آلودگی هوا

• آلودگی هوا به مواد شیمیایی و فیزیکی و زیستی گفته می‌شود که ویژگی‌های طبیعی آتمسفر را تغییر میدهند.
• اولین آلاینده‌های هوا احتمالاً دارای منشأ طبیعی بوده‌اند. دود، بخار بدبو، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مه‌های رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسان‌ها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار می‌رفته‌اند. به استثنای موارد حاد، نظیر فوران آتشفشان.
• آلودگیهای ناشی از منابع طبیعی معمولاً ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسان‌ها نمی‌کنند. در حالی که فعالیتهای انسانی ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی می‌نمایند که بیم آن می‌رود بخش‌هایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسان‌ها گردد.
• --217.219.118.132 ۲۰:۰۵, ۱۶ آوریل ۲۰۰۷ (UTC)==تاریخچه آلودگی==
• دود یکی از قدیمیترین آلاینده‌های هوا است که برای سلامت بشر مضر است. زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کوره‌های زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی از ساکنان آن شهرها وجود به صدا در آمد. در سال ۶۱ بعد از میلاد سنکا (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم به‌عنوان هوای سنگین و از دودکشهای هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد. در سال ۱۲۷۳ میلادی ادوارد اول پادشاه انگلستان می‌گوید هوای لندن به حدی با دود و مه آلوده و آزار دهنده است که از سوختن زغال سنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد.
• علی‌رغم هشدار پادشاه مذکور، نابودی گسترده جنگلها، چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرف زغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند. تا سال ۱۶۶۱ میلادی یعنی بیش از یک قرن بعد، تغییر قابل ملاحظه‌ای در آلودگی هوا بوجود نیامد. چاره جویی و پیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانه‌های دودزا از شهر لندن و بوجود آمدن کمربند سبز در اطراف شهر و بالاخره این چاره جوییها کارساز شد

مشکلات آلودگی هوا

• شواهدی دال بر علاقمندی جوامع انسانی در غلبه بر مشکل آلودگی هوا وجود دارند که از جمله آنها می‌توان از تصویب و اجرای قوانین کنترل دود در شیگاگو سینسنیاتی به سال ۱۸۸۱ نام برد. ولی اجرای این قوانین و قوانی مشابه آنها با دشواریهایی مواجه گردید و برای تمیز نمودن هوا یا جلوگیری از آلودگی بیشتر آن تقریباً کاری انجام نشد. در سال ۱۹۳۰ در دره بسیار صنعتی میوز در کشور بلژیک در اثر پدیده وارونگی مه دود در یک فضای معین محبوس گردید. در نتیجه ۶۳ تن جان خود را از دست داده و چندین هزار تن دیگر بیمار شوند. حدود ۱۸ سال بعد در شرایط مشابهی در ایلات متحده آمریکا یکی از اولین و بزرگ‌ترین فاجعه‌های زائیده آلودگیها رخ داد، یعنی ۱۷ نفر جان خود را باختند و ۴۳ درصد جمعیت نورا، پنسلوانیا بیمار شدند.
• درست سه سال بعد از فاجعه مه دود لندن در سال ۱۹۵۲، که نادیده گرفتن عواقب جدی آلودگی هوا غیر ممکن گردید. در روز سه شنبه ۴ دسامبر سال ۱۹۵۲ حجم عظیمی از هوای گرم به طرف قسمت جنوبی انگلستان حرکت کرده با ایجاد یک وارونگی دمایی سبب نشست یک مه سفید در لندن شد و این مه دود به دستگاه تنفسی انسان سخت آسیب رسانده بود و بیشتر مردم بزودی با مشکلاتی از قبیل قرمز شدن چشمها، سوزش گلو و سرفه‌های زیاد مواجه شدند و پیش از آنکه در ۹ دسامبر از سطح شهر دور شوند ۴۰۰ مورد مرگ مربوط به آلودگی هوا گزارش کردند. این تعداد تلفات برای متوجه ساختن افکار بریتانیاییها جهت تصویب قانون هوای تمیز در سال ۱۹۵۶ کافی بود.

قانون کنترل آلودگی هوا

• این قانون در ایالات متحده امریکا قانون کنترل آلودگی هوا (قانون عمومی ۱۵۹_۸۴) به تصویب رسید. اما این مصوبه تنها موجب به تصویب رسیدن یک قانون مؤثرتر گردید. این قانون یکبار در سال ۱۹۶۰ و بار دیگر در سال ۱۹۶۲ بازنگری شد و به قانون هوای تمیز سال ۱۹۶۳ (قانون عمومی ۲۰۶_۸۸) که برنامه‌های ناحیه‌ای محلی و ایالتی را برای کنترل هوا تشویق می‌کرد و در عین حال حق مداخله را برای دولت فدرال در صورت به خطر افتادن سلامت و رفاه اهالی ایالت در اثر آلودگی ناشی از ایالات دیگر محفوظ نگه می‌داشت، الحاق گردید. این قانون معیارهایی برای کیفیت هوا وضع کرد که بر اساس آنها استانداردهای کیفیت هوا و گازهای متصاعد شده در دهه ۱۹۶۰ میلادی پی ریزی شد

اجرای قانون هوای تمیز

• اجرای قانون هوای تمیز در سال ۱۹۷۰ به آژانس نو بنیاد حفاظت محیط زیست (EPA) محول گریدید. قانون به وضع استانداردهای درجه اول و دوم کیفیت هوای محیط زیست پرداخت. استانداردهای اولیه متکی بر معیارهای کیفیت هوا، برای حفظ سلامت عموم مردم، دامنه وسیعی از ایمنی را در نظر می‌گیرد. در حالی که استانداردهای ثانوی که آنها نیز متکی بر معیارهای کیفیت هوا باشند برای حفظ رفاه عموم انسان‌ها، به علاوه گیاهان، جانوران، اموال و دارائی هستند.
• اصطلاحات قانون هوای تمیز به سال ۱۹۷۷ به تقویت باز هم بیشتر قوانین موجود پرداخته است و ملتها را به تمیز نگهداشتن مورد ارزیابی و اصلاح دوباره قرار گرفتند. اگر چه این امکان وجود دارد که تغییرات بیشتری نیز انجام شود، کاملاً متحمل است که کنترل آلودگی هوا برای ایجاد شرایطی که تحت آن هوا برای نسلهای آینده تمیزتر و سالمتر نگاهداشته شود، از حمایت بیشتر عامه مردم برخوردار شود.
  سلامت جسم و روان در گرو هواى پاك FPRIVATE "TYPE=PICT;ALT=" تراكم منابع توليد كننده آلودگى در تهران و اطراف آن، سكون نسبى هوا، نداشتن باد غالب، محصورشدن تهران توسط رشته كوه هاى البرز باعث شده است كه تهران يكى از شهرهاى آلوده جهان باشد. آمار كاملاً دقيقى در مورد جايگاه تهران در جهان از نظر آلودگى موجود نيست. اصفهان، تبريز، شيراز، مشهد، اهواز، اراك و كرج از ديگر شهرهاى آلوده ايران هستند. بنابر اظهارات رشيدى مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواى تهران دليل آلودگى هواى اين شهرها افزايش و تجمع منابع انتشار است و در شهرهايى نظير تبريز، اراك و اهواز توليد آلودگى از صنايع و در ديگر شهرها ترافيك شهرى نقش مهمى در آلودگى هوا دارند. به غير از كرج در شهرهاى ديگر طرح جامع كاهش آلودگى هوا در حال انجام است. برنامه هاى جامع كاهش آلودگى هواى تهران داراى هفت محور است: •محور اول- خودروهاى نو سازمان حفاظت محيط زيست طبق قانون جلوگيرى از آلودگى هوا و آئين نامه هاى آن از ابتداى سال ۷۹ اقدام به كنترل آلودگى كليه خودروهاى توليدى كرده است. •محور دوم- خودروهاى مستعمل آخرين برآورد نشان مى دهد كه ناوگان خودروهاى تهران بيش از هفتاد درصد از آلاينده هاى هواى تهران را ايجاد مى كنند. تحقيقات نشان مى دهد كه ۳/۲۶ درصد از خودروهاى سوارى فعال با سن بالاى ۲۰ سال در حال تردد هستند. به طور متوسط ۴۳ درصد از مصرف سوخت و حدود ۴۷ درصد از انتشار منوكسيد كربن مربوط به اين خودروها است. براى حل مشكل اقدامات زير انجام شده است: ۱- استفاده از مبدل كاتاليزورى ۲- تعمير و بهسازى خودروها ۳- طرح از رده خارج كردن خودروهاى فرسوده. •محور سوم- حمل و نقل عمومى تغيير سوخت از بنزين و گازوئيل به گاز طبيعى و CNG سوز كردن ناوگان حمل و نقل عمومى موثرترين گام مهم در راه كاهش آلودگى اين خودروها خواهد بود كه در حال اجرا است. •محور چهارم- سوخت كارهاى زير در اين راستا انجام شده است: ۱- اصلاح كيفيت سوخت هاى قبلى ۲- استفاده از سوخت هاى گازى جايگزين. •محور پنجم- معاينه فنى ۱- برنامه ايجاد مركز معاينه فنى خودرو ۲- احداث شش مركز معاينه فنى. اقدامات در دست بررسى در مورد معاينه فنى: - احداث سه مركز معاينه فنى جهت خودروهاى سنگين يا تخصيص اعتبار لازم. - مشاركت خودروسازان درخصوص احداث مركز معاينه فنى خودروها. - اعلام برنامه زمان بندى جلوگيرى از تردد خودروهاى سبك. •محور ششم- ترافيك ۱- سياست پارك خودرو ۲- چراغ راهنمايى هوشمند. •محور هفتم- آموزش ساير اقدامات كه خارج از برنامه جامع است: - جلوگيرى از تردد خودروهاى دودزا در سطح شهر تهران. - گازسوز كردن صنايع و منابع خانگى- تجارى. - استفاده از گاز طبيعى. •منابع آلودگى هوا به وجود هر نوع آلاينده اعم از جامد، مايع، گاز و يا تشعشع پرتوزا و غيرپرتوزا در هوا به مقدار و در مدت زمانى كه كيفيت زندگى را براى انسان و ديگر جانداران به خطر اندازد و يا به آثار باستانى و اموال خسارت وارد آورد آلودگى هوا اطلاق مى شود. شش آلاينده اصلى داريم كه به دو دسته اوليه و ثانويه تقسيم بندى مى شوند؛ آلاينده اوليه موادى هستند كه در اثر منابع مستقيماً به هواى محيط وارد مى شوند و شامل پنج آلاينده منوكسيدكربن (CO)، دى اكسيد نيتروژن (NO2)، دى اكسيد گوگرد (SO2)، ذرات معلق با قطر كمتر از ۱۰ ميكرون و سرب (Pb) است. آلاينده هاى ثانويه موادى هستند كه در اثر فعل و انفعالات موجود در هواى اطراف زمين به وجود مى آيند. در اين گروه مى توان ازن را نام برد.بنا بر گفته هاى رشيدى منابع آلودگى هوا دو دسته هستند: ۱- منابع طبيعى - توفان ها و گرد و غبار - فعاليت آتشفشانى - دود و خاكستر آتش سوزى هاى جنگلى - شهاب هاى آسمانى - منابع گياهى و حيوانى - چشمه هاى آب گرم معدنى. ۲- منابع مصنوعى - وسايل نقليه موتورى - صنايع و نيروگاه ها - سيستم هاى گرم كننده منابع خانگى و تجارى - زباله سوزها - مواد راديواكتيو. تاثيرات آلودگى هوا در سلامت جسمى، روحى _ روانى: مديرعامل شركت كنترل كيفيت هوا در راستاى تاثيرات آلودگى هوا در سلامت جسمى- روانى تصريح كرد: مهم ترين آثار آلودگى هوا به خطر انداختن سلامتى انسان و اختلال در رفاه، آسايش، كاهش ديد و اشعه خورشيد، اثرات آب و هوايى و ضرر به گياهان است كه خلاصه اى از آثار بهداشتى آنها بدين ترتيب است: منواكسيد كربن (CO) : قرار گرفتن در معرض غلظت بالاى اين گاز باعث كاهش دقت بينايى، كاهش توان كارى، عدم قابليت يادگيرى و انجام فعاليت هاى دشوار مى شود. چهار نوع بيمارى عمده در اين راستا عبارتند از:۱- قلبى _ ريوى ۲- عصبى ۳- تجزيه فيبرين ۴- بيمارى هاى دوران زايمان. ازن و ساير اكسيدكننده ها (O3) : ازن محرك براى چشم و گلو و ريه است. فعاليت شيميايى بالاى ازن باعث بروز مشكلاتى از قبيل از بين رفتن بافت ريه ها و كاهش عملكرد آن مى شود. آمارها نشان مى دهد حملات آسم در روزهايى با غلظت بالايى از اكسيدان افزايش يافته است. سرب: تماس با سرب باعث اثرات مخرب بر سيستم عصبى شده كه در درازمدت باعث كاهش بهره هوشى مى شود. همچنين سرب منجر به افزايش فشار خون شده و بر روى فرايند خون سازى تاثيرات منفى خواهد داشت. دى اكسيد گوگرد: غلظت بالاى (SO2) باعث نارسايى هاى تنفسى، كاهش سيستم دفاعى ريه ها و تشديد بيمارى قلبى _ ريوى مى شود و افراد داراى بيمارى هاى آسم برونشيت يا آمفيزم، بيماران قلبى، بچه ها و افراد مسن به اين گاز حساس هستند. هيدروكربن هاى فرار (VOC) : نقش عمده اى در تحريك چشم و سيستم تنفسى دارد، در مواردى چند لوسمى در افرادى كه به علت مسائل شغلى براى طولانى مدت در معرض بخارات بنزين بوده اند، گزارش شده است. دى اكسيد نيتروژن: اين گاز مى تواند باعث ايجاد سوزش در ريه ها و همچنين باعث كاهش ميزان مقاومت سيستم تنفسى در مقابل بيمارى هايى مانند آنفلوآنزا شود. ذرات معلق : ذرات معلق با قطر آيروديناميكى كمتر از ۱۰ ميكرون به دليل راهيابى به سيستم تنفسى تحتانى به عنوان شاخص اصلى مواد معلق در هوا معرفى مى شوند. براساس مطالعات ذرات معلق تشديد بيمارى هاى قلبى - ريوى - كاهش سيستم ايمنى بدن در مقابل بيمارى ها، از بين رفتن بافت ريه، آسم كودكان، مرگ ومير زودرس و سرطان نقش عمده اى دارد. •اقدامات ضرورى براى كاهش آلودگى هوا ۱- توسعه فضاى سبز ۲- كنترل وسايل نقليه - جايگزين كردن وسايل نقليه عمومى به جاى وسايل نقليه شخصى. - از سرويس خارج كردن اتومبيل هاى فرسوده و قديمى، جانشين كردن اتومبيل هاى نو و جديد مطابق با استاندارد موجود. - فراهم كردن تسهيلات لازم قانونى براى كاهش هزينه هاى وسايل كنترلى. - رعايت ضوابط طرح ترافيك در ساعات ممنوعه توسط رانندگان. - جلوگيرى از تردد خودروهاى داراى نقص فنى. - جايگزين كردن سوخت هاى گازى و يا برقى به جاى بنزين و گازوئيل. - ملزم كردن سازندگان اتومبيل هاى داخل به تبعيت از استانداردهاى آلودگى هوا. - تشويق دارندگان وسايل نقليه به نصب دستگاه هاى كاهش دهنده آلودگى ناشى از اگزوز اتومبيل ها. ۳- كنترل صنايع - احداث صنايع در خارج از شهر به طورى كه بادهاى غالب منطقه آلاينده هاى خروجى را به سمت مناطق مسكونى هدايت نكنند. - محل احداث كارخانه از نظر شرايط جوى مانند سرعت، جهت باد و يا وضعيت پستى و بلندى منطقه در مطالعات اوليه احداث صنايع لحاظ شود. - تغيير در سوخت صنايع. - تغيير در مراحل عمليات توليد محصول نهايى. - نصب دستگاه هاى كنترل كننده مواد آلاينده در كليه قسمت هاى مورد نياز فرايند توليد. نقش شركت كنترل كيفيت هوا در كاهش آلودگى هواى تهران: شركت كنترل كيفيت هوا در سال ۱۳۷۲ تاسيس شد و در سال ۱۳۷۶ موفق به انجام دو پروژه بزرگ بين المللى در زمينه آلودگى هواى تهران شد: ۱-طرح جامع آلودگى هواى تهران (با همكارى آژانس همكارى هاى بين المللى ژاپن). ۲- طرح كاهش انتشار ناشى از سيستم حمل ونقل (بانك جهانى و شركت كنترل كيفيت هوا). و هم اكنون اين شركت برنامه جامع كاهش آلودگى هواى تهران را در يك دوره زمانى ده ساله و در قالب محورهاى هفت گانه توسط شهردارى تهران، وزارتخانه هاى نفت و صنايع در حال اجرا دارد. بخشى از فعاليت هاى شركت كنترل كيفيت هوا - سنجش مدل سازى آلودگى صوتى حاصل از منابع ترافيك فرودگاه، راه آهن و صنايع. - ارائه راهكارهاى كنترل آلودگى صوتى. - راهبرى مركز هماهنگى اطلاع رسانى آلودگى هوا. - همكارى با مراكز عمده صنعتى از قبيل مجتمع هاى پتروشيمى و كارخانجات توليدى در راستاى تعيين ميزان آلودگى هوا و ارائه راهكارهاى مختلف براى كاهش آلودگى هواى ناشى از آنها

هوای آلوده چیست؟

هر ماده‌ای که وارد هوا شود ، خواص فیزیکی ، شیمیایی وزیستی آن را تغییر می‌دهد و به چنین هوای تغییر یافته ،هوای آلودهگویند.

عوامل آلوده کننده هوا

• عوامل طبیعی:فوران‌های شدید آتشفشان، وزش توفان ، بادهای شدید و … ، گازها و ذراتی را وارد هوا می‌کنند و سبب آلودگیآن می‌شوند.
• فعالیت انسان:کارخانجات صنعتی ،کشاورزی ، شهرسازی ، وسایل گرمازا ، نیروگاهها ، وسایل نقلیه و ... ، از عواملآلوده کننده هوا هستند.

مواد آلوده کننده هوا

• منوکسید کربن:گاز سمی منوکسید کربن ،بطور عمده مربوط به خودروهایی است که مصرف سوخت آنهابنزین می‌باشد. این خودروها مقدار زیادی گازCOرا از طریق لوله اگزوز وارد هوامی‌کنند.
• دی‌اکسید گوگرد:عمدتا مربوط بهنفتکوره نفت سیاه است که در بعضی صنایع و تاسیسات حرارت مرکزی و تولید نیرو مورداستفاده قرار می‌گیرد.

• کسیدهاینیتروژن دار:بطور عمده مربوط به نفت کوره ،گازوئیلو مقدار کمتری مربوط به مصرف بنزینونفت سفیداست.
• هیدروکربن‌هایسوخته نشده:عمدتا مربوط به خودروهایی است که بنزین مصرف می‌کنند. نفت کورهو گازوئیل در این مورد سهم کمتری دارند.
• ذرات ریز معلق:بطور عمده ، از سوختن نفت کوره حاصل می‌شود.
• برمید سرب:در نتیجه مصرف بنزین در موتور اتومبیل‌ها حاصلمی‌شود.
• سایر ترکیبات سربی:بنزین خودروها اغلب دارای ماده‌ای به نامتترااتیل سرباست که به منظور روان کردن کار سوپاپ‌ها و به‌سوزی بنزین به آن اضافهمی‌شود. اینماده هنگام سوختن بنزین ، باعث پراکنده شدن ذره‌های جامد و معلق ترکیبات سرب در هوامی‌شود که هم سمی‌اند و هم به صورت رسوب‌های جامد وارد دستگاه تنفسی می‌شوند.

آلودگی هوا و باران اسیدی

باران اسیدی چیست؟

یکی از آثار و نتایج آلودگی هواباراناسیدی است. در دو دهه اخیر و در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌هایکارخانه‌ها میزان دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید ازت در هوا افزایش یافته است. این دوماده دراتمسفر بااکسیژن و بخار آبواکنششیمیایی ایجاد می‌کند و به صورتاسید نیتریکواسیدسولفوریک در می‌آید. این ذرات اسیدی مسافت‌های طولانی را بوسیله باد طی می‌کنندو به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند. چنین بارش‌هایی ممکن است به صورتبرف یا باران یا مه نیز در بیاید.

پیامدهای باران اسیدی

• باران اسیدی باعث از بین رفتن بناها و آثار تاریخی بخصوص در ساختمان‌هایی که ازسنگ مرمریاآهک ساخته شده باشند، می‌شود.
• باران اسیدی میزان حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد و حتی ممکن استموادسمی را وارد خاک‌ها کند .
• باران اسیدی موجب نابودی درختان و کاهش مقاومت آنها بخصوص در برابر سرمامی‌شود.

غبار

غبار عبارتست از ذرات کوچک جامد بوجود آمده از خرد شدن جرمهای بزرگتردر حین فرآیندهایی نظیر خرد کردن ، آسیاب کردن یا انفجار که ممکن است بطور مستقیم ویا غیر مستقیم در اثر بکار گیری موادی از قبیلزغالسنگ ،سیمان یا دانه‌ها وارد اتمسفر شوند.

دود

دود از ذرات ریز جامد از احتراق ناقص ذرات آلی نظیر زغال سنگ ، چوب یاتنباکو که عمدتا از کربن و سایر مواد قابل احتراق تشکیل یافته‌اند، تشکیل می‌شود.

دود غلیظ

دود غلیظ از ذرات جامد ریز از مایع شدن بخارات مواد جامد تشکیلمی‌شود. دود غلیظ ممکن است در اثرتصعید ،تقطیر ، تکلیس شدن یا فرآیندهای ذوب فلزات بوجود آید.

دود ناشی از خاکستر

دود ناشی از خاکستر از ذرات غیر قابل احتراق ریزی کهدر گازهای حاصل از احتراق زغال سنگ بوجود می‌آید تشکیل یافته است.

غبار مه آلود

غبار مه آلود از ذرات مایع یا قطرات تشکیل شده در اثر مایعشدن بخار ، پراکندگی یک مایع یا انجام یکواکنششیمیایی بوجود می‌آید.

آلودگی هوا

عوامل آلودگي هوا كه در اين مقاله مطرح مي‎شود, عبارت‎اند از: انرژی باد, نقشه‌های سینوپتیکی هواشناسی, آلودگی هوا, فناوری هسته‌ای, فیزیک هواشناسی, اثر گلخانه‌ای, جو خطرها و نکات ایمنی در کار با «هیدرازین», تولید صنعتی رنگدانه سفید, اصطلاحات آلودگی هوا, انتقال پایتخت در ایران, تولید الکتریسته, آلودگی فضاي جنگل و منابع انرژی ناشی از رسوبات, حفاظت در برابر مواد پرتوزا و مواد احتراق‏زا و آلاینده زیست محیطی سربي, هیدروکربن‌های آروماتیک چند هسته‌ای جیوه و نقش آن در آلودگی محیط زیست, باران اسیدی, تأثیر هوای آلوده داخل خانه بر سلامت انسان, مه دود, نور شیمیایی منشأ چسبندگی چسب دی‌اکسید کربن, بیمار شهری شدن پس از انقلاب صنعتی, پیش‎بینی هوا, ایستگاه‎های هواشناسی, پرواز مغناطیسی, فرودگاه, کاربرد کانی‎ها در بخش زیست محیطی, جایگاه انسان در تغییرات زمین, بهداشت عمومی آثار زیست محیطی, مواد معدنی بهداشت و زیست‎شناسی آلودگی‎های زیست‎محیطی ایران, دفاع بدن, احتراق و آلودگی هوا, استانداردهای حفظ کیفیت هوا, مهار كردن آلودگی هوا, طبقه‎بندی آلاینده‌های هوا, ترکیبات اتمسفر, اثرهاي آلودگی هوا بر شرایط جوی, آلاینده‎های شیمیایی هوا, شیمی محیط زیست, هشدارهای زیست محیطی, تاریخچه آلودگی هوا, فرایندهای طبیعی تصفیه هوا, سم‏شناسی, ظهور بشقاب پرنده‌ها, آثار زیانبار آلودگی هوا, برونشیت مزمن, تماس روزانه با آلاینده‌های سمی هیدروژن خورشیدی، معرفي منبع انرژی پایدار آلودگی هوا، بهداشت محیط زیست, تأمین انرژی آلودگی هوای شهرها, سوخت‏های آینده منابع آلودگی هوا, جنگل‏های ایران, ایستگاه‏های هواشناسی جاده‌ای, هواشناسی دینامیکی, هواشناسی سینوپتیکی, اثر گلخانه‌ای و گرم شدن زمین, تخریب لایه ازن, توده‌های هوا, استفاده مستقیم از انرژی گرمایی در منطقه سبلان, انسان, آب و هوا, گردش جو بر روی کره زمین در حال دوران, سینوزیت, بهداشت پیری یا کهولت

ار نظر فيزيكي و شيميايي آلاينده‎هاي هوا را بررسي مي‎كنيم:

علوم طبیعت> فیزیک> فیزیک محیط زیست> هواشناسی

علوم طبیعت> شیمی> شیمی کاربردی (صنعتی)> شیمی محیط زیست

دید کلی

چند بار تا به حال دوده خفه کننده خودروها را در خیابان دیده‌اید؟ چرا در روز روشن, آسمان آبی را نمی‌بینید؟ فوران دوده از کارخانجات صنعتی چه فوایدی دارد؟ پناهگاه بیماران تنفسی در شهر آلوده کجاست؟

این آلودگی هواست که طبیعت زیبا را از بين مي‎برد و زندگی سالم را نه تنها از انسان‌ها, بلکه از همه موجودات, سلب می‌کند.