تحقیق درباره فن‌آوری اطلاعات

تعریف فناوری اطلاعات 

شاید یکی از مشکلات در این جا تعریف فن آوری اطلاعات باشد. هر کس با نگرش متفاوت تعریف متفاوتی از فن‌آوری اطلاعات ارائه می کند. بهترین روش برای تعریف چنین موضوع گسترده‌ای ارائه مفاهیم و ایده‌های مرتبط با آن است. توضیح مطالب و بسترهایی که به فن‌آوری اطلاعات مربوط می شود نیز می‌توان به شناخت فن آوری اطلاعات کمک بکند. نتیجه این به گونه‌ای باید درباره فن‌آوری اطلاعات سخن گفت که به شناخت آن کمک می‌کند.

تعریف فن آوری  اطلاعات به دلیل ماهیت تغییر پذیری آن بایستی همراه با یک نگرش دینامیک باشد تا استاتیک فن آوری اطلاعات بیشتر یک استراتژی ، اندیشه، فکر و ابزار در حوزه انسانها همراه با نوآوری است. تعریف فن آوری اطلاعات را می‌توان به یکی از این جنبه‌های مهم مرتبط است.

فن آوری اطلاعات فرصتها و امکاناتی از طریق فن‌آوری اطلاعات ایجاد شده آن را به یک استراتژی شبیه کرده است تا یک فرمول و نسخه عملی، استراتژی جدید برای دسترسی متفاوت به آنچه آرمان یک سازمان تعریف می‌کند. بدون فن آوری اطلاعات نیز می‌توان به آرمانهای ترسیم شده در یک سازمان رسید. اما آنچه با فن‌آوری اطلاعات انجام می‌گیرد بسیار متفاوت از چیزی است که در ذهن جای می‌گیرد. فن‌آوری اطلاعات یک شناخت هیجان‌انگیز از محیط اطراف را در ذهنها ایجاد نموده و هر کس را در هر سطح و ایده به سوی خود جلب می‌کند. افراد بشر به فن آوری اطلاعات برای رشد خود و فراگیری علم و دسترسی  به ابزار راحت‌‌تر و در دسترس‌‌تر در ارتباط فکر می‌کنند. سازمانها به این پدیده‌ برای دسترسی  به بازار، بزرگتر، ارائه خدمات بیشتر و بهتر، جمع‌آوری و نگاه دقیقتر و زنده به نظریه‌ها و سلیقه‌ها انجام راحت‌تر کارها،  ارزان‌تر کردن هزینه خدمات و عملیات ، کنترل دقیقتر و دسترسی به سریعتر به منابع داخل و بیرون سازمان و ارتباطات سریعتر و ارزان‌تر نگاه می‌کنند. حال آنچه در تعریف فن آوری اطلاعات به چشم می‌خورد که در سایر فن‌آوری‌ها تا این حد سازمان و خدمات ارتباطات است. شناخت هر چه دقیقتر و کاملتر از فن‌آور  اطلاعات برای مدیران و کارشناسان سازمانها، آنان را در تنظیم و طراحی یک استراتژی عملی‌تر با نگرش فن‌آوری اطلاعات کمک شایانی می کند.

فن‌آوری اطلاعات یک سری مفاهیم و فکر است

صرف نظر از بعد استراتژیک در فن‌آوری اطلاعات و ابزار و اسباب کار از سوی دیگر فن‌آوری اطلاعات شبیه یک فکر و اندیشه برای انجام بهینه و موثرتر کارهاست. از آنجا که فن‌آوری اطلاعات تنها در قالب بسته نرم افزاری یا سخت‌افزاری و یا ترکیب آنها قابل تعریف و کاربری نیست، لزوم ایجاد فکر و اندیشه قوی و جامع برای ترکیب ابزارهای برای اجراهای اهداف و عملیات و ارتباطات نیز یکی دیگر از ابعاد گسترده و شگفت‌انگیز فن‌آوری اطلاعات است و با این تعبیر ابزار و اسباب  نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در فن‌آوری اطلاعات بیشتر شبیه  مواد خامی می‌مانند  که مطابق نیاز با هم ترکیب شده و کار خاصی را انجام می‌دهند.

 در سازمانها بایستی یک استراتژی برای استفاده  از فن‌آوری  اطلاعات وجود داشته باشد و پس از آن فکر و اندیشه جهت ترکیب و به کار گیری ابزار فن‌آوری اطلاعات به کار گرفته شود. در انتها  به مرحله اجرایی و استفاده  از فن‌آوری اطلاعات رسید. با این توضیحات ابزار مشابه در سازمانهای حتی مشابه می تواند کاربرد متفاوتی داشته باشد.

فن‌آوری اطلاعات یک سری ابزار است.

به هر آن چه  موجب جمع‌آوری، گردش، پردازش و انتقال اطلاعات و پیامها بدون محدودیتهای مکانی و زمانی باشد فن‌آوری اطلاعات گفته می‌شود. برخی این تعریف از فن‌آوری اطلاعات را صنعت فن‌آوری اطلاعات و پیامها بدون محدویت‌های مکانی و زمانی باشد فن‌آوری اطلاعات گفته می‌شود. برهی این تعریف فن‌آوری اطلاعات را صنعت فن‌آوری اطلاعات می‌گویند. رایانه‌ها، شبکه‌های رایانه‌ای، نرم‌افزارهای کاربردی و تخصصی  یا عمومی ، تجهیزات مخابراتی و ارتباطات، تجهیزات چند رسانه و فراگیر، ارتباطات بدون سیم و امثال اینها همه در حوزه صنعت فن‌آوری اطلاعات جای می‌گیرند. با این تعابیر می‌توان حدس زد که تقریبا تمامی افراد به نوعی از فن‌آوری اطلاعات استفاده  می کنند. سازمانها نیز استفاده  از فن‌آوری اطلاعات را سالها تجربه کرده‌اند، اما از آنچه تاکنون در سازمانها مطرح بوده طبق تعاریف جدید از فن‌آوری اطلاعات، نمی توانست کاربرد موثر و شایست این پدیده عظیم بشری را پاسخگو باشد. شاید موفق ترین سازمانها  در استفاده  از سخت‌افزار و نرم‌افزارهای رایانه‌ای و ارتباطات، بدون ترسیم استراتژی و اندیشه استفاده  از فن‌آوری اطلاعات، کمترین بهره را از آن برده‌اند.

طبیعی است که ترکیب استراتژی، فکر و اندیشه، تجهیزات و ابزار، همگی می‌توانند بر اساس یک طرح اجرایی کامل و گویا، مزایا  و فرصتهای جدید و قابل توجهی را برای سازمانها ایجاد کنند.

فن‌آوری اطلاعات نوآوری است

 چنانچه حلقه های مفاهیم و گامهای فن‌آوری اطلاعات را منهای نوآوری به کار گیرند، به طور یقین  پس از مدتی کوتاه با شکست رو به رو شده و از صحنه مقایسه  یا رقابت خارج می شوند. برای زنده و پویا نگه داشتن کاربرد فن‌آوری اطلاعات، نواوری، شاه کلید توسعه و تحول آن محسوب می شود در نتیجه موجب رشد سازمانها و بشر می‌گردد.

نوآوری نقش بسزایی در رشد و شکوفایی فن‌آوری اطلاعات تا این تاریخ داشته است. قطعا این نقش در آینده هم باقی خواهند ماند. نوآوری موجب ابداع کارها و انتظارات جدید فن‌آوری اطلاعات  می‌گردد. نوآوری بیشتر در حوزه‌ کارگزاران که طراحی ، پیاده‌سازی، مسئولیت فکر و اندیشه در فن‌آوری اطلاعات را به عهده دارند، کاربرد داشته و مورد توجه قرار می‌گیرد، گرچه کاربران هم با نوآوری و اندیشه‌های نو می‌توانند در این حرکت عظیم و پویا به سوی رشد و پیشرفت موثر واقع شوند.

فن‌آوری اطلاعات همراه با انسان است.

انسانها دارای دو نقش طراحی و پروژه‌های فن‌آوری اطلاعات و جذب و به  کارگیری روشها و ابزار جدید برای انجام کارها  دارند. مهارت، دانش و تجربه هر کدام در جای خود تاثیر تعیین کننده در موفقیت استفاده  از فن‌آوری اطلاعات دارد. نقش کاربران بیش از کارگزاران است و تاثیر بیشتری در موفقیت یا عدم موفقیت دارند. این حوزه تحت عنوان مدیریت منابع  انسانی و تغییر، یا آموزش یا مدیریت تغییر و امثال اینها در موفقیت کاربردهای فن‌آوری اطلاعات مورد نظر صاحبان فن نقش داشته و به عنوان یکی از مهمترین جنبه‌ها در پیاده سازی فن‌آوری‌های اطلاعات مطرح و راه‌حلهایی برای آن پیشنهاد می‌شود.

دکتر داود زارعیان

ICT چیست؟

برای مطالعه آسان‌تر می‌توان مقوله (2) ICT را به دو عبارت فن‌آوری اطلاعات (3) (IT) و فن‌آوری ارتباطات( ICT) تفکیک و بررسی کرد.

فن‌آوری اطلاعات : دانش و فن‌آوری مطالعه و استفاده از دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای رایانه‌ای، دستیابی، بازیافت، ذخیره سازی، سازمان‌دهی و پردازش اطلاعات است که صنعت رایانه و تجهیزات جنبی آن مثل اسکنر و چاپگر و نیز دستگاه‌های دیجیتال مخابراتی، شبکه‌های رایانه‌ای مخابراتی ، پایگاه‌های اطلاعاتی و برنامه‌های چند رسانه‌ای (4) را در بر می‌گیرد.

در واقع، فن‌آوری اطلاعات مجموعه‌ای است از دانش‌های فیزیک، الکترونیک، برق، ریاضی، آمار و صنایع.

فن‌آوری ارتباطات: مجموعه دانش و فن‌آوری‌های مربوط به دستگا‌ه‌های مخابراتی (اعم از مراکز تلفن سوئیچینگ، شبکه‌ها و محیطهای انتقال و مودم) انواع دستگاه‌های مسیر‌یابی و انمتقال صدا، تصویر و داده است.

از آن جا که وجود ICT به دلیل تأثیر‌های سرنوشت ساز آن در تمامی شئون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بین‌المللی، لازمه توسعه ملی کشورها و از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر زمان است، افزون بر کشورها، بسیاری از نهادهای بین‌المللی نیز در جهت توسعه و تعمیم آن‌ها ICT به طور جدی اهتمام می‌ورزند و چنین توجهی جزو برنا‌مه‌های مدون شده است.

اهداف راهبردی نهادها در زمینه تحقق برای انجام تجارت الکترونیک و پیوستن سریعتر

1-    توسعه شبکه های اطلاعاتی از طریق نوآوری در خدمات کاربردها و فن آوری

2-    توسعه منابع انسانی و همکاری با متخصصان IT بخش های اقتصادی و اجتماعی

3-    افزایش بهره بردای از ICT توسط بخش های دولتی خصوصی وعمومی در جهت دسترسی شهروندان به این خدمات

4-    انجام اصلاحات ساختاری در محورهای عمرانی اقتصادی و اجتماعی

5-    مدیریت اقتصاد کلان ( با توجه به فن آوری های جدید اطلاعاتی)

الف) توسعه استانداردهای کلیدی

معمولا در سطح جهانی نهادها برای تجهیزات مخابراتی استانداردهایی را تعیین می کنند و کارشناسان مخابراتی کشورها با توجه به شرایط کشور و ملحوظ داشتن استانداردهای جهانی شناخته شده برای هر دستگاه مخابراتی استانداردی را طراحی و عرضه می دارند و کارخانه های و واحدهای تولیدی ملزم به رعایت استانداردهای تعیین شده از سوی نهاد مصرف کننده اند. در ایران موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی مسئولیت تعیین استانداردهای ملی مخابرات را بر عهده مرکز تحقیقات مخابرات ایران گذشته است. هر دو سال یک بار صلاحیت مرکز یاد شده بررسی و این ماموریت تمدید می شود. اجرای طرح استانداردهای ملی مخابرات که از طرح های ملی مرکز تحقیقات مخابرات ایران است از سال 1374 آغاز شده و رسالت آن حمایت از جامعه مخابراتی کشور از طریق تدوین استانداردهای مخابراتی مورد نیاز و آموزش و پژوهش در زمینه مذکور است تا راه صدور محصولات و خدمات مهندسی مخابرات کشور به بازارهای منطقه ای و بین المللی باز شود. بر اساس این طرح تدوین استانداردها در چهار مرحله و در قالب چهار کمیسیون صورت می گیرد. کمیسیون اولیه کمیسیون فنی کمیسیون نهایی و کمیسیون ملی.

نمایندگان و کارشناسان سازمان های ذیربط در جلسات تدوین استانداردها شرکت می کنند این سازمان ها عبارتند از : مصرف کننده ها ( واحدهای مختلف طراحی، نگهداری و بهره برداری شرکت مخابرات ایران و سایر مصرف کنندگان) موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تولید کنندگان تجهیزات مخابراتی دانشگاه ها مراکز تحقیقاتی ذیربط ( به ویژه مرکز تحقیقات مخابرات ایران) سازمان برنامه و بودجه وزرات صنایع و وزارت دفاع بعضی استانداردهایی که تا پایان آذر ماه سال 1378 تدوین و به تصویب کمیته ملی استاندارد برق و الکترونیک رسیده است عبارتند از:

-     آرایش فرکانس کانال های رادیویی برای سیستم های رله رادیویی با ظرفیت کم و متوسط آنالوگ و دیجیتال در بانک 3 گیگا هرتز.

-             مشخصات فنی پایانه های VSAT

-             سرعت بیت ها در سلسه مراتب دیجیتال

-             مشخصات فیزیکی و الکتریکی واسطه های دیجیتال سلسله مراتبی

-             مدولاسیون کد بندی پالاس PCM فرکانس های صوتی

-             مشخصات اصلی تجهیزات مالتی پلکس PCM مرتبه اول برای فرکانس های صورتی

-     الگوهای تشعشعی مرجع برای آنت های رله رادیویی دید مستقیم به منظور استفاده  در مطالعات مربوط به هماهنگی و برآورد تداخل در محدوده فرکانسی از یک تا چهل گیگاهرتز.

-             معماری ها و ویژگی های کارکردی سیستم های رله رادیویی برای شبکه های SDH

-             نیازهای اساسی و معیارهای کارآیی برای سیستم های متحرک نوع سلولی مورد استفاده  به صورت سیستم های ثابت

-     الگوهای تشعشع مرجع ایستگاه زمینی ماهواره ای برای استفاده  در هماهنگی و برآورد تداخل رادیویی در محدوده فرکانسی دو الی سی گیگاهرتز.

-             مدیریت سلسه مراتب دیجیتال همزمان SDH

-             مجموعه های پروتکل مربوط به واسطه Q برای مدیریت سیستم های انتقال

-             کابل های نوری

-             سیستم علامت گذاری شماره یک مشترک دیجیتال لایه پیوند داده واسط کاربر – شبکه جنبه های کلی از سری: سیستم علامت گذاری شماره یک مشترک دیجیتال.

-     واسطه کاربر – شبکه ISDN مشخصات لایه پیوند داده از سری: سیستم علامت گذاری شماره یک مشترک دیجیتال (DSSI).

-             مخابرات داده از طریق شبکه تلفنی سطوح توان برای انتقال داده روی خطوط تلفنی

-     مخابرات داده از طریق شبکه تلفنی مودم دو جهتی با نرخ علامت گذاری داده تا 144000 بیت بر پانیه برای استفاده  بر روی شبکه تلفنی سوئیچ عمومی مدارهای تلفنی استیجاری دو سیمه نقطه به نقطه

-             خدمات مخابرات سیار دریایی از طریق ماهرواه

ب) توسعه کاربردها و خدمات تجارت و دیگر خدمات الکترونیکی

با رشد و تکامل فن آوری روز افزون مخاربرات در بخش ها و ابعاد مختلف منافع ناشی از کاربرد خدمات الکترونیکی ارزش افزوده به طور روز افزون از نظر کمی و کیفی رو به ارتقا است. دیدگاه مخابرات در مجموع بیش از هر نهاد دیگری بر گسترش کمی و کیفی و کاربرد خدمات الکترونی در کشورهاست.

گفتنی است که در سومین کنفرانس توسعه مخابرات برای یک دوره مطالعاتی چهار ساله (از 2003 تا 2007) طرح ( راهبردی) استراتژیک، در راستای توسعه مخابرات مبتنی بر حقوق تمامی مردم در زمینه ارتباطات، دسترسی به زیر ساخت و خدمات ICT و در برگیرنده نکاتی بود که در قالب قطعنامه ها ذکر شد.

طرح عملیاتی کنفرانس استانبول شامل پنج برنامه بود که می بایست از سوی اتحادیه بین المللی مخابرات و دفتر توسعه مخابرات اجرا شود:

-             برنامه اول: اصلاح مقررات در جهت توسعه ICT ملی و دسترسی عام به آن

-     برنامه دوم: برنامه توسعه شبکه مخابرات و فن آوری های آن در کشورهای در حال توسعه شامل فن آوری تلفن همراه، طیف فرکانس، پروتکل اینترنت و چند رسانه ای

-             برنامه سوم: راهبرد و خدمات الکترونی و کاربردهای آن

-             برنامه چهارم: مسائل اقتصادی و دارایی کشورهای در حال توسعه

-             برنامه پنجم: ظرفیت سازی نیروی انسانی

پ- توسعه مهارتهای ICT

در زمینه توسعه مهارت های ICT چنین فعالیتهایی درحد توان انجام شود:

1-             تشکیل سمینارها و سمپوزیم های تخصصی در زمینه مسائل حقوقی و قانونی تجارت الکترونی

2-             سرپرستی پروژه های مربوط به کاربرد ارتباطات و فن آوری ارتباطات در کشورهای جهان سوم

3-             برگزاری کنفرانس های جهانی و منطقه ای در مورد توسعه مخابرات به ویژه خدمات ارزش افزوده

4-             برگزاری نشست های تخصصی در جهت تدوین استاندارد های تجارت الکترونی

5-             آموزش ادارات دولتی و موسسه های بخش خصوصی در زمینه مسائل مرتبط با ICT

6-             برگزاری کارگاه های آموزش تجارت الکترونی برای افراد حرفه ای

ت-توسعه اینترنت و کاربردهای آن

با توجه به گسترش اینترنت و بزرگ راه‌های اطلاعاتی در سال اخیر، توصیه‌های ITU تقریبا برای تمامی لایه های اینترنت به کار می رود. برای مثال صنعت مخابرات به وضوح زیر ساخت عمده و اساسی اینترنت و سایر شبکه های مبتنی بر پروتکل اینترنت را فراهم می کند. قسمت عمده این ساختار بر پایه توصیه نامه های ITU تنظیم شده است.

لذا بدون وجود این توصیه نامه های به خصوص سری مربوط به مودم ها و فن آوری های DSL نمی توانست امکان داشته باشد به عنوان مثال پس از توصیه نامه های دیگر توافق شد. از مواردی که در این توصیه نامه ها آمده است توانایی نگهداری مودم به صورت On-hold می باشد ( وقتی که شبکه نشان می دهد که یک ارتباط ورودی منتظر است) امکاناتی از این نوع مودم ها فواید شاخصی را به همراه بهبود دسترسی به خدمات فعال برای کاربران فراهم می کنند و به آن ها امکان بهره برداری از تسهیلات پاسخ گویی صوتی همراه با internetbrowsing را می دهد.

با توجه به گفته های پیر آندرپروست سرپرست گروه مطالعاتی ITU-T16 که مسئول چند رسانه ای است خصوصیات جدید و مهم V.92 استفاده  کاربران اینترنتی را از خدمات جدید اینترنت از طریق کاهش زمان برقراری ارتباط و فراهم نمود دسترسی مناسب بهبود خواهد بخشید.

طبق نظر جان ماگیل، سرپرست گروه کاری ITU-T16/1 در ارتباط با ویژگی های مودم در حالی که این روزها پیش ترین توجه به فن آوری های DSL است ولی مودم طیف صوتی برای سال های متمامدی فن آوری دسترسی عمده در سطح جهانی باقی خواهد ماند و توصیه نامه های مهم و جدید کاربران جهت استفاده  بهتر از این فن آوری کمک خواهند نمود. واضح است که ردش اینترنت و سایر شبکه های ارتباطی اطلاعاتی به جای این که خطری برای ITU باشند فرصت های جدید ارائه می کنند تا ITU در زمینه های اصلی مربوط به خود برتری یابد، نتیجه نهایی آن گسترش سریع فعالیت استاندارد سازی ITU در ارتباط با IP است.

 2) سازمان جهانی تجارت (9) (WTO)

تعهدات این سازمان در ارتباط با تجارت الکترونیکی، زیر به عنوان GATs  و در راستای آزادی کامل تجارت و خدمات مخابراتی ارزش افزوده است که دسترسی اصلی تجارت الکترونیکی را محقق می‌سازد، از دیگر فعالیت‌های مهم این سازمان می‌توان به اقدامات زیر اشاره کرد:

-             حفاظت از داده‌های شخصی و خصوصی

-             موضوعات مالی، پرداخت الکترونیکی و انتقال کالا

-             ایجاد تسهیلات تجاری و دسترسی به بازار

-             حمایت از مالکیت معنوی

-             توسعه مهارت‌ها

سازمان جهانی تجارت  در راستای ایجاد قوانین پایه‌ای برای بازار دیجیتال، به منظور تسهیل امور تجاری و دسترسی به بازار در چارچوب  فعالیت‌های جاری و در جهت توسعه زیر ساختارهای اطلاعات برای تجارت الکترونیکی جهانی اشاره شد که اعضای WTO خواستار منع مالیات‌بندی بر حمل و نقل کالاهای الکترونیکی هستد.

WTO از سپتامبر 1998 اجرای یک برنامه کاری مسائل تجاری در زمینه تجارت الکترونیکی را آغاز کرد. این برنامه مسائلی چند را در بر می‌گرفت.

-             تجارت خدمات و کالاها حفاظت از حقوق مالکیت معنوی

-             مذاکراتی پیرامون فاز دم ITA  در ژوئیه 1997

-             مذاکراتی پیرامون آزادسازی ادارات شامل خدمات

برنامه دیگر کاری WTO برای آزمایش و تهیه  گزارش از مسائل مالکیت معنوی در ارتباط با تجارت الکترونیکی شامل مسائل چندی است که عبارتند از:

-             حفاظت و اجرای کپی و قوانین مربوط به آن

-             حفاظت و اجرای علایم تجاری

-             فن‌آوری های جدید و دستیابی به آنها

فعالیتهای WTO برای به حداکثر رساندن منافع، به شرح زیر است:

اجرای مطالعات خاص تجارت الکترونیکی و نقش WTO که اهمیت اقتصادی تجارت الکترونیکی را مورد توجه قرار می‌دهد و روش‌هایی را در مورد موافقت نامه‌های WTO روی تجارت الکترونیکی طرح‌ریزی می‌کند.

گفتنی است که کارهای تحلیلی مطالعاتی در WTO باید روی داده‌های تجاری و قابلیت تعویض دولتی در کشورهای در حال توسعه فراهم می‌کند.

از اهداف دیگر WTO اجرای برنامه‌ کاری در جهت ارائه روش‌های افزایش همکاری کشورهای در حال توسعه و SME های آن از طریق توسعه دستیابی آنها به فن‌آوری و زیر ساختار اطلاعاتی است و نهایتا مشارکت جهانی را گسترش می‌دهد.

باتشکیل  کنفرانس بزرگ گروه A، در کشورهای صنعتی جهان  8 کشور و برگزاری نخستین جلسه غیر رسمی پیرامون مسائل اقتصادی در سال 1975 و سپس افزودن مسائل سیاسی، برجسته‌ترین فعالیت گروه A در زمینه ICT در اجلاس سال 2000 در اکیناوای ژاپن صورت گرفت و WTO از جمله سازمانهایی است با این گروه ارتباط دارند که مجموعا تدوین کنندگان سیاست‌های کلان را تشکیل می‌دهند و در نهایت این که سازمان تجارت جهانی یکی از اجزای اصلی اقتصاد جهان را بخش مخابراتی می داند و تجارت در مخابرات را به دو بخش بین‌المللی تقسیم کرده است:

1-    فروش تجهیزات و وسایل مخابراتی و

2-    فروش خدمات مخابراتی

بانم جهانی (11)

بانک از ائتلاف سه موسسه بین‌المللی در اول ژوئیه  1944 میلادی با عضویت 44 کشور تشکیل شد. در حال حاضر، تعداد اعضای این بانک به 183 کشور رسیده است. بانک جهانی به طور سنتی سرمایه ساخت تاسیساتی نظیر جاده راه‌آهن، بندر و نیروگاه را فراهم می‌آورد و در سال‌های اخیر بخش‌ ارتباطات دور و به ویژه کاربرد ICT در توسعه کشورها  را بخشی از برنامه‌های خود ساخته است. ارائه مشاوره سیاسی به منظور تنظیم  قوانین مالیاتی مناسب برای تجارت الکترونیکی، تامین هزینه آموزش همگانی در زمینه استفاده  از اینترنت، قانون‌گذاری بر بخش های مخابراتی برای توسعه بازارها کمک به کشورهای در حال توسعه توسعه مهارت‌ها و تشویق شرکای خصوصی به ایجاد و گشایش مراکز خدمات اطلاعاتی و از جمله برنامه‌های بانک جهانی در زمینه کاربرد ICT است.

بانک جهانی با اعتقاد به این اصل که ICT نقش مهمی در توسعه و رشد اطلاعات و فن‌آوری ارتباطات در کشورهای در حال توسعه ایفاد می‌کند، کمک به سرمایه گذاران بخش خصوصی و دولتی سازمان‌ها و نهادهایی که در این بخش فعالند را اصلی ترین وظیفه خود می داند.  رئوس کلی برنامه‌های بانک جهانی در زمینه ICT به شرح زیر است:

1-      ایجاد تسهیلات تجاری و امکان دسترسی به بازار با انتشار بهترین فعالیت‌ها و آموزش‌های مرتبط با آزادسازی بازارها و توسعه زیر ساختارهای شبکه‌ای و اتحاد جهانی.

2-             ایجاد امکان دسترسی به و استفاده  از زیر ساختار اطلاعات ، انجام اقدام‌ها در جهت توسعه بخش‌ها شامل:

الف: تامین هزینه توسعه زیرساختار ارتباطی و اطلاعاتی.

ب:  تامین هزینه اصلاح قوانین.

پ: انتشار اطلاعات و تجربیات، شرکت در جلسات بین‌المللی و همکاری با سازمانهای بین‌المللی نظیر WTO و ITO.

3-      توسعه مهارت‌ها از طریق تامین هزینه‌اموزش همگانی، در زمینه استفاده  از اینترنت و اقدامات قانون‌گذاری بر بخش‌های مخابراتی برای توسعه بازارها و.

4-             کمک به کشورها در طراحی و اجرای قوانین مربوط به آزادسازی بازارهای مخابراتی و بیان فواید زیر ساختارهای اطلاعات در توسعه.

بانک  جهانی علاوه بر مشارکت در زیر ساختارها و اصلاح قوانین با توجه به توسعه ICT در سال‌های اخیر توسعه استفاده  از فن‌آوری‌های نوین ارتباطی، مشخصا در این زمینه نیز اقدامات خاصی به این شرح کرده است:

1-    شناخت تاثیرهای اجتماعی و اقتصادی تجارت الکترونیکی.

2-  بررسی تاثیرهای تجارت الکترونیکی بر شرکت‌های کوچک و متوسط از طریق برگزاری سمینارهای متعدد در خصوص کاربردهای عملی تجارت الکترونیکی دراقتصاد نوین.

3-    تشویق شرکای خصوصی به ایجاد گشایش مراکز خدمات اطلاعات.

4-    حمایت از مالکیت معنوی از طریق برگزاری سمینارای مختلف.

5-  مالیت‌بندی: در این زمینه بانک جهانی با انجام مشاوره سیاسی برای تنظیم قوانین مالیاتی مناسب در موارد مربوط به تجارت الکترونیکی کشورهای در حال توسعه را یاری می‌دهد. و

6-    تامین هزینه‌هی آموزش همگانی در زمینه استفاده  از اینترنت.

5) جامعه مخابراتی آسیا واقیانوس آرام (13)

جامعه مخابراتی آسیا و اقیانوس آرام در سال 1979  میلادی شکل گرفت و در حال حاضر دارای 31 کشور عضو 40 انجمن و 40 عضو وابسته است. این جامعه یکی از برنامه‌های توسعه شبکه‌های مخابراتی منطقه ای اصلی این سازمان هستند که در سالهای اخیر در زمینه ICT هم اهداف زیر را دنبال می کند. 

الف: کاربرد ICT در مناطق روستایی:

ب: توسعه فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در کشورهای عضو.

پ: توسعه توسعه تجارت الکترونیکی.

در سمیناری  که با عنوان فرصت‌های  دیجیتال برای همه از 29 ژوییه تا اول اوت 2002 ( 7-10 مرداد 1381 در تایلند با حضور 96 تن از نمایندگان کشورهای عضو Apt و نمایندگان سازمان‌های جهانی برگزار شد. آخرین تصمیم های این جامعه در زمینه ICT به شرح زیر به کشورهای عضو اعلام شد:

-             توسعه دسترسی به همگان به ICT.

-             کاربردهای ICT  در روستاها .

-             کاربردهای ICT در تولید درآمد.

-             لزوم توجه جدی دولت‌ها به توسعهICT و تلاش و عزم و اراده جدی برای کاهش شکاف دیجیتال درراستای فقر زدایی.

-             لزوم توسعه کاربردهای ICT در فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی.

-             توسعه پزشکی و آموزش از راه دور در جوامع  توسعه منابع  انسانی برای بهره‌گیری از ICT.

-             تهیه اطلاعات بومی و محلی در سایت‌های اطلاعاتی.

-             ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی ملی در سایت‌های اطلاعاتی.

-             ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی در مدارس و توسعه آنها.

-             ضرورت همکاری وزارتخانه‌ها برای توسعه ICT در جوامع دور افتاده و روستاها.

که با عضویت در این جامعه با استفاده  از ICT می‌توان تسهیلات پیوستن به WTO را ایجاد کرد.

6) سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)

اهداف اصلی این سازمان ایجاد آرامش و امنیت در جهان به همراه توسعه ارتباطات، فرهنگ، علوم آموزش در سطح بین‌المللی و داوری میان کشورهاست. فعالیت‌های یونسکو در زمینه ICT به شرح زیر است:

الف: فعالیت های اساسی روی آموزش نیروهای جوان در مدارس و دانشگاه‌ها در راستای رشد و توسعه ICT.

استفاده  از ICT در امر آموزش .

ارائه رهیافت‌هایی برای توسعه ICT در مدارس.

ایجاد پایگاه‌هایی به منظور فعالیت‌ در زمینه تجارت الکترونیکی جهانی ، خصوصی سازی، محرمانگی، مقررات و ضوابط روی محتوا و دستیابی جهانی.

بخش اطلاعات و ارتباطات یکی از گروه‌های اصلی پنجگانه یونسکو است. در ارتباط با تجارت الکترونیکی یونسکو فعالیتهایی درزمینه حفاظت از علایق و امنیت مصرف کنندگان و توسعه تجارت الکترونیکی صورت داده است.

7) سازمان ملل متحد

برنامه‌های سازمان ملل متحد در زمینه ICT از طریق شورای اقتصادی، اجتماعی این سازمان اجرا می‌شود. به اعتقاد سازمان ملل متحد نیاز به فن‌آوری اطلاعات از عوامل رسد و توسعه اقتصادی کشورهاست و این در حالی است که اکثریت جهان هنوز در فقر اطلاعات به سر می برند. لذا به دلیل سودمندی اطلاعات شورای اقتصادی اجتماعی سازمان ملل سال 2000 میلادی را سال همکاری جهانی در راستای توسعه و نقش It در زمینه دانش و اقتصاد نام‌گذاری کرده است. برخی توصیه نامه های ECOSOC در سطح بین‌المللی چنین است:

-     تحریک مقاصد سیاسی، برای ایجاد عملکردهای هماهنگ به منظور بهره‌برداری از قابلیت دیجیتال در جهت پیشرفت کشورها.

-             عرضه راهبردهای توسعه ملی ICT.

-     افزایش ظرفیت موسسه برای طرح سرمایه‌گذاری ICT و ایجاد شبکه‌ها و روش‌های ارتباطی که سود به دست آمده از ICT را با اشتراک دانش‌ موجود بین کشورها تقسیم می‌کند.

-     به کار انداختن منابع ضروری برای  توسعه ICT و استفاده  از کاربردهای ان از جمله آموزش الکترونیکی، بهداشت ، تجارت و حکومت الکترونیکی.

-             فراهم کردن چارچوب سیاسی و مدیریتی در جهت گسترش بازارهای استفاده  از ICT.

-             توسعه ICT و دستیابی به آن.

-             ترغیب عمومی بر استفاده  از ICT.

8) اتحادیه جهانی  پست

این اتحادیه به عنوان فعالترین سازمان جهانی در زمینه  تدوین مقررات بین‌المللی، فعالیت هایی به شرح زیر در زمینه ICT دارد.

الف: حفاظت از داده‌های شخصی و خصوصی. ایجاد یک چارچوب سیاسی و جهانی برای حمایت از مشتریان از طریق رمزنگاری و خدمات مربوط به گواهینامه.

ب: فن‌آوری و زیر ساختارهای امن. تصدیق و گواهی توسعه چارچوب  برای تطبیق دیجیتالی همانند تصدیق رو در رو که در ادارات پست سراسر جهان انجام می شود و تنظیم  موافقت‌نامه‌ای در این زمینه.

پروتکل: حفاظت از مصرف کننده توسعه یک چارچوب سیاسی حفاظتی از مصرف کننده به عنوان بخشی از زیر ساختار اطلاعات پست جهانی.

دسترسی به زیر ساختار اطلاعات و استفاده  از ان با هدف فراهم کردن خدمات شبکه ای جهانی برای جامعه پستی و فراهم کردن محصولات و خدمات مرتبط با تجارت الکترونیکی در این زمینه‌ها.

1-    خدمات شبکه‌ای وب

2-    خدمات مبادله الکترونیکی داده ها

3-    خدمات ردیابی

4-    خدمات مالی

5-    اینترنت

6-    خدمات راهنمایی و بایگانی.

ث: اداره اینترنت / سیستم نام گذاری دامنه.

-             معرفی TLD های جدید از طریق برگزاری نشست‌های تخصصی.

ج: استانداردها شامل این مواردند:

-             ایجاد چند استاندارد برای پیام‌های مبادله الکترونیکی داده‌ها در صنعت پست و گواهی در جهات بررسی امضای دیجیتال.

-             کوشش‌هایی در جهت استاندارد سازی رمزنگاری داده های، تصدیق و گواهی در جهت بررسی امضای دیجیتال.

چ: شناخت تاثیرهای اجتماعی و اقتصادی تجارت الکترونیکی از طریق انجام مطالعات و ارائه گزارش‌هایی در مورد بازار، به منظور درک آسان‌تر و عمیق‌تر تجارت الکترونیککی در جامعه  پستی.

ح: توسعه مهارت‌ها  با اصلاح  علوم و مهارت‌های جامع پستی در زمینه تجارت الکترونیکی و خدمات مالی و پشتیبانی.

خ: تامین مشارکت جهانی با معرفی فن‌آوریهای جدید جامعه پستی جهت بهبود مبادلات الکترونیکی و خدمات مالی در سطح ملی و بین‌المللی.

طرح اکتفا:

 توسعه کاربرد فن‌آوری های ارتباطات و اطلاعات عنوان طرحی است که از سوی شورای عالی اطلاع‌رسانی و وزارت پست و تلگراف و تلفن تهیه و توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به هیئت دولت ارائه شده است. چارچوب نظری این طرح با برنامه‌های نهادهای بین المللی درباره کاربرد ICT  منطبق است و امید است با اجرای آن تحولات  اساسی در حوزه اقتصاد و فرهنک کشور به وجود آید. هدف اصلی این طرح، آماده‌سازی هر چه بیشتر کشور برای حضور همه جانبه در عصر اطلاعات به منظور نیل به توسعه فرهنگی اقتصادی و همچنین توسعه زمینه ها و فرصت‌ها در جهت تحرک بخش خصوصی به عنوان محور کلیدی و راهبردی و همچنین  توسعه ICT تعیین و برنامه‌های هفتگانه زیر و پروژه‌های مربوط به عنوان اولویت‌های برنامه عملیاتی فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات کشور اعلام شده است:

1-    طرح دولت الکترونیکی.

2-    طرح گسترش کاربرد فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در آموزش و پرورش.

3-    طرح گسترش کاربرد فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در آموزش عالی و آموزش پزشکی.

4-    طرح گسترش کاربرد فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در توسعه خدمات اجتماعی.

5-    طرح گسترش کاربرد فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در اقتصاد بازرگانی

6-    طرح گسترش قلمرو فرهنگ، هنر و تقویت خط و زبان فارسی در محیط رایانه‌ای.

7-  طرح توسعه واحدهای کوچک و متوسط فعال در فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات از طریق ایجاد مراکز رشد و پارک‌های فن‌آوری.

بر اساس این طرح، کلیه دستگاه هایی اجرایی باید بکوشند فعالیت‌‌های جدید خود را به بهره‌گیری از ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات ICT سازمان‌دهی کنند. چرا که با توجه به وضع فعلی جهان و تاکید سازمان جهانی تجارت، در ابعاد مختلف به ویژه اقتصاد، جز اجرای این طرح راهی وجود ندارد.

رئیس مرکز جهانی شدن میدان اصلی مسابقه در اقتصاد جهانی را بهره وری اعلام کرد و افزود: باید از بهره مندی هایی که در تعامل  با اقتصاد جهانی حاصل می شود. بدر دستیابی به فن‌آوری های پیشرفته به کار برد. ضمن آن که دلیل مشارکت در سرمایه‌های خارجی تکنولوژی  و دسترسی به بازار آن سرمایه است.

دکتر محمد نهاوندیان رییس مرکز مطالعات جهانی شدن، در حاشیه همایش نقش فن‌آوری اطلاعات  و تجارت الکترونیک در توسعه کشاورزی دامپروری و صنایع غذایی در جمع خبرنگاران بیان کرد:  در سیاست تجارت الکترونیکی مقرر شده بود که دستگاه‌های دولتی تا پایان برنامه سوم توسعه حداقل 50 درصد مبادلات خود را به صورت الکترونیکی انجام دهند که متاسفانه این امر صوت نگرفت.

وی لازمه  گسترش تجارت الکترونیکی را پرداخت الکترونیکی دانست و افزود لازمه تجارت الکترونیکی گسترش استفاده  از کارت‌های پرداخت و اعتباری است که باید از جانب بانک‌ها صادر شود که متاسفانه در این گونه خدمات پرداختی بانک های کشور در مقایسه با بانک‌های سایر کشورها از  کارنامه خوبی برخوردار نیست.

 دکتر نهاوندیان با اشاره به صدور گواهی دیجیتال، اظهار داشت : در سیاست تجارت الکترونیکی صدور گواهی دیجیتال که هنوز عملیاتی نشده و راه‌اندازی واحد پیشگام برای تجارت الکترونیک با حمایت دولت پیش‌بینی شده بود که با وجود تخصص اعتبارات و آغاز پروژه متاسفانه بخش خصوصی و بازار شاهد اثار آن نشد که این امر کند شدن حرکت را به همراه داشته و باید گامهایی در جهت جبران برداشته شود.

وی بیان کرد: باید در زمینه تامین فضای حقوقی، امنیت مبادله، پیام، تامین پرداخت وجوه به صورت الکترونیکی اقدام جدی شود. همچنین باید از اقدامات بخش خصوصی حمایت صورت گیرد تا در فضای مطمئن‌تری جلب سرمایه کنند.

رییس مرکز مطالعات جهانی شدن توسعه فن‌آوری اطلاعات را در کاهش هزینه مبادله موثر دانست و عنوان کرد: با کاهش واسطه ها سهم تولید کننده از قیمتی که مصرف کننده نهایی می‌پردازد افزایش می‌یابد که در نهایت به نفع خواهد بود. وی اظهار داشت صنایع کشور در میدان رقابت جهانی فرصت حضور می یابند و مقررات سازمان جهانی تجارت به کشور ما اجازه می‌دهد در شرایطی که لطمه جدی به صنایع وارد شود بتوانیم اقدامات حمایتی اعمال کنیم. نهاوندیان، با بیان مطلب فوق افزود: بنابراین داوری های عمومی  مبنی بر این که بخش صنعت در عرصه جهانی دچار لطمه می شود داوری‌های کارشناسانه‌ای نیست و به لحاظ  قابلیت حضور در بازار جهانی باید صنایعی که امکان خلق مزیت را دارند مانند صنایع تبدیلی کشاورزی تقویت می‌شوند.

مهندسین سید فخر الدین انوار، رییس منطقه آزاد قشم که از سخنرانان همایش سراسری نقش فن‌آوری اطلاعات و تجارت الکترونیک در توسعه کشاورزی، دامپروری و سنایع غذایی بودند با اشاره به این مطلب که کلیه فعالیت‌های اقتصادی از سه بخش تولید، توزیع، و مصرف تشکیل شده و این زنجیره خود می تواند به زنجیره‌های مشابه متصل شود اظهار داشت، امروزه با توسعه تکنولوژی و صنعت ایده‌های نو و محصولات جدیدی را به بازار آورده و زنجیر جدیدی  ایجاد می کند که به زنجیره‌های تکنولوژی قبلی متصل می‌شود  و برای ادامه بقاء و حیات  کشور در بازار جهانی اقتصادی کنونی چاره‌ای جز برقراری ارتباط مستمر با مراکز تحقیقاتی و اتصال به زنجیره‌های جهانی تولید و توزیع نداریم.

وی در ادامه با تاکید بر این که بازار مهمترین دغدغه زنجیره‌‌های اقتصادی است، گفت: در دنیای امروز هیچ فعالیتی فارغ از این دغدغه نبوده و تنها در جوامعی که دولت‌‌هایشان با دخالت خود جریان اقتصادی را به سوی یک و ضرر دیگری پیش می‌برند، کالاهای مورد حمایت دولت عرضه خواهد شد.

مهندسین انوار، با اشاره به این که حمایت نمی‌تواند مستمر باشد، افزود، تجربه جهانی نشان داده که حمایت دولت از کالایی خاص موجب غفلت سرمایه‌گذار برای حضور در بازارهای آزاد شده است.

وی در ادامه  افزود:  در بازار رقابتی کنونی دو عنصر قیمت و کیفیت کالا نقش تعیین کننده‌ای داشته و تولید کنندگان برای حضور در بازار هیچ راهی جز تولید کالای ارزان‌تر و با کیفیت بیشتر ندارند.

مهندسیت انوار، با تاکید بر این مطلب که اولین شرط بقا در بازار کنونی داشتن ارتباط مستمر با مراکز  تحقیقاتی برای تولید دانش جدید است، گفت: متاسفانه کشور ایران در دوران غفلت از توسعه اقتصادی و تکنولوژی  در جهان قرار گرفته و تا کنون عمدتا با روش‌های سنتی تولید و توزیع در بازار داخل سر کرده‌ایم.

رییس منطقه آزاد قشم: تصریح کرد: در حال حاضر ادامه روش‌های قبلی عاقلانه نبوده و برای ادامه بقا و حیات خود چاره‌ای جز اتصال به زنجیره‌های جهانی تولید و توزیع نداریم. وی در ادامه با بیان این که به دلیل عدم شناخت از بازارهای جهانی شرایط  حضور در این بازار برای  ایران بسیار سخت است، عنوان کرد: کشور  ایران هنوز اقدام به تولید کالا برای بازار جهانی نکرده و باید با تغییر ذهنیت موجود سهمی از تولید برای ورود به بازارا جهانی اختصاص داده شود.

بیماری اقتصاد کنونی کشوی ناشی از ناهماهنگی دستگاه‌ها و عدم وجود قانون مناسب و مدیریت صحیح در کشور است اظهار داشت:  حادثه‌های تلخ اقتصد کشور طی سالهای اخیر کلیه معادلات  اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی کشور را تحت شعاع قرار داده و نگرانی‌هایی در جامعه به خصوص  در بخش اقتصاد،  تجارت و تعاون به وجود آورده است.

پیچیدگی تحولات و متغیرهای انسانی و غیره منتظره بودن عوامل محیطی تاثیر گذار بر فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی از یک سو و امنیت راهبردی  صنایع ذای و مقابله با فقر از سوی دیگر لزوم توجه به این بخش  را صد چندان و روند جهانی شدن  آن در رقابت  گسترده موجود چارچوب  معادلات بازار را دگرگون کرده است. وی ادامه داد: اگر چه سرعت چشم گیر روند  جهانی شدن در عرصه بازار  به یک چالش جدی برای بهره برداران این بخش تبدیل شده ولی جهانی شدن در عرصه ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات یک فرصت طلایی  را برای سیاست‌گذاران در جهت پاسخ‌گویی به چالش‌ را فراهم کرده و بهره‌برداری از این فرصت در جامعه کنونی یکی از اساسی ترین ضرورت‌ها تلقی می‌شود. وی تصریح کرد: گسترش سریع اینترنت و ICT بر شیوه زندگی افراد روابط دولت و ملت و ارتباط سازمان‌ها  با یکدیگر تاثیر گذار بوده و با ایجاد تحولات عظیم جوامع صنعتی را به سمت جوامع اطلاعاتی هدایت کرده است.

عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی با تاکید بر این که کاربرد ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات توسط جوامع پیشرفته موجب ایجاد شکاف دیجیتالی با کشورهای فاقد تجهیزات و فن‌آوری‌های مدرن شده،  گفت: نحوه دسرسی کشور به ابزارهای ارتباطات و فن‌آوری‌ اطلاعات عامل تعیین کننده میزان عقب ماندگی آنها محسوب می شود.

 وی ادامه داد: در حالی که انقلاب الکترونیکی و انفورماتیکی در دنیا شیوه‌های ارتباطات سنتی  و ناکارآمد را متحول ساخته کشور ما هنوز در آغاز راه بوده و نظام بانکی فاقد تحرک لازم در زمینه تحولات شگرفی است که در دنیای کنونی در روند بانکداری بین‌المللی با استفاده  از ICT صورت گرفته است.

خاموشی خاطر نشان کرد در زمینه تجارت الکترونیکی تحول اساسی در سیستم تدارکاتی تولید توزیع و فروش از طریق شبکه‌های ملی و فراملی  ایجاد شده که استفاده  از روش‌هایی سنتی را بی‌اعتبار کرده و کلیه کاربران اینترنتی را در دنیا  به یکدیگر پیوند داده‌است. وی ادامه داد: آهنگ تحولات کنونی ناشی از ارتباطات  و فن‌آوری اطلاعات بسیار فراتر از حد ظرفیت  پذیرش نهادهای رسمی و غیر رسمی متشکل  از قوانین و مقررات بوده و نهادهای مختلف دائما در حال تحول هستند.

 عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی،  با تاکید بر این که مقاومت در برابر تغییرات جامعه را از حرکت به سوی رشد و کمال باز می دارد، گفت: قوانین کشور باید در چارچوب قوانین الکترونیکی، از انعطاف‌پذیری لازم برخوردار بوده و زیر ساخت‌های مورد نیاز هر چه سریعتر فراهم شوند.  وی در ادامه با بیان این که دولت جدید لزوم این پدیده را احساس و جهت‌گیری‌های کلی برنامه خود را برای تحقق جامعه اطلاعاتی مشخص کرده، عنوان کرد: دراهداف کلان برنامه‌ چهارم قرار گرفتن ایران در جایگاه اول علمی، اقتصادی در منطقه پیش‌بینی و بر آن تاکید شده است.

مهندس سلیمی در پایان خاطر نشان کرد برگزاری همایش‌هایی  که ICT و دانش الکترونیکی را از ابعاد مختلف  مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. زمینه آشنایی مدیران کشور را با این مباحث فراهم می سازد.

اگر چه سرعت چشمگیر روند جهانی شدن در عرصه بازار به یک چالش جدی برای بهره‌برداران بخش کشاورزی،  دامپروری و صنایع غذایی تبدیل شده، ولی جهانی شدن در عرصه ICT یک فرصت طلایی را برای سیاست‌گذاران این بخش ایجاد کرده است.

وظیفه اصلی دولت برای توسعه پرداخت‌های الکترونیکی فرهنگ‌سازی استة گفت: متاسفانه  این مساله تا کنون از سوی دولت جدی گرفته نشده  و با وجود اقدامات بانک مرکزی در سال‌هی گذشته  مبنی بر ایجاد زیر ساخت‌های مورد نیاز این امر هنوز با جایگاه مناسب خود فاصله‌ زیادی داشته و نیازمند اقدامات جدی‌تری در این حوزه هستیم.  مدیر بازاریابی و فروش شرکت تجارت الکترونیکی پارسیان تصریح کرد: استفاده  از کارت‌های الکترونیکی به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر در زندگی روزمره مردم تبدیل شده و دولت باید توسط ابزارهای مناسبی که در اختیار دارد نظیر رسانه‌ها و مطبوعات بر روی این مساله  سرمایه‌گذاری کرده و مزایای استفاده  از آن را به مردم بشناساند.

مهندس رضا منفرد از دیگر سخنرانان همایش بود که در سخنرانی‌ خود بیان نمود:

در رتبه‌بندی EIC  که در حقیقت سهولت و میزان دسترسی به تجارت الکترونیک را در کشورها نشان می‌دهد از دو شاخص کلی محیط تجاری و ارتباطات استفاده  شده است برای شاخص‌ محیط تجاری از 70  معیار مختلف  از قبیل گستردگی اقتصاد، چشم انداز ثبات سیاسی، محیط نظارتی ، مالیاتی و درجه آزادی تجارت و سرمایه‌گذاری استفاده  شده است که بر اساس این شاخص نمره کشور ما از 10 عدد 3 است که در رتبه 59 قرار دارد.

وی افزود شاخص دیگر معیارهای مبین وضعیت دسترسی به اینترنت، نرخ سواد و ... تشکیل شده است. بر اساس این شاخص نیز نمره کشور عدد 3 از 10 است که در رتبه 56  قرار دارد. در مجموع  دو شاخص جایگاه کشور ما رتبه 58 از میان 60 کشور بررسی شده است.

سمینار فن‌آوری اطلاعات 

فن‌آوری اطلاعات در واقع نوعی تکنولوژی  فراگیر است. دامنه تغییرات ناشی از این پدیده بسیار متنوع است و از جانشینی اطلاعات به جای انرژی یا نیروی کار انسانی در بخش تولید صنعتی تا تغییر در بخش درونی خدمات از خدمات پرسنلی تا خدمات  اجتماعی و سیستم‌های توزیع را در بر می‌گیرد. مطالعه این روند بیش از همه بر کشورهای توسعه یافته متمرکز شده است و به نظر می‌رسد که ممالک در حال رشد، به دنبال کشورهای صنعتی رفته رفته به  نقش کلیدی نیروی کار اطلاعاتی در پیشبرد برنامه‌های توسعه تکنولوژی و غیر تکنولوژی خود پی می برند، اما متاسفانه آنچه کمتر مورد توجه ممالک اسیایی آفریقایی، و آمریکای لاتین قرار گرفته است تدوین استراتژی ها و سیستم‌های  مناسب برای تولید و یا انتقال جذب و ارتقای سطح فن‌آوری اطلاعات است. به عبارت ساده‌تر با آنکه تمامی کشورها تقریبا دارای سیستم برنامه‌ریزی  ملی هستند، لیکن از سیاست و خط مشی مدونی که مبتنی بر برنامه‌های ملی باشد برای دستیابی به فن‌آوری اطلاعات متناسب و مستمر استفاده  نمی کنند.

تکنولوژی:

 تکنولوژی  راهنمائی توسعه اقتصادی و اجتماعی همواره ضروری بوده و خواهد بود. امروزه  بر همگان روشن است که علت اصلی کندی کشورهای در حال توسعه در پیشرفت‌های اجتماعی و اقتصادی و حتی فرهنگی ناتوانی آنها در باز شناخت یا گسترش تکنولوژی  درست و بهره‌گیری از آن، در فعالیت‌های تولیدی است تغییرات تکنولوژی جز اصلی پویایی و توسعه اقتصاد هر کشور محسوب می‌شود. تکنولوژی به عنوان یک سیستم از عناصر متعددی تشکیل شده که هر یک از آنها بر جنبه‌های مختلفی از فعالیت انسانها اثر می‌گذارد. بنابراین شناخت کامل این عناصر و اثرات آنها یک امر ضروری برای سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان  در توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی محسوب می‌گردد. در حالی که متاسفانه در زمینه جنبه‌های تاریخی و تحلیلی تکنولوژی و تاثیرآن بر جوامع تالیفات کمی در کشورهای در حال توسعه صورت می‌گیرد. همچنین از تجربیات کشورهای توسعه یافته و تحلیل‌های مختلفی که در  توسعه تکنولوژی وجود دارد نه به صورت توصیفی و نه در تدوین  استراتژی توسعه، استفاده به عمل نمی‌آید. تکنولوژی اگر به درستی اداره شوند می‌تواند همه این بحرانها را به خوبی حل نماید.

به منظور دستیابی به تکنولوژی مناسب و بهره‌گیری صحیح از آن در پیشبرد هدفهای توسعه ملی آگاهی از مفاهیم اصلی تکنولوژی ضروری است.

تکنولوژی چیست؟

در فرهنگ عمید تکنولوژی به معنای علم به صنایع و حرفه‌ها و در فرهنگ انگلیسی به فارسی به معنای فنوری ، فن‌آوری فن‌شناسی درصناعت شناسی، دانش فنی، روش فنی صنعت می‌باشد.

§    تکنولوژی محصولی است ساخته دست بشر که استوار بر شناخت و آگاهی انسان و حاصل تحقیق و توسعه می‌باشد و به صورت یک محصول قابل داد و ستد بوده ویژگیهای عمر یک محصول را داراست. تکنولوژی بر اساس مشخصه‌های اصل آن عاملی است برای تغییرات اجتماعی و اثر گذار بر توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جامعه و ابزاری است برای بهره‌گیری از منابع تولید کالاهای با کیفیت و ارائه خدمات بهتر.

§    تکنولوژی به  اطلاعات تجهیزات فنون و فرایندهای لازم برای تبدیل نهاده‌ها به ستاده‌ها اطلاق می‌شود. یعنی تکنولوژی  به این که چگونه نهاده‌ها به ستاده‌ها تبدیل می‌شوند اشاره می‌کند. علی رغم این که تکنولوژی  مفاهیم ضمنی ماشین و صنعتی در بر دارد اما تقریبا همه متفق القولند که تکنولوژی  در هر نوع سازمانی  اعم از صنعتی یا خدماتی قابلیت کاربرد دارند.

§    تکنولوژی مربوط به سخت افزار و نرم‌افزار می‌باشد. سخت افزار عبارت است از هر گونه وسیله و ابزار مادی و نرم‌افزار عبارت است از آگاهی از شیوه  انجام کار و فن به کار گیری ابزارها.

§    تکنولوژی  ترکیبی از مهارت‌ها و دانش‌ها و توانایی ها و مواد و ماشین‌ها و ابزارهاست که انسان از آن برای تبدیل کردن و یا تغییر دادن مواد خام به اجناس با ارزش و خدمات استفاده  می‌کند.

روند تحول تکنولوژی   

در آن هنگام که جمعیت انسانی در مقایسه با منابع طبیعی بسیار کم بود همه انسانها شکارچی  و گردآورنده بودند. به تدریج با افزایش جمعیت انسانی و محدودیت منابع طبیعی، با کار کشاورزی و اهلی کردن حیوانات یعنی دامداری، فرهنگ انسانی تاز‌ه‌ای شکل گرفت و استفاده  از ابزارهای دستی ساخته شده از سنگ و فلز رواج یافت. بهره‌گیری از زمین و حیوانات سبب فراوانی تولید و مازاد بر مصرف شد و این نقطه عطفی در تاریخ تحولات اجتماعی و تکنولوژی  به حساب می آید. زیرا با آزاد شدن بخشی از نیروی انسانی زمینه برای اندیشیدن و پرداختن به امور دیگری جز تامین روزمره زندگی مهیا شد. این فرصت برای افراد جامعه پیش آمد تا به شناخت و آگاهیهای خود بیفزایند. در نتیجه طولی نکشید که موفق به کشف ناشناخته‌ها شدند. از طریق کشف ذغال  سنگ به عنوان یک منبع انرژی دنبال آن کشف نفت و گاز، سوخت انقلاب صنعتی تامین گردید.

 در نتیجه انقلاب صنعتی بخش عظیمی از مردم از کشتزارها فاصله گرفتند و جامعه صنعتی را شکل دادند. با پیشرفت صنعتی شدن و جایگزینی ماشین  به جای نیروی کار که موجب افزایش قدرت تولید و افزایش بهره‌وری گردید. بخش عظیمی از مردم از کشتزارها فاصله گرفتند و جامعه صنعتی را شکل دادند. با پیشرفت صنعتی شدن و جایگزینی ماشین به جای نیروی کار که موجب افزایش قدرت تولید و افزای بهره‌وری گردید.  بخش بزرگی از نیروی کار آزاده شده به سمت بخش خدمات از قبیل : حمل به سمت بخش خدمات از قبیل: حمل و نقل، مخابرات ، بهداشت ، آموزش و ... روی آورند.

امروزه با افزایش روز افزون جمعیت و نیازهای مختلف افراد جامعه و نحوه زندگی کاربرد روزافزون تکنولوژی در جهت تامین نیازهای انسانی جایگاه ویژه‌ای یافته است. در میان تحولات تکنولوژی تکنولوژی اط و ارتباطات از رشد بسیار شتابنده‌ای برخوردار بوده است. امروزه در کشور امریکا فقط 2 درصد از مردم به کشاورزی و 10 درصد مضغول تولید صنعتی هستند و بیش از 60 درصد از نیروی کار در بخش‌های مستقیم و غیر مستقیم مربوط به اطلاعات کار می‌کنند.

دستاوردهای توسعه تکنولوژی

توسعه تکنولوژی به همراه ایجاد توانایی کار افراد در سطوح بالاتر، نظام ارزشهای سمنتی جوامع را در هم شکسته و فاصله طبقاتی افزایش یافته است. توزیع نابرابر امکانات آموزشی بالاتر و عدم دستیابی به تجهیزات  و وسایل پیشرفته و بهتر برای همه افراد جامعه از عوارضی است که کشورها را با مشکلات جدیدی مواجه کرده است.

در کنار این نوآوریها و الگوهای تازه زندگی ، تکنولوژی موجب گسترش و پیچیده‌تر شدن سازمان‌های اجتماعی گردیده است و با بزرگتر شدن انها استفاده  از کامپیوتر که قابلیتهای بالایی در ذخیره‌سازی و پردازش و الگوریتم‌های محاسباتی دارد،  به عنوان یک ضرورت برای مدیران و تصمیم‌گیرندگان درآمده است. به همراه آن شبکه‌های مخابراتی نوین ارتباط مردم با  یکدیگر را نیز گسترش داده و می‌تواند برای همکاریهای بیشتر و افزایش دانش و آگاهی‌ها استفاده  شود. امروزه کامپیوترها و منابع ارتباطی با همه هسته نظام‌های جدید اطلاعاتی را به وجود آورده‌اند. هر چند باید اذعان داشت که این تحولات در کشورهای در حال توسعه موجب عدم تعادل بین نیازها و تمایل افراد جامعه به شیوه‌های زندگی جدید و امکانات موجود در این کشورها شده است.

مقدمه

چند سالی است که مقوله جدیدی به نام تجارت الکترونیک در حیطه فن‌آوری اطلاعات و به طور خاص در زمینه انیترنت مطرح شده است که بر روی کاربرد اینترنت به سرعت دنیای کامپیوتر و ارتباطات را متحول کرده است. بر اثر رشد انفجار گونه فن‌آوری اطلاعات تجارت الکترونیکی در صحنه مقدم تحولاتی قرار گرفته که شیوه انجام فعالیت‌های بازرگانی را تغییر می‌دهد. به گونه‌ای که بنابر عقیده کارشناسان و صاحب نظران از این پس قدرت و توسعه‌یافتگی کشورها متاثر از میزان برخورداری آنها از فن‌آوری از به خصوص اینترنت می‌باشد. پیشرفت در اطلاعات و ارتباطات تنها در زمینه روابط بازرگانی دارای منشا اثر نیست بلکه ارتباطات افراد، مبادله اطلاعات ، چگونگی کسب و کار آموختن و آموزش افراد، همه از این تحول و دگرگونی اثر می‌پذیرند. شاید بهترین عنوان برای تحول عنوان انقلاب الکترونیکی دیجیتال باشد که همه برداشت‌های ما از زمان و مکان را از اساس تغییر داده است. این انقلاب الکترونیکی رویداد طبیعی است که رو به جلو حرکت می‌کند و ما نقشی در کنترل و تعیین سمت و سو برای آن نداریم.

ما به عضویت در WTO می‌توانیم با هر نقطه‌ای از جهان به مبادله کالا از طریق نرم‌افزارهای تجارت الکترونیک بپردازیم.

با به عضویت درآمدن در این دو سازمان کشور دچار تحولی بزرگ در ارتباط با امور تجاری می‌شود و از این به بعد کشورهای دیگر نمی‌توانند به هر شکلی  که می‌خواهند با ما معامله کنند و نمی‌توانند آن چه را که  تمایل به صادر کردن به کشورهای دیگر دارند به هر نحوی و با هر قیمتی به آنها تحمیل کنند می توان گفت در واردات و صادرات سهولت ایجاد می‌گردد و به این ترتیب ما در یک مجموعه جهانی قرار گرفته‌ایم که تمامی تجارتمان تحت استاندارد EDIFACT  می‌باشد. 

تعریف و تاریخچه تجارت الکترونیک 

تعریف متعددی از تجارت الکترونیک شده است از جمله این که کاربرد وسیع اطلاعات و فن‌آوری اطلاعات در پردازش‌های تجاری که به بهره‌گیری از ابزار الکترونیکی و به منظور نیل به یک هدف تجاری صورت می‌گیرد را تجارت الکترونیک می‌گویند. در تعریف  دیگری از این مفهوم عنوان شده است که تجارت الکترونیک تلفیقی  است از مبانی تجارت و الکترونیک که امکان خرید و فروش الا و ارایه خدمات را به وجود می‌آورد. گروهی دیگر معتقدند تجارت الکترونیک به استفاده  از مجموعه کاملی از ابزار الکترونیکی برای برقراری ارتباط میان فروشندگان و مشتریان تولید کنندگان و توزیع کنندگان کالا کارمندان یک موسسه تجاری، انجام سفارشات خرید کنترل انبار و تولید اتوماتیک اطلاق می‌شود.

از مجموع تعاریف ارائه شده می‌توان چنینی استنباط کرد که تجارت الکترونیک روشی است که به وسیله آن اطلاعات محصولات و خدمات از طریق شبکه‌های کامپیوتری خرید و فروش می‌شود به عبارت دیگر هر مبادله‌ای که از طریق شبکه‌های کامپیوتری انجام شود به طوری که در این مبادله نسبت به کالاها و خدمات از جهت مالکیت یا حقوق بهره‌برداری تغییری ایجاد شود را تجارت الکترونیک گویند. در این شیوه تجارت از حالت سنتی خود خارج شده به طوری که به عنوان نمونه در این معاملات پیامهای کاغذی مثل وصول فاکتور سفارش خرید شکل الکترونیکی به خود می‌گیرد. البته این امر به این مفهوم نیست که تجارت یک دگرگونی مطلق را به خود گرفته است چه این که در تجارت الکترونیک تقریبا همان مولفه‌های تجارت فیزیکی مثل موسسه تجاری، تولید، کنترل، واسطه، خریدار، مغازه خدمات رقابت ، عرضه و ... وجود دارد.  دیگر اختلاف عقیده مربوط می‌شود به این که شالوده این تحول از کی آغاز شده است و متاثر از چه واقعه ای بوده است.

گروهی معتقدند که دوران اقتصادی جدید ددر قالب  تجارت الکترونیک از حدود 50 سال پیش با اختراع کامپیوتر آغاز شدن و به عنوان نقطه عطفی در تاریخ تحولات اقتصادی جهان ثبت شد. گروهی دیگر عقیده دارند که حدود 123 سال پیش با اختراع تلفن تجارت الکترونیک به صورت امروزی پی‌ریزی شد. گروهی دیگر بر این باوردند که به کار گیری عدد بی‌اهمیت صفر در محاسبات رقمی ستون فقرات تجارت الکترونیک که از شبه قاره هند سرچشمه می‌گیرد.

باید توجه داشت آن چه مهم  است تاریخچه تجارت الکترونیک نیست مهم این است که ما چشمانمان را رو به واقعیت باز کرده و بپذیریم که جهان در آستانه هزاره سوم میلادی دوران جدید را آغاز کرده است  و بی‌‌تردید دور ماندن از تبعات و الزامات برآمده از انقلاب الکترونیک فاصله کشوررهایی مثل ما را با کشورهای پیشرفته و مترقی بیشتر می‌کند.

2-ضرورت تجارت الکترونیک 

تجارت همواره به دلیل محیط فیزیکی خود با مشکلات اجنتاب‌پذیر و متعددی رو به رو بوده است. از جمله این که پراکندگی جغرافیایی سبب ارتباط غیر یکنواخت و ما موثر میان فروشنده و خریدار می‌شد. مساله دیگر نامتناسب بوده عرضه و  تقاضا بود و دلیل آن عدم امکان برآورد دقیق تولید کالا بود که خود سبب نگهداری حجم  اضافی کالاها در انبار و از بین رفتن چرخه تولید می‌شد. عبارت دیگر تولید کنندگان از میزان و موقعیت جغرافیایی برای کالاهای تولیدشان ناآگاه بودند و از طرف دیگر مصرف کنندگان از میزان و موقعیت جغرافیایی عرضه، در رابطه با کالاهایی که می‌خواهند استفاده  کنند مطلع نبودند. تجارت الکترونیک  بسیاری از این مشکلات را رفع نمود و قابلیت‌های جدیدی برای پردازش‌های تجاری ارائه داد و حتی بر اصول اقتصادی نیز تاثیر گذار بوده است.

یکی از اثرات الکترونیکی شدن تجارت از بین رفتن بعد مسافت در تجارت می باشد. بدین معنی که خریدار می‌تواند کالاهای مورد نیاز خود را انتخاب کند و از طریق دیگر فروشنده هم این امکان برایش به وجود می‌اید که برای کالای تولیدی خود، در سراسر جهان مشتری جذب می‌کند. با از بین رفتن بعد مسافت رقبای ضعیف‌تر و واسطه‌های تجاری به خطر می‌افتند زیرا در محیط تجارت الکترونیکی شفافیتی وجود دارد  که به سبب آن سودجویی و سواستفاده  از از موقعیت و عدم آگاهی معنایی ندارد.

از جمله پیامدهای دیگر تجارت الکترونیکی را می‌توان از بین رفتن مفهوم زمان دانست. زیرا در این محیط یک خریدار می‌تواند با صرف زمان کوتاهی به اندازه چند بار کلیلک کردن تمام مراحل خرید کالا را از جست و جو تا پرداخت را انجام دهد یک مشتری می‌تواند تمام پردازش‌های خرید را مشاهده کند و به انتخاب کالای مورد نظر خود دست بزند و حتی او می‌تواند در پردازش تولید کالای مورد نظر خود هم دخالت کند. بدین صورت که مثلا شخص X می‌تواند مدل دلخواه ماشینی را به شکل ارتباطی و الکترونیکی شرکت جنرال موتور در آمریکا ارسال کند تا شرکت مذکور بر اساس طرح و مدل پیشنهادی مشتری خود اقدام به تولید ماشین کند.

افزایش بهره‌وری شیوه‌های مناسب دسترسی به مشتری فرصت‌های جدید بازرگانی و کاهش هزینه‌های تجاری را می‌توان از دیگر پیامدهای  جایگزین تجارت الکترونیک به جای تجارت سنتی دانست. به عنوان نمونه  به دلیل خودکار شدن پردازش‌ها  هزینه پذیرفتن سفارش و خدمات پس از فروش به طور کلی هزینه خرید کاهش پیدا می‌کند. که به طوری که براورده شده است هزینه تهیه اسناد کاغذی برای معاملاتی به ارزش 2 تریلیون دلار بالغ بر حدود 140 میلیارد ریال است که نزدیک به 7 درصد ارزش کالای مبادله شده است. متخصصان بر این عقیده‌اند که تجارت الکترونیک هزینه سفارش خرید از 150 دلار به 25 دلار  و هزینه خرید کالا را از 125 – 175 دلار به 10-15 دلار تقلیل می دهد. در حال حاضر  در مرکز اسهیلات تجاری و تجارت الکترونیک سازمان ملل متحد دو نماینده از آسیاست که یکی از ایران و دیگری از هند است. ایران جزو موسساتی مرکزاست یعنی حرکت ما در جنبه بین‌المللی کار جزو پیشگامان در منطقه و قاره بوده اما متاسفانه چون بخش خصوصی ما تحرک نداشته است لذا هند الان مفتخر است به این که در سال گذشته فقط از تجارت الکترونیک و صادرات نرم‌افزار بالای 4 میلیارد دلار صادرات داشته است. امروزه دیگر بازار کشورها بازارهای جهانی شده‌اند و واحدهای اقتصادی به واحدهای چند ملیتی تبدیل گشته‌اند رقابت در بازار بالا رفته است که این دگرگونی‌ها منجر به کیفیت بهتر کالاها و خدمات شده هزینه مبادلات را پایین آورده و همچنین سرعت در فعالیت‌های تجاری را بیشتر نموده است.

در مجموع باید بر آن بود که نقش غیر قابل انکار و روز افزون تجارت الکترونیک در پیشبرد اقتصادی و افزایش رفاه عمومی همت عالی دست اندرکاران را می طلبد همچنانی که چند صباحی است مجمع نظر اتاق بازرگانی و وزارت صنایع و معادن، دولت و مجلس قرار گرفته است.

حال در ادامه به توضیح در مورد WTO می پردازیم.

3) معرفی سازمان تجارت جهانی WTO

 سازمان تجارت جهانی از ژانویه 1995 جایگزین موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت  در ابعادی گسترده‌تر گشت.

در واقع هر کشوری که بخواهد به سازمان تجارت جهانی بپیوندد باید ابتدا GATT را بپذیرد.

1-3 تعریف گات (GATT)

 سند بسیار پیچیده  و  فنی با 38 ماده که دارای تعداد زیادی ضمائم  و فهرست کالاهای بسیار زیاد است که در برگیرنده هزاران تخفیف گمرکی می‌باشد که به طور متقابل توسط اعضا به یکدیگر اعطا شده است.

2-3 اهداف گات

1- ارتقا سطح زندگی کشورهای عضو

2- فراهم آوردن امکانات و اشتغال کامل.

افزایش درآمدهای واقعی و سطح تقاضا

 بهره‌برداری موثر از منابع  جهانی و گسترش تولید و تجارت بین‌الملل.

3-3 ابزار برای رسیدن به این اهداف 

3-3-1  کاهش اساسی تعرفه ها و سایر موانع تجاری

3-3-2 رفع تبعیضات تجاری و اصل دولت کامله الوداد ( برخورداری از اصل عدم تبعیض)

3-4 تشکیلات گات

فعالیت عمده طرفهای متعهد ( تعهد کنندگانی که در مقابل  هم نشستند) مذاکرات تجاری و تعرفه ای است که طی آن کشورهای عضو در زمینه تجارت به یکدیگر امتیازاتی اعطا می کنند و یا تعهد می‌کنند که عوارض  گمرکی معین را افزایش ندهند.

125 کشور ابتدا عضو گات شدند که به اصطلاح به این کشورهای کشورهای طرفین متعاهد گفته می‌شود. هر کشور دارای یک رای می‌باشد و در خصوص الحاق کشور دیگر تصمیمات با توافق عام اتخاذ می گردد. 

گات دارای یک گروه مشاوره 18 نفری است که آنها مسئولان سیاست گذار با بازرگانی کشور خود هستند. گات دارای یک دبیرخانه با 608 نفر کارمند  که آنها همه کارشناسان متخصصان اقتصادی، تجاری، کارکنان اداری ، مترجمین و مفسرین هستند. مقر دبیرخانه در ژنو که دارای یک نفر دبیر کل و دو نفر معاون است می‌باشد.

3-5 کمیته‌هی کاری و گروه‌های کاری:

گروه‌های کاری دایمی نیستند کاری دایمی هستند. کمیته‌های تخصصی در قسمت‌های زیر فعالیت می‌کنند.

3-5-1 کمیته تجارت و توسعه

3-5-2 کمیته تعرفه

3-5-3 کمیته تراز پرداخت‌ها

3-5-4 کمیت ناظر بر بوجه

3-5-5 کمیته ناظر بر دور توکیو

3-5-6 کمیته ناظر  بر نحوه اجرای مقررات مربوط به تجارت بین المللی منسوجات.

ساختار تشکیلاتی سازمان تجارت جهانی

علاوه بر موافقت‌همه عمومی تعرفه و تجارت  که فقط ناظر بر تجارت بود،  سازمان تجارت جهانی در دو حوزه اصلی دیگر شامل خدمات و حقوق مالکیت فکری نیز وارد شد. در حوزه خدمات،  موافقت‌نامه عمومی خدمات و در حوزه مالکیت فکری موافقت‌نامه جنبه‌های تجاری حقوق مالکیت فکری از دستاوردهای مذاکرات دو اروگوئه محسوب می‌شوند. ضمنا کالاهایی از قبلا از نظام تجارت آزاد بین‌المللی دور مانده بودند نیز تحت شمول موافقت نامه‌هایی از کالایی این سازمان تجارت جهانی به اتکا این سه موتفقت‌نامه اصلیی سه حوزه تجارت کالا خدمات و حقوق مالکیت فکری را تحت شمول خود قرار داده است. هر یک از موافقت‌نامه‌های عمومی از این قابلیت برخوردارند که ذیل آنها موافقت‌نامه های خاص تنظیم شود. بر همین اساس در خلال دور اروگوئه در حوزه تجارت کالا دوازده موافقت‌نامه خاص کالایی ذیل موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت منعقد شد.هر یک از موافقت‌نامه  دوازده گانه فوق موضوع بخشی خاص از تجارت کالایی را تحت پوشش قرار می‌دهند و در حوزه اختصاصی خود جزئیات توافقهای بین اعضا را روشن می‌کنند. هدف این سامان ایجاد یک نظام قانونمند تجاری بین کشورهای عضو برای افزایش اشتغال درآمد،  تقاضاهای موثر و سطح زندگی در محیطی با روندی پایدار و با حفظ  محیط زیست ادامه یابد.

اصول اساسی این سازمان که پایه‌های رفتاری را در این سازمان شکل می‌دهند عبارتند از:

1-      اصل عدم تبعیض که خود به دو شق کامله الوداد ملی تقسیم می‌شود شرط دولت کامله الوداد اعطای بهترین وضعیت تجاری اعطا شده  و ببه هر عضو دیگر اعضاست و شرط رفتاری ملی بدین معنی است که پس از عبور از مرز و پرداخت و عوارض مربوطه تبعیضی بین کالا و عرضه کننده کالای خارجی با کالا و عرضه کنند کالای داخلی صورت نگیرد همین وضع در مورد خدمت و عرضه کننده کالای داخلی صورت نگیرد. همین وضع در مورد خدمت و عرضه کننده کالای داخلی وجود دارد.

2-      اصل آزاد سازی تجاری از طریق رفع تدریجی از طریق رفع  تدریجی موانع غیر تعرفه‌ای و تبدیل آن به تعرفه‌های تثبیت سقف تعرفه‌ها و تعهد به کاهش تدریجی سطح تعرفه‌ها صورت می‌گیرد.

3-      اصل شفافیت به معنی ارائه کلیه اطلاعات مربوط به سیاست تجاری کشور به طور ادواری به سازمان تجارت جهانی و ایجاد مراکز اطلاع دهی برای کلیه قوانین و مقررات تجاری کشور استانداردهای مورد درخواست برای ورود کالاست. ارائه پیش اگهی زمان‌دار برای هر گونه تغییر و تبدیل در قوانین و مقررات و استانداردهای از وظایف همه اعضاست.

4-      اصل تجارت عادلانه یا منصفانه به معنی ایجاد زمینه‌ای برای رقابت کارا با حذف موانع مختل کننده تجارت همچون یارانه‌های یارانه های غیر مجاز فروش زیر  قیمت  کالا و موارد آسیب زننده به تولید و تجارت کشورهاست. ارئه راه‌حل‌ها در مقابل تجارت غیر عادلانه نیز از طریق ابزارهای دفاعی همچون وضع عوارض جبرانی یا اقدام ضد قیمت شکنی یا اعمال حفاظت‌ها صورت می گیرد.

5-      حفظ رفتارهای متفاوت و ویژه با کشورهای در حال توسعه و با کمتری درجه توسعه یافتگی در تحمل تغییرات کمتر و در مدتی طولانی‌ترع و به صورتی یک طرفه اصل دیگری است.

6-      نهایتا حفظ استننائاتی در تعهدات قبول شده در سازمان تجارت جهانی به دلایل حفظ نظم عمومی، اخلاق، بهداشت انسان، حیوان و نبات،  یا شرایط استثنائی دیگر به عنوان اصل اساسی دیگر این سازمان شمرده می‌شود.

3-6 وضعیت ایران

در ابتدا شروع گات، ایران به عنوان عضو ناظر در گات فعالیت می کرد ولی در سال 1978 و 1979 ایران از گات خارج می ‌شود تا سال 1997 که دوباره درخواست عضویت را این بار به سازمان تجارت جهانی ارائه کرد ( گات در سال 1995 به سازمان جهانی تجارت تغییر نام داد)

3-7 دو مکانیسم اصلی برای عضویت در گات وجود دارد:

1- عضویت کامل

2- عضویت موقت  (ناظر)

ایران پس از 9 سال و حدود 4 ماه فعالیت و بعد از 22 بار تقاضای عضویت در سال 2005 میلادی صد و چهل و هشتمین عضو سازمان جهانی تجارت شد.

لیست اعضای سازمان WTO در 16 فوریه سال 2005 میلادی به پیوست 2 ارائه می‌گردد.

سازمان تجارت جهانی WTO نقش قانون‌گذاری را دارد و همانند مجلس عمل می‌کند و بهوضع قوانین می‌پردازد و سازمان تبادل الکترونیکی اطلاعات EDI به اجرای این قوانین در چارچوب نرم‌افزارهای تجارت الکترونیک می‌پردازد.

عضویت در EDI و WTO

هم می توان عضو WTO بود و عضو EDI نبود و هم می‌توان عضو EDI بود و عضو WTO  نبود. می‌توان عضو هر دو باشیم یا عضو هیچکدام نباشیم بهترین حالت این است که عضو هر دو سازمان باشیم  و از محاسن و مزایای هر دو سازمان استفاده  کنیم.

اگر عضو EDI باشیم و به عضویت WTO در نیامده باشیم در زمینه واردات اجبارا باید

یکسری قوانین را رعایت کنیم اما در مورد صادرات آن قوانین را از ما قبول نمی‌کنند و در واقع از محاسن WTO نمی توانیم استفاده  کنیم و معایبش را اجبار باید رعایت کنیم.

6-منابع پیوستن به سازمان تجارت جهانی WTO

1- برخورداری از اصل تبعیض  اصل دولت کامله الوداد)

2- دسترسی مداوم و مطمئن به بازارها

3- مشاوره‌ها و حل و فصل اختلافات تجاری

4- مجمعی برای مباحث چند جانبه و خصوصی

5- برخورداری از آزادی عمل نسبی در سیاست‌های تجاری

6- کمک‌های فنی و مشاوره‌ای

 با به عضویت درآمدن در این سازمان کشور دچار تحولی بزرگ در ارتباط با امور تجاری  می شود  و از این به بعد در کشورهای دیگر نمی توانند به هر شکلی که می‌خواهند با ما معامله کنند و نمی‌توانند آنچه را که تمایل به صادر کردن به کشورهای دیگر دارند به هر نحوی  و باهر قیمتی با آنها تحمیل کنند می توان گفت در واردات و صادرات سهولت ایجاد می گردد و به این ترتیب ما در یک مجموعه جهانی قرار گرفته‌ایم که تمامی تجارتمان تحت استاندارد FACTEDI می باشد.

7-           استاندارد FACTEDI ( استاندارد تجارت جهانی) 

هر کسی که عضو سازمان شود باید این استاندارد را رعایت کند. به طور مثال برای ورود  خود به کشورمان حدود 100 تا 110 درصد گمرک گرفته می شود ولی با عضویت WTO ما باید  گمرک ورود خودرو را به 15 درصد کاهش دهیم تازه این استاندارد نمی‌باشد و باید سازمانها را روشن کنیم که طبق این استاندارد نمی باشد و باید سازمان را روشن کنیم که طبق این گمرک ممکن است شرکت‌های خودروسازی در کشور تعطیل شوند و از آنها به طور مثال فرجه 5 ساله بخواهیم تا بتوانیم خود را به آنها برسانیم. تمام گمرک‌ مالیاتی که برای صادرات و واردات باید گرفته شود در این استاندارد مشخص شده است.

8- ساختار جهانی سازمان تبادل الکترونیکی اطلاعات EDI

EDI در اختیار سازمان ملل متحد است. سازمان ملل متحد عهده در اجرای قوانین تجارت الکترونیک می باشد.

سازمان ملل دارای 6 ارگان می‌باشد که یکی از ارگانها شورای اقتصادی و اجتماعی می‌باشد که دارای چند زیر مجموعه است که یکی از آنها ECE و سازمان Cefact جزو زیر مجموعه‌های ECE است.

Cefact : مسئول بین‌المللی تجارت الکترونیکی در دنیا است و همه امور تجارت الکترونیکی بر عهده این سازمان است. این سازمان در هر قاره یک شعبه دارد که در قاره آسیا به نام Afact می‌باشد. AFACT در کشورهایی که عضو EDI هستند شعبه دارد که در کشور ما هم شعبه در شهر تهران دارد. در این نمایندگی یک گروه سه نفره قرار دارند که 12 گروه کاری زیر نظر این کمیته سه نفره می‌باشند.

رئیسCAFACT از طرف مجمع عمومی سازمان ملل انتخاب می‌شود و CAFACTرئیس AFACT رامشخص می‌کند و انتخاب کمیته سه نفره کشورهای عضو توسط AFACT صورت می‌گیرد و اعضای کمیته سه نفره رئوس گروه‌های کاری را مشخص می کنند و این رئوس اعضای گروه خود را مشخص می‌کنند برای ایجاد تغییر در قوانین تجارت الکترونیک ابتدا گروه کاری تقاضا را می‌دهد و بعد از تایید همه سازمانها لالا و در انتها CAFACT این تغییر اعمال می شود.

8-           اجزای تجارت الکترونیک

1-    نرم افزار

2-    استاندارد

3-    ارتباطات

1-9 نرم‌افزار

نرم‌افزار تجارت الکترونیک دارای استانداردهایی است که توسط CAFACT مشخص شده است که شامل:

1-1-9) متودولوژی (Methodologu)

هر کس که بخواهد نرم‌افزار تجارت الکترونیک بنویسد حتما باید از متودولوژی شی گرایی (Object Oriented) استفاده  کند.

2-1-9) پایگاه داده‌ها (Data Base)  ار هر پایگاه داده می‌توان استفاده  فقط باید از نوع  (verdion)  شی گرا باشد.

3-1-9) روش طراحی (Desgn)

4-1-9) روش برنامه نویسی Programming))

روشهای طراحی و برنامه‌نویسی منتخب باید از نوع شی‌گرا  باشد.

5-1-9) زبان برنامه نویسی (P. Language)

زبانهای  Mark – Up  باشد که نمونه‌اش زبانهای Dhtml , html , Xml می باشد.

پس می‌توان تجارت الکترونیک را چنین تعریف کرد:

انجام امور تجاری با حداقل دخالت انسان و در نهایت بدون دخالت انسان.

2-9) استاندارد

استاندارد سازمان تجارت الکترونیک FACTEDI می‌باشد.

1-2-9)تاریخچه استاندارد FACTEDI 

توسط گروهی از CAFACT این استاندارد به وجود آمد. این استاندارد حاوی 400 پیام است که در زمینه تجارت و خدمات می‌باشد.

3-9       ارتباطات

در حال حاضر تجارت از طریق شبکه ارزش افزوده انجام می پذیرد.

از جمله مزایای این روش امن بودن می باشد ولی مهمترین عیب آن گران بودن است.

فاکتورهای موفقیت در تجارت الکترونیک 

1-    تعریف هدف و توقعات ( تصور مورد نظر)

2-    حمایت مدیریت ارشد

3-    تعیین موضوعات و اهداف

4-    در نظر گرفتن فرهنگ یادگیری در سازمان

5-    ایجاد و تولید یک قالب استفاده 

6-    انتخاب و طراحی محتوای مناسب

7-    تبادل نظر در سازمان

8-    ایجاد جذابیت و مقبولیت در بین کارکنان

9-    مراقبت و نظارت بر فعالیت‌های یادگیری

10-اندازه‌گیری موفقیت به صورت مداوم

پیوستن ایران به WTO چه نتایجی می‌تواند داشته باشد؟

پیوستن به WTO باعث می شود که دروازه‌های کشور به روی کالاهای خارجی باز شود در حالی که این نظریه کاملا اشتباه است چرا که سازمان WTO به کشورهای در حال توسعه تا 20 سال فرصت می دهد که ظرف این مدت خودشان را به تجارت آزاد برسانند. با عضویت در WTO می‌توانیم برای خیلی از کالاها تعرفه بگذاریم ولی باید برنامه مشخصی در بلند مدت برای برداشتن موانع اعم از تعرفه‌ای و غیر تعرفه‌ای داشته باشیم و با عضویت دیگر بحث تحریم‌ها معنا پیدا نمی‌کند و ما می توانیم مسائل حقوقی خود را پیگیری کنیم. رسانه‌ها مخصوصا مطبوعات نقش بسیار جهانی را در زمینه آگاه سازی و ترویج  می‌توانند بازی کنند این رسانه‌ها موضوع را برای مردم حلاجی کرده و به مردم  می‌گویند تجارت الکترونیکی چیست و زوایای آن را با زبان ساده به مردم بازگو می‌کنند. و در انتها باید گفت در تجارت الکترونیک بحث انتخاب مطرح نیست بلکه باید راه جلوی پای ما وجود دارد و آن راه راهی نیست مگر تجارت از طریق الکترونیکیة با توجه به اینکه دیگر حق انتخاب نداریم و فقط یک راه درپیش است سپس باید برنامه‌هایمان را به خوبی سازمان دهیم که حداقل هم طراز باکشورهای در حال توسعه و متوسط جهان بتوانیم در این زمینه فعالیت داشته باشیم و به حیات خود ادامه دهیم.