مقدمه

تاريخ بشريت ، حاكي از تلاش بي وقفه آدمي براي تسلط و بهره وري از مادر طبيعت بوده است . وي با اتكا به قدرتهاي خداداداي ، عقل ، خرد و خلاقيت همچنين دستاني ماهر همواره تلاش نموده است تا طبيعت سركش و قدرتمند را مهار نمايد و براي تداوم بقاي خويش مورد بهره برداري قرار دهد . او ساليان درازي را در غارها و با حداقل امكانات و ابزار گذراند . ضروريات و الزمات محيطي ، جمعي و فردي كم كم او را به كشف رموز و قوانين حاكم بر طبيعت وادار نمود .

او تلاش نمود تا با دستيابي به بهترين و كارآمدترين ابزارها ، آمال و آرزوها و تمنيات مادي و معنوي خود را تحقق بخشد .

آشنايي با ابزار معماري

معماري نيز همچون ديگر شاخه هاي علوم و حرف بشري ، اهداف و وظايفي را برعهده گرفته است و بدين منظور ، از مجموعه اي از علوم ، فنون ، روشها و ابزار و امكاناتي  براي دست يابي به آن بهره مي جويد . تا چندي پيش معماران براي تهيه نقشه ها و طرحهاي خود از قلم ، راپيد ، كاغذ كالك و نظاير آن استفاده مي كردند ، ولي امروزه اين ابزارها جاي خود را به رايانه ها و برنامه هاي رايانه اي سپرده اند .

در سيستمهاي سنتي ، طراحان ، طرحهاي اوليه را در مقياسهاي كوچك( الي ) با دست و يا خط كش تهيه مي كردند . سپس دسناتورها ( نقشه كشها ) وظيفة‌ تهيه نقشه هاي مدادي دقيق و با مقياس بزرگتر (  تا  ) را برعهده گرفتند . در جريان تهية نقشه ها ، بارها طرح ، از سوي طراحان ، كنترل ، حك و اصلاح مي گرديد . و سرانجام پس از كنترل نهايي طراح ، اقدام به دسن ( مركبي كردن ) آن بر روي كالك مي نمودند . عموماً جريانات رفت و برگشت بين طراح و نقشه كش در مرحلة مدادي ، زمان بسياري را به خود اختصاص مي داد . چه بسا كه نقشه هاي مركبي شده ، بار ديگر مورد تجديد نظر قرار مي گرفت و نقشه كشها مجبور به تيغ زدن ( پاك كردن ) قسمتهايي از كالك ، و ترسيم مجدد آن مي شدند . امروزه ، ديگر اين شيوة كار به دليل زمانگير بودن آن ، از دفاتر مهندسي رخت بربسته است همچنين اين روشها ديگر نمي تواند روش مناسبي براي ايجاد طرحهاي نو ، ابتكاري و پيچيده باشد . به تجربه نيز ثابت گرديد طراحاني كه خود مستقيماً يا با واسطه با نرم افزارهاي ترسيمي يا مدل سازي و يا تخصصي            (معماري ) كار مي كنند در مدت زمان كمتر و با دقت بالاتري ايده هاي خود را به صورت نقشه پياده كرده ، با حداقل سعي و خطا ( رفت و برگشت ) آن را كامل مي نمايند . همچنين ، در بسياري از دانشكده هاي مهندسي جهان ، تدريس دروس نقشه كشي از ابتدا با رايانه آموزش داده مي شود و ديگر لزومي به استفاده از قلم و راپيد و كاغذ كالك احساس نمي گردد .

ابزار معماري و سير تحول آن

اگر به تاريخ معماري بشر از دوران نخستين تا دوران معاصر نظر كنيم خواهيم ديد كه آدمي براي اهداف خود ابزار و ادوات گوناگوني را مورد استفاده قرار داده است . آنچه بيشتر مورد توجه اين كتاب است ، بازشناسي ابزار و شيوه ها در مرحلة طراحي مي باشد .

بشر نخستين ، اولين طرحهاي خود را با زغال يا گل رنگي بر ديوار غارها و يا چوبي بر بستر نرم زمين منعكس مي نموده است . به نظر مي رسد كه شروع اولين طرحهاي ساختماني و معماري نيز ، از همين نقطه آغاز گرديده باشد .

تا ‎آغاز دوران صنعتي بشر توانست ابزار اولية خود را تكامل بخشيده ، از قلمهاي درست شده از پر بوقلمون يا غاز و يا قلم ني خط كشهاي ابتدايي و پوست حيوانات يا صفحات تهيه شده از پوست درختان پاپيروس براي پياده نمودن طرحهاي خود بهره برد .

در دوران صنعتي كه مصادف با شروع انقلاب صنعتي در اروپا در سال 1760 تا دوران معاصر مي باشد ، با اختراع انواع آلياژها و سيستمهاي مكانيكي و تكنولوژيهاي جديد قالب گيري و ... ابزار و ادوات متكاملتري توليد گرديد و تا به امروز انواع قلمهاي فلزي نظير قلم فرانسه ، گرافوس ، راپيدوگراف ، انواع جوهرهاي صنعتي ، انواع خط كشها ، گونياها ، نقاله و ... همچنين انواع كاغذها و ميزهاي نقشه كشي ، انواع لوازم مكانيكي نظير هاشور زن -  درافتينگ و ... و مواد متنوع و چشمگير بسياري براي تهيه ماكتها ، پا به عرصه وجود نهاد . طراحان توانستند با ابزار و امكانات جديد ، بر كيفيت طرحهاي خود افزوده ، با سرعت و دقت بيشتري آنها را تهيه نمايند .

با شروع تحولات عظيم در دهه هاي پاياني قرن بيستم و نفوذ بي وقفة رايانه ها بر زندگي بشري ، در استفاده از ابزار معماري ، دگرگوني ايجاد گرديد . اين بار ، طراحان حقيقتاً ابزار كارآمدي را وارد حوزة كار خود نمودند ؛ رايانه ها توانستند به سرعت و به راحتي از پس بسياري از معضلات قبلي برآيند ؛ سرعت و دقت عمل آنها بي مانند بود ؛ جامعيت آنها نيز براي انجام وظايف خواسته شده بي رقيب مي نمود ؛ آنها در بسياري ازمراحل طراحي از تهيه تا ساخت ابنيه ، مورد استفاده قرار گرفته اند . از جمله :

-  تهيه بانكهاي اطلاعاتي و پردازش اطلاعات ( براي تهيه مواد خام طرحهاي معماري )

-  براي تهيه نقشه هاي دو بعدي و نقشه هاي اجرايي دقيق طرحها

-  براي تهيه مدلها و ماكتهاي سه بعدي رايانه اي

-  براي تهية پرسپكتيوهاي سه بعدي -  راندوهاي رنگي و ...

-  براي تهية انيميشنها

-  براي انجام محاسبات متره و برآورد مقادير مصالح ساختماني و برآورد ريالي طرحها

-  براي انجام محاسبات و تحليل سازة طرحها و ...

-  براي مديريت و برنامه ريزي اجرايي طرحها

-  براي ارتباط و تبادل اطلاعات طرحها از طريق شبكه و اينترنت .

سرانجام ، آنها به راحتي توانستند دنياي جديدي را به نمايش بگذارند . دنياي واقعيتهاي مجازي ، دنياي معماري مجازي ، دنياي جديد رايانه اي است كه به خيال نزديك تر است تا به واقعيت ولي كاملاً واقعي ست . در اين دنيا ، معماران مي توانند طرحهاي خود را بسازند ؛ درون آن حركت كنند ؛ مشكلاتش را بسنجند و عيوب آن را برطرف نمايند ، آنها مي توانند ديگران را هم به اين دنيا ببرند و آنچه را كه خلق نموده اند در معرض نمايش آنها بگذارند .

سيستمهاي رايانه اي به مثابة ابزار نوين در طراحي معماري

سيستمهاي رايانه اي ، مجموعه اي از امكانات و ادوات نرم افزاري و سخت افزاري هستند كه از سوي افراد و يا شركتهاي مهندسي بنابر نياز و مقتضياتشان سازمان يافته ، مورد استفاده قرار مي گيرند سيستمهاي رايانه اي را به صورت ساده و منفرد ( Single) و يا تركيبي و گروهي ( Groups ) براي انجام پروژه هاي معماري مورد استفاده قرار مي دهند .

الف -  سيستمهاي ساده : سيستمهاي ساده ، سيستمهايي هستند كه از يك رايانه به همراه يك نرم افزار معماري نظير Auto Cad و در صورت امكان يك پرينتر A ₃ تشكيل شده باشد . اين سيستمها به طور منفرد ، از سوي افراد و بعضاً شركتهاي تازه كار مورد استفاده قرار مي گيرد و بسيار كم خرج هستند و با حداقل سرمايه گذاري ايجاد مي گردند .

ب -  سيستمهاي مركب : سيستمهاي مركب و گروهي ، به مجموعه اي از رايانه ها حداقل از دو عدد رايانه يك پرينتر A ₃ در صورت امكان يك پلاتر كه به صورت شبكه به هم مرتبط مي گردند گفته مي شود . اين سيستمها ، بنابر اهداف و برنامة كاري خود امكانات و تجهيزات نزم افزاري و سخت افزاري را به طور مشترك مورد استفاده قرار مي دهند .

به طور كلي ، هر سيستم رايانه اي چه ساده و چه گروهي و گستردة آن ، از سه عنصر اصلي ، رايانه ، نرم افزار ( برنامه ) و دستگاههاي جانبي تشكيل مي گردد .

رايانه : يكي از اصلي ترين عناصر هر سيستم رايانه اي ست . رايانه براي دريافت ، پردازش بنيادين اطلاعات و نمايش اطلاعات پردازش شده ، مورد استفاده قرار مي گيرد .

رايانه هاي شخصي ² ( PC ها) ، رايج ترين و پرتعداد ترين رايانه هاي موجود در جهان را تشكيل مي دهند و هر فرد مي تواند به راحتي نسبت به تهية آنها اقدام نمايد . اين رايانه ها در شكلها Tower ( بدنه ايستاده ) Laptop ( بدنه خوابيده ) و Notbook ( سيستمهاي فشرده شده كيفي و قابل حمل ) طراحي و توليد گرديده اند . پيشرفت فناوري CPU ( پردازندة مركزي ) اين سيستمها و قيمت پايين آنها ، سبب افزايش توانمندي و قدرت عملياتي آنها گرديده است . به طوري كه در بيشتر مراكز عمومي و سازمانهاي دولتي ، شركتها و دفاتر حرفه اي ، آنها جايگزين ميني رايانه ها و رايانه هاي مركزي ( Mainframe ها ) گرديده اند .

اين رايانه ها در سه رده كاملاً متفاوت زير ، توليد و عرضه مي شوند .

-          IBM و سازگار با IBM

-          اپل مكينتاش Apple Mac

-          آميگا Amiqa  

ردة اول بيشترين  PC هاي موجود در جهان را يا 90 درصد نسبت به بقية سيستمهاي تشكيل مي دهند . پردازشگر اصلي اين سيستمهاي مبتني بر پردازشگرهاي پنتيوم اينتل و يا k7 و k6 شركت AMD  و يا مشابه آن است و سيستم عامل آنها را Dos و Windows تشكيل مي دهد ، اين سيستمها از توانايي محاسباتي و رياضي بالايي برخوردارند .

ردة دوم را محصولات شركت Apple تشكيل مي دهد كه بر اساس پردازشگر هاي مركزي ساخت شركت  Motorola طراحي و توليد گرديده اند . سيستم عامل آنها Mac oS است در مجموع ، براي كاربردهاي گرافيكي ( پردازش تصوير -  انيميشن و انتشارات) مورد استفاده قرار مي گيرند .

ردة سوم آميگاها كه كم تعدادترين رايانه هاي PC را تشكيل مي دهند نيز بر اساس پردازشگر Motorala و براي انجام عمليات ويژة گرافيكي ( انيميشن سازي) طراحي و توليد شده اند .

امروز با توجه به رواج روزافزون PC هاي ردة اول و توسعة فناوريهاي سخت افزاري و نرم افزاري آنها ، به خصوص ، سيستمهاي عامل گرافيكي آنها از اهميت و رونق PC هاي ردة دوم و سوم كاسته شده است . اين رايانه ها بنابر كاربردها و تواناييهاي مورد نظر ، پيكرده بندي و مونتاژ مي گردند ، در كاربردهاي معماري ، قدرت CPU مركز و ميزان RAM ، از مهمترين شاخصهاي يك پيكره بندي مناسب است .

نرم افزار ( برنامة رايانه اي ) : نرم افزارها ، مجموعه دسترالعملهايي هستند كه براي انجام كارهاي خاص بر روي يك رايانه نصب مي گردند . توسعه و كاربرد رايانه هاي شخصي در حوزه هاي مختلف معماري ، سبب توسعة نرم افزارهاي متنوعي نيز گرديده است كه مستقيم و يا غير مستقيم براي تكميل بخشي از فعاليتهاي معماري به كار گرفته مي شوند . برنامه هاي رايانه اي را با توجه به نوع و كاربرد آنها در معماري ، مي توان به صورت زير دسته بندي نمود :

الف : نرم افزارهاي عمومي نقشه كشي

ب : نرم افزارهاي مدل سازي

ج : نرم افزارهاي تخصصي معماري

د : نرم افزارهاي پردازش تصوير

الف -  نرم افزارهاي عمومي نقشه كشي -  «Qeneral Drawing  » : اين گروه ، مجموعه اي از نرم افزارها را در بر مي گيرد كه ساختار پاية آنها بر اساس فضاي دو بعدي طراحي گرديده است . اين نرم افزارها از ابتدا براي تهية نقشه هاي دو بعدي دقيق مورد استفاده قرار گرفته اند . امروزه ، بيشتر آنها توانايي ايجاد مدلهاي سه بعدي و قابليت رندرينگ ( Rendring ) را نيز پيدا نموده اند . ولي فضاي كاري محيط سه بعدي آنها از محيط دو بعدي كاملاً جداست . تعداد زيادي از نرم افزارهاي نقشه كشي ، جزو اين گروه اند كه معروف ترين و رايجترين آنها اتوكد ( Auto Cad ) مي باشد . اين نرم افزارها ، عموماً از مدل و شيوه هاي سنتي نقشه كشي پيروي مي كنند . يعني نقشه هاي دو بعدي ، با همان روش سنتي نقطه به نقطه ترسيم و سپس ، از روي آنها مدل سه بعدي استخراج مي كنند .

از ويژگيهاي ديگر اين گروه از نرم افزارها ، قابليت توسعة آنهاست . به طوري كه شركتهاي توليد كنندة‌ نرم افزار ، با الحاق نرم افزار جنبي به آن ، آنها را براي انجام عمليات ويژة آماده سازي نموده اند ، به عنوان مثال ، بسته نرم افزاري Auto Architect نرم افزار اتوكد را براي كاربردهاي تخصصي معماري ارتفا داده و تخصصي نموده است.

ب -  نرم افزارهاي مدل سازي : اين نرم افزارها به خاطر قابليتهاي ويژة آنها ، در تهية مدلهاي سه بعدي نورپردازي و انيميشن به عنوان نرم افزارهاي تكميلي گروه اول و بعضاً گروه سوم ، مورد استفاده قرار مي گيرند . از مشهورترين نرم افزارهاي گروه فوق Form,z , 3D Max , 3D Studio  هستند .

ج -  نرم افزارهاي تخصصي معماري « Profissional » : اين نرم افزارها ، اختصاصاً براي كاربردهاي معماري طراحي گرديده اند و كليه امكانات لازم نظير ديوار ، سقف ، كف ، پله ، درب و پنجره و ... براي ساخت يك ماكت رايانه اي از ساختمان را در اختيار قرار مي دهند .

فناوري نرم افزاري آنها ، سبب كاهش دستورها و پيچيدگيهايي كه در نرم افزار عمومي نقشه كشي ( گروه 1 ) وجود دارد ، گرديده امكان كار معماران با نرم افزار را به راحتي ميسر مي نمايد . اساس و ساختار اين نرم افزارها را محيط سه بعدي آنها تشكيل مي دهد . به طوري كه ، كار در محيط سه بعدي انجام گرفته ، پس از ساخت مدل سه بعدي پلانها و نماها و مقاطع ، از آن استخراج مي گردد . بنابراين ، مدل و شيوة كار با اين نرم افزارها ، برخلاف نرم افزارهاي گروه 1 كه از سيستم سنتي نقشه كشي تبعيت مي نمايد ، از كار يا ايجاد ماكت ( ماكت سازي ) پيروي مي كند. از ديگر خصوصيات اين نرم افزارها ، جامعيت آنهاست به گونه اي كه كلية امكانات و خواسته هاي پروژه هاي معماري يعني كتابخانة كاملي از اشيا و لوازم سه بعدي ( پنجره ها ، دربها ، پله ها ، مبلمان و ... ) همچنين كلية امكانات لازم براي تهيه انواع پرسپكتيوها ، امكانات مناسبي براي تهيه رندرينگهاي رايانه اي ( پوسترها و انواع افكتهاي گرافيكي ) ، امكانات بسيار عالي به منظور تهيه انيميشن و VR ، از تسهيلات اين نرم افزارها هستند . معروف ترين اين نرم افزارها را آرشيكد 3D Home , Archi Cad  و Architect pc و ... تشكيل مي دهند .

د -  نرم افزارهاي پردازش تصوير « Imaqe Prossecing  » : اين نرم افزارها ، براي ايجاد ويژگيهاي تصويري خاص در رندرينگهاي تهيه شده از نرم افزارهاي گروههاي قبلي ، مورد استفاده قرار مي گيرند .

در حقيقت ، منظور از كاربرد آنها ، ارائه بهتر و تهيه پوسترها و تابلوهاي نمايشي از خروجيهاي نرم افزارهاي ديگر است . توسط آنها مي توان چندين تصوير ، پلان و نقشه معماري ، را با هم تركيب و روتوش نمود . امكانات بسيار عالي اين نرم افزارها ، براي اصلاح تصاوير و يا برش آنها و ايجاد انواع افكتهاي گرافيكي ، استفادة از آنها را در خروجي نهايي پروژه ها رايج نموده است . مشهورترين آنها Photoshop  و Free Hand و Corel Draw هستند .

ويژگيهاي سيستمهاي رايانه اي در طراحي معماري

دربارة تواناييهاي منحصر به فرد رايانه ها نسبت به سيستمهاي دستي و مكانيكي ، بسيار گفته و نوشته اند اما كاربرد رايانه در حوزة فعاليت هاي طراحي معماري ، از مزايا و ويژگيهاي منحصر بفردي برخوردار است كه ذيلاً به آنها اشاره مي گردد .

سرعت در ترسيمات : اگر از سرعت محسوس ترسيمات عمومي نظير ترسيم خطوط ، اشكال هندسي و ... رايانه ها نسبت به سيستمهاي دستي صرف نظر كنيم سرعت بالاي آنها را در انجام عمليات ويژه نظير تغيير مقياس نقشه ها رانمي توان ناديده گرفت . براي روشن شدن مطلب كافي ست تغيير مقياس نقشة پلان يك بناي مسكوني از  به  را به هر دو طريق تجربه نماييد . مشاهده خواهيد نمود كه اين عمليات با رايانه صدها برابر سريعتر و بدون خطا انجام مي پذيرد .

دقت در ترسيمات : ترسيم فرمهاي پيچيده نظير مارپيچها ، منحنيهاي زين اسبي و همچنين ترسيم خطوط و يا پاره خطهاي با دقت بالا اگر با دست مقدور باشد همواره با خطا همراه است . در صورتي كه رايانه ها با توجه به ساختار مختصاتي خود به راحتي و بدون خطاي انساني ، ترسيم هر گونه شكل و اندازه اي را بدون خطا و به راحتي انجام مي دهند .

توانايي و سهولت در ترسيمات پيچيده : ايجاد فرمهاي دو بعدي و سه بعدي پيچيده با دست بسيار و بعضاً ناممكن است . رايانه ها اين قابليت را دارند كه هر فرم پيچيده اي را ايجاد و آنها را از هر زاويه ديد ترسيم نمايند .

خستگي ناپذيري : رايانه ها برخلاف سيستمهاي زنده ، هيچ گاه خسته نمي شوند . اين ويژگيهاي سبب مي گردد كه افت خطاي كاري در سيستمهاي رايانه اي نسبت به سيستمهاي دستي ( سنتي ) بسيار كمتر و در حد صفر تقليل يابد . از طرفي ، اين ويژگي رايانه ها ، امكان انجام كارهاي سنگين نظير تهية راندوهاي سنگين و يا تصاوير متحرك از يك طرح را كه ممكن است ساعتها و شايد روزها به طول بينجامد ، بدون خستگي و افت كاري ، فراهم سازد .

قدرت ذخيره سازي : از ديگر ويژگيهاي مهم رايانه ها ، قابليت ذخيره سازي بالاي آنهاست ، در سيستمهاي سنتي ، تهيه و نگهداري نقشه ها همواره مشكل آفرين است . شركتهاي مهندسي براي بايگاني نقشه هاي پروژه ها مجبور به استفاده از فايلهاي حجيم بودند كه فضاي زيادي را اشغال مي نمود . در صورتي كه امروزه صدها نقشه و ده ها پرونده را مي توان بر روي يك CD با حجم 720 مگابايت ، به راحتي ذخيره سازي نمود.

امكانات بازيابي سريع اطلاعات : در گذشته ، براي رجوع به نقشه هاي بايگاني شده ، لازم بود كه پس از زيرورو نمودن ، آنها را به مكانهاي مختلف براي استفاده منتقل مي كردند . اين موضوع ، مشكلات بسياري را هم در زمينة استفادة راحت از نقشه ها و هم استهلاك و از مشكل افتادگي و فرسودگي آنها به وجود مي آورد .

در صورتي كه فايلهاي رايانه اي و روشهاي ذخيره سازي نوين ، هرگونه استفاده و دسترسي را با سهولت و سرعت بسيار بالا فراهم مي سازد . بدون اين كه ، تغييري در مشخصات فايلها ايجاد گردد .

صرفه جويي در فضاهاي كاري و امكانات : سيستمهاي رايانه اي باعث كوچكتر شدن فضاهاي كاري مهندسي ، تقليل امكانات جنبي و دست و پاگير نظير كالك ، ميز نقشه كشي ، ميز نور و انواع لوازم ترسيم گرديده اند . امروزه مي توان پروژه هاي بزرگ را در مكانهاي كوچك و با كمترين پرسنل وحتي در خانه شخصي خود به راحتي انجام داد . 

تاريخچة اتوكد

سالهاي آغازين دهة هشتاد ميلادي ، با شروع فعاليت شركتهاي توليد كنندة نرم افزارهاي نقشه كشي و مدل سازي سه بعدي مصادف است . نرم افزار اتوكد نيز در سال 1982 به عنوان نخستين نرم افزار نقشه كشي پا به عرصه ظهور نهاد ، اولين نسخة آن كمتر از دو مگابايت حجم داشت و تنها شامل 17 دستور براي ترسيم نقشه ها بود . نسخه هاي بعدي اتوكد يكي پس از ديگري و در راستاي تكميل نسخة اوليه توليد گرديدند .

چنانچه سير تحول نرم افزار اتوكد را مورد بررسي قرار دهيم ، چهار دورة كاملاً متمايز را مي توان برشمرد .

دوره اول : تكامل نرم افزار با تكميل دستورالعملهاي ترسيمات دو بعدي تا اتوكد ويرايش 10 ادامه دارد .

دورة دوم : امكان ايجاد فضاي سه بعدي با خصلت صفحه اي در محيط اتوكد 10 .

دورة سوم : استفاده از فناوري پنجره هاي محاوره اي در نرم افزار و آسان سازي ارتباط با صفحه كار اتوكدهاي 11 و 12 .

دورة چهارم : امكان ايجاد احجام سه بعدي صلب ( توپر ) قابل ويرايش در محيط اتوكد 13 و 14 و توسعة امكانات -  تعريف مصالح -  رنگ گذاري و نورپردازي و حركت به سمت سيستم عامل Windows ، استفاده از امكانات چند كاربردي و امكان ارتباط با نرم افزارهاي ديگر.

History of Auto CAD

معرفي اتوكد 2002

اتوكد 2002 ، هفدهمين نسخه نرم افزار توانمند اتوكد است كه مجموعه اي از ابزارها و امكانات را براي ترسيم انواع و اقسام طرحها و نقشه ها تدارك ديده است . آخرين نسخه هاي اين نرم افزاركه در ميان كاربران ، كامپيوتر ، مهندسين ، طراحها و نقشه كشها مقبوليت عام يافتند ، عبارتند از نسخه هاي 10 ، 11 ، 12 ، 13 ، 14 ، 2000 ، i 2000 و 2002 . در اين ميان ، نسخه هاي 10 و 11 فقط تحت سيستم عامل DOS و نسخه هاي 12 و 13 تحت هر دو سيستم عامل DOS  و ويندوز قابل استفاده بودند . اما نسخه 14 و كليه نسخه هاي بعدي فقط تحت سيستم عامل ويندوز قابل استفاده مي باشند . با توجه به عدم صرف وقت و انرژي توسط شركت اتودسك ( توليد كننده اتوكد ) براي سازگار كردن اتوكد با سيستمهاي عامل مختلف ، سرعت توسعه و پيشرفت ابزارهاي تخصصي اتوكد در قياس با نرم افزارهاي مشابه بسيار بيشتر بوده است .

كاربرد اتوكد

نرم افزار اتوكد ( مستقل از نسخه آن ) در عمده ترين كاربرد خود ، ابزاري براي ترسيم و توليد اشكال و مدلهاي 2 يا 3 بعدي ، به صورت دقيق ، سريع و با كيفيت بالا مي باشد . ابزارهاي اين نرم افزار به طور معمول در توليد اشكالي مورد استفاده قرار مي گيرند كه داراي ماهيت هندسي مي باشند .

گاهي شنيده مي شود كه اتوكد را به غلط ، بر اساس موارد كاربرد آن تقسيم بندي مي كنند . براي مثال شنيده مي شود كه اتوكد را با انواعي نظير « اتوكد براي نقشه كشي صنعتي » ، « اتوكد براي نقشه كشي ساختمان » ، « اتوكد براي طراحي گرافيكي » و ... دسته بندي مي كنند . واقعيت اين است كه اتوكد ابزاري براي ترسيم و مدلسازي است كه امكانات و ابزارهاي آن براي تمام كاربردها ثابت مي باش . شايد بتوان اتوكد را به مجموعه اي از ابزار آلات نقشه كشي تشبيه كرد كه يك فرد در اختيار گرفته و آماده ترسيم يك نقشه يا طرح مي شود ( با اين تفاوت كه دقت ، كيفيت و سرعت كار با اتوكد بسيار بيشتر از ابزارآلات نقشه كشي است ) . حال اين فرد مي تواند از ابزارهايي كه در دست دارد براي ترسيم يك نقشه صنعتي يا ساختماني و يا يك طرح گرافيكي استفاده نمايد . همانگونه كه براي مثال در هنگام خريد يك خط كش T ، آن را بر اساس موارد استفاده اش دسته بندي نكرده و به فروشنده نمي گوييد : « يك خط كش T براي نقشه كشي صنعتي مي خواهم » ، در مورد اتوكد نيز نبايد آن را بر اساس كاربردهايش دسته بندي كنيد .

ويژگيهاي كلي اتوكد

به راستي فكر مي كنيد راز مقبوليت و محبوبيت اتوكد در ميان مهندسين ، نقشه كشها و طراحان گرافيكي چيست ؟ واقعيت اين است ، به طور كلي همان عواملي كه امروزه كامپيوتر را به يكي از ملزومات اساسي و انكارناپذير ادامه حيات بشري تبديل كرده اند ، موجبات محبوبيت و مقبوليت اتوكد را نيز فراهم آورده اند . اگر بخواهيم اين عوامل را در خلاصه ترين شكل ممكن بيان كنيم ، بايد به سه عنصر « دقت » ، « سرعت » و « كيفيت » بالاتر ترسيمات انجام شده به وسيله اتوكد در قياس با ترسيمات انجام شده به صورت دستي اشاره كنيم . ذيلاً به شرح مختصري درباره اين سه عنصر مي پردازيم :

دقت بالا تر

به جرأت مي توان گفت ، مهمترين راز موفقيت اتوكد در دقت صد در صد ( واقعاً صد در صد ) ترسيمات انجام شده در آن مي باشد . به شهادت كليه كاربران قديمي اين نرم افزار كه هم تجربه  ترسيم نقشه هاي مورد نظر به كمك ابزار آلات نقشه كشي را دارند و هم از اتوكد براي انجام ترسيمات خود استفاده كرده اند ، دقت ترسيمات انجام شده توسط اتوكد به مراتب بالاتر از ترسيمات انجام شده توسط ابزارآلات نقشه كشي مي باشد . هنگام ترسيم به وسيله اتوكد ، امكان تعيين ابعاد وزواياي اشكال مورد نظر با دقت تا 8 رقم پس از اعشار وجود دارد . آيا هيچ ابزاري را براي ترسيم دستي يك شكل با چنين دقتي سراغ داريد ؟

در اين رابطه ، به يك مثال بسيار ساده وابتدايي اشاره مي كنيم . تصور كنيد مي خواهيد يك كنج قائمه ( مانند حرف L ) را ترسيم كنيد . براي انجام اين كار دو انتخاب پيش پاي شما قرار دارد . اول اينكه آن را با كمك بهترين ابزارهاي نقشه كشي دستي رسم كنيد و دوم اينكه اتوكد را براي رسم آن به كار بنديد .

در حالت اول ، حتي اگر يك نقشه كشي حرفه اي باشيد و طريق استفاده صحيح از ابزار آلات نقشه كشي را نيز بخوبي بدانيد ، باز هم محصول كار شما دقت صد در صد نخواهد داشت . بدين معني كه اگر با كمك يك ذره بين ، محل تلاقي دو خط افقي و قائم را مشاهده كنيد ، خواهيد ديد كه انتهاي دو خط مزبور كاملاً بر هم منطبق نمي باشد . ضمن اينكه با سنجش دقيق زاويه خطوط تشكيل دهنده كنج ، ملاحظه خواهيد كرد كه زواياي مزبور نسبت به صفر و 90 درجه قدري ( هر چند كوچك ) انحراف دارند . شكل سمت چپ تصوير 1-1 اين موضوع را نشان مي دهد .

در دومين حالت ( ترسيم كنج قائمه به وسيله اتوكد ) ، چنان چه از ابزارهاي بسيار ساده اي كه براي رسم چنين شكلي در اتوكد وجود دارند ، به طور صحيح استفاده نماييد ، خواهيد توانست آن را با دقت 100 درصد رسم نماييد . براي اثبات اين مدعا كافي است يكي از ابزارهاي ساده اتوكد ( فرمان Zoom  ) را به كار بسته و محل تلاقي دو خط را هزارها برابر بزرگ نماييد . در اين صورت ، باز هم مشاهده خواهيد كرد كه دو خط تشكيل دهنده كنج كاملاً افقي و قائم بوده و در عين حال ، انتهاي آنها به طور كامل بر هم منطبق است .

سرعت

چنان چه يك كاربر حرفه اي اتوكد باشيد ابزارهاي آن را با اشراف و حضور ذهن كامل مورد استفاده قرار بدهيد ، بي ترديد سرعت كار شما با اتوكد به مراتب بالاتر از ترسيم دستي خواهد بود . اين موضوع از ترسيمات ساده دو بعدي گرفته تا احجام سه بعدي پيچيده صادق مي باشد . اگر تنها يك بار مراحل توليد يك حجم پيچيده سه بعدي به روش نقطه يابي دستي را با صرف وقت خيلي زيادي طي كرده باشيد و در پايان به علت كيفيت و دقت نه چندان مطلوب حجم توليد شده احساس تلخ ناكامي به شما دست داده باشد ، بيشتر قدر اين ويژگي و ويژگي بعدي اتوكد ( كيفيت ) را خواهيد فهميد .

كيفيت

نقشه اي كه به وسيله اتوكد ترسيم شده باشد ، از كيفيت بسيار بالاتري نسبت به نقشه هاي ترسيم شده به روش دستي خواهد داشت . زيرا علاوه بر اينكه انسجام و كامل بودن ابزارهاي موجود در اتوكد ، امكان تمركز شما روي افزايش كيفيت كارتان را فراهم مي كنند ، با افت كيفيت در اثر تماس دست با نقشه و يا نشت كردن جوهر راپيد و ... نيز روبرو نخواهيد بود .

موضوع تحقيق :

كاربرد كامپيوتر در معماري

استاد محترم :

جناب آقاي سرشتي

تهيه كنندگان :

امير تاج بخش

امير حسين كارآمد

فرشاد بخشايي

زمستان 84

بخش اول

كليات

هدف از به وجود آوردن اين سيستم چيزي جزء آشنايي با روال كار اين شركت براي بهينه شدن اجرا اهداف آن نمي باشد.

تهيه اين سيستم باعث بالا بردن دسترسي براي تمام موجوديت هاي اين شركت چه از داخل و چه از خارج آن مي باشد مزيت اين شركت در اين است كه آن را از ديگر شركت ها به علت اين كه اين شركت نمايندگي دو محصول بزرگ جهاني LG & EPSON حائز اهميت بالايي مي باشد.

افراد اين شركت به علت داشتن اين دو نمايندگي ملزم به اين هستند كه اطلاعات و اختيارات بالاتري نسبت به سايرين داشته باشند افرادي كه به اين شركت ها مراجعه مي كنند به علت داشتن اين دو مزيت به مراتب افراد بيشتر و سازمان يا اورگان هاي مهم تري نسبت به سايرين مي باشد دانش علم كامپيوتر نياز به جست و جو و بررسي و اطلاعات جديد دارد. پس مطالعه راجع به آن اجتناب ناپذير است.

جهت آشنايي با اين شركت طي يك جلسه سؤالاتي چند براي جمع آوري اطلاعات از مديريت اين شركت به عمل آوردم كه به شرح زير مي باشد.

1 – سال تاسيس اين شركت؟

2 – ميزان تحصيلات افرادي كه براي يك چنين سمتي گرد هم آمده اند؟

3 – آيا از سيتسم مكانيزه اي براي پيشبرد اهدف خود استفاده مي كنند؟

4 – آيا ضعفي در اين سيستم جهت بالا بردن سطح كيفي و كمي نرم افزا ر موجود جهت انبارداري , حسابداري و هم چنين كارهايي نظير اين دو وجود دارد؟

شركت هاي معتبر يا نهادهاي وابسته براي پيشبرد اهداف علمي :

-       شركت ماديران (شكرت ماشين هاي اداري )

-       شركت EPSON

-       ساير شركت هاي كامپيوتري (معتبر جهاني )

-       اطلاعاتي درباره سيستم شركت نيستان رايانه

اين شركت با همكاري و همياري سه نفر مهندس و متخصص كامپيوتر جهت فروش و عرضه محصولات با كيفيت و ضمانت تشكيل شده است .

مسئوليت اين شركت ها در ابتدا سه نفر مهندس كامپيوتر با تجهيزات اندكي شروع به كار كردند لازم به ذكر است كه اين شركت در سال 1372 تاسيس شده است.

پس از گذشت اندك زماني نتوانستند هم محيط و هم تجهيزات سخت افزاري و نرم افزاري را تا سطحي ارتقاء بخشند كه حاصل آن چيزي جزبه دست آوردن مجوزي از سازمان برنامه و بودجه (شوراي عالي انفورماتيك ) مي باشد. EPSON جهت به دست گرفتن دو نمايندگي محصولات ماديران و هم چنين افرادي كه براي ارتقاء بقا اين نمايندگي مشغول به كار هستند به ترتيب زير مي باشند:

1 – يك نفر مدير عامل جهت پياده سازي تصميم گيري ها

2 – چهار نفر هيأت مديره محترم جهت تصميم گيري براي هر چه بهتر شدن سطح كيفي و كمي شركت.

3 – يك نفر جهت امور اشتراك و آموزش اينترنت به مشتريان

4 – دو نفر خبره جهت تعميرات و امور فني

5 – يك نفر مونتاژ كار مجرب

6 – دو نفر جهت بخش نرم افزاري و هم چنين سرويس دهي به مشتريان

7 – يك منشي جهت پاسخگويي به افراد متقاضي .

بخش دوم

تجزيه و تحليل

هدف

منظور از مكانيزه كردن يك سيستم , كم كردن افراد براي حفظ شركت نيست بلكه منظور افزوني كيفتي كار و سرعت بخشيدن به كارهاي مختلف است.

شرح هزينه

چون اين سيستم يك شركت كامپيوتري است از نظر امكانات سخت افزاري و نرم افزاري در محدوديت نيست و با در اختيار داشتن مهندسين نرم افزاري و سخت افزاري و هم چنين در دست داشتن انواع كالاها جهت هر چه بهتر ساختن سطح كيفي و كمي در روند كاري اين شركت نه تنها خللي وارد نمي كند بلكه باعث بهتر شدن اين وضع مي شود به عنوان مثال اگر نيازي به برنامه خاص داشته باشند مهندسين نرم افزار و هم چنين اگر نياز به تجهيزات سخت افزاري باشد اين اقلام توسط موجوديت هايي كه سيستم با آن در ارتباط هستند برطرف مي شود و ...

در شرح هزينه ها علاوه بر نرم افزار جهت امور مالي , امور انبارداري , امور حسابداري و ... بايد يك هزينه براي طراحي و ايجاد يك سايت اينترنتي اضافه نمود.

اين هزينه و روش اجرايي پيشنهادي آن براي بهتر شدن و مطلع ساختن همگان از روند و نوع كاري اين سيستم مي شود كه با اين كار افراد مي توانند از كارهايي كه در اين شركت صورت مي گيرد و حتي اين كه در اين شركت چه نوع محصولاتي و از چه شركت هايي وجود دارد به طور دقيق مطلع مي شوند.

لازم به ذكر است كه اين شركت براي امور انبارداري و حسابداري از نرم افزار كاردان استفاده مي كردند كه در پنج سال اول آن اين نرم افزار تحت Dos بود ولي با تلاش جهت بهينه سازي اين سيستم افراد اين شركت كه خود طراح نرم افزار كاردان هستند آن را ارتقاء بخشيدند تا سطحي كه هم اكنون اين نرم افزا ر براي ساير شركت ها نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.

مشتريان اين شركت به علت نمايندگي بودن دو محصول به دو گروه تقسيم مي شوند:

1 – مشتريان معمولي

2 – سازمان ها و نهادهايي نظير :

-       بيمارستان امام رضا

-       بيمارستان امام حسين

-       اداره آب منطقه خراسان

-       بيمارستان قائم

-       اداره آب و فاضلاب

بخش سوم

نمودارها و توضيح آنها

بعد از فلوچارت كلي سيتسم 1 :

در يك چنين شركتهايي به 2 طريق مشتري وارد سيستم مي شود

الف : مشتري خاص باشد

ب : مشتري عام باشد

الف ) اول مشتري وارد سيستم شده فرم خريد كالا را دريافت مي نمايد اگر مشتري خاص بوده از طرف شكرت بررسي مي شود كه آيا اين سيستم انتخاباتي توسط مشتري نيازش را برطرف مي كند يا خير در صورت برطرف نكردن نياز , شركت با توجه به پيشنهادات و نظرات خود يك سيستم را معرفي مي كند كه نياز مشتري برطرف شده و پس از برطرف شدن مشكل سيستم به بخش فني ارسال مي شود تا از هر نظر تائيد شده و در آخر مراجعه به انبار جهت گردهم آوردن سيستم

ب: اول مشتري وارد سيستم شده فرم خريد كالا را دريافت مي نمايد اگر مشتري خاص نباشد و مانند عموم مردم باشد با توجه به نظرات شخصي و بدون پيشنهاد شركت سيستم خود را انتخاب نموده و پس از انتخاب سيستم به بخش فني ارسال مي شود تا از هر نظر تائيد شده و در آخر مراجعه به انبار جهت گرد هم آوردن سيستم .

توضيح فلوچارت انبار

مراحلي كه يك شركت براي وارد كردن كالا به انبار بايستي انجام دهد.

وقتي كالا به انبار وارد شد فرم آن را تكميل كرده و به كالاها برچسب هاي مخصوص شكرت زده تا از طريق اين برچسب ها كالا را طبقه بندي كرده تا در موقع پيدا كردن كالا با مشكل مواجه نشوند بعد از طبقه بندي كالاها را در جاي خود قرار داده و آن گاه از طريق فرم خريد كالا جنس تقاضا شده از طرف واحد فني را تحويل داده.

براي تحويل كالا مراحل زير را سپري مي كنند . پس از ارسال جنس به واحد فني براساس فاكتور بررسي مي شود كه اين كالا از گارانتي برخوردار است يا نه پس تخفيف كالا را با توجه به نوع مشتري كه خاص يا عام باشد بررسي مي كنيم در آخر نحوه چگونگي پرداخت و تحويل جنس به مشتري .

توضيح نمودار فيزيكي جريان داده براي كارمندان

در اين پرسه يكي از كارمندان امور مالي طبق فيش حقوقي ،‌حقوق كارمندان را پرداخت مي كند.

توضيح نمودار فيزيكي جريان داده براي نمايندگي غير ايراني :

شركت ها پس از اخذ نمايندگي فروش كالا، بعنوان نماينده ، كالا را با درصدي تخفيف خريداري مي كند، كه اين مورد درنحوه پرداخت در قرارداد نمايندگي تعين ميشود. پس ازخريد كالا طبق قرار داد امور مالي درصدتخفيف   را منظور كرده و بازطبق قرارداد مبلغ را پرداخت مي نمايند.(چك يا سفته)

در صد تخفيف كه فروشنده كلي به نماينده مي دهد در واقع فاصله قيميت بين توزيع كننده كالاو مصرف كننده است و به عبارتي ديگر سود نماينده مي باشد.

توضيح نمودار فيزيكي جريان داده براي نمايندگي غير ايراني :

شركت ها پس از اخذ نمايندگي فروش كالا، بعنوان نماينده ، كالا را با درصدي تخفيف خريداري مي كند، كه اين مورد درنحوه پرداخت در قرارداد نمايندگي تعين ميشود. پس ازخريد كالا طبق قرار داد امور مالي درصدتخفيف   را منظور كرده و بازطبق قرارداد مبلغ را پرداخت مي نمايند.(چك يا سفته)

در صد تخفيف كه فروشنده كلي به نماينده مي دهد در واقع فاصله قيميت بين توزيع كننده كالاو مصرف كننده است و به عبارتي ديگر سود نماينده مي باشد.

توضيح نمودارفيزيكي جريان داد. براي مشتريان عام :

مشتري درخواست خودرابراي خريددستگاه كامپيوتر يا قطعات و لازم مربوطه را به امور مشتريان ( مديرفروش شركت) ارائه مي كند.

پس از توافق مشتري با امور مشتريان (مدير فروش يا كارمندي زيرنظر او كار مي‌كند.) درمورد زمان گارانتي كالا موردنظرش قيمت كالا را  امور مشتريان شخصي مي نمايد.

سپس مشتري جهت پرداخت وجه كالا به امور مالي شركت مراجعه ميكنيد تا پس از پرداخت وجه (نقد چك طبق توافق با امور مشتريان) كالاي خود را تحيو ل ميگيرد .

توضيح نمودار فيزيكي جريان داده براي مشتريان خاص:

مشتري خاص مردمي است كه براي او درصدي تخفيف در نظر ميگيرد . مانند فردي كه مشتري قديم شركت است يا حجم خريد بالايي دارد بنابراين در نمودار فوق نسبت به نمورمشتري عام يك مسير براي تعيين مقدار تخفيف اضافه مي گردد. كه اين مسير زير مجموعه امور مشتريان مي باشد. يعني درصد تخفيف را هم امور مشتريان (مدير فروش) تعيين ميكند .

توضيح نمودار منطقي جريان داده براي كارمندان

اين پرسه در امور مالي شركت انجام مي گيرد. امورمالي با توجه با كاركرد كارمند (دفتر و غياب يا ساعت كارمتازن) و طبق قانون كارحقوق ناخالص و حتي بيمه كارمند رامشخص مي كند و پس از كسر كسورات قانوني كه درفيش  به زيرمشخص شده حقوق خالص كارمند تعيين ميگردد.

كسورات قانوني: بعنوان مثال حق بيمه او مي باشد. (طبق قانون كار و بيمه) كه 22% از اين مبلغ را كارفرما( شركت) پرداخت مي كند. و 7% را خود كارمند بايد پرداخت كند.

پردازش كيفي چاپ فيش حقوقي

نام پردازش : چاپ فيش حقوقي

شماره پردازش 4 – 1

شرح پردازش : پس از محاسبه تعداد ساعات كاركرد كارمند و اضافه كردن

حقوق ناخالص و كسر ميزان حق بيمه حقوق خالص محاسبه مي شود و براي هر كارمند يك فيش براي گرفتن حقوق آنها صادر مي شود.

پردازش كمي محاسبه حقوق ناخالص كاركنان

نام پردازش : محاسبه حقوق ناخالص كاركنان

شماره پردازش : 2 – 1

شرح پردازش : انجام يك سري محاسبات براي به دست آوردن حقوق ناخالص

ورودي ها : ساعت , نرخ حقوق

خروجي : حقوق ناخالص

پردازش كمي بررسي نوع پرداخت

نام پردازش: بررسي نوع پرداخت

شماره پردازش:  2 – 2

شرح پردازش: با توجه به اين كه چه ميزان جنس خريداري شده است و با توجه به ميزان موجودي شركت و چك هاي خرج شده تعيين مي كنند كه اين فاكتور به چه صورت پرداخت شود.

(نقدي / چكي )

ورودي ها: ميزان وجه

خروجي : فاكتور

پردازش كمي بررسي نوع پرداخت

نام پردازش: بررسي نوع پرداخت

شماره پردازش: 2 – 3

شرح پردازش: با توجه به اين كه چه ميزان جنس خريداري شده است و با توجه به ميزان موجودي شركت و چك هاي خرج شده تعيين مي كنند كه اين فاكتور به چه صورت پرداخت شود.

ورودي ها: ميزان وجه

خروجي : فاكتور

پردازش كمي بررسي مدت گارانتي

نام پردازش : بررسي مدت گارانتي

شماره پردازش: 2 – 4

شرح پردازش: هر سيستم از تاريخ عقد قرارداد و تحويل آن به مشتري به مدت يك سال داراي گارانتي مي باشد يعني وظيفه تعمير و نصب مجدد برنامه ها بر عهده شركت مي باشد.

ورودي ها : ميزان وجه

خروجي : فاكتور

پردازش كمي بررسي تخفيف

نام پردازش: بررسي تخفيف

شماره پردازش: 2 – 5

شرح پردازش : با توجه به نوع مشتري و ميزان خريد انجام شده شركت يك تخفيف مشخص شده اي براي مشتري در نظر مي گيرد كه قابل بررسي است.

ورودي ها : فاكتور

خروجي : فاكتور جديد

اينجانب با تكميل فرم ذيل و ارائه مشخصات كامل , تقاضاي كار موقت در آن شركت را دارم.

نام :

نام خانوادگي :

شماره شناسنامه : تاريخ تولد:               محل صدور :             نام پدر:                  

وضعيت تاهل :         نام همسر:              شغل همسر            تعداد فرزندان:

شغل پدر:               شغل مادر:              تعداد خواهر و برادر:                     

مدرك تحصيلي :                 رشته تحصيلي :                          سابقه كار:

تخصص:        

1 – حسابداري         2 – بايگاني    3 – اپراتور كامپيوتر              4 – منشي

آدرس دقيق محل سكونت:                                                   تلفن:

محل هائيكه قبلا كار كرده ايد:

1 -                                                                                  تلفن:

2 -                                                                                  تلفن:

ميزان حقوق موردتقاضا:

ساعت هائي كه مايل به انجام كار هستيد:

امضاء:                                                                              تاريخ:

اطلاعات  ساختار داده فرم استخدام :

نام فايل : فرم استخدام

شرح فايل :

اين فايل كليه مشخصات فردي است كه تقاضاي كار موقت در اين شكرت را دارد.

تركيب : فرم استخدام

+ نام

+نام خانوادگي

+شماره شناسنامه

+ تاريخ تولد

+ محل صدور

+ نام پدر

+ وضعيت تاهل

+ نام همسر

+ شغل همسر

+ تعداد فرزندان

+ شغل پدر

+ شغل مادر

+ تعداد خواهر و برادر

+ مدرك تحصيلي

+ رشته تحصيلي

+ سابقه كار

+ تخصص { حسابداري / بايگاني / اپراتور كامپيوتر / منشي }

+ آدرس دقيق محل سكونت

+ تلفن

+ محل هايي كه قبلا كار كرديد

+ ميزان حقوق موردنظر

+ ساعت هايي كه مايل به انجام كار هستيد

+ امضاء

+ تاريخ

اطلاعات ساختار داده براي پيش فاكتور:

نام فايل : پيش فاكتور

شرح فايل:

اين فايل در ارتباط با اقلام سيستم پيشنهادي است كه توسط شركت براي مشتري يا بلعكس براساس نياز مشتري و نوع تقاضا صادر مي شود و به تائيد هر دو طرف مي رسد و زمان به توافق رسيدن دو طرف اين پيش فاكتور به فاكتور اصل تبديل مي شود.

تركيب : پيش فاكتور

+ تاريخ

+ شماره

+ نام خريدار

+ اقلام يك سيستم پيشنهادي

[Case\ mb\ cpu\ hdd\ ram\ fdd\ dvd\ aip drive\ cd rom\ cd r\ vga\ sc\ lan\ fm\ kb\ spk\ mic\ mouse\ monitor\ printer\ scan]

+ جمع كل

اطلاعات ساختار داده براي فاكتور فروش :

نام فايل : فاكتور

شرح فايل :

اين فايل در ارتباط با هزينه اي است كه توسط سيستم پيشنهادي با توافق دو طرف تائيد گرفته شده است.

تركيب : فاكتور

+ كد اقتصادي فروشنده

+ شماره

+ تاريخ

+ ]نام و نام خانوادگي / شركت[

+ آدرس

+ تلفن

+ كد اقتصادي خريدار

+ { رديف + شرح كالا + تعداد + قيمت واحد + قيمت كل + شماره سريال }

+ جمع به حروف

+ ]نقدي / چك/ ديگر[

+ مهر و امضاء شركت

+ امضاء خريدار

+ مبلغ قابل پرداخت

× لازم به تذكر است كد اقتصادي به منزله كدي است كه از طرف اداره دارايي با توجه به ضوابط آن اداره به شركت داده مي شود.

× لازم به تذكر است كه شماره بالاي هر فاكتور به عنوان شماره رديف هر فاكتور محسوب مي شود.

اطلاعات ساختار داده براي برگ درخواست وجه نقد و اسناد:

نام فايل : برگ درخواست وجه نقد و اسناد

شرح فايل :

اين فايل در ارتباط با پرداخت نقدي وجوه و پرداخت اسناد در نظر گرفته شده است . اين فرم توسط واحد مالي تنظيم مي شود.

تركيب : برگ درخواست وجه نقد و اسناد

+ تاريخ

+ مبلغ

+ در وجه

+ بابت

+ طي مدت = ] برگ چك/ وجه نقد[

+ { رديف + شماره چك + تاريخ چك + شماره حساب + نام پرداخت كننده + مبلغ+ عطف آماري + جمع اسناد پرداختي + جمع وجه نقد و اسناد پرداختي + امضاء مسئول }

+ شرح وصول مبلغ

+ امضاء

× لازم به تذكر است كه بالاي هر يك از اين برگ هاي پرداخت وجه و اسناد شماره رديف با رنگ مجزا حك شده است.

اطلاعات ساختار داده براي فرم رسيد وجه نقد و اسناد:

نام فايل : رسيد وجه نقد و اسناد

شرح فايل :

اين فايل در ارتباط با رسيد وجوه و رسيد اسناد تحويل گرفته شده در نظر گرفته شده است . اين فرم توسط واحد مالي تنظيم و به پرداخت كننده ارائه مي شود.

تركيب: برگ رسيد وجه نقد و اسناد

+ تاريخ

+ نام پرداخت كننده

+ { دريافت نقد / دريافت چك}

+ مبلغ

+ { رديف + شماره چك + تاريخ چك + شماره حساب + نام پرداخت كننده + مبلغ + عطف آماري + جمع + چكهاي دريافتي + جمع نقد و چك + امضاء مسئول }

+ مورد دريافت { پيش پرداخت / فروش / خدمات / وصول مطالبات}

× لازم به تذكر است كه بالاي هر يك از اين برگ هاي رسيد وجه و اسناد شماره رديف با رنگ مجزا حك شده است.

اطلاعات ساختار داده براي فرم سند هزينه:

نام فايل : سند هزينه

شرح فايل :

اين فايل در ارتباط با هزينه هايي است كه در يك روز كاري توسط افراد مختلف به عنوان مثال جهت هزينه هاي اياب و ذهاب و مواردي از اين قبيل در پايان وقت اداري ارايه مي شود.

تركيب : سند هزينه

+ شماره

+ تاريخ

+ اقلام زير توسط

+ بابت

+ { رديف + شرح + مبلغ+ جمع به حروف}

+ نام پرداخت كننده

+ گيرنده / {وجه / چك}

فهرست

بخش اول : كليات

1 – 1 – منظور از شرح وظيفه بندي سيستم

1 – 1 – 1 – نيازمندي هاي سيستم كه با تامين شود.

2 – 1 – 1 – اطلاعاتي مربوط به نيازمندي هاي عملكردي

2 – 1 – منابع پروژه

1 – 2 – 1 – مكاتبات مهم مربوط به پروژه

2 – 2 – 1 – مداركي كه در اجراي پروژه تاثيرپذير هستند.

3 – 2 – 1 – استانداردهايي نظير مستندسازي , روش هاي برنامه سازي و راهنماهاي سخت افزاري

بخش دوم : تجزيه و تحليل سيستم

1 – 2 – (اطلاعات راجع به سابقه سيستم )

2 – 2 – اهداف يا نيازمندي هاي عملكردي سيستم

3 – 2 – روش هاي موجود

1 – 3 – 2 – مسئوليت هاي سازماني و پرسنلي

4 – 2 – محيط سخت افزاري

5 – 2 – محيط نرم افزاري پشتيبان كننده

6 – 2 – عوامل هزينه

7 – 2 – روش هاي اجرايي و پيش بيني

8 – 2 – محدوديت هاي قابل پيش بيني

بخش سوم : نمودارها

1 – 3 – ترسيم فلوچارت كلي سيستم

1 – 1 – 3 – توضيح فلوچارت كلي سيستم

2 – 3 – فلوچارت انبار

1 – 2 – 3 – توضيح فلوچارت انبار

3 – 3 – فلوچارت الگوريتم انبار

1 – 3 – 3 – توضيح فراخواني الگوريسم انبار

4 – 3 –Context Diagraw

5 – 3 –Document fow context diagraw

1 – 5 – 3 – فرم شرح خطوط جريان داده ها

6 – 3 – واحدهاي عملياتي

1 – 6 – 3 – شرح واحدهاي عملياتي

7 – 3 – جداول اطلاعاتي

1 – 7 – 3 – جدول اطلاعاتي انبار

2 – 7 – 3 – جدول اطلاعاتي فني

 3 – 7 – 3 – جدول اطلاعاتي خدمات

8 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده 

9 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي كارمندان

1 – 9 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

10 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

1 – 10 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

 11 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

1 – 11 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

12 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي مشتريان سهام

1 – 12 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي مشتريان سهام

13 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي مشتريان خاص

1 – 13 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي مشتريان خاص

14 – 3 – نمودار منطقي جريان داده

1 – 14 – 3 – نمودار منطقي جريان داده براي كارمندان

 15 – 3 – پردازش كيفي چاپ فيش حقوقي

1 – 15 – 3 -   پردازش كمي حقوقي ناخالص كارمندان

16 – 3 – نمودار منطقي جريان داده براي نمايندگي غير ايراني

1 – 16 – 3 – پردازش كمي نوع پرداخت

17 – 3 – نمودار منطقي جريان داده ها براي نمايندگي ايران

1 – 17 – 3 – پردازش كمي بررسي نوع پرداخت

18 – 3 – نمودار منطقي جريان داده براي مشتريان خاص

1 – 18 – 3 – پردازش كمي بررسي تخفيف

19 – 3 – نمودار منطقي جريان داده براي مشتريان خاص

1 – 19 – 3 – پردازش كمي بررسي مدت گارانتي

20 – 3 – فرم ها و اطلاعات اجزاء و اطلاعات ساختار داده ها

1 – 20 – 3 – فرم استخدام

2 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار داده , فرم استخدام

3 – 20 – 3 – پيش فاكتور

4 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار داده , پيش فاكتور

5 – 20 – 3 – فاكتور اصل

6 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار داده , فاكتور اصل

7 – 20 – 3 – برگ پرداخت وجه نقد اسناد

8 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار وجه نقد و اسناد

9 – 20 – 3 – رسيد وجه نقد اسناد

10 – 20 – 3 – رسيد وجه نقد اسناد

11 – 20 – 3 – سند هزينه

12 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار داده , سند هزينه

موضوع :

كاربرد كامپيوتـر در دنيـاي امروز

استاد محترم :

جناب آقاي دكتر ذبيحي

گردآورنده گان :

ماندانا درباني

سالومه منتظري

دانشجويان مديريت بازرگاني 84

معرفي محيط كار و نوع فعاليت

اين شركت در بلوار عدل خميني واقع شده است. يك نهاد دولتي مي باشد. نوع فعاليت هاي اين مركز به شرح زير است :

1ـ انواع خدمات تلفن

2ـ ارائه خدمات نصب و نگهداري و توسعه تلفن همراه، ثابت شهري و روستايي

3ـ ارائه بسته لازم براي خدمات اينترنتي مانند پهناي باند و ...

4ـ ارائه خدمات تلكس و كابل خصوصي

نوع فعاليت پيش بيني شده اين مركز براي دانشجو به شرح زير است :

1ـ ورود اطلاعات پشتيباني

2ـ ورود اطلاعات راهبري سيستم

3ـ نصب و راه اندازي تنظيمات سيستم

4ـ استفاده از هر گونه تخصص دانشجور در زمينه هاي نرم افزاري

كه من در بخش طرح جامع پرسنلي وزارت و كارشناسان ارشد و خبره مشغول به كار شدم. سرپرستي بخش با آقاي ميراسماعيلي و مسئول مستقيم كارورزي آقاي مهندس سعيدي پور است. شروع كارورزي از تاريخ 10/5/83 بود به مدت يكماه هر روز از ساعت 7:15 صبح تا 15:30  بعداز ظهر.

شرح گزارش

در ابتداي كار به مدت 10 روز ورود اطلاعات پرسنلي دفتر وزارت، كارشناسان ارشد و خبره و عالي بود. سپس براي دبيرخانه دولت طراحي جدولهاي آماري توسط نرم افزار Excel را بر عهده داشتم. كه به شرح مختصري از اين نرم افزار مي پردازم .

راه اندازي يك برگردان جديد

هرگاه برنامه Excel را اجرا كنيد، يك برگه دان خالي بطور خودكار ايجاد مي شود كه آماده پذيرش اطلاعات نيز مي باشد. Excel داراي الگوهايي براي ساخت فاكتورها، گزارشهاي مربوط به هزينه ها و سايرفرمهاي محاسباتي تجاري است.

براي توليد يك برگه دان جديد، گامهاي زير را پي گيريد :

1ـ File/New را انتخاب كنيد. تابلوي كاري New workbook را در سمت راست پنجره Excel باز مي شود.

2ـ New workbook، ساخت برگردانهاي خالي جديد يا توليد برگه دانهاي مبتني بر الگوها را امكان پذير مي سازد.

3ـ به منظور ساخت يك برگردان خالي، شمايل blacnk workbook را كليك كنيد. برگه دان خالي و جديدي در پنجره Excel باز مي شود.

ورود متن

براي ورود متن به يك سلول، گامهاي زير را پي گيريد :

1ـ با كمك موس يا دكمه هاي جهت نماي صفحه كليد، سلولي را كه جهت ورود متن منظور كرده ايد، انتخاب كنيد.

2ـ متن را تايپ كنيد نوشته ها در هنگام تايپ هم در سلول و هم در نوار فرمول ظاهر مي شوند.

3ـ كليد Enter را فشار دهيد. متن وارده با تراز چپ در سلول قرار مي گيرد و انتخابگر، به سلول پايين منتقل مي شود.

افزودن توضيح به سلول

براي افزودن توضيح به يك سلول گامهاي زير را پي گيريد :

1ـ سلولي را كه براي درجه توضيح منظور كرده ايد، كليك نماييد.

2ـ Insert/comment را برگزينيد تا كادري در كنار سلول ظاهر شود.

3ـ مطالب خود را درون كادر بنويسيد.

4ـ جايي در قارچ سلول را كليك كنيد، با اين عمل كادر توضيح بسته مي شود.

حذف توضيحات سلول نيز به آساني انجام مي شود. كافي است ابتدا سلول را انتخاب كنيد و سپس Edit/clear/comment را برگزينيد.

ورود اعداد

1ـ سلول مورد نظر را انتخاب كنيد.

2ـ مقدار را تايپ كنيد. اگر عدد منفي است يك نشان منها قبل از عدد يا يك جفت پرانتز در دو طرف آن قرار دهيد.

3ـ كليد Enter يا Tab را فشار دهيد. مقدار با تراز راست در سلول ظاهر مي شود.

ورود تاريخ و ساعت

1ـ سلولي را كه براي ورود تاريخ يا ساعت منظور كرده ايد، كليك كنيد.

2ـ در مورد تاريخ از قالب MM/DD/YY  يا MM-DD-YY استفاده كنيد و در مورد ساعت علامت a.m يا p.m را حتما بگذاريد.

كپي كردن داده هاي يكسان در سلولها

1ـ مربع كوچك سياه رنگي را كه در گوشه راست يا پايين سلول حاوي داده اصلي قرار دارد كليك كنيد. به اين مربع كوچك، دستگيره Fill گويند.

2ـ دستگيره را به سمت پايين يا راست بكشيد تا داده (مقدار يا متن) در سلولهاي مجاور كپي شود. در حين كار برچسبي به همراه كادر حاصل از كشيدن دستگيره ظاهر مي گردد و داده اي را كه نسخه برداري مي شود، نشان مي دهند.

3ـ دكمه موس را رها سازيد داده در سلول منتخب كپي مي شود.

ورود فرمولها

ورود فرمولها در سلول هاي كار برگ، به دو روش امكان پذير است : تايپ كل فرمول يا تايپ عملگرهاي فرمول و انتخاب آدرس سلولها.

براي تايپ يك فرمول به روش اول گامهاي زير را پي گيريد :

1ـ سلولي را كه براي جايگذاري فرمول منظور كرده ايد، انتخاب كنيد.

2ـ ابتدا علامت متساوي (=) را در سلول وارد سازيد.

3ـ آدرس سلول ها و عملگرهاي مربوط به فرمول را بنويسيد.

4ـ پس از اتمام ورود فرمول، كليد Enter را در صفحه كليد را فشار دهيد تا Excel فاصل را محاسبه كند. براي نوشتن فرمول با انتخاب آدرسهاي سلولها (روش دوم) گامهاي زير رادنبال كنيد :

1ـ سلولي را كه براي جايگذاري فرمول منظور كرده ايد، انتخاب كنيد.

2ـ ابتدا علامت تساوي (=) را در سلول وارد سازيد.

3ـ روي اولين سلولي كه بايد در فرمول ظاهر شود، كليك كنيد.

4ـ عملگرد رياضي مورد نظر خود را بنويسيد. اين عملگر هم در سلول و هم در نوار فرمول ظاهر مي شود.

5ـ به كليك سلولها و نوشتن عملگرها ادامه دهيد تا فرمول كامل شود.

6ـ Enter را براي پذيرش فرمول فشار دهيد. Excel بلافاصله نتيجه را محاسبه كرد. و‌آن را در سلول محل فرمول مي گذارد.

حاشيه دار كردن سلولها

1ـ سلول يا سلولهاي مورد نظر را انتخاب كنيد.

2ـ Format/cells را برگزييند تا كادر محاوره اي Format/cells باز شود.

3ـ نوار Border را كليك نماييد.

4ـ مكان، سبك (ضخامت) و رنگ حاشيه را انتخاب كنيد.

5ـ OK را كليك كنيد.

مطالب بالا را شرح مختصري از Excel بود. اما در ادامه دوره كارورزي كارهاي ديگري هم انجام  دادم، از قبيل : نصب ويندوز 98 و ويندوز XP و همچنين پارتيشن بندي كه در مورد آنها نيز شرح مي دهم.

مديريت ديسكهاي سخت

ديسكت ها سخت يكي از اصلي ترين ابزارها براي ذخيره سازي اطلاعات در كامپيوترها مي باشند. امروزه ديسكهاي سخت داراي ظرفيتهاي با بيش از 40GB مي باشند كه چنانچه يك مديريت صحيح براي اين ابزارها حاكم نباشد، امكان استفاده بهينه را نخواهيم داشت.

پارتيشن بندي ديسكهاي سخت

يك اصل بسيار مهم در مورد ديسكتهاي سخت اين است كه هر چه ظرفيت ديسك بيشتر مي شود كارايي عمل خواندن و نوشتن ديسك سخت كمتر مي شود. دليل اين موضوع از دست دادن تعدادي از كلاسترها مي باشد. مي دانيم كه هر ديسك سخت فرمت شده از 4 تا 40 گيگا بايت نمي تواند بيش از 65536 كلاستر داشته باشد. البته اين  محدوديت مربوط به FAT16 بوده و در سيستم فايلي FAT32 و يا ديسكهاي سختي كه از بيش از فايلي NTFS، ويندوز NT يا HPFS استفاده مي كنند، چنين محدوديتي وجود ندارد. همچنين مي دانيم كه چنانچه در ذخيره سازي فايلها حتي اگر در يك كلاستر يك بايت از فايل قرار گيرد باز هم آن كلاستر مصرف شده بوده و ديگر در آن چيزي ذخيره نمي شود. لذا هر چه تعداد كلاسترها بيشتر و اندازه آنها كوچكتر باشد ميزان فضاي زائد در كلاسترها كمتر مي شود. در ديسكتهاي سخت براي اينكه از اسراف كلاسترها جلوگيري كنيم، ديسك سخت را به چندين ديسكت سخت منطقي يا پارتيشن تقسيم مي كنيم.  چنانچه سيستم فايلي ديسكت سخت FAT16 باشد اين پارتيشن بندي باعث كوچك شدن كلاسترها مي شود ولي در FAT32 اندازه كلاسترها به حداقل ممكن بوده و ديگر مشكل فوق را نداريم. پس اگر سيستم فايلي ديسكت سخت را با  FAT32 تنظيم كنيم، حتي اگر پارتيشن بندي هم نكنيم مسئله اسراف كلاسترها را نخواهيم داشت.

انواع پارتيشن در ديسكتهاي سخت عبارتند از :‌

ـ پارتيشن اوليه (Primary Partition) ‌: به اولين پارتيشن ديسكت سخت گفته مي شود.

ـ پارتيشن افزوده شده (Extended Dos Partition) ‌: به تمام آن وقتي از ديسكت سخت كه به پارتيشن اوليه اختصاص نيافته است گفته مي شود.

ـ ديسكهاي منطقي (Logical Driver) : پارتيشن افزوده شده را مي توان به تعدادي ديسكهاي منطقي تبديل نمود.

ـ پارتيشن فعال (Active Partition) : همان پارتيشني است كه سيستم قرار است از طريق آن راه اندازي شود.

براي انجام عمل تقسيم ديسكتهاي سخت از برنامه اي بنام Fdisk استفاده مي شود. برنامه Fdisk را هم مي توانيد از داخل ويندوز 98 از طريق پنجره Run و هم از طريق اعلان Dos با خارج شدن از محيط ويندوز و در سطح Dos انجام دهيد.

بعد از اجراي Fdisk وارد پنجره اصلي آن مي شويد.

ـ مشاهده اطلاعات مربوط به پارتيشن ها :

براي اين منظور عدد 4 را تايپ كرده و كليد Enter را فشار دهيد. در اين پنجره اطلاعاتي راجع به وضعيت (فعال يا غيرفعال بودن) (Status)، نوع پارتيشن از نظر اوليه يا افزوده شده (TJpe)، برچسب پارتيشن (Vloume label) ، ظرفيت پارتيشن (Mbytes)، سيستم فايلي FAT16 يا FAT32 (system) و همچنين درصدي از ديسك را كه در اختيار اين پارتيشن است (Usage) را مشاهده مي كنيد. چنانچه پارتيشن افزوده شده شامل تعدادي درايو منطقي باشد و شما مي خواهيد اطلاعات مربوط به آنها را نيز مشاهده  نماييد به سوال مطرح شده در صحه پاسخ Y داده و كليد Enter را فشار دهيد.

ـ ايجاد پارتيشن اوليه : هر كامپيوتر كه شامل ديسكت سخت مي باشد بايد حداقل يك پارتيشن اوليه داشته باشد. براي ايجاد اين پارتيشن كافي است با تايپ عدد 1 و زدن كليد Enter پنجره مربوط به ايجاد پارتيشن را فعال  كنيد. حال چنانچه گزينه يك را انتخاب كنيد سيستم در مورد اختصاص مقدار فضاي پارتيشن سوال مي كند.

Do you wish to see the maximum size for primary Dos partition and make the partition active (Y/N) … ? [y]

اگر به اين سوال پاسخ y بدهيد ماكزيمم مقدار ممكن (2046 mbytes در FAT16) به اين پارتيشن اختصاص داده مي شود و چنانچه پاسخ N بدهيد از شما در مورد ظرفيت مورد نظر سوال مي شود كه مي  توانيد بعد از وارد كردن عدد ظرفيت بر حسب MB را تايپ و كليد Enter  را فشار دهيد.  پس از ايجاد پارتيشن اوليه به صفحه اصلي Fdisk obtion بازگشته و با انتخاب گزينه دوم آن پارتيشن فوق را بعنوان پارتيشن فعال انتخاب نماييد.

ـ ايجاد پارتيشن افزوده : براي ايجاد پارتيشن افزوده كافي است در پنجره Creat Dos partition or logical Dos Drive  گزينه دوم (Create Extendend Dos partition) را انتخاب نماييد.

اگر مي خواهيم از مابقي فضاي ديسك بعنوان پارتيشن افزوده استفاده شود كليد Enter را فشار دهيد در اين صورت الباقي فضاي ديسك مانده از پارتيشن افزوده اختصاص داده مي شود .

ـ ايجاد درايو منطقي : براي اينكه بتوانيم از پارتيشن افزوده استفاده كنيم حتما بايد آنرا به يك يا چند درايو منطقي نسبت دهيم . براي ايجاد درايو منطقي پس ازايجاد پارتيشن افزوده و زدن كليد enter    در مورد فضاي درايو منطقي سوال مي شود. اگر مي خواهيد تمام پارتيشن افزوده به يك درايو اختصاص يابد در پاسخ به سوال فوق 100%  را تايپ كرده و  Enter را فشار دهيد. ولي اگر مي خواهيد چندين درايو منطقي داشته باشيد با مشخص نمودن درصد فضاي هر كدام آنها را ايجاد نماييد.

ـ حذف پارتيشن و درايو منطقي : بعد از ايجاد هر كدام از پارتيشن ها يا درايوها تغييردادن در آنها غيرممكن است. براي اين منظور بايد ابتدا آنها را حذف و مجدداً به ميزان دلخواه ايجاد نمود. براي حذف هر مورد كافي است در صفحه اصلي Fdisk obtion گزينه سوم يعني Delete Partition or logical Dos Drive را انتخاب نماييد. كه در اين پنجره در مورد انتخاب نوع پارتيشن يا درايو سوال مي كند.

حال پس از انتخاب پارتيشن يا درايو مورد نظر اقدام به حذف آن مي نماييم.

ـ فرمت كردن پارتيشن ها : پس از اتمام تعاريف پارتيشنها و درايوها توسط Fdisk با زدن كليد ESC از برنامه فوق خارج شده و سيستم را توسط ديسكت فلاپي راه انداز، راه اندازي مي نماييم. حال بايد تمام پارتيشن ها و درايوها را جداگانه فرمت نماييم.

نصب و پيكربندي ويندوز 98

ويندوز 98 را مي توان به روشهاي مختلف نصب كرد كه عبارتند از :

1ـ نصب از طريق سيستم عامل Dos

2ـ نصب از طريق ويندوز 3.1 يا 95.

نصب از طريق سيستم عامل Dos  

چنانچه ويندوز 98 را براي اولين بار نصب مي كنيد، قبل از نصب بايد توسط برنامه Fdisk ديسك سخت  خود را پارتيشن بندي نماييد. سپس درايوها را فرمت كرده و مراحل زير را انجام دهيد :

گام اول : توسط يك عدد ديسك فلاپي كه راه انداز Dos مي باشد و فرمان زير را جهت راه انداز كردن ديسك سخت اجرا نماييد :             A : > sysc :

گام دوم :‌ به كمك ديسكت مخصوص نصب درايور CD برنامه هاي مخصوص آن را نصب كنيد. A: >setup بعد از انجام اين مرحله، آخرين درايوي كه استفاده نشده باشد براي درايو CD منظور مي كند.

گام سوم : كامپيوتر را مجددا راه اندازي كنيد. قبل از شروع نصب از فايل Serial .no يا serial.tnt موجود در CD نصب ويندوز 98 كليد عبور يا product key را يادداشت كنيد.

گام چهارم : فايل Setup.exe را از درايو CD و شاخه اي كه فايل هاي ويندوز جهت نصب در آنجا قرار دارد اجرا كنيد. سپس به كمك نرم افزار Scan disk شروع به چك كردن ديسك سخت كرده و در صورت اشكال آن را رفع مي كند. پس از اتمام اين مرحله محيط گرافيكي Setup ظاهر مي شود. براي ادامه دكمه Continue را كليك كنيد.

گام پنجم : پنجره Lincence Agreement ظاهر مي شود. كه در آن تمام شرايط قانوني استفاده از ويندوز 98 نوشته شده است. گزينه I accept the Agrement را انتخاب كرده و Next را مي زنيم.

گام ششم :‌product key را وارد مي كنيم.

گام هفتم : پنجره Select Dictionaty باز مي شود. حال بايد محل كپي شدن فايل هاي مربوط به ويندوز 98 را مشخص كنيد.

گام هشتم : پنجره Preparing Directory ظاهر مي شود. در اين مرحله كنترلهاي لازم جهت يافتن فايل هاي ويندوز 98 روي ديسك سخت و همچنين بررسي اينكه فضاي كافي روي ديسك سخت پيدا كند در مورد ذخيره فايل هاي سيستمي در پنجره Save system files از شما سوال مي كند. اگر پاسخ Yes را بدهيد، فايلهاي قديمي نگه داري مي شوند.

گام نهم : پنجره Setup obtion ظاهر مي شود. كه گزينه هاي براي انتخاب روش نصب وجود دارد :

گام دهم :‌  پنجره windows components  ظاهر ميشود . شامل دو گزينه يكي را انتخاب كرده و next  مي زنيم .

گام يازدهم : پنجره Identification ظاهر مي شود. در اين پنجره مي توان مشخصات كامپيوتر را براي استفاده در شبكه هاي محلي (LAN) وارد كرد و Next را مي زنيم.

گام دوازدهم :‌ پنجره Establishing your location  ظاهر مي شود. كشويي است كه  قرار است كامپيوتر در آن كار كند را انتخاب كنيد. (Iran) و Next را كليك كنيد.

گام سيزدهم : پنجره Startup Disk ظاهر مي شود. كه در آن تذكر لازم جهت ساختن ديسك اضطراري ويندوز 98 داده شده است. چنانچه Next را كليك كنيد پنجره Insert Disk مشاهده مي شود. حال بايد يك ديسكت خالي در درايو فلاپي قرار دهيد.

بعد از اتمام عمل كپي روي ديسكت پيغامي مبتني بر خارج كردن ديسكت از درايو فلاپي صادر مي شود كه بايد ابتدا آن را خارج كرده و سپس OK را براي ادامه نصب كليك كنيد.

گام چهاردهم :‌ پنجره Start copying files ظاهر مي شود. چنانچه Next را كليك كنيد عمل كپي فايلهاي سيستم عامل ويندوز 98 آغاز مي شود. در انتهاي مرحله و كپي شدن فايلهاي سيستمي ويندوز 98 جايگزين فايل هاي سيستمي Dos شده و كامپيوتر Restart ميشود.

نصب از طريق ويندوز 3.1  يا 95  

براي نصب ويندوز از طريق ويندوز 3.1  هم بايد برنامه Setupexe از روي ديسكت CD ويندوز 98 اجرا شود. براي اين منظور هم مي توانيد از گزينه Run در منوي File در زير عبارت Command line مسير و نام فايل Setup .exe را تايپ كرده و Ok كنيد. كليه عملياتي كه در بخش قبلي و بعد از اجراي برنامه Setup.exe توضيح داده شد در اين حالت هم مي بايست عيناً انجام شود.

نصب ويندوز XP

قبل از نصب WinXp هر كدام از نسخه هاي ويندوز 98، 2000 و ... فارسي يا انگليسي كه مورد علاقه شماست را بايد نصب كنيد.

مرحله اول : ويندوز 98 را راه اندازي كرده و از طريق My computer روي درايو CD-Rom دوبار كليك كنيد. اولين پنجره نصب ويندوز XP ظاهر مي شود.

مرحله دوم : پنجره  Welcome to windows setup مشاهده مي شود. در كادر Installation Type مي توانيد مشخص كنيد كه آيا اين اولين نصب (New Installation) است يا اينكه مي خواهيد نسخه قبلي ويندوز خود را به روز آوري (UPgrade) كنيد. نوع دلخواه را انتخاب كرده و (UPgrade) و Next مي زنيم.

مرحله سوم :‌ پنجره Lincense Agreement ظاهر مي شود. يكي از دو گزينه را انتخاب كرده و Next را مي زنيم.

مرحله چهارم :Product Key را وارد كرده و Next را كليك مي كنيم.

مرحله پنجم :‌ پنجره Upgrade Report مشاهده مي شود. اگر مشكلي پس از نصب بوجود آيد مي توانيد ويندوز XP را Uninstall كنيد و به نتيجه قبلي ويندوز خود باز گرديد. بعد از اتمام كار Setup، برنامه ضدويروستان را از نظر سازگاري با ويندوز XP حتما بررسي كنيد. براي گذشتن از اين مرحله Next را كليك كنيد.

مرحله ششم : اكنون پنجره Get Updated Setupfiles ظاهر ميشود. بعضي از فايلهاي Setup  هنگام خريد كپي ويندوزتان بايد به روز آورده شود . براي اطمينان از اين به روز آوري فايل ها ، setup  مي تواند از اتصال شما به اينترنت براي بررسي سايت مايكروسافت استفاده كند. يكي از دو گزينه را انتخاب كرده و Next را مي زنيم.

مرحله هفتم : پنجره Getting Updated Setupfiles  ديده مي شود. شامل دو گزينه است. گزينه دوم را انتخاب كرده و از اين مرحله صرف نظر مي كنيم.

مرحله هشتم :Select your time zone مشاهده ميشود. ميتوان با كليك كردن روي Customize پنجره مربوط به منطقه زماني خود را از نظر جغرافيايي تعيين كرد.

مرحله نهم :‌ پنجره Personalize your soft ware جهت وارد كردن نام شركت يا سازماني كه در آ‌ن كار مي كنيد باز مي شود.

مرحله دهم :‌ پنجره مخصوص تايپ كلمه عبور مدير ويندوز مشاهده مي شود.

مرحله يازدهم : ‌پنجره Modem Dialing information جهت تكميل كادرهاي مربوط به منطقه جغرافيايي، كد شهر يا منطقه و سيستم تلفن از نظر Tone يا Pulse مشاهده مي شود.

مرحله دوازدهم : پنجره Date and time setting ظاهر مي شود. براي تنظيم تاريخ و ساعت و همچنين منطقه زماني.

مرحله سيزدهم : در صورتي كه كامپيوتر به شبكه متصل باشد، يك نوار كوچك در گوشة سمت چپ پايين پنجره باز شده كه عنوان آن Installing Network مي باشد و در يك نوار سبز پيشرفته عمليات نصب شبكه در ويندوز را نمايش مي دهد.

مرحله چهاردهم : پس از نصب نرم افزار شبكه در ويندوز XP پنجره Networking setting جهت انتخاب نحوه تنظيم مربوط به شبكه بازي مي شود. يكي از گزينه ها را انتخاب كرده و Next را مي زنيم.

مرحله پانزدهم :‌ پنجره Work group or computer Domain براي وارد كردن يك Work group در صورت نياز باز مي شود. در صورتيكه كامپيوتر شما در يك گروه از شبكه است در كادر اول نام گروه را مشخص كنيد. در صورتي كه كامپيوتر شما در يك حوزه قرار دارد گزينه دوم را انتخاب كرده و در كادر مربوط Domain را مشخص كنيد.

مرحله شانزدهم : در اين مرحله نرم افزار شروع به كپي كردن فايل ها مي كند.

مرحله هفدهم :‌ در اين مرحله از شمار مي خواهد تا در صورت تمايل نام يك تا چهار كاربر را وارد كنيد. بعد از اين مرحله نصب ويندوز XP تمام شده است.

مشخصات دانشجو

نام : شيما             

نام خانوادگي : پناهي

شماره دانشجويي : 8112111130          

گرايش : نرم افزار كامپيوتر ورودي 81

محل تحصيل :

مركز آموزش عالي علمي كاربردي شعبه خدمات علمي ـ صنعتي خراسان مدت كارورزي :‌ 240 ساعت

نام و نام خانوادگي مدرس كارورزي :

جناب آقاي مهندس موثقي

فهرست :

معرفي محيط كار و نوع فعاليت

شرح گزارش

معرفي Excel

مديريت ديسك سخت

نصب و پيكربندي ويندوز 98

نصب ويندوز XP

فن‌آوري ADSL
در اختيار داشتن سرعت همان چيزي است که هميشه در پي آن هستيم. فن‌آوري ADSL پاسخي است به آنها که به سرعت احتياج دارند تا با استفاده از آن زودتر به هدف برسند، و از ديگر روشهاي دسترسي با استفاده از مودم‌ها و خط‌هاي تلفن به ستوه آمده‌اند و در پي آن هستند تا با استفاده از اين راهکار و با سرعت مطلوب به پاسخ خود برسند. ADSL تکنولوژي جديدي است که بر بستر کابل تلفن قديمي و آشناي خودمان عمل مي‌کند. نصب يک سيستم ويژه در داخل پست مخابراتي هر منطقه، مشترکين تلفن آن منطقه را به سادگي و بدون نياز به هر نوع دخل و تصرف سخت‌افزاري و يا نرم‌افزاري، از اين سرويس بهره‌مند مي‌نمايد.
از اين ساده‌تر ممکن نيست
اين تکنولوژي بهترين و بيشترين سرعت را بدون نياز به تدارک زيرساختهاي جديد ممکن ساخته است. استفاده از سيم‌کشي‌هاي موجود تلفن بدون نياز به اتصال به دستگاه‌هاي حجيم و پيچيده، کار مصرف‌کننده را بسيار راحت مي‌نمايد. براي داشتن يک اتصال ADSL در محل مصرف‌کننده تنها نياز به يک مودم ويژه است. پس از برقراري ارتباط، تنها هزينه ثابت خط ADSL به شکل ماهانه و با توجه به پهناي باند دريافتي به عنوان هزينه دريافت مي‌شود. در حاليکه از ارتباط ADSL استفاده مي‌کنيد ارتباط تلفني شما هميشه آزاد و در دسترس است. هزينه تلفن تنها در صورت استفاده از تلفن محاسبه مي‌شود و ربطي به استفاده از خط ADSL ندارد.
DSL چيست
محبوب‌ترين تکنولوژي باند پهن در جهان يعني DSL بيش از ۳۰ ميليون مشترک تا پايان بهار ۲۰۰۴ به کاربران اينترنت افزوده و تعداد بهره‌مندان جهاني را به ۷۸ ميليون در کل رسانده که اين رشد بيش از دو برابر ديگر روش‌هاي متکي بر پهناي باند بوده است. تکنولوژي DSL يکي از انواع انتقال پرسرعت بوده است که با تلفن معمولي شما را قادر مي‌سازد تا ضمن دسترسي به اينترنت پرسرعت از امکان دريافت صدا و تصوير با کيفيت بالا استفاده کنيد. نوع ديگر همين تکنولوژي ADSL است که يکي از انواع فن آوري DSL است، که در اين روش سيستمهاي سخت‌افزاري ويژه (DSLAM) بايد در پستهاي مراکز مخابراتي نصب گردند. پس از نصب اين سيستمها و با استفاده از کابل‌هاي تلفن، سرويس قابل راه‌اندازي مي‌شود، بدين لحاظ از نظر هزينه براي دولت و مصرف‌کننده بسيار قابل قبول است. زيرا هزينه کابل‌کشي مجدد به هيچيک از طرفين تحميل نمي‌شود. مصرف‌‌کننده اين سرويس تنها به يک مودم ADSL احتياج دارد.
DSL چگونه کار مي‌کند
با استفاده از زوج سيمهاي مخابرات براي تلفن خانگي ما تنها از يک پانصدم امکانات بالقوه اين سيمها استفاده مي‌کنيم و مابقي بلااستفاده مي‌ماند. ADSL پهناي باند ۱.۱ مگاهرتزي خطوط مسي را به کانال هاي ۴ کيلوهرتزي تقسيم مي کند و آخرين کانال را جهت ارسال صدا و فاکس معمولي تخصيص مي دهد و ۲۵۶ کانال ديگر را براي انتقال دو طرفه اطلاعات استفاده مي کند; به اين ترتيب که ۶۴ کانال را براي خط ارسال اطلاعات و ۱۲۸ کانال ديگر را جهت دريافت اطلاعات استفاده مي کند. در بهترين حالت اگر ۱۹۲ کانال ۴ کيلو هرتزي موجود را استفاده کند، در تئوري سرعت بايد به حدود ۹ مگابيت در ثانيه برسد.در حال حاضر سرعت خطوط ADSL در بهترين حالت ۲ مگابيت در ثانيه مي باشد.در عمل، اين خطوط اطلاعات زنجيره وار ديجيتال را به اطلاعات پارالل در دو سر انتقال اطلاع تبديل مي کنند. دقيقا مشابه کاري که در مودم هاي خطوط عادي انجام مي شود.
سرعت انتقال اطلاعات در محدوده ذکر شده به عواملي از جمله فاصله ارتباطي و نوع سيم استفاده شده بستگي دارد.حال با استفاده از سخت‌افزارهايي که بتوانند داده‌ها را فشرده‌سازي، ارسال و دريافت نمايند مي‌توانيم اين قابليت بلااستفاده را هم به کار بگيريم. يکي از اين سخت‌افزارها در پست مخابرات نصب و ديگري در محل استفاده‌کننده نصب مي‌شود. ارتباط از طريق سيم تلفن قبلي شما برقرار مي‌شود بدون اينکه اختلالي در ارتباطات تلفني بوجود آيد. حالا به شرط اينکه مودم هميشه به خط وصل و روشن باشد ارتباط شما با اينترنت هميشه برقرار خواهد بود در عين حال اينکار براي مکالمات تلفني مشکلي پيش نمي‌آورد.
برتري‌هاي فني DSL
اتصال دائم و بي‌وقفه و مطمئن به شبکه مخابرات و شبکه جهاني اينترنت برقرار است – هزينه ثابت ماهانه بدون هزينه نصب (کمتر از ۴۰۰۰۰۰ ريال براي ۲۵۶Kbps )[ حجم ارسال و دريافت محدوده و هزينه اي ندارد ] – تجهيزات تحويلي به مشتري رايگان است – فاصله زمان درخواست تا تحويل سيستم کوتاه مي‌شود – از حداقل تجهيزات در محل کار يا خانه استفاده مي‌شود – سرعت سيستم به قدري بالا خواهد بود که سرويس‌هاي ديگر اينترنت نيز مانند صوت و تصوير متحرک، براي استفاده در دسترس خواهند بود – نياز به کابل‌کشي مجدد نيست – مي توان بيش از يک نفر از هر اتصال استفاده نمود- در شرايط ايده‌آل (نبود نويز بر روي سيمها، فاصله کم تا مرکز مخابراتي) حداکثر سرعت دريافت ۸Mbps و سرعت ارسال ۱Mbps خواهد بود – اداره و کنترل کارهاي چنين اتصالي نيز به سادگي همان کاري است که با تلفن منزل انجام مي‌دهيم _ به علت سرعت بالا (دريافت و ارسال) امکان برقراري جلسات و سمينارهاي مجازي با سهولت ميسر است – بازشدن راه براي انجام پروژه‌هايي مانند دولت الکترونيک، پزشکي الکترونيک، آموزش سمعي بصري الکترونيک، شبکه اختصاصي الکترونيک و مجموعه وسيعي از ديگر کاربردهاي الکترونيک – مسافت ۸/۱ کيلومتري تحت پوشش شبکه براي تامين سرعت ۸ Mbps – ارائه انواع سرويس‌هاي مختلف براساس بستر شبکه DSL مانند VODSL، Video on demand، VOIP.

DOS تحت فرمان شما

مقدمه

هر چه فرمانهاي DOS را بهتر بفهميد ، در سيستم خود ( چه اعلان فرمان و چه شل ) كارايي بيشتري خواهيد داشت . فرمانهاي بهتر ، فرمانهاي قوي تري هستند كه به نوبه خود برنامه هاي دسته اي قويتر و امكانات بيشتري را در اختيار شما قرار ميدهند.

تعيين مسير ورودي و خروجي

بيشتر يوتيليتي هاي DOS ورودي را از صفحه كليد دريافت كرده و خروجي را به شكل پيغامهايي به صفحه نمايش ارسال مي كنند . فرمان TIME مثال خوبي در اين مورد مي باشد:

ورودي و خروجي استاندارد

بسياري از يوتيليتي هاي DOS خدمات ورودي / خروجي استاندارد را طلب مي كنند . به منظور انجام عمليات ورودي / خروجي استاندارد ، DOS از ابزاري بنام CON ( مخفف Console) براي خواندن و نوشتن استفاده مي كنند كه معمولابراي صفحه كليد و مونيتور تعريف مي شود. اما اين امكان نيز وجود دارد كه با استفاده از علامتهاي جدول 1 ـ 2 ورودي / خروجي را از CON به فايلها يا ابزارهاي ديگر هدايت نماييد.

جدول 1 ـ 2 : علامتهاي قابل استفاده در تعيين مسير

علامت                              شرح

< souece                          ورودي را از يك فايل يا ابزار خاص دريافت مي كند.

> destination          خروجي را به يك فايل يا ابزار خاص هدايت ميكند . در اين حالت اطلاعات

خروجي روي اطلاعات فايل موجود نوشته مي شود.

>> destination                 خروجي را به يك فايل يا ابزار خاص هدايت مي كند . در اين حالت اطلاعات

خروجي به اطلاعات موجود در فايل اضافه مي شود

command 1 \ command 2  خروجي فرمان command 1 ورودي فرمان command 2 مي شود.

علامتهاي مذكور در جدول 1 ـ 2 توسط DOS رزرو شده اند و در نام فايل ها يا دايركتوريها قابل استفاده نيستند.

مسير تمام وروديها / خروجيها را نمي توان تعيين نمود. به عبارت كاملتر ، تعيين مسير در مواردي امكان پذير است كه خدمات ورودي / خروجي استاندارد مورد نياز باشد . بسياري از برنامه هاي كاربردي از تكنيكهاي ورودي / خروجي خاص خود استفاده مي كنند ( نه استانداردهاي DOS ) و در نتيجه عمليات تعيين و تغيير مسير در آنها قابل اعمال نمي باشد.

علاوه بر اين ، مسير ورودي و خروجي تمام يوتيليتي هاي DOS را نيز نمي توان تعيين نمود. به عنوان مثال ، فرمانهاي TYPE و COPY از ورودي استاندارد استفاده نمي كنند ، اما چون براي خواندن از يك فايل يا ابزار طراحي شده اند ،  تعيين مسير ورودي در آنها لازم نيست . به همين ترتيب ، خروجي فرمان PRINT را نمي توان به يك فايل هدايت نمود، چرا كه از ابزار ورودي / خروجي استاندارد استفاده نمي كند. تنها بخشي از خروجي PRINT كه مسير آن قابل تغيير است پيغام تاييدي است كه معمولا در ابزار خروجي استاندارد به نمايش در مي آيد.

خروجي خطاي استاندارد

چنانچه يك يوتيليتي DOS با وضعيت خطايي ( error) مواجه شود ، پيغام خطا را نه به ابزار خروجي استاندارد بلكه به ابزار خروجي خطاي استاندارد ارسال مي كند (DOS آن را درCON به نمايش در مي آورد ) چون عمليات تعيين مسير فقط روي خروجي استاندارد اثر مي گذارد ، نه خروجي خطاي استاندارد ، مسير پيغامهاي خطا را نمي توان تعيين نمود . همان گونه كه در اينجا ملاحظه مي كنيد ، خروجي هر فرمان ممكن است از هر دو نوع مزبور باشد:

c:\> DIR BIMAX

Volume in drive C is HARD DRIVE

Volume Serial Number is 171 D – 78 E 4

Directory of c:\

File not found

C : \>

اگر مسير خروجي فرمان فوق را تغيير دهيد ، باز هم پيغام خطاي زير به نمايش در مي ايد :

c:\ DIR BIMAX > BIMAX.DIR

file nit found

c : \>

 در اين بين ، فايل حاوي خروجي هدايت شده BIMAX.DIR فقط حاوي پيغامهاي استاندارد خواهد بود :

Volume in drive C is HARD DRIVE

Volume serial Number ic 171D – 78E4

Directory of c:\

 اين امر ممكن است هميشه جالب توجه نباشد ، اما دانستن آن باعث افزايش توانايي شما در استفاده از فرمانها مي باشد . به عنوان مثال ، مي توانيد يك ماكرو DOSKEY بنويسيد كه وجود يا عدم وجود فايلي را به شما اطلاع دهد:

DOSKEY ISFILE = DIR $1 $G NUL

فرمان فوق ، ماكرويي بنام ISFILE تعريف مي كند كه به دنبال مشخصه فايل مورد نظر گشته و خروجي استاندارد را به NUL ( خنثي ) هدايت مي كند . تنها پيغام File not found به نمايش در خواهد آمد.

با تعريف مجدد CON توسط فرمان CTTY ميتوانيد مسير تمام وروديهاي صفحه كليد و خروجيهاي صفحه نمايش را تغيير دهيد. اين تكنيك در فصل 18 شرح داده خواهد شد.

برخي از برنامه ها براي صدور پيغامهاي خطا از خروجي استاندارد استفاده مي كنند ( CHKDESK يكي از آنهاست ) و برخي ديگر نيز براي صدور پيغامهاي استاندارد ، از خروجي خطاي استاندارد استفاده مي كنند ( MORE يكي از آنهاست ) به عنوان مثال اگر مسير خروجي CHEKDSK را تغيير دهيد ، فرض بر اين خواهد بود كه مي خواهيد چهت استناد بخشيدن به مدارك خود يا جاي دادن پيغامهاي خطا در انها، از پيغامها يك كپي روي كاغذ يا روي يك فايل تهيه كنيد.

هدايت خروجي به يك فايل

شايد متداول ترين كاربرد ويژگي تعيين مسير ، ذخيره سازي خروجي استاندارد يك فرمان در يك فايل مي باشد . به عنوان مثال ، با  استفاده از فرمان زير مي توانيد ليست كامل دايركتوري ديسك گردان C را در فايلي بنام SAVECDIR ذخيره نماييد:

DIR C:\ /S /B > SAVECDIR

پارامتر C:\ نشانگر دايركتوري ريشه ((root است و پارامتر /S باعث مي شود تمام ساب دايركتوريهاي آن نيز در ليست مزبور آورده شوند . پارامتر /B ليست را فشرده مي كند . SAVECDIR يك فايل اسكي (ASCII) خواهد بود كه توسط فرمانهاي TYPE , EDIT و PRINT مي توان آن را ديد ، ويرايش نمود و به چاپ رساند.

جانويسي در مقايسه با الصاق

اگر مشخصه فايل مورد استفاده ، منحصر به فرد باشد ، علامتهاي >  و >> يك فايل جديد تشكيل ميدهند. تفاوت بين اين دو علامت زماني مطرح مي شود كه مشخصه فايل مورد نظر با يك فايل موجود انطباق داشته باشد. در اين صورت هنگام استفاده از > بدون اينكه هيچ هشداري به نمايش درآيد ، خروجي جديد جايگزين فايل موجود مي گردد در حاليكه در صورت استفاده از >> خروجي جديد به انتهاي فايل موجود الصاق مي گردد.

علامت > خروجي جديد را بدون هيچ هشداري جايگزين فايل موجود ميسازد. جهت حفظ امنيت بيشتر ، تا وقتي كه عمدا نمي خواهيد اطلاعاتي را جايگزين يك فايل موجود نماييد ، از >> استفاده كنيد. در فصل 4 نحوه تست وجود فايل و صدور فرمانها بر اساس آن ، شرح داده مي شود.

فرض كنيم كه مي خواهيد يك فايل دسته اي بنويسيد كه فايلي بنام SAVECDIR حاوي ليست كامل دايركتوريهاي ديسك گردانهاي C  تا E را ايجاد كند. همچنين مد نظر داريد كه اين ليست جايگزين نگارش قبلي فايل SAVECDIR گردد . فايل دسته اي مزبور مي تواند محتويات ذيل را دربرداشته باشد:

DIR C:\ /S /B > SAVECDIR

DIR D:\ /S /B >> SAVECDIR

DIR E:\ /S /B >> SAVECDIR

اولين فرمان DIR با استفاده از > روي نگارشهاي قبلي فايل SAVECDIR مي نويسد . اما دو فرمان بعدي ، جهت الصاق خروجي خود به فايل تازه ايجاد شده ، بايد از >> استفاده كنند.

تعيين مسير ورودي / خروجي ابزارها

با استفاده از نامهاي مذكور در جدول 2 ـ 3 ، مي توانيد ورودي / خروجي استاندارد رابه ابزارهايي هدايت نماييد . به عنوان مثال ، فرمان زير ليست كامل دايركتوري ديسك گردان C: را به چاپ ميرساند:

DIR C:\ /S /B > PRN

 جدول 2 ـ 2 : نام ابزارها 

نام                         شرح

LPT1  تا LPT3                   چاپگرهاي خطي ( موازي ) 1 تا 3

PRN                       مثل LPT1

COM1 تا COM4                  درگاههاي ارتباطات ( سريال ) 1 تا 4

AUX                       درگاه كمكي

CON                      كنسول كاربر : صفحه كليد براي ورودي و مونتيور براي خروجي ( مگر اينكه

توسط  فرمان CTTY  به نحو ديگري تعريف شده باشد)

NUL                       خنثي ( داده ها ناديده گرفته مي شوند )

نام ابزارهاي مذكور در جدول 2 ـ 2 توسط DOS رزور شده اند و در نامهايي كه ايجاد مي كنيد قابل استفاده نيستند.

LPT1 يا PRN چاپگر موازي استاندارد را مشخص مي كند كه DOS بطور اتوماتيك تمام خروجيهاي چاپي را به آن هدايت مي كند ، مگر اين كه غير از اين مشخص شده باشد . اين چاپگر ، چاپگر پيش گزيده فرمان PRINT و كليد Printscreen است .

در فصل 20 نحوه هدايت داده هاي ارسال شده براي چاپگر موازي به ابزارهاي ديگر شرح داده مي شود.

برخي ناسازگاريهاي چاپگرها

چاپگرهاي PostScript به ابزارهاي ويژه اي نياز دارند و DOS قادر به چاپ در حالت معمولي آنها نيست . اما بيشتر اين چاپگر ها را ميتوان به نحوي تنظيم نمود تا يك چاپگر موازي استاندارد ( مانند اپسون MX80 ) جلوه بدهد كه DOS بتواند از آن استفاده كند.

NUL: مسيري بدون مقصد

گاهي اوقات استفاده از ابزار NUL به منظور حذف خروجي يك فرمان ممكن است سودمند باشد ، زيرا خروجي هدايت شده به NUL ناپديد مي گردد. به عنوان مثال ، فرمان زير فقط در صوت يافته نشدن فايل ، پيغامي را به نمايش در مي آورد :

DIR CASEY. TXT > NUL

استفاده از چنين تكنيكهايي در ماكروي DOSKEY يا فايلهاي دسته اي جهت حذف پيغامهايي كه يك كاربر بي تجربه آمادگي مواجه شدن با آنها را ندارد ، سودمند مي باشد .

تعيين مسير ورودي

علامت < به DOS مي گويد كه مسير ورودي را به فايل يا ابزار خاصي تغيير دهد. به عنوان مثال ، براي خواندن ورودي از COM1 ( به جاي صفحه كليد ) ميتوانيد فرمان زيرا را وارد كنيد :

SORT < COM1

يكي از اهداف تغيير مسير وروديها ، اتوماتيك ساختن فرمانها به نحوي است كه نياز كمتري به ورودي كاربر داشته باشند . به عنوان مثال اگر فايل C:\DOS\CR حاوي يك خط خالي ( كه با فشردن كليد ENTER ايجادشده ) باشد ، با استفاده از آن ميتوان فرمان TIME را به شكل اتوماتيك درآورد :

TIME < C:\DOS\CR

 بدين ترتيب وقتي DOS ورودي استانداردي بخواهد ، به جاي صفحه كليد از فايل CR مي خواند . در نتيجه پس از به نمايش درآمد ساعت فعلي ، كار TIME به پايان رسيده و همان ساعت حفظ مي شود . به همين ترتيب با استفاده از CR مي توانيد فرمانهاي DATE و PRINT را به شكل اتوماتيكي درآوريد . در صورت استفاده از CR به همراه PRINT تابع چاپ به روي ابزار چاپ پيش گزيده (PRN) تنظيم مي شود.

در فايلهاي دسته اي ، اغلب مشخص كردن نام مسير كامل در عمليات تعيين مسير از اهميت زيادي برخوردار است تا از هر ديسك گردان و دايركتوري بتوان آنها را اجرا نمود.

اتوماتيك ساختن فرمان ساده اي چون TIME يا DATE ممكن است به ظاهر دردسرش بيشتر از منفعتش باشد، اما باعث مي شود كه در اجراي فايلهاي دسته اي و ماكروهاي DOSKEY نياز كمتري به دخالت كاربر باشد . با حفظ دقت بيشتر ، مي توانيد فرمانهاي پيچيده تري كه به يك سري ورودي از صفحه كليد نياز دارند را به شكل اتوماتيك درآوريد . به عنوان مثال ، عمليات استاندارد FORMAT به سه ورودي نياز دارد ( البته اگر  از سوئيچ /V استفاده نكنيد ) كه در مثال زير در كروشه اي مشخص شده اند :

C:\FORMAT A:

Insert new diskett for drive A:

And press ENTER when ready ...[Enter]

Checking existing disk format.

Saving UNFORMAT information.

Verifying 1.44M

Format Complete.

Volumelabel ( 11 characters . ENTER for none ) ? [Enter]

1457664    bytes total disk space

1457664     bytes available on disk

512               bytation units available on disk.

2847    allocation units available on disk

volume Serial Number is 1035 – 0DE3

Format another (Y/N) ? [n]

C:\>

 با ايجاد يك فايل ورودي حاوي دو برگشت خطي (carriage return) و يك N . مي توانيد كل روند فوق را به شكل اتوماتيك به انجام رسانيد. به عنوان مثال ، اگر فايل FMTIN حاوي پاسخهاي فرمان FORMAT باشد ، فرمان اتوماتيك شده را ميتوانيد بدين شكل اجرا نماييد:

 FORMAT A:<C:\DOS\FMTIN

بدين ترتيب ، هر وقت DOS ورودي را از صفحه كليد بخواهد ، يك خط از اين فايل را به ترتيب مي خواند .

اتوماتيك كردن فرمانهايي مانند FORMAT باعث ناديده گرفتن جنبه هاي امنيتي مي شود . بنابراين بايد اين تكنيكها را با احتياط كافي استفاده نماييد و آنها را در اختيار كاربران بي تجربه قرار ندهيد . همچنين اگر وضعيت خطايي پيش بيايد كه به پاسخ غير معمولي نياز داشته باشد ، برنامه احتمالا متوقف مي شود تا ورودي مناسبي را از فايل ديسك دريافت كند . در اين حالت ، با فشردن كليدهاي Ctrl – Break مي توان به اعلان فرمان برگشت .

لوله كشي

در عمليات لوله كشي (Piping) داده ها از يك فرمان و با استفاده از يك فايل موقتي بنام لوله (pipe) به فرمان بعدي ارائه داده مي شوند. خروجي استاندارد فرمان اول ، ورودي استاندارد فرمان دوم مي شود. ويژگي لوله كشي بيشتر در فيلترهاي DOS مورد استفاده قرار ميگيرد و در بخش بعدي كه به توضيح فيلترها مي پردازيم ، مثالهاي متعددي از لوله كشي را ملاحظه خواهيد نمود.

قبلا نحوه اتوماتيك كردن فرمان TIME يا DATE با استفاده از يك فايل ورودي استاندارد حاوي برگشت خطي (Carriage return) را فرا گرفتيد . اين عمل را با استفاده از ويژگي لوله كشي نيز مي توانيد انجام دهيد :

TYPE C:\DOS\CR | TIME

 فرمان TYPE  محتويات فايل CR را به لوله فرستاده و فرمان TIME آن را از لوله مي خواند . بنابراين پس از اجراي TIME گويي كليد Enter بطور اتوماتيك فشرده مي شود.

لوله كشي نيز مانند اشكال ديگر تعيين مسير ، فقط روي ورودي / خروجي استاندارد اثر دارد.

استفاده از ECHO براي اتوماتيك كردن فرمانها

در عمليات لوله كشي ، روش مناسب تر انتقال يك مقدار به فرمان مورد نظر ، استفاده از فرمان ECHO به جاي TYPE مي باشد . بدين ترتيب نيازي به تشكيل يك فايل پاسخ نمي باشد. به عنوان مثال ، براي ارسال يك Y به فرمان *.*DEL ( در پاسخ به سئوال Are you sure?) مي توان فرمان زير را وارد نمود:

ECHO Y | DEL *.*

 اگر به دنبال فرمان ECHO بدون هيچ فاصله اي يك نقطه تايپ شود ، برگشت خطي (carriage return) ايجاد مي گردد كه ميتوان آن را جهت  اتوماتيك كردن فرمانهاي TIME و DATE به كار برد. بدين ترتيب روش ديگر اتوماتيك كردن TIME بدين شكل است :

ECHO . | TIME

اين روش ، ساده ترين روش اتوماتيك كردن فرمانهايي است كه به يك پاسخ نياز دارند . اما چون ECHO فقط ميتواند يك مقدار را ارائه بدهد، براي فرمانهايي كه به چند ورودي نياز دارند ( مانند FORMAT ) قابل استفاده نمي باشد.

فايلهاي موقتي در روند لوله كشي

DOS در روند لوله كشي بايد دو فايل موقتي به نامهاي ABOABOBH و ABOABOBN تشكيل دهد. پس از اتمام عمليات اين فرمان يا پس از متوقف نمودن آن توسط كليدهاي ctrl – Break اين فايلهاي موقتي به طور اتوماتيك پاك مي شوند. اما اگر حين انجام عمليات ، كامپيوتر را ريست و يا خاموش كنيد ، اين فايلها روي ديسك سخت باقي مي مانند كه البته به سادگي ميتوانيد آنها را پاك كنيد.

DOS فايلهاي موقتي را در دايركتوري فعلي مي نويسد ، مگر اين كه با وارد كردن فرماني مانند مثال زير، يك دايركتوري موقتي استانداردي را مشخص نموده باشيد:

SET TEMP = path

 اگر به دليل پر بودن ديسك ، DOS نتواند فايلهاي موقتي را روي آن بنويسد ، عمليات لوله كشي صورت نمي گيرد .

فيلترهاي DOS

از سه يوتيليتي DOS به عنوان فيلتر (filter) نام برده مي شود يعني برنامه اي كه داده هايي را از ابزار ورودي استاندار خوانده ، آنها را به نحوي پردازش كرده و سپس در ابزار خروجي استاندارد مينويسد. سه فيلتر DOS عبارتند از : MORE كه خروجي استاندارد را به شكل صفحه به صفحه نمايش ميدهد SORT خطوط را مرتب مي كند و FIND كه خطوط جاري رشته هاي متني خاصي را مي يابد.

شناسايي خطوط

سه فيلتر مزبور روي خطوط داده ها كه توسط برگشتهاي خطي (carriage return) متمايز شده اند، عمل مي كنند . در يك فايل اسكي مانند فايلهاي دسته اي يا CONFIG>SYS خطوط مشخص هستند. اما بسياري از واژه پردازها فقط وقتي برگشت خطي را ذخيره مي كنند كه در انتهاي پاراگراف ، كليد Enter را فشار دهيد. گر چه اين واژه پردازها ، پاراگرافها را در چند خط به نمايش درآورده و چاپ مي كنند، اما DOS هر يك از اين پاراگرافها را به عنوان يك خط مي شناسد . تنها استثنا زماني است كه واژه برداز مزبور ، فايل متني را به جاي فرمت معمولي خود با فرمت اسكي ذخيره كند. بنابراين هنگام به كارگيري فيلترهاي DOS براي فايلهاي ايجاد شده توسط واژه پردازها حتما بايد از فمرت فايل ذخيره شده اطلاع داشته باشيد.

خلاصه اي در مورد MORE

فرمان MORE در ساده ترين شكل خود فقط يك كلمه MORE است كه باعث مي شود DOS ورودي را از صفحه كليد بخواند و روي مونيتور به نمايش درآورد ، و هر بار كه يك صفحه از اطلاعات به نمايش در مي آيد ، توقف كرده و براي ادامه منتظر مي شود تا شما كليدي را فشار دهيد. اما فرمان MORE تقريبا هميشه به همراه عمليات تعيين مسير يا لوله كشي مورد استفاده قرار ميگيرد. قبل از اينكه فرمان EDIT در DOS ارائه شود ، براي نمايش صفحه به صفحه فايلها اغلب از MORE استفاده مي شد، اما اينك EDIT امكان مرور فايلها را نيز فراهم ساخته و براي بررسي فايلها بسيار مناسب تر مي باشد . اگر بنا به دليلي خواستيد فايلي را به جاي EDIT با MORE مشاهده كنيد ، ورودي را با فرماني مانند مثال زير هدايت كنيد:

MORE < filespec

هنگام كار با فايل حاوي خطوطي بزرگتر از عرض صفحه نمايش MORE خطوط را به نحوي فرمت بندي مي كند كه تمام داده ها قابل رويت باشند.

فرمان مثال زير ، ليست تمام دايركتوريها و فايلهاي ديسك گردان جاري از صفحه به صفحه نشان مي دهد :

TREE \ /F | MORE

 خلاصه اي در مورد SORT

دليل اصلي ارائه SORT مرتب كردن خروجي فرمان DIR بوده است . اما اينك گزينه هاي /O فرمان DIR عمليات مرتب سازي اطلاعات دايركتوري را با كيفيت بهتري انجام ميدهند . البته SORT هنوز هم براي فايلهاي ساده مانند يك ايندكس داراي يك سطح ورودي ، مناسب مي باشد اما براي انجام عمليات پيچيده بايد از برنامه هاي مرتب سازي كاملتر و پيچيده تري استفاده نمود.

شكل 1 ـ 2 نحوه به كارگيري فرمان SORT را نشان مي دهد. اگر كلمه SORT را بدون هيچ پارامتر ديگري تايپ كنيد ، ورودي را ابزار ورودي استاندارد خوانده ، پس از مرتب ساختن خطوط ، آنها را در ابزار خروجي استاندارد به نمايش در مي آورد. در قسمت بعدي نحوه وارد كردن داده ها از طريق صفحه كليد براي اين منظور شرح داده شده است .

وارد كردن فايلها از CON

بيشتر يوتيليتي هاي DOS كه ورودي را از CON مي خوانند ، انتظار فشرده شدن يك كليد ( مانند Y  يا N) و يا يك خط كه با كليد Enter به پايان رسيده را دارند. اما اگر ورودي را به يك فايل ذخيره شده هدايت نكنيد . فيلترهاي DOS انتظار دارند كه فايل كاملي از طريق CON وارد شود . علاوه بر اين ، ميتوانيد از CON به عنوان منبعي براي فرمان COPY استفاده كنيد ( اين فرمان نيز به يك فايل نياز دارد ) هر فايل متشكل از يك يا چند خط است كه با يك علامت انتهاي فايل ( هگز 1A كه در صفحه مونيتور به شكل ^Z نشان داده مي شود ) به انتها مي رسد.

قبل از ارائه EDIT بيشتر كاربران با تجربه DOS نحوه وارد كردن فايل از طريق CON را مي دانستند كه روش سريعي براي ايجاد فايلهاي اسكي كوتاه مانند فايلهاي دسته اي ساده بود . اما اين روش چندان مطلوب نبود، زيرا امكان برگشت به خطوط وارد شده وجود نداشته و براي اصلاح آنها مي بايست از ابتدا كل فايل را بررسي شود.

اينك كه EDIT در اختيار شما قرار گرفته است ، هرگز مجبور نيستيد كه فايلها را از طريق CON وارد كنيد ، اما اگر EDIT را نصب نكرده ايد و يا ترجيح مي دهيد كه از روش قبلي استفاده كنيد ، ميتوانيد طبق دستورالعمل ذيل عمل نماييد:

1 ـ پس از وارد كردن فرمان FIND, SORT< MORE يا DOS , COPY مكان نما را در ابتداي خط بعدي قرار داده و منتظر ورود داده ها از جانب شما مي شود.

2 – هر خط را با دقت تايپ كنيد و قبل از فشردن كليد Enter بار ديگر آن راكنترل و در صورت لزوم اصلاح نماييد. پس از فشردن كليد Enter نمي توانيد به خط قبل بازگرديد ( MORE و FIND پردازش خط را بلافاصله آغاز كرده و سپس منتظر خط بعدي مي شوند . بنابراين نتيجه ممكن است كمي عجيب و غيرمنتظره باشد)

3 ـ پس ازوارد كردن آخرين خط كليد ها F6 يا Ctrl – z و سپس كليد Enter را بفشاريد تا علامت انتهاي فايل ثبت گردد ( در مورد FIND و SORT لازم است كه علامت انتهاي فايل در ابتداي يك خط جديد باشد) بدين ترتيب DOS پردازش اين فايل را آغاز مي كند.

SORT

 داده هاي اسكي را مرتب كرده و نتايج را به نمايش در مي آورد.

شكل فرمان :

SORT [/R] [ /+n] [ < source] [ >destination]

پارامترها و سوييچها:

source          فايل يا ابزار حاوي داده هايي را مشخص ميكند كه مي خواهيد مرتب كنيد. پيش گزيده CON است كه ورودي را از صفحه كليد مي پذيرد تا اين كه Ctrl-z تايپ شود.

Deatination   فايل يا ابزاري را مشخص مي كند كه مي خواهيد داده هاي مرتب شده را به آن ارسال نماييد . پيش گزيده CON است كه داده هاي مرتب شده را روي مونيتور به نمايش در مي اورد.

/R                عمليات مرتب سازي به روش معكوس را انجام ميدهد

/+n              عمليات مرتب سازي را از ستون n آغاز مي كند ، پيش گزيده ستون 1 است .

شكل 1 ـ 2 : شكل فرمان SORT

 تعيين مسير ورودي / خروجي SORT

بيشتر اوقات لازم است ورودي SORT را به فايلي هدايت نمود و يا با استفاده از ويژگي لوله كشي ، ورودي را از فرمان قبلي دريافت كرد. به عنوان مثال ، براي مرتب ساختن فايلي به نام INDEX1 و نمايش صفحه به صفحه خروجي ، مي توان از فرمان زير استفاده نمود:

SORT < INDEX 1 | MORE

در سيستم اطلاعات كمكي DOS ذكر شده كه نام فايل ورودي را بدون استفاده از ويژگي تعيين مسير مي توان مشخص نمود ، اما اين مسئله صحت ندارد . براي خواندن داده هاي SORT از يك فايل ورودي، بايد علامت < را مورد استفاده قرار داد.

براي ذخيره كردن خروجي فرمان فوق در فايلي بنام INDEX2 ( به جاي نمايش آن روي مونيتور) ميتوانيد فرمان زير را وارد كنيد:

SORT < INDEX1> INDEX2

 ترتيب مقايسه در SORT

ترتيب مقايسه SORT توسط صفحه كد جاري معين مي گردد . جدول 3 ـ 2 ترتيب مقايسه كليدهاي صفحه كليد استاندارد 101 كليدي را با استفاده از صفحه كد انگليسي نشان ميدهد ( ابتدا ستون اول را تا پايين بخوانيد ، سپس ستون دوم و به همين ترتيب آخر ) SORT كوچك و بزرگ بودن حروف را ناديده مي گيرد.

محدوديهاي SORT

متاسفانه ، در SORT محدوديتهاي ذيل وجود دارد:

·                      SORT فقط عمليات مرتب سازي حرفي عددي را انجام مي دهد كه هنگام مرتب نمودن مقادير عددي نتايج نامطلوبي حاصل مي گردد.

·                      SORT نمي تواند فيلدهاي جداشده توسط كاما يا تب (tab) را كه قالب مورد استفاده در بانكهاي اطلاعاتي مي باشد، تشخيص دهد.

·                      هر خط فايل به عنوان يك ركورد جداگانه در نظر گرفته مي شود و هيچ راهي براي شناسايي ركوردهاي چند خطي وجود ندارد.

·                      SORT تمام داده ها از اولين ستون تا انتهاي خط را به عنوان كليد مرتب سازي مورد استفاده قرار ميدهد. به عبارت ديگر نمي توان طول كليد مرتب سازي را محدود نموده و يا از كليدهاي مرتب سازي اوليه و ثانويه استفاده نمود.

چرا نمي توان عمليات مرتب سازي دو كليدي انجام داد؟

نكته آخر به بحث بيشتري نياز دارد، چرا كه ممكن است فكر كنيد كه مي توانيد با مرتب نمودن ابتدا كليد ثانويه و سپس كليد اوليه ، عمليات مرتب سازي دو كليدي انجام دهيد. اما يك مثال ساده نشان ميدهد كه چرا چنين تكنيكي فقط بطور اتفاقي نتيجه خواهد داشت . فرض كنيم كه ركوردهايي از نام و آدرس داريد كه مي خواهيد آنها را از روي نام و نامهاي مشابه را نيز از روي شهر مرتب كنيد . مثالي از ركوردهاي مرتب شده بر اساس شهر در اينجا آورده شده است :

GRAND RAPIDS , MI                  45 PINE ST             MARY           JONES

LAS VEGAS , NC              2314 FIR ST           PETER          ADAMS

PITTSBURGH , PA            316 LOCUST ST                MARY           JONES

SILVER SPRING . MD                 16 FOREST RD                 PETER          ADAMS

TULSA . OK                     5064 ELM ST          PETER          ADAMS

 حال اگر بتوانيد عمليات مرتب سازي را فقط از ستون 1 تا 20 انجام دهيد ، نتيجه مطلوب خواهد بود.

LAS VAGAS , NV              2314 FIR ST           PETER          ADAMS

SILVER SPRING . MD                 16 FOREST RD                 PETER          ADAMS

TULSA . OK                     5064 ELM ST          PETER          ADAMS

GRAND RAPIDS , MI                  45 PINE ST             MARY           JONES

PITTSBURGH , PA            316 LOCUST ST                MARY           JONES

اما چون SORT در ستون 20 متوقف نمي شود ، چنين نتيجه اي حاصل نمي گردد . بنابراين در آخرين عمليات مرتب سازي ، ركوردها از روي نام ، و نامهاي مشابه از روي آدرس خيابان مرتب مي شوند:

SILVER SPRING . MD                 16 FOREST RD                 PETER          ADAMS

LAS VAGAS , NV              2314 FIR ST           PETER          ADAMS

TULSA . OK                     5064 ELM ST          PETER          ADAMS

PITTSBURGH , PA            316 LOCUST ST                MARY           JONES

GRAND RAPIDS , MI                  45 PINE ST             MARY           JONES

بنابراين هيچ راهي براي استفاده از SORT جهت مرتب ساختن ركوردها به ترتيب از روي نام و شهر وجود ندارد.

استفاده از برنامه هاي مرتب سازي ديگر

همان گونه كه قبلا ذكر كرديم ، SORT براي عمليات مرتب سازي كوچك و ساده مناسب بوده و در موارد پيچيده تر بايد ازبرنامه هاي مرتب سازي ديگري استفاده نمود. شما نيز ممكن است قبلا با يوتيليتي مرتب سازي ديگري كار كرده باشيد كه نيازتان را بهتر رفت كرده باشد . تمام واژه پرازهاي سرشناس ، امكانات مرتب سازي را در خود جاي مي دهند ، بخصوص wordperfect كه ويژگيهاي بسيار قابل توجهي دارد. در بيشتر موارد ميتوان از ويژگي مرتب سازي واژه پردازها براي مرتب نمودن فايلهاي مطابق با فرمت معمول آنها و يا فرمت اسكي استفاده نمود . تمام برنامه هاي مديريت اطلاعاتي (database management) و صفحه گسترده ها (spreadsheet) قابليت مرتب سازي بانكهاي اطلاعاتي و كاربرگهاي خود را دارند، به عبارت ديگر از اين ويژگي آنها براي فايلهاي مستقل ديگر نميتوان استفاده نمود.

خلاصه اي در مورد FIND

فرمان FIND كه شكل كاربردي آن در شكل 2 – 2 نشان داده شده است ، ميتواند در يافتن خطوطي از يك فايل يا خروجي فرمان به شما كمك كند. با به كارگري اين فرمان به همراه فرمان DIR مي توانيد فايلهايي را بيابيد كه با يك نام فايل كلي انطباق ندارند.

يافتن خطوط

فرض كنيم كه نام فايل حاوي نامه اي در مورد كامپكت ديسك معيوب را به خاطر نمي آوريد . در دايركتوري جاري سه فايل وجود دارد كه ممكن است حاوي اين نامه باشند: DISCLET و CDRETURN و CDCOMP با صدور فرمان زير ميتوانيد بفهميد كه كداميك از فايلهاي مزبور حاوي عبارت (compact disk) هستند:

C: \ > FIND "compact disc” /I DISCLET CDRET CDCOMT

…… C:\DISCLET

…….C:\CDRET

I have just erceived the enclosed compact disk, opened it , and listened to it only once.

Unfortunately , it skips in several places . I am returning it to rake advantage of your "Full Replacement " guarantee . Over the last few years , H have purchased more than 100 compact discs from your service and this is the first problem I have ever encountered.

…… CKCDCOMP

It will be some time before I can afford to add a CD ROM drive . At the present , H have  two high – dinsity diskette drives (one of each) and a 40 M hard disk . By the time I can afford a compact disc_style drive , maybe they’ll be able to  write ad well ad read.

Wouldm’n that be great!

FIND

در فايل (ها) به دنبال رشته متني خاصي مي گردد

شكل فرمان :

FIND [/V] [/C] [/N] [ /I] “string " [filespec..]

پارامترها و سوييچها

“string”        گروهي از كاراكترها را مشخص مي كند كه مي خواهيد به دنبال آنها بگرديد. توجه داشته باشيد كه دو علامت گيومه الزامي است .

filespec        فايلي را كه در آن جستجو بايد صورت گيرد، مشخص مي كند.

/V               تمام خطوطي كه حاوي رشته مشخص شده نيستند را نشان ميدهد.

/C               فقط تعداد خطوط حاوي رشته مشخص شده را نشان ميدهد

/N                شماره ها را نيز در نمايش جاي ميدهد.

/I                از حالت كوچك و بزرگ بودن حروف چشم پوشي مي كند.

نكته :

اگر filespec را حذف كنيد ، FIND ورودي را از منبع ورودي استاندارد DOS مي گيرد كه معمولا صفحه كليد يا يك لوله (PIPE) است .

شكل 2 ـ 2 : شكل فرمان FIND

به خاطر داشته ابشيد در متنهايي مانند مثال فوق ، هر پاراگراف بهعنوان يك خط در نظر گرفته مي شود ، بنابراين هر پاراگراف حاوي رشته متني مشخص شده به نمايش در مي آيد. FIND پاراگرافهاي بلند را به خطوط كوتاهتري در صحفه نمايش مي شكند. در مثال فوق ملاحظه مي كنيد كه در DISCLET  عبارت “compact disc” وجود ندارد. اما دو فايل ديگر اين عبارت را در خود دارند كه البته از متن آنها معلوم ميشود كه كدام نامه مورد نظر است. هنگان انجام چنين جستجوهايي بهتر است كه از سوييچ /I استفاده كنيد تا باچشم پوشي كردن از حالت كوچك و بزرگ بودن حروف ، عرابتهايي مانند “compact disc” و “compact Disc” نيز يافته شوند.

جستجوي متني در تمام فايلها

متاسفانه در FIND امكان استفاده از مشخصه فايل كلي وجود ندارد ، بنابراين جستجوي يك رشته متني خاص در تمام فايلهاي يك دايركتوري مشكل است . همچنين جستجوي فايلهاي DOS يا TXT ( يا هر چيز ديگر ) نيز به سادگي صورت نمي گيرد . نكته ديگر اين كه چون هر فرمان به 127 كاراكتر محدود است ، احتمالا نمي توانيد تمام مشخصه فايلها را در يك فرمان جاي دهيد . اما اميدوار باشيد ، در فصل 4 نحوه انجام اين امر به وسيله تركيب فرمان FIND و DIR شرح داده مي شود.

يافتن خطوطي در خروجي فرمان

يكي از كاربردهاي متداول FIND انتخاب خطوط خاصي از خروجي فرمان مي باشد. به عنوان مثال ، فرض كنيم كه مي خواهيد ساعت و تاريخ فعلي را بدون ديدن بقيه خروجي فرمان TIME يا DATE به نمايش درآوريد. براي اين منظور مي توانيدفرمانهاي زير را وارد كنيد:

C:\ > ECHO . | TIME | FIND “Current”

Current time is 7:31:30.18a

  C:\> C:> ECHO . | DATE | FIND “ currnt”

Current date is Tue 10-01-1991

C:\>

اين تكنيك كاربردهاي بسيار ديگري نيز دارد. براي ديدن مقدار فضاي آزاد موجود در ديسك :

C:\> DIR | FIND "free”

                 16189440 bytes free

C:\>

براي ديدن ظرفيت ديسك :

C:\>  CHKDSK \ FIND " disk space"

21389264 bytes total disk space

C:\>

براي ديدن تنظيمات فعلي متغير TEMP :

C:\> SET | FIND "TEMP"

TEMP = C:\DOS

C:\>

يافتن فايلهايي در ليست دايركتوري

فرمان DIR ليست فايلهايي را به نمايش در مي آورد كه با يك نام فايل كلي انطباق داشته  و يا صفتهاي خاصي دارد اما فايلهاي ايجاد شده در اول آوريل ، يا فايلهايي كه در نام آنها حروف “RA” وجود دارد را چگونه ميتوان يافت ؟ در اين نوع امور، لوله كشي خروجي DIR به FIND حلال مسئله مي باشد. فرمان مثال زير ، ليست مام فايلهاي دايركتوري جاري كه حروف “RA” در نام آنها وجود دارد را به نمايش در مي آورد:

C:\> DIR | FIND “RA”

COLDCEWS XRA        9103   08-30-91   11:52A

PIRATES      PCX          39625   08 –30-91  11:52a

PRACTICE   HSG      36478  08-30 –91   3:15p

C:\>

چون FIND در حالت عادي به كوچك و بزرگ بودن حالت حروف حساس است ، هنگام جستجو درخروجي DIR بايد عبارت داخل گيومه را با حروف بزرگ تاپي كنيد ، در غير اين صورت بايد از سوئيچ L ( براي حروف كوچك ) به همراه DIR يا سوييچ /I (براي چشم پوشي كردن از حالت حروف ) به همراه FIND استفاده نماييد.

به دليلي نحوه ليست شدن خروجي DIR توسعه فرمان فوق جهت گنجاندن كل يك انشعاب يا ديسك گردان باعث ايجاد مسائلي مي شود . FIND فقط ورودي فايلها را ليست مي كند و در نتيجه اطلاعي از دايركتوري حاوي فايلها نخواهيد داشت.

وقتي /S به همراه /B مورد استفاده قرار گيرد ، مسير كامل به هر مشخصه فايل افزوده مي گردد. بنابراين ، با استفاده از /B و /S مي توانيد ليست تمام فايلهاي يك انشعاب را كه نام آنها داراي رشته حروف خاصي است ، مشاهده نماييد.

C:\> DIR \ /S /B | FIND "RA"

C:\VENTURA

C:\DOS\RAMDRICE.SYS

C:\ DOS\ GRAFTABL.COM

C:\DOS\GRATHICS.COM

C:\DOS\GRATHICS.PRO

C:\HSG\GRAB.EXR

C:\>

در اين حالت ، اندازه ، ساعت و تاريخ مربوط به فايلها ديده نمي شوند ، اما حداقل ميتوانيد بهمحل استقرار فايلها پي ببريد.

نكات ديگري در مورد شل

در شل (shell) با انتخاب يك برنامه از ليست برنامه ها ، انتخاب فرمان file Run و وارد كردن فرماني در كادر ارتباطي مربوطه ، باز كردن فايل برنامه اي مزبور، يا باز كردن يك فايل داده اي پيوند داده شده به برنامه مزبور مي توانيد آن را به اجرا درآوريد.

تعريف موارد برنامه اي

ليست برنامه هاي شخصي شما مي تواند از نظر كارايي تفاوت زيادي با ليست برنامه هاي معمولي شل داشته باشد. با افزودن موارد مورد نياز خود به اين ليست ، مي توانيد روش مناسب ، انعطاف پذير و سريعي جهت راه اندازي برنامه ها فراهم سازيد. موارد برنامه اي مزبور براي كاربران بي تجربه DOS مي تواند بسيار سودمند باشد.

شكل 3 ـ 2 دو كادر ارتباطي مورد استفاده جهت تعريف يك مورد برنامه اي را نشان ميدهد. كادر دوم وقتي پديدار مي گردد كه دكمه Advanced را بفشاريد. موارد Program Title و Commands الزامي بوده اما بقيه قسمتها اختياري هستند.

مثال شكل 3 ـ 2 نحوه تركيب دو يا چند فرمان در يك فيلد Commands را نشان ميدهد. اين فرمانها را بايد با يك كاراكتر (؛) كه در دو طرف آن يك فاصله وجود دارد از هم جدا كنيد. در اين مثال ، مورد برنامه اي مزبور ابتدا فرمان FORMAT و سپس فرمان CHKDSK را اجرا مي كند. در فرمان از پارامترهاي قابل جايگزيني (1%   تا 9% ) و همچنين پارامترها و سوييچهاي ديگر نيز مي توان استفاده نمود . هر فرمان مي تواند تا 127 كاراكتر باشد و فيلد Commands نيز به 255 كاراكتر محدود مي شود.

فراخواني برنامه هاي دسته اي

براي اجراي يك فايل دسته اي ازطريق يك مورد برنامه اي ممكن است به استفاده از فرمان CALL نياز باشد. وقتي بدون فرمان CALL به يك فايل دسته اي ارجاع دهيد، DOS پس از اجراي آن فايل دسته اي هرگز به مور دبرنامه اي مربوطه باز نمي گردد. در اين حالت ، اگر فايل دسته اي مزبور تنها فرمان يا آخرين فرمان فيلد Commands باشد ، هيچ مشكلي پيش نمي آيد. اما اگر آخرين فرمان نباشد، بايد از فرمان CALL  استفاده كنيد تا DOS پس از اجراي آن به ليست فرمانها بازگردد. در فصل 4 در مورد فرمان CALL بطور مشروح توضيح داده خواهد شد.

حفاظت ضعيف به وسيله كلمه رمز

از ويژگي كلمه رمز موجود در ليست برنامه ها نبايد انتظار حفاظت سطح بالايي داشته باشيد. در صورت وجود كلمه رمز ، شل براي باز كردن يا ويرايش مورد مربوطه نياز به كلمه رمز آن خواهد داشت. اما براي حذف كردن يك گروه يا مورد به كلمه رمز نيازي نيست . علاوه بر اين ، همانگونه كه در بخش «سفري به DOSSHELL.INI » اين فصل مطالعه خواهيد نمود، هر كسي با بررسي فايل DOSSHELL.INI مي تواند كلمه رمز را پيدا كند. بنابراين ، اين كلمه رمز فقط از دستيابي افرادي جلوگيري مي كند كه اطلاعات زيادي در مورد DOS ندارند .

كليدهاي ميانبر برنامه ها

يكي از ويژگيهاي شل اين است كه مي توانيد براي برنامه هاي كاربردي خود كليد ميانبر (Shortcut key) و قابليت جابجايي بين برنامه ها را تعريف كنيد، يعني اين كه بر خلاف FORMAT  و ATTRIB و برنامه هاي ديگر كه پس از اتمام عمليات پايان مي يابند، حضور داشته باشند تا اين كه خودتان عملا بخواهيد از آنها خارج شويد. كليد ميانبر مانند كليد محركي براي جابجا شدن بين برنامه هاي به اجرا درآمده ، عمل كرده و در ليست برنامه هاي فعال (active task) پديدار مي گردد.

جدول 4 ـ 2 : كليدهاي ميانبر رزرو شده

تركيب كليدي                             عمل رزرو شده

ctrl - cو shift – ctrl – c                كليد Break  را شبيه سازي مي كند.

ctrl – H و shift – ctrl – H            كليد Backspace را شبيه سازي ميكند.

Ctrl – I و shift – ctrl – I              كليد Tab را شبيه سازي ميكند.

Ctrl – M و shift – Ctrl – Mكليد Enter را شبيه سازي مي كند.

Ctrl – [ و shift – Ctrl – [             كليد Esc را شبيه سازي ميكند.

در بعضي از مواقع ممكن است دو يا چند مورد را در ليست برنامه هاي فعال ببينيد كه داراي كليدهاي محرك مشابه هستند. با فشردن اين تركيبهاي كليدي مي توانيد به برنامه هاي بعدي موجود در ليست كه همان كليد محرك را دارد، برويد . به همين ترتيب با فشردن مكرر كليد محرك مزبور مي توانيد به برنامه مورد نظرتان برويد.

نيازهاي حافظه اي

كادر ارتباطي Advanded چندين مورد دارد كه نيازهاي حافظه اي برنامه فعال را نشان ميدهد. اين موارد فقط در ويژگي جابجايي بين برنامه هاي task swapping مورد استفاده قرار ميگيرند.

مورد Conventional Memory KB Required حداقل مقدار حافظه اي را نشان ميدهد كه براي بارگذاري برنامه مورد نظر بايد وجود داشته باشد ، مقدار پيش گزيده 128 كيلوبايت است . وارد كردن مقداري در اينجا، روي مقدار حافظه اختصاص داده شده به برنامه ، تاثيري ندارد ، DOS هميشه تمام حافظه موجود را در اختيار آن قرار ميدهد . اما هنگام رفتن ( سوييچ كردن ) به برنامه ديگر ، روي مقدار حافظه ذخيره شدن روي ديسك تاثير ميگذاردكه مي تواند يك عامل كليدي براي تعيين تعداد برنامه هايي باشد كه مي توانيد با استفاده از ويژگي جابجايي بين برنامه ها به اجرا درآوريد . اگر مي دانيد كه برنامه اي براي به اجرا درآمدن فقط به 7 كيلوبايت احتياج دارد ، مي توانيد مقدار 7 را در Conventional Momory KB Required وارد كنيد تا مقدار پيش گزيده 128 كيلوبايت در نظر گرفته نشود.

شل DOS به محض اجرا، تمام حافظه توسعه يافته (extended memory) را در اختيار گرفته و مديريت خود را روي آن اعمال ميكند. دو فيلد مربوطه به حافظه توسعه يافته ، يعني XMS Memory KB Required  و XMS Memory KB Limit حداقل و حداكثر مقدارهاي حافظه توسعه يافته اي را نشان مي دهند كه هنگام جابجا شدن بين برنامه ها بايد به برنامه مورد نظر اختصاص داده شود. مقادير پيش گزيده به ترتيب صفر و 384 كيلوبايت هستند. وقتي هنگام استفاده از ويژگي جابجايي بين برنامه ها (task swapping) از برنامه اي موقتا خارج شويد،  حافظه توسعه يافته آن محفوظ ميماند ( بر خلاف حافظه متعارف آن كه به ديسك انتقال مي يابد) و بدين ترتيب هيچ برنامه ديگري نميتواندبه آن ناحيه از حافظه توسعه يافته دست يابيد. بنابراين مقدار حافظه توسعه يافته اي كه براي برنامه اي كنار گذاشته شده ، روي امكان بارگذاري برنامه ديگر تاثير مي گذارد. به همين دليل بهتر است كه مقادير اين دو فيلد را براي تمام برنامه هايي كه به حافظه توسعه يافته نياز دارند، تعيين كنيد.

مورد Video Mode روي مقدار حافظه اختصاص داده شده به بافر ويدئو ( نمايش ) تاثير مي گذارد. اين مورد هميشه ( حتي هنگامي كه برنامه در حالت گرافيكي كار مي كند ) بايد Text باشد ، مگر اين كه مونيتور شما CGA باشد و در جابجا شدن بين برنامه ها مشكل داشته باشيد . حالت Graphics حافظه بيشتري را در اختيار بافر ويدئو قرار مي دهد ، برخي از مونيتورهاي CGA در بعضي مواقع به اين حالت نياز دارند.

محدوديتهاي ويژگي جابجايي بين برنامه ها

برخي از برنامه ها با ويژگي جابجايي بين برنامه ها (take swapping) كاملا سازگار نيستند ، با  توجه به اين مطلب شما مي توانيد محدوديتهايي را در كادر ارتباطي Advanced مشخص نماييد. با انتخاب گزينه Prevent Program Switch امكان جابجا شدن در اين برنامه حذف مي شود. در اين حالت براي برگشتن به صفحه نمايش شل يا هر برنامه ديگري ، بايد به كار اين برنامه خاتمه داد.

كادر ارتباطي پارامترهاي قابل جايگزيني

هر گاه در فيلد commands كادر ارتباطي Add Program يك پارامتر قابل جايگزيني جاي دهيد ، DOS كادر ارتباطي شكل 4 ـ 2 را باز مي كند.در اينجا يك كادر ارتباطي تعريف مي شود كه با باز شدن مورد برنامه اي مربوطه . به نمايش در مي آيد تا كاربر بتواند مقدار پارامتر قابل جايگزيني را وارد نمايد.

سه فيلد اول ، متني را مشخص مي كنند كه بايد در اين كادر ارتباطي جاي داده شود . فيلد آخر ، يك مقدار پيش گزيده براي پارامتر مزبور در نظر مي گيرد. علاوه بر مقدار پيش گزيده ثابت ، مثل آن چه كه در شكل نشان داده شده ، دو پارامتر ويژه نيز قابل استفاد هستند: F% و L%. F%. به عنوان مقدار پيش گزيده اي است كه هنگام باز شدن برنامه ، در ليست فايلها انتخاب مي شود. L% مقداري است كه هنگام اجراي قبلي برنامه ، مورد استفاده قرار گرفته است . در هر صورت ، كاربر مي تواند هنگام اجراي برنامه ، مقدار ديگري به جاي پيش گزيده ها تعيين نمايد.