتفاعات بلند دچار هیپوکسی شوند در این حالت اندامهای خونساز بطور اتوماتیک مقدارزیادی گلبول قرمز تولید می‌کنند.

پلی سیتمی حقیقی(اریترمي(

این بیماری از یکتغییر ژنی بوجود می‌آید که در گروهسلولی همو بلاستیک کهگویچه‌هایقرمز خون را تولید می‌کنند ایجاد می‌شود. سلولهای بلاستی حتی هنگامی کهگویچه‌های سرخ بیش از حدی وجود دارند، از تولید گویچه‌های قرمز باز نمی‌ایستند.

لوسمی

معمولا در هنگام ابتلا به یک بیماری عفونی ، تعدادگلبولهای سفیدزیاد می‌شود. تا بدن بتواندبا عوامل عفونت مبارزه کند. اما پس از بهبود ، تعداد گلبولها تا حد طبیعی کاهشمی‌یابد. اگر افزایش تعداد گلبولهای سفید بطور مداوم و بدون هیچ دلیلی افزایش یابدبه آن لوسمی می‌گویند. در این حالت مراکز گلبول ساز ، از نظم خارج شده و بطورزیانباری به تولید گلبولهای سفید می‌پردازند. افزایش تعداد گلبولهای سفید ، مجالیبرای تولید گلبولهای قرمز وپلاکتها باقی نمی‌گذارد و به همین دلیل تعداد این سلولها در خون کاهش می‌یابد. در نتیجه اینبیماری با کم خونی و خونریزیهای داخلی همراه است. تعداد گلبولهای سفید در اینبیماری به 100هزار عدد در میلیمتر مکعب می‌رسد.

شمارش گلبول های سفید خون   

مقدمه

گلبولهای سفید یا لوکوسیت Leukocytes

این گلبولها درمغزاستخوان ،تیموس،گره‌هایلنفاوی وطحال تولید می‌شوندگلبولهای سفید کلیه اجزای یکسلولجانوری را دارند و همه نوع فعالیتهای حیاتی را انجام می‌دهند. گلبولهای سفید کار دفاع در برابر میکروب ها, قارچ ها, ویروس ها وانگل ها را عهده دارند. تعداد گلبولهایسفید در هر میلیمتر مکعب خون انسان در حدود هفت هزار است که در مقایسه با تعدادگلبولهای قرمز این مقدار بسیار کم است. گلبولهای سفید به دو گروهگرانولوسیت (دانه‌دار) وآگرانولوسیت (بدون دانه) تقسیم می‌کنند.

گرانولوسیتها

هسته چند قسمتی وسیتوپلاسم آنها دانه‌دار است و 70 درصد از گلبولهای سفید خون را تشکیل می‌دهند. این گلبولهاخاصیت بیگانه خواری دارند و به هنگام گردش در خون ،باکتریها وسایر مواد خارجی را با ایجاد پاهای کاذب و عملفاگوسیتوز به درون خود می‌کشند و آنها را هضم می‌کنند و از بین می‌برند. این گلبولها همچنینمی‌توانند از میانسلولهای پوششی جدارمویرگها عبور کرده و وارد فضای بین سلولی شوند و این عمل سلولهای سفید رادیاپدز می‌گویند. گرانولوسیتها به سه گروه تقسیم می‌شوند.

نوتروفیلها Neutrophils

سلولهای کروی ،هسته دارای دو یا چهار لب پیوسته به هم توسط رشته‌های باریک است. 15 - 12 میکرومتر قطردارند. و کار فاگوسیتوز (ریزه خواری) جانداران میکروسکوپیرا انجام می‌دهند.

 بازوفیل ها  Basophils

سلولهای کروی ،هسته با دو لب نامشخص و 12 - 10 میکرومتر قطر دارند. وهیستامین که باعثالتهاببافتها می‌شود وهپارینکه جلوگیری از تشکیل لخته می‌کند راآزاد می‌سازند.

ائوزینوفیل ها Eosinophils 

سلولهای کروی، هسته‌ها اغلب دو لب دارند، 12 - 10 میکرومتر قطر دارند و مواد شیمیایی که باعثکاهش التهاب می‌شود ترشح می‌کنند و بهکرمهایانگلی معینی حمله می‌کنند.

آگرانولوسیتها

هسته نسبتا درشت وسیتوپلاسم یکنواخت دارند و شامل لنفوسیتها و مونوسیتها هستند.

لنفوسیتها

سلولهای کروی باهسته گرد ، سیتوپلاسم تشکیل حلقه باریک را در اطاف هسته می دهد 8 - 6 میکرومتر قطردارند. لنفوسیتهادر افراد بالغ حدود 25 درصد ازگلبولهای سفیدرا تشکیل می‌دهند. و بیشتر دردستگاهلنفاوی یافت می‌شوند. لنفوسیت ها اولین سد دفاعی در برابر عوامل نفوذی به بدن از جمله باکتری ها ویروس ها قارچ ها محسوبمی شوند. لنفوسیتها دو نوعند : نوع B که درمغزاستخوان تولید و بالغ می‌شوند. اما در گره‌های لنفاوی جای می‌گیرند و نوع T کهپس از ساخته شدن در مغز استخوان درتیموسمراحل رشد و نمو خود را طیمی‌کنند.

ظاهر لنفوسیتها T , B در زیرمیکروسکوپ بهم شبیه است اما فاصله‌های آنها متفاوت است. سلولهای B آنتی کور (پادتن) ترشح می‌کنند. آنتی کورها ملکولهایپروتئینی واز نوعگلوبولین‌هاهستند. سلولهای T بر خلافسلولهای B در سطح فرد گیرنده‌های آنتی کور مانندی دارد که به کمک آنها بهآنتی ژن میکروبها می‌چسبند. بدین ترتیب سلولهای T متحرک هستند و خود به محل عفونت یافتهمی‌روند. لنفوسیت های T در ایمنی یاخته ای مانند آلرژی دیررس , مقاومت در برابر عفونت های مختلف پس زدگی بافتها (رد پیوند )وازبین بردن یاخته های سرطانی رل مهمی را ایفا می کند.

مونوسيت ها

مونوسیتهاسلولهای کروی یانامنظم می‌باشند. هسته‌ها گرد یا کلیدی شکل و یا نعل اسبی شکلند. نسبت به لنفوسیتها،سیتوپلاسمبیشتری دارند. .سیتوپلاسمممکن است حاوی واکوئل  باشد. 15 - 10 میکرومتر دارند. درخون به عنوان سلولهای فاگوسیت کننده عمل می‌کننددستگاه گردش خونرا ترک کرده و تبدیل بهماکروفاژها می‌شوند که باکتریها ، سلولهای مرده ، اجزای سلولی و بقایای درون بافتی رافاگوسیتوز می‌کنند در بدن بخصوص درکبد ،طحال وگره‌هایلنفاوی یافت می‌شود.

 اثرسمپاتيكبر قلب

مقدمه

کنترل  سمپاتيك عمل قلب :

تحريك دستگاه عصبي سمپاتيك موجب افزايش فعاليت قلب مي شود گاهي تعداد ضربانات قلب را به 3 تا 4 برابر افزايش داده و قدرت انقباض را به 2 برابر مي رساند از سوي ديگر تحريك پاراسمپاتيك موجب كاهش فعاليت قلب مي شود. دستگاه عصبي سمپاتيك موجب تنگي عروق و در موارد معدودي مثلا عروق كرونري  موجب گشادي خواهد شد .دستگاه عصبي سمپاتيك با كنترل عروق خوني ،مي تواند برون ده قلبي و فشار خون شرياني را براي مدت كوتاهي تنظيم كند .تنگي وريد ها و انبارهاي وريدي موجب افزايش برون ده قلبي ميشود . و تنگي شريان ها مقاومت محيطي را افزايش فشار شرياني ميشود .

کنترل پاراسمپاتیکی عمل قلب

اگر چه سیستم عصبی پاراسمپاتیک نقش فوق‌العادهمهمی در سایر اعمال خود مختار بدن دارد، فقط بخش کوچکی در تنظیم گردش خون بازیمی‌کند. تنها اثر واقعا مهم گردش خونی آن در کنترل تعداد ضربان قلب از راه فیبرهایپاراسمپاتیک است. تحریک پاراسمپاتیک موجب یک کاهش بارز در تعداد ضربان قلب و یککاهش مختصر در قدرت انقباضی عضله قلب می‌شود

سیستم گشاد کننده رگی سمپاتیک و کنترل آن بوسیله سیستم عصبی مرکزی

اعصابسمپاتیک عضلات اسکلتی حامل فیبرهای گشاد کننده رگی سمپاتیکی علاوه بر فیبرهای تنگکننده هستند. در انسان از انتهای این فیبرهااپی‌نفرینترشح می‌شود که گیرنده‌های بتا رادر عروق عضلات تحریک می‌کند. ناحیه اصلی مغز که این سیستم را کنترل می‌کندهیپوتالاموس قدامی است.

اهمیت سیستم گشاد کننده رگی سمپاتیک

این موضوع که سیستم گشاد کننده رگیسمپاتیک نقش بسیار مهمی در کنترل گردش خون داشته باشد مورد تردید است زیرا بلوککامل اعصاب سمپاتیک عضلات ، اثری بر روی قابلیت عضلات برای کنترل میزان جریان خونخود در جواب به نیازهایشان ندارد. امکان دارد که در شروعفعالیت عضلانی، سیستم گشاد کننده رگیسمپاتیک سبب گشاد شدن رگی ابتدایی در عضلات اسکلتی می‌شود و موجب می‌گردد که میزانجریان خون آنها افزایش یابد.

بخش مرکزی غدد فوق کلیوی

این بخش هیچ ارتباطی به بخش قشری ندارد. در واقعبخش مرکزی غده فوق کلیوی را می‌توان جزئی از دستگاه عصبی سمپاتیک دانست، زیرا ایناعصاب به سلولهای بخش مرکزی وارد شده اند و هر بار که تحریک دستگاه سمپاتیک رخمی‌دهد، این سلولها تحریک می‌شوند وهورمون آدرنالینآزاد می‌کنند این هورمون بههمراه گردش خون به رگها ، ماهیچه‌ها ، قلب و مغز می‌رسد و موجب تقویت و تشدید آثاراعصابسمپاتیک می‌شود

آدرنالین

بطور کلی آدرنالین همگام با تحریک اعصاب سمپاتیک ترشح می‌شود وموجب فراهم آوردن نوعی حالت آماده باش برای بدن است، تا شخص بتواند در مقابل پیشامدنابهنگام یا فوق العاده ، آمادگی قبلی داشته باشد (مانند موارد ستیز ، فرار یا ...). در چنین حالاتی ترشح آدرنالین موجب می‌شود که فعالیت قلب وفشار خونزیادتر شود و خون رسانی افزایشیابد. آدرنالبین بخصوص موجب باز شدن رگهای عضلات شده و خون رسانی را به این اعضا کهتحریک بدن را موجب می‌شود، افزایش می‌دهد. از سوی دیگر عمل آدرنالین بر جگر باعثمی‌شود که گلوکز خون بالا رود و انر‍ژی مورد نیاز برای ماهیچه‌ها و اعصاب تامینشود.

.موارد استفاده آدرنالين :

در پزشكي براي تحريك فعاليت قلب مصرف دارد. عروق خوني پوست و روده را تنگ مي‌كند.براي مقابله فوري با حملات قلبي و كاهش دادن واكنشهاي شديد آلرژيك (آنافيلاكسي) در برابر داروها يا نيش حشرات تزريق ميشود. از آنجايي كه آدرنالين، عروق خون را تنگ مي‌كند از آن براي كنترل خونريزي در جراحي استفاده مي‌كنند و بدين ترتيب مدت بي‌حس موضعي طولاني‌تر ميشود. استعمال اين دارو به صورت قطره‌هاي چشمي، فشار داخل كره چشم را كم مي‌كند و از اين نظر براي درمان آب سياه و جراحي چشم مفيد است.