تحقیق درباره  WINDOWS 98

مقدمه:

ويندوز 98 جالبترين سيستم عاملى است كه تا به حال توسط ميكروسافت توليد شده است و ارزش انتظار طولانى براى آن را داشت.

ويندوز 98 يك سيستم عامل گرافيكى است. نسخه هاى اوليه ويندوز براى اجرا شدن به وجود  DOS نياز داشتند و براى بسيارى از امور مديريتى از DOS كمك مى گرفتند، بنابراين سيستم عامل به شمار نمى آمدند. براى اجراى ويندوز 1/3 بايد ابتدا كامپيوتر را با  DOS راه اندازى مى كردند، سپس آن را از خط فرمان  DOSاجرا مى نمودند. با اين حال همان نسخه ها به دليل فراهم كردن رابطه گرافيكى كاربر بسيار مورد توجه قرار گرفتند. با اين كه نسخه بعدى ويندوز( ويندوز 95، ويندوز97، و بالاخره ويندوز 98 ) به بازار آمد. اين نسخه ها علاوه بر اينكه رابط گرافيكى بهترى را فراهم كردند، مديريت كل سيستم كامپيوترى را نيز به صورت مستقل بر عهده گرفتند و به عنوان سيستم عامل مطرح شدند.

ويژگى مهم رابط گرافيكى ويندوز اين است كه استفاده آسان از كامپيوتر را براى افراد مختلف بيش از پيش آسان مى سازد.

مطالب جديد در ويندوز 98:

    لغات متفاوت، بهتر، و هنوز يكسان، بهترين الفاظ براى مقايسه ويندوز 98 با نسخه هاى قبلى ويندوز مى باشند. با وجود مشابهت ها، تفاوتهاى اصلى در ويندوز 98 وجود دارد كه بايد آنها را بدانيد تا بتوانيد از ويندوز 98 به شيوه اى كه بايد، استفاده نماييد. ميكروسافت طورى ويندوز 98 را طراحى نموده است كه به جاى تمركز بر روى استفاده از ويندوز 98، بتوانيد بر روى نرم افزار يا سخت افزارتان تمركز كنيد.

    ويندوز 98، رابط ويندوز 95 را كه استاندارد شده است، بهبود مى بخشد. اگر در محيط هاى ويندوز 95 و ويندوز 98 تازه كار هستيد خودتان را خوشبخت بدانيد!

برخى از ويژگى هاى ويندوز 98 عبارتند از:

*محيط بر خط اينترنت، بسيار مرتبط با ميز كار ويندوز 98 است.

*منوى START بسيار عملياتى تر است و امكان انجام تغيير در آن بسيار ساده و بدون استفاده از كادرهاى تبادلى متعدد، مى باشد.

*اكنون ابزارهاى پيشرفته سيستم در حفاظت از فايلهاى كامپيوترتان و نظارت بر سخت افزار، كمك مى كنند.

*ويژگيهاى بهبود يافته اتصال و اجرا قادرتان مى سازند تا ابزارهاى جديد را بدون الزام به تنظيم سوييچ هاى سخت افزارى يا تعيين تنظيمات وقفه اى مناسب، به كامپيوترتان متصل سازيد. ويندوز 98 امكان داشتن سخت افزارهاى جديد نظير (USB) UNIVERSAL SERIAL BUS و درگاههاى مادون قرمز را فراهم مى آورد.

يكي از مزاياى كه كاربران فعلى ويندوز را خوشحال مى كند اين است كه ويندوز 98 به آنقدر كليك ها و دوبار كليك كردن هاى ماوس كه در نسخه هاى قبلى ويندوز انجام مى شد، نيازى ندارد.

* OUTLOOK EXPRESS مدير جديد پست الكترونيكى است كه اجازه مى دهد تا به سادگى پيام هاى وارده و صادره خود را سازماندهى كنيد.

*گروههاى خبرى را نظارت كنيد و مرسولات خود را از رابط مشترك  OUTLOOK EXPRESS بسازيد.

*ميز كار شما اكنون ابزار دستيابى حين كارى است كه امكان دستيابى به صفحات ويندوز 98 اينترنت را به سادگى دستيابى به فايلهاى روي پى سى تان فراهم مى آورد.

نگاهى بر ويندوز 98:

    بسيارى از كاربران، شكل شمايل ويندوز 98 را دوست دارند، و اين حقيقت كه استفاده از ويندوز 98 لذت بخش است، مورد توجه آنهاست. با وجودي كه ويندوز 98 هم مفرح است و هم تبحر يافتن در آن آسان مى باشد، در عين حال يك سيستم رابط كامپيوترى است كه قدرت زيادى را به هر كسى كه از پى سى ها استفاده مى كند، اعطا مى كند.با ويندوز 98 شما مى توانيد به سادگى به سخت افزار كامپيوتر و فايلهاى داده اى دستيابى بيابيد، حتى اگر تازه با كامپيوترها آشنا شده باشيد. در حقيقت ميكروسافت زمان و هزينه زيادى را در جهت اينكه ويندوز 98 به افراد در كارشان كمك كند، صرف نموده است.

   ويندوز 98 حاوى رابط كامپيوترى است كه هدف آن، خوشايند بودن آن بر تمامى گروههاى افراد، از جمله كاربران تازه كار كامپيوترها و برنامه نويسان پيشرفته كامپيوترها، است. براى نيل به هدف راضى كردن طيف گسترده اى از كاربران، ميكروسافت رابطى را طراحى كرده است كه به طور مستقيم قابل درك است. علاوه بر رابط قابل استفاده، ويندوز 98 تمايز بين پى سى خانه يا اداره تان را با هر كامپيوتر ديگر در هر نقطه از دنيا، محو مى سازد. محيط عامل ويندوز 98 دنياى بر خط را درون خود جاى مى دهد زيرا اطلاعاتى را كه لازم داريد هميشه بر روى ديسك سخت شما قرار ندارد. ويندوز 98 به شما كمك مى كند تا به سادگى كه به  فايلهاى روى پى سى تان دسترسى داريد، به اينترنت دست يابيد.

سفرى كوتاه در ويندوز 98:

ويندوز 98 بسيار كمك كننده است. در حقيقت ويندوز 98 آنقدر كمك كننده است كه مى توانيد يك فيلم ويديويى معرف ويندوز 98 را از ميز كار خود اجرا كنيد.

بر روى شمايل داراى بر چسب  WELCOME TO WINDOWS دو بار كليك كنيد. وقتى كه ويندوز 98 را براى بار اول اجرا مى كنيد، اين فيلم ويديويى شروع به پخش مى كند، مگر اينكه شما يا شخص ديگرى آن را از پوشه  START UP ويندوز 98 برداشته باشد. اگر سفر ويديويى به طور خودكار آغاز نگشت، بايد شمايل  WELCOME TO WINDOWS را بر روى ميز كار ببينيد. سفرى چند رسانه اى با صدا و تصوير آغاز مى شود. اين سفر كوتاه به شما اجازه مى دهد تا كپى ويندوز 98تان را به صورت بر خط، ثبت كنيد، سيستم تان را به بهترين شكل تنظيم نماييد، و نكات زمان انتشار محصول را بخوانيد.   

شناخت پنجره MY COMPUTER:

 شمايل MY COMPUTER به پنجره اى باز مى شود كه حاوى اطلاعاتى مربوط به سخت افزار و نرم افزار كامپيوترتان است. وقتى كه سخت افزار يا نرم افزارى را به سيستم تان اضافه مى كنيد، اغلب پنجره  MY COMPUTER را باز خواهيد كرد.پنجره  MY COMPUTER امكان دستيابى به بسيارى از نقاط كامپيوتر را فراهم مى آورد.

    بسيارى از مبتديان كامپيوتر و كاربران پيشرفته بيش از آنچه بايد پنجره MY COMPUTER را ناديده مى گيرند. پنجره MY COMPUTER كه هميشه در ميز كار ويندوز 98 وجود دارد، قادرتان مى سازد تا به طورى يكسان به كليّه ابزارهاى سخت افزارى خود دستيابى بيابيد.

فعال سازى برنامه هاى كاربردى مبتنى بر  DOS:

گوش به حرف رسانه ها ندهيد- ام اس داس نمرده است! در حقيقت ويندوز 98، بيشتر از هر نسخه ديگرى از ويندوز به برنامه هاى كاربردى ام اس داس اختيار مى دهد. همه برنامه هايى كه با آنها كار مى كنيد براى ويندوز 98 و يا حتى براى نسخه هاى قبلى ويندوز نوشته نشده اند. در گذشته، ويندوز پشتيبانى لازمى را كه اين برنامه هاى ام اس داس نياز داشتند فراهم نمى كرد. در نتيجه بعضى اوقات براى اجراى برنامه ام اس داس مجبور بوديد تا به طور كامل از ويندوز خارج شويد.

به طور مجازى همه برنامه هاى ام اس داس، از جمله بسيارى از بازيهايى كه قبلا در ويندوز قابل اجرا نبودند، تحت ويندوز 98 اجرا مى گردند. علاوه بر اداره مشكلات حافظه اى كه برنامه ام اس داس تحت نسخه هاى قبلى ويندوز به وجود مى آوردند، ويندوز 98 ويژگيهاى تازه اى براى ام اس داس فراهم مى آورد كه باعث خواهد شد فكر كنيد كه در حال اجراى نسخه جديدى از ام اس داس هستيد.

 بررسى سيستم ويندوز 98:

  ويندوز 98 داراى برنامه جامعي است كه هر بار كه كامپيوترتان را روشن مى كنيد ممكن است از آن استفاده كنيد. اين برنامه  WINDOWS EXPLORER نام دارد كه كل سيستم كامپيوترتان را به صورت گرافيكى و در ساختارى سلسله مراتبى درختى نمايش مى دهد. با  EXPLORERبه هر چيز درون كامپيوترتان(  و اگر جزيى از يك شبكه يا روى اينترنت باشيد، خارج از كامپيوترتان ) دستيابى داريد.

آشنايى با  WINDOWS EXPLORER:

    برنامه  WINDOWS EXPLORER را مى توانيد در دومين منوى آبشارى منوى START بيابيد. دكمه  START را كليك كنيد تا منوى  START را نمايش دهيد.  PROGRAMS را انتخاب كنيد و سپس  WINDOWS EXPLORER را انتخاب نماييد. طرف چپ صفحه  EXPLORER حاوى نمايى سلسله مراتبى از سيستم كامپيوترتان است. بسيارى از موارد شمايل ها را از پنجره  MY COMPUTERتان را تشخيص خواهيد داد. اگر يك نوار پيمايش عمودى در سمت چپ پنجره پديدار گشت، آن را پيمايش كنيد تا بتوانيد بقيّه درخت سلسله مراتبى سيستم را ببينيد.

    پنجره سمت راست حاوى نگاه كلى و مصور از محتويات ابزار يا پوشه انتخاب شده در پنجره سمت چپ است. اين نگاه كلى ممكن است حاوى نماى شمايل هاى بزرگ يا كوچك يا ليستى باشد. وقتى كه اقلام مختلفى را در پنجره طرف چپ انتخاب مى كنيد، پنجره طرف راست تغيير مى كند تا تغييرات را منعكس سازد.  

آشنايى با سيستم راهنما:

حتى متبحرترين افراد در ويندوز 98 نيز گاهى اوقات به كمك نياز دارند. بر خلاف ظاهر و ميز كار تميز ويندوز 98، دانستن تمام مطالب در مورد سيستم آن براى كاربران بسيار زياد است. ويندوز 98 داراى يك سيستم راهنماى تو كار قوى است. سيستم راهنما، حين كار است بدين معنى كه راهنما بر روى ديسك شما قرار دارد و در هر جايى درون محيط ويندوز 98 در دسترس مى باشد. سيستم راهنما هر وقت كه به آن نياز دارد، در دسترس است. به عنوان مثال اگر در حال كار با  EXPLORER هستيد و  فراموش كرده ايد كه چگونه مستندى را بر روى ديسك بفرستيد، مى توانيد سيستم راهنما را به دنبال كلمات  SEND TO جستجوكنيد تا ويندوز 98 راهنمايى تان كند كه چگونه فرمان  SEND TO  را بيابيد و از آن استفاده كنيد.

در هنگام كار در ويندوز 98 چندين روش براى تقاضاى راهنمايى وجود دارد. همچنين تعداد بى شمارى محل وجود دارد كه از آنجا مى توانيد راهنمايى بدست آوريد.

وارد كردن برنامه هاى جديد در ويندوز 98:

خود ويندوز 98 كارى برايتان انجام نمى دهد. برنامه هاى كاربردى كارها را انجام مى دهند. از برنامه هاى كاربردى براى نوشتن مستندات، ساختن تصاوير گرافيكى، كاوش در اينترنت، مديريت فايل هاى پايگاه داده ها، و بازى كردن اتفاده مى كنيد. گاهى اوقات اقدام به افزودن برنامه هاى كاربردى به پى سى خود مى كنيد. برنامه ها بر روى سى دى رام ( يا بر روى ديسك ) عرضه مى شوند و بايد آن برنامه ها را از طريق روال نصب اجرا كنيد تا ويندوز 98 به نحو درستى آنها را تشخيص دهد. اگر چه هر برنامه كاربردى احتياج به روال نصب يكتا و خاص خود دارد اما، بيشتر برنامه ها را امروزه به شيوه اى يكسانى نصب مى كنيد.

رابط سخت افزارى ويندوز 98:

ويندوز 98 داراى قابليت اتصال و اجرا است. اين اصطلاح بيان كننده نصب خودكار سخت افزارى جديد كه به پى سى خود افزوده ايد، مى باشد. قبل از ويندوز مجبور بوديد كه سوييچ هاى سخت افزارى ابزار جديد خود را تنظيم كنيد و تنظيمات لازم را در سيستم عامل اعمال نماييد. اغلب تداخلات نرم افزارى و سخت افزارى مى توان رخ مى نمود كه باعث صرف وقت طولانى براى رفع آن مشكل بود. با اتصال و اجرا، به سادگى مولفه هاى سخت افزارى جديد را به كامپيوتر خود متصل مى سازيد و ويندوز 98 بلافاصله تغيير را تشخيص مى دهد و همه چيز را به نحو مناسبى تنظيم مى نمايد.

اتصال و اجرا براى نصب سخت افزار جديدى به سيستم تان، تقريبا به فرآيند تنظيم سازى خاصى نياز ندارد. حداقل در تئورى اين طور است. در واقعيت ممكن است هنوز با مشكلاتى برخورد كنيد. اگر اتصال و اجرا به شكل مورد انتظار كار نكند، ويندوز 98 ويزارد نصب سخت افزارى را فراهم مى آورد كه از آن براى نصب صحيح سخت افزارتان مى توانيد استفاده كنيد.

ويندوز 98 نه تنها تغيير سخت افزار روى يك سيستم را آسانتر مى سازد، بلكه داراى برنامه اى است كه در تغيير دادن ماشينها نيز كمكتان مى نمايد. بسيارى از مردم بر روى چندين پى سى كار مى كنند. احتمالا شما نيز يك كامپيوتر روميزى ويك كامپيوتر  LAPTOPداريد. در هر وضعيتى كه باشيد،  BRIEFCASE ويندوز 98 در همگام سازى فايلهاى مستندتان كمك زيادى مى كند، لذا آنها تا حد امكان به صورت جارى باقى مى مانند.

مديريت ديسك گردان هاى سخت:

ويندوز 98 داراى حاوى برنامه پشتيبان گيرى است كه امكان تهيه كپى پشتيبان از فايلها را در اختيارتان مى گذارد. كپى هاى پشتيبان، در محافظت از فايلها در برابر خرابى ها، نظير اشكالات در ديسك سخت، كمك مى كنند. با كپى كردن فايلها از كپى هاى پشتيبان مى توانيد آنها را بازيابى كنيد.

ويندوز 98 داراى فن آورى DRIVE SPACE است كه فضاى ديسك را به اندازه 30 تا 100 درصد فشرده مى كند.  DRIVE SPACE هم ديسك هاى سخت و هم ديسك هاى فلاپى را فشرده مى نمايد. علاوه بر  DRIVE SPACE ، با ارتقاى سيستم فايلى خود به  FAT32، مى توانيد استفاده بهترى از ديسك سخت خود ببريد.  FAT32 سيستم مديريت ذخيره سازى پيشرفته ويندوز 98 است.

ابزارهاى پيشرفته سيستمى ويندوز 98:

ويندوز 98 خوب كار مى كند اما گاهى اوقات با كارهاى مختلف بارگذارى اضافى مى شود و تنبل مى گردد. وقتى سيستم عاملتان كند مى گردد، كل سيستم كامپيوترىتان كند مى شود زيرا سيستم عامل هر چيز ديگرى را كه اتفاق مى افتد، كنترل مى نمايد. ويندوز 98 برنامه هاى سيستمى را فراهم مى آورد كه شما را قادر به نظارت بر كارايى ويندوز 98 و تعيين محلى كه گلوگاه ها قرار دارند، مى كنند.

به طور دوره اى، مى توانيد برنامه هاى ويندوز 98 را زمان بندى كنيد تا حتى زمانى كه كنار پى سى خود نيستيد، سيستمتان به خوبى كار كند. با بهنگام سازى فايلهاى سيستمى، پشتيبان گيرى و زمان بندى برنامه هاى سيستمى بررسى كننده جهت اجرا در زمانى كه كارى با پى سى نداريد، مى توانيد مطمئن باشيد كه سيستم  تان در بهترين وضعيت كار مى كند و ديگر لازم نيست به خاطر بسپاريد كه وظايف مهم را انجام دهيد.

منابع:

1- كتاب آموزشى  WINDOWS 98 /نويسنده: GregPerry

2- اينترنت

تحقیق درباره اسبهاي تروآ يا TROJAN HORSES

يكي از جالبترين بازي‌هايي كه يك هكر به آن علاقه‌مند است، متقاعد كردن يك كاربر براي نصب برنامه‌اي خاص بر روي كامپيوتر است كه در حالت عادي كاربر آن را نصب نمي‌كند. اين مساله گاهي از روش‌هايي صورت مي‌گيرد كه مهندسي اجتماعي يا Social Engineering ناميده مي‌شود. البته گاهي هم از راههايي استفاده مي‌شود كه به كاربران بباوراند آن برنامه، ابزار مفيديست.

در زير «نقاب» اين ابزار به ظاهر مفيد، همواره آسيب جدي و يا حداقل يكي از اشكال نامطلوب مزاحمت وجود دارد.

اين ظاهر مفيد در اينگونه از محصولات، اسب تروآ يا ‏Trojan Hors ناميده مي‌شود كه نام خود را از اتفاقاتي در هزاران سال پيش به ارث برده است. شايد داستان مشهور ايلياد Iliad را به خاطر مي‌آوريد كه درباره يونانياني بود كه نمي‌توانستند پس از ده سال محاصره، وارد شهر تروآ شوند. آنها تصميم زيركانه اي گرفتند تا براي اهالي تروآ هديه‌اي خوب بفرستند. يك اسب چوبي غول‌پيكر كه درون آن چند سرباز يوناني پنهان شده بودند. تروآيي‌ها اسب را به ميان شهر خود بردند و سربازان يوناني توانستند در نيمه شب از اسب خارج شده و دروازه شهر را بر روي ارتش خودي بگشايند و اينگونه بود كه شهر تروآ سقوط كرد.

يك اسب تروآي نرم‌افزاري هم دقيقا همان راه را به كار مي‌گيرد. آن به حدي جذاب طراحي شده كه كاربران بخواهند براي استفاده از امكاناتش، آن را روي سيستمشان نصب كنند. يك اسب تروآ حتي ممكن است كه خود را در لفاف يك برنامه محافظ صفحه نمايش (Screen Saver)، يك سند جالب، يك ابزار مفيد و يا يك فايل گرافيكي پنهان كند. هكرها همواره اين فرض را در نظر مي‌گيرند كه كاربران از سيستم خود محافظت مي‌كنند. پس بهترين راه اين است كه خودشان برنامه‌اي را بر روي سيستم خود نصب كنند كه راه نفوذ را براي هكرها باز كند.

يكي از معروفترين اسبهاي تروآ، ويروسي بود كه با شما قرار ملاقاتي با عنوان فريبنده I love you مي‌گذاشت. اين عنوان بسيار مناسبي براي يك نامه حاوي ويروس است، مخصوصا اگر از طرف دوستي برايتان ارسال شده باشد. هر فردي با مشاهده چنين عنواني در صندوق پست الكترونيكي خود، ممكن است كه نامه مورد نظر را باز كند. باز كردن اين نامه هم باعث مي‌شود كه عنان ويروس برداشته شده و اين ويروس هولناك خسارت‌هاي خود را آغاز نمايد.

راه ديگر، ساخت يك برنامه مفيد است كه مردم را به نصب آن بر روي سيستمشان علاقه‌مند سازد در حاليكه مقاديري از كُدهاي مضر را در ميان خود جاي داده است. اين كُدها باعث خواهد شد كه هكر كنترل سيستم را تا حد زيادي در دست بگيرد بدون آنكه كاربر از وجود آن مطلع شود. هكر مورد نظر، ممكن است كه با استفاده از اين روش، تمام كليدهاي فشرده شده توسط شما را ضبط كند و از اين طريق رمزهاي شما را بدست آورد و يا حتي با استفاده از سيستم شما، سيستمهاي ديگر را مورد حمله قرار دهد به طوري كه شما به عنوان فرد مخرب شناخته شويد. اگر هكر باهوش باشد، احتمال اينكه فردي متوجه حضور وي در سيستمش شود، اندك است.

يكي از روشهاي مورد نظر و البته جالب اين است كه به طور مثال شما وارد سايتي مي‌شويد و مي‌بينيد كه يك برنامه افزودني (Plug-in) را به‌طور رايگان برايتان در نظر گرفته‌اند. نصب اين برنامه ظاهرا بي‌خطر بدون آنكه شما متوجهش بشويد باعث مي‌شود كه اسب تروآ را به سيستم خود وارد نماييد.

ويورسها و كرمهاي كامپيوتري بسياري از همين تاكتيك استفاده مي‌كنند. ويروس I love you اين مساله را به سادگي ثابت كرد كه هر كسي مي‌تواند در مقابل اين تاكتيك آسيب‌پذير باشد. نويسندگان ويروسهاي ديگر نيز اين تاكتيك را با اندكي تفاوت تقليد كردند. حالا يك شخص ممكن بود كه ايميلي دريافت كند كه در عنوان خود ادعا مي‌كرد حاوي عكسي برهنه از فردي مشهور است و يا اينكه سندي محرمانه يا چيزهاي مشابه ديگري را در بر دارد. و بدترين حالت وقتي اتفاق مي‌افتد كه شما همچون ايميلي را از طرف دوستي دريافت نماييد. چه بسياري از اين كرمها و ويروسها هستند كه به دنبال آدرس دوستان در سيستم آلوده‌شده شما مي‌گردند و خود را براي آنها و با نام شما ارسال مي‌كنند. بدين ترتيب دوستان شما هم با مشاهده آدرس شما به عنوان فرستنده نامه، آنرا باز مي كنند و به همين ترتيب ماجرا ادامه مي‌يابد.

در اغلب مواقع، يك اسب تروآ برنامه‌اي بسيار كوچك است. اين برنامه خودش را نصب مي‌كند و سپس براي دريافت دستورات و استقرار چيزهاي ديگر گوش به زنگ مي‌ماند. بدين گونه يك هكر مي‌تواند برنامه خود را بر روي هزاران سيستم نصب كند. سپس وي مي‌تواند به اسبهاي تروآي خود دستور بدهد كه چه كاري را برايش انجام دهند. اگر هم كه اسب تروآي مورد نظر نتواند دستورات مقتضي را انجام دهد، هكر به سادگي مي‌تواند كُد آنرا با مجموعه جديدي از كُدها كه قابليت انجام دستورات مورد نظر را دارند جايگزين نمايد.

چگونه سيستمتان را از آلوده شدن به يك اسب تروآ حفظ كنيد؟

1- نصب يك نرم‌افزار ضدويروس خوب و به روز‌رساني مرتب آن مي تواند با ورود بسياري از تروجان‌ها مبارزه كند.

2- اگر شما براي دريافت ايميل‌هايتان از برنامه‌هاي Outlook يا Outlook Express استفاده مي‌كنيد، آنرا با برنامه‌هايي مانند Eudora جايگزين نماييد.

3- اگر همچنان مايل به استفاده از Outlook هستيد، Service Release 3 را نصب كنيد كه حاوي ضدويروس بسيار مناسبي است.

4- برنامه Outlook Express اصلا توصيه نمي‌شود زيرا به طور سنتي ناامن است. اگر شما به استفاده از آن اصرار داريد، بايد دسترسي امنيتي آنرا تا حد زيادي محدود كنيد.

5- سيستم خود را به‌طور مرتب با استفاده از برنامه‌هاي الحاقي (Patch) مايكروسافت به روز نماييد.

6- در خبرنامه‌هاي Symantec و McAfee و شركتهاي ضدويروس ديگر عضو شويد تا از جديدترين اخبار مربوط آگاه بمانيد.منبع:

http://www.internet-tips.net/

پ.ن: جوتي عزيز درباره تفاوت تعريف بين اسبهاي تروآ، كرمها و ويروسهاي اينترنتي مطلبي دارند كه مطالعه آنرا به شما توصيه مي‌كنم. هر چند در تعريف اسبهاي تروآ به روايت Symantec با تعريف فوق تفاوتهايي موجود است

تحقیق درباره ساختار كلي یونیکس

مقدمه

كوچك زيباست . اين اساس يونيكس است. براي درك مفهوم اين جمله بايد سيستم عاملهاي نسل سوم را ( كه يونيكس نيز از آنهاست) به ياد آوريد . سيستم هاي دايناسورواري بودند كه براي انجام همه كار طراحي شده بودند . سيستم عامل ماشينهاي IBM 360 نمونه خوبي در اين مقوله است. سيستم عاملي كه توان شبيه سازي تقريبا تمامي سيستم هاي عرضه شده تا قبل از خود را داشت و فهرست اشكالات آن يك دفتر به قطر دفتر راهنماي تلفن را تشكيل مي داد! ساختارهاي اطلاعاتي غول آسا سيستم هاي ذخيره سازي پرونده بسيار پيچيده زبانهاي برنامه نويسيي چون پي ال وان و كوبول كه كاربران را تنها در يك سو جهت مي داد و در كل ديكتارتوري IBM كه هر استفاده كننده اي را در شبكه ايغول آسا اسير مي كرد. تيم هاي برنامه نوسي IBM  كه چون خدايان غير قابل دسترسي بودند و همه جا با احترام درباره آنها صحبت مي شد. چيزي كه هيچ كس حتي جرات فكر كردن درباره آن را نمي كرد اصلاح در كاري بود كه IBM و ديگر پيروان آن عرضه مي كردند. دوراني كه يك برنامه نوسي حرفه اي سيستم، مدت زمان درازي را فقط براي يادگيري سيستم عامل صرف مي كرد و با احساس شرم اشكالات سيستم عامل را اگر از كم هوشي خود نمي دانست به IBM اطلاع مي داد. چه بسيار برنامه هاي بزرگ تجاري كه دوباره نويسي مي شدند، زيرا سيست معامل امكان اتصال برنامههاي ديگر را به آنها نمي داد.

به هر حال يونيكس وارد بازار شد. سيستم عاملي كه همه چيز در آن به هم شبيه بود، نحوه چاپ روي چاپگر نوشتن روي صفحه پاياني ويا ذخيره اطلاعات در پرونده ها همه و همه به يك صورت انجام مي پذيرفت. و از همه مهمتر ليست برنامه سيستم عامل را در هر كتابخانه اي مي شد پيدا كرد. برنام هاي يونيكس به راحتي مي توانند ورودي و خروجي خود را به برنامه هاي ديگر بدهند و بدين صورت هيچگاه نيازي به برنامه هاي غول آسا پيدا نمي شود. هر سيستمي هر چقدر هم پيچيده باشد مي تواند از مجموعه از برنامه هاي كوچك به وجود آيد كه ورودي و خروجي خود را به يكديگر متصل نموده اند.

براي به دست آوردن ديدي كلي از يونيكس، شناخت عوامل زير ضروري است:

1- پيكر بندي سيستم عامل: هسته مركزي سيستم  عامل يونيكس جز كوچكي از آن را تشكيل مي دهد ولي اي جز از اهميت اساسي برخوردار استكه رابط كاربر و سيستم  عامل مي باشد و در شكل 1 مشهود است.

اين ساختار كلي شبيه به ساختار PC-DOS است. Kernal يا هسته مركزي در آنجا از دو پرونده IBMBIO.sys و IBMDOS.sys تشكيل مي شود و پيوست پرونده اي به نام command.com است. تفاوت در ويژگيهاي هسته مركزي و قدرت بسيار بيشتر پوسته هاي يونيكس است. اولا هر سيستم  يونيكس داراي چند پوسته است كه كاربر مي تواند هر كدام را كه بخواهد انتخاب كند. (پوسته استاندارد، پوسته محدود، پوسته تصويري، پوسته C، پوسته UUCP) هر كدام از اين پوسته ها قابليت هاي متفاوتي دارند.

يونيكس ار روش انتقال به دورن، و انتقال به بيرون نيز استفاده مي كند. در اين روش اگر حجم پرونده در حال اجرا بيش از ظرفيت حافظه ماشين باشد . مقداري از محتويات حافظه به ديسك سخت منتقل مي شود و حافظه را در اختيار پرونده درحال اجرا قرار مي دهد . پس از اتمام پرونده يا پايان نوبت آن محتويات منتقل شده دوباره به حافظه باز مي گردند. اين روش به يونيكس اجازه مي دهد پرونده هايي بزرگتر از حجم حافظه اصلي سيستم  را در آن واحد اجراركند.

يونيكس براي برقراري ارتباط بين عمليات مختلف سيستم  روشهاي بسيار جالبي را در اختيار كاربران قرار مي دهد. استفاده از حافظه به اشتراك گذارده شده، خط لوله ها كنترل كنندههاي خط و انتقال پيام از روشهايي هستند كه دو يا چند برنامه درحال اجرا مي توانند با هم ارتباط برقرار كنند.

مديريت حافظه در UNIX و SOLARIS

از آنجا كه قرار است يونيكس مستقل از ماشين باشد، طرح مديريت حافظه از سيستمي به سيستم  ديگر فرق مي كند. گونه هاي اوليه يونيكس به طور ساده از بخش بندي پويا و بدون هيچ طرح حافظه مجازي استفاده مي كردند. پياده سازيهاي كنوني، از جمله SVR4 و solaris 2x از حافظه مجازي صفحه بندي شده سود مي برند.

در svr4 و solaris در واقع دو طرح مديريت حافظه مجزا وجود دارد. سيستم  صفحه بندي حافظه مجازي را ارائه مي كند. قابليتي كه مي تواند قاب صفحه هاي حافظه اصلي را به فرايندها و همچنين ميانگين هاي بلوك ديسك تخصيص دهد اگر چه اين طرح مديريت حافظه مجازي براي فرايندهاي كاربرد و ورودي / خروجي ديسك موثر است ولي براي مديريت تخصيص حافظه به هسته سيستم  عامل چندان مناسب نيست. براي اين از تخصيص دهنده حافظه هسته استفاده مي شود. اين دو راهكار را به نوبت بررسي مي كنيم.

سيستم  صفحه بندي

ساختمان داده ها

براي حافظه  مجازي صفحه بندي شده يونيكس از تعدادي ساختمان داده سود مي برد، كه با مختصر تغييري، مستقل از ماشين هستند.

-  جدول صفحه : نوعا براي هر فرايند يك جدول صفحه وجود دارد كه براي هر صفحه آن فرايند در حافظه  مجازي يك مدخل در نظر گرتفه مي شود.

-  توصيفگر بلوك ديسك: براي هر صفحه فرايند يك مدخل در اين جدول وجود دارد، كه نسخه ديسك از آن صفحه مجازي را توصيف مي كند.

-  جدول داد هاي قاب صفحه : قابهاي حافظه اصلي را توصيف مي كند و شاخص آن شماره قاب است.

-  جدول استفاده – مبادله: براي هر دستگاه مبادله، يك جدول استفاده –مبادله، با يك مدخل براي هر صفحه روي آن دستگاه وجود دارد.

مدخل جدول

توصيفگر بلوک ديسک

مدخل جدول داده هاي قاب صفحه

مدخل جدول استفاده -مبادله

اغلب حوزه هاي معرفي شده در جدول خود را توصيف مي كنند. فقط تعداد كمي از آنها نيازمند توضيح هستند. حوزه سن در مدخل جدول صفحه نشان دهنده اين است كه چه مدت از مراجعه يك برنامه به اين قاب مي گذرد. اما تعداد بيتها و بسامد بهنگام سازي اين حوزه بستگي به بپياده سازي دارد. پس استفاده از اين حوزه براي سياست جايگزيني صفحه در پياده سازي هاي مختلف يونيكس يكسان نيست.

حوزه نوع ذخيره در بلوك توصيفگر ديسك به دلايل زير لازم است: زماني كه يك پرونده قابل اجرا براي اولين بار به كار گرفهت مي شود تا فرايند جديدي ايجاد گردد، تنها بخشي از برنامه و داده ها ممكن است در حافظه  اصلي بار شوند. بعدا با بروز خطاهاي فقدان صفحه بخشهاي جديدي از برنامه و داده ها بار مي شوند. فقط در زمان بار كردن اوليه است كه صفحه هاي حافظه مجازي ايجاد مي شوند و به مكانهايي روي يكي از دستگاهها، براي استفاده درمبادله مشخص مي گردند. در آن زمان به سيستم  عامل گفته مي شود كه آيا نيازي به پاك كردن مكانهاي قاب صفحه قبل از بار كردن اوليه بلوك داده يا برنامه وجود دارد يا خير.

جايگزيني صفحه

از جدول دادهاي قاب صفحه براي جايگزيني صفحه استفاده مي شود. اشاره گرهاي متعددي براي به وجود آوردن ليستهاي در داخل اين جدول به كار گرفته مي شوند.

پارامترهاي مديريت حافظه در SVR4 يونيکس

تمامي قابهاي موجود در ليستي از قابهاي آزاد موجود براي آوردن صفحه ها به يكديگر پيوند خورده اند. هنگامي كه تعداد صفحه هاي موود از آستانه مشخصي كمتر شود هسته سيستم  عامل براي جبران تعدادي از صفحه ها را مي ربايد.

الگوريتم جايگزيني صفحه مورد استفاده در svr4  بهبود يافته الگوريتم سياست ساعت است كه به نام الگوريتم ساعت دو عقربه اي شناخته مي شود. الگوريتم مزبور بيت مراجعه در مدخل جدول صفحه را براي هر صفحه اي كه در داخل حافظه  واجد شرايط مبادله به خارج باشد. به كار مي برد.زماني كه براي اولين بار صفحه به داخل حافظه  بار مي شود اين بيت 0 مي باشد و هر گاه صفحه براي خواندن يا نوشتن مورد مراجعه قرار گيرد 1 مي گردد. يك عقربه در الگوريتم ساعت ليست صفحه هاي واد شرايط را مرور عقربه جلويي مورد مراجعه واقع شده است. از اين گونه قابها صرفنظر مي شود. اگر بيت مزبور هنوز 0 باشد، به اين معني است كه در فاصله زماني بين ملاقات عقربه جلويي و عقربه عقبي به صفحه مزبور مراجعه نشده است. اين صفحه ها در ليست مبادله به خارج قرار مي گيرند. دو پارامر عملكرد اين الگوريتم را تعيين مي كنند.

-  نرخ مرور: نرخي كه بر اساس آن دو عقربه ليست صفحه ها را برحسب صفحه در ثانيه مرور مي كنند.

-    فاصله عقربه ها: فاصله مابين عقربه جلويي و عقربه عقبي.

الگوريتم جايگزيني صفحه – ساعت دو عقربه اي

مقادير پيش فرض اين دو پارامتر بر اساس مقد ار حافظه  فيزيكي در زمان راه اندازي تعيين مي گردد. مي توان پارامتر نرخ مرور را با تغيير شرايط عوض نمود. اين پارامتر به طور خطي بين مقادير slowscan و fastscan با تغيير مقدار حافظه  آزاد كه بين دو مقدارlotsfree و minfree است. تغيير مي كند. به عبارت ديگر با كوچك شدن مقدار حافظه  آزاد عقربه هاي ساعت با سرعت بيشتري حركت مي كنند تا صفحه هاي بيشتري را آزاد نمايند. پارامتر فاصله عقربه ها همراه با پارامتر نرخ مرور، چهارچوب فرصت استفاده  از يك صفحه مشخص مي سازد.

تخصيص دهنده حافظه  هسته

هسته سيستم  عامل در طي ارجاي خود جداول و ميانگين هاي كوچكي را مرتبا ايجاد مي كند واز بين مي برد، كه نيازمند تخصيص پوياي حافظه  است. مثالهاي زير را فهرست كرده است:

-  ممكن است براي ترجمه نام مسير، ميانگيري جهت كپي كردن نام مسير ي از فضاي كاربرد تخصيص داده شود.

-    روال allocb ميانگير هاي Streams با اندازه دلخواه را تخصيص مي دهد.

-  بسياري از پياده سازيهاي يونيكس براي نگهداري وضعيف خروج و اطلاعات منابع مورد استفاده فرايندهاي از بين رفته، ساختارهاي جادويي را تخصيص مي دهند.

-    در svr4 و solaris هسته سيستم  عامل شي هاي بسياري را برحسب نياز تخصيص مي دهد.

-  بسيار از اين بلوكها به طور قابل ملاحظه اي كوچكتر از اندازه صفحه هاي معمول ماشين هستند در نتيجه راهكار صفحه بندي براي تخصيص پوياي حافظه  هسته سيستم  عامل ناكارآمد است. در svr4 نوع بهبود يافته اي از سيستم  رفاقتي به كار مي رود.

در سيستم  رفاقتي بهاي تخصيص و آزاد سازي يك بلوك حافظه  در مقايسه با سياستهاي بهترين برازش يا اولين برازش كم است.اما در مورد مديريت حافظه  هسته سيستم  عامل عمليات تخصيص و آزاد سازي بايد با بيشترين سرعت ممكن انجام گيرد. اشكال سيستم  رفاقتي زمان لازم جهت تكه تكه سازي و تلفيق بلوكهاست.

Barkley و lee در AT&T نوع ديگري از سيستم  رفاقتي به نام سيستم  رفاقتي تنبل را پيشنهاد كردند كه همين روش براي svr4 پذيرفته شده است. مولفين آن مقاله مشاهده كردند كه اكثرا يونيكس رفتار پايداري براي تقاضاي حافظه  هسته سيستم  عامل از خود بروز مي دهد. يعني مقدار تقاضا براي بلوكهاي با اندازه مشخص تغييرات كندي در طول زمان دارند. پس اگر بلوكي با اندازه 2ⁱآزاد گردد و بلافاصله با رفيقش در لوكي با اندازه 2ⁱ⁺¹  تلفيق شود. احتمالا هسته سيستم  عامل در تقاضا بعدي خود در خواست اندازه 2^I را مي كند. كه نيازمند تقسيم دوباره بلوك بزرگتر است. براي اجتناب از اين تلفيق و تقسيم غير ضروري، سيستم  رفاقتي تنبل، تلفيق را تا زماني كه به آن نياز نباشد به تعويق مي اندازد و سپس تا آنجا كه ممكن است بلوكهاي را با يكديگر تلفيق مي كند.

سيستم  رفاقتي تنبل از پارامترهاي زير استفاده مي كند:

N_I = تعداد كنوني بلوكهاي با اندازه 2^I

A_I= تعداد كنوني بلوكهاي با اندازه 2^Iكه تخصيص يافته اند.

G_I= تعداد كنوني بلوكهاي با اندازه 2^I كه به طور سراسري آزاد  هستند. اين بلوكها واجد شرايط تلفيق مي باشند اگر رفيق چنين بلوكي به طور سراسري آزاد گردد، سپس دو بلوك، در بلوكي با اندازه 2^I+1 كه به طور سراسري آزاد است تلفيق مي شوند. مي توان كليه بلوكهاي آزاد در سيستم  رفاقتي استاندارد را به طور سراسري آزاد در نظر گرفت.

L_I تعداد كنوني بلوكهاي با اندازه 2^I كه به طور محلي آزاد هستند. اينها بلوكهايي هستند كه واجد شرايط تلفيق نيستند. حتي اگر رفيق چنين بلوكي آزاد گردد، دو بلوك تلفيق نمي شوند، در عوض، بلوكهاي آزاد محلي به انتظار در خواستهاي آينده براي بلوكهايي با همان اندازه نگهداري مي شوند.

رابطه زير برقرار است:

N_I=A_I+G_I+l_I

به طور كلي سيستم  رفاقتي تنبل سعي در نگهداري مجموعه اي از بلوكهاي آزاد محلي دارد و فقط زماني عمل تلفيق را انجام مي دهد كه تعداد بلوكهاي آزاد محلي از يك حد آستانه بيشتر گردد. اگر تعداد زيادي بلوكهاي آزاد محلي موجود باشند، اين احتمال وجود دارد كه براي ارضاي تقاضاهاي سطح بعدي، كمبود بلوكهاي آزاد مطرح باشد. در اغلب مواقع هنگامي كه بلوكي آزاد مي شود تلفيق انجام نمي گيرد. در نتيجه بهاي نگهداري سابقه و عملات به حداقل مي رسد. هنگامي كه بنا باشد بلوكي تخصيص يابد، تفاوتي بين بلوكهاي آزاد محلي يا سراسري نيست، اين نيز عمل نگهداري سابقه را تقليل مي دهد.

معياري كه براي تلفيق به كار مي رود اين است كه تعداد بلوكهاي آزاد محلي و با اندازه مشهص نبايستي از تعداد بلوكهاي تخصيص يافته با همان اندازه بيشتر شود. اين رهنمودي منطقي براي محدود ساختن رشد بلوكهاي آزاد محلي است و تجربي تاييد مي كنند كه اين طرح صرفه جويي قابل توجهي را موجب مي باشد.

براي پياده سازي اين طرح مولفين مقاله يك متغير تاخير را به صورت زير تعريف كرده اند:

D_I=A_I- L_I = N_I – 2L_I - G_I

الگوريتم سيستم رفاقتي تنبل

مديريت پرونده يونيكس

هسته يونيكس تمام پرونده ها را به صورت جرياني از بايتها در نظر مي گيرد. هر گونه ساختار منطقي دخلي مخصوص كاربرد است. ولي يونيكس متوجه ساختار فيزيكي پرونده ها ست.

چهار نوع پرونده  از هم تميز داده مي شوند:

-  عادي: پرونده  هايي كه حاوي اطلاعات وارد شده توسط كاربرد، برنامه هاي كاربردي، يا برنامه سودمند سيستم  هستند.

-  فهرست راهنما: حاوي ليستي از اسامي پرونده  ها و اشاره گرها به گروه هاي شاخص است كه بعداد توضيح داده مي شود. فهرستهاي راهنما به صورت سلسله مراتبي سازمان يافته اند. پرونده  هاي فهرست راهنما در واقع پرونده  هاي عادي هستند كه امتياز حفاظتي نوشتن را دارند به طور ي كه فقط سيستم  پرونده  مي تواند در آنان بنويسد در حالي كه دستيابي برنامه هاي كاربردي براي خواندن ميسر است.

-  خاص: براي دستيابي به دستگاه هاي جنبي مانند پايانه ها و چاپگرها به كار مي روند. همان گونه كه در بخش 11-7 توصيف گرديد هر دستگاه ورودي خروجي با يك پرونده  خاص مربوط است.

-    با نام: لوله هاي با نام، همان گونه كه در قسمت قبل توصيف گرديد.

در اين بخش اداره پرونده  هايعادي مورد نظر است كه در اغلب سيستم  ها به عنوان پرونده  تلقي مي شوند.

گره هاي شاخص

تمام اين پرونده  هاي يونيكس توسط سيستم  عامل و به وسيله گره هاي شاخص اداره مي شوند. گره شاخص ساختاري كنترلي است كه حاوي اطلاعات كليدي مورد نياز سيستم  عامل براي يك پرونده  مشخص است. ممكن است چندين اسم پرونده  به گره شاخص واحدي مربوط باشند ولي يك گره شاخص فعال فقط مربوط به يك پرونده است وهر پرونده  فقط با يك گره شاخص كنترل مي شود.

خصيصخ هاي پرونده  و همچنين اجازه ها و ديگر اطلاعات كنترلي، در گره شاخص ذخيره مي شود.

تخصيص پرونده 

تخصيص پرونده  بر اساس بلوك انجام مي پذيرد، تخصيص پويا و بر حسب نياز است و به صورت پيش تخصيص نيست. بنابر اين بلوكهاي يك پرونده  روي ديسك لزوما پيوسته نيستند. از يك روش شاخص بندي براي دنبال كردن پرونده  ها استفاده مي شود. بخشي از شاخص در گره شاخص پرونده  ذخيره شده است. گره شاخص شامل 39 بايت اطلاعات آدرس مي باشد كه به صورت  13 آدرس 3 بايتي با اشاره گر سازمان يافته است. 10 آدرس اول به 10 بلوك داد هاي اول پرونده  اشاره مي كنند. اگر اندازه پرونده  بيش از 10 بلوك باشد يك يا چند سطح دسترسي غير مستقيم به ترتيب زير به كار گرفته مي شود.

-  آدرس يازدهم در گره شاخص به بلوكي روي ديسك اشاره دارد و اين بلوك حاوي بخش بعدي شاخص است كه به آن بلوك غير مستقيم يك سطحي مي گويند. اين بلوك حاوي اشاره گرهاي بلوك هاي بعدي در پرونده  است.

-  اگر پرونده  شامل بلوك هاي بيشتري باشد آدرس دوازدهم در گره شاخص اشاره به بلوك غير مستقيم دو سطحي دارد. اين بلوك حاوي ليستي از آدرسهاي بلوك هاي غير مستقيم يك سطحي به نوبه خود شامل اشاره گرههاي بلوك هاي پرونده  هستند.

-  اگر هنوز هم پرونده  شامل بلوك هاي بيشتري باشد آدرس سيزدهم در گره شاخص اشاره به بلوك غير مستقيم سه سطحي دارد كه اين سطح سوم شاخص بندي است. اين بلوك بهب هاي غير مستقيم دو سطحي اضافه اشاره دارد.

اطلاعات يک گره شاخص مقيم ديسک در UNIX

مجموع تعداد بلوك هاي داده ها در يك پرونده  به ظرفيت بلوكهاي با اندازه ثابت در سيستم  بستگي دارد. در unix system V طول بلوك يك كيلو بايت است و هر بلوك مي تواند مجموعا 256 آدرس بلوك را نگه دارد. پس با اين طرح حداكثر اندازه يك پرونده  بيش از 16 گيگا بايت خواهد شد.

1-گره شاخص داراي اندازه ثابت و نسبتا كوچك است در نتيجه مي تواند براي مدت طولاني در حافظه  اصلي نگهداري شود.

2-پرونده  هاي كوچكتر را مي توان بدون سطوح غير مستقيم يا با مختصر استفاده از سطوح غير مستقيم دستيابي كرد و زمان پردازش و دستيابي ديسك را كاهش داد.

3-  حداكثر نظري اندازه يك پرونده  به اندازه كافي بزرگ است تا تمام كاربردها را جوابگو باشد.

راهكارهاي همزماني در يونيكس

يونيكس راهكارهاي متنوعي را براي ارتباط و همگام سازي فرايندها فراهم كرده است. در اينجا مهمترين آنها را مورد توجه قرار مي دهيم:

-    لوله ها

-    پيامها

-    حافظه مشترك

-    راهنماها

-    علائم

لوله هاي پيامها و حافظه  مشترك وسايلي براي مخابره داده ها در بين فرايندها فراهم مي كنند در حالي كه از راهنماها و علائم براي راه اندازي اعمال به وسيله فرايندهاي ديگر استفاده مي شود.

لوله ها

يكي از مهمترين كمكهاي يونيكس به ايجاد و توسعه سيستم  هايعامل لوله است. با الهام از مفهوم همروال لوله ميانگير مدوري است كه اجازه مي دهد دو فرايند بر اساس مدل توليد كننده و مصرف كننده ارتباط برقرار كنند. بنابر اين صف خروج به ترتيب ورودي است كه به وسيله يك فرايند نوشته و توسط ديگري خوانده مي شود.

در هنگام ايجاد لوله اندازه ثابتي از بايتها برايش منظور مي شود. وقتي فرايندي براي نوشتن در لوله هاي تلاش كند، در صورت وجود جا در خواست نوشتن بلافاصله اجرا مي شود. درغير اين صورت آن فرايند مسدود مي گردد. همين طور اگر فرايندي براي خواند بيش از بايتهايي كه در لوله موجود هست تلاش كند مسدود مي شود و گرنه درخواست خواند بلافاصله اجرا مي گردد. سيستم  عامل انحصار متقابل را اعمال مي نمايد. يعني در هر زمان تنها يك فرايند مي تواند به لوله دسترسي داشته باشد.

دو نوع لوله با نام و بي نام وجود دارد. لوله هاي بي نام را تنها فرايندهاي مرتبط مي توانند مشترك شوند درحالي كه فرايندهايي كه مروبط بههم نيستند تنها مي توانند لوله هاي با نام را مشترك گردند.

پيامها

پيام بلوكي از متن به همراه يك نوع است. يونيكس از فراخوانيهاي سيستم  msgsnd و msgrev براي فرايندهاي درگير در تبادل پيام استفاده مي كند. به هر فرايند يك پيام وابسته است كه مثل يك صندوق پستي عمل مي كند.

فرستنده پيام با هر پيام ارسالي نوع آن را نيز مشخص مي كند. اين نوع مي تواند به عنوان معيار انتخاب توسط دريافت كننده به كار رود. دريافت كننده مي تواند پيامها را بر مبناي خروج به ترتيب ورود و يا بر مبناي نوع آنها دريافت نمايد. اگر فرايندي براي ارسال پيام به صفي كه پر است تلاش كند، معلق خواهد شد. اگر فرايندي براي خواندن از صف خالي تلاش كند نيز معلق مي گردد. اگر فرايندي براي خواندن نوع خاصي از پيام تلاش كند و موفق نشود. اين فرايند معلق نخواهد شد.

حافظه مشترك

سريعترين شكل ارتباط بين فرايندها كه در يونيكس فراهم شده حافظه  مشترك است بلوكي از حافظه  مجازي است كه توسط فرايند هاي متعدد مورد اشتراك قرار ميگرد. فرايند ها مي توانند با استفاده از همان دستورالعملهاي ماشين كه براي خواندن و نوشتن بخشهاي ديگر حافظه  مازي به كار مي برند. حافظه  مشترك را نيز بخوانند يا بنويسند. مجوز هر فرايند فقط خواندن يا خواندن و نوشتن است كه براي هر فرايند به طور جداگانه تعيين مي گردد. محدوديتهاي انحصار متقابل بخشي از امكان حافظه  مشترك نيست ولي بايد توسط فرايند هايي كه از حافظه  مشترك استفاده مي كنند فراهم گردد.

راهنماها

فراخوانيهاي سيستمي راهنما در unix xyxtem V تعميمي از اوليه هاي wait , signal معرفي شده در فصل ؟ هستند. به اين صورت كه عملايت متعددي مي توانند به صورت همزمان انجام شوند و اعمال افزايش و كاهش با مقادير بزرگتر از يك نيز مي تواند انجام گردد. هسته تمام اعمال در خواست شده را به صورت اتمي انجام مي دهد . يعني تا موقعي كه تمام اعمال انجام نشده باشد. هيچ فرايند ديگري نمي تواند به آن راهنما دسترسي داشته باشد.

يك راهنما شامل عناصر زير است:

-    مقدار جاري راهنما

-    شناسه يا ID  آخرين فرايند عمل كننده روي اين راهنما

-    تعداد فرايند هايي كه منتظرند تا مقدار اين راهنما از مقدار جاري آن بيشتر شود

-    تعداد فرايند هايي كه منتظرند تا مقدار اين راهنما صفر شود.

صفهاي فرايند هايي كه روي اين راهنما معلق هستن نيز به آن راهنما وابسته اند.

در واقع راهنما ها به صورت مجموعه اي ايجاد مي شوند، كه هر مجموعه راهنما شامل يك راهنما يا بيشتر است. فراخواني سيستم  semctl اجازه مي دهد تا تمام راهنما هاي يك مجموعه راهنما در يك زمان مقدار گذري شوند علاوه بر اين فراخواني سيستمي semop وجود دارد كه ليستي ا اعمال راهنما ها (كه هر يك روي راهنما يي از مجموعه تعريف شده است) را به عنوان نشانوند دريافت مي كند.با اين فراخواني هسته اعمال مشخص شده را يكي يكي انجام مي دهد. براي هر عمل كار واقعي به وسيله مقدار sem-op مشخص شده است. موارد ممكن در زير آمده است:

-    اگر sem-op  مثبت باشد هسته مقدار راهنما را افزايش داده و تمام فرايند هايي كه منتظر افزايش مقدار راهنما بودند را بيدار مي كند.

-    اگر sem-op صفر باشد هسته مقدار راهنما را بررسي ميكند. اگر صفر باشد با اعمال ديگر ليست ادامه مي دهد. در غير اين صورت تعداد فرايندهايي كه منتظر صفر بودن اين راهنما هستند را افزايش داده و آن فرايند را روي حادثه صفر شدن مقدار اين راهنما معلق مي كند.

-    اگر sem-op منفي و قدر مطلقش كمتر يا مساوي مقدار راهنما باشد هسته sem-op يك عدد منفي را به مقدار راهنما مي افزايد. اگر نتيجه صفر باشد هسته تمام فرايند هايي كه منتظر صفر بودن مقدار راهنما بوده اند را بيدار مي كند.

-    اگر sem-op منفي و قدر مطلقش بزرگتر از مقدار راهنما باشد هسته اين فرايند را براي حادثه افزايش مقدار راهنما معلق مي كند.

اين تعميم از راهنما انعطاف قابل ملاحظه اي در انجام همگام سازي و هماهنگي فرايند ها فراهم مي كند.

علائم

علامت يك راهكار نرم افزاري است كه يك فرايند را از بروز حوادث ناهنگام با خبر مي كند. علامت شبيه يك وقفه سخت افزاي است كه اولويتها را به كار نمي برد. يعني همه علائم به طور معادل عمل مي كنند. علائمي كه در اين زمان اتفاق بيفتند يكي يكي و بدون هيچ ترتيب خاصي به يك فرايند ارائه مي گردند.

ممكن است فرايندها براي يكديگر علامت بفرستند يا ممكن است هسته به صورت داخلي علائم را بفرستد. تحويل يك علامت با بهنگام كردن عنصري از جدول فرايند تحويل گيرند. انجام مي شود. نظر به اينكه هر علامت به صورت يك بيت واحد نگهداري مي شود،  علائم از يك نوع خاص به صف نمي شوند. پردازش علامت دقيقا بعد از بيدار شدن فرايند براي اجرا يا برگشت از يك فراخواني سيستم  صورت مي گيرد. پاسخگويي فرايند به يك علامت ممكن است توسط بعضي اعمال پيش فرض اجراي يك تابع گرداننده علامت و يا با ناديده گرفتن علامت انجام شود.

در جدول زير علائم تعريف شده براي unix svr4 فهرست شده است.

اوليه هاي همگام سازي نخ در SOLARIS

علاوه بر راهكارهيهمزمان UNIX SVR4  سيستم  عامل SOLARIS ازچهار اوليه همگام سازي نخ حمايت مي كند:

-    قفلهاي انحصار متقابل

-    راهنماها

-    قفلهاي چند خواننده و يك نويسنده

-    متغيرهاي شرط

SOARSI اين اوليه ها را در داخل هسته براي نخهاي هسته پياده سازي مي كند براي استفاده نخهاي سطح كاربر اين اوليه ها در كتابخانه نخها هم فراهم شده است. اجراي يك اوليه موجب ايجاد ساختمان داده هاي مي شود كه حاوي پارامترهاي مشخص شده توسط نخ ايجاد كننده است.

وقتي يك شي همگام سازي ايجاد شد اساسا فقط دو عمل مي توان انجام داد:  وارد شدن و رها كردن. براي اعمال انحصار متقابل يا پيشگيري از بن بست هيچ راهكاري در هسته يا كتابخانه نخها وجود ندارد. اگر نخي برايدسترسي به داد ها يا كدي كه قرار بوده حفاظت شود تلاش كند ولي ازاوليه هاي همگام سازي استفاده نكند در اين صورت چنين دسترسي اتفاق مي افتد. اگر نخي شي را قفل كند ولي موفق به بازكردن آن نشود هيچ عمل هسته اي انجام نمي شود.

تمام اوليه هاي همگام سازي به دستور العمل سخت افزاري نياز دارند كه ازمون و مقدار گذاري در يك شي را به صورت تجزيه نشدني انجام دهد.

قفل انحصار متقابل

با اجراي اوليه MUTEX –ENTER يك نخ مي تواند براي به دست آوردن قفل MUTEX تلاش كند. اگر نخي قفل MUTEX را به دست آورد. اين قفل از پيشرفت بيش از يك نخ جلوگيري مي كند. نخي كه MUTEX را قفل مي كند بايد خودش آن را باز نمايد. اگر MUTEX-ENTER نتواند قفل كند.عمل مسدود شدن به اطلاعات ويژه نوع كه در شي MUTEX ذخيره شده است، بستگي دارد سياست پيش فرض مسدود كردن يك قفل چرخشي است يعني نخ مسدود در حالي كه يك حلقه انتظار را اجرا مي كند، وضعيت قفل را مورد سئوال قرار مي دهد. راهكار مسدود كردن مبتني بر وقفه اختياري است. در حالت اخير MUTEX شامل شناسه اي است كه صف نخهاي در حال خواب براي اين قفل را مشخص مي كند.

اوليه هاي مربوط به قفل MUTEX عبارتند از:

قفل را بدست مي آورد و اگر قفل گرفتن شده باشد بالقوه مسدود كننده است.    MUTEX-ENTER()

قفل را رها مي كند و بالقوه يك منتظر را از مسدود بودن در مي آورد               MUTEX-EXIT()

اگر قفل گرفته نشده باشد آن را به دست مي آورد.                    MUTEX-TRYENTER()

اوليه MUTEX-TRYENTER() يك راه مسدود نشدني براي انجام عمل انحصار متقابل را ارائه مي كند. به اين ترتيب برنامه سازي مي تواند با استفاده از يك رويكرد انتظار مشغولي براي نخهاي سطح كاربر، از مسدود شدن كل فرايند به دليل مسدود بدون يك نخ، دوري كند.

راهنماها

با اوليه هاي زير SOLARIS راهنما هاي شمارنده كلاسيك را ارائه مي كند:

راهنما را كاهش مي دهد و بالقوه مسدود كننده نخر است. SEMA-P()

راهنما را افزايش مي دهد و بالقوه يك نخ را از مسدود بودن خارج مي كند         SEMA-V()

اگر مسدود شدن لازم نباشد، از راهنما كم مي كند.                   SEMA-TRYP()

اوليه SEMS-TRYP() انتظار مشعولي را هم ارائه مي كند.

مديريت فرايند در UNIX SVR4

سيستم عامل unix system v  از امکان فرآيند به صورت ساده ولي قوي و بسيار قابل رويت براي کاربر ، استفاده مي کند. Unix از مدل شکل 3-13 ب استفاده مي کند که درآن بخش اعظم سيستم عامل در داخل محيط يک فرآيند کاربري اجرا مي شود. بنابراين دو حالت کاربر و هسته لازم است . unix از دو گروه فرآيند هاي سسيستمي و فرآيندهاي کاربري استفاده مي کند. فرآيند هاي سيستمي در حالت هسته ارا مي شوندو کد سيستم عامل را براي انجام اموري مثل تخصيص حافظه و مباذله فرآيند، اجرا ميکنند. اجراي فرآيندهاي کاربري در حالت کاربر، براي اجراي برنامه هاي کاربر، برنامه هاي سودمند و در حالت هسته ، براي اجراي دستور العملهاي متعلق به هسته است. فرآيندهاي کاربر با صدور يک فراخواني سيستم ، يا با ايجاد يک استثناء ( خرابي) و يا بروز وقفه وارد حالت هسته مي گردد

حالات فرآيند

سيستم عامل unic نه حالت را براي فرآيند مي شناسد .اين نه حالت در جدول 3-10 و يک نمودار تغيير حالت در شکل 3-15 (براساس شکلي در [BACH86] )نشان داده شده است . اين شکل کاملا مشابه شکل 3-6 با دو حالت خفته ، متناظر دو حالت مسدود است. مي توان تفاوتها را به دو صورت زير خلاصه کرد.

-         يونيكس از دو حالت اجرا استفاده مي كند: يكي براي اجراي فرايند در حالت كاربر و ديگري براي اجراي فرايند درحالت هسته

-         حالات آماده اجرا و در حافظه  و قبضه شده متمايزند. اين دو در اصل يك حالت هستند و تمايز براي تاكيد بر چگونگي ورود به حالت قبضه شده است. هنگامي كه فرايند ي در حالت هسته در حال اجراست‏. زماني مي رسد كه هسته كار خود را انجام داده و آماده برگرداني كنترل به برنامه كاربر است. در اين نقطه ممكن است كه هسته  تصميم بگيرد به خاطر فرايندي كه آماده و با اولويت بيشتري است فرايند جاري را قبضه كند. در اين حالت فرايند جاري به حالت قبضه شده ميرود. با اين وجود براي منظورهاي توزيع وقت پردازنده فرايند هايي كه در حالت قبضه شده هستند و همچنين فرايند هايي كه در حالت آماده اجرا و در حافظه  هستند يك صف را تشكيل مي دهند.

قبضه تنها موقعي مي تواند اتفاق افتد كه فرايندي در شرف رفتن از حالت هسته به حالت كاربر باشد.

حالات فرايند در يونيکس

فرايند ي كه در حالت هسته در حال اجراست ممكن  نيست قبضه شود. اين نكته سيستم عامل يونيكس را براي پردازش بلادرنگ نامناسب مي كند. دو فرايند در يونيكس يكتا هستند. فرايند صفر، فرايند ويژه اي است كه در موقع راه اندازي سيستم  ايجاد شده است. در واقع به صورت يك ساختمان داده قبلا تعريف شده و در زمان راه اندازي سيستم  بار شده است. فرايند صفر همان فرايند مبادله كننده مي باشد. به علاوه فرايند صفر فرايند يك را  كه به آن فرايند آغاز مي گويند. ايجاد مي كند. فرايند يك  را كه به آن فرايند آغاز مي گويند، ايجاد مي كند. فرايند يك جد كليه فرايند هاي ديگر در سيستم  است. وقتي يك كاربر محاوره اي جديد با سيستم  ارتباط برقرار مي كند اين فرايند يك است و براي او يك فرايند كاربري ايجاد مي كند. متعاقبا برنامه كاربر مي تواند درخت وار فرايند هاي مختلفي را ايجاد نمايد. بنابر اين هر كاربرد خاص مي تواند هاي متعددي باشد.

شرح فرايند

در يونيكس هر فرايند مجموعه پيچيده اي از ساختمان داده هايي است كه تمام اطلاعات لازم براي مديريت و توزيع وقت پردازنده به فرايند ها را در اختيار سيستم  عامل قرار مي دهد.

جدول زير عناصر تصوير فرايند را كه در سه بخش متن سطح كاربر متن ثابت و متن سطح سيستم  سازماندهي شده خلاصه كرده است.

متن سطح كاربر حاوي عناصر پايه اي برنامه كاربر است و مي تواند مستقيما از پرونده ترجمه شده مقصد توليد گردد. برنامه كاربر به نواحي داده ها و متن برنامه تفكيك شده است. ناحيه متن برنامه فقط خواندني و براي نگهداري دستوالعملهاي برنامه مي باشد. هنگامي كه فرايندي در حال اجراست پردازنده از ناحيه پشته كاربر، ببراي فراخوانيها و بازگشتهاي روبه و براي انتقال پارامتر، استفاده مي كند. ناحيه حافظه  مشترك ناحيه داده اي است كه با فرايند هاي ديگر مشترك است.تنها يك نسخه فيزيكي از ناحيه حافظه  مشترك وجود دارد ولي با استفاده از حافظه  مجازي اين طور به نظر مي رسد كه اين ناحيه مورد اشتراك از حافظه  در فضاي آدرسهاي هر يك از فرايند هاي شريك وجود دارد. وقتي فرايندي در حال اجرا نيست اطلاعات وضعيف پردازنده در ناحيه متن ثابت ذخيره شده است.

متن سطح سيستم  حاوي بقيه اطلاعات مورد نياز سيستم  عامل براي مديريت آن فرايند و شامل يك بخش ايستا و يك بخش پويا است. اندازه بخش ايستا ثابت و در طول حيات آن فرايند همراهش است. اندازه بخش پويا در طول حيات فرايند تغيير مي كند. يكي از عناصر بخش ايستا مدخل جدول فرايند است. اين در واقع بخشي از جدول فرايند است كه براي هر فرايند يك مدخل داشته و توسط سيستم  عامل نگهداري مي شود. مدخل جدول فرايند اطلاعات كنترل فرايند كه هموارد در دسترس هسته است را در بردارد. بنابر اين در يك سيستم  حافظه  مجازي تمام مدخلهاي جدول فرايند در حافظه  اصلي نگهداري مي شود. محتوي يك مدخل جدول فرايند را فهرست كرده است. ناحيه كاربر حاوي اطلاعات اضافي كنترل فرايند است. اطلاعاتي كه تنها هنگامي كه هسته در متن اين فرايند در حال اجراست به آنها احتياج دارد. از اين اطلاعات در موقع صفحه بندي فرايند ها به از حافظه  نيز است مي شود.

تمايز بيند مدخل جدول فرايند و ناحيه u منعكس كننده اين حقيقت است كه هسته يونيكس همواره در متن فرايند ي اجرا مي گردد. اغلب اوقات هسته با همان فرايند سروكار دارد. ولي بعضي مواقع، مثل هنگامي كه هسته عمل زمانبندي براي توزيع وقت پردازنده به فرايند ديگر را انجام مي دهد، نياز به دسترسي به اطلاعات فرايند هاي ديگر دارد.

سومين بخش ايستاي متن سطح سيستم  جدول ناحيه هر فايند مي باشد كه سيستم  مديريت حافظه  از آن استفاده مي كند. پشته هسته بخش پوياي متن سطح سيستم  است. هنگامي كه اين فرايند در حالت هسته اجرا مي شود. اين پشته مورد استفاده قرار گرفته و حاوي اطلاعاتي است كه با فراخوانيها رويه و بروز وقفه بايد ذخيره و بازيابي گردد.

جدول 3-12

كنترل فرايند

ايجاد فرايند در يونيكس به وسيله FORK( ) كه يك فراخواني هسته سيستم  است، صورت مي گيرد. وقتي فرايند در خواست FORK مي كند، سيستم  عامل اعمال زير را انجام مي دهد:

1-     براي فرايند جديد عنصري در جدول فرايند تخصيص مي دهد

2-     يک شناسه يکتا براي اين فرايند فرزند در نظر مي گيرد.

3-     يک کپي از تصوير فرايند پدر (به استثناي حافظه هاي مشترک) ايجاد مي کند.

4-  شمارنده هاي پرونده هايي که متعلق به پدر بود را افزايش مي دهد (مبني بر اينکه آن پرونده ها متعلق به يک فرايند ديگر هم هستند).

5-     فرايند فرزند را در حالت آماده اجرا قرار مي دهد.

6-     شماره شناسنامه فرزند را به فرايند پدر و مقدار صفر را به فرايند فرزند برمي گرداند.

تمام اين اقدامات در حالت هسته در فرايند پدر صورت مي گيرد. وقتي که هسته تمام اين اعمال را کامل کند ، مي تواند يکي از اعمال زيبر را بعنوان بخشي از رويه توزيع کننده وقت پردازنده انجام دهد:

1-     ماندن در فرايند پدر ، در نقطه فراخواني Fork ، کنترل به حالت کاربر برمي گردد.

2-  انتقال کنترل به فرايند فرزند . اجراي فرايند فرزند ، از نقطه مشابه در کد فرايند پدر ، يعني پس از بازگشت از فراخواني fork ، شروع مي شود.

3-  انتقال کنترل به فرايند ديگر. هم فرايند پدر و هم فريند فرزند در حالت آماده اجرا قرار مي گيرند.

شايد تصور اين روش هيجاد فرايند ، مشکل باشد ؛ به دليل اينکه هم فرايند پدر و هم فرايند فرزند کد يکساني را اجرا مي کنند. تفاوت اين است که ، وقتي بازگشت از fork اتفاق مي افتد، پارامتر بازگشستي بررسي مي شود. اگر پارامتر بازگشتي صفر باشد ، اين فرايند فرزند است و مي تواند با اجراي انشعابي به برنامه مناسبي از کاربر ، اجراي آن ادامه يابد. اگر مقدار بازگشتي غير صفر باشد، فرايند پدر است و روند اصلي اجرا ، مي تواند ادامه يابد.

خلاصه

فرايند مهمترين ساختار سيستم هاي عامل جديد است. عمل اصلي سيستم عامل ، ايجاد مديريت و پايان دادن به فرايند هاست. هنگامي که فرايندها فعال هستند، سيستم عامل مسئول تخصيص وقت پردازنده براي اجراي آنها ، همالهنگي بين فعاليت هاي آنها ، مديريت درخواستهاي متزاحم و تخصيص منابع سيستم به آنهاست.

براي مديريت فرايندها، سيستم عامل بايد شرح هر فرايند را نگهداري کند. هر فرايند بوسيله يک تصوير فرايند که شامل فضاي آدرس (که اين فرايند در داخل آن اجرا مي شود) و بلوک کنترل فرايند است ، نمايش داده مي شود. بلوک کنترل فرايند حاوي تمام اطلاعات مورد نياز سيستم عامل براي مديريت آن فرايند ، از جمله `حالت جاري ، منابع تخصيص يافته به آن ، اولويت و ديگر داده هاي مربوط است.

يک فرايند در طول حياتش بين حالت هاي متعددي حرکت مي کند. مهمترين حالات عبارتند از آماده ، اجرا و مسدود. فرايند آماده ، فرايندي است که در حال اجرا نيست ، ولي به محض اينکه سيستم عامل آن را براي توزيع وقت پردازنده انتخاب کند ، مي تواند اجرا گردد. فرايند در حال اجرا، فرايندي است که هم اکنون توسط پردازنده در حال اجراست. در يک سيستم چند پردازنده اي ، مي تواند بيش از يک فرايند در حالت اجرا وجود داشته باشد. فرايند مسدود، منتظر تکميل حادثه اي ، مثل يک عمل ورودي /خروجي است.

فرايندي که در حال اجراست ، به وسيله يک وقفه (حادثه اي که خارج از فرايند بروز کرده و پردازنده آن را تشخيص مي دهد) يا با اجراي يک فراخواني سرپرست از سيستم عامل ، دچار وقفه مي شود. در هر صورت ، پردازنده يک عمل تعويض حالت انجام داده و کنترل را به يک روال سيستم عامل منتقل مي کند. بعد از انجام عمل لازم، ممکن است سيستم عامل فرايندي  که دچار وقفه شده بود را زا سر گيرد و يا فرايند ديگري را فعال نمايد.

منابع:

1-   سيستم عامل استالينگ

2-   گود هارت، ب، و کوکس، شرحي بر باغ سحر آميز، از سيستم عامل يونيکس 5 نسخه 4. 1994.

آلودگی محیط زیست

تاریخچه

مقدمه

اولینآلاینده‌هایهوا احتمالا دارای منشأ طبیعی بوده‌اند. دود ، بخار بدبو ، خاکستر و گازهایمتصاعد شده ازآتشفشانها و آتش‌سوزی جنگلها ، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک ، در نواحی کم‌ارتفاعمرطوب و مه‌های رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی ،پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسانها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانیمحسوس باشند، کلا جزئی ازمحیطزیست ما به شمار می‌رفتند، به استثنای موارد حاد ، نظیر فورانآتشفشان.

آلودگیهای ناشی ازمنابع طبیعیمعمولا ایجاد چنان مشکلات جدیبرای حیات جانوران و یا اموال انسانها نمی‌کنند. این در حالی است که فعالیتهایانسانی ، ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی می‌نمایند که بیم آن می‌رود بخشهایی ازاتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسانها گردد.

تاریخچه آلودگی

دود یکی از قدیمی‌ترین آلاینده‌های هوا است که برای سلامتبشر مضر است. زمانی که دود ناشی از آتش حاصله ازسوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کوره‌های زغال سوز درشهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا ، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی ازساکنان آن شهرها به صدا در آمد. در سال 61 بعد از میلاد ، "سنکا" (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم بعنوان هوای سنگین و از دودکشهای هود باعنوان تولید کننده بوی بد نام برد.

در سال 1273 میلادی ، "ادوارداول" پادشاهانگلستانعنوان کرد که هوایلندنبه حدی با دود و مهآلوده شده است و آزار دهنده است که از سوختنزغالسنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد. علی‌رغم هشدار پادشاه مذکور ، نابودی گستردهجنگلها ،چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرفزغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند.

تا سال 1661 میلادی یعنی بیشاز یک قرن بعد ، تغییر قابل ملاحظه‌ای در آلودگی هوا بوجود نیامد. چاره جویی وپیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانه‌های اطراف شهر لندن و بوجود آمدنکمربند سبز در اطراف شهر. بالاخره این چاره جویی‌ها کارساز شد.

مشکلات آلودگی هوا

شواهدی دال بر علاقمندی جوامع انسانی در غلبه بر مشکلآلودگی هوا وجود دارند که از جمله آنها می‌توان از تصویب و اجرای قوانین کنترل دوددرشیکاگو سینسنیاتیبه سال 1881 نام برد. ولی اجرای این قوانین و قوانینیمشابه آنها با دشواریهایی مواجه گردید و برای تمیز نمودن هوا یا جلوگیری از آلودگیبیشتر آن ، تقریبا کاری انجام نشد. در سال 1930 در دره بسیار صنعتیمیوزدرکشوربلژیکدر اثر پدیده وارونگی ،مهدود در یک فضای معین محبوس گردید. در نتیجه 63 تن جان خود را از دست داده ،چندین هزار تن دیگر بیمار شوند.

حدود 18 سال بعد در شرایط مشابهی درایلات متحده آمریکا، یکی از اولین و بزرگترین فاجعه‌های زائیده آلودگیها رخداد، یعنی 17 نفر جان خود را باختند و 43 درصد جمعیتنورادرپنسیلوانیابیمار شدند. درست سه سال بعد از فاجعه مه دودلندندر سال 1952 ، نادیده گرفتن عواقب جدی آلودگی هوا غیر ممکن گردید.

در روز سه شنبه 4دسامبر سال 1952 حجم عظیمی از هوای گرم به طرف قسمت جنوبی انگلستان حرکت کرده ، باایجاد یک وارونگی دمایی سبب نشست یک مه سفید در لندن شد. این مه دود به دستگاهتنفسی انسان سخت آسیب می‌رساند. درنتیجه بیشتر مردم بزودی با مشکلاتی از قبیل قرمزشدن چشمها ، سوزش گلو و سرفه‌های زیاد مواجه شدند و پیش از آنکه در 9 دسامبر از سطحشهر دور شوند، 400 مورد مرگ مربوط به آلودگی هوا گزارش کردند. این تعداد تلفات برایمتوجه ساختن افکار بریتانیایی‌ها جهت تصویبقانونهوای تمیزدر سال 1956 کافی بود.

قانون کنترل آلودگی هوا

این قانون درایالات متحده امریکابه نامقانون کنترل آلودگی هوا (قانون عمومی 159_84) به تصویب رسید. اما این مصوبه تنها موجب به تصویب رسیدن یک قانون مؤثرترگردید. این قانون یکبار در سال 1960 و بار دیگر در سال 1962 بازنگری شد و بهقانون هوای تمیز سال 1963 (قانون عمومی 206_88) که برنامه‌های ناحیه‌ای محلیو ایالتی را برای کنترل هوا تشویق می‌کرد و در عین حال حق مداخله را برای دولتفدرال در صورت به خطر افتادن سلامت و رفاه اهالی ایالت در اثر آلودگی ناشی ازایالات دیگر محفوظ نگه می‌داشت، الحاق گردید.

این قانون معیارهایی برایکیفیت هوا وضع کرد که بر اساس آنها ، استانداردهای کیفیت هوا و گازهای متصاعد شدهدر دهه 1960 میلادی پی‌ریزی شد.

اجرای قانون هوای تمیز

اجرای قانون هوای تمیز در سال 1970 به آژانسنوبنیادحفاظت محیط زیست (EPA) محول گریدید. قانون به وضع استانداردهایدرجه اول و دوم کیفیت هوای محیط زیست پرداخت. استانداردهای اولیه متکی بر معیارهایکیفیت هوا ، برای حفظ سلامت عموم مردم ، دامنه وسیعی از ایمنی را در نظر می‌گیرد. در حالی که استانداردهای ثانوی که آنها نیز متکی بر معیارهای کیفیت هوا باشند، برایحفظ رفاه عموم انسانها ، به علاوه گیاهان ، جانوران ، اموال و دارائیهستند.

اصلاحات قانون هوای تمیز به سال 1977 به تقویت باز هم بیشتر قوانینموجود پرداخته است. اگر چه این امکان وجود دارد که تغییرات بیشتری نیز انجام شود،کاملا محتمل است کهکنترلآلودگی هوا برای ایجاد شرایطی که تحت آن هوا برای نسلهای آینده تمیزتر وسالم‌تر نگاهداشته شود، از حمایت بیشتر عامه مردم برخوردار شود

آلودگی محیط زیست از منابع گوناگون صورت می‌گیرد. با پیشرفت تمدنبشری و توسعه فن‌آوری و ازدیاد روز افزون جمعیت ، در حال حاضر دنیا با مشکلی به نامآلودگی در هوا و زمین روبرو شده است که زندگی ساکنانکرهزمین را تهدید می‌کند. بطوری که در هر کشورحفاظتمحیط زیست مورد توجه جدی دولتمردان است. امروزه وضعیت زیست محیطی به گونه‌ایشده است که مردم یک شهر یا حتی یک کشور از آثار آلودگی در شهر یا کشور دیگر در اماننیستند.

برفی که در نروژ می‌بارد مواد آلاینده‌ای بههمراه دارد که منشا آن از انگلستان و آلمان است. یاباراناسیدی در کانادا نتیجه مواد آلاینده‌ای است که منشا آنها از ایالات متحده است. در آتن گاهی مجبور می‌شوند به علت آلودگی شدید هوا کارخانجات را تعطیل و رفت و آمداتومبیلها را محدود کنند. شهرهای دیگر دنیا مانند مکزیکوسیتی ، رم و تهران نیز بامشکل آلودگی هوا دست به گریبانند. آلودگی دریاها ، رودخانه‌ها ، دریاچه‌ها واقیانوسها و جنگلهای نیز نیز موضوع بحث جدی می‌باشند.

آلودگی محیط زیست و لایه ازن

یکی از مسائلی که در سالهای اخیر باعث نگرانیدانشمندان شده ، مسئله تهی شدنلایه ازنو ایجاد حفره در این لایه درقطبجنوب است. لایه اوزون در فاصله 16 تا 48 کیلومتری از سطح زمین قرار گرفته و کرهزمین را در برابرتابشفرابنفش نور خورشید محافظت می‌کند. هر گاه از مقدار لایه ازن ، 10 درصد کم شود،مقدار تابشی که به سطح زمین می‌رسد تا 20 درصد افزایش می‌یابد. تابش فرابنفش موجببروزسرطان پوستدر انسان می‌شود و به گیاهانصدمه می‌زند. مولکولهایکلروفلوئورکربنها (CFCها) در از بین بردنلایه ازن موثرند. از این ترکیبات بطور گسترده در دستگاههای سرد کننده و درافشانه‌ها (اسپری‌ها) استفاده می‌شود.

این مولکولها به علت پایداری آنها بهاستراتوسفر راه می‌یابند و در آنجا بر اثر تابش خورشید پیوند C-Cl شکسته می‌شود. اتمکلر حاصل به مولکول ازن حمله می‌کند و مولکول CLO را می‌دهد. این مولکول بنوبهخود بااکسیژن ترکیب شده ، مولکول O2 و اتم Cl آزاد می‌شود که مجددا در چرخه تخریباوزون شرکت می‌کند. از این روست، در عهدنامه سال 1978 مونترال قرار این شده که ازمصرف کلروفلوئوروکربنها به تدریج کاسته شود و مواد دیگری به عنوان جانشین برای آنهایافت شود و یافتن چنین ترکیباتی بطور مسلم کار شیمیدانان است.

آلودگی هوا و مه دود فتوشیمیایی

بسیاری از مناطق شهری با پدیده آلودگی هواروبه‌رو هستند که در جریان آن ، سطوح نسبتا بالایی از ازن در سطح زمین که جزءنامطلوبی از هوا در ارتفاعات کم است، در نتجه واکنش نور القایی آلاینده‌ها تولیدمی‌شود. این پدیده رامهدود نور شیمیایی می‌نامند و گاهی از آن به عنوان "لایه ازن در مکانی نادرست" ازنظر تشابه آن با مسئله تهی شدن ازن استراسفر یاد می‌کنند. فرآیند تشکیل مه دود درواقع شامل صدها واکنش مختلف است که دهها ماده شیمیایی را دربرمی‌گیرد و بطور همزمانرخ می‌دهند. در واقع ، هوای شهرها را به "واکنشگاههای شیمیایی عظیم" تشبیهکرده‌اند.

پدیده مه دود شیمیایی ، نخستین بار در دهه 1940 در لوس آنجلسمشاهده شد و از آن زمان ، عموما به این شهر بستگی داده شده است. اما در دهه‌هایاخیر باکنترلآلودگی هوا مسئله مه دود در شهر لوس آنجلس بطور نسبی تخفیف پیدا کرده است. ازنظر کمی ، اکثر کشورها و همچنینسازمان جهانی بهداشت (WHO) ، حدی را برایحداکثر غلظت مجاز اوزون در هوا در نظر گرفته‌اند که در حدود 100ppb (میانگین غلظتهادر طول زمان یک ساعت) است. اوزون در هوای پاکیزه تنها به چند در صد این مقدارمی‌رسد. واکنش دهنده‌های اصلی اولیه در یک پدیده مه دود نور شیمیایی ،اسید نیتریک، NO و هیدروکربنهای سوخته نشدههستند که ازموتورهایاحتراقی درون سوز به عنوان آلاینده در هوا منتشر می‌شوند. جزء مهم دیگر درتشکیل مه دود ، نور خورشید است.

باران اسیدی

یکی از جدی‌ترین مشکلات زیست محیطی که امروزه بسیاری از مناطقدنیا با آن روبه‌رو هستند،باراناسیدی است. این واژه انواع پدیده‌ها ، از جملهمه اسیدیوبرف اسیدیکه تمام آنها با نزول مقدار قابلملاحظه اسید از آسمان مطابقت دارد را می‌پوشاند. باران اسیدی دارای انواع نتایجزیان‌بار بوم شناختی است وجود اسید در هوا نیز احتمالا بر روی سلامتی انسان اثردارد. پدیده باران اسیدی در سالهای آخر دهه 1800 در بریتانیا کشف شد، اما پس از آنتا دهه 1960 به دست فراموشی سپرده شد. باران اسیدی به نزولات جوی که قدرت اسیدی آنبطور قابل توجهی بیش از باران طبیعی (یعنی آلوده نشده)، که خود به علت حل شدندی‌اکسیدکربن هوا در آن و تشکیلاسید کربونیکبطور ملایم اسیدی است، باشد،اطلاق می‌شود.

(CO2 (g) + H2O (aq) ↔ H2CO3(aq

ازتفکیک جزئی H2CO3 پروتونآزاد می‌شود و PH سیستم را کم می‌کند.از اینرو PH باران طبیعی که آلوده نشده، ازاین منبع بخصوص حدود 5.6 است. تنها بارانی که قدرت اسیدی آن به مقدار قابلملاحظه‌ای بیشتر از این باشد، یعنی PH آن کمتر از 5 باشد، باران اسیدی تلقی می‌شود. دو اسید عمده در باران اسیدی ، HNO3 و H2SO4 است. بطور کلی ،محل نزول باران اسیدی در مسیر باد دورتر از منبع آلاینده‌های نوع اول ، یعنی SO2 و نیتروژن اکسیدها است. باران اسیدی بههنگام حمل توده هوایی که آلاینده‌های نوع اول را دربردارند، بوجود می‌آیند. ازاینرو باران اسیدی یک مشکل آلودگی است که به علت حمل دور بردآلاینده‌های هوا، حدود و مرز جغرافیایینمی‌شناسد.

مواد شیمیایی آلی سمی

واژه مواد شیمیایی سنتزی از طرف رسانه‌های گروهیبرای توصیف اجسامی بکار می‌رود که عموما در طبیعت یافت نمی‌شوند. ولی توسطشیمیدانان از اجسام ساده‌تر سنتز شده‌اند. اکثریت مواد شیمیایی سنتزی که مصرفتجارتی دارند، ترکیبات آلی هستند و برای بیشتر آنها ازنفتبه عنوان منبع اولیه کربن در اینترکیبها استفاده شده است. کربن باکلر ترکیبهای زیادی را تشکیل می‌دهد که به علت سمی بودن آنها برای بعضی گیاهان و حشرات، بسیاری از این قبیل ترکیبها کاربرد گسترده‌ای به عنوان آفت کش یافته‌اند. ترکیباتآلی کلردار دیگر بطور گسترده‌ای درصنایعپلاستیک والکترونیک بکار برده شده‌اند.

شکستن پیوند کربن به کلر بطور مشخص دشوار است و حضور کلرهمچنین واکنش پذیری سایر پیوندها را در مولکولهای آلی کم می‌کند. همین خاصیت به اینمعنی است که با وارد شدن ترکیبهای آلی کلردار بهمحیطزیست ، تخریب آنها به کندی صورت می‌گیرد و بیشتر تمایل به جمع شدن دارند و بهاین علت به معضل بزرگ محیط زیست محیطی تبدیل شده‌اند. اجسام آلی سمی که بطور عمدهمورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از: انواعآفت کشها،حشره کشهای سنتی،حشره کشهای آلی کلردار،ددت، توکسافنها ، کاربامات ،حشره کشهای آلی فسفات‌دار،علف کشهاو ... .

آلودگی آبها

آب، تصفیه آن و جلوگیری از آلودگی و به هدر رفتن آن از مسائل بسیار مهم زمان ما بهحساب می‌آید. آلودگی آبها ، معضل بزرگ زیست محیطی محسوب می‌شود که به علت پیشرفتصنایع و تکنولوژی ، هر روزه با پیشرفت روز افزون آن مواجهیم.

فلزهای سنگین و شیمی خاک

بسیاری از فلزهای سنگین برای انسان سمی هستند وچهار فلزجیوه (Hg) ،سرب (pb) ،کادمیم (Cd) وآرسنیک (As) فلزهایی هستند که بعلت کاربرد گسترده ، سمیت و توزیع وسیع آنها بیشترین خطر رااز نظر زیست محیطی دارند. البته هیچ یک از این عنصرها هنوز به آن اندازه در محیطزیست پخش نشده که یک خطر گسترده بشمار آید. به هر حال ، هر یک از آنها در بعضی ازمحلات در سالهای اخیر در سطوحی سمی یافت می‌شود. این فلزها بطور عمده از مکانی بهمکان دیگر از طریق هوا منتقل می‌شوند و این انتقال معمولا به صورت گونه‌هایی که رویماده ذره ‌مانند معلق ، جذب سطحی شده یا در آن جذب شده است، صورت می‌گیرد.

تولید انرژی و آثار محیطی آن

بسیاری از مسائل زیست محیطی ، نتیجه غیرمستقیم تولید و مصرف انرژی ، بویژهزغالسنگ وبنزین است. ذخایر زغال سنگ در دنیا از مجموعنفت،گازطبیعی واورانیوم خیلی بیشتر است. از اینرو مصرف زغال سنگ برای تولید انرژی صنعتی نه تنها ادامهخواهد یافت، بلکه احتمالا به مقدار زیادی بویژه در کشورهای در حال توسعه مانند چینو هندوستان که ذخایر زیادی از این ماده دارند، افزایش می‌یابد. از سوزاندن زغال سنگمقدار زیادی SO2 و CO2 که آلاینده هستند تولید می‌شود. بحثانرژیهسته‌ای و سایرمنابعانرژی نیز جای خود دارد

چند بار تا به حال دوده خفه کننده ماشین‌ها را در خیابان دیده‌اید؟
<BR< < li>

چرا در روز روشن آسمان آبی را نمی‌بینید؟

فوران دوده از کارخانجات صنعتی چه فوایدی دارد؟

پناهگاه بیماران تنفسی در شهر آلوده کجا می‌تواند باشد؟

اینآلودگی هواست که طبیعت زیبا را در خود گم می‌کند و زندگی سالم را نه تنها ازانسان‌ها بلکه از تمام موجودات سلب می‌کند.

موضوع چیست؟

اوزونکه جزء اصلی مه دود است، گازی است که از ترکیب اکسید نیتروژن وهیدروکربنها در حضور نور آفتاب بوجود می‌آید. در اتمسفر ، ازن بطور طبیعی به صورت لایه‌ای که مارا از اشعه ماورای بنفش محافظت می‌کند، وجود دارد. ولی زمانی که در سطح زمین تولیدشود، کشنده است.

اوزون از کجا می‌آید؟

اتومبیلها ، کامیونها و ... ، یکی از اصلی ترینمنابع اوزون هستند. در سال 1986 ، مقدار حیرت انگیز 6.5 میلیون تن هیدروکربنهایمختلف و 8.5 میلیون تن اکسیدهای نیتروژن توسط خودروهای موتوری وارد هوا شدند. نیروگاهها ، کارخانه‌های شیمیایی وپالایشگاههاینفت نیز سهم بزرگی در همین مساله دارند و نیمی از انتشار هیدروکربنها ونیتروژن در کشور آمریکا مربوط به آنهاست.

خطر مه دود

صدمات ریوی ناشی از هوای آلوده به اوزون ، خطری است که هر 3نفر از 5 نفر با آن روبرو هستند. اکثر مردم نمی‌دانند که مه دود به غیر از انسان بهسایر موجودات زنده هم آسیب می‌رساند. مهدود ازنی ، مسئول صدمات زیاد به درختان کاج و نابودی محصولات کشاورزی در بسیاریاز مناطق کشاورزی است.

هوای آلوده چیست؟

هر ماده‌ای که وارد هوا شود ، خواص فیزیکی ، شیمیایی وزیستی آن را تغییر می‌دهد و به چنین هوای تغییر یافته ،هوای آلودهگویند.

عوامل آلوده کننده هوا

• عوامل طبیعی:فوران‌های شدید آتشفشان، وزش توفان ، بادهای شدید و … ، گازها و ذراتی را وارد هوا می‌کنند و سبب آلودگیآن می‌شوند.
• فعالیت انسان:کارخانجات صنعتی ،کشاورزی ، شهرسازی ، وسایل گرمازا ، نیروگاهها ، وسایل نقلیه و ... ، از عواملآلوده کننده هوا هستند.

مواد آلوده کننده هوا

• منوکسید کربن:گاز سمی منوکسید کربن ،بطور عمده مربوط به خودروهایی است که مصرف سوخت آنهابنزین می‌باشد. این خودروها مقدار زیادی گاز CO را از طریق لوله اگزوز وارد هوامی‌کنند.
• دی‌اکسید گوگرد:عمدتا مربوط بهنفتکوره (نفت سیاه) است که در بعضی صنایع و تاسیسات حرارت مرکزی و تولید نیرو مورداستفاده قرار می‌گیرد.
• اکسیدهای نیتروژن دار:بطور عمده مربوط به نفت کوره ،گازوئیلو مقدار کمتری مربوط به مصرف بنزینونفت سفیداست.
• هیدروکربن‌هایسوخته نشده:عمدتا مربوط به خودروهایی است که بنزین مصرف می‌کنند. نفت کورهو گازوئیل در این مورد سهم کمتری دارند.
• ذرات ریز معلق:بطور عمده ، از سوختن نفت کوره حاصل می‌شود.
• برمید سرب:در نتیجه مصرف بنزین در موتور اتومبیل‌ها حاصلمی‌شود.
• سایر ترکیبات سربی:بنزین خودروها اغلب دارای ماده‌ای به نامتترااتیل سرباست که به منظور روان کردن کار سوپاپ‌ها و به‌سوزی بنزین به آن اضافهمی‌شود. اینماده هنگام سوختن بنزین ، باعث پراکنده شدن ذره‌های جامد و معلق ترکیبات سرب در هوامی‌شود که هم سمی‌اند و هم به صورت رسوب‌های جامد وارد دستگاه تنفسی می‌شوند.

بالا ، بالا ، بالاتر

در جایی دور ، بالای سر ما ، لایه نامرئی و ظریفی ازاوزون وجود دارد که ما را از تشعشعات خطرناک ماورای بنفش خورشیدی محافظت می‌کنند. لایه ازنقرنهاست که آنجا بوده است.

... و دورتر

ولی اکنون انسان این سپر محافظ را از بین می‌برد. کلروفلوئورو کربنها (CFCS) ،هالونها (halons) ) و سایرموادشیمیایی مصنوعی ، در 10 تا 50 کیلومتری بالای سر ما شناورند. آنهاتجزیه شده ، مولکولهایی آزاد می‌کنند که اوزون را از بین می‌برد.

CFC ها چه موادی هستند؟

CFC ها موادی هستند که صدها مصرف گوناگون دارند. زیرا آنها تقریبا غیر سمی و مقاوم در برابر شعله بوده ، براحتی تجزیه نمی‌شوند. بهخاطر چنین پایداری ، آنها تا 150 سال باقی خواهند ماند. گازهای CFC به آرامی تاارتفاعات 40 کیلومتری صعود کرده و در آنجا تحت نیروی عظیم تشعشعات ماورای بنفشخورشید شکسته شده ،عنصر شیمیاییکلر را آزاد می‌کنند.

بعد از آزادی هر اتمکلر قبل از برگشت به زمین که سالها طولمی‌کشد، حدود صد هزارمولکول اوزون را از بین می‌برد. سه و شاید پنج درصد لایه ازن در سطح جهان تاکنون توسطگازهای CFC تخریب شده است.

بعدش چی؟

با تخریب ازن در لایه‌های بالای اتمسفر ، کره زمین اشعه ماورایبنفش دریافت می‌کند که موجب بروزسرطان پوست، بیماری آب مروارید چشم و تضعیفسیستم دفاعی بدن می‌شود. با نفوذ بیشتر اشعه ماورای بنفش از لایه‌های اتمسفر ،اثرات آن روی سلامتی بدتر شده ، بهره‌دهی محصولات کشاورزی و جمعیت ماهی‌ها کاهشخواهد یافت و آسایش هر فرد روی این سیاره تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

نگرانی روز افزون

اثرات زیست محیطی مقادیر عظیمی از مواد زاید خطرناک کههر ساله تولید می‌شود، موجب نگرانی بیش از پیش شده است. در سال 1983 ، 266 میلیونتن مواد زاید خطرناک تولید شده است.

تهدید اکوسیستم‌ها

کشورهای پیشرفته بیش از هفتاد هزار ماده شیمیایی مختلفتولید می‌کنند که بیشتر آنها بطور کامل از نظر ایمنی آزمایش نشده‌اند. استفادهنامحتاطانه از این مواد ، مواد غذایی و آب و هوای ما را آلوده کرده ، اکوسیستمهاییرا که ما به آنها متکی هستیم، شدیدا" تهدید می‌کند.

راهیابی مواد شیمیایی به محیط زیست

مواد شیمیایی به بخش جدا نشدنی اززندگی روزانه ما تبدیل گشته‌اند. ما از وسایل رفاهی مانندپلاستیکها ، پودرهای رختشویی و آروزولها که از مواد شیمیایی ساخته شده‌اند، استفاده می‌کنیم. ولی اغلب از هزینه پنهانی که ناشی از آنهاست بی‌خبریم. نهایتا آنها از طریق محلهایدفن زباله ، زهکشیها وفاضلابها به آب و یا زمین راه پیدا می‌کنند.

مواد سمی در پلاستیک‌ها

اگر چه مصرف کنندگان به ندرت محصولات پلاستیکی راکه روزانه ساخته می‌شود و بسته بندی‌ که در آن خرید می‌کنند، به مساله آلودگی سمیربط می‌دهند، باید دانست که اکثر مواد شیمیایی که در تولید و ساختپلاستیکها مورد استفاده قرار می‌گیرند، بسیار سمی هستند. برحسب درجه بندی EPA باید دانست کهاز 20 ماده شیمیایی که تهیه آنها موجب تولید بیشترین مقدار کل مواد زاید خطرناکمی‌شود، پنج ماده شیمیایی از شش مورد اولی ، موادی هستند که بطور مستمر در صنایعپلاستیک‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

باران اسیدی چیست؟

یکی از آثار و نتایج آلودگی هواباراناسیدی است. در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌هایکارخانه‌ها میزان دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید ازت در هوا افزایش یافته است. این دوماده دراتمسفر بااکسیژن و بخار آبواکنششیمیایی ایجاد می‌کند و به صورتاسید نیتریکواسیدسولفوریک در می‌آید. این ذرات اسیدی مسافت‌های طولانی را بوسیله باد طی می‌کنندو به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند. چنین بارش‌هایی ممکن است به صورتبرف یا باران یا مه نیز در بیاید.

پیامدهای باران اسیدی

باران اسیدی باعث از بین رفتن بناها و آثار تاریخی بخصوص در ساختمان‌هایی که ازسنگ مرمریاآهک ساخته شده باشند، می‌شود.

باران اسیدی میزان حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد و حتی ممکن استموادسمی را وارد خاک‌ها کند .

باران اسیدی موجب نابودی درختان و کاهش مقاومت آنها بخصوص در برابر سرما می‌شود

طبقه بندی آلاینده‌های هوا

منظور از آلودگی ورود عناصر و ترکیبات تازه به محیط و یا تغییرنسبتعناصر و ترکیباتی است که در ساختار طبیعی محیط شرکت دارند. مثلاسرب در ترکیب طبیعی اتمسفر وجود ندارد، ورود آن در اتمسفر ، نوعی آلودگی است. CO2 ترکیبی است که با نسبتی مشخص در ترکیب اتمسفر شرکت دارد. افزایش نسبت این ترکیب در جو ، نوعی آلودگی تلقی می‌شود. خطرناکترین آلودگیهای محیط، ناشی از کاربرد موادی هستند که بشر در طول یک سده گذشته و بویژه در بیست و سی سالاخیر به منظور مبارزه با حشرات ، بیماریهای انگلی گیاهان و همچنین حشرات ناقلبیماریهای حیوانی و انسانی بکار برده است.

همچنین استفاده اسراف آمیز ازسوختهای فسیلی ، کاربردموادشیمیایی بسیار متنوع در صنعت استخراج و تصفیه فلزات و صنایع دیگر بویژهآزمایشهای اتمی در جو زمین ، عناصر و ترکیبات جدیدی را وارد محیط کرده‌اند که قبلااکوسیستم طبیعی کره زمین با آنها روبرو نبوده است.

طبقه‌بندی آلاینده‌ها

تمامی آلاینده‌های هوا را می‌توان بر اساس منشاءترکیبشیمیایی و حالت فیزیکی‌شان طبقه‌بندی نمود. این طبقه‌بندیها برای تنظیم بحث وبررسی در زمینه عوامل آلودگی هوا بکار می‌روند. آلاینده‌ها بسته به منشاءشان بهدو گروه اولیه و ثانویتقسیم می‌شوند. آلاینده‌های اولیه از قبیل دی‌اکسیدسولفورها (SO2 ) ، اکسیدهای نیتروژن ( NO2 ) وهیدروکربنها (HC) ، آن دسته از آلاینده‌ها هستند که مستقیما وارد اتمسفر شده‌اند و بههمان شکل آزاد شده نیز در اتمسفر یافت می‌شوند. آلاینده‌های ثانوی نظیراوزون (O3 ) و پراکسی استیل نیترات (PAN) آن دسته از آلاینده‌هاهستند که در اتمسفر توسط یک واکنش فتوشیمیایی در اثرهیدرولیز و یااکسیداسیون تشکیل می‌شوند.

ترکیب شیمیایی آلاینده‌ها

آلاینده‌ها اعم از گروه اولیه و ثانوی می‌توانندبسته به ترکیب شیمیایی‌شان بهدو گروه آلی یا معدنیتقسیم شوند. ترکیبات آلیحاویکربن وهیدروژن و بسیاری از آنها دارای عناصری ماننداکسیژن ،نیتروژن ،گوگرد وفسفر می‌باشند. هیدروکربنها ، ترکیبات آلی هستند که تنها دارای کربن و هیدروژن‌اند. آلدئیدهاوکتونهادارای اکسیژن ، کربن و هیدروژنهستند. سایر ترکیبات آلی مهم در مورد آلودگی هوا عبارتند از: کربوکسیلیکاسیدها ،الکلها ،اترهاواسترها وآمین‌هاو ترکیبات آلی گوگردار. مواد معدنییافت‌شونده در هوای غیر آلوده عبارتند از کربن ، منوکسید (CO) ،دی‌اکسیدکربن (CO2)، کربناتها ، اکسیدهای سولفور ، اکسیدهای نیتروژن ، اوزون، هیدروژن فلوراید و هیدروژن کلراید.

طبقه‌بندی آلاینده‌ها بر حسب حالت ماده

ذرات آلاینده‌ها

عبارتند ازجامدات ومایعاتی که شاملغبار ، دودهای غلیظ ، دود ، خاکستر ، غبار مهآلود و اسپریهستند. تحت شرایط مناسب ذرات آلاینده‌ها از اتمسفر جدا وته‌نشین می‌شوند.

آلاینده‌های گازی

آلاینده‌های گازی که سیالهای بی‌شکل‌اند، کاملا فضایآزاد شده در آن را اشغال می‌کنند و بسیار شبیه به هوا عمل نموده ، از اتمسفر جدانمی‌شوند. در میان آلاینده‌های معروف گازی ازاکسیدهایکربن ، اکسیدهای سولفور ، اکسیدهای نیتروژن ، هیدروکربنها و اکسید کننده‌هامی‌توان نام برد.

طبقه‌بندی ذرات

خواص فیزیکی که عبارتند از اندازه ، شکل ، ته‌نشین شدن و کیفیت نوری

خواص شیمیایی که عبارتند از ترکیبات آلی و معدنی

خواص بیولوژیکی به صورت باکتریها ، ویروسها ، هاگها و غیره

نحوه تشکیل ذرات

ذرات را می‌توان بر حسب نحوه تشکیل به صورت غبار ، دود ،دود غلیظ ، دود حاصل از خاکستر ، غبار مه آلود یا اسپری طبقه‌بندی نمود.

غبار

غبار عبارتست از ذرات کوچک جامد بوجود آمده از خرد شدن جرمهای بزرگتردر حین فرآیندهایی نظیر خرد کردن ، آسیاب کردن یا انفجار که ممکن است بطور مستقیم ویا غیر مستقیم در اثر بکار گیری موادی از قبیلزغالسنگ ،سیمان یا دانه‌ها وارد اتمسفر شوند.

دود

دود از ذرات ریز جامد از احتراق ناقص ذرات آلی نظیر زغال سنگ ، چوب یاتنباکو که عمدتا از کربن و سایر مواد قابل احتراق تشکیل یافته‌اند، تشکیل می‌شود.

دود غلیظ

دود غلیظ از ذرات جامد ریز از مایع شدن بخارات مواد جامد تشکیلمی‌شود. دود غلیظ ممکن است در اثرتصعید ،تقطیر ، تکلیس شدن یا فرآیندهای ذوب فلزات بوجود آید.

دود ناشی از خاکستر

دود ناشی از خاکستر از ذرات غیر قابل احتراق ریزی کهدر گازهای حاصل از احتراق زغال سنگ بوجود می‌آید تشکیل یافته است.

غبار مه آلود

غبار مه آلود از ذرات مایع یا قطرات تشکیل شده در اثر مایعشدن بخار ، پراکندگی یک مایع یا انجام یکواکنششیمیایی بوجود می‌آید.
ذرات آلی موجود در اتمسفر: فنلها ، اسیدهایآلی و الکلها

معروفترین ذرات معدنی موجود در اتمسفر: نیتراتها ، سولفاتها و فلزات آهن ، سرب ، منگنز ، روی ووانادیم

منابع تولید ذرات

ذرات ممکن است گرد گیاهان ، هاگها ، باکتریها ، ویروسها، تک یاخته‌ایها ، قارچها و بقایای زنگ زدگی و غبار ناشی از فعالیتهای آتشفشانی ویا مواد مضر به سلامت انسانها (دود ناشی از خاکستر ، دود ، دوده‌ها ، اکسیدهای فلزیو نمکها ، فلزات روغنی یا قیری ، قطرات اسیدی ، سیلیکاتها و سایر غبارهای معدنی ودودهای غلیظ فلزی) باشند.

استانداردها و کنترل ذرات

اگر چه کنترل ذرات در محل تولید آنها یا به کمکرقیق سازی انجام پذیر است، اما این اصل که رقیق کردن راه حل مشکل آلودگی است، دارایکاربرد نیست و نمی‌توان از آن به عنوان یک روش کنترل کننده مفید نام برد. تنها روشقابل قبول کنترل در محل تولید کننده آلودگی و متکی به اصول ته‌نشین سازی ،سانتریفوژ ، فشرده نمودن ، فیلتراسیون بارهای الکتریکی می‌باشند

آلودگی هوا

• آلودگی هوا به مواد شیمیایی و فیزیکی و زیستی گفته می‌شود که ویژگی‌های طبیعی آتمسفر را تغییر میدهند.
• اولین آلاینده‌های هوا احتمالاً دارای منشأ طبیعی بوده‌اند. دود، بخار بدبو، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مه‌های رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسان‌ها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار می‌رفته‌اند. به استثنای موارد حاد، نظیر فوران آتشفشان.
• آلودگیهای ناشی از منابع طبیعی معمولاً ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسان‌ها نمی‌کنند. در حالی که فعالیتهای انسانی ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی می‌نمایند که بیم آن می‌رود بخش‌هایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسان‌ها گردد.
• --217.219.118.132 ۲۰:۰۵, ۱۶ آوریل ۲۰۰۷ (UTC)==تاریخچه آلودگی==
• دود یکی از قدیمیترین آلاینده‌های هوا است که برای سلامت بشر مضر است. زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کوره‌های زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی از ساکنان آن شهرها وجود به صدا در آمد. در سال ۶۱ بعد از میلاد سنکا (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم به‌عنوان هوای سنگین و از دودکشهای هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد. در سال ۱۲۷۳ میلادی ادوارد اول پادشاه انگلستان می‌گوید هوای لندن به حدی با دود و مه آلوده و آزار دهنده است که از سوختن زغال سنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد.
• علی‌رغم هشدار پادشاه مذکور، نابودی گسترده جنگلها، چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرف زغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند. تا سال ۱۶۶۱ میلادی یعنی بیش از یک قرن بعد، تغییر قابل ملاحظه‌ای در آلودگی هوا بوجود نیامد. چاره جویی و پیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانه‌های دودزا از شهر لندن و بوجود آمدن کمربند سبز در اطراف شهر و بالاخره این چاره جوییها کارساز شد

مشکلات آلودگی هوا

• شواهدی دال بر علاقمندی جوامع انسانی در غلبه بر مشکل آلودگی هوا وجود دارند که از جمله آنها می‌توان از تصویب و اجرای قوانین کنترل دود در شیگاگو سینسنیاتی به سال ۱۸۸۱ نام برد. ولی اجرای این قوانین و قوانی مشابه آنها با دشواریهایی مواجه گردید و برای تمیز نمودن هوا یا جلوگیری از آلودگی بیشتر آن تقریباً کاری انجام نشد. در سال ۱۹۳۰ در دره بسیار صنعتی میوز در کشور بلژیک در اثر پدیده وارونگی مه دود در یک فضای معین محبوس گردید. در نتیجه ۶۳ تن جان خود را از دست داده و چندین هزار تن دیگر بیمار شوند. حدود ۱۸ سال بعد در شرایط مشابهی در ایلات متحده آمریکا یکی از اولین و بزرگ‌ترین فاجعه‌های زائیده آلودگیها رخ داد، یعنی ۱۷ نفر جان خود را باختند و ۴۳ درصد جمعیت نورا، پنسلوانیا بیمار شدند.
• درست سه سال بعد از فاجعه مه دود لندن در سال ۱۹۵۲، که نادیده گرفتن عواقب جدی آلودگی هوا غیر ممکن گردید. در روز سه شنبه ۴ دسامبر سال ۱۹۵۲ حجم عظیمی از هوای گرم به طرف قسمت جنوبی انگلستان حرکت کرده با ایجاد یک وارونگی دمایی سبب نشست یک مه سفید در لندن شد و این مه دود به دستگاه تنفسی انسان سخت آسیب رسانده بود و بیشتر مردم بزودی با مشکلاتی از قبیل قرمز شدن چشمها، سوزش گلو و سرفه‌های زیاد مواجه شدند و پیش از آنکه در ۹ دسامبر از سطح شهر دور شوند ۴۰۰ مورد مرگ مربوط به آلودگی هوا گزارش کردند. این تعداد تلفات برای متوجه ساختن افکار بریتانیاییها جهت تصویب قانون هوای تمیز در سال ۱۹۵۶ کافی بود.

قانون کنترل آلودگی هوا

• این قانون در ایالات متحده امریکا قانون کنترل آلودگی هوا (قانون عمومی ۱۵۹_۸۴) به تصویب رسید. اما این مصوبه تنها موجب به تصویب رسیدن یک قانون مؤثرتر گردید. این قانون یکبار در سال ۱۹۶۰ و بار دیگر در سال ۱۹۶۲ بازنگری شد و به قانون هوای تمیز سال ۱۹۶۳ (قانون عمومی ۲۰۶_۸۸) که برنامه‌های ناحیه‌ای محلی و ایالتی را برای کنترل هوا تشویق می‌کرد و در عین حال حق مداخله را برای دولت فدرال در صورت به خطر افتادن سلامت و رفاه اهالی ایالت در اثر آلودگی ناشی از ایالات دیگر محفوظ نگه می‌داشت، الحاق گردید. این قانون معیارهایی برای کیفیت هوا وضع کرد که بر اساس آنها استانداردهای کیفیت هوا و گازهای متصاعد شده در دهه ۱۹۶۰ میلادی پی ریزی شد

اجرای قانون هوای تمیز

• اجرای قانون هوای تمیز در سال ۱۹۷۰ به آژانس نو بنیاد حفاظت محیط زیست (EPA) محول گریدید. قانون به وضع استانداردهای درجه اول و دوم کیفیت هوای محیط زیست پرداخت. استانداردهای اولیه متکی بر معیارهای کیفیت هوا، برای حفظ سلامت عموم مردم، دامنه وسیعی از ایمنی را در نظر می‌گیرد. در حالی که استانداردهای ثانوی که آنها نیز متکی بر معیارهای کیفیت هوا باشند برای حفظ رفاه عموم انسان‌ها، به علاوه گیاهان، جانوران، اموال و دارائی هستند.
• اصطلاحات قانون هوای تمیز به سال ۱۹۷۷ به تقویت باز هم بیشتر قوانین موجود پرداخته است و ملتها را به تمیز نگهداشتن مورد ارزیابی و اصلاح دوباره قرار گرفتند. اگر چه این امکان وجود دارد که تغییرات بیشتری نیز انجام شود، کاملاً متحمل است که کنترل آلودگی هوا برای ایجاد شرایطی که تحت آن هوا برای نسلهای آینده تمیزتر و سالمتر نگاهداشته شود، از حمایت بیشتر عامه مردم برخوردار شود.
  سلامت جسم و روان در گرو هواى پاك FPRIVATE "TYPE=PICT;ALT=" تراكم منابع توليد كننده آلودگى در تهران و اطراف آن، سكون نسبى هوا، نداشتن باد غالب، محصورشدن تهران توسط رشته كوه هاى البرز باعث شده است كه تهران يكى از شهرهاى آلوده جهان باشد. آمار كاملاً دقيقى در مورد جايگاه تهران در جهان از نظر آلودگى موجود نيست. اصفهان، تبريز، شيراز، مشهد، اهواز، اراك و كرج از ديگر شهرهاى آلوده ايران هستند. بنابر اظهارات رشيدى مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواى تهران دليل آلودگى هواى اين شهرها افزايش و تجمع منابع انتشار است و در شهرهايى نظير تبريز، اراك و اهواز توليد آلودگى از صنايع و در ديگر شهرها ترافيك شهرى نقش مهمى در آلودگى هوا دارند. به غير از كرج در شهرهاى ديگر طرح جامع كاهش آلودگى هوا در حال انجام است. برنامه هاى جامع كاهش آلودگى هواى تهران داراى هفت محور است: •محور اول- خودروهاى نو سازمان حفاظت محيط زيست طبق قانون جلوگيرى از آلودگى هوا و آئين نامه هاى آن از ابتداى سال ۷۹ اقدام به كنترل آلودگى كليه خودروهاى توليدى كرده است. •محور دوم- خودروهاى مستعمل آخرين برآورد نشان مى دهد كه ناوگان خودروهاى تهران بيش از هفتاد درصد از آلاينده هاى هواى تهران را ايجاد مى كنند. تحقيقات نشان مى دهد كه ۳/۲۶ درصد از خودروهاى سوارى فعال با سن بالاى ۲۰ سال در حال تردد هستند. به طور متوسط ۴۳ درصد از مصرف سوخت و حدود ۴۷ درصد از انتشار منوكسيد كربن مربوط به اين خودروها است. براى حل مشكل اقدامات زير انجام شده است: ۱- استفاده از مبدل كاتاليزورى ۲- تعمير و بهسازى خودروها ۳- طرح از رده خارج كردن خودروهاى فرسوده. •محور سوم- حمل و نقل عمومى تغيير سوخت از بنزين و گازوئيل به گاز طبيعى و CNG سوز كردن ناوگان حمل و نقل عمومى موثرترين گام مهم در راه كاهش آلودگى اين خودروها خواهد بود كه در حال اجرا است. •محور چهارم- سوخت كارهاى زير در اين راستا انجام شده است: ۱- اصلاح كيفيت سوخت هاى قبلى ۲- استفاده از سوخت هاى گازى جايگزين. •محور پنجم- معاينه فنى ۱- برنامه ايجاد مركز معاينه فنى خودرو ۲- احداث شش مركز معاينه فنى. اقدامات در دست بررسى در مورد معاينه فنى: - احداث سه مركز معاينه فنى جهت خودروهاى سنگين يا تخصيص اعتبار لازم. - مشاركت خودروسازان درخصوص احداث مركز معاينه فنى خودروها. - اعلام برنامه زمان بندى جلوگيرى از تردد خودروهاى سبك. •محور ششم- ترافيك ۱- سياست پارك خودرو ۲- چراغ راهنمايى هوشمند. •محور هفتم- آموزش ساير اقدامات كه خارج از برنامه جامع است: - جلوگيرى از تردد خودروهاى دودزا در سطح شهر تهران. - گازسوز كردن صنايع و منابع خانگى- تجارى. - استفاده از گاز طبيعى. •منابع آلودگى هوا به وجود هر نوع آلاينده اعم از جامد، مايع، گاز و يا تشعشع پرتوزا و غيرپرتوزا در هوا به مقدار و در مدت زمانى كه كيفيت زندگى را براى انسان و ديگر جانداران به خطر اندازد و يا به آثار باستانى و اموال خسارت وارد آورد آلودگى هوا اطلاق مى شود. شش آلاينده اصلى داريم كه به دو دسته اوليه و ثانويه تقسيم بندى مى شوند؛ آلاينده اوليه موادى هستند كه در اثر منابع مستقيماً به هواى محيط وارد مى شوند و شامل پنج آلاينده منوكسيدكربن (CO)، دى اكسيد نيتروژن (NO2)، دى اكسيد گوگرد (SO2)، ذرات معلق با قطر كمتر از ۱۰ ميكرون و سرب (Pb) است. آلاينده هاى ثانويه موادى هستند كه در اثر فعل و انفعالات موجود در هواى اطراف زمين به وجود مى آيند. در اين گروه مى توان ازن را نام برد.بنا بر گفته هاى رشيدى منابع آلودگى هوا دو دسته هستند: ۱- منابع طبيعى - توفان ها و گرد و غبار - فعاليت آتشفشانى - دود و خاكستر آتش سوزى هاى جنگلى - شهاب هاى آسمانى - منابع گياهى و حيوانى - چشمه هاى آب گرم معدنى. ۲- منابع مصنوعى - وسايل نقليه موتورى - صنايع و نيروگاه ها - سيستم هاى گرم كننده منابع خانگى و تجارى - زباله سوزها - مواد راديواكتيو. تاثيرات آلودگى هوا در سلامت جسمى، روحى _ روانى: مديرعامل شركت كنترل كيفيت هوا در راستاى تاثيرات آلودگى هوا در سلامت جسمى- روانى تصريح كرد: مهم ترين آثار آلودگى هوا به خطر انداختن سلامتى انسان و اختلال در رفاه، آسايش، كاهش ديد و اشعه خورشيد، اثرات آب و هوايى و ضرر به گياهان است كه خلاصه اى از آثار بهداشتى آنها بدين ترتيب است: منواكسيد كربن (CO) : قرار گرفتن در معرض غلظت بالاى اين گاز باعث كاهش دقت بينايى، كاهش توان كارى، عدم قابليت يادگيرى و انجام فعاليت هاى دشوار مى شود. چهار نوع بيمارى عمده در اين راستا عبارتند از:۱- قلبى _ ريوى ۲- عصبى ۳- تجزيه فيبرين ۴- بيمارى هاى دوران زايمان. ازن و ساير اكسيدكننده ها (O3) : ازن محرك براى چشم و گلو و ريه است. فعاليت شيميايى بالاى ازن باعث بروز مشكلاتى از قبيل از بين رفتن بافت ريه ها و كاهش عملكرد آن مى شود. آمارها نشان مى دهد حملات آسم در روزهايى با غلظت بالايى از اكسيدان افزايش يافته است. سرب: تماس با سرب باعث اثرات مخرب بر سيستم عصبى شده كه در درازمدت باعث كاهش بهره هوشى مى شود. همچنين سرب منجر به افزايش فشار خون شده و بر روى فرايند خون سازى تاثيرات منفى خواهد داشت. دى اكسيد گوگرد: غلظت بالاى (SO2) باعث نارسايى هاى تنفسى، كاهش سيستم دفاعى ريه ها و تشديد بيمارى قلبى _ ريوى مى شود و افراد داراى بيمارى هاى آسم برونشيت يا آمفيزم، بيماران قلبى، بچه ها و افراد مسن به اين گاز حساس هستند. هيدروكربن هاى فرار (VOC) : نقش عمده اى در تحريك چشم و سيستم تنفسى دارد، در مواردى چند لوسمى در افرادى كه به علت مسائل شغلى براى طولانى مدت در معرض بخارات بنزين بوده اند، گزارش شده است. دى اكسيد نيتروژن: اين گاز مى تواند باعث ايجاد سوزش در ريه ها و همچنين باعث كاهش ميزان مقاومت سيستم تنفسى در مقابل بيمارى هايى مانند آنفلوآنزا شود. ذرات معلق : ذرات معلق با قطر آيروديناميكى كمتر از ۱۰ ميكرون به دليل راهيابى به سيستم تنفسى تحتانى به عنوان شاخص اصلى مواد معلق در هوا معرفى مى شوند. براساس مطالعات ذرات معلق تشديد بيمارى هاى قلبى - ريوى - كاهش سيستم ايمنى بدن در مقابل بيمارى ها، از بين رفتن بافت ريه، آسم كودكان، مرگ ومير زودرس و سرطان نقش عمده اى دارد. •اقدامات ضرورى براى كاهش آلودگى هوا ۱- توسعه فضاى سبز ۲- كنترل وسايل نقليه - جايگزين كردن وسايل نقليه عمومى به جاى وسايل نقليه شخصى. - از سرويس خارج كردن اتومبيل هاى فرسوده و قديمى، جانشين كردن اتومبيل هاى نو و جديد مطابق با استاندارد موجود. - فراهم كردن تسهيلات لازم قانونى براى كاهش هزينه هاى وسايل كنترلى. - رعايت ضوابط طرح ترافيك در ساعات ممنوعه توسط رانندگان. - جلوگيرى از تردد خودروهاى داراى نقص فنى. - جايگزين كردن سوخت هاى گازى و يا برقى به جاى بنزين و گازوئيل. - ملزم كردن سازندگان اتومبيل هاى داخل به تبعيت از استانداردهاى آلودگى هوا. - تشويق دارندگان وسايل نقليه به نصب دستگاه هاى كاهش دهنده آلودگى ناشى از اگزوز اتومبيل ها. ۳- كنترل صنايع - احداث صنايع در خارج از شهر به طورى كه بادهاى غالب منطقه آلاينده هاى خروجى را به سمت مناطق مسكونى هدايت نكنند. - محل احداث كارخانه از نظر شرايط جوى مانند سرعت، جهت باد و يا وضعيت پستى و بلندى منطقه در مطالعات اوليه احداث صنايع لحاظ شود. - تغيير در سوخت صنايع. - تغيير در مراحل عمليات توليد محصول نهايى. - نصب دستگاه هاى كنترل كننده مواد آلاينده در كليه قسمت هاى مورد نياز فرايند توليد. نقش شركت كنترل كيفيت هوا در كاهش آلودگى هواى تهران: شركت كنترل كيفيت هوا در سال ۱۳۷۲ تاسيس شد و در سال ۱۳۷۶ موفق به انجام دو پروژه بزرگ بين المللى در زمينه آلودگى هواى تهران شد: ۱-طرح جامع آلودگى هواى تهران (با همكارى آژانس همكارى هاى بين المللى ژاپن). ۲- طرح كاهش انتشار ناشى از سيستم حمل ونقل (بانك جهانى و شركت كنترل كيفيت هوا). و هم اكنون اين شركت برنامه جامع كاهش آلودگى هواى تهران را در يك دوره زمانى ده ساله و در قالب محورهاى هفت گانه توسط شهردارى تهران، وزارتخانه هاى نفت و صنايع در حال اجرا دارد. بخشى از فعاليت هاى شركت كنترل كيفيت هوا - سنجش مدل سازى آلودگى صوتى حاصل از منابع ترافيك فرودگاه، راه آهن و صنايع. - ارائه راهكارهاى كنترل آلودگى صوتى. - راهبرى مركز هماهنگى اطلاع رسانى آلودگى هوا. - همكارى با مراكز عمده صنعتى از قبيل مجتمع هاى پتروشيمى و كارخانجات توليدى در راستاى تعيين ميزان آلودگى هوا و ارائه راهكارهاى مختلف براى كاهش آلودگى هواى ناشى از آنها

هوای آلوده چیست؟

هر ماده‌ای که وارد هوا شود ، خواص فیزیکی ، شیمیایی وزیستی آن را تغییر می‌دهد و به چنین هوای تغییر یافته ،هوای آلودهگویند.

عوامل آلوده کننده هوا

• عوامل طبیعی:فوران‌های شدید آتشفشان، وزش توفان ، بادهای شدید و … ، گازها و ذراتی را وارد هوا می‌کنند و سبب آلودگیآن می‌شوند.
• فعالیت انسان:کارخانجات صنعتی ،کشاورزی ، شهرسازی ، وسایل گرمازا ، نیروگاهها ، وسایل نقلیه و ... ، از عواملآلوده کننده هوا هستند.

مواد آلوده کننده هوا

• منوکسید کربن:گاز سمی منوکسید کربن ،بطور عمده مربوط به خودروهایی است که مصرف سوخت آنهابنزین می‌باشد. این خودروها مقدار زیادی گازCOرا از طریق لوله اگزوز وارد هوامی‌کنند.
• دی‌اکسید گوگرد:عمدتا مربوط بهنفتکوره نفت سیاه است که در بعضی صنایع و تاسیسات حرارت مرکزی و تولید نیرو مورداستفاده قرار می‌گیرد.

• کسیدهاینیتروژن دار:بطور عمده مربوط به نفت کوره ،گازوئیلو مقدار کمتری مربوط به مصرف بنزینونفت سفیداست.
• هیدروکربن‌هایسوخته نشده:عمدتا مربوط به خودروهایی است که بنزین مصرف می‌کنند. نفت کورهو گازوئیل در این مورد سهم کمتری دارند.
• ذرات ریز معلق:بطور عمده ، از سوختن نفت کوره حاصل می‌شود.
• برمید سرب:در نتیجه مصرف بنزین در موتور اتومبیل‌ها حاصلمی‌شود.
• سایر ترکیبات سربی:بنزین خودروها اغلب دارای ماده‌ای به نامتترااتیل سرباست که به منظور روان کردن کار سوپاپ‌ها و به‌سوزی بنزین به آن اضافهمی‌شود. اینماده هنگام سوختن بنزین ، باعث پراکنده شدن ذره‌های جامد و معلق ترکیبات سرب در هوامی‌شود که هم سمی‌اند و هم به صورت رسوب‌های جامد وارد دستگاه تنفسی می‌شوند.

آلودگی هوا و باران اسیدی

باران اسیدی چیست؟

یکی از آثار و نتایج آلودگی هواباراناسیدی است. در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌هایکارخانه‌ها میزان دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید ازت در هوا افزایش یافته است. این دوماده دراتمسفر بااکسیژن و بخار آبواکنششیمیایی ایجاد می‌کند و به صورتاسید نیتریکواسیدسولفوریک در می‌آید. این ذرات اسیدی مسافت‌های طولانی را بوسیله باد طی می‌کنندو به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند. چنین بارش‌هایی ممکن است به صورتبرف یا باران یا مه نیز در بیاید.

پیامدهای باران اسیدی

• باران اسیدی باعث از بین رفتن بناها و آثار تاریخی بخصوص در ساختمان‌هایی که ازسنگ مرمریاآهک ساخته شده باشند، می‌شود.
• باران اسیدی میزان حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد و حتی ممکن استموادسمی را وارد خاک‌ها کند .
• باران اسیدی موجب نابودی درختان و کاهش مقاومت آنها بخصوص در برابر سرمامی‌شود.

غبار

غبار عبارتست از ذرات کوچک جامد بوجود آمده از خرد شدن جرمهای بزرگتردر حین فرآیندهایی نظیر خرد کردن ، آسیاب کردن یا انفجار که ممکن است بطور مستقیم ویا غیر مستقیم در اثر بکار گیری موادی از قبیلزغالسنگ ،سیمان یا دانه‌ها وارد اتمسفر شوند.

دود

دود از ذرات ریز جامد از احتراق ناقص ذرات آلی نظیر زغال سنگ ، چوب یاتنباکو که عمدتا از کربن و سایر مواد قابل احتراق تشکیل یافته‌اند، تشکیل می‌شود.

دود غلیظ

دود غلیظ از ذرات جامد ریز از مایع شدن بخارات مواد جامد تشکیلمی‌شود. دود غلیظ ممکن است در اثرتصعید ،تقطیر ، تکلیس شدن یا فرآیندهای ذوب فلزات بوجود آید.

دود ناشی از خاکستر

دود ناشی از خاکستر از ذرات غیر قابل احتراق ریزی کهدر گازهای حاصل از احتراق زغال سنگ بوجود می‌آید تشکیل یافته است.

غبار مه آلود

غبار مه آلود از ذرات مایع یا قطرات تشکیل شده در اثر مایعشدن بخار ، پراکندگی یک مایع یا انجام یکواکنششیمیایی بوجود می‌آید.