تحقیق درباره طراحی وساخت قالبهای دایکاست

مقدمه :

دایکاست یا ریخته گری تحت فشارعبارت است از روش تولید قطعه از طریق تزریق فلز مذاب وتحت فشار به درون قالب.روش دایکاست از این نظر که در آن فلز مذاب به درون حفره ای به شکل قطعه مورد نظر رفته وپس از سرد شدن قطعه موردنظربه دست می آید بسیار شبیه ریخته گری ریژه است. تنها اختلاف بین این دو روش نحوه پرکردن حفره قالب است.در قالبهای دایکاست پس از بسته شدن قالب ،مواد مذاب به داخل یک نوع پمپ یا سیستم تزریق هدایت می شود، سپس درحالی که پیستون پمپ مواد مذاب را با سرعت از طریق سیستم تغذیه قالب به داخل حفره می فرستد،هوای داخل حفره از طریق سوراخهای هواکش خارج می شود. این پمپ در بعضی ازدستگاهها دارای درجه حرارت محیط ودر بعضی دیگر دارای درجه حرارت مذاب است.معمولا مقدار موادمذاب تزریق شده بیش از اندازه مورد نیاز برای پر کردن حفره است تا سر باره گیرها را پر کند و حتی پلیسه در اطراف قطعه به وجود آورد.سپس در مرحله دوم زمانی که ماده مذاب در حال سرد شدن در داخل حفره است پمپ همچنان فشار خود را ادامه می دهد.در مرحله سوم قالب باز شده و قطعه به بیرون پرتاب می شود.  در آخرینمرحله همچنان که قالب باز است داخل حفره تمیزودر صورت نیاز روغنکاری شده ودوباره قالب بسته وآماده تکرار عملیات قبل می شود.

مهمترین مزایای تولید از طریق دایکاست عبارتند از:

1.اشکال پیچیده تری را می توان تولید کرد.

2.به دلیل آنکه قالب باسرعت وتحت فشار پر می شود قطعات با دیواره های نازکتری را می توان تولید کرد وخلاصه آنکه در این روش نسبت طول قطعه به ضخامت قطعه به مراتب بیشتر از سایر روشها است .

3.سرعت تولید در این روش خیلی بالاست، بویژه اگرقالبهای چند حفره ای مورد استفاده قرار گیرد.

4.معمولا قطعه تولید شده به وسیله دایکاست از پرداخت سطح خوبی بر خوردار است و احتیاجی به عملیات ماشینکاری بعدی ندارد و به این دلیل عملیات فوق العاده اقتصادی است 

5.قالبهای دایکاست قبل از آنکه فرسوده شوند ودر ابعاد قطعه تولید شده اختلافی به وجود آید،هزاران قطعه تولید خواهند کرد، در نتیجه سرمایه گذاری برای تولید قطعه کمتر است .

6.نسبت به دیگر روشهای تولید قطعه،از فلز مذاب با روش دایکاست مقاطع ظریفتری راروی قطعه میتوان به وجود آورد.

7.اغلب قطعات تولید شده با کمترین پرداختکاری آماده آب فلز کاری هستند.

8.قطعات آلومینیومی تولید شده توسط دایکاست معمولا نسبت به روشهای دیگر مانند ریخته گری آلومینیوم در ماسه مقاومت بیشتری دارند.

از طرف دیگر محدودیتهای این روش به قرار زیر است:

1.وزن قطعه محدود است. به ندرت وزن قطعه از 25کیلوگرم بیشتر است ومعمولا کمتر از5 کیلوگرم است.

2.نسبت به شکل قطعه وسیستم تغذیه قالب، مکدار بودن قطعه به دلیل وجود حباب هوا از مشکلات این روش تولیدی است.

3.امکانات تولید از قبیل قالب،ماشین،ولوازم جنبی نسبتا گران است و در نتیجه فقط تولید انبوه مقرون به صرفه است .

4.به غیر از موارداستثنایی فقط فلزاتی را می توان در دایکست مورد استفاده قرار داد که نقطه ذوب آنها چیزی در حد آلیاژهای مس باشد.

آشنایی با ماشینهای دایکاست:

ماشینهای دایکاست به طور کلی دو نوع هستند:

1.ماشینهای تزریق با محفظه گرم

اگر نقطه ذوب فلز مذاب تزریقی پایین باشد وبه پمپ آسیب نرساند،پمپ می تواند مستقیما در فلز مذاب قرار گیرد. به این سیستم ،تزریق با محفظه گرم می گویند.

2.ماشینهای تزریق با محفظه سرد

در صورتی که فلز مذاب به سیستم پمپاژآسیب برساند دستگاه پمپاژنباید مستقیما در فلز مذاب باشد. به این سیستم ،تزریق با محفظه سرد گویند.

ماشینهای دایکاست با سیستم تزریق محفظه گرم

سیستمی که در شکل زیر می بینید یک سیستم دایکاست محفظه گرم است. همان طور که در شکل دیده می شود مجرای گردن غازی سیلندر تزریق در مواد مذاب غوطه ور است ودر نتیجه دردرجه حرارتی معادل نقطه ذوب مواد تزریقی کار می کند.در این سیستم مواد مذاب در حداقل افت به داخل حفره قالب تزریق می شوند. در حالی که پیستون در بالا قرار دارد،مواد مذاب به داخل سیلندر فشار یا سیلندر تزریق راه یافته وپس از پایین آمدن پیستون ابتدا دریچه تغذیه بسته می شود، سپس مواد مذاب با فشار از طریق مجرای گردن غازی به داخل حفره راه می یابد.پس از گذشت زمان لازم برای انجماد مواد،پیستون دوباره بالا می رود و مواد جدید برای تزریق بعدی وارد سیلندر تزریق می شود. نیروی لازم که به پیستون تزریق می شود بسته به طرح دستگاه می تواند پنوماتیک ویا هیدرولیک باشد.قطعات مختلف از وزن چند گرم تا نزدیک به 25کیلو گرم را می توان با این سیستم تولید کرد.وزن قطعاتی که می توان با این روش تزریق کرد بستگی به عوامل زیر دارد:

1.آلیاژ مورد تزریق

2.اندازه سطح خارجی قطعه

3.نیرویی که دو کفه قالب را بسته نگه می دارد

ماشینهای  دایکاست با سیستم تزریق محفظه سرد افقی

دراین سیستم محفظه تزریق به صورت سرد عمل کرده وفقط از حرارت موادمذاب که در داخل آن ریخته می شود حرارت میگیرد.قسمت پیشانی تزریق برای مقاومت دربرابر مواد مذاب با آب خنک می شود .جهت تسهیل در امر ریختن مواد مذاب،محفظه تزریق یه صورت افقی قرار گرفته ودربالای آن یک سوراخ بارگیری تعبیه شده است. مرحله یک دو کفه قالب بسته بوده وپیستون در عقبترین موضع خود قرار دارد.به صورتی که سوراخ بارگیری کاملأ باز است. در مرحله دو پیستون شروع به حرکت کرده، ابتدا سوراخ بارگیری رامسدود کرده وسپس مواد مذاب را با فشار به سوی قالب می راند. در آخرین مرحله یعنی مرحله سه پس از آنکه زمان مناسبی به مذاب داده شد که منجمد شود دو کفه قالب از یکدیگر باز می شوند. همزمان پیستون باز هم قدری جلو می آید که اولأ پولک منجمد شده در قسمت جلوی سیلندر تزریق را بیرون وثانیأ کمک کند پس از اتمام این مراحل، قطعه از قالب به بیرون پرتاب شده دو کفه قالب بسته شود،پیستون عقب آید ودستگاه آماده تکرارمراحل فوق و تزریق بعدی شود.

سیستم تزریق با محفظه سرد تقریبأ برای تزریق کلیه فلزاتی مورد استفاده قرار می گیرد قابلیت دایکاست شدن را دارند، ولی معمولا برای تزریق آلومینیوم ،منیزیوم وآلیاژهای مس استفاده می شود. مهمترین مزیت این سیستم این است که اولأ اثرات حرارت فلز مذاب روی بخش تزریق دستگاه ناچیز است و ثانیأ با این سیستم،فشار تزریق را می توان به مراتب بالا برد.

مهمترین محدودیتهای این سیستم عبارتند از :

1.لزوم داشتن وسایل جنبی برای تهیه و انتقال آن به سیلندر تزریق

2.طولانی تر بودن مراحل مختلف تزریق به دلیل جدا بودن وسایل جنبی از دستگاه

3.امکان ایجاد نقص در قطعه تولیدی به دلیل افت درجه حرارت مذاب

ماشینهای دایکاست با سیستم تزریق محفظه سرد عمودی

به طور کلی دو نوع ماشین دایکاست با سیستم تزریق محفظه سرد عمودی وجود دارد.در نوع اول صفحات قالب به صورت افقی ودر نوع دوم صفحات قالب به صورت عمودی قرار می گیرد .

نوع اول :همان طور که در شکل صفحه بعد مشاهده می کنید مواد مذاب از پایین قالب تزریق می شود. هوای داخل حفره تخلیه گشته ودراثر افت فشارمواد مذاب به داخل محفظه تزریق مکیده  می شوند.فشاری که دو کفه قالب رابه یکدیگر قفل می کندوفشار تزریق هر دوازیک منبع کنترل می شود تا همیشه حالت بالانس بین این دو نیرو که عکس یکدیگر عمل می کنند،برقرارشود(حسن این سیستم این است که به دلیل آنکه صفحات قالب بصورت افقی وسیلندرتزریق در پایین قراردارد احتمال اینکه قبل از اعمال فشار توسط پیستون تزریق مقداری مواد مذاب به داخل حفره رانده شود،به کلی از بین می رود) در این سیستم برای بهبود تزریق وتعادل آن در قالبهای چند حفره ای همان طور که در شکل مشاهده می کنید بهتر است تزریق از مرکز اعمال شود.در این صورت راهگاه ازهر نقطه درمحیط سیلندر می تواند منشعب شده وبه گلویی تزریق وصل شده.البته در بعضی از طرحها بسته به نیاز،سیلندر تزریق در حالت خارج از مرکز گذاشته می شود.

نوع دوم :در این مدل محفظه تزریق از طریق یک بوش رابط مستقیمأ به قالب متصل می گردد و همان طور که در شکل پیداست در هنگام بار گیری یک پیستون از پایین به بالا آمده و جلو بوش رابط را می گیرد. پس از این مرحله پیستون بالا شروع به پایین آمدن کرده و همچنان که فشار اعمال شده به مذاب افزایش می یابد،پیستون اول شروع به پایین رفتن کرده و مذاب از طریق بوش رابط با فشار به داخل قالب رانده می شود.د ر آخرین مرحله،پس از گذشت زمان لازم برای انجماد مذاب،پیستون بالا به جای خود بازگشته،پیستون پایین بالا آمده وباقیمانده مواد را از بوش رابط قطع کرده وبیرون           می آورد.البته همزمان قطعه تزریق شده نیز پران می شود.یکی از نکات منفی این روش دایکاست این است که وجود دو پیستون که  با هم کار می کنند باعث می شود که دستگاه نیاز به تعمیر پیدا کند.از طرف دیگر از محاسن دستگاههای دایکاست با محفظه سرد عمودی همان عمودی قرار گرفتن محفظه تزریق می باشد که باعث می شود  اولأ مواد مذاب فقط پس از حرکت پیستون ،وبه صورت یک توده به داخل قالب رانده شوند و ثانیأ حرکت آشفته مایع مذاب به حداقل رسیده وجود مک و حفره های ریز در قطعه تزریق شده کاهش یابد.به طور کلی ماشین عمودی موقعی مورد  استفاده قرار می گیرد که قطعه را با ماشین محفظه افقی نتوان تولید کرد.مثلأ قطعاتی که نیاز به فشردگی بیشتری دارند یا در مورد آنها قرار دادن قطعات اضافی در حفره قالب قبل از تزریق الزامی است ویا قطعاتی که با قرار دادن محل تزریق در وسط با کیفیت بهتری می توان آنها را تولید کرد.خیلی از قطعات آلومینیوم آلیاژی مثلأ صفحه اتو با همین روش تولید می شوند.ساخت این قطعه اتفاقأ از قطعات نسبتأ مشکل می باشد زیرا اولأ المنت حرارتی نسبتأ بزرگی قبل از تزریق باید درداخل حفره قرار گیرد ثانیأ کف صفحه دارای مقطع ضخیم بوده ودر سمت بالای آن مقاطع خیلی ظریف قراردارد.فشردگی قسمت پایین این قطعه از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا باید تا حد آینه پرداخت شود.ماشینهای عمودی معمولأ برای تولید قطعاتی به کار می روند که محل تزریق وقالب می باید ضرورتأ در مرکز باشد.قطعاتی را که دارای ضخامت نسبتأ زیادی در مرکز و پره های ظریف در کنار باشند با این دستگاه می توان با کمترین حباب هوا تولید نمود.

ماشینهای دایکاست با سیستم خلأ یا مکش

سیستم مکش یا خلأ را برای ماشینهای سرد یا گرم می توان به کار برد،همان طور که در شکل صفحه بعد مشاهده می کنید یک نوع ماشین با محفظه تزریق گرم مجهز به سیستم مکش نشان داده شده است.قسمتی که قالب درآن قرار دارد دارای یک پوسته و واشر می باشد که پس از بسته شدن پرس رابطه قالب رابا هوای محیط بیرون کاملأ قطع می کند. در نتیحه هوای داخل قالب و سیستم تزریق را می توان کاملأ تخلیه نمود. پس از ایجاد خلأ پیستون تزریق و مسدود کنند مسیر تغذیه هر دو بالا رفته و مقدار از پیش تعیین شده ای از مذاب به داخل مجرای گردن غازی مکیده می شود.پس از آن پیستون تزریق،مواد رابا فشار داخل قالب می راند. در صورتی که طراحی گلویی وراهگاه قالب ودیگرفاکتورهای مهم رعایت گردند،قطعه تولید شده باروش فوق دارای کمترین حباب هوا و پرداخت نسبتأ خوب می باشد.روش ایجاد خلأ در دستگاه می تواند تمام عیوب را بپوشاند و یک قطعه خوب از قالب بیرون بیاورد.

قالبهای دایکاست

قالبهای دایکاست از دو قسمت یا دو کفه اصلی تشکیل شده اند،یکی کفه پوشش دهنده ویا قسمت ثابت  قالب ودیگری قسمت پران یا متحرک قالب.این دو کفه در صفحه جدایش قالب روی یکدیگر             می نشینند.قسمت ثابت به صفحه جلویی ویا صفحه ثابت دستگاه بسته می شود اسپرو یا سوراخ تزریق در همین قسمت قالب قرار دارد.قسمت پران قالب شامل مکانیزم پران،و معمولأ راهگاههای تزریق بوده و به صفحه متحرک دستگاه بسته می شود.حفره قالب در داخل دو کفه قالب به وجود می آید.خط جدایش قالب به صورتی تعیین می گردد که در موقع باز شدن قالب قطعه دایکاست شده حتمأ به قسمت متحرک بچسبد واز صفحه ثابت جدا شود تا با حرکت قالب قطعه تزریق شده به بیرون پران شود.درنتیجه وقتی که قطعه ای دارای حفره ای در یک طرف باشد باید قسمت نر در قسمت متحرک تعبیه شود.

پینهای پران

پینهای پران،قطعه تزریق شده را از قالب جدا می کنند.تعداد پینهای پران ومحل آنها باید یه طریقی باشد تا در اثر پران شدن پیچشی  در قطعه به وجود نیاید.از طرف دیگر محل آنها بایدطوری باشدکه در شکل ظاهری قطعه تولیدشده اثرنامطلوب به جانگذارد.این پینهای پران پس ازعمل دوباره به جای خودبازگشته وقالب آماده تزریق بعدی می شود.

قالب دایکاست باید طوری طراحی گردد که پس از باز شدن دو نیمه آن،قطعه از قالب جدا شود.اگر برای نیمه متحرک قالب شیب کافی در نظر گرفته نشود وقالب خوب پرداخت نشده باشد ویا نیمه متحرک آن آسیب دیده باشد،امکان دارد قطعه در مرحله پران به سطح قالب بچسبد .همچنین قطعه پس از انجماد در قالب هنوز داغ است وممکن است در اثر فشار پینهای پران کمی تغییر شکل دهد. برای آنکه،این تغییر شکل حداقل باشد،اولأ قطعه باید شیب کافی داشته باشد،وثانیأ در محلهایی از قالب که قطعه در آن منقبض می شود باید پین به تعداد مورد نیاز قرارداده شود وبرای آنکه به قطعه آسیبی نرسد،باید برای آن برجستگی مناسب پران در نظر گرفت.سرباره گیرها مکانهای خوبی برای وارد کردن ضربه پینهای پران هستند.لذا با اضافه کردن سرباره گیر به طرح قالب می توان به پران قطعه کمک کرد.

ماهیچه ها یا نرگی قالب

این قسمت حفره ها ویا تورفتگیها رادر قطعه به وجودمی آورند.اگردرراستای حرکت باز شدن قالب باشند،به صورت ثابت درقالب باقی بمانندوبرای پران شدن قطعه احتیاجی به حرکت دادن وخارج کردن آنها نیست.به این نوع ماهیچه،ماهیچه ثابت می گویند.پینهای پران قطعه را پس از تزریق از ماهیچه های ثابت جدامی کنند.ماهیچه هایی که حفره های جانبی د ر قالب به وجود می آورند به ماهیچه ها و یا برجستگیهای متحرک معروف می باشند این قسمت می باید قبل از پران شدن قطعه از قالب خارج شوند.

راهای خروج هوای داخل حفره

این راهها در واقع مجاری خروج هوای داخل حفره می باشند.همچنان که هوای داخل حفره خارج      می شود و مذاب جایگزین آن می گردد.برای خروج هواچند روش وجود دارد:

1.ایجاد فضای مناسب در نقاط مناسب در صفحه جدایش قالب

2.ایجاد شکافهایی در قسمتهای متحرک قالب

3.ایجاد لقی مناسب در پینهای پران

4.ایجاد لقی مناسب در کشوییها

سرباره گیرها

در اغلب قطعات دایکاست شده حفره قطعه به حفره های سرباره گیرمتصل می شود و پس از خارج شدن قطعه سرباره از آن جدا می شوند .

سرباره گیرها وظایف مهم زیر را عهده دار هستند:

1.مواد مذابی که در ابتدا وارد حفره می شوند و معمولا قدری سردتر هستند و احتمالا اکسید شده اند وارد سرباره گیرها شده واثرات سوءتزریق سرد روی قطعه به وجود نمی آید. هوای داخل حفره از این محلها خارج شده وبه پر شدن بهتر حفره کمک می کنند.

2. وجود سرباره گیرها وزن ظاهری تزریق رابالا می برد و نتیجتأ در مورد قطعات کوچک درجه حرارت مناسب را در قالب به وجود آورده و کارکردن با قالب سرد اجتناب می شود.

3.در مورد قطعاتی که لزومأ باید اثرات پین پران روی آنها نباشد این سرباره گیرها به عنوان محلهای پین پران مورد استفاده قرار می گیرند.

انواع مختلف قالب

انواع قالب عبارتند از:قالبهای تک حفره ای و چند حفره ای،قالب با حفره های مختلف برای قطعات مختلف وقالب با حفره های قابل تعویض.

قابلهای تک حفره ای

این قالبها در موارد زیر به کار می روند.

1.درموقعی که قطعه به حدی است که بیش از یک حفره،قالب را آنقدر بزرگ می کند که قابل نسب روی ماشین مورد نظر نیست.

2.حجم ماده مذاب مورد نیاز برای یک قطعه تقریبأ به اندازه ظرفیت دستگاه است.

3.تولید قطعه آنقدر زیاد نیست که قالب بیش ازیک حفره وماشین بزرگتر اقتصادی باشد.

4.ماشین مناسب وبزرگ در دسترس نیست.

5.بیش از یک حفره مستلزم وجود کشویی وماهیچه های بیش از حد می باشد.

قالبهای چند حفره ای

قالبهای چند حفره ای به قالبهایی گفته می شود که دارای چند حفره مشابه برای تولید یک قطعه باشند. این قالبها دارای چند مزیت هستند.

اولأتعداد قطعه تولید شده درواحد زمان بیشتر است. ثانیأ کیفیت قطعه در برخی موارد بهتر است،زیرا بالانس حرارتی و مکانیکی بهتری در کفه های قالب به وجود می آید.از طرف دیگر این نوع قالبها مشکلات مخصوص به خود را دارند که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.مشکلات تولیدی را افزایش می دهند.

2.در برخی حالات ضایعات را افزایش می دهند.

3.تعداد ضرب در ساعات تا حدی کاهش می یابد.

4.امکان دارد که به دلیل چند حفره ای بودن قالب،به دستگاه دایکاست بزرگتری نیاز باشد.

به طور کلی تعداد قطعه مورد نیاز از عوامل اصلی تعیین کننده نوع قالب ،اعم از یک حفره ای یا چند حفره ای می باشد.طرح خود قطعه نیز ا ز دیگر عوامل مهم انتخاب نوع قالب است.در مورد قطعاتی که دارای تلرانسهای دقیق هستند جهت پیدا کردن اندازه های قالب مورد نظر باید توسط روش سعی وخطا اندازه های دقیق قالب را پیدا کرد تا پس از آنکه قطعه از قالب بیرون آمده اندازه مورد نظر را داشته باشد. در مورد قالبهای چند حفره ای حتی اگر تمام حفره ها دقیقأ به اندازه ماشین شده باشند باز هم احتمال این که تمام قطعات از نظر اندازه مشابه هم باشند کم است. البته واقعیت فوق به دلیل محل وشکل راهگاهها وگلوییهای تزریق برای هر حفره است. برای حصول کیفیت بهتر،دقیقترین راه آن است که محل و اندازه ماهیچه های داخل قالب پس از درست کردن راهگاهها وگلویی تزریق وآزمایش قالب تعیین گردد.در مورد ساخت قالبهای خیلی دقیق روش معمول آن است که بخشهایی از قطعه را که باید دارای اندازه دقیقی باشند،با قدری اضافه اندازه باقی می گذارند و قالب را آزمایش می کنند.پس از آنکه قالب آزمایش شد،با اطلاعات کاملی که در مورد مقادیر انقباض و دیگر عوامل کسب گردید،قسمتهایی که دارای دقت هستند ماشینکاری می شوند

قالبهای ترکیبی

قالبهای ترکیبی همان طور که قبلأ نیز گفته شده عبارتند از :قالبهایی که برای تزریق چند قطعه مختلف در یک قالب مورد استفاده قرار می گیرند که معمولأ این قطعات بعدأ روی هم مونتاژ شده ویک قطعه مصرفی راتشکیل می دهند.مسئله مهم درمورداین نوع قالب انتخاب درست اندازه و محل راهگاهها وگلویی تزریق می باشد.این مسئله به خاطر آن است که اختلاف در اندازه وشکل قطعات باعث می شود که یک نوع عدم تعادل مکانیکی وحرارتی در قالب به وجود آید.در این نوع قالبها نیز بهتراست ابتدا قالب آزمایش شده وبعد اندازه های دقیق ماشینکاری شوند.البته در مقایسه با قالبهای چند حفره ای به دلیل آنکه برای هرقطعه یک حفره درقطعه وجود دارد پس ازسعی وخطا قطعات دقیقتری رادرنهایت  می توان تولید کرد.

مشکلات و محدودیتهای این نوع قالبها بطور خلاصه عبارتند از:

1.در یک گروه قطعه تولیدی ممکن است یک قطعه پیچیده وجود داشته باشد که راندمان تولید را پایین بیاورد و چون گروه قطعات باهم تزریق می شوند،بقیه قطعات که می توانستند با سرعت بیشتری تولید شوند نیز باید کند تر تولید شوند.

2.ممکن است در یک گروه قطعه یکی از قطعات به علت پیچیدگی دارای ضایعات زیاد باشد وچون همه قطعات معمولا برای تولید ومونتاژشدن روی یک مجموعه مورداستفاده قرار می گیرند،همیشه برخی قطعات گروه زیاد تولید می شوند و برخی کم .

قالب با یک کفشک وحفرههای قابل تعویض

طراحی این قالب به نحوی است که از یک دست کفشک مادر برای سوراخ کردن حفره های مختلف جهت تولید قطعات مختلف می توان استفاده کرد.در واقع ساخت قالب مادر یک نوع سرمایه گذاری به حساب می آید. دریک قالب باحفره های قابل تعویض،حفره ها ممکن است روی قطعات قابل جاگذاری ایجاد شوند ویا به طور مستقیم روی بلوک یکپارچه فولادی درست شوند.اصول اقتصادی نوع مناسب را تعیین می کند.دراین نوع قالبها باید راهگاهها در قسمت قابل تعویض طوری ساخته شوند که پس از مونتاژ درست در راستای کفشک مادر قرار گیرند.از سوی دیگر باید سیستم بست مناسبی طراحی وساخته شود،طوری که بتوان در حالی که کفشک مادر روی دستگاه تزریق قرار دارد حفره ها را باز کرده ویا نصب کرد.نازل وسیستم تزریق در حین تعویض حفره ها دست نخورد باقی می ماند. علاوه بر سیستم تزریق،مکانیزم پران نیزنیازی به اصلاح وتغییر ندارد.در این نوع قالب نیز هانند قالبهای چند حفره ای با وجود آنکه سرمایه گذاری قالبسازی برای قطعات مختلف کاهش می یابد ولی چون هر قطعه احتیاج به شرایط جدیدی برای تولید دارد(حرارت قالب،فشاروغیره )اشکالاتی در تنظیم به وجود می آید این مسئله خصوصأ برای قطعات با ضخامت دیواره متفاوت بیشتر مشهود است.

مواد مناسب برای ساخت قالبهای دایکاست

انتخاب مواد درجه اول بستگی به میزان تولید ونوع فلزی دارد که باید تزریق شود.

  جدول فولادهای مناسب برای حفره های اصلی قالب پیشنهاد شده است

 (a)280تا320درجه برینل باید سختی داده شوند،درمواقعی که صافی سطح زیاد مطرح نباشد می توان از               فولاد 4140پیش سخت شده نیز استفاده کرد

(b)بیشتربرای جایگذاری حفره ها پیشنهاد می شود.

(c)سختی پذیری این فولاد زیاد مناسب نیست

جدول فولاد مناسب برای ماهیچه گذاری ،کشوییها وپرانها

(a)فولادهای استفاده شده برای قسمتهای متحرک جهت افزایش سایشی باید نیتروره شوند،مگر آنهایی که برای قالبهای تزریق آلیاژهای مس به کار روند

(b)فقط برای ماهیچه ها.

طراحی قالب:

طبیعتأ هرقالب باید شکل قطعه ای را داشته باشد که قرار است تولید شود ولی درساخت قالب عوامل زیر نباید از نظر دور بمانند :

1.شیب دیواره ها

2.اضافه اندازه برای انقباض مواد

3.در مورد قطعات خیلی دقیق،در نظرگرفتن انبساط حفره در اثر حرارت

ازطرف دیگر محل قرارگرفتن حفرۀاصلی درکفشکها به عوامل زیر بستگی دارد:

1.انتخاب محل خط جدایش قالب

2.محل کشوییها و ماهیچه های متحرک

3.انتخاب محل گلویی تزریق،طوری که در قسمتی از قطعه قرار گیرد که دارای حساسیت زیاد نباشد.

4.انتخاب محل گلویی تزریق،طوری که مواد ورودی به حفره با مانعی نظیر ماهیچه ها برخورد مستقیم نداشته باشد.

باید توجه کرد در دایکاست بهترین راهنمای طراح،تجربیات گذشته اوست ولی به هر صورت تغییرات جزئی ویا در مواردی تغییرات اساسی باید روی یک قالب ساخته شده صورت گیرد وچندین بار آزمایش شود تا این که نتیجه مطلوب به دست آید.

انقباض مواد

اندازه های حفره وماهیچه های قالب پس از در نظر گرفتن مقدار انقباض مواد،در اثر سرد شدن،تعیین می شوند.جدول زیر مقدار اضافه اندازه برای جبران انقباض یا جمع شدن مواد در موارد مختلف را نشان می دهد.

*توضیح این که اولأ مقادیر فوق به تناسب شکل واندازه قطعه تغییرپذیر هستند وثانیأ برای جلوگیری از پیچش قطعه شاید احتیاج باشد که در برخی از مقاطع تغییراتی در طراحی محصول داده شود.

شیب دیواره ها

برای اینکه قطعه به راحتی از درون قالب بیرون آید،دیواره های حفره ها باید همگی دارای شیب باشند.مقدار این شیب بستگی به نوع مواد تزریقی وارتفاع دیواره دارد.مقدار شیب دیواره،اثر بسیار تعیین کننده ای روی مقدار روغنکاری حفره ،سرعت تولید ودقت قطعه کار دارد.

شکل و محل خط جدایش قالب

هزینه ساخت وکارایی هر قالب بستگی به خط جدایش آن قالب دارد ودر نتیجه از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که شکل قطعه اجازه دهد بهترین نوع خط جدایش نوع مسطح آن است،زیرا اولأ ساخت قالب را آسانتر می کند وثانیأ بهترین آب بندی را بین دو کفه قالب به وجود       می آورد.ساخت کشوییها وقسمتهای متحرک از موارد پر هزینه بوده ودر نتیجه ممکن است شرایط ایجاد کند که خط جدایش از حالت مسطح بیرون آید.

کشوییها

کشوییها از قسمتهای متحرک یک قالب هستند وموقعی لزوم پیدا می کنند که وجود شیارها ویا سوراخهای جانبی در قطعه اجتناب ناپذیر باشد.اگر قراراست نقش جانبی روی قطعه به وجود آید این نقش ضرورتأ باید روی سطح کشویی به وجود آید.کشوییها اولا باید در مسیرهای کاملا دقیق عقب وجلو بروند وثانیا قبل از پران قطعه حتما به عقب بر گردند.یک سیستم قفل نیز برای هر کشویی باید در نظر گرفته شود.طبیعتأ وجود کشویی هزینه ساخت یک قالب را به صورت قابل ملاحظه ای افزایش می دهد.

گرچه در موارد استثنایی برای خروج ازبرخی قسمتهای قالب وجود کشوییها مفید می باشد ولی در طراحی قطعه وقالب باید حداکثر تلاش را به عمل آورد که قالب بدون وجود کشویی ساخته شود.این امردر عمر مفید قالب وهزینه های ساخت آن اثر تعیین کننده دارد.برای اجتناب از ایجاد کشویی در قالب به ماشینکاری بعد ازدایکست نیز باید توجه کرد.در این رابطه باید تصمیم گیری براساس یک برسی اقتصادی صورت گیرد،بدین معنی که آیا ایجاد کشویی در قالب با صرفه تر است ویا با ماشین کاری نهایی قطعه.در هر صورت اگر ایجاد کشویی اجتناب ناپذیرباشد باید حداکثر تعداد ٤کشویی در یک قالب به کار برد.البته مواردی هست که یک قالب پیچیده باید بیشتر از این مقدار کشویی داشته باشد.

ماهیچه گذاری

دراین قسمت به مواردی که باید در طراحی ماهیچه مد نظر قرار گیرد اشاره می شود.برای ایجاد سوراخهای طویل وظریف نباید از ماهیچه ها استفاده کرد.در جدول زیر  حداکثر عمق سوراخ با احتساب قطر ماهیچه نشان داده شده است.

جدول حداکثر عمق سوراخ با احتساب قطر ما هیچه

مقدارعمق به ازای قطر ماهیچه بیش از٢٥میلیمتر،برای آلیاژهای روی ،آلومینیوم ومنیزیم تا٦برابرقطروبرای آلیاژهای مس حداکثرتا٥برابرقطرپیشنهادمی شود.درساخت ماهیچه قالبهای دایکاست همچنین باید شیب مناسب به دیواره های ماهیچه داده شود تا بتواند به راحتی از قطعه جدا شود.مقدارشیب همچنین بستگی به ثابت ویا متحرک بودن ماهیچه دارد.معمولا مقدار شیب لازم برای ماهیچه های ثابت بیشتر از ماهیچه های متحرک باید در نظر گرفته شود. این اختلاف به آن جهت است که همیشه سعی بر این است که نیروی کمتری به میله های پران وارد آید ونیز از تاب برداشتن قطعه در هنگام پران جلو گیری شود.ماهیچه های متحرک به دلیل این که حرکتشان مستقل از حرکت مستقیم باز وبسته شدن قالب است می توانند به تناسب شکل قطعه حرکتهای مختلفی داشته باشند،مانند حرکت زاویه دار،دایره ای وپیچشی. ولی در هر صورت طراح قالب باید سعی داشته باشد حتی در ازای پله دار کردن خط جدایش قالب تا سر حد امکان از به وجود آوردن ماهیچه متحرک به دلیل پیچیده شدن قالب ،خوداری کند.

سیستم راهگاهی

سیستم راهگاهی شامل راهگاهها، ورودیها به گلویی تزریق،گلوییهای تزریق،سرباره گیرها،هواکشها واجزای خنک کننده قالب می باشد. مهمترین عامل در تولید مطلوب یک قطعه طراحی صحیح سیستم راهگاهی قالب دایکست است. بدین منظور باید نکات زیر رعایت شود:

1.در طول مدت پر کردن حفره قالب ،جریان مذاب باید در هر مرحله تزریق یکنواخت باشد.

2.در یک سیستم راهگاهی مناسب باید اکسیدها وروغن روی سطح حفره ودیگر ناخالصیهای همراه مذاب در جایی خارج از قطعه به نام سرباره گیرها جمع آوری شود.

3.باید از اغتشاش مذاب در حرکت به درون حفره قالب جلوگیری شود.

برای کاهش انقباض قطعه،باید در سیستم راهگاهی،تغذیه کافی در نظر گرفته شود.

سیستم راهگاهی باید از حبس هوا در قطعه ودر نتیجه ایجاد خلل وفرج درآن جلوگیری کند و بر زمان پر شدن حفره قالب تأثیر نامطلوب نداشته باشد.زمان پر شدن قالب توسط این عوامل تعیین میشود:ضخامت قطعه، نوع فلزمذاب،درجه حرارات مذاب، درجه حرارت قالب،شکل قطعه،پیچیدگی قالب وحجم قطعه.

راهگاهها

در اکثر طرحها، راهگاه در نیمه متحرک قالب ماشینکاری می شود ونیمه ثابت وجه مسطح آن را تشکیل می دهد. سطح مقطع راهگاه معمولأ تا رسیدن به گلویی تزریق ثابت باقی می ماند وتنها امکان دارد در ورودی به گلویی تزریق، عمق آن کاهش یافته وبه پهنای آن اضافه شود. به طورکلی عمق وپهنای راهگاهها به حجم مذاب تزریق شده بستگی دارد. همچنین تغییردر شکل راهگاهها می تواند سرعت مذاب را در ورود به حفره قالب کاهش یا افزایش دهد.(شکل راهگاهها باید به نحوی باشد که از چرخشی شدن حرکت مذاب جلوگیری کند،زیرا حرکت چرخشی مذاب درراهگاهها به حبس شدن هوای موجود در این قسمت در درون مذاب کمک می کند).

شیارهای هواکش

ازآنجا که هوای داخل حفره قالب باید تخلیه شود،وجود یک سیستم تخلیه هوا ضروری است. لذا به کمک روشهای مختلف این عمل را انجام می دهند، مثلأمی توان هوای درون قالب را از طریق سرباره گیرها خارج کرد.همچنین ممکن است این عمل توسط شیارهایی که خط جدایش را قطع می کنند ویا توسط لقی اطراف پینهای پران یا ماهیچه های متحرک وکشوییها انجام گیرد.

همان طور که اشاره شد از شیارهایی که ازخط جدایش عبور می کنند نیز برای عمل هواگیری قالب استفاده می شود.عمق این شیارها بین 0.1 تا 0.2 میلیمتراست.این شیارها ضمن این که اجازه می دهند هوای درون قالب خارج شود،در عین حال از خروج فلز مذاب نیز جلوگیری می کنند. اگر در فشار زیاد تزریق،مذاب به درون شیار هواکش رانده شود،باید از یک یا چند باریکه خنک ساز استفاده کرد . این باریکه ها به صورت شیارهای جفت شونده در دو نیمه قالب د ر اطراف سوراخهای هواکش توسط ماشینکاری ایجاد می شوند وسطح آنها را موجدار می سازند،تا هنگامی که درون آنها آب جریان یافت،با بازه بیشتری سوراخهای هواکش را خنک کنند.غیر از عمل هواگیری ،از سرباره گیرها برای جمع آوری پس مانده فلز مذاب،اکسید ودیگر ذرات شسته شده از درون قالب ومجرای گردن غازی استفاده می شود.همچنین اگر بخشی از قطعه نازک باشد برای ایجاد تعادل حرارتی ورسیدن مذاب به این بخش باید در مجاورت آن از سرباره گیر استفاده شود. در ماشینکاری سرباره گیرها برروی قالب باید به دو نکته توجه داشت. اولأ سرباره گیرها در قسمتهای باریک حفره در اطراف آن ودر مکانهایی دور از گلویی تزریق جا داده شوند وثانیأ تعداد واندازه سرباره گیرها باید با احتیاط تعیین شود،زیرا تزریق زیاد از حد  فلز باعث فرسودگی قالب در گلوییها تزریق می شود و همچنین زمان بیشتری برای بریدن وآرایش کردن قطعه ودوباره ذوب کردن اضافات صرف می شود.

خنک سازی قالب

مواد مذاب با درجه حرارت بالا برای مدتی در داخل حفره قرار می گیرند،در نتیجه پس از تکرار عمل تزریق قالب بیش از حد گرم می شود.مخصوصأ در اطراف سوراخ تزریق ومقاطع ضخیم ،به این دلیل می باید قالب رابا گرداندن آب در اطراف حفره ها ومحل تزریق خنک کرد.میزان خنک سازی قالب بستگی به میزان گرمایی دارد که توسط فلز مذاب به قالب منتقل می شود واین مسئله خود به جنس فلز و وزن تزریق در هر مرتبه بستگی دارد(منظور از وزن تزریق ،وزن خود قطعه ،گلوییهای تزریق، راهگاهها ،سرباره گیرها ،وپولک منجمد شده دربوش تزریق است). قالب را می توان به عنوان یک مبدل حرارتی در نظر گرفت که دارا ی یک دمای بهینه است که باید در حین کار حفظ شود. در عمل قالب را با تعداد کانال خنک سازی بیشتر از حد نیاز طراحی می کنند و در ابتدای کار قالب ،میزان آب کاهش می دهند وبعد از این که دمای قالب به دمای کار رسید،میزان آب را افزایش می دهند.معمولأ یک سوم حرارت ورودی توسط مذاب به وسیله جابجایی وتشعشع ودو سوم آن توسط خنک سازی وروشهای دیگرخارج  می شود.مثلأ برای ریختن یک قطعه آلومینیومی که ورودی  گرما در آن 15120 کیلوکالری است،5040 کیلوکالری توسط جابجایی وتشعشع و10080 کیلوکالری باید توسط آب خنک کاری خارج شود.میزان حرارت 10080 کیلوکالری مقدار آب مورد نیاز برای خنک سازی قالب را تعیین می کند ولی مکان کانالهای آب را مشخص نمی کند. اندازه ضخامت قطعه و محل نقاط تجمع حرارتی و نرخ تزریق ،جایگاه کانالهای خنک سازی را معین می کنند.

تأثیر نوع فلز ریخته گری در طرح قالب

تغییر یک نوع آلیاژبه آلیاژدیگری از همان فلز مبنا،به ندرت مستلزم تغییر در طراحی قالب است ولی اگر بخواهیم آلیاژمورد استفاده را به آلیاژدیگری با فلز مبنای دیگر که نقطه ذوب آن بالاتر یا پایینتر است تغییر دهیم،هم سیستم تغذیه قالب وهم جنس قالب باید تغییر کند.باید به این نکته توجه کرد که قالب برای سوار شدن برروی چه نوع ماشین تزریق طراحی شده است.مثلأ قالب فلز روی برای استفاده در ماشین به محفظه گرم وقالب فلز آلومینیوم برای تزریق توسط ماشین با محفظه سرد طراحی می شود.

حال اگر بنا به دلایلی بخواهیم قالب بسازیم که قادر باشد هم قطعات از جنس آلیاژروی وهم قطعات از جنس آلیاژآلومینیوم را بریزد،باید اولأ جنس قالب برای ریخته گری قطعه آلیاژآلومینیوم انتخاب شود، زیرااز جنس فلزی که برای ساخت قالب ریخته گری آلیاژآلومینیوم به کار می رود،می توان برای ساخت قالب آلیاژروی هم استفاده کرد. ثانیأ طراحی سیستم تغذیه قالب باید به نحوی باشد که با ایجاد تغییرات لازم در قالب بتوان آن را در ماشین تزریق با محفظه گرم به کاربرد.این تغییرات عبارتند از:

1.در سوراخ تزریق قالبی که قبلأ با ماشین تزریق محفظه سرد کار می کرده است،یک بوش تزریق قرار داده شود.

2.در ابتدای بوش تزریق یک قسمت گود و مناسب برای قرار گرفتن نازل ماشین با محفظه گرم تعبیه شود.

3.در نیمه متحرک قالب ودر جلو سوراخ تزریق باید یک مخروط پای سوراخ تزریق نصب شود.

4.به تعداد کانالهای خنک سازی اطراف بوش تزریق اضافه شود ودر داخل مخروط ودر اطراف آن نیز کانالهای لازم ایجاد شود.

5.باید در اطراف مخروط و هر راهگاهی که اضافه می شود، پینهای پران تعبیه شود.

6.توسط روش سعی وخطا، عمق گلوییهای تزریق وعمق راهگاهها ،متناسب با ریخته گری قطعات از جنس آلیاژروی تعیین شود.

شیب دیواره در قالب آلومینیومی بیش از شیب دیواره در قالب قطعات روی است، لذا شیب موجود مشکلی را به وجود نمی آورد.همچنین چون ضریب انقباض برای آلیاژروی تنها حدود 0.001 میلیمتر بر میلیمتر کمتر از مقداری است که برای آلیاژآلومینیوم در نظر گرفته می شود،تفاوت در ضریب انقباض برای تولید قطعات کوچک، مشکلی را در زمینۀ تغییر جنس مذاب ایجاد نمی کند.

اگر بخواهیم از قالبی که قبلأ درآن آلیاژآلومینیوم تزریق می کرده ایم ،برای تولید قطعات از جنس آلیاژ منیزیم استفاده کنیم، چون در تزریق هردو نوع آلیاژاز ماشین با محفظه سرد استفاده می شود،تغییر اساسی در سیستم تزریق لازم نیست. تنها باید قالب را برای اطمینان از مقاومت در برابر افزایش سرعت تزریق آزمایش کرد،زیرا برای تولید قطعات آلیاژمنیزیم ،سرعت پیستون ماشین تزریق باید افزایش یابد. به علت تفاوت در خواص دو نوع فلزممکن است برای فلزمنیزیم مجبوربه انجام اصلاحات جزئی درروش ریخته گری بشویم. میزان حرارتی که نیم کیلو منیزیم ایجاد می نماید برابر حرارت ایجاد شده توسط همین وزن آلومینیوم است،ولی از آنجا که وزن یک حجم مشخص از منیزیم 3/1 کمتر از وزن همین حجم ازآلومینیوم است، میزان حرارت تولید شده نیز 3/1 کمتر از حراراتی است  که توسط آلیاژآلومینیوم ایجاد می گردد(چون حجم قالب تغییر نکرده است).لذا برای آلیاژمنیزیم یا باید سرعت آن خنک کننده را کاهش داد ویا سرعت تزریق را افزایش داد. بهتر است برای تسریع در روند ریخته گری سرعت تزریق را افزایش داد.ضریب انقباض برای قطعات از جنس آلیاژمنیزیم 0.001 میلیمتر بر میلیمتر بزرگتر از ضریب انقباض برای آلیاژهای آلومینیوم است؛ این میزان تفاوت برای قطعات کوچک قابل اغماض است،ولی برای تولید قطعات بزرگ حتمأ باید آن را درنظر گرفت.

پرداخت سطح حفرۀ قالب

در دایکاست،حفرۀقالب به اندازۀ کافی باید صاف وصیقلی باشد تا مذاب بتواند با حداقل اغتشاش آن را پر کند. میزان پرداخت مورد نیاز سطح به نحوۀ کاربرد قطعه بستگی دارد.مثلأ اگر قرارباشد قطعه ای تحت عملیات رنگ کاری یا آبکاری قرار گیرد، باید از پرداخت سطح خوبی برخوردار باشد. یکی از روشهای پرداخت سطح حفرۀ قالب باکیفیت خوب، پرداخت توسط ذرات بسیار ریزالماس می باشد.با ادامۀ عمل تزریق این پرداخت خوب کمی تغییر می کند(خش برمی دارد)،ولی با مقدار کمی پرداختکاری مجدد،صافی اولیۀ خود را به دست می آورد. این نوع پرداخت سطح برای قالبهایی به کار می رود که مذاب تزریق شده درآنها دارای نقطه ذوب پایین باشد. برای قالبهایی که آلیاژمس در آنها تزریق می شود،پرداخت خیلی خوب ،نا مناسب است زیرا تماس  آلیاژمس مذاب با سطح قالب به دلیل دمای بالای مس مذاب، پرداخت اولیه سطح حفره قالب را از بین می برد ولذا از همان ابتدا سطح آن را پرداخت مات می کنند. مزیت پرداخت مات یا پرداخت کند در این است که، در هنگام روغنکاری سطح حفره ،روغن را بهتر در خود نگاه می دارد وباعث طول عمربیشتر قالب می گردد.پرداخت مات،معمولأ توسط عمل ذره پاشی مرطوب صورت می گیرد،زیرا ذره پاشی خشک توسط ذرات آسیاب شده فولاد یا ماسه،برای قالب،خشن ونامناسب است واحتمال کنده شدن فلز از سطوح ظریف حفره قالب وجود دارد.بهتر است حفره قالبهایی که برای تولید قطعات آلومینیومی به کارمی روند توسط کروم یا الکترولیز نیکل آبکاری شود.همچنین برای تولید قطعات از جنس آلیاژ روی نیز آبکاری حفره قالب توسط الکترولیز نیکل مناسب است.

فرسایش قالب

عواملی که بر سرعت فرسایش قالب مٶثر هستند عبارتند از: دمای فلز مذاب وچگونگی طراحی قالب. هنگامی که دمای ریخته گری فلز کمتر از دمای ریخته گری آلیاژروی باشد معمولأ تا500000 تزریق فرسایش قابل توجیهی درقالب به وجود نمی آید. هرچه میزان این حرارت بیشتر شود سرعت فرسایش قالب افزایش می یابد.هر چه قدر طراحی تغذیه پیچیده تر باشد، سرعت فرسایش به ویژه با ازدیاد درجه حرارت بیشتر می شود. همچنین فرسودگی قالب در نقاط تجمع فلز مذاب بیشتر است.

اگر چه سرعت فرسایش برای دوآلیاژ با یک فلز مبنا یکسان است ولی استثناهایی برای این مطلب وجود دارد. به عنوان مثال آلیاژآلومینیوم با سیلیسیم بالا نسبت به آلیاژآلومینیوم با سیلیسیم پایین قالب را سریعتر فرسوده می کند.برای آلیاژ با سیلیسیم بالا (حدود %90 سیلیسم )دیده شده است که پس از 12000تزریق،قطر بوش تزریق به اندازه 0.25 میلیمتر خورده شده است. در حالی که برای آلیاژآلومینیوم با سیلیسیم پایین (حدود %5 سیلیسیم )،این میزان خوردگی پس از 20000تزریق اتفاق می افتد. یکی از روشهایی که توسط آن از فرسایش سریع قالب جلوگیری می شود،استفاده از آستر ویا اجزای جاسازی شده قابل تعویض درحفره قالب است. این اجزا در نواحی از قالب به کار می روند که احتمال فرسایش بیشتر باشد. پس از فرسایش این اجزا می توان با تعویض آنها، قالب را بازسازی کرد. روش دیگری از فرسودگی سریع سطح حفره قالب،آبکاری آن است. بااین روش مقاوت سطح حفره قالب در برابر فشار تزریق وحرارت مذاب افزایش می یابد.

درجه حرارت قالب 

قالبهای ریخته گری تحت فشار همانند یک مبدل حرارتی هستند ولذا باید مطابق با ضخامت وشکل قالب دارای تعادل حرارتی باشد. حداکثر درجه حرارت قالب به عوامل زیر بستگی دارد:

همه پارامترهای، دمای فلز مذاب،وزن مذاب تزریق،سرعت تزریق وسطح وشکل حفرۀ قالب،نحوۀ خنک سازی قالب را مشخص می کنند.درجه حرارت بهینۀ قالب برای یک قطعۀ مشخص با توجه به ضخامت ونوع پرداخت آن معین می شود.

وقتی قالب به درجه حرارت بهینه می رسد باید دقت این دما بین c 10_+ حفظ شود.در جوار سطوحی از قالب که باید گرم نگه داشته شوند،می توان قطعات مسی یا گرم کن های نواری قرار داد.این ابزار حرارتی هم می توانند در داخل قالب جا زده شوند وهم در خارج آن نصب شوند. به کمک راهگاه نیز می توان برخی از سطوح قالب را گرم نگه داشت.

اگر بخشهای نازک حفره دور از راهگاه اصلی قرارداشته باشند،باید سرباره گیرهایی در پیرامون این بخشها تعبیه شود. این سربارگیره ها جریان فلزرا افزایش می دهند وگرمای لازم را در این مقاطع فراهم می کنند.به عکس در مجاورت بوش تزریق وقبل از راهگاه،لوله های حاوی آب خنک از افزایش گرما واحتمال جوش خوردن قطعه به قالب در این نقاط جلوگیری می کنند.وقتی درجه حرارت قالب خیلی پایین باشد،مذاب به سرباره گیرها راه نیافته ومتوقف می شود ودر نتیجه ایجاد سرد جوشی وخلل وفرج  در قطعه می کند وآثار جریان روی قطعه دیده می شود.با برسی قطعات به دست آمده از چند تزریق اولیه نحوه جریان فلز مذاب در حفرۀ قالب مشخص می شود که از روی آن می توان برای تعیین ابعاد مناسب گلویی تزریق وسرباره گیرها استفاده کرد. اگر قالبی بیش از حدی که برای پر کردن وپرداخت سطح قطعه لازم است،گرم شود،ممکن است ترکهای گرما خستگی در سطح آن ایجادشود.این ترکها باعث کاهش عمر قالب و پران ضعیف قطعه می شوند. اگر در این قطعه اشکالی ایجاد شود،سیکل ریخته گری به هم می ریزد ودر نتیجه تنظیم درجه حرارت قالب با اشکال روبه رو می شود.اگر خنک  سازی قالب به حد کافی انجام نگیرد یا در مقاطع ضخیم آن ماهیچه استفاده نشود،لکه های حرارتی ایجاد شده باعث انقباض یا کاهش حجم مذاب در این نواحی می شود.

درجه حرارت قالب برای آلیاژهای روی

برای ریخته گری آلیاژروی محدودۀ درجه حرارت قالب بین 165 تا 245 درجه سانتیگراد است. برای داشتن پرداخت سطح خوب، حد پایین درجه حرارت برای قطعات با مقاطع ضخیم وحد بالا برای قطعات نازک تعیین می شود.

درجه حرارت قالب برای آلیاژهای آلومینیوم

دمای قالب ریخته گری آلیاژهای آلومینیوم معمولا بالاتر از دمای قالب برای آلیاژهای روی است و محدودۀ آن بین 220 تا 315 درجه سانتیگراد با متوسط حدود c˚260 قرار دارد.به علت آنکه آلیاژهای آلومینیوم در درجه حرارتهای بالا ذوب می شوند وامکان اکسیده شدن آنها زیاد است،ریخته گری این آلیاژها به طور قابل توجهی مشکلتر از ریخته گری آلیاژهای روی است ولذا دست یابی به یک پرداخت سطح خوب مشکل است. در اثر افزایش درجه حرارت قالب و برخورد مذاب آلیاژآلومینیوم با  سطح حفرۀ قالب احتمال خوردگی زیاد می شود. همچنین ماهیچه هایی که در نقاطی قرار دارند که خنک سازی آنها مشکل است نیز در معرض این خوردگی قرار می گیرند. در این موارد نیتروژن دهی ماهیچه ها به جلوگیری از خوردگی آنها در اثر برخورد مذاب کمک می کند.

درجه حرارت قالب برای آلیاژهای منیزیم

درجه حرارت بهینه برای آلیاژمنیزیم بین 245 تا 275 درجه سانتیگراد است.درعمل بسته به شکل قالب واندازه قطعه ریخته گری، درجه حرارت بین 230 تا 290 درجه سانتیگراد تغییر می کند.

درجه حرارت قالب برای آلیاژهای مس

درجه حرارت قالب برای آلیاژهای مس بین 350 تا 705 درجه سانتیگراد تغییرمی کند وبه اندازه قالب وقطعه ریخته گری بستگی دارد.برای ازدیاد عمر قالب معمولأ حد پایین را رعایت می کنند، اما برای ریختن قطعات دقیق ممکن است، عمر قالب را فدای ازدیاد درجه حرارت کنند. محدوده نسبتأ وسیع درجه حرارت به دلیل فوق است. قالبهایی که برای ریخته گری آلیاژهای مس به کار می روند، در مقابل ترکهای سطحی گرما خستگی حساس هستند ومعمولأ پس از شروع به کار قالب جدید،سطح حفرۀ آن آثار این ترکها را نشان می دهد وبعد از چند هزار تزریق بر روی کل سطح حفره قالب آثار خستگی حرارتی ظاهر می شود. این آثار برروی قطعات ریخته گری نیز ظاهر می شوند وباید قبل از آبکاری  آنها را توسط سنگ زنی  ونمد کاری ازروی سطح قطعه زدود. برای جلوگیری از ایجاد ترکهای سطحی گرما خستگی، باید قالب را تا حد ممکن خنک کرد. بعضی اوقات گرم کردن قالب مقاومت آن را در برابرافزایش می دهد. در چنین موارد می توان از گرم کن های مادون قرمز برای پیش گرم کردن استفاده کرد.

روانسازی قالب

روانسازی حفره قالب باعث جلوگیری از چسبیدن قطعه به قالب ودر نتیجه پرداخت بهتر سطح آن میشود. روانسازی یا روغن کاری قالب به فلز مذاب اجازه می دهد که آسانتر به درون حفره قالب جریان یابد. انتخاب روغن به دمای فلز، دمای قالب و نوع آلیاژی که ریخته می شود بستگی دارد.

هیچ روغنی نمی تواند برای همه نوع آلیاژمناسب باشد. بعضی از انواع روغنها پس از تماس با فلز مذاب تجزیه شده وبه یک نوع پودر کربندار تبدیل می شوند که پس از خروج قطعه از قالب بر روی سطح آن باقی می ماند. هر گونه پسمانده کربندار را می توان توسط جت هوا از روی قالب زدود.

اگر نقطه اشتعال روغن دقیق انتخاب شده باشد، مقداری از آن روی  سطح قالب باقی می ماند به طوری که تا روغنکاری بعدی 5 تا 6 مرتبه تزریق می توان آن انجام داد. اگر دمای کربنیزه شدن  روغن بسیار بالا باشد، روغن جذب سطح قطعه شده وبه صورت لکه های روغنی بر روی آن نمودار می شود. از طرف دیگر اگر دمای کربونیزه شدن روغن پایین باشد کل روغن در مرتبع اول تزریق  میسوزد. به طور کلی روغن انتخاب شده باید به طور آهسته کربنیزه شود تا کمترین میزان گاز تولید گردد، به عبارت دیگر روغن انتخاب شده نباید بسوزد.

پرداخت سطح قطعات تولید شده وروشهای پیشگیری از عیوب قطعات

برای آنکه قطعه دارای ظاهری خوب باشد باید همگن وعاری از هرگونه عیبی باشدکه از عدم کنترل جریان مذاب ناشی می شود.

1. خطوط جریان :خطوط جریان به سبب مناسب نبودن سیستم راهگاهی، فشار تزریق نامناسب،روغنکاری نامناسب گلویی تزریق و همچنین فشار روبه روی مذاب در حفرۀ قالب،به وجود می آید.برای جلوگیری از ایجاد ای خطوط باید مقدار روغنکاری کنترل شود.اندازه گلویی تزریق بزرگ شود وبرتعداد هواکشهای سرباره گیرها افزوده شود.

2.تخلخل سطحی :تخلخل در سطح قطعه براثرایجاد تلاطم درفلز مذاب در هنگام ذوب وریزش وتزریق آن به وجود می آید.این عیب با رعایت نکات زیر برطرف می شود:1.کاهش در تلاطم فلز مذاب در هنگام ریزش آن در سیلندر محفظه سرد 2.کاهش سرعت پیستون 3.کاهش در سرعت وتغییر جهت دادن مذاب در سیستم راهگاهی وحفره قالب  4.استفاده از سرباره گیرها وهواکشهای بزرگتر 5.افزایش مساحت گلویی تزریق برای کاهش فوران مذاب از گلویی تزریق به داخل حفره.

3.درز سطحی:وقتی در قطعه درزهای سطحی ایجاد می شودکه دو جریان مجزا از فلز مذاب بدون اینکه به هم جوش خورده ودر هم ادغام شوند،منجمد گردند.این عیب با استفاده از روشهای زیربرطرف می شود:افزایش دمای قالب ومذاب، روانسازی مذاب جهت خارج کردن اکسیدهایی که باعث کاهش سرعت جریان مذاب می شوند،افزایش فشار تزریق وافزایش تعدادوابعاد هواکشها.

4.زبری سطحی قطعه:زبری سطحی قطعه در اثرچسبیدن قطعه به قالب به وجود می آید.این عیب از طریق کاهش دمای فلز مذاب وقالب، اصلاح مدل حفرۀ قالب جهت جلو گیری از بر خورد نا مطلوب مذاب با سطح قالب، افزایش روغنکاری حفره ودر بعضی موارد توسط تنظیم صحیح درصد عناصر آلیاژاصلاح می شود.همچنین اگر احتمال بدهیم قطعه به دیوارۀ قالب یا سطح ماهیچه ها چسبیده ودر حین پران شدن خراشیده می شود باید بر میزان شیب دیواره ها افزود.

5.پرزها:پرز وقتی در سطح قطعه ایجاد می شود که دمای ذوب بعضی از اجزای آلیاژ پاینتراز اجزای دیگر باشد، در نتیجه در مرحله پران قطعه این اجزا که هنوز به طور کامل منجمد نشده اند پوسته قطعه را شکافته وبیرون می زنند. در این صورت اگر نتوان نوع آلیارژ را تغییر داد، باید از ضخامت مقاطع ضخیم قطعه کاست ویا مذاب را گاززدایی کردو همچنین به مذاب، فرصت برای خنک شدن داد.

5.توّرق قطعه:این عیب در سطح قطعه ایجاد می شود وعلت آن این است که قسمت جلو یا پیشتاز جریان مذاب به علت نازکی دچار انجماد زودرس شده وسپس توسط بقیه مذاب غوطه ور می شود، بدون اینکه دوباره ذوب شود. بنابراین این مسئله بصورت یک عیب باقی می ماند. برای از بین بردن این عیب باید قبل از هر تزریق از تمیز بودن قالب اطمینان حاصل کرد. همچنین اندازه گلویی تزریق را فشار داد تا اثرات پیشتاز جریان به حداقل ممکن برسد.در بعضی موارد،افزایش دمای قالب هم    می تواند این عیب را رفع کرد.

6.زنگ زدن مذاب:زنگ زدگی می تواندبراثر وجود نمک های کلسیم یا آهن در قسمت آب موجود در مخلوط روغنکاری قالب به وجود آید. همچنین در ریخته گریهایی که درجه حرارت کار بسیار بالااست، ممکن است سطح قطعه دچار رنگ شدگی گرمایی شود. در قطعاتی که از جنس آلیاژ     آلومینیوم –سیلیسیم هستند، توسط انتشار و پراکندگی ذرات سیلیسیم، نوارهای خاکستری رنگ در جلو گلویی تزریق تشکیل می شود که ناشی از سرعت سرد شدن قالب است.این اشکال با رعایت نکات زیر رفع می گردد:1.مکان گلویی تزریق عوض شود ویا اندازه آن بزرگتر گردد 2.جهت تزریق فلز مذاب در حفرۀ قالب تغییر کند 3.نگهداری دمای قالب به صورت یکنواخت تر ودر حدی بالاتر باشد.

منابع:

١.طراحی وساخت قالبهای دایکاست

مولف:(   (Brunhuberمترجم: مهندس فرامرزی

٢.ریخته گری تحت فشار(دایکاست)

ترجمه وتدوین:دکتر محمود فرزین، مهندس محمدرضا اشرف

3.شرکت دایکاست آلومینا

مهندس هاشم صالحی

مهندس امید ضیایی

فهرست مطالب

مقدمه :2

آشنایی با ماشینهای دایکاست:3

ماشینهای دایکاست با سیستم تزریق محفظه گرم. 3

ماشینهای دایکاست با سیستم تزریق محفظه سرد عمودی.. 5

ماشینهای دایکاست با سیستم خلأ یا مکش.... 7

قالبهای دایکاست... 8

پینهای پران.. 8

ماهیچه ها یا نرگی قالب... 9

راهای خروج هوای داخل حفره10

سرباره گیرها10

انواع مختلف قالب... 11

قابلهای تک حفره ای.. 11

قالبهای چند حفره ای.. 12

قالبهای ترکیبی.. 13

قالب با یک کفشک وحفرههای قابل تعویض.... 14

طراحی قالب:16

انقباض مواد. 17

شیب دیواره ها17

شکل و محل خط جدایش قالب... 17

کشوییها17

ماهیچه گذاری.. 18

سیستم راهگاهی.. 19

راهگاهها19

شیارهای هواکش.... 20

خنک سازی قالب... 20

تأثیر نوع فلز ریخته گری در طرح قالب... 21

پرداخت سطح حفرۀ قالب... 22

فرسایش قالب... 23

درجه حرارت قالب... 23

درجه حرارت قالب برای آلیاژهای روی.. 24

درجه حرارت قالب برای آلیاژهای آلومینیوم. 24

درجه حرارت قالب برای آلیاژهای منیزیم. 24

درجه حرارت قالب برای آلیاژهای مس.... 24

روانسازی قالب... 25

پرداخت سطح قطعات تولید شده وروشهای پیشگیری از عیوب قطعات.. 25

منابع:27

تحقیق درباره فن‌آوری اطلاعات

تعریف فناوری اطلاعات 

شاید یکی از مشکلات در این جا تعریف فن آوری اطلاعات باشد. هر کس با نگرش متفاوت تعریف متفاوتی از فن‌آوری اطلاعات ارائه می کند. بهترین روش برای تعریف چنین موضوع گسترده‌ای ارائه مفاهیم و ایده‌های مرتبط با آن است. توضیح مطالب و بسترهایی که به فن‌آوری اطلاعات مربوط می شود نیز می‌توان به شناخت فن آوری اطلاعات کمک بکند. نتیجه این به گونه‌ای باید درباره فن‌آوری اطلاعات سخن گفت که به شناخت آن کمک می‌کند.

تعریف فن آوری  اطلاعات به دلیل ماهیت تغییر پذیری آن بایستی همراه با یک نگرش دینامیک باشد تا استاتیک فن آوری اطلاعات بیشتر یک استراتژی ، اندیشه، فکر و ابزار در حوزه انسانها همراه با نوآوری است. تعریف فن آوری اطلاعات را می‌توان به یکی از این جنبه‌های مهم مرتبط است.

فن آوری اطلاعات فرصتها و امکاناتی از طریق فن‌آوری اطلاعات ایجاد شده آن را به یک استراتژی شبیه کرده است تا یک فرمول و نسخه عملی، استراتژی جدید برای دسترسی متفاوت به آنچه آرمان یک سازمان تعریف می‌کند. بدون فن آوری اطلاعات نیز می‌توان به آرمانهای ترسیم شده در یک سازمان رسید. اما آنچه با فن‌آوری اطلاعات انجام می‌گیرد بسیار متفاوت از چیزی است که در ذهن جای می‌گیرد. فن‌آوری اطلاعات یک شناخت هیجان‌انگیز از محیط اطراف را در ذهنها ایجاد نموده و هر کس را در هر سطح و ایده به سوی خود جلب می‌کند. افراد بشر به فن آوری اطلاعات برای رشد خود و فراگیری علم و دسترسی  به ابزار راحت‌‌تر و در دسترس‌‌تر در ارتباط فکر می‌کنند. سازمانها به این پدیده‌ برای دسترسی  به بازار، بزرگتر، ارائه خدمات بیشتر و بهتر، جمع‌آوری و نگاه دقیقتر و زنده به نظریه‌ها و سلیقه‌ها انجام راحت‌تر کارها،  ارزان‌تر کردن هزینه خدمات و عملیات ، کنترل دقیقتر و دسترسی به سریعتر به منابع داخل و بیرون سازمان و ارتباطات سریعتر و ارزان‌تر نگاه می‌کنند. حال آنچه در تعریف فن آوری اطلاعات به چشم می‌خورد که در سایر فن‌آوری‌ها تا این حد سازمان و خدمات ارتباطات است. شناخت هر چه دقیقتر و کاملتر از فن‌آور  اطلاعات برای مدیران و کارشناسان سازمانها، آنان را در تنظیم و طراحی یک استراتژی عملی‌تر با نگرش فن‌آوری اطلاعات کمک شایانی می کند.

فن‌آوری اطلاعات یک سری مفاهیم و فکر است

صرف نظر از بعد استراتژیک در فن‌آوری اطلاعات و ابزار و اسباب کار از سوی دیگر فن‌آوری اطلاعات شبیه یک فکر و اندیشه برای انجام بهینه و موثرتر کارهاست. از آنجا که فن‌آوری اطلاعات تنها در قالب بسته نرم افزاری یا سخت‌افزاری و یا ترکیب آنها قابل تعریف و کاربری نیست، لزوم ایجاد فکر و اندیشه قوی و جامع برای ترکیب ابزارهای برای اجراهای اهداف و عملیات و ارتباطات نیز یکی دیگر از ابعاد گسترده و شگفت‌انگیز فن‌آوری اطلاعات است و با این تعبیر ابزار و اسباب  نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در فن‌آوری اطلاعات بیشتر شبیه  مواد خامی می‌مانند  که مطابق نیاز با هم ترکیب شده و کار خاصی را انجام می‌دهند.

 در سازمانها بایستی یک استراتژی برای استفاده  از فن‌آوری  اطلاعات وجود داشته باشد و پس از آن فکر و اندیشه جهت ترکیب و به کار گیری ابزار فن‌آوری اطلاعات به کار گرفته شود. در انتها  به مرحله اجرایی و استفاده  از فن‌آوری اطلاعات رسید. با این توضیحات ابزار مشابه در سازمانهای حتی مشابه می تواند کاربرد متفاوتی داشته باشد.

فن‌آوری اطلاعات یک سری ابزار است.

به هر آن چه  موجب جمع‌آوری، گردش، پردازش و انتقال اطلاعات و پیامها بدون محدودیتهای مکانی و زمانی باشد فن‌آوری اطلاعات گفته می‌شود. برخی این تعریف از فن‌آوری اطلاعات را صنعت فن‌آوری اطلاعات و پیامها بدون محدویت‌های مکانی و زمانی باشد فن‌آوری اطلاعات گفته می‌شود. برهی این تعریف فن‌آوری اطلاعات را صنعت فن‌آوری اطلاعات می‌گویند. رایانه‌ها، شبکه‌های رایانه‌ای، نرم‌افزارهای کاربردی و تخصصی  یا عمومی ، تجهیزات مخابراتی و ارتباطات، تجهیزات چند رسانه و فراگیر، ارتباطات بدون سیم و امثال اینها همه در حوزه صنعت فن‌آوری اطلاعات جای می‌گیرند. با این تعابیر می‌توان حدس زد که تقریبا تمامی افراد به نوعی از فن‌آوری اطلاعات استفاده  می کنند. سازمانها نیز استفاده  از فن‌آوری اطلاعات را سالها تجربه کرده‌اند، اما از آنچه تاکنون در سازمانها مطرح بوده طبق تعاریف جدید از فن‌آوری اطلاعات، نمی توانست کاربرد موثر و شایست این پدیده عظیم بشری را پاسخگو باشد. شاید موفق ترین سازمانها  در استفاده  از سخت‌افزار و نرم‌افزارهای رایانه‌ای و ارتباطات، بدون ترسیم استراتژی و اندیشه استفاده  از فن‌آوری اطلاعات، کمترین بهره را از آن برده‌اند.

طبیعی است که ترکیب استراتژی، فکر و اندیشه، تجهیزات و ابزار، همگی می‌توانند بر اساس یک طرح اجرایی کامل و گویا، مزایا  و فرصتهای جدید و قابل توجهی را برای سازمانها ایجاد کنند.

فن‌آوری اطلاعات نوآوری است

 چنانچه حلقه های مفاهیم و گامهای فن‌آوری اطلاعات را منهای نوآوری به کار گیرند، به طور یقین  پس از مدتی کوتاه با شکست رو به رو شده و از صحنه مقایسه  یا رقابت خارج می شوند. برای زنده و پویا نگه داشتن کاربرد فن‌آوری اطلاعات، نواوری، شاه کلید توسعه و تحول آن محسوب می شود در نتیجه موجب رشد سازمانها و بشر می‌گردد.

نوآوری نقش بسزایی در رشد و شکوفایی فن‌آوری اطلاعات تا این تاریخ داشته است. قطعا این نقش در آینده هم باقی خواهند ماند. نوآوری موجب ابداع کارها و انتظارات جدید فن‌آوری اطلاعات  می‌گردد. نوآوری بیشتر در حوزه‌ کارگزاران که طراحی ، پیاده‌سازی، مسئولیت فکر و اندیشه در فن‌آوری اطلاعات را به عهده دارند، کاربرد داشته و مورد توجه قرار می‌گیرد، گرچه کاربران هم با نوآوری و اندیشه‌های نو می‌توانند در این حرکت عظیم و پویا به سوی رشد و پیشرفت موثر واقع شوند.

فن‌آوری اطلاعات همراه با انسان است.

انسانها دارای دو نقش طراحی و پروژه‌های فن‌آوری اطلاعات و جذب و به  کارگیری روشها و ابزار جدید برای انجام کارها  دارند. مهارت، دانش و تجربه هر کدام در جای خود تاثیر تعیین کننده در موفقیت استفاده  از فن‌آوری اطلاعات دارد. نقش کاربران بیش از کارگزاران است و تاثیر بیشتری در موفقیت یا عدم موفقیت دارند. این حوزه تحت عنوان مدیریت منابع  انسانی و تغییر، یا آموزش یا مدیریت تغییر و امثال اینها در موفقیت کاربردهای فن‌آوری اطلاعات مورد نظر صاحبان فن نقش داشته و به عنوان یکی از مهمترین جنبه‌ها در پیاده سازی فن‌آوری‌های اطلاعات مطرح و راه‌حلهایی برای آن پیشنهاد می‌شود.

دکتر داود زارعیان

ICT چیست؟

برای مطالعه آسان‌تر می‌توان مقوله (2) ICT را به دو عبارت فن‌آوری اطلاعات (3) (IT) و فن‌آوری ارتباطات( ICT) تفکیک و بررسی کرد.

فن‌آوری اطلاعات : دانش و فن‌آوری مطالعه و استفاده از دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای رایانه‌ای، دستیابی، بازیافت، ذخیره سازی، سازمان‌دهی و پردازش اطلاعات است که صنعت رایانه و تجهیزات جنبی آن مثل اسکنر و چاپگر و نیز دستگاه‌های دیجیتال مخابراتی، شبکه‌های رایانه‌ای مخابراتی ، پایگاه‌های اطلاعاتی و برنامه‌های چند رسانه‌ای (4) را در بر می‌گیرد.

در واقع، فن‌آوری اطلاعات مجموعه‌ای است از دانش‌های فیزیک، الکترونیک، برق، ریاضی، آمار و صنایع.

فن‌آوری ارتباطات: مجموعه دانش و فن‌آوری‌های مربوط به دستگا‌ه‌های مخابراتی (اعم از مراکز تلفن سوئیچینگ، شبکه‌ها و محیطهای انتقال و مودم) انواع دستگاه‌های مسیر‌یابی و انمتقال صدا، تصویر و داده است.

از آن جا که وجود ICT به دلیل تأثیر‌های سرنوشت ساز آن در تمامی شئون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بین‌المللی، لازمه توسعه ملی کشورها و از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر زمان است، افزون بر کشورها، بسیاری از نهادهای بین‌المللی نیز در جهت توسعه و تعمیم آن‌ها ICT به طور جدی اهتمام می‌ورزند و چنین توجهی جزو برنا‌مه‌های مدون شده است.

اهداف راهبردی نهادها در زمینه تحقق برای انجام تجارت الکترونیک و پیوستن سریعتر

1-    توسعه شبکه های اطلاعاتی از طریق نوآوری در خدمات کاربردها و فن آوری

2-    توسعه منابع انسانی و همکاری با متخصصان IT بخش های اقتصادی و اجتماعی

3-    افزایش بهره بردای از ICT توسط بخش های دولتی خصوصی وعمومی در جهت دسترسی شهروندان به این خدمات

4-    انجام اصلاحات ساختاری در محورهای عمرانی اقتصادی و اجتماعی

5-    مدیریت اقتصاد کلان ( با توجه به فن آوری های جدید اطلاعاتی)

الف) توسعه استانداردهای کلیدی

معمولا در سطح جهانی نهادها برای تجهیزات مخابراتی استانداردهایی را تعیین می کنند و کارشناسان مخابراتی کشورها با توجه به شرایط کشور و ملحوظ داشتن استانداردهای جهانی شناخته شده برای هر دستگاه مخابراتی استانداردی را طراحی و عرضه می دارند و کارخانه های و واحدهای تولیدی ملزم به رعایت استانداردهای تعیین شده از سوی نهاد مصرف کننده اند. در ایران موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی مسئولیت تعیین استانداردهای ملی مخابرات را بر عهده مرکز تحقیقات مخابرات ایران گذشته است. هر دو سال یک بار صلاحیت مرکز یاد شده بررسی و این ماموریت تمدید می شود. اجرای طرح استانداردهای ملی مخابرات که از طرح های ملی مرکز تحقیقات مخابرات ایران است از سال 1374 آغاز شده و رسالت آن حمایت از جامعه مخابراتی کشور از طریق تدوین استانداردهای مخابراتی مورد نیاز و آموزش و پژوهش در زمینه مذکور است تا راه صدور محصولات و خدمات مهندسی مخابرات کشور به بازارهای منطقه ای و بین المللی باز شود. بر اساس این طرح تدوین استانداردها در چهار مرحله و در قالب چهار کمیسیون صورت می گیرد. کمیسیون اولیه کمیسیون فنی کمیسیون نهایی و کمیسیون ملی.

نمایندگان و کارشناسان سازمان های ذیربط در جلسات تدوین استانداردها شرکت می کنند این سازمان ها عبارتند از : مصرف کننده ها ( واحدهای مختلف طراحی، نگهداری و بهره برداری شرکت مخابرات ایران و سایر مصرف کنندگان) موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تولید کنندگان تجهیزات مخابراتی دانشگاه ها مراکز تحقیقاتی ذیربط ( به ویژه مرکز تحقیقات مخابرات ایران) سازمان برنامه و بودجه وزرات صنایع و وزارت دفاع بعضی استانداردهایی که تا پایان آذر ماه سال 1378 تدوین و به تصویب کمیته ملی استاندارد برق و الکترونیک رسیده است عبارتند از:

-     آرایش فرکانس کانال های رادیویی برای سیستم های رله رادیویی با ظرفیت کم و متوسط آنالوگ و دیجیتال در بانک 3 گیگا هرتز.

-             مشخصات فنی پایانه های VSAT

-             سرعت بیت ها در سلسه مراتب دیجیتال

-             مشخصات فیزیکی و الکتریکی واسطه های دیجیتال سلسله مراتبی

-             مدولاسیون کد بندی پالاس PCM فرکانس های صوتی

-             مشخصات اصلی تجهیزات مالتی پلکس PCM مرتبه اول برای فرکانس های صورتی

-     الگوهای تشعشعی مرجع برای آنت های رله رادیویی دید مستقیم به منظور استفاده  در مطالعات مربوط به هماهنگی و برآورد تداخل در محدوده فرکانسی از یک تا چهل گیگاهرتز.

-             معماری ها و ویژگی های کارکردی سیستم های رله رادیویی برای شبکه های SDH

-             نیازهای اساسی و معیارهای کارآیی برای سیستم های متحرک نوع سلولی مورد استفاده  به صورت سیستم های ثابت

-     الگوهای تشعشع مرجع ایستگاه زمینی ماهواره ای برای استفاده  در هماهنگی و برآورد تداخل رادیویی در محدوده فرکانسی دو الی سی گیگاهرتز.

-             مدیریت سلسه مراتب دیجیتال همزمان SDH

-             مجموعه های پروتکل مربوط به واسطه Q برای مدیریت سیستم های انتقال

-             کابل های نوری

-             سیستم علامت گذاری شماره یک مشترک دیجیتال لایه پیوند داده واسط کاربر – شبکه جنبه های کلی از سری: سیستم علامت گذاری شماره یک مشترک دیجیتال.

-     واسطه کاربر – شبکه ISDN مشخصات لایه پیوند داده از سری: سیستم علامت گذاری شماره یک مشترک دیجیتال (DSSI).

-             مخابرات داده از طریق شبکه تلفنی سطوح توان برای انتقال داده روی خطوط تلفنی

-     مخابرات داده از طریق شبکه تلفنی مودم دو جهتی با نرخ علامت گذاری داده تا 144000 بیت بر پانیه برای استفاده  بر روی شبکه تلفنی سوئیچ عمومی مدارهای تلفنی استیجاری دو سیمه نقطه به نقطه

-             خدمات مخابرات سیار دریایی از طریق ماهرواه

ب) توسعه کاربردها و خدمات تجارت و دیگر خدمات الکترونیکی

با رشد و تکامل فن آوری روز افزون مخاربرات در بخش ها و ابعاد مختلف منافع ناشی از کاربرد خدمات الکترونیکی ارزش افزوده به طور روز افزون از نظر کمی و کیفی رو به ارتقا است. دیدگاه مخابرات در مجموع بیش از هر نهاد دیگری بر گسترش کمی و کیفی و کاربرد خدمات الکترونی در کشورهاست.

گفتنی است که در سومین کنفرانس توسعه مخابرات برای یک دوره مطالعاتی چهار ساله (از 2003 تا 2007) طرح ( راهبردی) استراتژیک، در راستای توسعه مخابرات مبتنی بر حقوق تمامی مردم در زمینه ارتباطات، دسترسی به زیر ساخت و خدمات ICT و در برگیرنده نکاتی بود که در قالب قطعنامه ها ذکر شد.

طرح عملیاتی کنفرانس استانبول شامل پنج برنامه بود که می بایست از سوی اتحادیه بین المللی مخابرات و دفتر توسعه مخابرات اجرا شود:

-             برنامه اول: اصلاح مقررات در جهت توسعه ICT ملی و دسترسی عام به آن

-     برنامه دوم: برنامه توسعه شبکه مخابرات و فن آوری های آن در کشورهای در حال توسعه شامل فن آوری تلفن همراه، طیف فرکانس، پروتکل اینترنت و چند رسانه ای

-             برنامه سوم: راهبرد و خدمات الکترونی و کاربردهای آن

-             برنامه چهارم: مسائل اقتصادی و دارایی کشورهای در حال توسعه

-             برنامه پنجم: ظرفیت سازی نیروی انسانی

پ- توسعه مهارتهای ICT

در زمینه توسعه مهارت های ICT چنین فعالیتهایی درحد توان انجام شود:

1-             تشکیل سمینارها و سمپوزیم های تخصصی در زمینه مسائل حقوقی و قانونی تجارت الکترونی

2-             سرپرستی پروژه های مربوط به کاربرد ارتباطات و فن آوری ارتباطات در کشورهای جهان سوم

3-             برگزاری کنفرانس های جهانی و منطقه ای در مورد توسعه مخابرات به ویژه خدمات ارزش افزوده

4-             برگزاری نشست های تخصصی در جهت تدوین استاندارد های تجارت الکترونی

5-             آموزش ادارات دولتی و موسسه های بخش خصوصی در زمینه مسائل مرتبط با ICT

6-             برگزاری کارگاه های آموزش تجارت الکترونی برای افراد حرفه ای

ت-توسعه اینترنت و کاربردهای آن

با توجه به گسترش اینترنت و بزرگ راه‌های اطلاعاتی در سال اخیر، توصیه‌های ITU تقریبا برای تمامی لایه های اینترنت به کار می رود. برای مثال صنعت مخابرات به وضوح زیر ساخت عمده و اساسی اینترنت و سایر شبکه های مبتنی بر پروتکل اینترنت را فراهم می کند. قسمت عمده این ساختار بر پایه توصیه نامه های ITU تنظیم شده است.

لذا بدون وجود این توصیه نامه های به خصوص سری مربوط به مودم ها و فن آوری های DSL نمی توانست امکان داشته باشد به عنوان مثال پس از توصیه نامه های دیگر توافق شد. از مواردی که در این توصیه نامه ها آمده است توانایی نگهداری مودم به صورت On-hold می باشد ( وقتی که شبکه نشان می دهد که یک ارتباط ورودی منتظر است) امکاناتی از این نوع مودم ها فواید شاخصی را به همراه بهبود دسترسی به خدمات فعال برای کاربران فراهم می کنند و به آن ها امکان بهره برداری از تسهیلات پاسخ گویی صوتی همراه با internetbrowsing را می دهد.

با توجه به گفته های پیر آندرپروست سرپرست گروه مطالعاتی ITU-T16 که مسئول چند رسانه ای است خصوصیات جدید و مهم V.92 استفاده  کاربران اینترنتی را از خدمات جدید اینترنت از طریق کاهش زمان برقراری ارتباط و فراهم نمود دسترسی مناسب بهبود خواهد بخشید.

طبق نظر جان ماگیل، سرپرست گروه کاری ITU-T16/1 در ارتباط با ویژگی های مودم در حالی که این روزها پیش ترین توجه به فن آوری های DSL است ولی مودم طیف صوتی برای سال های متمامدی فن آوری دسترسی عمده در سطح جهانی باقی خواهد ماند و توصیه نامه های مهم و جدید کاربران جهت استفاده  بهتر از این فن آوری کمک خواهند نمود. واضح است که ردش اینترنت و سایر شبکه های ارتباطی اطلاعاتی به جای این که خطری برای ITU باشند فرصت های جدید ارائه می کنند تا ITU در زمینه های اصلی مربوط به خود برتری یابد، نتیجه نهایی آن گسترش سریع فعالیت استاندارد سازی ITU در ارتباط با IP است.

 2) سازمان جهانی تجارت (9) (WTO)

تعهدات این سازمان در ارتباط با تجارت الکترونیکی، زیر به عنوان GATs  و در راستای آزادی کامل تجارت و خدمات مخابراتی ارزش افزوده است که دسترسی اصلی تجارت الکترونیکی را محقق می‌سازد، از دیگر فعالیت‌های مهم این سازمان می‌توان به اقدامات زیر اشاره کرد:

-             حفاظت از داده‌های شخصی و خصوصی

-             موضوعات مالی، پرداخت الکترونیکی و انتقال کالا

-             ایجاد تسهیلات تجاری و دسترسی به بازار

-             حمایت از مالکیت معنوی

-             توسعه مهارت‌ها

سازمان جهانی تجارت  در راستای ایجاد قوانین پایه‌ای برای بازار دیجیتال، به منظور تسهیل امور تجاری و دسترسی به بازار در چارچوب  فعالیت‌های جاری و در جهت توسعه زیر ساختارهای اطلاعات برای تجارت الکترونیکی جهانی اشاره شد که اعضای WTO خواستار منع مالیات‌بندی بر حمل و نقل کالاهای الکترونیکی هستد.

WTO از سپتامبر 1998 اجرای یک برنامه کاری مسائل تجاری در زمینه تجارت الکترونیکی را آغاز کرد. این برنامه مسائلی چند را در بر می‌گرفت.

-             تجارت خدمات و کالاها حفاظت از حقوق مالکیت معنوی

-             مذاکراتی پیرامون فاز دم ITA  در ژوئیه 1997

-             مذاکراتی پیرامون آزادسازی ادارات شامل خدمات

برنامه دیگر کاری WTO برای آزمایش و تهیه  گزارش از مسائل مالکیت معنوی در ارتباط با تجارت الکترونیکی شامل مسائل چندی است که عبارتند از:

-             حفاظت و اجرای کپی و قوانین مربوط به آن

-             حفاظت و اجرای علایم تجاری

-             فن‌آوری های جدید و دستیابی به آنها

فعالیتهای WTO برای به حداکثر رساندن منافع، به شرح زیر است:

اجرای مطالعات خاص تجارت الکترونیکی و نقش WTO که اهمیت اقتصادی تجارت الکترونیکی را مورد توجه قرار می‌دهد و روش‌هایی را در مورد موافقت نامه‌های WTO روی تجارت الکترونیکی طرح‌ریزی می‌کند.

گفتنی است که کارهای تحلیلی مطالعاتی در WTO باید روی داده‌های تجاری و قابلیت تعویض دولتی در کشورهای در حال توسعه فراهم می‌کند.

از اهداف دیگر WTO اجرای برنامه‌ کاری در جهت ارائه روش‌های افزایش همکاری کشورهای در حال توسعه و SME های آن از طریق توسعه دستیابی آنها به فن‌آوری و زیر ساختار اطلاعاتی است و نهایتا مشارکت جهانی را گسترش می‌دهد.

باتشکیل  کنفرانس بزرگ گروه A، در کشورهای صنعتی جهان  8 کشور و برگزاری نخستین جلسه غیر رسمی پیرامون مسائل اقتصادی در سال 1975 و سپس افزودن مسائل سیاسی، برجسته‌ترین فعالیت گروه A در زمینه ICT در اجلاس سال 2000 در اکیناوای ژاپن صورت گرفت و WTO از جمله سازمانهایی است با این گروه ارتباط دارند که مجموعا تدوین کنندگان سیاست‌های کلان را تشکیل می‌دهند و در نهایت این که سازمان تجارت جهانی یکی از اجزای اصلی اقتصاد جهان را بخش مخابراتی می داند و تجارت در مخابرات را به دو بخش بین‌المللی تقسیم کرده است:

1-    فروش تجهیزات و وسایل مخابراتی و

2-    فروش خدمات مخابراتی

بانم جهانی (11)

بانک از ائتلاف سه موسسه بین‌المللی در اول ژوئیه  1944 میلادی با عضویت 44 کشور تشکیل شد. در حال حاضر، تعداد اعضای این بانک به 183 کشور رسیده است. بانک جهانی به طور سنتی سرمایه ساخت تاسیساتی نظیر جاده راه‌آهن، بندر و نیروگاه را فراهم می‌آورد و در سال‌های اخیر بخش‌ ارتباطات دور و به ویژه کاربرد ICT در توسعه کشورها  را بخشی از برنامه‌های خود ساخته است. ارائه مشاوره سیاسی به منظور تنظیم  قوانین مالیاتی مناسب برای تجارت الکترونیکی، تامین هزینه آموزش همگانی در زمینه استفاده  از اینترنت، قانون‌گذاری بر بخش های مخابراتی برای توسعه بازارها کمک به کشورهای در حال توسعه توسعه مهارت‌ها و تشویق شرکای خصوصی به ایجاد و گشایش مراکز خدمات اطلاعاتی و از جمله برنامه‌های بانک جهانی در زمینه کاربرد ICT است.

بانک جهانی با اعتقاد به این اصل که ICT نقش مهمی در توسعه و رشد اطلاعات و فن‌آوری ارتباطات در کشورهای در حال توسعه ایفاد می‌کند، کمک به سرمایه گذاران بخش خصوصی و دولتی سازمان‌ها و نهادهایی که در این بخش فعالند را اصلی ترین وظیفه خود می داند.  رئوس کلی برنامه‌های بانک جهانی در زمینه ICT به شرح زیر است:

1-      ایجاد تسهیلات تجاری و امکان دسترسی به بازار با انتشار بهترین فعالیت‌ها و آموزش‌های مرتبط با آزادسازی بازارها و توسعه زیر ساختارهای شبکه‌ای و اتحاد جهانی.

2-             ایجاد امکان دسترسی به و استفاده  از زیر ساختار اطلاعات ، انجام اقدام‌ها در جهت توسعه بخش‌ها شامل:

الف: تامین هزینه توسعه زیرساختار ارتباطی و اطلاعاتی.

ب:  تامین هزینه اصلاح قوانین.

پ: انتشار اطلاعات و تجربیات، شرکت در جلسات بین‌المللی و همکاری با سازمانهای بین‌المللی نظیر WTO و ITO.

3-      توسعه مهارت‌ها از طریق تامین هزینه‌اموزش همگانی، در زمینه استفاده  از اینترنت و اقدامات قانون‌گذاری بر بخش‌های مخابراتی برای توسعه بازارها و.

4-             کمک به کشورها در طراحی و اجرای قوانین مربوط به آزادسازی بازارهای مخابراتی و بیان فواید زیر ساختارهای اطلاعات در توسعه.

بانک  جهانی علاوه بر مشارکت در زیر ساختارها و اصلاح قوانین با توجه به توسعه ICT در سال‌های اخیر توسعه استفاده  از فن‌آوری‌های نوین ارتباطی، مشخصا در این زمینه نیز اقدامات خاصی به این شرح کرده است:

1-    شناخت تاثیرهای اجتماعی و اقتصادی تجارت الکترونیکی.

2-  بررسی تاثیرهای تجارت الکترونیکی بر شرکت‌های کوچک و متوسط از طریق برگزاری سمینارهای متعدد در خصوص کاربردهای عملی تجارت الکترونیکی دراقتصاد نوین.

3-    تشویق شرکای خصوصی به ایجاد گشایش مراکز خدمات اطلاعات.

4-    حمایت از مالکیت معنوی از طریق برگزاری سمینارای مختلف.

5-  مالیت‌بندی: در این زمینه بانک جهانی با انجام مشاوره سیاسی برای تنظیم قوانین مالیاتی مناسب در موارد مربوط به تجارت الکترونیکی کشورهای در حال توسعه را یاری می‌دهد. و

6-    تامین هزینه‌هی آموزش همگانی در زمینه استفاده  از اینترنت.

5) جامعه مخابراتی آسیا واقیانوس آرام (13)

جامعه مخابراتی آسیا و اقیانوس آرام در سال 1979  میلادی شکل گرفت و در حال حاضر دارای 31 کشور عضو 40 انجمن و 40 عضو وابسته است. این جامعه یکی از برنامه‌های توسعه شبکه‌های مخابراتی منطقه ای اصلی این سازمان هستند که در سالهای اخیر در زمینه ICT هم اهداف زیر را دنبال می کند. 

الف: کاربرد ICT در مناطق روستایی:

ب: توسعه فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در کشورهای عضو.

پ: توسعه توسعه تجارت الکترونیکی.

در سمیناری  که با عنوان فرصت‌های  دیجیتال برای همه از 29 ژوییه تا اول اوت 2002 ( 7-10 مرداد 1381 در تایلند با حضور 96 تن از نمایندگان کشورهای عضو Apt و نمایندگان سازمان‌های جهانی برگزار شد. آخرین تصمیم های این جامعه در زمینه ICT به شرح زیر به کشورهای عضو اعلام شد:

-             توسعه دسترسی به همگان به ICT.

-             کاربردهای ICT  در روستاها .

-             کاربردهای ICT در تولید درآمد.

-             لزوم توجه جدی دولت‌ها به توسعهICT و تلاش و عزم و اراده جدی برای کاهش شکاف دیجیتال درراستای فقر زدایی.

-             لزوم توسعه کاربردهای ICT در فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی.

-             توسعه پزشکی و آموزش از راه دور در جوامع  توسعه منابع  انسانی برای بهره‌گیری از ICT.

-             تهیه اطلاعات بومی و محلی در سایت‌های اطلاعاتی.

-             ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی ملی در سایت‌های اطلاعاتی.

-             ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی در مدارس و توسعه آنها.

-             ضرورت همکاری وزارتخانه‌ها برای توسعه ICT در جوامع دور افتاده و روستاها.

که با عضویت در این جامعه با استفاده  از ICT می‌توان تسهیلات پیوستن به WTO را ایجاد کرد.

6) سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)

اهداف اصلی این سازمان ایجاد آرامش و امنیت در جهان به همراه توسعه ارتباطات، فرهنگ، علوم آموزش در سطح بین‌المللی و داوری میان کشورهاست. فعالیت‌های یونسکو در زمینه ICT به شرح زیر است:

الف: فعالیت های اساسی روی آموزش نیروهای جوان در مدارس و دانشگاه‌ها در راستای رشد و توسعه ICT.

استفاده  از ICT در امر آموزش .

ارائه رهیافت‌هایی برای توسعه ICT در مدارس.

ایجاد پایگاه‌هایی به منظور فعالیت‌ در زمینه تجارت الکترونیکی جهانی ، خصوصی سازی، محرمانگی، مقررات و ضوابط روی محتوا و دستیابی جهانی.

بخش اطلاعات و ارتباطات یکی از گروه‌های اصلی پنجگانه یونسکو است. در ارتباط با تجارت الکترونیکی یونسکو فعالیتهایی درزمینه حفاظت از علایق و امنیت مصرف کنندگان و توسعه تجارت الکترونیکی صورت داده است.

7) سازمان ملل متحد

برنامه‌های سازمان ملل متحد در زمینه ICT از طریق شورای اقتصادی، اجتماعی این سازمان اجرا می‌شود. به اعتقاد سازمان ملل متحد نیاز به فن‌آوری اطلاعات از عوامل رسد و توسعه اقتصادی کشورهاست و این در حالی است که اکثریت جهان هنوز در فقر اطلاعات به سر می برند. لذا به دلیل سودمندی اطلاعات شورای اقتصادی اجتماعی سازمان ملل سال 2000 میلادی را سال همکاری جهانی در راستای توسعه و نقش It در زمینه دانش و اقتصاد نام‌گذاری کرده است. برخی توصیه نامه های ECOSOC در سطح بین‌المللی چنین است:

-     تحریک مقاصد سیاسی، برای ایجاد عملکردهای هماهنگ به منظور بهره‌برداری از قابلیت دیجیتال در جهت پیشرفت کشورها.

-             عرضه راهبردهای توسعه ملی ICT.

-     افزایش ظرفیت موسسه برای طرح سرمایه‌گذاری ICT و ایجاد شبکه‌ها و روش‌های ارتباطی که سود به دست آمده از ICT را با اشتراک دانش‌ موجود بین کشورها تقسیم می‌کند.

-     به کار انداختن منابع ضروری برای  توسعه ICT و استفاده  از کاربردهای ان از جمله آموزش الکترونیکی، بهداشت ، تجارت و حکومت الکترونیکی.

-             فراهم کردن چارچوب سیاسی و مدیریتی در جهت گسترش بازارهای استفاده  از ICT.

-             توسعه ICT و دستیابی به آن.

-             ترغیب عمومی بر استفاده  از ICT.

8) اتحادیه جهانی  پست

این اتحادیه به عنوان فعالترین سازمان جهانی در زمینه  تدوین مقررات بین‌المللی، فعالیت هایی به شرح زیر در زمینه ICT دارد.

الف: حفاظت از داده‌های شخصی و خصوصی. ایجاد یک چارچوب سیاسی و جهانی برای حمایت از مشتریان از طریق رمزنگاری و خدمات مربوط به گواهینامه.

ب: فن‌آوری و زیر ساختارهای امن. تصدیق و گواهی توسعه چارچوب  برای تطبیق دیجیتالی همانند تصدیق رو در رو که در ادارات پست سراسر جهان انجام می شود و تنظیم  موافقت‌نامه‌ای در این زمینه.

پروتکل: حفاظت از مصرف کننده توسعه یک چارچوب سیاسی حفاظتی از مصرف کننده به عنوان بخشی از زیر ساختار اطلاعات پست جهانی.

دسترسی به زیر ساختار اطلاعات و استفاده  از ان با هدف فراهم کردن خدمات شبکه ای جهانی برای جامعه پستی و فراهم کردن محصولات و خدمات مرتبط با تجارت الکترونیکی در این زمینه‌ها.

1-    خدمات شبکه‌ای وب

2-    خدمات مبادله الکترونیکی داده ها

3-    خدمات ردیابی

4-    خدمات مالی

5-    اینترنت

6-    خدمات راهنمایی و بایگانی.

ث: اداره اینترنت / سیستم نام گذاری دامنه.

-             معرفی TLD های جدید از طریق برگزاری نشست‌های تخصصی.

ج: استانداردها شامل این مواردند:

-             ایجاد چند استاندارد برای پیام‌های مبادله الکترونیکی داده‌ها در صنعت پست و گواهی در جهات بررسی امضای دیجیتال.

-             کوشش‌هایی در جهت استاندارد سازی رمزنگاری داده های، تصدیق و گواهی در جهت بررسی امضای دیجیتال.

چ: شناخت تاثیرهای اجتماعی و اقتصادی تجارت الکترونیکی از طریق انجام مطالعات و ارائه گزارش‌هایی در مورد بازار، به منظور درک آسان‌تر و عمیق‌تر تجارت الکترونیککی در جامعه  پستی.

ح: توسعه مهارت‌ها  با اصلاح  علوم و مهارت‌های جامع پستی در زمینه تجارت الکترونیکی و خدمات مالی و پشتیبانی.

خ: تامین مشارکت جهانی با معرفی فن‌آوریهای جدید جامعه پستی جهت بهبود مبادلات الکترونیکی و خدمات مالی در سطح ملی و بین‌المللی.

طرح اکتفا:

 توسعه کاربرد فن‌آوری های ارتباطات و اطلاعات عنوان طرحی است که از سوی شورای عالی اطلاع‌رسانی و وزارت پست و تلگراف و تلفن تهیه و توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به هیئت دولت ارائه شده است. چارچوب نظری این طرح با برنامه‌های نهادهای بین المللی درباره کاربرد ICT  منطبق است و امید است با اجرای آن تحولات  اساسی در حوزه اقتصاد و فرهنک کشور به وجود آید. هدف اصلی این طرح، آماده‌سازی هر چه بیشتر کشور برای حضور همه جانبه در عصر اطلاعات به منظور نیل به توسعه فرهنگی اقتصادی و همچنین توسعه زمینه ها و فرصت‌ها در جهت تحرک بخش خصوصی به عنوان محور کلیدی و راهبردی و همچنین  توسعه ICT تعیین و برنامه‌های هفتگانه زیر و پروژه‌های مربوط به عنوان اولویت‌های برنامه عملیاتی فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات کشور اعلام شده است:

1-    طرح دولت الکترونیکی.

2-    طرح گسترش کاربرد فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در آموزش و پرورش.

3-    طرح گسترش کاربرد فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در آموزش عالی و آموزش پزشکی.

4-    طرح گسترش کاربرد فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در توسعه خدمات اجتماعی.

5-    طرح گسترش کاربرد فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در اقتصاد بازرگانی

6-    طرح گسترش قلمرو فرهنگ، هنر و تقویت خط و زبان فارسی در محیط رایانه‌ای.

7-  طرح توسعه واحدهای کوچک و متوسط فعال در فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات از طریق ایجاد مراکز رشد و پارک‌های فن‌آوری.

بر اساس این طرح، کلیه دستگاه هایی اجرایی باید بکوشند فعالیت‌‌های جدید خود را به بهره‌گیری از ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات ICT سازمان‌دهی کنند. چرا که با توجه به وضع فعلی جهان و تاکید سازمان جهانی تجارت، در ابعاد مختلف به ویژه اقتصاد، جز اجرای این طرح راهی وجود ندارد.

رئیس مرکز جهانی شدن میدان اصلی مسابقه در اقتصاد جهانی را بهره وری اعلام کرد و افزود: باید از بهره مندی هایی که در تعامل  با اقتصاد جهانی حاصل می شود. بدر دستیابی به فن‌آوری های پیشرفته به کار برد. ضمن آن که دلیل مشارکت در سرمایه‌های خارجی تکنولوژی  و دسترسی به بازار آن سرمایه است.

دکتر محمد نهاوندیان رییس مرکز مطالعات جهانی شدن، در حاشیه همایش نقش فن‌آوری اطلاعات  و تجارت الکترونیک در توسعه کشاورزی دامپروری و صنایع غذایی در جمع خبرنگاران بیان کرد:  در سیاست تجارت الکترونیکی مقرر شده بود که دستگاه‌های دولتی تا پایان برنامه سوم توسعه حداقل 50 درصد مبادلات خود را به صورت الکترونیکی انجام دهند که متاسفانه این امر صوت نگرفت.

وی لازمه  گسترش تجارت الکترونیکی را پرداخت الکترونیکی دانست و افزود لازمه تجارت الکترونیکی گسترش استفاده  از کارت‌های پرداخت و اعتباری است که باید از جانب بانک‌ها صادر شود که متاسفانه در این گونه خدمات پرداختی بانک های کشور در مقایسه با بانک‌های سایر کشورها از  کارنامه خوبی برخوردار نیست.

 دکتر نهاوندیان با اشاره به صدور گواهی دیجیتال، اظهار داشت : در سیاست تجارت الکترونیکی صدور گواهی دیجیتال که هنوز عملیاتی نشده و راه‌اندازی واحد پیشگام برای تجارت الکترونیک با حمایت دولت پیش‌بینی شده بود که با وجود تخصص اعتبارات و آغاز پروژه متاسفانه بخش خصوصی و بازار شاهد اثار آن نشد که این امر کند شدن حرکت را به همراه داشته و باید گامهایی در جهت جبران برداشته شود.

وی بیان کرد: باید در زمینه تامین فضای حقوقی، امنیت مبادله، پیام، تامین پرداخت وجوه به صورت الکترونیکی اقدام جدی شود. همچنین باید از اقدامات بخش خصوصی حمایت صورت گیرد تا در فضای مطمئن‌تری جلب سرمایه کنند.

رییس مرکز مطالعات جهانی شدن توسعه فن‌آوری اطلاعات را در کاهش هزینه مبادله موثر دانست و عنوان کرد: با کاهش واسطه ها سهم تولید کننده از قیمتی که مصرف کننده نهایی می‌پردازد افزایش می‌یابد که در نهایت به نفع خواهد بود. وی اظهار داشت صنایع کشور در میدان رقابت جهانی فرصت حضور می یابند و مقررات سازمان جهانی تجارت به کشور ما اجازه می‌دهد در شرایطی که لطمه جدی به صنایع وارد شود بتوانیم اقدامات حمایتی اعمال کنیم. نهاوندیان، با بیان مطلب فوق افزود: بنابراین داوری های عمومی  مبنی بر این که بخش صنعت در عرصه جهانی دچار لطمه می شود داوری‌های کارشناسانه‌ای نیست و به لحاظ  قابلیت حضور در بازار جهانی باید صنایعی که امکان خلق مزیت را دارند مانند صنایع تبدیلی کشاورزی تقویت می‌شوند.

مهندسین سید فخر الدین انوار، رییس منطقه آزاد قشم که از سخنرانان همایش سراسری نقش فن‌آوری اطلاعات و تجارت الکترونیک در توسعه کشاورزی، دامپروری و سنایع غذایی بودند با اشاره به این مطلب که کلیه فعالیت‌های اقتصادی از سه بخش تولید، توزیع، و مصرف تشکیل شده و این زنجیره خود می تواند به زنجیره‌های مشابه متصل شود اظهار داشت، امروزه با توسعه تکنولوژی و صنعت ایده‌های نو و محصولات جدیدی را به بازار آورده و زنجیر جدیدی  ایجاد می کند که به زنجیره‌های تکنولوژی قبلی متصل می‌شود  و برای ادامه بقاء و حیات  کشور در بازار جهانی اقتصادی کنونی چاره‌ای جز برقراری ارتباط مستمر با مراکز تحقیقاتی و اتصال به زنجیره‌های جهانی تولید و توزیع نداریم.

وی در ادامه با تاکید بر این که بازار مهمترین دغدغه زنجیره‌‌های اقتصادی است، گفت: در دنیای امروز هیچ فعالیتی فارغ از این دغدغه نبوده و تنها در جوامعی که دولت‌‌هایشان با دخالت خود جریان اقتصادی را به سوی یک و ضرر دیگری پیش می‌برند، کالاهای مورد حمایت دولت عرضه خواهد شد.

مهندسین انوار، با اشاره به این که حمایت نمی‌تواند مستمر باشد، افزود، تجربه جهانی نشان داده که حمایت دولت از کالایی خاص موجب غفلت سرمایه‌گذار برای حضور در بازارهای آزاد شده است.

وی در ادامه  افزود:  در بازار رقابتی کنونی دو عنصر قیمت و کیفیت کالا نقش تعیین کننده‌ای داشته و تولید کنندگان برای حضور در بازار هیچ راهی جز تولید کالای ارزان‌تر و با کیفیت بیشتر ندارند.

مهندسیت انوار، با تاکید بر این مطلب که اولین شرط بقا در بازار کنونی داشتن ارتباط مستمر با مراکز  تحقیقاتی برای تولید دانش جدید است، گفت: متاسفانه کشور ایران در دوران غفلت از توسعه اقتصادی و تکنولوژی  در جهان قرار گرفته و تا کنون عمدتا با روش‌های سنتی تولید و توزیع در بازار داخل سر کرده‌ایم.

رییس منطقه آزاد قشم: تصریح کرد: در حال حاضر ادامه روش‌های قبلی عاقلانه نبوده و برای ادامه بقا و حیات خود چاره‌ای جز اتصال به زنجیره‌های جهانی تولید و توزیع نداریم. وی در ادامه با بیان این که به دلیل عدم شناخت از بازارهای جهانی شرایط  حضور در این بازار برای  ایران بسیار سخت است، عنوان کرد: کشور  ایران هنوز اقدام به تولید کالا برای بازار جهانی نکرده و باید با تغییر ذهنیت موجود سهمی از تولید برای ورود به بازارا جهانی اختصاص داده شود.

بیماری اقتصاد کنونی کشوی ناشی از ناهماهنگی دستگاه‌ها و عدم وجود قانون مناسب و مدیریت صحیح در کشور است اظهار داشت:  حادثه‌های تلخ اقتصد کشور طی سالهای اخیر کلیه معادلات  اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی کشور را تحت شعاع قرار داده و نگرانی‌هایی در جامعه به خصوص  در بخش اقتصاد،  تجارت و تعاون به وجود آورده است.

پیچیدگی تحولات و متغیرهای انسانی و غیره منتظره بودن عوامل محیطی تاثیر گذار بر فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی از یک سو و امنیت راهبردی  صنایع ذای و مقابله با فقر از سوی دیگر لزوم توجه به این بخش  را صد چندان و روند جهانی شدن  آن در رقابت  گسترده موجود چارچوب  معادلات بازار را دگرگون کرده است. وی ادامه داد: اگر چه سرعت چشم گیر روند  جهانی شدن در عرصه بازار  به یک چالش جدی برای بهره برداران این بخش تبدیل شده ولی جهانی شدن در عرصه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات یک فرصت طلایی  را برای سیاست‌گذاران در جهت پاسخ‌گویی به چالش‌ را فراهم کرده و بهره‌برداری از این فرصت در جامعه کنونی یکی از اساسی ترین ضرورت‌ها تلقی می‌شود. وی تصریح کرد: گسترش سریع اینترنت و ICT بر شیوه زندگی افراد روابط دولت و ملت و ارتباط سازمان‌ها  با یکدیگر تاثیر گذار بوده و با ایجاد تحولات عظیم جوامع صنعتی را به سمت جوامع اطلاعاتی هدایت کرده است.

عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی با تاکید بر این که کاربرد ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات توسط جوامع پیشرفته موجب ایجاد شکاف دیجیتالی با کشورهای فاقد تجهیزات و فن‌آوری‌های مدرن شده،  گفت: نحوه دسرسی کشور به ابزارهای ارتباطات و فن‌آوری‌ اطلاعات عامل تعیین کننده میزان عقب ماندگی آنها محسوب می شود.

 وی ادامه داد: در حالی که انقلاب الکترونیکی و انفورماتیکی در دنیا شیوه‌های ارتباطات سنتی  و ناکارآمد را متحول ساخته کشور ما هنوز در آغاز راه بوده و نظام بانکی فاقد تحرک لازم در زمینه تحولات شگرفی است که در دنیای کنونی در روند بانکداری بین‌المللی با استفاده  از ICT صورت گرفته است.

خاموشی خاطر نشان کرد در زمینه تجارت الکترونیکی تحول اساسی در سیستم تدارکاتی تولید توزیع و فروش از طریق شبکه‌های ملی و فراملی  ایجاد شده که استفاده  از روش‌هایی سنتی را بی‌اعتبار کرده و کلیه کاربران اینترنتی را در دنیا  به یکدیگر پیوند داده‌است. وی ادامه داد: آهنگ تحولات کنونی ناشی از ارتباطات  و فن‌آوری اطلاعات بسیار فراتر از حد ظرفیت  پذیرش نهادهای رسمی و غیر رسمی متشکل  از قوانین و مقررات بوده و نهادهای مختلف دائما در حال تحول هستند.

 عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی،  با تاکید بر این که مقاومت در برابر تغییرات جامعه را از حرکت به سوی رشد و کمال باز می دارد، گفت: قوانین کشور باید در چارچوب قوانین الکترونیکی، از انعطاف‌پذیری لازم برخوردار بوده و زیر ساخت‌های مورد نیاز هر چه سریعتر فراهم شوند.  وی در ادامه با بیان این که دولت جدید لزوم این پدیده را احساس و جهت‌گیری‌های کلی برنامه خود را برای تحقق جامعه اطلاعاتی مشخص کرده، عنوان کرد: دراهداف کلان برنامه‌ چهارم قرار گرفتن ایران در جایگاه اول علمی، اقتصادی در منطقه پیش‌بینی و بر آن تاکید شده است.

مهندس سلیمی در پایان خاطر نشان کرد برگزاری همایش‌هایی  که ICT و دانش الکترونیکی را از ابعاد مختلف  مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. زمینه آشنایی مدیران کشور را با این مباحث فراهم می سازد.

اگر چه سرعت چشمگیر روند جهانی شدن در عرصه بازار به یک چالش جدی برای بهره‌برداران بخش کشاورزی،  دامپروری و صنایع غذایی تبدیل شده، ولی جهانی شدن در عرصه ICT یک فرصت طلایی را برای سیاست‌گذاران این بخش ایجاد کرده است.

وظیفه اصلی دولت برای توسعه پرداخت‌های الکترونیکی فرهنگ‌سازی استة گفت: متاسفانه  این مساله تا کنون از سوی دولت جدی گرفته نشده  و با وجود اقدامات بانک مرکزی در سال‌هی گذشته  مبنی بر ایجاد زیر ساخت‌های مورد نیاز این امر هنوز با جایگاه مناسب خود فاصله‌ زیادی داشته و نیازمند اقدامات جدی‌تری در این حوزه هستیم.  مدیر بازاریابی و فروش شرکت تجارت الکترونیکی پارسیان تصریح کرد: استفاده  از کارت‌های الکترونیکی به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر در زندگی روزمره مردم تبدیل شده و دولت باید توسط ابزارهای مناسبی که در اختیار دارد نظیر رسانه‌ها و مطبوعات بر روی این مساله  سرمایه‌گذاری کرده و مزایای استفاده  از آن را به مردم بشناساند.

مهندس رضا منفرد از دیگر سخنرانان همایش بود که در سخنرانی‌ خود بیان نمود:

در رتبه‌بندی EIC  که در حقیقت سهولت و میزان دسترسی به تجارت الکترونیک را در کشورها نشان می‌دهد از دو شاخص کلی محیط تجاری و ارتباطات استفاده  شده است برای شاخص‌ محیط تجاری از 70  معیار مختلف  از قبیل گستردگی اقتصاد، چشم انداز ثبات سیاسی، محیط نظارتی ، مالیاتی و درجه آزادی تجارت و سرمایه‌گذاری استفاده  شده است که بر اساس این شاخص نمره کشور ما از 10 عدد 3 است که در رتبه 59 قرار دارد.

وی افزود شاخص دیگر معیارهای مبین وضعیت دسترسی به اینترنت، نرخ سواد و ... تشکیل شده است. بر اساس این شاخص نیز نمره کشور عدد 3 از 10 است که در رتبه 56  قرار دارد. در مجموع  دو شاخص جایگاه کشور ما رتبه 58 از میان 60 کشور بررسی شده است.

سمینار فن‌آوری اطلاعات 

فن‌آوری اطلاعات در واقع نوعی تکنولوژی  فراگیر است. دامنه تغییرات ناشی از این پدیده بسیار متنوع است و از جانشینی اطلاعات به جای انرژی یا نیروی کار انسانی در بخش تولید صنعتی تا تغییر در بخش درونی خدمات از خدمات پرسنلی تا خدمات  اجتماعی و سیستم‌های توزیع را در بر می‌گیرد. مطالعه این روند بیش از همه بر کشورهای توسعه یافته متمرکز شده است و به نظر می‌رسد که ممالک در حال رشد، به دنبال کشورهای صنعتی رفته رفته به  نقش کلیدی نیروی کار اطلاعاتی در پیشبرد برنامه‌های توسعه تکنولوژی و غیر تکنولوژی خود پی می برند، اما متاسفانه آنچه کمتر مورد توجه ممالک اسیایی آفریقایی، و آمریکای لاتین قرار گرفته است تدوین استراتژی ها و سیستم‌های  مناسب برای تولید و یا انتقال جذب و ارتقای سطح فن‌آوری اطلاعات است. به عبارت ساده‌تر با آنکه تمامی کشورها تقریبا دارای سیستم برنامه‌ریزی  ملی هستند، لیکن از سیاست و خط مشی مدونی که مبتنی بر برنامه‌های ملی باشد برای دستیابی به فن‌آوری اطلاعات متناسب و مستمر استفاده  نمی کنند.

تکنولوژی:

 تکنولوژی  راهنمائی توسعه اقتصادی و اجتماعی همواره ضروری بوده و خواهد بود. امروزه  بر همگان روشن است که علت اصلی کندی کشورهای در حال توسعه در پیشرفت‌های اجتماعی و اقتصادی و حتی فرهنگی ناتوانی آنها در باز شناخت یا گسترش تکنولوژی  درست و بهره‌گیری از آن، در فعالیت‌های تولیدی است تغییرات تکنولوژی جز اصلی پویایی و توسعه اقتصاد هر کشور محسوب می‌شود. تکنولوژی به عنوان یک سیستم از عناصر متعددی تشکیل شده که هر یک از آنها بر جنبه‌های مختلفی از فعالیت انسانها اثر می‌گذارد. بنابراین شناخت کامل این عناصر و اثرات آنها یک امر ضروری برای سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان  در توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌گردد. در حالی که متاسفانه در زمینه جنبه‌های تاریخی و تحلیلی تکنولوژی و تاثیرآن بر جوامع تالیفات کمی در کشورهای در حال توسعه صورت می‌گیرد. همچنین از تجربیات کشورهای توسعه یافته و تحلیل‌های مختلفی که در  توسعه تکنولوژی وجود دارد نه به صورت توصیفی و نه در تدوین  استراتژی توسعه، استفاده به عمل نمی‌آید. تکنولوژی اگر به درستی اداره شوند می‌تواند همه این بحرانها را به خوبی حل نماید.

به منظور دستیابی به تکنولوژی مناسب و بهره‌گیری صحیح از آن در پیشبرد هدفهای توسعه ملی آگاهی از مفاهیم اصلی تکنولوژی ضروری است.

تکنولوژی چیست؟

در فرهنگ عمید تکنولوژی به معنای علم به صنایع و حرفه‌ها و در فرهنگ انگلیسی به فارسی به معنای فنوری ، فن‌آوری فن‌شناسی درصناعت شناسی، دانش فنی، روش فنی صنعت می‌باشد.

§    تکنولوژی محصولی است ساخته دست بشر که استوار بر شناخت و آگاهی انسان و حاصل تحقیق و توسعه می‌باشد و به صورت یک محصول قابل داد و ستد بوده ویژگیهای عمر یک محصول را داراست. تکنولوژی بر اساس مشخصه‌های اصل آن عاملی است برای تغییرات اجتماعی و اثر گذار بر توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جامعه و ابزاری است برای بهره‌گیری از منابع تولید کالاهای با کیفیت و ارائه خدمات بهتر.

§    تکنولوژی به  اطلاعات تجهیزات فنون و فرایندهای لازم برای تبدیل نهاده‌ها به ستاده‌ها اطلاق می‌شود. یعنی تکنولوژی  به این که چگونه نهاده‌ها به ستاده‌ها تبدیل می‌شوند اشاره می‌کند. علی رغم این که تکنولوژی  مفاهیم ضمنی ماشین و صنعتی در بر دارد اما تقریبا همه متفق القولند که تکنولوژی  در هر نوع سازمانی  اعم از صنعتی یا خدماتی قابلیت کاربرد دارند.

§    تکنولوژی مربوط به سخت افزار و نرم‌افزار می‌باشد. سخت افزار عبارت است از هر گونه وسیله و ابزار مادی و نرم‌افزار عبارت است از آگاهی از شیوه  انجام کار و فن به کار گیری ابزارها.

§    تکنولوژی  ترکیبی از مهارت‌ها و دانش‌ها و توانایی ها و مواد و ماشین‌ها و ابزارهاست که انسان از آن برای تبدیل کردن و یا تغییر دادن مواد خام به اجناس با ارزش و خدمات استفاده  می‌کند.

روند تحول تکنولوژی   

در آن هنگام که جمعیت انسانی در مقایسه با منابع طبیعی بسیار کم بود همه انسانها شکارچی  و گردآورنده بودند. به تدریج با افزایش جمعیت انسانی و محدودیت منابع طبیعی، با کار کشاورزی و اهلی کردن حیوانات یعنی دامداری، فرهنگ انسانی تاز‌ه‌ای شکل گرفت و استفاده  از ابزارهای دستی ساخته شده از سنگ و فلز رواج یافت. بهره‌گیری از زمین و حیوانات سبب فراوانی تولید و مازاد بر مصرف شد و این نقطه عطفی در تاریخ تحولات اجتماعی و تکنولوژی  به حساب می آید. زیرا با آزاد شدن بخشی از نیروی انسانی زمینه برای اندیشیدن و پرداختن به امور دیگری جز تامین روزمره زندگی مهیا شد. این فرصت برای افراد جامعه پیش آمد تا به شناخت و آگاهیهای خود بیفزایند. در نتیجه طولی نکشید که موفق به کشف ناشناخته‌ها شدند. از طریق کشف ذغال  سنگ به عنوان یک منبع انرژی دنبال آن کشف نفت و گاز، سوخت انقلاب صنعتی تامین گردید.

 در نتیجه انقلاب صنعتی بخش عظیمی از مردم از کشتزارها فاصله گرفتند و جامعه صنعتی را شکل دادند. با پیشرفت صنعتی شدن و جایگزینی ماشین  به جای نیروی کار که موجب افزایش قدرت تولید و افزایش بهره‌وری گردید. بخش عظیمی از مردم از کشتزارها فاصله گرفتند و جامعه صنعتی را شکل دادند. با پیشرفت صنعتی شدن و جایگزینی ماشین به جای نیروی کار که موجب افزایش قدرت تولید و افزای بهره‌وری گردید.  بخش بزرگی از نیروی کار آزاده شده به سمت بخش خدمات از قبیل : حمل به سمت بخش خدمات از قبیل: حمل و نقل، مخابرات ، بهداشت ، آموزش و ... روی آورند.

امروزه با افزایش روز افزون جمعیت و نیازهای مختلف افراد جامعه و نحوه زندگی کاربرد روزافزون تکنولوژی در جهت تامین نیازهای انسانی جایگاه ویژه‌ای یافته است. در میان تحولات تکنولوژی تکنولوژی اط و ارتباطات از رشد بسیار شتابنده‌ای برخوردار بوده است. امروزه در کشور امریکا فقط 2 درصد از مردم به کشاورزی و 10 درصد مضغول تولید صنعتی هستند و بیش از 60 درصد از نیروی کار در بخش‌های مستقیم و غیر مستقیم مربوط به اطلاعات کار می‌کنند.

دستاوردهای توسعه تکنولوژی

توسعه تکنولوژی به همراه ایجاد توانایی کار افراد در سطوح بالاتر، نظام ارزشهای سمنتی جوامع را در هم شکسته و فاصله طبقاتی افزایش یافته است. توزیع نابرابر امکانات آموزشی بالاتر و عدم دستیابی به تجهیزات  و وسایل پیشرفته و بهتر برای همه افراد جامعه از عوارضی است که کشورها را با مشکلات جدیدی مواجه کرده است.

در کنار این نوآوریها و الگوهای تازه زندگی ، تکنولوژی موجب گسترش و پیچیده‌تر شدن سازمان‌های اجتماعی گردیده است و با بزرگتر شدن انها استفاده  از کامپیوتر که قابلیتهای بالایی در ذخیره‌سازی و پردازش و الگوریتم‌های محاسباتی دارد،  به عنوان یک ضرورت برای مدیران و تصمیم‌گیرندگان درآمده است. به همراه آن شبکه‌های مخابراتی نوین ارتباط مردم با  یکدیگر را نیز گسترش داده و می‌تواند برای همکاریهای بیشتر و افزایش دانش و آگاهی‌ها استفاده  شود. امروزه کامپیوترها و منابع ارتباطی با همه هسته نظام‌های جدید اطلاعاتی را به وجود آورده‌اند. هر چند باید اذعان داشت که این تحولات در کشورهای در حال توسعه موجب عدم تعادل بین نیازها و تمایل افراد جامعه به شیوه‌های زندگی جدید و امکانات موجود در این کشورها شده است.

مقدمه

چند سالی است که مقوله جدیدی به نام تجارت الکترونیک در حیطه فن‌آوری اطلاعات و به طور خاص در زمینه انیترنت مطرح شده است که بر روی کاربرد اینترنت به سرعت دنیای کامپیوتر و ارتباطات را متحول کرده است. بر اثر رشد انفجار گونه فن‌آوری اطلاعات تجارت الکترونیکی در صحنه مقدم تحولاتی قرار گرفته که شیوه انجام فعالیت‌های بازرگانی را تغییر می‌دهد. به گونه‌ای که بنابر عقیده کارشناسان و صاحب نظران از این پس قدرت و توسعه‌یافتگی کشورها متاثر از میزان برخورداری آنها از فن‌آوری از به خصوص اینترنت می‌باشد. پیشرفت در اطلاعات و ارتباطات تنها در زمینه روابط بازرگانی دارای منشا اثر نیست بلکه ارتباطات افراد، مبادله اطلاعات ، چگونگی کسب و کار آموختن و آموزش افراد، همه از این تحول و دگرگونی اثر می‌پذیرند. شاید بهترین عنوان برای تحول عنوان انقلاب الکترونیکی دیجیتال باشد که همه برداشت‌های ما از زمان و مکان را از اساس تغییر داده است. این انقلاب الکترونیکی رویداد طبیعی است که رو به جلو حرکت می‌کند و ما نقشی در کنترل و تعیین سمت و سو برای آن نداریم.

ما به عضویت در WTO می‌توانیم با هر نقطه‌ای از جهان به مبادله کالا از طریق نرم‌افزارهای تجارت الکترونیک بپردازیم.

با به عضویت درآمدن در این دو سازمان کشور دچار تحولی بزرگ در ارتباط با امور تجاری می‌شود و از این به بعد کشورهای دیگر نمی‌توانند به هر شکلی  که می‌خواهند با ما معامله کنند و نمی‌توانند آن چه را که  تمایل به صادر کردن به کشورهای دیگر دارند به هر نحوی و با هر قیمتی به آنها تحمیل کنند می توان گفت در واردات و صادرات سهولت ایجاد می‌گردد و به این ترتیب ما در یک مجموعه جهانی قرار گرفته‌ایم که تمامی تجارتمان تحت استاندارد EDIFACT  می‌باشد. 

تعریف و تاریخچه تجارت الکترونیک 

تعریف متعددی از تجارت الکترونیک شده است از جمله این که کاربرد وسیع اطلاعات و فن‌آوری اطلاعات در پردازش‌های تجاری که به بهره‌گیری از ابزار الکترونیکی و به منظور نیل به یک هدف تجاری صورت می‌گیرد را تجارت الکترونیک می‌گویند. در تعریف  دیگری از این مفهوم عنوان شده است که تجارت الکترونیک تلفیقی  است از مبانی تجارت و الکترونیک که امکان خرید و فروش الا و ارایه خدمات را به وجود می‌آورد. گروهی دیگر معتقدند تجارت الکترونیک به استفاده  از مجموعه کاملی از ابزار الکترونیکی برای برقراری ارتباط میان فروشندگان و مشتریان تولید کنندگان و توزیع کنندگان کالا کارمندان یک موسسه تجاری، انجام سفارشات خرید کنترل انبار و تولید اتوماتیک اطلاق می‌شود.

از مجموع تعاریف ارائه شده می‌توان چنینی استنباط کرد که تجارت الکترونیک روشی است که به وسیله آن اطلاعات محصولات و خدمات از طریق شبکه‌های کامپیوتری خرید و فروش می‌شود به عبارت دیگر هر مبادله‌ای که از طریق شبکه‌های کامپیوتری انجام شود به طوری که در این مبادله نسبت به کالاها و خدمات از جهت مالکیت یا حقوق بهره‌برداری تغییری ایجاد شود را تجارت الکترونیک گویند. در این شیوه تجارت از حالت سنتی خود خارج شده به طوری که به عنوان نمونه در این معاملات پیامهای کاغذی مثل وصول فاکتور سفارش خرید شکل الکترونیکی به خود می‌گیرد. البته این امر به این مفهوم نیست که تجارت یک دگرگونی مطلق را به خود گرفته است چه این که در تجارت الکترونیک تقریبا همان مولفه‌های تجارت فیزیکی مثل موسسه تجاری، تولید، کنترل، واسطه، خریدار، مغازه خدمات رقابت ، عرضه و ... وجود دارد.  دیگر اختلاف عقیده مربوط می‌شود به این که شالوده این تحول از کی آغاز شده است و متاثر از چه واقعه ای بوده است.

گروهی معتقدند که دوران اقتصادی جدید ددر قالب  تجارت الکترونیک از حدود 50 سال پیش با اختراع کامپیوتر آغاز شدن و به عنوان نقطه عطفی در تاریخ تحولات اقتصادی جهان ثبت شد. گروهی دیگر عقیده دارند که حدود 123 سال پیش با اختراع تلفن تجارت الکترونیک به صورت امروزی پی‌ریزی شد. گروهی دیگر بر این باوردند که به کار گیری عدد بی‌اهمیت صفر در محاسبات رقمی ستون فقرات تجارت الکترونیک که از شبه قاره هند سرچشمه می‌گیرد.

باید توجه داشت آن چه مهم  است تاریخچه تجارت الکترونیک نیست مهم این است که ما چشمانمان را رو به واقعیت باز کرده و بپذیریم که جهان در آستانه هزاره سوم میلادی دوران جدید را آغاز کرده است  و بی‌‌تردید دور ماندن از تبعات و الزامات برآمده از انقلاب الکترونیک فاصله کشوررهایی مثل ما را با کشورهای پیشرفته و مترقی بیشتر می‌کند.

2-ضرورت تجارت الکترونیک 

تجارت همواره به دلیل محیط فیزیکی خود با مشکلات اجنتاب‌پذیر و متعددی رو به رو بوده است. از جمله این که پراکندگی جغرافیایی سبب ارتباط غیر یکنواخت و ما موثر میان فروشنده و خریدار می‌شد. مساله دیگر نامتناسب بوده عرضه و  تقاضا بود و دلیل آن عدم امکان برآورد دقیق تولید کالا بود که خود سبب نگهداری حجم  اضافی کالاها در انبار و از بین رفتن چرخه تولید می‌شد. عبارت دیگر تولید کنندگان از میزان و موقعیت جغرافیایی برای کالاهای تولیدشان ناآگاه بودند و از طرف دیگر مصرف کنندگان از میزان و موقعیت جغرافیایی عرضه، در رابطه با کالاهایی که می‌خواهند استفاده  کنند مطلع نبودند. تجارت الکترونیک  بسیاری از این مشکلات را رفع نمود و قابلیت‌های جدیدی برای پردازش‌های تجاری ارائه داد و حتی بر اصول اقتصادی نیز تاثیر گذار بوده است.

یکی از اثرات الکترونیکی شدن تجارت از بین رفتن بعد مسافت در تجارت می باشد. بدین معنی که خریدار می‌تواند کالاهای مورد نیاز خود را انتخاب کند و از طریق دیگر فروشنده هم این امکان برایش به وجود می‌اید که برای کالای تولیدی خود، در سراسر جهان مشتری جذب می‌کند. با از بین رفتن بعد مسافت رقبای ضعیف‌تر و واسطه‌های تجاری به خطر می‌افتند زیرا در محیط تجارت الکترونیکی شفافیتی وجود دارد  که به سبب آن سودجویی و سواستفاده  از از موقعیت و عدم آگاهی معنایی ندارد.

از جمله پیامدهای دیگر تجارت الکترونیکی را می‌توان از بین رفتن مفهوم زمان دانست. زیرا در این محیط یک خریدار می‌تواند با صرف زمان کوتاهی به اندازه چند بار کلیلک کردن تمام مراحل خرید کالا را از جست و جو تا پرداخت را انجام دهد یک مشتری می‌تواند تمام پردازش‌های خرید را مشاهده کند و به انتخاب کالای مورد نظر خود دست بزند و حتی او می‌تواند در پردازش تولید کالای مورد نظر خود هم دخالت کند. بدین صورت که مثلا شخص X می‌تواند مدل دلخواه ماشینی را به شکل ارتباطی و الکترونیکی شرکت جنرال موتور در آمریکا ارسال کند تا شرکت مذکور بر اساس طرح و مدل پیشنهادی مشتری خود اقدام به تولید ماشین کند.

افزایش بهره‌وری شیوه‌های مناسب دسترسی به مشتری فرصت‌های جدید بازرگانی و کاهش هزینه‌های تجاری را می‌توان از دیگر پیامدهای  جایگزین تجارت الکترونیک به جای تجارت سنتی دانست. به عنوان نمونه  به دلیل خودکار شدن پردازش‌ها  هزینه پذیرفتن سفارش و خدمات پس از فروش به طور کلی هزینه خرید کاهش پیدا می‌کند. که به طوری که براورده شده است هزینه تهیه اسناد کاغذی برای معاملاتی به ارزش 2 تریلیون دلار بالغ بر حدود 140 میلیارد ریال است که نزدیک به 7 درصد ارزش کالای مبادله شده است. متخصصان بر این عقیده‌اند که تجارت الکترونیک هزینه سفارش خرید از 150 دلار به 25 دلار  و هزینه خرید کالا را از 125 – 175 دلار به 10-15 دلار تقلیل می دهد. در حال حاضر  در مرکز اسهیلات تجاری و تجارت الکترونیک سازمان ملل متحد دو نماینده از آسیاست که یکی از ایران و دیگری از هند است. ایران جزو موسساتی مرکزاست یعنی حرکت ما در جنبه بین‌المللی کار جزو پیشگامان در منطقه و قاره بوده اما متاسفانه چون بخش خصوصی ما تحرک نداشته است لذا هند الان مفتخر است به این که در سال گذشته فقط از تجارت الکترونیک و صادرات نرم‌افزار بالای 4 میلیارد دلار صادرات داشته است. امروزه دیگر بازار کشورها بازارهای جهانی شده‌اند و واحدهای اقتصادی به واحدهای چند ملیتی تبدیل گشته‌اند رقابت در بازار بالا رفته است که این دگرگونی‌ها منجر به کیفیت بهتر کالاها و خدمات شده هزینه مبادلات را پایین آورده و همچنین سرعت در فعالیت‌های تجاری را بیشتر نموده است.

در مجموع باید بر آن بود که نقش غیر قابل انکار و روز افزون تجارت الکترونیک در پیشبرد اقتصادی و افزایش رفاه عمومی همت عالی دست اندرکاران را می طلبد همچنانی که چند صباحی است مجمع نظر اتاق بازرگانی و وزارت صنایع و معادن، دولت و مجلس قرار گرفته است.

حال در ادامه به توضیح در مورد WTO می پردازیم.

3) معرفی سازمان تجارت جهانی WTO

 سازمان تجارت جهانی از ژانویه 1995 جایگزین موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت  در ابعادی گسترده‌تر گشت.

در واقع هر کشوری که بخواهد به سازمان تجارت جهانی بپیوندد باید ابتدا GATT را بپذیرد.

1-3 تعریف گات (GATT)

 سند بسیار پیچیده  و  فنی با 38 ماده که دارای تعداد زیادی ضمائم  و فهرست کالاهای بسیار زیاد است که در برگیرنده هزاران تخفیف گمرکی می‌باشد که به طور متقابل توسط اعضا به یکدیگر اعطا شده است.

2-3 اهداف گات

1- ارتقا سطح زندگی کشورهای عضو

2- فراهم آوردن امکانات و اشتغال کامل.

افزایش درآمدهای واقعی و سطح تقاضا

 بهره‌برداری موثر از منابع  جهانی و گسترش تولید و تجارت بین‌الملل.

3-3 ابزار برای رسیدن به این اهداف 

3-3-1  کاهش اساسی تعرفه ها و سایر موانع تجاری

3-3-2 رفع تبعیضات تجاری و اصل دولت کامله الوداد ( برخورداری از اصل عدم تبعیض)

3-4 تشکیلات گات

فعالیت عمده طرفهای متعهد ( تعهد کنندگانی که در مقابل  هم نشستند) مذاکرات تجاری و تعرفه ای است که طی آن کشورهای عضو در زمینه تجارت به یکدیگر امتیازاتی اعطا می کنند و یا تعهد می‌کنند که عوارض  گمرکی معین را افزایش ندهند.

125 کشور ابتدا عضو گات شدند که به اصطلاح به این کشورهای کشورهای طرفین متعاهد گفته می‌شود. هر کشور دارای یک رای می‌باشد و در خصوص الحاق کشور دیگر تصمیمات با توافق عام اتخاذ می گردد. 

گات دارای یک گروه مشاوره 18 نفری است که آنها مسئولان سیاست گذار با بازرگانی کشور خود هستند. گات دارای یک دبیرخانه با 608 نفر کارمند  که آنها همه کارشناسان متخصصان اقتصادی، تجاری، کارکنان اداری ، مترجمین و مفسرین هستند. مقر دبیرخانه در ژنو که دارای یک نفر دبیر کل و دو نفر معاون است می‌باشد.

3-5 کمیته‌هی کاری و گروه‌های کاری:

گروه‌های کاری دایمی نیستند کاری دایمی هستند. کمیته‌های تخصصی در قسمت‌های زیر فعالیت می‌کنند.

3-5-1 کمیته تجارت و توسعه

3-5-2 کمیته تعرفه

3-5-3 کمیته تراز پرداخت‌ها

3-5-4 کمیت ناظر بر بوجه

3-5-5 کمیته ناظر بر دور توکیو

3-5-6 کمیته ناظر  بر نحوه اجرای مقررات مربوط به تجارت بین المللی منسوجات.

ساختار تشکیلاتی سازمان تجارت جهانی

علاوه بر موافقت‌همه عمومی تعرفه و تجارت  که فقط ناظر بر تجارت بود،  سازمان تجارت جهانی در دو حوزه اصلی دیگر شامل خدمات و حقوق مالکیت فکری نیز وارد شد. در حوزه خدمات،  موافقت‌نامه عمومی خدمات و در حوزه مالکیت فکری موافقت‌نامه جنبه‌های تجاری حقوق مالکیت فکری از دستاوردهای مذاکرات دو اروگوئه محسوب می‌شوند. ضمنا کالاهایی از قبلا از نظام تجارت آزاد بین‌المللی دور مانده بودند نیز تحت شمول موافقت نامه‌هایی از کالایی این سازمان تجارت جهانی به اتکا این سه موتفقت‌نامه اصلیی سه حوزه تجارت کالا خدمات و حقوق مالکیت فکری را تحت شمول خود قرار داده است. هر یک از موافقت‌نامه‌های عمومی از این قابلیت برخوردارند که ذیل آنها موافقت‌نامه های خاص تنظیم شود. بر همین اساس در خلال دور اروگوئه در حوزه تجارت کالا دوازده موافقت‌نامه خاص کالایی ذیل موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت منعقد شد.هر یک از موافقت‌نامه  دوازده گانه فوق موضوع بخشی خاص از تجارت کالایی را تحت پوشش قرار می‌دهند و در حوزه اختصاصی خود جزئیات توافقهای بین اعضا را روشن می‌کنند. هدف این سامان ایجاد یک نظام قانونمند تجاری بین کشورهای عضو برای افزایش اشتغال درآمد،  تقاضاهای موثر و سطح زندگی در محیطی با روندی پایدار و با حفظ  محیط زیست ادامه یابد.

اصول اساسی این سازمان که پایه‌های رفتاری را در این سازمان شکل می‌دهند عبارتند از:

1-      اصل عدم تبعیض که خود به دو شق کامله الوداد ملی تقسیم می‌شود شرط دولت کامله الوداد اعطای بهترین وضعیت تجاری اعطا شده  و ببه هر عضو دیگر اعضاست و شرط رفتاری ملی بدین معنی است که پس از عبور از مرز و پرداخت و عوارض مربوطه تبعیضی بین کالا و عرضه کننده کالای خارجی با کالا و عرضه کنند کالای داخلی صورت نگیرد همین وضع در مورد خدمت و عرضه کننده کالای داخلی صورت نگیرد. همین وضع در مورد خدمت و عرضه کننده کالای داخلی وجود دارد.

2-      اصل آزاد سازی تجاری از طریق رفع تدریجی از طریق رفع  تدریجی موانع غیر تعرفه‌ای و تبدیل آن به تعرفه‌های تثبیت سقف تعرفه‌ها و تعهد به کاهش تدریجی سطح تعرفه‌ها صورت می‌گیرد.

3-      اصل شفافیت به معنی ارائه کلیه اطلاعات مربوط به سیاست تجاری کشور به طور ادواری به سازمان تجارت جهانی و ایجاد مراکز اطلاع دهی برای کلیه قوانین و مقررات تجاری کشور استانداردهای مورد درخواست برای ورود کالاست. ارائه پیش اگهی زمان‌دار برای هر گونه تغییر و تبدیل در قوانین و مقررات و استانداردهای از وظایف همه اعضاست.

4-      اصل تجارت عادلانه یا منصفانه به معنی ایجاد زمینه‌ای برای رقابت کارا با حذف موانع مختل کننده تجارت همچون یارانه‌های یارانه های غیر مجاز فروش زیر  قیمت  کالا و موارد آسیب زننده به تولید و تجارت کشورهاست. ارئه راه‌حل‌ها در مقابل تجارت غیر عادلانه نیز از طریق ابزارهای دفاعی همچون وضع عوارض جبرانی یا اقدام ضد قیمت شکنی یا اعمال حفاظت‌ها صورت می گیرد.

5-      حفظ رفتارهای متفاوت و ویژه با کشورهای در حال توسعه و با کمتری درجه توسعه یافتگی در تحمل تغییرات کمتر و در مدتی طولانی‌ترع و به صورتی یک طرفه اصل دیگری است.

6-      نهایتا حفظ استننائاتی در تعهدات قبول شده در سازمان تجارت جهانی به دلایل حفظ نظم عمومی، اخلاق، بهداشت انسان، حیوان و نبات،  یا شرایط استثنائی دیگر به عنوان اصل اساسی دیگر این سازمان شمرده می‌شود.

3-6 وضعیت ایران

در ابتدا شروع گات، ایران به عنوان عضو ناظر در گات فعالیت می کرد ولی در سال 1978 و 1979 ایران از گات خارج می ‌شود تا سال 1997 که دوباره درخواست عضویت را این بار به سازمان تجارت جهانی ارائه کرد ( گات در سال 1995 به سازمان جهانی تجارت تغییر نام داد)

3-7 دو مکانیسم اصلی برای عضویت در گات وجود دارد:

1- عضویت کامل

2- عضویت موقت  (ناظر)

ایران پس از 9 سال و حدود 4 ماه فعالیت و بعد از 22 بار تقاضای عضویت در سال 2005 میلادی صد و چهل و هشتمین عضو سازمان جهانی تجارت شد.

لیست اعضای سازمان WTO در 16 فوریه سال 2005 میلادی به پیوست 2 ارائه می‌گردد.

سازمان تجارت جهانی WTO نقش قانون‌گذاری را دارد و همانند مجلس عمل می‌کند و بهوضع قوانین می‌پردازد و سازمان تبادل الکترونیکی اطلاعات EDI به اجرای این قوانین در چارچوب نرم‌افزارهای تجارت الکترونیک می‌پردازد.

عضویت در EDI و WTO

هم می توان عضو WTO بود و عضو EDI نبود و هم می‌توان عضو EDI بود و عضو WTO  نبود. می‌توان عضو هر دو باشیم یا عضو هیچکدام نباشیم بهترین حالت این است که عضو هر دو سازمان باشیم  و از محاسن و مزایای هر دو سازمان استفاده  کنیم.

اگر عضو EDI باشیم و به عضویت WTO در نیامده باشیم در زمینه واردات اجبارا باید

یکسری قوانین را رعایت کنیم اما در مورد صادرات آن قوانین را از ما قبول نمی‌کنند و در واقع از محاسن WTO نمی توانیم استفاده  کنیم و معایبش را اجبار باید رعایت کنیم.

6-منابع پیوستن به سازمان تجارت جهانی WTO

1- برخورداری از اصل تبعیض  اصل دولت کامله الوداد)

2- دسترسی مداوم و مطمئن به بازارها

3- مشاوره‌ها و حل و فصل اختلافات تجاری

4- مجمعی برای مباحث چند جانبه و خصوصی

5- برخورداری از آزادی عمل نسبی در سیاست‌های تجاری

6- کمک‌های فنی و مشاوره‌ای

 با به عضویت درآمدن در این سازمان کشور دچار تحولی بزرگ در ارتباط با امور تجاری  می شود  و از این به بعد در کشورهای دیگر نمی توانند به هر شکلی که می‌خواهند با ما معامله کنند و نمی‌توانند آنچه را که تمایل به صادر کردن به کشورهای دیگر دارند به هر نحوی  و باهر قیمتی با آنها تحمیل کنند می توان گفت در واردات و صادرات سهولت ایجاد می گردد و به این ترتیب ما در یک مجموعه جهانی قرار گرفته‌ایم که تمامی تجارتمان تحت استاندارد FACTEDI می باشد.

7-           استاندارد FACTEDI ( استاندارد تجارت جهانی) 

هر کسی که عضو سازمان شود باید این استاندارد را رعایت کند. به طور مثال برای ورود  خود به کشورمان حدود 100 تا 110 درصد گمرک گرفته می شود ولی با عضویت WTO ما باید  گمرک ورود خودرو را به 15 درصد کاهش دهیم تازه این استاندارد نمی‌باشد و باید سازمانها را روشن کنیم که طبق این استاندارد نمی باشد و باید سازمان را روشن کنیم که طبق این گمرک ممکن است شرکت‌های خودروسازی در کشور تعطیل شوند و از آنها به طور مثال فرجه 5 ساله بخواهیم تا بتوانیم خود را به آنها برسانیم. تمام گمرک‌ مالیاتی که برای صادرات و واردات باید گرفته شود در این استاندارد مشخص شده است.

8- ساختار جهانی سازمان تبادل الکترونیکی اطلاعات EDI

EDI در اختیار سازمان ملل متحد است. سازمان ملل متحد عهده در اجرای قوانین تجارت الکترونیک می باشد.

سازمان ملل دارای 6 ارگان می‌باشد که یکی از ارگانها شورای اقتصادی و اجتماعی می‌باشد که دارای چند زیر مجموعه است که یکی از آنها ECE و سازمان Cefact جزو زیر مجموعه‌های ECE است.

Cefact : مسئول بین‌المللی تجارت الکترونیکی در دنیا است و همه امور تجارت الکترونیکی بر عهده این سازمان است. این سازمان در هر قاره یک شعبه دارد که در قاره آسیا به نام Afact می‌باشد. AFACT در کشورهایی که عضو EDI هستند شعبه دارد که در کشور ما هم شعبه در شهر تهران دارد. در این نمایندگی یک گروه سه نفره قرار دارند که 12 گروه کاری زیر نظر این کمیته سه نفره می‌باشند.

رئیسCAFACT از طرف مجمع عمومی سازمان ملل انتخاب می‌شود و CAFACTرئیس AFACT رامشخص می‌کند و انتخاب کمیته سه نفره کشورهای عضو توسط AFACT صورت می‌گیرد و اعضای کمیته سه نفره رئوس گروه‌های کاری را مشخص می کنند و این رئوس اعضای گروه خود را مشخص می‌کنند برای ایجاد تغییر در قوانین تجارت الکترونیک ابتدا گروه کاری تقاضا را می‌دهد و بعد از تایید همه سازمانها لالا و در انتها CAFACT این تغییر اعمال می شود.

8-           اجزای تجارت الکترونیک

1-    نرم افزار

2-    استاندارد

3-    ارتباطات

1-9 نرم‌افزار

نرم‌افزار تجارت الکترونیک دارای استانداردهایی است که توسط CAFACT مشخص شده است که شامل:

1-1-9) متودولوژی (Methodologu)

هر کس که بخواهد نرم‌افزار تجارت الکترونیک بنویسد حتما باید از متودولوژی شی گرایی (Object Oriented) استفاده  کند.

2-1-9) پایگاه داده‌ها (Data Base)  ار هر پایگاه داده می‌توان استفاده  فقط باید از نوع  (verdion)  شی گرا باشد.

3-1-9) روش طراحی (Desgn)

4-1-9) روش برنامه نویسی Programming))

روشهای طراحی و برنامه‌نویسی منتخب باید از نوع شی‌گرا  باشد.

5-1-9) زبان برنامه نویسی (P. Language)

زبانهای  Mark – Up  باشد که نمونه‌اش زبانهای Dhtml , html , Xml می باشد.

پس می‌توان تجارت الکترونیک را چنین تعریف کرد:

انجام امور تجاری با حداقل دخالت انسان و در نهایت بدون دخالت انسان.

2-9) استاندارد

استاندارد سازمان تجارت الکترونیک FACTEDI می‌باشد.

1-2-9)تاریخچه استاندارد FACTEDI 

توسط گروهی از CAFACT این استاندارد به وجود آمد. این استاندارد حاوی 400 پیام است که در زمینه تجارت و خدمات می‌باشد.

3-9       ارتباطات

در حال حاضر تجارت از طریق شبکه ارزش افزوده انجام می پذیرد.

از جمله مزایای این روش امن بودن می باشد ولی مهمترین عیب آن گران بودن است.

فاکتورهای موفقیت در تجارت الکترونیک 

1-    تعریف هدف و توقعات ( تصور مورد نظر)

2-    حمایت مدیریت ارشد

3-    تعیین موضوعات و اهداف

4-    در نظر گرفتن فرهنگ یادگیری در سازمان

5-    ایجاد و تولید یک قالب استفاده 

6-    انتخاب و طراحی محتوای مناسب

7-    تبادل نظر در سازمان

8-    ایجاد جذابیت و مقبولیت در بین کارکنان

9-    مراقبت و نظارت بر فعالیت‌های یادگیری

10-اندازه‌گیری موفقیت به صورت مداوم

پیوستن ایران به WTO چه نتایجی می‌تواند داشته باشد؟

پیوستن به WTO باعث می شود که دروازه‌های کشور به روی کالاهای خارجی باز شود در حالی که این نظریه کاملا اشتباه است چرا که سازمان WTO به کشورهای در حال توسعه تا 20 سال فرصت می دهد که ظرف این مدت خودشان را به تجارت آزاد برسانند. با عضویت در WTO می‌توانیم برای خیلی از کالاها تعرفه بگذاریم ولی باید برنامه مشخصی در بلند مدت برای برداشتن موانع اعم از تعرفه‌ای و غیر تعرفه‌ای داشته باشیم و با عضویت دیگر بحث تحریم‌ها معنا پیدا نمی‌کند و ما می توانیم مسائل حقوقی خود را پیگیری کنیم. رسانه‌ها مخصوصا مطبوعات نقش بسیار جهانی را در زمینه آگاه سازی و ترویج  می‌توانند بازی کنند این رسانه‌ها موضوع را برای مردم حلاجی کرده و به مردم  می‌گویند تجارت الکترونیکی چیست و زوایای آن را با زبان ساده به مردم بازگو می‌کنند. و در انتها باید گفت در تجارت الکترونیک بحث انتخاب مطرح نیست بلکه باید راه جلوی پای ما وجود دارد و آن راه راهی نیست مگر تجارت از طریق الکترونیکیة با توجه به اینکه دیگر حق انتخاب نداریم و فقط یک راه درپیش است سپس باید برنامه‌هایمان را به خوبی سازمان دهیم که حداقل هم طراز باکشورهای در حال توسعه و متوسط جهان بتوانیم در این زمینه فعالیت داشته باشیم و به حیات خود ادامه دهیم.

تحقیق درباره تلفن و GPS

فهرست مطالب

تاريخچه تلفن.. 2

تلفن در ايران.. 3

گاليله سيستم تعيين موقعيت ماهواره ای.. 4

GPS   چيست؟. 5

اصول كارگيري GPS. 6

روش تعيين موقعيت توسط GPS. 8

نحوه كار كرد GPS. 12

ماهواره‌هاي سيستم.. 14

تقسيم بندي GPS‌ها15

مزاياي سيستم GPS. 17

خطاهاي GPS. 18

اصطلاحات موبایل.. 19

منابع.................................................................................................................................................................................. 21

تاريخچه تلفن

   اختراع تلفن نيز مانند هر اختراع مهم ديگر مبتنی بر کوشش‌ها و تجربيات گذشتگان و نتيجهرسيدن پيشرفت‌های علمی و فنی به مرحله‌ای معين بود. به اصطلاح بعضی از مورخان تاريخ علوم، تلفن نيز دارای نياکان و اجدادی است. يکی از اين پدران يا اجداد، لوله صوتی ; گوتی Gauthey است که در سال 1782 اختراع شد و صوت را تا فاصله هشتصد متری انتقال می‌داد. جد ديگر تلفن هوک بوده است که با نخ کار می‌کرد. اما تلفن در شکل تکامل يافته‌اش به وسيله الکساندر گراهام بل Graham Bell آمريکايی (1847-1922) اختراع شد. تلفن فرستادن پيام و دريافت آن را بدون آن که نياز به جدولی مانند الفبای مورس باشد ممکن ساخت. با استفاده از تلفن، مردمی که فرسنگ‌ها از يکديگر دورند، تقريباً مانند مواقعی که رو به روی يکديگر قرار دارند، می‌توانند صحبت کنند. گراهام بل در آغاز بيش‌تر به تحقيق در مورد ناشنوايان می‌پرداخت اما بعدها بطور کامل به علم و تکنيک روی آورد. بل در سال 1877 شرکت بل تلفن Bell Telephone Association را تأسيس کرد که هنوز هم بزرگ‌ترين کمپانی سازنده تلفن در جهان است. بعد از ظهر روز دوم ژوئن سال 1875 ميلادی مصادف با 11 خرداد 1254 شمسی گراهام بل با همکاری دوستش واتسن موفق به اختراع تلفن شد و در ژانويه 1876 ميلادی دستگاه تلفن بل به کار افتاد. دهم مارس 1876 ميلادی برابر با 1255 شمسی، بل از اتاق خود به‌وسيله اين دستگاه به دستيارش در اتاق ديگر گفت: آقای واتسن بياييد با شما کار دارم. تلفن، پس از اختراع کامل توسط بل به سرعت اشاعه يافت و سيم‌های آن از شهری به شهر ديگر کشيده شد. چهارده سال بعد از اختراع تلفن يعنی در سال 1890 ميلادی استروجر سيستم تلفن خودکار را بنا نهاد. در سال 1891 ارتباط تلفنی بين لندن و پاريس برقرار گرديد. دو قاره اروپا و امريکا تحت محاصره شبکه‌ای درآمد که روز به روز گسترش می‌یافت. روزی که بل درگذشت (سال 1922)، به احترام او ارتباط تلفنی بر روی شبکه وسيعی که دارای هفده ميليون تلفن بود به مدت يک دقيقه قطع شد. تلگراف و تلفن ارتباط سريع و فوری از راه دور را ميان نقاطی که می‌توانند سيم‌کشی بشوند، ممکن ساخت. اما از سال 1896 دانشمندان توانستند ميان دو نقطه که حتی سيم‌کشی نشده بود ارتباط سريع و فوری برقرار سازند (تلگراف بی‌سيم، تلفن بی‌سيم يا راديو تلفن).

تلفن در ايران

   در سال 1265 شمسی مصادف با 1886 ميلادی، برای اولين بار در ايران، يک رشته سيم تلفن بين تهران و شاهزاده عبدالعظيم به طول 7/8 کيلومتر توسط بوآتال بلژيکی که امتياز راه آهن ری را داشت کشيده شد ولی در واقع مرحله دوم فناوری مخابرات در تهران از سال 1268 شمسی يعنی 13 سال پس از اختراع تلفن با برقراری ارتباط تلفنی بين دو ایستگاه ماشین دودی تهران و شهر ری آغاز شد. پس از آن بین کامرانیه در منطقه شمیران و عمارت وزارت جنگ در تهران و سپس بین مقر ییلاقی شاه قاجار در سلطنت آباد سابق و عمارت سلطنتی تهران ارتباط تلفنی دایر شد. وزارت تلگراف در سال 1287 شمسی با وزارت پست ادغام و به نام وزارت پست و تلگراف نامگذاری شد. در سال 1302 شمسی قراردادی برای احداث خطوط تلفنی زیرزمینی با شرکت زیمنس و‌هالسکه منعقد شد و سه سال بعد در آبان ماه 1305 شمسی تلفن خودکار جدید بر روی 2300 رشته کابل در مرکز اکباتان آماده بهره‌برداری شد. در سال 1308 شمسی امور تلفن نیز تحت نظر وزارت پست و تلگراف قرار گرفت و به نام وزارت پست و تلگراف و تلفن نامگذاری شد. مرکز تلفن اکباتان در سال 1316 شمسی به 6000 شماره تلفن رسید و دو سال بعد بهره‌برداری شد و در سال 1337 به 13 هزار شماره توسعه یافت. خطوط تلفن جدید یا کاریر نیز پس از شهریور 1320 مورد بهره‌برداری قرار گرفت و ارتباط تلفنی بین تهران و سایر شهرها گسترش یافت و مراکز تلفنی تهران یکی پس از دیگری تأسیس شد. وزارت پست و تلگراف و تلفن در سال 1383 به نام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تغییر نام یافت.

 گاليله سيستم تعيين موقعيت ماهواره ای :

اين سيستم بعد از امواج راديويي مورد استفاده قرار گرفت كه در مجموع كامل تر از سيستم‌هاي راديويي بودند .

    آژانس فضايي اروپا  با پرتاب نخستين ماهواره گاليله به مدار زمين، ‌گامي جدي در جهت طراحي و ساخت سيستم ماهواره‌يي موقعيت ياب جهاني برداشت .

   به گزارش سرويس «فن‌آوري» خبرگزاري دانشجويان ايسنا، سيستم موقعيت ياب جهاني گاليله، شبكه‌اي متشكل از 30 ماهواره خواهد بود كه بر اساس كارايي اين ماهواره‌ها، اطلاعات دقيقي در خصوص زمان و مكان در اختيار كاربران بر روي زمين و حتي در هوا و فضا   اين پروژه ماهواره‌ يي پيشرفته ارزشي بالغ بر 3/4 ميليارد يورو (معادل 4 ميليارد دلار و 3/2 ميليارد پوند) دارد كه از محل سرمايه‌گذاري‌هاي خصوصي و دولتي تامين شده و لقب پر هزينه‌ترين پروژه فضايي تاريخ را به خود گرفته است .

نخستين ماهواره از سري ماهواره‌ها در 28 دسامبر به مدار زمين پرتاب شده است. اين پرتاب به وسيله يك موشك «سويوز» ساخت روسيه و از پايگاه‌ فضايي «بايكونور قزاقستان» صورت گرفته است .

 طبق برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته اين ماهواره‌ها با استفاده از فن‌وري‌هاي پيشرفته روز، دراطراف زمين مستقر مي‌شوند

اين سيستم موقعي ياب جهاني همچنين شامل ساعت‌هاي اتمي، به عنوان قلب هر گونه سيستم موقعيت ياب جهاني خواهد بود.

BBC در تحليلي درباره سيستم موقعيت ياب جهاني گاليله از اين طرح به عنوان يك پروژه سياسي ياد كرده و آورده است .

  به گزارش ايسنا به نقل از BBC، اين سيستم موقعيت ياب جهاني پيشرفته (گاليله) پنج سطح خدماتي ارائه كرده و تغييرات گسترده‌اي را در اين زمينه نشان مي‌دهد .

نخستين ماهواره 600 كيلوگرمي مجموعه گاليله يك روز  صبح با راكت روسي «سويوز» از سكوي «بايكنور» در قزاقستان به فضا پرتاب شد .

ولي با همه اين وجود سيستم گاليله مشكلات خاصي داشت اول اين كه نمي توانست موقعيت را در نزديكترين فواصل مشخص كند و ثانيا با تغيير شرايط آب و هوايي نمي توانست نتيجه مطلوبي را بدهد . بعد از اين سيستم‌ها سيستم‌هاي GPS وارد بازار شدند .

GPS   چيست؟

GPS   يا (Golobal Positioning System) يك سيستم مكان ياب جهاني است كه از شبكه اي با 24 ماهواره توسط وزارت دفاع امريكا ساخته شده است. و اطلاعات دقيقي از محل، و زمان را در سراسر دنيا در اختيار كاربرها قرار مي‌دهد. سيستم GPS سيگنال‌هايي را ارسال مي‌نمايد كه توسط گيرنده‌هاي GPS دريافت مي‌شود و موقعيت مكاني،‌ سرعت و زمان را در هر جاي كره زمين در هر موقع از روز يا شب و در هر شرايط آب و هوايي محاسبه مي‌نمايد. سيستم مكان‌ياب جهاني يا GPS يك منبع ملي و مورد استفاده بين‌المللي براي يافتن موقعيت محل،‌ مسيريابي و زمان سنجي مي‌باشد.

   در اين بين GPS Etrex Vista مدل Garmin به دليل قابليت‌هاي بالا در جايگاه نخست قرار دارد .

اصول كارگيري GPS

وظيفه يك گيرنده GPS درست بعداز روشن شدن آن را مي توان بصورت زير خلاصهكرد.

الف) نرم افزار سيستم بايدبتواند ماهواره‌هاي موجود درديد كاربر را تعيينكند و سپس ازبين ماهواره‌ها , چهار ماهواره را كه داراي بهترين آرايش هندسي هستندبه منظورمينيمم شدن خطاي فاصله  منبعي انتخاب كند.

   مل تعيين كابل ماهواره‌هاي موجود درديد كاربراغلب توسط اطلاعات قبلي موجوددرحافظه خراب نشدني دستگاه (14) انجام مي شود اگرچنين اطلاعات معتبري درحافظه نباشدسيستم بايد عمل جستجو را برروي تك تك 24 ماهواره GPS انجام داده وليستي ازماهواره‌هاي در ديدتهيه كند كه مسلماً اين كاروقت زيادي ازگيرنده را پس ازروشن شدن بهخوداختصاص مي دهد .

ب) پس ازتعيين 4 ماهواره موردنظر بايدسيگنال آنها را بدست آوريم .اين كار باساختن كدشبه تصادفي نظير كدماهواره موردنظر درگيرنده وانجام عمل همبستگي با سيگنالرسيده انجام مي شود .كد داخلي گيرنده را آنقدر شيفت زماني مي دهيم تا خروجيهمبستگي‌ساز ماكزيمم گردد. دراين صورت كد بدلي وكد دريافتي ازماهواره كاملاً سنكرونهستند .به اين عمل , جستجوي سيگنال ماهواره درحوزه زمان مي گويند:

   لازم به ذكراست كه بايستي عمل جستجو در حوزه فركانس نيز انجام شود ازآنجا كهماهواره‌هاي GPS درمدار زمين ثابت (ژئو سنكرون)قرار نداشته ونسبت به زمين درحالحركت هستند وهمچنين چون گيرنده نيز معمولاً روي يك جسم متحرك نظيراتومبيل وياهواپيما نصب مي شود درنتيجه فركانس دقيق كاربر ارسالي به علت اثر دوپلر ,مشخص نيستپس بايد فركانس كاربر محلي را نيز آنقدر تغيير دهيم تا خروجي همبستگي ساز ازحدآستانه اي بيشتر شود.و نهايتاً فركانس كاربر نيز با فركانس دريافتي سنكرون شود .

ج) پس از عمل جستجو وارد مرحله رديابي سيگنال مي شويم دراين مرحله اولاً هدف ايناست كه سيگنال سنكرون توليد شده دربرگيرنده همچنان با سيگنال ماهواره سنكرون بمانداين عمل توسط يك حلقه كنترلي خاص تحت عنوان COSTASLOOP كه درواقع يك نوع (خاص (VCO  انجام مي شود .ثانياً عمليات دمودلاسيون ) BPSK سيگنال رسيده اطلاعات ناوبري (D(t) و عمليات شبه فاصله سنجي تعين فاصله كاربر وماهواره توسط زمان انتشار سيگنال ) نيز دراين مرحله انجام شود.(

د) مراحل بوت بايدعيناً براي 3 ماهواره ديگر انجام شود. درنهايت چهار شبه فاصلهكه ازمراحل فوق محاسبه شده است دراختيار داريم . حال نرم افزار گيرنده بايدبتواندبه كمك اين چهارشنبه فاصله يك دستگاه چهار معادله وچهار مجهول را حل كند واينمعادلات طول وعرض جغرافيايي, ارتفاع وهمچنين زمان دقيق را بدست آورد ازمراحلچهارگانه فوق مراحل الف و د بيشتر به جنبه‌هاي نرم افزاري يك گيرنده برمي گردد.

روش تعيين موقعيت توسط GPS

   اگرفاصله ما ازماهواره 1 درحدود 10 كيلومتر باشد بنابراين مكان ما درفضا برمحيطكرده به مركزيت ماهواره اوشعاع 10 كيلومتر منطبق مي باشد حال فرض مي كنيم فاصله ماازماهواره 20 درحدود 11 كيلومتر باشد دراين حالت نيز مكان ما درفضا برروي محيط كرهاي به مركز ماهواره 2 وشعاع 11 كيلومتر واقع  است فصل مشترك اين دوكره مي تواند يكدايره باشد كه مكان ما بطورقطع برروي محيط اين دايره قراردارد .

حال اگر ماهواره سوم را نيز درنظربگيريم كه فاصله اش با ما 12 كيلومترباشد دراينصورت فصل مشترك كره مربوط به ماهواره 3 با فصل مشترك كره‌هاي ماهواره اي 1و2 حداكثردونقطه مي باشد كه قطعاً يكي ازاين دو مبين مكان واقعي ما خواهد بود.اما بطورقطعييكي از اين دو نقطه نامعقول مي باشد .

   بطورمثال داراي ارتفاع بيشتري از سطح زمين است . لذا كامپيوترهاي داخل گيرنده‌هايGPS با استفاده ازتكنيك‌هاي گوناگون قادر به تشخيص نقطه غلط مي باشند.

ازنظر تئوري با استفاده از3 ماهواره مي توانيم مكان خودرا به دست آوريم ولي بهدليل فني اگرچنانچه ماهواره چهارم را همانند ماهواره‌هاي 1و2 انتخاب كنيم بطورقطعفصل مشترك اين چهار كره يك نقطه خواهد بود واين نقطه مختصات مكاني مارا نشان مي دهداستفاده كنندگاني كه درارتفاعي مشخص قراردارند (مانندكشتي‌هايي كه درسطح دريا واقعباشند)به سهولت ميتوانند با استفاده ازدوماهواره مكان خودرا تعيين نمايند .

   دراين حالت كره زمين را مي توان جايگزين ماهواره سوم كردوازيك مرحله محاسبهمسافت صرفنظر نمود بدين ترتيب اين فرصت جهت انجام سايرمحاسبات قابل بهره برداريبوده وعملاً مكان يابي افزايش مي يابد .

   بطورخلاصه مي توان بيان كرد كه مبناي كار GPS استفاده ازماهواره به عنوان مرجعيجهت يافتن موقعيت درهرنقطه زمين مي باشد ساير مسايل اين سيستم صرفاً جزئيات تكنيكيهستند كه به سرعت و دقت وسهولت عمل موقعيت يابي كمك مي كند.

روش محاسبه مسافت ازماهواره

درسيستم موقعيت ياب جهاني GPS قدم اساسي دانستن ميزان مسافت ازماهواره استبنابراين استفاده ازتكنيك‌هاي پيشرفته به منظور محاسبه مسافت امري اجتناب ناپذيراست ايده اصلي اين موضوع براساس همان معادله سرعت نوردرمدت زمان تاخيراستواراستسيستم GPS بدين صورت كارمي كند كه گيرنده كاربر مدت زماني را كه طول ميكشد تا امواجراديويي ازماهواره به اوبرسد را اندازه گيري مي كند.

همانطوركه مي دانيد امواج راديويي با سرعت نورحركت مي كند وبدين ترتيب باحاصلضرب اندزه گيري شده درسرعت نور مسافت خود را تاماهواره بدست مي‌آورد و اينكارحداقل بايستي براي 3 ماهواره مشخص، صورت گيرد بنابراين بايد براي اندزه گيريزمان رسيدن به سيگنال ازساعتهاي خيلي كوتاه باشند زيرا امواج با داشتن سرعت نورخيليسريع حركت مي كنند.

    مثلاً اگرماهواره اي دقيقا دربالاي سرما باشد حدود 60 ميلي ثانيه طول مي كشد تاامواج راديويي آن به ما برسد دقت ساعت گيرنده‌هاي GPS حدود نانو ثانيه مي باشد. يكاختلاف زماني بين كپي كدGPS ايجاد شده دربرگيرنده بااصل كد رسيده ازماهواره وجوددارد كه با ضرب كردن آن درسرعت نور, شبه فاصله به دست مي آيد اين روش با هردو كد A/C,P امكان پذيرهستند .

كدهاي توليدشده دربرگيرنده ازساعت خودگيرنده منتج مي شوند وكدهاي ارسالي ماهوارهنيز توسط ماهواره ايجاد ميشود .

   خطاي زماني درهردوساعت گيرنده وماهواره باعث مي شود كه فاصله اندازه گيري شده بافاصله هندسي بين ماهواره و گيرنده فرق داشته باشد  اين ساعتها بسيار دقيق وگرانقيمت مي‌باشند وماهواره‌ها جهت قابليت اطمينان بيشتر داراي 4 ساعت اتمي هستند وليدر گيرنده‌ها به دليل گران قيمت بودن اين ساعتها نمي توان ازآنها استفاده نمود لذاازساعتهاي ارزانتري استفاده مي شود كه درعمل ايجاد اختلاف جزئي دراندازه گيري زمان    مي نمايند .البته با استفاده از راه حلهايي تصحيح صورت مي گيرد. .

  كارمنداناز طريق تلفن همراه رديابي مي‌شوند

   كارمندان بريتانيايي از طريق تلفن همراه رديابي مي‌شوند.

سايتايتاليايي‪ KATAWEBاعلام كرد: برخي از شركت‌هاي انگليسي با استفاده از تلفنهمراه كارمندان خود را كنترل مي‌كنند .

مديران شركت‌هاي بريتانياييعلت رديابي كارمندان خود را از طريق تلفن همراه افزايش كارآمدي و بهبود شرايطكاري شركت‌هاي خود اعلام كردند.

   اين شركت‌ها رفت و آمد كارمندان خودرا كنترل مي‌كنند و از اينكه انها به چه دليل تاخير دارند آگاهي پيدامي‌كنند.

   كارمندان شركت‌هاي بريتانيايي حتي در مسافرت‌هاي خود نيزتحت كنترل هستند و بسياري از سازمان‌ها بر اين باورند كه اين عمل زندگي شخصيو محرمانه كارمندان را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد.  

   بسياري ازسازمان‌هاي بريتانيا اعلام كردند كه اين عمل سبب ضربه وارد كردن به حريم شخصيكارمندان و به خطر انداختن زندگي شخصي آنان خواهد شد.

بر اين اساسبرخي از شركت‌هاي انگليسي اعلام كردند كه قبل از آغاز فعاليت رديابيكارمندانشان از آنان اجازه خواهند گرفت.  شركت‌هاي ارايه‌دهنده خدماترديابي نيز در اين رابطه مي‌گويند: هيچ شركتي نمي‌تواند بدون اطلاع كارمندانبه كنترل آنها اقدام كند.     تنها در صورتي كه خود فرد از اينكه تحتكنترل باشد آگاهي داشته باشد اين كار شدني است .

   رديابینوجوانانباتلفن‌هایهمراهشرکتديزنی

   شرکتتلفنهمراهديزنیدرآمريکاخدماتتازهایراعرضهکردهکهوالدينراقادر  می‌سازدبرنحوهاستفادهفرزندانشانازتلفن‌هایهمراهنظارتکنند.

   شرکتتلفنهمراهدیزنیدرآمریکاخدماتتازهایراعرضهکردهکهوالدینراقادر می‌سازدبرنحوهاستفادهفرزندانشانازتلفن‌هایهمراهنظارتکنند.آنهاقادرخواهندبودپیام‌هایصوتی،متنی،ویدیوییوتصویرینوجوانانراوارسیکردهومحدودیت‌هاییرابرتماس‌هایتلفنیاعمالکنند .

   اينتلفن‌هاهمچنینامکانردیابیمحلجغرافیاییکودکانرابهوسیلهسیستمموقعیتیابجهانی (GPS) فراهم می‌کند.دیزنی،شرکتبزرگسرگرمی،امیدداردفعالیت‌هایخودرابهبازارنهچندانشناختهشدهاماروبهرشدتلفن‌هایهمراهبرایکودکانبین۱۰تا۱۵سالگسترشدهد.جرجگروبر،مدیرعاملشرکتتلفنهمراهدیزنی می‌گوید: "اینبازارهنوزدرمرحلهرشداست".

شرکتدیزنیبااینخدمات۲۰تا۳۰میلیونکودکراموردهدفقراردادهاست.تصمیمبهراهاندازیاینخدماتدرپیتحقیقاتیصورتگرفتکهنشان می‌دادوالدینتمایلدارندازمحلحضورفرزندانشاندرزمانیمشخصمطلعشدهوبتواننددرهمانموقعباآنهاصحبتکنند.

نحوه كار كرد GPS :  

GPS يك دستگاه صرفا گیرنده می‌باشد که اطلاعات بدست آمده از ماهواره‌های اطراف زمين را مورد تجزيه و تحليل قرار داده و PIV شما را محاسبه می‌کنند

 .P=Position منظور موقعيت  شما در هر نقطه از کره خاکی و فضای اطراف آن است .

 . T = Time منظور زمان محلی دقیق و با دقت فوق العاده بالا در همان منطقه ای که شما هستيد .

 V = Veloctiy منظور سرعت لحظه ای شماست که آن را با دقت فوق العاده بالا محاسبه می‌کند .

حال ما می‌خواهيم بدانيم يك دستگاه گيردنده با يك آنتن کوچک چگونه اين  اطلاعات را برای ما محاسبه می‌کند . تعداد 24 ماهواره توسط شرکتهای توليد کننده GPS يعني Garmin و Magellan در فاصله 20200 کيلو متری از سطح زمين قرار دارند و در هر مدار 4 ماهواره قرار دارد .

بدينسان اين ماهواره‌ها کل زمين را تحت پوشش خود قرار می‌دهند. در داخل هر کدام از اين ماهواره‌ها 4 ساعت اتمی قرار دارد تا مطمئن باشیم که در يک لحظه بخصوص حداقل يکی از آنها کار می‌کند . این ماهواره‌ها کد‌های 0 و 1 را برای دستگاه گيرنده می‌فرستند مثلا در ثانيه 0 کد 00001001 و در ثانيه 001 ,0 کد بعدی را در فضا منتشر  می‌کند . هر کدام از اين کد‌ها دوباره تکرار می‌شوند . مثلا دستگاه گيرنده شما کد 001 را در ثانيه اول می‌گیرد و در 1 نانو ثانيه بعد دوباره اين کد را دريافت می‌کند . بنابر اين تشخيص می‌دهد که مثلا فاصله زمانی بين شما و ماهواره برای امواجی که با سرعت نور حرکت می‌کنند 1 نانو ثانيه می‌باشد . حال چرا اينقدر زمان برای ما مهم است ؟ به خاطر اينکه فاصله‌ها بر اساس زمان سنجيده می‌شوند . مثلا در مورد مثال بالا فاصله شما از ماهواره برابر می‌شود با :X=vt=300000110-9)  از طرفی ديگر در داخل دستگاه GPS شما حدس می‌زند که مکان هندسی شما يک کره به شعاع X ( که در بالا محاسبه کرديم ) و به مرکز ماهواره مورد نظر می‌باشد در نتيجه  شما با ماهواره اول متوجه شديد که مکان هندسی شما در فضا سطح يک کره می‌باشد . حال      با گرفتن سيگنال‌ها و محاسبه فاصله از ماهواره دوم مکان هندسی شما در فضا سطح کره زمين خواهد شد . فصل مشترک اين دو کره يك دايره  است . ماهواره سوم نيز مکان هندسی شما را بر روی يک کره ديگر تخمين می‌زند . فصل مشترک اين کره با دايره قبلی دو نقطه خواهد بود . حال ماهواره چهارم کره بعدی را می‌سازد که فصل مشترک يک کره با دو نقطه يک نقطه خواهد بود . خیلی جالب است ؟! حال موقعيت شما بر روی کره زمين و فضای اطراف آن در يک نقطه مشخص شده است . به همين ترتيب زمان شما نيز با توجه به موقعيت شما و ساعت GPS محاسبه خواهد شد . اين ساعت ساعت محلی است و با ساعت رسمی هر کشور فرق خواهد داشت .

ماهواره‌هاي سيستم

۲۴ماهواره ي GPS در مدارهايي بفاصله ۳۶۶۰۰ كيلومتري از سطح دريا گردش مي كنند. هر ماهواره دقيقا طي ۱۲ ساعت با سرعت ۱۱ هزار كيلومتر بر ساعت يك دور كامل بدور زمين ميگردد.

   اين ماهواره‌ها نيروي خود را از خورشيد تامين مي كنند ولي باتري‌هايي نيز براي زمانهاي خورشيد گرفتگي و يا مواقعي كه در سايه ي زمين حركت مي كنند بهمراه دارند. راكتهاي كوچكي نيز ماهواره‌ها را در مسير درست نگاه مي دارند. به اين ماهواره‌ها NAVSTAR نيز گفته مي شود.

در اينجا به برخي مشخصه‌هاي جالب اين سيستم اشاره مي كنيم:

• اولين ماهواره GPS در سال ۱۹۷۸ در مدار زمين قرار گرفت.

• در سال ۱۹۹۴ شبكه ۲۴ عددي NAVSTAR تكميل شد.

• عمر هر ماهواره حدود ۱۰ سال است كه پس از آن جايگزين مي گردد. .

• هر ماهواره حدود ۲۰۰۰ پاوند وزن دارد و درازاي باتري‌هاي خورشيدي آن ۵.۵ متر است.
• انرژي مصرفي هر ماهواره، كمتر از ۵۰ وات ميباشد .

گوشی‌های سازگار با نرم افزار GPS (راهياب موبايل ) :

Nokia
- N71, N72 , N73 , N80 , N90 , N91 , N92
- E50 , E60 , E61 , E70
- 6600 , 6260 , 6270 , 6280 , 6282 ,  6620 , 6670 , 6680 , 6681, 6708
- 3230 , 3250
- 9500 , 9300i
- 7710....

  تقسيم بندي GPS‌ها                    

گيرنده‌های GPS کلا از نظر کاربری به پنج گروه تقسيم می‌گردند :

1. دستی

    گيرنده‌های GPS دستی دستگاه‌های کوچک به اندازه گوشی موبايل هستند که با دقت حدود 3 متر موقعيت کاربر را معين می‌نمايند. امکانات مختلفی روی مدل‌های متنوع اين گيرنده‌ها ارائه می‌شود که برخی از آنها عبارتند از: 12 کانال دريافت اطلاعات از ماهواره، عمر باطری (قلمی آلکالاين) تا 36 ساعت، تا 500 نقطه حافظه (Landmark)، ثبت تا 10000 نقطه در 10 خط سير (Track)، ثبت تا 50 مسير (Route) در 125 شاخه، امکان اتصال به کامپيوتر، دارای Gameهای مختلف، قطب نمای الکترونيکی، ارتفاع سنج بارومتريک، پروفيل ارتفاعی، تا 24 مگا بايت حافظه نقشه، محاسبه مساحت، صفحه ناوبری هدايت 3 بعدی، آنتن جدا شونده، امکان اتصال به آنتن خارجی، هدايت خيابان به خيابان در مسير، صفحه بزرگ رنگی

2. هوائی

    گيرنده‌های GPS هوائی مشابه دستگاه‌های دستی هستند، با اين تفاوت که صفحات نمايش و امکانات نصب و همچنين اطلاعات داخل آنها برای استفاده روی هواپيما و يا بالگرد بهينه شده است.

3. دريائی

    گيرنده‌های GPS دريائی نيز مشابه دستگاه‌های دستی هستند، با اين تفاوت که صفحات نمايش و امکانات نصب و همچنين اطلاعات داخل آنها برای استفاده روی شناور‌ها و کشتی‌ها بهينه شده است.

4. دقيق

    در گيرنده‌های GPS دقيق از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود تا با اصلاح خطا، دقت دستگاه‌ها با 5 ميليمتر بالا رود. از اين دستگاه‌ها برای برداشت‌های دقيق و نقشه برداری استفاده می‌شود. اين دستگاه‌ها عموما به صورت ست‌های 2 يا 3 تائی ارائه شده و به کار می‌روند. قيمت اين دستگاه‌ها با دستگاه‌های دستی اختلاف زيادی دارند. يکی از بهترين توليد کنندگان اين توع GPS شرکت Ashtech از امريکاست . 

5. رديابی

     گيرنده‌های GPS مخصوص رديابی بصورت بورد و آنتن جداگانه، و يا ماوس (بورد و آنتن با هم)، بدون صفحه نمايش و صفحه کليد ارائه می‌شوند.  از اين دستگاه‌ها در سيستم‌های tracking و رديابی استفاده شده.

در كل GPS گيرند‌هاي گوناگوني دارند و انتخاب هرکدام از آن‌ها بستگي بهموارد استفادهٔ شما دارد؛ براي نمونه اين که مي‌‌خواهيد در داخل خودرو آن را نصبکنيد يا اينکه آن را در کوله پشتي خود قرار دهيد گزينه‌هاي متعددي را پيش روي شمامي‌‌گذارد.

مزاياي سيستم GPS

دقت بسيارزياددرموقعيت يابي

 داشتن پوشش جهاني

دارا بودن زمان بنديدقيق

نداشتن هيچ گونه هزينه براي استفاده كنندگان

تعيين سرعت درسه محورمختصات

قابليت دسترسي هميشگي

قابليت كاربردي در هرشرايط آب وهوايي

عدم محدوديت دربكارگيري همگاني

دقت نسبي IPPM براي طولهاي كوتاه از1 تا 100 كيلومتر.

تعيين سرعت درسه محور , زمان , تعيين فاصله سمت وگراي ونقطهمبداء .مقصد

توانايي ديد همزمان با يك گيرنده

خطاهاي GPS

  مدت زمان عبور سيگنال‌ها از لايه‌هاي يونسفروتروپسفر متغير مي‌باشد. وجود نويز باعث خطا يا تداخل در گيرنده مي‌شود. خطاهاي موقعيت مداري ممكن است در پارامترهاي ديتا وجود داشته باشد. پارامترهاي ماهواره بطور خلاصه سيستمي از موقعيت‌هاي ماهواره GPS در حوزه زمان مي‌باشد. اين اطلاعات مشخص مي‌كنند كه ماهواره در كجا و در چه موقع در هر نقطه‌اي بايد باشد. تغييرات بسيار كمي در ساعت‌هاي اتمي خطاهاي زيادي را باعث مي‌شود. خطاي يك نانو ثانيه‌اي در گيرنده‌هاي GPS در روي زمين 3/0 متر در محاسبه مكان خطا ايجاد مي‌نمايد. عبور چند مسير سيگنال، محل ماهواره‌ها در فضا و SA باعث خط مي گردند.

عبور چند مسير سيگنال يا Multipath پديده‌اي مي‌باشد كه آنتن‌هاي گيرنده سيگنال را از دو مسير يا بيشتر دريافت مي‌كند. اختلاف مسيري كه سيگنال‌ها طي مي‌نمايند

باعث تداخل اين سيگنال‌ها در آنتن گيرنده مي‌گردد و باعث خطا مي‌شود.   پيكربندي يا محل ماهواره‌ها در فضا مي‌تواند بر دقت مكان‌يابي ماهواره تاثير گذارد. GDOP يك اندازه‌گيري از كيفيت پيكربندي ماهواره مي‌باشد و اشاره به اين موضوع دارد كه ماهواره‌هادر فضا با يكديگر  در ارتباط هستند.

  SA  يا Selective Avalibi lity خطاهاي پارامتري و Clock مصنوعي را نشان مي‌دهد و باعث خطاي عمومي اندازه‌گيري از 70 الي 100 مترمي‌شود. SA در چهارم جولاي 1991 فعال و در يكم مي 2000 خاموش گرديد.  خاموش نمودن SA باعث بالارفتن دقت اندازه‌گيري و در نتيجه ايجاد كاربردهاي جديد براي GPS و ارتقاء سطح زندگي مردم در اقصاء نقاط جهان مي‌شود.  توسعه تكنولوژي جديد اين امكان را مي‌دهد در مناطقي دقت GPS را كاهش دهند. ضمن اينكه اين كاهش در نقاط ديگر دنيا غير ضروري مي‌باشد.

اصطلاحات موبایل

GPRS : مخفف عبارت General Packet Radio Service می‌باشد . نوعی تکنولوژی بی سیم که امکان ارتباط پرسرعت اینترنتی و انواع دیگری از ارتباطات اطلاعاتی را مهیا می‌سازد . در ساختار GPRS اطلاعات به صورت بسته‌های دیتا در آمده و منتقل می‌گردند . سیستم GPRS به طور موازی با GSM کار خواهد کرد بنابراین در حین ارتباط اینترنتی از طریق گوشی تان ، به هیچ وجه خط تلفن اشغال نخواهد بود . در این سیستم هزینه‌ها بر اساس حجم اطلاعات رد و بدل شده محاسبه می‌گردند (بر حسب کیلوبایت) و مدت زمان ارتباط شما هیچ تاثیری بر افزایش هزینه‌ها ندارد . قبل از بوجود آمدن GPRS ، برای ارتباط اینترنتی می‌بایست از طریق شبکه GSM با ISP‌ها تماس گرفته می‌شد که هزینه‌های سنگینی برای کاربران در بر داشت و ضمنا حداکثر سرعت ارتباطی 9.6 کیلوبیت در ثانیه میسر بود . اما GPRS از لحاظ تئوری می‌تواند سرعتی معادل 115 کیلوبیت در ثانیه را برای شما مهیا سازد (البته در دنیای واقعی این سرعت بین 30 تا 40 کیلوبیت در ثانیه خواهد بود) . GPRS عملا به عنوان نسل 2.5 یا 2.5G در تلفن‌های همراه شناخته می‌شود

GPS : مخفف عبارت Global Positioning System می‌باشد . این سیستم که نخستین بار در ارتش آمریکا طراحی و به کار گرفته شد ، از طریق 3 ماهواره مخصوص موقعیت شما در کره زمین (طول و عرض جغرافیایی) را مشخص می‌کند . چند سال پیش ماهواره چهارمی در مدار زمین قرار گرفت که امکان تشخیص ارتفاع از سطح دریا را نیز برای گیرنده‌های GPS مهیا می‌سازد . هم اکنون دستگاههای گیرنده GPS قابل حمل (در ابعاد کامپیوترهای جیبی) در بازار موجودند . شما می‌توانید با اضافه کردن یک کارت مخصوص به اسلات CF در کامپیوتر جیبی (PDA) خود ، از GPS استفاده کرده و در هر جا که هستید موقعیت خود را بر روی نقشه‌های از پیش آماده بر روی صفحه نمایش PDA بیابید . به خاطر هزینه بالایی که افزودن GPS به تلفن‌های همراه در بردارد ، تاکنون تنها در چند مدل از گوشی‌های رده بالای شرکت موتورولا (مثل A1000 و A925) این امکان گنجانده شده است . VMS مخفف عبارت Voice Message System هست و یک سیستم پست صوتی است که می‌توان توسط آن پیغام را بصورت صوتی برای فرد مشخصی فرستاد تا برای او پیغام با صدای خود فرستنده پخش شود

منابع

1.      سیستم های مکان یابی، دکتر ثنائی نژاد – تابستان 81.

2.      GIS  و GPS در علوم امروز، دکتر انصاری، عضو هیات علمی دانشگاه.

3.      www.Elsever.com.

4.      www.ESRI.com.

تحقیق درباره فولادها

1- فولاد مهم‌ترین ماده ساختمانی و مهندسی عصر ما می‌باشد که تقریبا در هشتاد درصد محصولات فلزی به کار می‌رود. فولاد، به دلیلی داشتن استحکام، شکل‌پذیری آسان، هزینه کم و دیگر خواص مفید در سال‌های اخیر مورد توجه خاص قرار گرفته است.

کاربرد فولاد متفاوت است. برخی از آنها نسبتا نرم و شکل‌پذیرر هستند و به راحتی می‌توان آنها را به اشکال مختلفی درآورد، مثل فولادهایی که در سپر و بدنه خودروها به کار می‌رود. برخی دیگر قابلیت سخت شدن را دارند. به طوری که می‌توان آنها را در ساخت ابزارهایی چون تیعه‌های برش و تراش به کار برد. می‌توان گروه دیگری از فولادها را ساخت علاوه بر استحکام، چقرمگی خوبی هم داشته باشد. کاربرد آنها در ساخت اکسل های خودروها و محور پروانه کشتی های اقیانوس پیما می‌باشد.

مثال ساده کاربرد فولادهای سخت استفاده آن در ساختن تیغ‌های ریش تراش است. با توجه به این مثال ها، به نظر می‌رسد که کلمه فولاد یک اصطلاح کلی است که زیر مجموعه‌های زیادی دارد که در واقع اگر بر اساس ترکیبات متفاوت محصولات و به صورت تجاری فولاد را مورد بررسی  قرار دهیم، درمی‌یابیم که هزاران نوع فولاد وجود دارد. توانایی ما، در تولید فولادهای متفاوت با مصارف متنوع اعم از فولادهای نرم و فولادهای سخت بستگی به عملیات حرارتی مناسب دارد که در حین شکل‌گیری و یا پس از آن بر روی فولاد و دیگر آلیاژهای  آهنی بپردازیم بهتر است به طور خلاصه با فولاد و ساختارهای داخلی آن آشنا شویم.

2- فولاد چیست؟

همه فولادها ترکیب‌های ساده یا پیچیده‌ای از آلیاژهای آهن و کربن هستند. همه فولادهای کربنی ساده، دارای درصدهای خاصی از منگنز و سیکلون به علاوه مقادیر بسیار کمی از فسفر و سولفور می باشند. برای مثال ترکیب اسمی فولاد 1054 استاندارد AISI یا SAE ممکن است شامل : 45٪ کربن، 75٪ فسفر، 50٪ سولفور، و 22٪ گوگرد باشد. فولادهای آلیاژی دسته دیگری از فولادها هستند که در ترکیب شیمیایی خودشان عناصر دیگری هم دارند. بیشترین عناصری که در ترکیب فولادهای آلیاژی به کار رفته‌اند، عبارتند از: نیکل، کرم، مولیبدن، وانادیوم، تنگستن.

وقتی که درصد منگز از یک درصد باشد این عنصر هم جزء عناصر آلیاژی به حساب می‌آید. برای رسیدن به خواص مطلوب فولاد در کاربردهای مهندسی، یک یا چند عنصر از عناصر فوق را به فولاد اضافه می‌کنند. عنصر کربن اصلی‌ترین عنصر در تمام فولادها است به طوری که میزان کربن موجود در فولادهای کربنی ساده تاثیر زیادی بر خواص فولاد و انتخاب عملیات حرارتی مناسب فولاد دارد. این عملیات به منظور به دست آوردن خواص مطلوب بر روی فولاد انجام می‌شود.

به دلیل اهمیت میزان کربن در فولادها، یکی از تقسیم‌‌بندی‌های فولادهای کربنی ساده بر اساس مقدار کربن آنها می‌باشد. وقتی که فقط مقدار کمی کربن در فولاد موجود باشد، آن فولاد را کم کربن یا فولاد نرم‌ می‌نامند. اگر مقدار کربن کمتر از 30٪ درصد وزنی فولاد باشد، آن را فولاد کم کربن گویند. اگر میزان کربن فولاد تقریبا 30٪ درصد الی 60٪ درصد وزنی باشد در گروه فولادهای متوسط کربن قرار می‌گیرد و فولادهایی که بیشتر از 60٪ درصد وزنی کربن داشته باشند، فولاد پر کربن نامیده می‌شوند. اگر مقدار کربن فولاد بیشتر از 77٪ درصد وزنی باشد فولادهای ابزار می‌نامند. میزان کربن فولاد به ندرت بین 3/1 الی 2 درصد قرار می‌گیرد.

بیشترین حد کربن در فولاد، تقریبا 2 درصد می‌باشد و زمانی که مقدار کربن آن بیش از این باشد، آن را آلیاژ چدن می‌نامند. مقدار کربن در چدن‌ها معمولا بین 3/2 الی 4 درصد می‌باشد. چدن‌ها گروه مهمی از آلیاژهای ریخته‌گری هستند.

3- خلاصه مطالب فوق به صورت زیر است:

فولاد، آلیاژی از آهن و کربن است که مقدار آن معمولا 5٪ الی 1 درصد می‌باشد. ممکن است گاهی مقدار کربن آن از 1 تا 2 درصد باشد. تعادل ترکیبات شیمیایی آلیاژهای آهن – کربن که به عنوان فولادهای کربنی ساده شناخته شده است، علاوه بر آهن شامل درصدهای خیلی کمی از منگنز و سیلیکون و حدود 4٪ درصد فسفر و سولفور می باشد. 1/0 درصد یا مقدار نامشخصی از عناصری مثل نیکل، کروم، مولیبدن در فولادهای کربنی ساده شامل مقادیر کمی از عناصر بالا باشد، وجود این عناصر بر عملیات حرارتی فولاد تاثیر خواهد گذاشت و اگر مقدار آنها از مقدار تعیین شده بیشتر باشد، آن را فولاد آلیاژی نرم گویند.

4- فولادهای آلیاژی و کربنی

سیستم کدگذاری

مطالعات و تحقیقات وسیعی در زمینه تهیه فهرستی از ترکیبات فولاد انجام شده است. این مطالعات به منظور رفع نیازهای مهندسی و متالورژیکی تولید کنندگان محصولات فولادی انجام شده است. ترکب فولادهای آلیاژی و کربنی استاندارد در جدول‌های 2 تا 10 نشان داده شده است.

5- سیستم AISI – SAE

ترکیبات فولاد در «موسسه آهن و فولاد آمریکا» AISI و انجمن مهندسین اتومبیل SAE تهیه شده است.  آنها برای کدگذاری فولادهای آلیاژی و کربنی و همچنین تعیین محدوده ترکیبات شیمیایی از عددهای چهار رقمی استفاده کردند. فقط دو نوع از فولادهای آلیاژی پنج رقمی می باشند.

بعضی از فولادها با پیشوند E در جدول نشان داده شده و بیانگر این است که فولاد طی مراحل ویژه‌ای در کوره الکتریکی ساخته می شود. در کدگذاری فولادهای الیاژی و کربنی پسوند H نشان دهنده این است که فولاد با قابلیت سختی‌پذیری معینی ساخته می‌شود. حرف B در بین رقم‌های دوم و سوم فولادهای آلیاژی یا کربنی، مقدار بور فولاد از (0005/0 تا 003/0) را نشان می دهد و همین طور حرف L در بین رقم‌های دوم و سوم مقدار سرب فولاد را از (15٪ تا 35٪) نشان می‌دهد که این مقدار سرب قابلیت ماشین کاری فولاد را افزایش می‌دهد.

فهرست مختصری از فولادهای آلیاژی و کربنی AISI یا SAEدر جدول 1 نشان داده شده است. دو رقم اول هر سری، مقدار تقریبی عناصر موجود در فولاد به غیر از کربن را نشان می‌دهد. در کد گذاری چهار رقمی، دو رقم آخر و در کدگذاری پنج رقمی سه رقم آخر مقدار تقریبی کربن را در محدوده مجاز نشان می‌دهد. به عنوان مثال در فولاد 1035 محدوده کربن را از 98٪ تا 10/1 نشان می‌دهد. در جدول 1 دو رقم آخر با حروف XX مشخص شده است. در فصل‌های بعدی محدوده کربن و تغیرات میزان منگنز، گوگرد و عناصر دیگر این فولادها مورد بررسی قرار می‌گیرد . جزئیاتی از ترکیبات شیمیایی سری فولادها در جدول‌های بعدی نشان داده شده است.

جدول 1 درصد عناصر فولادهای آلیاژی و کربنی استاندارد

6- سیستم شماره کدگذاری واحد

کدگذاری فولادهای استاندارد آلیاژی و کربنی بر اساس AISI یا SAE طراحی شد. اما در حال حاضر، انجمن آمریکائی آزمایش و مواد (ASTM E527) و انجمن مهندسین اتومبیل (SAE J 1086) کدگذاری این فولادها را به روش سیستم شماره گذاری واحد انجام می‌دهند. شماره فولادهای سیستم UNS و سیستم AISI – SAE در جدول‌های 2 تا 10 نشان داده شده است. شماره فولاد UNS را یک پیشوند حرفی و یک عدد پنج رقمی تشکیل می‌دهد. که حرف G نشان دهنده انواع استاندارد فولادهای آلیاژی یا  کربنی است. در حالی که پیشوند H انواع استاندارد فولادهایی را که قابلیت سختی‌پذیری معینی دارند، نشان می‌دهد. چهار رقم اول از کد گذاری UNS مشابه کد گذاری سیستم AISI – SAE می باشد، در حالی که رقم آخر (غیر از صفر) ترکیبات اضافی از قبیل سرب و بور را نشان می‌دهد. بعضی اوقات، عدد 6 برای کدگذاری فولادهایی به کار می‌رود که طی مراحل ویژه‌ای در کوره الکتریکی ساخته می شود.

اصطلاح فولاد کربنی بدین معنا نیست که دیگر عناصر آلیاژی در این فولاد وجود ندارد. بلکه مقدار عناصر آلیاژی در فولادهای کربنی از محدودیتی خاصی برخوردار است. فولاد کربنی فولادی است که برای رسیدن به الیاژ مطلوب، مقداری عناصر آلیاژی از جمله آلومنیوم (به غیر از اکسیژن زدایی یا کنترل اندازه دانه)، کروم، کبالت، کلومبیوم، (نیوبیوم)، مولیبدن، نیکل، تیتانیم، تنگستن، وانادیوم، زیرکونیوم و دیگر عناصر به آن اضافه شود.

این محدودیتها عبارتند از: (الف) حداقل مقدار مس بیشتر از 40٪ نباشد یا ب) حداقل مقدار منگنز از 65/1، سیلکون از 60٪، مس 60٪ کمتر نباشد. برای افزایش قابلیت سختی پذیری به فولادهای کربنی بور اضافه می‌شود. (به جدول 2 مراجعه شود). در فولادهای کربنی مقدار کمی عناصر آلیاژی از قبیل نیکل، کروم و مولیبدن وجود دارد. وجود این عناصر غیر قابل انکار است زیرا که از مواد خام گرفته می‌شوند و در ذوب فولاد از آنها استفاده می شود. مقدار کم این عناصر برای تولیدکنندگان تاثیر بسزایی ندارد. به دلیل خواص متفاوت در ترکیبات فولادهای کربنی این فولادها به طور جداگانه در پنج جدول نشان داده شده‌اند.

جدول 2

7- انواع فولادهای سولفور نشده استاندارد

ترکیبات 41 نوع فولاد سولفور نشده استاندارد با حداکثر 0/1 منگنز در جدول 3 نشان داده شده است. به منظور افزایش قابلیت ماشین‌کاری، بسیاری از این فولاد از 15٪ تا 35٪  سرب اضافی دارند. حرف L بین رقم‌های دوم و سوم نشان دهنده این است که فولاد سرب دارد.

به عنوان مثال فولاد سر بدار 1054 را به این صورت 10L54نشان می‌دهند. این فولاد بور داد  (مثل 10 B35) ترکیبات 11 نوع دیگر از فولادهای کربنی استاندارد در جدول 4 نشان داده شده است.

جدول 4

فولادهای کربنی سولفور شده استاندارد

ترکیبات فولادهای کربنی سولفور شده در جدول 5 نشان داده شده است. به منظور افزایش قابلیت ماشین‌کاری، میزان گوگرد این فولاد تا 33٪ افزایش یافته است. و برای این که قابلیت ماشینکاری این فولادها بیشتر شود به آنها سرب اضافه می‌شود.

جدول 5

9- فولادهای کربنی سولفور و  فسفر شده استاندارد

در «جدول 6» چهار نوع فولاد کربنی نشان داده شده است که میزان فسفر و گوگرد آنها بیشتر از حد معمول  است. فقط فولاد 12L14 سولفوره وفسفره شده و سرب‌دار می‌باشد. تمام شرایط این فولادها (سولفور، فسفره، و سرب‌دار) قابلیت ماشین کاری آنها را افزایش می‌دهد. فولادهای این گروه با اضافه کردن 15 تا 35٪ سرب تولید می‌کند.  

جدول 6

10- فولادهای آلیاژی

فولادهای آلیاژی فولادی است که میزان عناصر آلیاژی از حدود زیر بیشتر باشد، شامل الف) 65/1 منگنز، ب) 60/0 سیلیسیم، ج) 60/0مس. برای رسیدن به آلیاژی خاص مقدار معینی از عناصر زیر را داشته باشد.

الف) آلومنیوم، ب) کرم، ج) کبالت، د) کولومبیم(نبوبیم)، ه) مولیبدن، و) نیکل) تیتانیم، ح) تنگستن، ط) وانادیوم، ی) زیرکونیوم. در واقع مقدار آلیاژ در فولادهای استاندارد سیستم AISI – SAE و فولادهای آلیاژی از 0/4 فراتر نمی‌رود. در ضمن این مقدار از مقدار موجود در فولادهای کربن بیشتر است.

11- ترکیبات فولادهای آلیاژی استاندارد

در جدول 7 ترکیبات 58 نوع فولاد آلیاژی وجود دارد. به دلیل تشابه زیاد در بین این فولادها می‌توان تعداد آنها را کاهش داد. در هر صورت، برای ساختن محصولات مختلف با خواص که متفاوت لازم است که این قابلیت ساخت و جنبه اقتصادی آنها نیز باید در نظر گرفته شود.

مقادیر ترکیبات فولادهای جدول 7 یکسان نیست. هر کدام از این فولادهای مقادیر مشخصی دارند که بیشتر آنها در مراکز خدمات فولاد وجود دارند. 58 نوع فولاد در جدول 7 مشخص شده‌اند که به منظور افزایش در قابلیت ماشین‌کاری این فولاد، ترکیبات سربی به آن اضافه می‌شود.

 جدول7

12- ترکیبات فولادهای بوردار استاندارد

فولادهای آلیاژی که از 0005/0 تا 003/0 بور دارند در جدول 8 نشان داده شده ‌اند. به دلیل وجود بور در این فولادها، قابلیت سختی پذیری آنها افزایش می‌یابد.

13- سختی پذیری

همان طوری که قبلا اشاره کردیم با اضافه شدن بور، قابلیت سختی‌پذیری فولاد افزایش می‌یابد. قابلیت سختی‌پذیری فولاد بدین معنا نیست که باید فولاد بر اساس معیار سختی راکول یا برینل سخت شود. به عنوان مثال فولادی که تا HRS40 قابلیت سختی‌پذیری بالایی دارد. ممکن است فولاد با سختی‌پذیری بیشتری داشته باشد. قابیلت سختی‌پذیری فولاد عبارت است از ظرفیت سختی فولاد بیشتر از حداکثر سختی مورد نظر بستگی دارد.

14- نقش کربن

برای رسیدن به حداکثر سختی میزان، کربن موجود در فولاد خیلی مهم است که تاثیر آن در شکل 1 نشان داده شده است. برای دستیابی به این سختی، حدود 60/0 درصد کربن لازم است، اگر چه اطلاعات شکل 1 به صورت تئوری می‌باشد اما بدین صورت است که قسمت‌های نازک صیقلی از دمای آستنیته تا دمای اطاق سرد شده‌اند سپس ساختار 100 درصد مارتنزیتی شکل گرفته است. بنابراین شرایط موجود در شکل 1 در عمل به ندرت به وجود می‌آید. «شکل 2 »سختی بر حسب میزان کربن را بهتر نشان می‌دهد.

برای دسترسی به حداکثر سختی مهمترین عامل جرم فلز که تند سرمایی شده است. وقتی که قسمت‌های نازک سریع حرارت داده می‌شوند، سرعت سرد شدن بحرانی فولاد افزایش می‌یابد. سرعت سرد شدن بحرانی سرعتی است که  از تشکیل محصولات غیر مارتنزیتی جلوگیری شود.

نمونه‌ای از تاثیر اندازه قطعه بر سختی سطحی فولاد در شکل 3 نشان داده شده است/. برای رسیدن به سختی کامل حدود HRS63 قطر قطعات کوچک in5/0(mm13) می باشد. در حالی که قطر قطعه کاهش می‌یابد. چرا که سرعت سرد شدن بحرانی این فولاد افزایش نداشته باشد. بنابراین قابلیت سختی‌پذیری فولاد شکل 3 کم می‌باشد. فولادهای ساده کربنی قابلیت سختی‌پذیری پایین و زمان‌های سرد شدن کوتاه است. قابلیت سختی‌پذیری تمام فولادها به طور مستقیم به سرعت‌های سرد شدن بحرانی بستگی دارند. با افزایش زمان سرد شدن بحرانی، قابلیت سختی‌پذیری فولاد هم زیاد می‌شود. که در این مورد میزان کربن را در نظر نمی‌گیرند.

جدول 9

15- نقش عناصر آلیاژی

دلیل عمده استفاده از عناصر آلیاژی در فولادهای آلیاژی استاندارد شده این است که قابلیت سختی‌پذیری این فولادها را افزایش می‌دهد. این عناصر عبارتند از: الف) منگنز، ب) سیلیکون، ج) کروم، د) نیکل، ه) مولیبدن، و) وانادیوم. و چون عنصر بورکم استفاده می‌شود آن را به عنوان یک آلیاژ معرفی نمی‌کنند.

فولادهای آلیاژی یا کربنی که عنصر بور دارند، به فولادهای بورونه شده معروف هستند. به طور کلی عناصر کبالت، تنگستن، زیرکونیوم و تیتانیوم را در فولادهای ابزاری ویژه به کار می‌برند.

تاثیر عناصر منگنز، سیلیکون، کروم، نیکل، مولیبدن، وانادیوم بر روی قابلیت سختی‌پذیری فولادهای یکسان نیست. (تاثیر عناصر آلیاژی وقتی که جداگانه یا با همدیگر در فولاد به کار می‌روند متفاوت است.) در این زمینه تحقیقات وسیعی انجام شده است که هر چه تعداد این عناصر بیشتر باشد، قابلیت سختی پذیری فولاد افزایش می‌یابد. که نتیجه این تحقیقات در جدول 7 مشخص شده است. این روش نه تنها  باعث نگهداری آلیاژهای کمیاب می شود بلکه کمترین هزینه قابلیت سختی‌پذیری فولاد افزایش می‌یابد.

بنابراین قابلیت سختی‌پذیری فولادهای جدول های 7 و 8 بیشتر از فولادهای کربنی جدولهای 3 تا 6 می‌باشد. باید به این نکته اشاره شود که قابلیت سختی‌پذیری در بین فولادهای آلیاژی متفاوت است، به همین دلیل تعداد فولادها زیاد است. واضح است که مهمترین عامل در تشخیص انواع  فولادها، قابلیت سختی‌پذیری فولاد، مراحل ویژه‌ای وجود دارد.

جدول 10 شکل 1

16- روشهای ارزشیابی سختی‌پذیری فولاد

در زمینه قابلیت سختی‌پذیری فولاد آزمایشاتی انجام شده است که هر کدام از آنها اهمیت بسزایی دارند. بیشتر این آزمایشات یا کاربرد زیادی نداشته‌اند یا این که در موارد خاص از آنها استفاده شده است.

آزمایش تندسرمایی انتهایی

روشی است که به بالاترین درجه تکرار ثابت شده است و به منظور ارزشیابی قابلیت سختی‌پذیری فولادهای کربنی استاندارد و تعدادی از فولادهای کربن به کار می‌رود. این آزمایش نسبتا ساده و در عین حال اطلاعات مفیدی را ارائه می‌دهد.

میله‌های قابل کاربرد در آزمایش تندسرمایی انتهایی

معمولا میله‌هایی که در آزمایش تندسرمایی انتهایی به کار می‌برند. In1  (mm4/25) و in4 (mm102) طول دارند. یک حلقه نگه‌دارنده به قطر  (mm5/25) نمونه را از یک طرف نگه می‌دارد. ( به شکل 4 مراجعه کنید.)

در این آزمایش جریان آب به وسیله یک شیر کنترل می شود، کار این شیر کنترل حجم و سرعت مقدار آب خروجی است. آب با ته نمونه برخورد کرده و فرو می‌ریزد. بدین ترتیب سرعت سرد شدن نقاط مختلف قطعه از قسمت پایین آن به طرف بالا کمتر میشود. به طوری که قسمت بالای قطعه به وسیله هوای ساکن سرد می شود. بنابراین سختی موازی با طول میله تغییرات زیادی خواهد داشت.

شکل 2 و 3 و 4

باید از این تندسرمایی شد، سطح آزمایش در امتداد طول میله عمق in15٪ (mm 381/0) سنگ زده می‌شود. سپس در امتداد طول فاصله هر in سختی ( بر حسب راکول سیلیکون) اندازه‌گیری می‌شود. برای راحتی چنین گیره و همچنین دقت کار، بهتر است که نمونه را با گیره نگه دارند. چنین گیره یا نگهدارنده‌هایی جز متعلقات دستگاه اندازه‌گیری سختی می‌بااشد. مرحله بعدی کار، خواندن و ثبت سختی‌های اندازه‌گیری شده بر روی کاغذ است ( همان طور که در شکل 5 نشان داده شده است اگر این آزمایش را برای چند فولاد مختلف انجام دهند نتایج را با هم مقایسه کنند در آن صورت می‌‌توان قابلیت سختی پذیری هر فولاد را  تخمین زد. فولادهایی که قابلیت سختی‌پذیری بالاتری دارند در فاصله مشخص از انتهای میله، سختی بیشتری از خود نشان می‌دهند. بنابراین منحنی‌هایی که شیب کمتری دارند، قابلیت سختی‌پذیری بالاتری دارند. چون در آزمایش سختی‌پذیری انتهایی اندازه‌گیری سختی حداکثر تا in2 (mm51) قابل اندازه‌گیری  است. بنابراین در منحنی‌های سختی‌پذیری انتهایی، سختی فقط تا این فاصله اندازه‌گیری می‌شود، از طرفی تاثیر آب در تندسرمایی حداکثر تا این فاصله است. و از این فاصله به بعد عملا قطعه در هوا تند سرمایی می شود. منحنی هایی که به صورت خط راست می باشند، نشان دهنده قابلیت سختی‌پذیری  بسیار بالای فولاد هستند، به طوری که این فولاد در هوا کاملا تند سرمایی می شود. نمونه این فولادها، فولادهای ابزار هستند که در بخش بعدی این کتاب به آنها می پردازیم. 

17-تغییرات در قابلیت سختی‌پذیری فولاد

از آنجا که ویژگی قابلیت سختی‌پذیری  نقش اساسی در انتخاب فولاد دارد. به دلیل تنوع این خصومت در فولادهای مختلف تعداد فولادهای آلیاژی و کربنی زیاد است. به طور کلی قابلیت سختی‌پذیری  در فولادهای کربنی استاندارد خیلی کم است. اگر چه تغییرات زیادی به مقدار سختی‌پذیری  در میان انواع فولاد زیاد است. این تغییرات بستگی زیادی به مقدار منگنز فولاد دارد گاهی اوقات میزان عناصر آلیاژی فولاد، مقداری سختی‌پذیری  را تغییر می‌دهد. در شکل 6 منحنی سختی‌پذیری  فولاد کربنی پرمنگز 1541 نشان داده شده است. این منحنی حداکثر قابلیت سختی‌پذیری  فولاد کربنی را نشان می دهد. در مقایسه با منحنی« شکل 6» منحنی‌های سختی‌پذیری  چهار نوع فولاد آلیاژی با 50٪ کربن در شکل 7نشان داده است. اطلاعات داده شده به این نکته اشاره می‌کند که حداکثر سختی فولاد با توجه به میزان کربن به دست‌ می‌آید در حالی که تفاوت در میزان عناصر آلیاژی بر روی قابلیت سختی‌پذیری  فولاد تاثیر می‌گذراند.

18- فولادهای H

به دلیل تغییراتی که در ترکیب شیمیایی فولاد انجام می شود، نباید انتظار داشت که دقت منحنی سختی‌پذیری  این فولاد، مانند شکل 6 و 7 باشد. قابلیت سختی‌پذیری  در شرایط مختلف متفاوت است، نمونه این تغییرات برای فولاد 4150H در شکل 8 نشان داده شده است. این فولاد در دمای ⁰F1600 (c⁰870) یکنواخت سازی شده سپس قبل از تندسرمایی انتهایی در دمای ⁰f 1550 (C⁰845) آستنیت سازی شده است.

شکل 5و 6 و 7  

منحنی های بالائی و1پایینی، محدوده سختی‌پذیری  این فولاد را نشان می‌دهند. این منحنی‌ها نشان دهنده تغییرات سختی در اثر تغییرات میزان کربن کربن هستند و همچنین تغییرات سختی در اثر تغییرات  عناصر آلیاژی را نیز نشان می‌دهند. اطلاعات لازم درباره سختی‌پذیری  این فولاد در منحنی  مشخص شدهاست.

انجمن‌های SAE ,AISI   در تهیه منحنی‌های سختی‌پذیری  فولادهای الیاژی و کربنی (به ویژه فولادهای آلیاژی) نقش عمده‌ای داشتند. فولادهایی که با قابلیت سختی‌پذیری  تضمین شده فروخته می‌شوند، به فولادهای H معروف هستند. کدگذاری این فولادها مانند دیگر فولادهای استاندارد می باشد با این تفاوت که پسوند H نشان دهنده فولادیست که محدوده سختی‌پذیری  آن را می‌توان مشخص کرد.

19محدوده ترکیبات شیمیایی

اگر چه بیشتر فولادهای آلیاژی را می‌توان به صورت فولادهای H خریدار کرد، اما این طور نیست که تمام فولادهای «جدول 3 تا 8» دارای نوع H هستند. فقط فولادهای کربنی و آلیاژی «جدول‌های 2، 9 و 10» H می‌باشند. تولید کنندگان فولاد برای تشکیل فولادهای H ترکیب شییمیایی فولادهای  عادی را تغییر می‌دهند. این تغییر محدوده ترکیبات شیمیایی را تنظیم می‌کند و این کار باعث می‌شود که عمل ذوب کاری بر روی محصولات اصلاح شود و از طرفی بر منحنی های قابلیت سختی‌پذیر تاثیر بگذارد.  در هر صورت این تغییرات چندان زیاد نیست که بر خصویات کلی تاثیر بگذارد.

«شکل 8» نمونه‌ای از منحنی سختی‌پذیری را نشان می‌دهد. در این بخش حدود قابلیت سختی‌پذیری فولادهای کربنی و آلیاژی در اثر عملیات حرارتی خاص مشخص شده است.

شکل   8

آلیاژهای کارپذیر منیزیم

1-5 مقدمه‌ای درباره خواص آلیاژهای منیزیم

منیزیم با خلوص بیش از٪ 99/8از نظر تجاری به آسانی قابل حصول است ولی این فلز در حالت غیر الیاژی به ندرت کاربرد مهندسی دارد. این فلز دارای شبکه بلوری شش وجهی است (شکل 5-1) و با توجه به انواع عناصری که با آن محلول جامد می سازند دارای خواص آلیاژی قابل توجهی است. در این ارتباط، آلومینیوم، روی، لیتیم، نقره، زرکونیم و توریم عناصری هستند که در آلیاژهای تجاری منیزیم وجود دارند. سیستم های دوتایی آلیاژی منیزیم با فلزات مهم تجاری به دو گروه تقسیم می‌شوند. اضافات عناصر آلیاژی به ترتیب کاهش حلالیت اتمی به همراه درصد وزنی آنها در لیست زیر آورده شده است.

سیستمهای پریتکتیک: Mn (٪ 4/3)، Zr (٪8/3)

سیستم‌های یوتکتیک : Li(٪7/5) . Al(٪7/12)، Ag(٪5/15)، Y(٪5/15)، Zn(٪4/8)، Nd( حدود ٪3)، Ce(٪85/0)

اولین عناصر آلیاژی آلومینیوم، روی، منگنز بودند و قطعات ریختگی Zn- Al–Mg به طور گسترده‌ای در خلال جنگ جهانی اول در آلمان استفاده شدند. این آلیاژها در محیطهای خیس و مرطوب دارای مشکل خوردگی بودند تا این که در سال 1925 مشخص شد که با افزودن مقادیر کمی منگنز (٪2/0) مقاومت خوردگی آلیاژ افزایش می‌یابد. بعدها مشخص شد که علت این افزایش مقاومت خوردگی در اثر حذف آهن و برخی ناخلاصی‌های دیگر و تبدیل آنها به صورت ترکیبات بین فلزی بی‌ضرر بوده است. آلیاژهای ریختگی بر پایه Zn- Al–Mg هم‌اکنون نیز به عنوان پایه آلیاژهای ریختگی جهت کاربرد در دمای محیط محسوب می‌شوند. اولین آلیاژ کارپذیر مورد استفاده  آلیاژ  ٪15 –Mg برای تولید ورق، قطعات اکسترود شده و فورج شده بود، ولی امروزه این آلیاژ کاربرد ندارد.

در فاصله زمانی بین دو جنگ جهانی، آلیاژها‌ی ریختگی منیزیم با مشکلاتی روبرو بودند زیرا اینها تمایل به داشتن اندازه دانه‌های بزرگ و متغیر داشتند که اغلب باعث بوجود آمدن خواص مکانیکی ضعیف و تخلخلهای ریز می‌شد که این خود باعث جهت‌دار شدن پیش اندازة خواص در قطعات کارپذیر می‌گردید. مخصوصاً تنش سیلان این آلیاژ‌ها در مقایسه با استحکام کششی مقادیر بسیار پائین‌تری را نشان می‌داد. در سال 1937، Sauerwald از شرکت IG Farbenindustrie در آلمان کشف کرد که زرکونیم تأثیر بسیار شدید ریز‌کنندگی دانه بر روی منیزیم دارد، ولی ده سال دیگر طول کشید تا روش قابل اعتمادی برای آلیاژ کردن این فلز با منیزیم بدست آید. عقیده کلی بر این بود که زرکونیم نمی‌تواند بصورت آلیاژ‌های تجاری موجود استفاده شود زیرا این عنصر بعلت تشکیل ترکیبات ناپایدار به همراه آلومینیوم و منگنز از محلول خارج می‌شود. این امر باعث تعریف و بکارگیری یک گروه کاملاً جدید آلیاژ‌های ریختگی و کارپذیر حاوی زرکونیم شد که دارای خواص مکانیکی بسیار بهتر در دمای محیط و دماهای بالا بود. امروزه این نوع آلیاژها کاربر گسترده‌ای در صنایع هوا فضا پیدا کرده است.

آلیاژ‌های ریختگی منیزیم مخصوصاً در اروپا در مقایسه با محصولات کارپذیر آن موارد مصرف بیشتری یافته است بطوری که در سالهای اخیر ٪90-85 آلیاژهای تولید شده منیزیم بصورت ریختگی بوده است. قطعات آهنگری شده و اکسترود شده بیشترین کاربردهای آلیاژهای کارپذیر منیزیم را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، در ایالات متحده امریکا که کارخانجات نورد با ظرفیت بالاتر وجود داشته و بازار بیشتری برای ورقهای ضخیم حکاکی نوری و در صنایع هوا فضا وجود دارد، کاربردهای متعددی برای ورقهای ضخیم منیزیم بوجود آمده است.

بسیاری از آلیژهای منیزیم قابل عملیات حرارتی هستند اگر چه در مقایسه با بعضی آلیاژهای آلومینیم تاثیر این عملیات حرارتی بسیار کمتر است فرایند های رسوب گذاری در این آلیاژها اغلب پیچیده بوده و به صورت کامل شناخته نشده اند. یک مشخصه فرایند پیر شدن در بسیاری از آلیاژهای منیزیم این است که همگی دارای مرحله تشکیل رسوب شش وجهی منظم با ساختاری بلوری     هستند که با شبکه منیزیم همبسته است. این ساختار مشابه فاز کاملا شناخته شده  است که ممکن است در آلیاژهای پیر شده Al- Cu تشکیل شود و عموما در آلیاژهای حاوی اتمهای با اختلاف اندازه اتمی زیاد دیده می شود . این فاز باعث سختی آلیاژهای منیزیم می‌شود که در آنها تا حداکثر سختی در دامنه وسیعی از دما وجود دارد. طول محور a سلول CO₁₉ دو برابر محور A زمینه منیزیم است در حالی که طول محورهای C  هر دو یکی است. رسوبها به صورت ورقه یا عدسیهایی به موازات امتداد <1000> mg که در صفحات  قرار دارد تشکیل می شوند. در این ارتباط لازم است توجه که صفحات متوالی  در یک ساختمان مرکب Mg ₃X همگی از اتمهای منیزیم تشکیل شده‌اند  بنابراین انتظار می رود فصل مشترک با انرژی پایین در امتداد این صفحات تشکیل شود زیرا در این ساختمان لازم است تنها دومین اتصالات نزدیک  تغییر کنند. این مشخصه ساختمانی است که موجب پایداری نسبی فازی در محدوده وسیعی از دما شده و ممکن است مهمترین فاکتور برای افزایش مقاومت خزشی در آلیاژهای منیزیمی دارای این خاصیت هستند محسوب شوند.

آلیاژهای کارپذیر منیزیم

ساختمان بلوری شش وجهی منیزیم باعث ایجاد محدودیتی بر میزان شکل‌پذیری این فلز، مخصوصا در دماهای پایین می گردد. در دمای محیط تغییر شکل از طریق لغزش بر روی صفحات قاعده در امتداد متراکم  و دوقولوئی شدن در صفحات قطری (هرمی) انجام می گردد. ( شکل 5-1) وقتی که تنش اعمال شده به موازات صفحات قاعده باشد، این نوع دوقولویی شدن فقط در اثر نیروهای فشاری امکان‌پذیر است، در حالی که در تنشهای عمود بر صفحات قاعده، دوقلویی شدن فقط در کشش انجام می‌گیرد. در دماهای بالاتر از حدود ^0c250 صفحات لغزشی قطری (هرمی) دیگری نیز فعالی می‌شوند که در نتیجه آن تغییر شکل خیلی آسانتر شده و دوقلویی شدن اهمیت  کمتری می‌یابد. بنابراین تولید محصولات کارپذیر آلیاژهای منیزیم معمولا به صورت کار گرم انجام می‌گیرد.

محصولات کارپذیر این آلیاژ ها از طریق اکستروژن، نورد و آهنگری پرسی در محدوده دمایی ^0c50-300 تولید می شوند و در ارتباط با خواص مختلف در جهات متفاوت در محصولات نهائی چند نکته کلی را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

1-      از آنجایی که مدول الاستیک در جهات مختلف شبکه شش وجهی منیزیم تغییرات زیادی نشان نمی دهد، جهات ترجیحی تاثیر نسبتا کمی بر روی مدول محصولات کار شده می‌گذارد.

2-      اکستروژن این آلیاژها در دماهای نسبتا پایین باعث می شود که صفحات قاعده و نیز امتدادهای  به موازات تقریبی امتداد اکستروژن متمایل شوند. نورد کردن باعث جهت دادن صفحات به موازات سطح ورق و امتدادهای   به موازات امتداد نورد می‌شود.

3-      چون تنشهای فشاری بهموازات صفحات قاعده به آسانی باعث دوقلویی شدن می‌گردند، بنابراین آلیاژهای کارپذیر منیزیم تنش سیلان طولی پائین‌تری در فشار نشان می‌دهند تا در کشش. نسبت این دو تنش بین 5/0 تا 7/0 قرار دارد، و از آنجائی که طراحی ساختارهای سبک وزن به خواص کمانش که خود شدیدا بستگی به استحکام فشاری دارد ارتباط دارد، این نسبت مشخصه بسیار مهم آلیاژهای کار شده منیزیم محسوب می‌شود. مقدار این نسبت در آلیاژهای مختلف متغیر بوده و با کاهش اندازه دانه افزایش می‌یابد. زیرا نقش مرز دانه‌ها در کل استحکام به متناسبا بیشتر می شود.

4-      مقاوم شدن محصولات کار شده در اثر کار سردی که در آن کشش و فشار متناوب ایجاد می‌شود می‌تواند باعث دوقلویی شدن شدید از طریق فشار نماید که کاهش قابل توجهی در خواص کششی ایجاد می‌کند.

آلیاژهای کار شده منیزیم را نیز مانند آلیاژهای ریختگی آن می‌توان به دو گروه بدون زیرکونیم کونیم و حاوی زیرکونیم تقسیم کرد.

آلیاژهای ورق و صفحه

آلیاژهای اولیه به صورت ورق آلیاژهای AZ 31 (Mg – 3 Al – 1Zn – 0/3 Mn)   که هنوز هم در دمای محیط و یا دماهای کمی بالا موارد مصرف گسترده‌ای دارند، و آلیاژ MIA (Mg – 1/5Al) که امروزه مصرف کمی دارد بودند. آلیاژ AZ31 از طریق کرنش سختی استحکام می‌یابد و قابلیت جوشکاری نیز دارد، اگر چه برای به حداقل رسانیدن ترک خوردگی تنشی باید قطعات جوش شده را تنش‌زدایی کردو استحکام دما محیط بالاتر را می‌توان در آلیاژ انگلیسیZK31 (Mg – 3Zn – 0/7Zr)  یافت، ولی جوش‌پذیری آن محدود است. دو آلیاژ کم استحکام‌تر ZK21 (Mg – 2Zn – 1Mn) و ZE1 (Mg – 1/2Zn – 0/2RE)  جوش‌پذیرند و هیچگونه تنش‌زدائی نیز نیاز ندارند. آلیاژ ZE10  در بین آلیاژها منیزیم ورقی بالاترین سختی را دارا است.

سیستم Mg – Li به عنوان ورق صفحه بسیار سبک وزن توجه زیادی را به خود جلب نموده است. لیتیم با وزن مخصوص 53/0 سبکترین فلز محسوب می‌شود و نمودار فازی Mg – Li ( شکل 2-5) نشان می‌دهد که این عنصر حلالیت حالت جامد بسیار زیاد در منیزیم دارد. علاوه بر آن، برای تشکیل فازی جدید  که دارای ساختمان bbc است فقط ٪11 لیتیم نیاز ااست و بنابراین شکل‌پذیری حالت سرد بسیار زیادی از آن انتظار می‌رود. بلاخره این که شیب مرز فازی  نشان می‌دهد که برخی از ترکیبات این آلیاژ ممکن است مستعد پیر سختی باشند. تحقیقات اولیه نشان داد که حضور مقادیر کم سدیم در آلیاژهای دو جزئی باعث شکنندگی مرز  دانه‌ای می‌شود، که با استفاده  از لیتیم پر خلوص این مشکل رفع می گردد. مشکل دوم این بود که آلیاژهای دو جزئی در دماهای کمی بالا

 (⁰C 70-50) ناپایدار هستند و بیش از حد پیر می شوند که این منجر به خزش شدید تحت بارهای نسبتا کم می‌گردد. با افزودن عناصر دیگر پایداری بالاتری نیز حاصل می‌شود، که امروزه ترکیب (Mg – 140Li – 1Al) LA 141 که جوش‌پذیر است برای ساخت صفحات زرهی و قطعات و اجزا هوا فضائی استفاده  می‌شود. این آلیاژها دارای دانسیته نسبی 35/1 و مدول ویژه یا سفتی (E/d)ای است که پس از برلیم در مقام دوم قرار دارد . با افزودن ٪5/0 سیلیسم به این آلیاژ افزایش دیگری در پایداری دما بالای این آلیاژ حاصل می شود.

آلیاژهای کارپذیر حاوی توریم نیز برای موارد مصرف دما بالا ساخته شده‌اند. اولین آلیاژ از این گروه آلیاژ HK31 (Mg – 3Th – 0/6 Zr) است که برای حصول حداکثر مقاومت خزشی باید عملیات حرارتی کامل T6 بر روی آن انجام گیرد.  در یک آلیاژ دیگر HK21 (Mg – 2Th – 0/6 Mn) کار سرد قبل از پیر کردن (حالت T8) باعث افزایش استحکام در دماهای تا ⁰C35 می‌شود. آلیاژ انگلیسی ZTY (Mg  0/75 Th– 0/5Th – 0/6 Zr) دارای خواس خزشی قابل مقایسه‌ با آلیاژهای HM 21 , HK31  است، ولی دارای این مزیت است که به هیچ گونه عملیات حرارتی نیاز ندارد. هر سه این آلیاژها جوش‌پذیر هستند.

در مورد آلیاژهای ورقی، تغییر شکل سرد محدودی می‌توان اعمال نمود و حداقل شعاع خمش آنها در حالت آنیل از 5 تا T 10 و در حالت نورد سخت شده از 10 تا T 20 متغیر است، که T ضخامت ورق را نشان می‌دهد. بنابراین برای حتی یک عمل ساده تغییر شکل ترجیح داده می شود از تغییر شکل گرم در محدوده دمای ⁰C 350-230 استفاده  شود. این در شرایط می‌توان ورق را از طریق پرس کردن، کشش عمق، چرخکاری و سایر روشهایی که در آنها از تجهیزات و ماشین‌آلات نسبتا کم قدرت استفاده  می شود تغییر شکل  داد.

آلیاژهای اکستروژنی

انواع مختلف آلیاژهای اکستروژنی بر پایه Mg – Al – Zn  حاوی 1 تا 8 درصد آلومینیوم مورد استفاده  قرار می گیرند که از بین آنها با استحکام ترین آلیاژ AZ81 (Mg-8 Al-1 Zn -0/7Mn است که اگر بعد از تولید عملیات حرارتی شود تا حدی پیر سخت می‌گردد. آلیاژ AZ 61 در انگلستان به عنوان یک آلیاژ سبک با موارد استفاده  عموم شناخته شده است. یک ترکیب خاص از این نوع آلیاژها که به عنوان آلیاژ قوطی سازی ساخته شده است در راکتورهای اتمی Magnox انگلستان که با گاز خنک می شود مورد استفاده  قرار گیرد. این آلیاژ دارای ترکیب Mg -0/5 Al – 0/005Be است و قوطی‌های المانهای سوخت راکتور را به همراه فین‌های خنک کننده از این جنس از طریق اکستروژن ضربه ای ( شکل 22-5) و یا از طریق ماشینکاری قطعات اکسترود نشده فین‌دار تولید می‌شود. شکل مارپیچی قطعه از طریق پیچش گرم قطعه اکسترود شده حاصل می‌شود. آلیاژ منیزیم برای این منظور به این دلیل انتخاب شده است که این فلز دارای سطح مقطع جذب نسبتا کمی برای نوترونهای حرارتی بوده (59٪ بارنز) در برابر خزش و خوردگی توسط محیط سرد کننده دی‌اکسید کربن در دمای عمل (⁰C 420-180) مقاوم بوده و بر خلاف آلومنیوم، با سوخت اورانیوم ترکیب نمی شود. افزودن آلومنیوم به این آلیاژها باعث مقاوم شدن محلول جامد می‌گردد در حالی که مقادیر بسیار کم برلیم مقاومت اکسیداسیون را افزایش می دهد.

آلیاژ ZK61 (Mg – 6Zn – 0/7 Zr) که معمولا پس از اکسترود شدن پیر می شود در بین کلمه آلیاژهای منیزیم بالاترین استحکام تسلیم دما محیط را نشان می‌دهد. این آلیاژ دارای این مزیت است که استحکام کششی و فشاری آن بر هم منطبق است. آلیاژهای ZK21 و ZM21 (Mg – 2Zn – 1Mn) با مقدار روی کمتر در مواردی که سرعت اکستروژنی بالاتری ( مثلا 40 متر در دقیقه) لازم  است استفاده  گسترده ای دارند. بالاترین استحکام آلیاژهای کار شده منیزیم برای ترکیب ZM61 (Mg – 6Zn – 10 Mn) به صورت میله‌های اکسترود شده عملیات حرارتی شده گزارش گردیده است. ای آلیاژ پیر سختی بالائی را نشان می‌دهد. عملیات حرارتی انحلال در ⁰C420 سریع سرد کردن و سپس پیر کردن دوبله در زیر و بالاتر از منحنی مناطق GP ( 24 ساعت در ⁰C90 و 16 ساعت در ⁰C180) منجر به خواص کششی زیر می‌گردد. تنش سیلان MPa 340، استحکام کششی MPa 385 به همراه درصد تغییر طول معادل ٪8 خواص مشابه‌ای نیز در آلیاژ جدید بر پایه سیستم Mg , Zn. Cu دیده می‌شود که دارای این مزیت نیز هست که در مقایسه با آلیاژ ZM61 دارای سرعت اکستروژن بالاتری است. این آلیاژ ZCM 110(Mg- 6/5 ZN- 1/25 Cu – 0/75 Mn) است که به آن عملیات حرارتی T6 و عملیات حرارتی انحلال به مدت  8 ساعت در ⁰C435 کوئنچ کردن در آب گرم، پیر کردن به مدت 24 ساعت در ⁰C200 داده می‌شود. این آلیاژها از نظر نسبت استحکام به وزن قابل مقایسه با برخی از پر استحکام‌ترین آلیاژهای کار شده آلومنیوم هستند.

در دماهای بالا، الیاژهای توریم دار (Mg -3Th – 1Mn) HM 31 , Hk 31 برای ساخت قطععاتی که تا ⁰C350 مقاومت خزشی دارند استفاده  می شود، که آلیاژ دوم در دماهای ⁰C425 نیز به مدت کوتاه پایدار است.

 آلیاژهای آهنگری

قعطات آهنگری شده آلیاژهای منیزیم بخش نسبتا کوچکی از محصولات منیزیمی را تشکیل می‌دهند و عموما در جایی استفاده  می‌شوند که نیاز به قطعات سبک دارای شکل پیچیده با استحکامی بالاتر از استحکام قطعات ریختگی باشد. بنابراین سعی می‌شود برای قطعات آهنگری شده از آلیاژهای پراستحکام AZ 8  یا ZK 60 برای کابردهای دما محیط، و از آلیاژهای HM 21, Hk 31 برای کاربردهای دما بالا استفاده  شود. برای آهنگیری این آلیاژها از دستگاه پرسی بیشتر از چکشی استفاده  می‌شود . معمولا قبل از آهنگری قطعات آنها را اکستروژن اولیه می‌کنند تا ساختار را ریز نمایند.  

فهرست مطالب

فولادها1

2- فولاد چیست؟. 2

3- خلاصه مطالب فوق به صورت زیر است:3

4- فولادهای آلیاژی و کربنی.. 4

سیستم کدگذاری.. 4

5- سیستم AISI – SAE.. 4

6- سیستم شماره کدگذاری واحد. 7

7- انواع فولادهای سولفور نشده استاندارد. 9

فولادهای کربنی سولفور شده استاندارد. 9

9- فولادهای کربنی سولفور و  فسفر شده استاندارد. 10

10- فولادهای آلیاژی.. 11

11- ترکیبات فولادهای آلیاژی استاندارد. 11

12- ترکیبات فولادهای بوردار استاندارد. 14

13- سختی پذیری.. 14

14- نقش کربن.. 14

15- نقش عناصر آلیاژی.. 17

16- روشهای ارزشیابی سختی‌پذیری فولاد. 18

آزمایش تندسرمایی انتهایی.. 19

میله‌های قابل کاربرد در آزمایش تندسرمایی انتهایی.. 19

17-تغییرات در قابلیت سختی‌پذیری فولاد. 22

18- فولادهای H.. 22

19محدوده ترکیبات شیمیایی

1-5 مقدمه‌ای درباره خواص آلیاژهای منیزیم.. 26

آلیاژهای کارپذیر منیزیم.. 29

آلیاژهای ورق و صفحه. 31

آلیاژهای اکستروژنی.. 34

آلیاژهای آهنگری

تحقیق درباره مروری بر آموزش معماری در کشورهای اسلامی

تعلیمات رسمی معماری تنها در پایان قرا نوزدهم و در دهه های اولیه قرن حاضر شروع شد. اوایل، با تاریخ بازگشت به تاسیس تشکیلات کاخ و انجمن های مرکزی امپراطوری های اسلامی، سیستم سازماندهی شده ی مورد تایید از دوره کارآموزی توسعه یافته بود ولی این مرور بر توسعه ی آموزش معماری در مدارس متمرکز خواهد شد. اولین مراکز آموزشی در شرق میانه برای آموزش معماران در استامبول و قاهره، دو مرکز مهم فرهنگی زمان، تا سیس شد. در استامبول مدارس هنرهای زیبا که بعدا شامل معماری شد در سال 1883 تاسیس شد. ولی تعلیمات معماری در امپراطوری عثمانی بعد از بازگشت به قرن هفدهم تاریخ گذاری شد. اگر آموزش در فرهنگستان نظامی مهندسی پیشنهاد شود برای محاسبات موثر واقع خواهد شد.

قبل از اینکه آموزش معماری به طور رسمی در مدارس سازماندهی شد، هم عثمانی های ترکیه و هم مصری ها به کمک تبعید در آموزش معماران تکیه کردند. اگرچه ترک عثمانی هرگز مستعمره نشد و مصر استقلال سیاسی را تا پایان قرن نوزدهم ادامه داد، هر دو کشور تحت استیلای اقتصادی و تکنولوژی قدرت های استعماری درآمدند. نفوذ استعماری در جو اقتصادی، روش های تولید و خدمات را در مشاغل جدید به همراه داشت و از این پس نیازی برای ساختمانهای جدید، ایستگاههای ریل راه آهن، ترمینالهای بندر، ساختمانها، آپارتمانهای چند طبقه و واحدهای اداری نبود.

هیچ مهارت (تخصص) محلی در دسترسی برای طراحی یا برای ساختمان سازی ساختمهانهایی وجود ندارد. مهارت تکنیکی مورد نیاز برای پدید آمدن نیازهای ترکیه و مصر نمی توانست تنها توسط متخصصین یا منابع استعماری با فشار وارد کردن به این کشورها برای نصب وسایل در جهت آموزش معماران در سیستم آموزش آنها پرداخته شود.

اولین معمار شناخته شده در هوش غربی، که به طور رسمی آموزش دیده بود، معمار وداد، پسر منشی رئیس عبدالحمید بود. تمایل (آرزو) او برای مطالعه معماری در پاریس با تصویب (اجازه) فوری پدرش که فرض می کرد معماری حرفه پایینی است و ترجیح می داد پسرش ادبیات مطالعه کند و پس از آن مطالعه نخبگان را در نظر داشت، روبرو نشد. به خصوص از وقتی که آن نیازی برای ورود به رده های مقامات اداری موثر و پرقدرت بود. معمار وداد پس از تکمیل مطالعاتش در هنرهای (اکل دسبکس) در پاریس، به استامبول بازگشت تا تمدن منحصر به فرد خود را به اجرا درآورد و سپس به فرهنگستان هنرهای زیبا به عنوان یک آموزگار ملحق شد. او توسط جمعیت مسلمان استامبول با میل موردتوجه قرار نگرفت، چون نظر عموم مردم، تمرینات معماری را به عنوان حرفه ای مناسب برای یک فرد مسلمان مورد توجه قرار نداد. این اتفاق تا زمان تحقق ساختمان اداره پست مرکزی در (سیرکسی) در سال 1908 رخ داد. به طوری که استعداد وداد توسط نخبه و دربار شناخته شده بود.

در حدود همان زمان، یک جلسه مدرسه مهندسی شاهانه (Royal) دوباره به عنوان مدرسه هنرهای زیبا سر و سامان داده شد. این حرکتی بزرگ در جهت وضع معماری، مشخص نمودن هویت حرفه ای و فرهنگسرایی جدا از آن، مالک بودن آن، تا اینکه پس از این به عنوان قسمتی از آموزش نظامی تصور شده بود.

مطابق با توافق محکم عثمانی، در زمینه های ارتشی و آموزشی معماری در استامبول طی رده های الگوی آلمانی ها که یک تکنولوژی علمی کاربردی بود شروع شد. اگرچه به حضور (وداد بی) و چندین ایتالیایی تبعید شده در استامبول، هنرجویان در درک فرهنگستانی جدی ماملا در دوره تحصیلات (آموزش همکاری کردند.

به طور مشابه، آموزش معماری در مصر، تکامل یافته از الگوهای چسکول آلمانی با تاثیری قدرتمند از سوئیسی ها در دانشگاه قاهره که معماران آموزش می دهد، در سال 1880 شروع شد.

هم چنان که آموزش معماری در عثمانی، توسط مهندسین شهرسازی آموزش داده می شود و مهارت های معماران به عنوان وسیله ای جهت زیبا سازی ساختمانها که هدف نهایی بود، به سادگی تصور می شد. کسی که هدایت کردن در پشت سیستم آموزشی جدید ار اجباری کرد، (نئو نهام)، یک پروفسور و معمار برجسته که نفوذش تا سال 1930 در مصر قوی مانده بود. شبیه (جک ماندو) و (لوری) که در مدرسه ی هنرهای زیبای استامبول که در اواخر سال 1800 تدریس می کرد. (نئو نهام) نیز یک فرد تبعیدی بود که تماس هایش را با دربار نزدیک کرده بود.

این یک حس روبه رشد جهت شناسایی ملی در مصر در سال 1920 و 1930 بود و به طور مشابه روحیه ی جدیدی از ملیت در ترکیه که با تاسیس جمهوری به عنوان ملل متحد که نتیجه اش در کاهش تاثیر تبعید در تدریس و تمرین معماری در هر دو کشور بود. از آن پس، هر دو کشور مصر و ترکیه با نیازهای یکدیگر مواجه شدند و مشکلاتشان را با استفاده از منابع ملی حل کردند.

در ترکیه سال 1930، اولین نسل لیسانسه هایی که همه در استامبول تحصیل کردند، شروع به نشر بیانیه فنی معماری کردند. به طور مشابه در مصر در طول همان سالها، معمار برجسته ملی مصطفی پاشا فهمی که در اروپا آموزش داده شد و درجه مناسبی را در معماری تصرف کرد و مهم تر از همه پسر و مدیر ساختمان ساز (محمود فهمی) بود، بنابراین او مجهز به کیفیت های هم تمرین و هم آموزش معماری بود.

اگرچه مصطفی هیچ گونه پاشا فهمی هیچ گونه تغییر اساسی در دوران تحصیلی ایجاد نکرد، با این وجود تاثیرش را روی هم تمرینات وهم آموزش معماری برجای گذاشت. نگرانی او رسمی بودن توسعه ی ملی در معماری بود. هم چنان که در مورد محمد وداد، احمد کمال الدین، عارف حکمت کویانگو و جولیو مونجری از ترکیه، افراد اصلی یک تحقیق بودند که برای بیانی واقعی از ویژگی اسلامی تلاش کردند.

اینکه بخواهیم از این نسل از معماران انتظار اصطلاح کاملی را که بتواند بین کیفیت های خیالی معماری از روکش کاری فوق العاده، تزئینی و زیورآلات تفاوت بگذارد را داشته باشیم خیلی زیاد است. از وقتی که آنها وارد یک تحقیق شدند با توجه به همه مشکلاتی که آنها با تاسیس معماری روبرو شدند، تا کنون مسئولیت های زیادی را به عهده گرفتند.

سال های بین جنگ جهانی، هم برای مصر و هم برای ترکیه مهم بودند، چنان که آنها شاهد اطلاعات کاملی در سازماندهی حرفه ی معماری بوده و با انیستیتو هم پیمان شدند. گروه بزرگی از دانش آموزان مصری برای مطاله ی معماری به خارج از کشور و تعدادی از آنان به پاریس رفتند. در نتیجه الگوهای هنرهای (بیوکس) که از نظر درک به جهت اتصال فرهنگی مصر و فرانسه قوی شد، آموزش معماری مورد علاقه قرار گرفت.

در آن زمان، نه تنها مدرسه معماری در دانشگاه قاهره، بلکه یک مدرسه جدید که در دانشگاه الکساندریا تاسیس شد ودر سال 1940 از همان الگو به عنوان الگوی جدید استفاده کرد، توسط مراکز هنرهای بیوکس تحت تسلط قرار گرفتند. در طول همان دوره در ترکیه نفوذ آلمان به خاطر اتصال سیاسی و فرهنگی با آن کشور، پررنگ تر شد.

ارنست الگی، یک فرد نوگرای مصمم، در جواب تقاضای فرهنگشتان هنرهای زیبا که بعد از (گالیله مونگری) قرار گرفت، قرار ملاقاتی را که به طور ضمنی ایدوئولوژی بزرگی را بیان کرد، تغییری را با تحقیق عثمانی اصیل، ترکی ها و اشکال محلی و اسلامی به سوی اثرات جدید و مدرت به وجود آورد. در حالی که، اثر جدیدی از معماران، مهارت وجود این تصور جدید را که در خور موقعیت ملی است، نشان می دهد.

پایان ریاست (مونگری) به زودی توسط مطالعات او و (وداد بی) در فرهنگستان پیروی شد. واقعیت های معماری را که آنها اظهار کردند بهعنوان پس رفت ها دیده شدند و با واقعیت های برنامه ریزی شده هم عصر مخالفت کردند. زمانی که سازمان معماری در دانشگاه تکنیکی استامبول نوسازی شد، نفوذ آلملن پررنگ تر و مسلط تر شد.

(مدرنیزم) در درک آلمانی اش، به درستی زبان ترکی فرانسوی شد. این نظریه خیلی گسترده شد، به طوریکه به زودی به عنوان سبک رسمی مورد اعتراف قرار گرفت. زمان این (سبک رسمی) توسط معماران محلی تولید می شد. ولی رهبران آن در کشور در آوردن آلمانی های استرالیا برای اینکه تصور صحیحی از (معماری) معاصر به دست آوردند، تردید نکردند. یک چهارم کامل وزارتخانه ها در پایتخت جدید، آنکارا در سبک آلمانی مونتالیسم جدید با صعود (پیشرفت) کم ساخته شدند و ساخمانهای آن از برش سنگ های محلی ستون بندی شدند.

در حالی که مصر مدرسه معماری در دانشگاه الکساندرا که به تازگی تاسیس شد، برادر زاده مصطفی پاشا فهمی به عنوان رئیس آنجا منصوب شد. در همان زمان، رئیس مدرسه معماری دانشگاه قاهره برادر زاده ی دیگر پاشا بود و در صورتی که مدرسه دولتی طراحی توسط سومسن برادر زاده اش در راس قرار گرفت.

تا اوایل سال 1960، حسن،مصطفی، شفیق از پرنفوذترین شخصیت ها در زمینه معماری در مصر باقی ماندند. آنها برنامه ریزس آموزشی را که در دقیق ترین درک هنرهای (بیوکس) طراحی شد را کنترل کردند.

چهارتا از مدارس مذکور (در بالا) دو تا در استامبول، یکی در قاهره و یکی در الکساندرا، بزرگترین مدارس معماری در دنیای اسلانی بودند که تا پایان جنگ جهانی دوم تاسیس شدند. از وقتی که اعضای جدید به قوه آنها اضافه شدند، همه این مدارس تغییر کاملی را تجربه کردند. مدارس مصری زمانی که با سیستم هنرهای بیوکس آتلیه ها هماهنگ بودند کارشان را با ترکیب سیستم های انگلیسی و سویسی در برنامه آموزشی شان شروع کردند، در صورتی که فرهنگستان در استامبول، اول به عنوان یک هاک اسکول آلمانی سازماندهی شد، تدریجا به سیستم هنرهای بیوکس،مطابق با تماس با مطالعات دیگر هنرهای زیبا شبیه شوند. دانشگاه تکنیکی استامبول اساسا در زمینه های مهندسی تاسیس شد و یک موقعیت جدید را برای معماران، همانند مهندسین معماری پیشنهاد کرد با این بیان، که معماری را از ظواهر هنرهای زیبا جدا نموده و نقش آن را بیشتر در زمینه ی ساختمانی مشخص کنیم.

با این وجود، دانشگاه تکنیکی استامبول در بین سالهای 1940 تا 1950، ثروت بزرگی را در توسعه کشور باقی گذاشت و با پیشنهاد کردن به باصلاحیت ترین افراد حرفه ای مشهور در ترکیه، پررقیب ترین مدرسه گردید.

پنجمین مدرسه مدرسه ی بزرگ معماری در ایران تاسیس شد. وقتی که هیئت علمی هنرهای دانشگاه تهران «اندرو گدازد» را برای تاسیس یک ستزمان معماری خواست، «گدازد» الگوی هنرهای بیوکس را در ایران با یک تقاضای جدی برای تدریس ایده های جنبش های حرکت مدرن، انتقال داد. توسعه (ساخت و ساز) بعد از جنگ جهانی دوم طرح ریزی شد. میزان مطلوب بودن شهرنشینی سریع و ساختمان سازی در مقیاس بزرگ شمار رو به افزایش معمارن متقاضی شد. در مرور (گذر) قرن، تخصص معماران فقط برای ساختمانهای عمومی و مشهور لازم شد. ملزم برای اهداف سیاسی و فرهنگی، ولی یقینا برای نازهای ساختمانهای معمولی لازم نیست. بعد از جنگ جهانی دوم، معماران و مهندسین شهرسازی رقیبان پرشور و اشتیاقی برای یکدیگر شدند.

درمیان دلایل زیادی برای ایت رقابت، تاثیر زیادی از حرکات مدرن وجودداشت، که معماران خودشان اعتراض خود را به حد کمی به خاطر اینکه برای هرکس ممکن بود که با مهارت مهندسی به قلمرو حرفه ای که اصلا متعلق به معماران بود، هجوم ببرند، بیان کردند. گذشتهاز مشخص نمودن صلاحیت های حرفه ای که از دکترهای فاقد شرایط لازم که شامل مهندسان نشد، جلوگیری کردند. تا سال 1950 معماران برای دفاع از حقوقشان شروع به پیگیری سازماندهی جامعه ی حرفه ای کردند و تفاوتهای بین معماری و مهندسی مرکز ایت تلاش و مبارزه شد.

(چارلز آبرامز) یک دانشمند مشهور و محترم از زادگاه انسانی، با پیروی از گروه ملی – مذهبی، تغییراتی را در محیط شهری به ترکیه، پیشنهاد کرد. به خصوص در ترکیه و در شرق میان به میزان زیادی، توانایی های جدید از کارشناسان تکنیکی خواسته شد و اینها بعد از شناختن معنی معماری قرار گرفت.

انیستیتوی تکنولوژی بزرگ شرق میانه (در حال حاضر دانشگاه تکنیکی شرق میانه (METU) اولین مجموعه تولید جدید دانشگاهی بود که در ترکیه، مصر، لبنان و دیگر کشورهای شرق خاور میانه باز شد (تاسیس شد) و نقطه برگشتی مهم در آموزش معماری در ترکیه بود.

آن (انیستیتو) نخستین اهدافش را برای کمک به توسعه روستایی و مذهبی، با تلاش برای از عهده مشکلات به سرعت متغیر محیط شهری برآمدن و برای توسعه مناطق بومی محلی، تکنیک های میانی را که به حد پایین نیازهای تکنولوژی را در پردازش شهرنشینی کاهش می دهد، در نظر داشت.

اگرچه متو (METU) یک صدای متناوب و درک شده ای و از آن پس یک بنیاد آموزشی توانا به مقدار وسعتی که تشخیص داده است که اهداف اولیه آن سوال برانگیز باقی می ماند، قرارگرفت (شناخته شد).

هم چنین در مورد مدارس دیگر با تاکید مشابه این چنین می توان گفت: یک دانشگاه آمریکایی در قاهره و دانشگاه آمریکایی بیروت. همه ی این سه دانشگاه، مهمترین انیستیتوهای آموزشی در سطح بالاتر قرار گرفتند ولی آنها نقشی را که تمایل به اجرای آن داشتند، اجرا نکردند.

در سال 1960 معماران در میان پر متقاضی ترین حرفه ای ها از میان جهان اسلامی قرار گرقتند. این به علت توانایی های حل مشکلات آنها که برای برخورد به نیازهای اضطراری که توسط شهرنشینی سریع به وجود آمد، نبود. ولی به طور نسبی، از آنها درخواست شد که در مراکز شهری که زمین کالایی (جنسی) بسیار کمیاب شده بود، ساخت و ساز کنند. ساختن واحدهای رو به افزایش فعالیت اقتصادی پردرآمدی شد.

چیزی که سابقا کمتر از ده مدرسه معماری متعدد بود در دو دهه به بالای شصت رشته تجاوز کرد، همچنان که نیاز به معماران در جهان در حال توسعه افزایش پیدا کرده بود به گستردگی چیزی که معماران جدید با تخصص مجهز شدند، تا با مشکلات در هم آمیخته ی جامعه شان که نتیجه بسیار مهم حرفه ای و بنابراین، همچنین از تعلیمات (آموزش) بود مقابله کنند.

مدارس خود را در این حد دیدند که بتوانند از عهده مشکلات در سطح تکنیکی بالا برآیند. آنچه که احتمالا برای جامعه اینگونه تجربه شده که مفید واقع می شود، از طرف جامعه، مدارس تقاضا نشد یا به عنوان موضوعات فاقد جذابیت از نظر آموزشی، مد نظر قرار گرفت.

فاکتورهای exogenous از جهان آموزشی بر مدارس معماری در جهان اسلام تشلط داشته است. فاکتورهای endogenous که راه حل هایی برای مشکلات ویژه ی جامعه که به ندرت شامل جریان تبلیغ آموزشی که بر تاثیر روی قلمرو تحقیق آموزشی تسلط داشت را جستجو کردند. این دانش از میان تحقیقی که تنها به مقدار ناچیزی که تدریس تقاضا شد، به دست آمد. در اوایل سال 1950 بیشتر از دوازده عدد تز، جهت تبلیغ آموزش در دانشگاه تکنیکی استامبول ارائه شدند. همه اینها قول دادند که زبان اصلی معماری نواحی مختلف آناتولیا و کیفیت نتیجه تحقیق، مدارک و اجناس بصری که برتر بود را اثبات و تحسین کنند. تفسیر کمی از آن وجود داشت، ولی شایدآن زمان، این چنین لازم نبود. با وجود این ، تاثیر این مطالعات موثر در آموزش معماری در همان مدرسه، به طور آشکار، ناچیز است. آنها جهت اهداف تبلیغ آموزشی و نه هرگز به عنوان منابع آموزشی تولید شدند. نویسندگان حرفه ای شدند و به طور عینی و بر غرض تدریس می کردند، بنابراین کار کمی برای انجام دادن این سهم های (قسمت های) مهم داشتند.

هم چنانکه این نظریه به کار گرفته شد، با وجود اینکه از آن سوءاستفاده شد، مدارک در استامبول رایج بود، همچنین اقدامات موثقی جهت توسعه بیان ها های جدید از میراث فرهنگی وجود داشت. در این لحاظ، تلاشهای «حسن فثی»، «ریفت چادیرجی» و «سدد حکی الدم» شایان ذکر است. فثی زندگی اش را وقف بازسازی شکل های سنتی که از تمرینات ساختمانی معاصر و تفسیر اجتماعی استفاده می کند، کرد. فشارهای مدرنیزه شدن،‌اگرچه فشارهای دیگری را با هر سازمان اداری در حال افزایش که بر اجتماعی که «فثی» در آن کار می کرد. سعی و کوشش «فثی» نه تنها در فرهنگسنان بلکه توسط آنهایی که در حرفه های ساختمانی رایج در مصر بودند نیز با بی میلی دریافت شد. تشخیص «فثی» در جهان غرب، همچنان که با کمبود تشخیص در مصر بومی خودش مخالفت کرد، احتمالا نمایشی ترین مثال از اینکه چطور کشورهای اسلامی از مشارکت ها برای معماریشان غفلت کردند و اینکه، آنها چطور این چنین مشارکتهایی را از آموزش محروم کردند. (الدم) یک عضو برجسته از تولید پیشگامانه معماران در ترکیه، سرنوشتی مشابه وای با کمی تفاوت داشته است. (الدم) و هم عصرانش از آنجایی که حق تقدم داشتند، تاسیس معماری را به عنوان عملی قانونی دیدند، اگر از آن تجلیل نکردند، به آن اعتراف کردند. در طول مراحل اولیه کار (الدم) جامعه ترکیه، تغییر بزرگی را با جعل کردن از مرور توضیح ارزش های متعدد معماری و بیان ساختمانی (الدم) وفق توسعه بیان های فابل اعمال و مربوط به ترکیه شد. جستجوی او برای شکلها، سیستم های ساختمان سازی و تناسب ها، یک راه تحقیق وقف شدهای بود که او برای بیش از نیم قرن حفظ می کرد. او «سمینار ملی معماری» را که احتمالا اولین نوع آن کشف منابع محلی بود تاسیس کرد، نسبت به اینکه بخواهد قانون های خارجی را که در هر جای دیگر و برای جامعه و سیاست و اقتصاد به طور کامل مختلف و همه تر از همه، مقتضیات محیطی مختلف وارد کند. سیستم آموزشی ترکیه سمینارش را به عنوان تلاشی مداوم جایز شمرد، ولی هیچ اقدام معتبری برای تشویق این روش جهت شکوفاشدن وجود نداشت تا جاره ای برای تولید چیزی که می توانست ترکی باشد، شود. این (موضوع)‌ همچنین در شغل شخصی «الدم» منعکس شد. ماموریت های مهم برای ساختمان های عمومی داده شد، او تلاش کرد تا توانایی خودش را به عنوان یک «معمار معاصر» مطابق با استانداردهای غربی، اثبات کند و به همان خوبی ایده های تدریس وفادار بماند.

با وجود اینکه کار «چادیرجی» سازش کمی با کار استاد داشت، با «سمینار الدم» رقابت بزرگی برقرار کرد. مدرسه فکر و اندیشه ای که اوبرپا کرده است براساس توسعه معماری برای اولین بار در عراق تنظیم شد و از همه مهم تر هم زمان با آن چادیرجی از دوری یک زبان اصلی که اعتبا رآن به خصوص در مناطق شهری، زودگذر بود، امتناع کرد. او توسعه شناسایی معماری و خصوصیات محیطی و اهمیت زیبا شناختی را جستجو کرد ولی هم زمان با اینکه دوباره معماری واقع بینانه به قلمرو اجتماع عراق و محیط زیستهای اقتصادی درج شود.

با مروری به گذشته، می توان دریافت که «فثی» ناچار شد آثارش را به صحنه روستایی و چندین خانه شخصی محدود کند. این سه معمار و آموزنده ی فداکار صحنه ی معماری و آموزش را از سال 1950 تا سال 1980 مورد توجه قرار دادند.

جهان در واقع خیل یکوچک است. تاثیر به سرعت متغیر شیوه رندگی و نیز محیط های زندگی، از محدودیت های جغرافیایی و سیاسی و مرزهای فرهنگی رهایی یافته است. اینکه بخواهیم آنچه را که محلی است جستجو کنیم، غیرممکن است و تنگنایی در سطح روانی تاسیس می کند که در بهترین شکل مایه ناراحتی است. مدارس معماری شبیه موسسات آموزشی دیگر در تلاش اند تا توسط استانداردهایی که در سطح جهانی قابل اعمال هستند، با مدارس دیگر رقابت کنند. این جنبه ای حیاتی برای ورود به مدارس است. در جهان اسلامی، مراجعی که محیط و ساختار آموزش را تعیین می کنند. تقریاب انحصاری و دولتی هستند و الزاما علاقه مطلقی در توسعه ی سیستمهای آموزشی در استانداردهای بین المملی دارند.

بنابراین برنامه مدارس معماری در جهان اسلامی با استانداردهای گسترده ی جهانی ذهنی توسعه یافته است، که با هنرهای بصری که سیستم هنرهای بیوکس را پایه گذاری کرد، سیستم آلمانی منطبق با تکنولوژی یا سیستم آمریکایی تولید شده بهاوس، به آن هستی بخشیده است. تولید آخر مشابه با توجه به معیار بین المللی، اگرچه شناسایی استانداردها برای آدرس دهی وضعیت حرفه ای به طور کامل متفاوت قرار گرفته است.

امروز، نه معمار آمریکایی مجهز به منابع عقلانی یا تکنیکی برای سر و کار داشتن با مشکلات طولانی مدت رونق ساختمانی در پرتگاه است و نه هیچ معمار انگلیسی قادر به رفتار کردن با مشکلات سیل ها و تندبادها در بنگلادش است. نه معمار فرانسوی با دانستن اینکه چطور مشکلات خانه سازی و غیر رسمی در مناطق شهری ترکیه، پاکستان و هند که روی بیش از نیمی از جمعیت شهر نشینی تاثیر می گذارد، فراهم کند.

انتقال الگوهای لازم خارچی ممکن است مهارت تکنیکی را به عنوان یک ابزار معتبر برای استفاده در تمرین معماری را در هر جایی از جهان فراهم کند. ولی آیا این مهارت تکنیکی را در طول یک کشور فراهم می کند.

دراینجا ما تمایل نداریم که به معمارانی که آموزش داده شده اند تا بهعنوان تکنسین های معتبر در هرجایی از جهان به جز دز متن خودشان ابلاع کنیم. ما نمی گوییم که آنها باتجربه تر از آن هستند که با مشکلات خیلی ساده و زندگی حرفه ای روزمره آن ها رفتار کنیم. ما به سادگی در تلاش هستیم بر این واقعیت تاکید کنیم بر آنچه که برای یک کشور اغلب ضروری و مربوط است و به آن توجه نمی شود. بنابراین اگرچه به معماران خیلی نیاز داریم، نوعی بی عدالتی به گروهی از افراد حرفه ای است که از نظر عقلانی و تکنیکی خیلی نگران مشکلات کشورهایشان هستند.

برنامه ی آموزشی مدارس در جهان اسلامی از آن برنامه هایی است که متفاوت نیستند؛ به عبارت دیگر، الگوی کلی در مرکز سیستم نگه داری شده است. در همه مدارس طراحی معماری براساس اراده ی برنامه آموزشی شکل می گردد، ولی زمان صرف شده و اعتبار داده شده به این رشته در مدارس مختلف متفاوت است و آخرین تولید آموزش در درجه اول توسط کارایی توسعه یافته در این محدوده، باارزش می شود.

خواه، دانش آموزان آزاد گذاشته شوند، بطوری که به سرعت گرفتار طراحی معماری شوند یا از میان یک رشته ی طراحی پایه ای که به الگویی که آموزش را سازماندهی می کند، یا از صافی گذرانده شوند، تقریبا در تمام موارد، مطالعات طراحی یک مهارت است، یک روش حل مشکل،‌ و معماران فراتر از تمرین این مهارت ها فعالیت می کنند. طراحی، آخرین ابزار معماران برای مجود در محیط زیست استو به موضوعات وابسته به چیزی که باید انجام شود، توجه نمی کند ولی تخصص را در اینکه چطور آن را انجام دهیم توسعه می دهد. بنابراین مشکل تولید فاکتورهای exogenous در جریان طراحی، برای آنکه با طراحی خودش انجام شود، کار زیادی انجام نمی دهد، ولی با اموزش به عنوان یک طراحی کامل سورکار دارد.

با این موضوع در ذهن، می بینیم که آن رشته های کارخانه ای در مدارس معماری برای اینکه معماران توانا با کلیت بخشیدن به جواب های درست، سوالات درستی بپرسند، مهم هستند. در تمامی برنامه های آموزشی پیروی از ردیف های رشته ها برای اینکه آموزش معماری را کامل کنند، پیدا می شود.

مهارت ها: آمار، تکنیک، ساختمان سازی، کامپیوتر.

تئوری ها: تاریخ، هنر، اسلوب شناسی.

محیط زیست: چشم انداز شهری

تکنولوژی: فولاد، چوب (نجاری)، بتون ریزی قوی، مواد، ساختمان سازی، تجهیزات.

در موازات با ردیف رشته های طراحی که عموما به عنوان یک زنجیره ی پایه ای، واسطه، مراحل پیشرفته و آخر، رشته های دیگر به عنوان یک ترکیب موضوعاتی که استحکام درونی اش در موارد زیادی دنبال می شود، (همانند نمونه های سادهبه مرکب، از پایه به مصرف، یا از اول به آخر)‌ سازماندهی می شود. آگاهی که معماران نیاز دارند، دارا باشند، اساسا در اصطلاح هر آنچه که به هر جای دیگر که در جهان غرب است،‌ وابسته است. بر طبق اصول، هیچ ضرری در به دست آوردن دانش بیشتر نیست. با این وجود خواه موضوعی قطعی است یا نه، ما برای دانش آموزان آنچه را که برایشان مفید خواهد بود، فراهم می کنیم. به عنوان مثال در رشته های تکنولوژی، معمولا به طور متداول، بر طبق قرارداد، تکنولوژی پایه گذاری شده کشور در مدارس معماری تدریس می شود. اعمال ساختمانی در مورد فولاد و چوب بحث می کند ولی کمک مطلق دشته های تکنولوژی این استکه دانش آموزان را به سطحی بیاوریم که به آنها اجازه دهیم با بتون مسلح طراحی کنند، چون دراینصورت باید از مواد تکنولوژی زمان ها استفاده کند.

به راستی تنها شمار محدودی از برنامه های آموزشی که به توسعه آگاهی کمک می کند، وجود دارد. اگر مهارت در مقاوم سازی ساختمان سازی نباشد، زمین یا پایس، نی ها، نی خیزران و شبیه به آن توجه نمی کند. به طور متناقض، به عبارت دیگر، فرهنگسراها به روشنی وقف خود را و تحسین مقاله هایشان را در دامنه تکنولوژی هایی که تحت عنوام رایج «زبان مادری» قرار می گیرد، بیان می کنند. با وجود این، تلاش کمی در سیستم آموزشی برای از تداوم زبان مادری انجام می شود، منبع دیگری برای فراهم کردن راه حلی برای مشکلاتی که اعتماد به فاکتورهای endogenous را کم می کند، وجود دارد. به طور مشابه در تدریس، تلاش بیشتری به محاسبات لازم و تجهیزات برای شرایط هوایی، گرما یا آسانسور داده می شود.

اگر چه ما در مدارس زیادی رشتههای مجهزی را که بر سیستم انرژی گذاشته، اصول گرمای خورشیدی، یاسیستم های طبیعی فشار وارد می کند را پیدا می کنیم، علاوه بر این تا آن زمان معماران از مدارس معماری فارغ التحصیل می شوند. این موضوع بد نام شدن به نظر می رسد، اگر آنها اصئل کلاسیک مصری، یونانی، رومی، گوتیکی و معماری رنسانس را نمی دانستند. معماری که نتواند به مکالمه جزئی در

(wrights falling water house, mies farns worth house, the sears tower or the Seagram building)

بپردازد، به طور جدی برنده نخواهد بود. ولی چه تعداد از آنها از فشارهای بیرونی ودرونی که محیط زیستی را که آنها در آن زندگی می کتتد شکل می دهد، آگاه هستند. گفتمان آموزشی با معماران منتظر به سوی بیبان فرهنگ هایشان تطبیق نمی کند. این اعتقاد ماست که یک هدف چشم گیرتر بر حمایت رشته ها می تواند بریا به صف کردن رشه های طراحی به کار آید. بنابراین به متن مربوط به هر کشور و فرهنگ و به تاریخ آنها توجه می کند.

باملاحظه به این موضوع ما ممکن است به برنامه آموزشی مدارس معماری در کشورهای اسلامی در سازمان معماری دانشگاه شاه عبدالعزیر در جده، توجه کنیم.

طراحی معماری و رشته های معماری مربوط به توسعه گرافیک و مهارتهای ارتباطات معماری، 24 درصد از ساعت اعتباری کلی را کم کردند. این نسبت 41 درصد سازمان معماری دانشگاه مهندسی و تکنولوژی دانشگاه بنگلادش؛ 45 درصد در فرهنگستان قبلی هنرهای زیبا (در حال حاضر دانشگاه معمارسنان) در استامبول؛ حدود نیمی در مدرسه هنرهای زیبای دانشگاه تهران؛ 51 درصد در معماری ملی اکل در ربات و 52 درصد در دانشگاه گاریانیس در بنقاضی، نقشه برداری ما از بیش از 60 مدرسه معماری در جهان اسلامی نشان داده است که معمولا بیش از نیمی از زمان تدریس به حمایت از رشته ها اختصاص داده می شود.این نسبت در هنرهای بیوکس که براساس برنامه ی آموزشی استودیو طراحی سازماندهی می شود، افزایش می یابد. در مورد الگوهای مبنی بر انگلیسی – آمریکایی یا آلمانی، رشته های حمایت کننده استقلال طلبی بیشتری نسبت به سیستم فرانسوی دارند. هر کدام از الگوها که ملاحظه می شوند و مورد توجه قرار می گیرند. بیش از نیمی از زمان تدریس وقف قسمت های آموزنده که بعضی وقتها با آن ولی معمولا بدون آن است، می شود.

سالها قبل، دوگان کوبان فراتر از آموزش معماری انتقاد کرد. در انجام این کار نیز او بر واقعیت که معماران یادانشی که هیچ ارزش مفیدی برای آنچه که آنها به طور حرفه ای با آن مواجه می شوند، نداشت راتاکید کرد. او نیاز به یک پیش نمونه جدی معماری داشت که می توانست مشکلات را از طبیعتی ساده تر با لیاقتی حرفه ای رسیدگی کند. نظر او نکته مهمی را که هیچ واسطه طولانی تر مهارتهای تکنیکی بین معماران و تمرین ساختمانی وجود ندارد. تنها سطح سیستم شناسایی گفتار معماری را تولید می کند. همه ی کسانی که طراحی می کنند و می سازند، محیط زیست فیزیکی پیچیده اجراهای مختلف را از معماران با دیگر اشخاص مشخصی که می توانند میئولیت را برای سروکار داشتن با محیط فیزیکی فرض کنند، ایجاد می کند. از اواخر سال 1970 ما خودمان را در اواسط یک مناظره بی پایان و مجدد مکرر یا معماری ممتد می یابیم. در واقع این توضیحات مجدد، آنچه را که معماران می خواهند باشند، منعکس می کند. توضیحات حرفه ای و سازمانی معماری، اغلب دور از اختصاص دادن به آن چیزی است که معماران در واقع برای انجام دادن شناسایی می شوند. ولی آنها همچنین واقعیت سردرگمی آنچه کهما آن راتجربه می کنیم، منعکس می کنند: آ یا معمار یک تصمیم گیرنده است؟ یا آیا او یک مهندس اجتماعی است؟ یا احتمالا او یک مسئول برای تغییرات است؟ یا اینکه آیا او فردی تواناست؟ چرا ما نمی توانیم از یک ممعمار طراح که پروژه ها را برای ساختمان ها طراحی می کند تا در جامعه ای که از او انتظار می رود، اینگونه باشد، راضی باشیم؟ چون در دو دهه یا بیشتر، نقش معما توسط دیگر گروههای علاقمند زیادی مورد هجوم قرار گرفته است معماران سرتاسر دنیا در دیدارها و کنگره ها، در تلاش بوده اند که نقششان را مجددا مشخص کنند،‌ به جای آنکه حقوق حرفه هایشان را که آنها باید به طور واقعی مالک شده باشند تا بتوانند دوباره، آنچه را که از دست رفته است، به دست آورند، به آموزش درست و آگاهی مفید برای جامعه و عصرمان نیاز خواهیم داشت.

از معماران می توان برای انجام درست و رسیدگی وظایفشان،‌ تنها زمانی که حقوق و امتیازات حرفه ای خود را حفظ کرده اند، استفاده کرد. آیا جوامع ما امروز این رضایت خاطر را ارائه می دهند؟

دلیل کوچکی برای نشان دادن اینکه آنها این چنین می کنند، وجود دارد. حتی در جوامعی مثل مصر، ترکیه،‌ پاکستان که تعدادمعماران متجاوز از هزاران نفر است،‌ حقوق حرفه ای و امنیتی معماران تضمین شده نیست. از طرفی، بازگشتی از وجود حقوق معماران (به عنوان مثال در ترکیه و ایران) وجود دارد و از طرفی دیگر، در برخی از کشورها،‌ معماران، حتی در فهم پایه ای شغلی کمبود داشتند. همانند کشورهای آفریقایی و بنگلادش در بعضی از کشورها، به طور کلی سازماندهی شغلی توسط دولت ممنوع است. امروزه، بیشترین سازمانهای حرفه ای پیشرفته ی معماران در شرق میانه تنها تحت اتحادیه مهندسی و معاران است. به عبارت دیگر، صحت ساختمان سازی، هم تراز با هرچیز دیگری از طرف جامعه توسط دولت تحت امنیت قرار می گیرد. در نتیجه موضوع «کیفیت محیط زیست» برای حمایت از معماری که صلاحیت دارد و مسئول است، در کل بی معنی می ماند.

به راحتی می توان فهمید که نیروی سازماندهی شغلی به کنترل کیفیت آموزشی که بعد قرار می گیرد، وابسته است. سازماندهی شغلی ضعیف تر تنها توسط عدم کنترل بر سطوح مقبول کیفیت خاتمه می پذیرد. ما بنابراین حقیقت را که نیروی معماری که اساسا با کتنرل سخت حرفه ای روبرو می شوند، فراموش کنیم. RIBA و AIA، بزرگترین نیروهای کنترل کننده ی سازمان آموزشی در بریتانیا و ایرلند شمالی و در ایالت متحده آمریکا هستند و این سازماندهی ها نسبت به هر گروه دیگری راجع به کسی که به عنوان یک معمار فرستاده نشود بیشتر تقاضا می شود و در تمام سازماندهی های اموزشی در سهم ما از جهان، هیچ مکانیزم کنترلی فراتر از کیفیت وجود ندارد، مگر آنکه توسط آن دولت فراهم شود. دولت، آموزش را به عنوان وظیفه خود ارائه می دهد.

بنا به آنچه گفته شد، دولت نمی تواند نسبت به آنچه ارائه می دهد، فاقد صلاحیت باشد و بنابراین نیازی برای ارزیابی استانداردهای آموزشی وجود ندارد.

اگر بعضی از فارع التحصیلان توسط مهارتی که شغل آنها تقاضا می کند مجهز نشوند، تعدادشان افزایش می یابد. معتبرترین مورد حرفه ای در جهان، معمولا شامل جهان اسلامی که قانونی است را در نظر می گیریم. کسی کهبه عنوان وکیل شناسایی می شود و یا کسی که وکیل نیست، دارای حق، مسئولیت و امتیاز ویژه وکالت است. همان درخواست ها برای حرفه پزشکی نیز وجود دارد. آنچه برای آنهایی که نمی توانند صلاحیت داشته باشند، اتفاق می افتد،‌ نتیجه قاطعی است. در زمینه قانون، تعدادی از حرفه های دیگر، در داخل و خارج از تشریفات اداری برای عضویت در وکالت برای آنهایی که واجد شرایط باشند،‌ وجود دارد.

گروهی از تکنسین های واسطه ی ماهر در هنرهای ساختمان سازی اما کسانی که ضرورتا معمار نیستند نیاز می شود. از آنجایی که این چنین چیزی وجود ندارد، ما با یک گروه افراد با صلاحیت که نمی خواهند به آنچه که معماران انجام می دهند رسیدگی کنند، به کارخانه می دهیم. آنها خودشان فاقد صلاحیت اند. آمار این را به وضوح نشان می دهد. چه تعداد از معماران با صلاحیت، پانزده هزار نفر مصری و هفده هزار نفر ترکی هر کاری حتی tangentially، وابسته به معماری، محیط زیست و یا حتی در دورترین حالت ساختمان سازی است. این احتمالا، غمگین ترین و اضطراری ترین مشکل و یکی از شایان توجه ترین مشکلات است.