مقدمه

تاريخ بشريت ، حاكي از تلاش بي وقفه آدمي براي تسلط و بهره وري از مادر طبيعت بوده است . وي با اتكا به قدرتهاي خداداداي ، عقل ، خرد و خلاقيت همچنين دستاني ماهر همواره تلاش نموده است تا طبيعت سركش و قدرتمند را مهار نمايد و براي تداوم بقاي خويش مورد بهره برداري قرار دهد . او ساليان درازي را در غارها و با حداقل امكانات و ابزار گذراند . ضروريات و الزمات محيطي ، جمعي و فردي كم كم او را به كشف رموز و قوانين حاكم بر طبيعت وادار نمود .

او تلاش نمود تا با دستيابي به بهترين و كارآمدترين ابزارها ، آمال و آرزوها و تمنيات مادي و معنوي خود را تحقق بخشد .

آشنايي با ابزار معماري

معماري نيز همچون ديگر شاخه هاي علوم و حرف بشري ، اهداف و وظايفي را برعهده گرفته است و بدين منظور ، از مجموعه اي از علوم ، فنون ، روشها و ابزار و امكاناتي  براي دست يابي به آن بهره مي جويد . تا چندي پيش معماران براي تهيه نقشه ها و طرحهاي خود از قلم ، راپيد ، كاغذ كالك و نظاير آن استفاده مي كردند ، ولي امروزه اين ابزارها جاي خود را به رايانه ها و برنامه هاي رايانه اي سپرده اند .

در سيستمهاي سنتي ، طراحان ، طرحهاي اوليه را در مقياسهاي كوچك( الي ) با دست و يا خط كش تهيه مي كردند . سپس دسناتورها ( نقشه كشها ) وظيفة‌ تهيه نقشه هاي مدادي دقيق و با مقياس بزرگتر (  تا  ) را برعهده گرفتند . در جريان تهية نقشه ها ، بارها طرح ، از سوي طراحان ، كنترل ، حك و اصلاح مي گرديد . و سرانجام پس از كنترل نهايي طراح ، اقدام به دسن ( مركبي كردن ) آن بر روي كالك مي نمودند . عموماً جريانات رفت و برگشت بين طراح و نقشه كش در مرحلة مدادي ، زمان بسياري را به خود اختصاص مي داد . چه بسا كه نقشه هاي مركبي شده ، بار ديگر مورد تجديد نظر قرار مي گرفت و نقشه كشها مجبور به تيغ زدن ( پاك كردن ) قسمتهايي از كالك ، و ترسيم مجدد آن مي شدند . امروزه ، ديگر اين شيوة كار به دليل زمانگير بودن آن ، از دفاتر مهندسي رخت بربسته است همچنين اين روشها ديگر نمي تواند روش مناسبي براي ايجاد طرحهاي نو ، ابتكاري و پيچيده باشد . به تجربه نيز ثابت گرديد طراحاني كه خود مستقيماً يا با واسطه با نرم افزارهاي ترسيمي يا مدل سازي و يا تخصصي            (معماري ) كار مي كنند در مدت زمان كمتر و با دقت بالاتري ايده هاي خود را به صورت نقشه پياده كرده ، با حداقل سعي و خطا ( رفت و برگشت ) آن را كامل مي نمايند . همچنين ، در بسياري از دانشكده هاي مهندسي جهان ، تدريس دروس نقشه كشي از ابتدا با رايانه آموزش داده مي شود و ديگر لزومي به استفاده از قلم و راپيد و كاغذ كالك احساس نمي گردد .

ابزار معماري و سير تحول آن

اگر به تاريخ معماري بشر از دوران نخستين تا دوران معاصر نظر كنيم خواهيم ديد كه آدمي براي اهداف خود ابزار و ادوات گوناگوني را مورد استفاده قرار داده است . آنچه بيشتر مورد توجه اين كتاب است ، بازشناسي ابزار و شيوه ها در مرحلة طراحي مي باشد .

بشر نخستين ، اولين طرحهاي خود را با زغال يا گل رنگي بر ديوار غارها و يا چوبي بر بستر نرم زمين منعكس مي نموده است . به نظر مي رسد كه شروع اولين طرحهاي ساختماني و معماري نيز ، از همين نقطه آغاز گرديده باشد .

تا ‎آغاز دوران صنعتي بشر توانست ابزار اولية خود را تكامل بخشيده ، از قلمهاي درست شده از پر بوقلمون يا غاز و يا قلم ني خط كشهاي ابتدايي و پوست حيوانات يا صفحات تهيه شده از پوست درختان پاپيروس براي پياده نمودن طرحهاي خود بهره برد .

در دوران صنعتي كه مصادف با شروع انقلاب صنعتي در اروپا در سال 1760 تا دوران معاصر مي باشد ، با اختراع انواع آلياژها و سيستمهاي مكانيكي و تكنولوژيهاي جديد قالب گيري و ... ابزار و ادوات متكاملتري توليد گرديد و تا به امروز انواع قلمهاي فلزي نظير قلم فرانسه ، گرافوس ، راپيدوگراف ، انواع جوهرهاي صنعتي ، انواع خط كشها ، گونياها ، نقاله و ... همچنين انواع كاغذها و ميزهاي نقشه كشي ، انواع لوازم مكانيكي نظير هاشور زن -  درافتينگ و ... و مواد متنوع و چشمگير بسياري براي تهيه ماكتها ، پا به عرصه وجود نهاد . طراحان توانستند با ابزار و امكانات جديد ، بر كيفيت طرحهاي خود افزوده ، با سرعت و دقت بيشتري آنها را تهيه نمايند .

با شروع تحولات عظيم در دهه هاي پاياني قرن بيستم و نفوذ بي وقفة رايانه ها بر زندگي بشري ، در استفاده از ابزار معماري ، دگرگوني ايجاد گرديد . اين بار ، طراحان حقيقتاً ابزار كارآمدي را وارد حوزة كار خود نمودند ؛ رايانه ها توانستند به سرعت و به راحتي از پس بسياري از معضلات قبلي برآيند ؛ سرعت و دقت عمل آنها بي مانند بود ؛ جامعيت آنها نيز براي انجام وظايف خواسته شده بي رقيب مي نمود ؛ آنها در بسياري ازمراحل طراحي از تهيه تا ساخت ابنيه ، مورد استفاده قرار گرفته اند . از جمله :

-  تهيه بانكهاي اطلاعاتي و پردازش اطلاعات ( براي تهيه مواد خام طرحهاي معماري )

-  براي تهيه نقشه هاي دو بعدي و نقشه هاي اجرايي دقيق طرحها

-  براي تهيه مدلها و ماكتهاي سه بعدي رايانه اي

-  براي تهية پرسپكتيوهاي سه بعدي -  راندوهاي رنگي و ...

-  براي تهية انيميشنها

-  براي انجام محاسبات متره و برآورد مقادير مصالح ساختماني و برآورد ريالي طرحها

-  براي انجام محاسبات و تحليل سازة طرحها و ...

-  براي مديريت و برنامه ريزي اجرايي طرحها

-  براي ارتباط و تبادل اطلاعات طرحها از طريق شبكه و اينترنت .

سرانجام ، آنها به راحتي توانستند دنياي جديدي را به نمايش بگذارند . دنياي واقعيتهاي مجازي ، دنياي معماري مجازي ، دنياي جديد رايانه اي است كه به خيال نزديك تر است تا به واقعيت ولي كاملاً واقعي ست . در اين دنيا ، معماران مي توانند طرحهاي خود را بسازند ؛ درون آن حركت كنند ؛ مشكلاتش را بسنجند و عيوب آن را برطرف نمايند ، آنها مي توانند ديگران را هم به اين دنيا ببرند و آنچه را كه خلق نموده اند در معرض نمايش آنها بگذارند .

سيستمهاي رايانه اي به مثابة ابزار نوين در طراحي معماري

سيستمهاي رايانه اي ، مجموعه اي از امكانات و ادوات نرم افزاري و سخت افزاري هستند كه از سوي افراد و يا شركتهاي مهندسي بنابر نياز و مقتضياتشان سازمان يافته ، مورد استفاده قرار مي گيرند سيستمهاي رايانه اي را به صورت ساده و منفرد ( Single) و يا تركيبي و گروهي ( Groups ) براي انجام پروژه هاي معماري مورد استفاده قرار مي دهند .

الف -  سيستمهاي ساده : سيستمهاي ساده ، سيستمهايي هستند كه از يك رايانه به همراه يك نرم افزار معماري نظير Auto Cad و در صورت امكان يك پرينتر A ₃ تشكيل شده باشد . اين سيستمها به طور منفرد ، از سوي افراد و بعضاً شركتهاي تازه كار مورد استفاده قرار مي گيرد و بسيار كم خرج هستند و با حداقل سرمايه گذاري ايجاد مي گردند .

ب -  سيستمهاي مركب : سيستمهاي مركب و گروهي ، به مجموعه اي از رايانه ها حداقل از دو عدد رايانه يك پرينتر A ₃ در صورت امكان يك پلاتر كه به صورت شبكه به هم مرتبط مي گردند گفته مي شود . اين سيستمها ، بنابر اهداف و برنامة كاري خود امكانات و تجهيزات نزم افزاري و سخت افزاري را به طور مشترك مورد استفاده قرار مي دهند .

به طور كلي ، هر سيستم رايانه اي چه ساده و چه گروهي و گستردة آن ، از سه عنصر اصلي ، رايانه ، نرم افزار ( برنامه ) و دستگاههاي جانبي تشكيل مي گردد .

رايانه : يكي از اصلي ترين عناصر هر سيستم رايانه اي ست . رايانه براي دريافت ، پردازش بنيادين اطلاعات و نمايش اطلاعات پردازش شده ، مورد استفاده قرار مي گيرد .

رايانه هاي شخصي ² ( PC ها) ، رايج ترين و پرتعداد ترين رايانه هاي موجود در جهان را تشكيل مي دهند و هر فرد مي تواند به راحتي نسبت به تهية آنها اقدام نمايد . اين رايانه ها در شكلها Tower ( بدنه ايستاده ) Laptop ( بدنه خوابيده ) و Notbook ( سيستمهاي فشرده شده كيفي و قابل حمل ) طراحي و توليد گرديده اند . پيشرفت فناوري CPU ( پردازندة مركزي ) اين سيستمها و قيمت پايين آنها ، سبب افزايش توانمندي و قدرت عملياتي آنها گرديده است . به طوري كه در بيشتر مراكز عمومي و سازمانهاي دولتي ، شركتها و دفاتر حرفه اي ، آنها جايگزين ميني رايانه ها و رايانه هاي مركزي ( Mainframe ها ) گرديده اند .

اين رايانه ها در سه رده كاملاً متفاوت زير ، توليد و عرضه مي شوند .

-          IBM و سازگار با IBM

-          اپل مكينتاش Apple Mac

-          آميگا Amiqa  

ردة اول بيشترين  PC هاي موجود در جهان را يا 90 درصد نسبت به بقية سيستمهاي تشكيل مي دهند . پردازشگر اصلي اين سيستمهاي مبتني بر پردازشگرهاي پنتيوم اينتل و يا k7 و k6 شركت AMD  و يا مشابه آن است و سيستم عامل آنها را Dos و Windows تشكيل مي دهد ، اين سيستمها از توانايي محاسباتي و رياضي بالايي برخوردارند .

ردة دوم را محصولات شركت Apple تشكيل مي دهد كه بر اساس پردازشگر هاي مركزي ساخت شركت  Motorola طراحي و توليد گرديده اند . سيستم عامل آنها Mac oS است در مجموع ، براي كاربردهاي گرافيكي ( پردازش تصوير -  انيميشن و انتشارات) مورد استفاده قرار مي گيرند .

ردة سوم آميگاها كه كم تعدادترين رايانه هاي PC را تشكيل مي دهند نيز بر اساس پردازشگر Motorala و براي انجام عمليات ويژة گرافيكي ( انيميشن سازي) طراحي و توليد شده اند .

امروز با توجه به رواج روزافزون PC هاي ردة اول و توسعة فناوريهاي سخت افزاري و نرم افزاري آنها ، به خصوص ، سيستمهاي عامل گرافيكي آنها از اهميت و رونق PC هاي ردة دوم و سوم كاسته شده است . اين رايانه ها بنابر كاربردها و تواناييهاي مورد نظر ، پيكرده بندي و مونتاژ مي گردند ، در كاربردهاي معماري ، قدرت CPU مركز و ميزان RAM ، از مهمترين شاخصهاي يك پيكره بندي مناسب است .

نرم افزار ( برنامة رايانه اي ) : نرم افزارها ، مجموعه دسترالعملهايي هستند كه براي انجام كارهاي خاص بر روي يك رايانه نصب مي گردند . توسعه و كاربرد رايانه هاي شخصي در حوزه هاي مختلف معماري ، سبب توسعة نرم افزارهاي متنوعي نيز گرديده است كه مستقيم و يا غير مستقيم براي تكميل بخشي از فعاليتهاي معماري به كار گرفته مي شوند . برنامه هاي رايانه اي را با توجه به نوع و كاربرد آنها در معماري ، مي توان به صورت زير دسته بندي نمود :

الف : نرم افزارهاي عمومي نقشه كشي

ب : نرم افزارهاي مدل سازي

ج : نرم افزارهاي تخصصي معماري

د : نرم افزارهاي پردازش تصوير

الف -  نرم افزارهاي عمومي نقشه كشي -  «Qeneral Drawing  » : اين گروه ، مجموعه اي از نرم افزارها را در بر مي گيرد كه ساختار پاية آنها بر اساس فضاي دو بعدي طراحي گرديده است . اين نرم افزارها از ابتدا براي تهية نقشه هاي دو بعدي دقيق مورد استفاده قرار گرفته اند . امروزه ، بيشتر آنها توانايي ايجاد مدلهاي سه بعدي و قابليت رندرينگ ( Rendring ) را نيز پيدا نموده اند . ولي فضاي كاري محيط سه بعدي آنها از محيط دو بعدي كاملاً جداست . تعداد زيادي از نرم افزارهاي نقشه كشي ، جزو اين گروه اند كه معروف ترين و رايجترين آنها اتوكد ( Auto Cad ) مي باشد . اين نرم افزارها ، عموماً از مدل و شيوه هاي سنتي نقشه كشي پيروي مي كنند . يعني نقشه هاي دو بعدي ، با همان روش سنتي نقطه به نقطه ترسيم و سپس ، از روي آنها مدل سه بعدي استخراج مي كنند .

از ويژگيهاي ديگر اين گروه از نرم افزارها ، قابليت توسعة آنهاست . به طوري كه شركتهاي توليد كنندة‌ نرم افزار ، با الحاق نرم افزار جنبي به آن ، آنها را براي انجام عمليات ويژة آماده سازي نموده اند ، به عنوان مثال ، بسته نرم افزاري Auto Architect نرم افزار اتوكد را براي كاربردهاي تخصصي معماري ارتفا داده و تخصصي نموده است.

ب -  نرم افزارهاي مدل سازي : اين نرم افزارها به خاطر قابليتهاي ويژة آنها ، در تهية مدلهاي سه بعدي نورپردازي و انيميشن به عنوان نرم افزارهاي تكميلي گروه اول و بعضاً گروه سوم ، مورد استفاده قرار مي گيرند . از مشهورترين نرم افزارهاي گروه فوق Form,z , 3D Max , 3D Studio  هستند .

ج -  نرم افزارهاي تخصصي معماري « Profissional » : اين نرم افزارها ، اختصاصاً براي كاربردهاي معماري طراحي گرديده اند و كليه امكانات لازم نظير ديوار ، سقف ، كف ، پله ، درب و پنجره و ... براي ساخت يك ماكت رايانه اي از ساختمان را در اختيار قرار مي دهند .

فناوري نرم افزاري آنها ، سبب كاهش دستورها و پيچيدگيهايي كه در نرم افزار عمومي نقشه كشي ( گروه 1 ) وجود دارد ، گرديده امكان كار معماران با نرم افزار را به راحتي ميسر مي نمايد . اساس و ساختار اين نرم افزارها را محيط سه بعدي آنها تشكيل مي دهد . به طوري كه ، كار در محيط سه بعدي انجام گرفته ، پس از ساخت مدل سه بعدي پلانها و نماها و مقاطع ، از آن استخراج مي گردد . بنابراين ، مدل و شيوة كار با اين نرم افزارها ، برخلاف نرم افزارهاي گروه 1 كه از سيستم سنتي نقشه كشي تبعيت مي نمايد ، از كار يا ايجاد ماكت ( ماكت سازي ) پيروي مي كند. از ديگر خصوصيات اين نرم افزارها ، جامعيت آنهاست به گونه اي كه كلية امكانات و خواسته هاي پروژه هاي معماري يعني كتابخانة كاملي از اشيا و لوازم سه بعدي ( پنجره ها ، دربها ، پله ها ، مبلمان و ... ) همچنين كلية امكانات لازم براي تهيه انواع پرسپكتيوها ، امكانات مناسبي براي تهيه رندرينگهاي رايانه اي ( پوسترها و انواع افكتهاي گرافيكي ) ، امكانات بسيار عالي به منظور تهيه انيميشن و VR ، از تسهيلات اين نرم افزارها هستند . معروف ترين اين نرم افزارها را آرشيكد 3D Home , Archi Cad  و Architect pc و ... تشكيل مي دهند .

د -  نرم افزارهاي پردازش تصوير « Imaqe Prossecing  » : اين نرم افزارها ، براي ايجاد ويژگيهاي تصويري خاص در رندرينگهاي تهيه شده از نرم افزارهاي گروههاي قبلي ، مورد استفاده قرار مي گيرند .

در حقيقت ، منظور از كاربرد آنها ، ارائه بهتر و تهيه پوسترها و تابلوهاي نمايشي از خروجيهاي نرم افزارهاي ديگر است . توسط آنها مي توان چندين تصوير ، پلان و نقشه معماري ، را با هم تركيب و روتوش نمود . امكانات بسيار عالي اين نرم افزارها ، براي اصلاح تصاوير و يا برش آنها و ايجاد انواع افكتهاي گرافيكي ، استفادة از آنها را در خروجي نهايي پروژه ها رايج نموده است . مشهورترين آنها Photoshop  و Free Hand و Corel Draw هستند .

ويژگيهاي سيستمهاي رايانه اي در طراحي معماري

دربارة تواناييهاي منحصر به فرد رايانه ها نسبت به سيستمهاي دستي و مكانيكي ، بسيار گفته و نوشته اند اما كاربرد رايانه در حوزة فعاليت هاي طراحي معماري ، از مزايا و ويژگيهاي منحصر بفردي برخوردار است كه ذيلاً به آنها اشاره مي گردد .

سرعت در ترسيمات : اگر از سرعت محسوس ترسيمات عمومي نظير ترسيم خطوط ، اشكال هندسي و ... رايانه ها نسبت به سيستمهاي دستي صرف نظر كنيم سرعت بالاي آنها را در انجام عمليات ويژه نظير تغيير مقياس نقشه ها رانمي توان ناديده گرفت . براي روشن شدن مطلب كافي ست تغيير مقياس نقشة پلان يك بناي مسكوني از  به  را به هر دو طريق تجربه نماييد . مشاهده خواهيد نمود كه اين عمليات با رايانه صدها برابر سريعتر و بدون خطا انجام مي پذيرد .

دقت در ترسيمات : ترسيم فرمهاي پيچيده نظير مارپيچها ، منحنيهاي زين اسبي و همچنين ترسيم خطوط و يا پاره خطهاي با دقت بالا اگر با دست مقدور باشد همواره با خطا همراه است . در صورتي كه رايانه ها با توجه به ساختار مختصاتي خود به راحتي و بدون خطاي انساني ، ترسيم هر گونه شكل و اندازه اي را بدون خطا و به راحتي انجام مي دهند .

توانايي و سهولت در ترسيمات پيچيده : ايجاد فرمهاي دو بعدي و سه بعدي پيچيده با دست بسيار و بعضاً ناممكن است . رايانه ها اين قابليت را دارند كه هر فرم پيچيده اي را ايجاد و آنها را از هر زاويه ديد ترسيم نمايند .

خستگي ناپذيري : رايانه ها برخلاف سيستمهاي زنده ، هيچ گاه خسته نمي شوند . اين ويژگيهاي سبب مي گردد كه افت خطاي كاري در سيستمهاي رايانه اي نسبت به سيستمهاي دستي ( سنتي ) بسيار كمتر و در حد صفر تقليل يابد . از طرفي ، اين ويژگي رايانه ها ، امكان انجام كارهاي سنگين نظير تهية راندوهاي سنگين و يا تصاوير متحرك از يك طرح را كه ممكن است ساعتها و شايد روزها به طول بينجامد ، بدون خستگي و افت كاري ، فراهم سازد .

قدرت ذخيره سازي : از ديگر ويژگيهاي مهم رايانه ها ، قابليت ذخيره سازي بالاي آنهاست ، در سيستمهاي سنتي ، تهيه و نگهداري نقشه ها همواره مشكل آفرين است . شركتهاي مهندسي براي بايگاني نقشه هاي پروژه ها مجبور به استفاده از فايلهاي حجيم بودند كه فضاي زيادي را اشغال مي نمود . در صورتي كه امروزه صدها نقشه و ده ها پرونده را مي توان بر روي يك CD با حجم 720 مگابايت ، به راحتي ذخيره سازي نمود.

امكانات بازيابي سريع اطلاعات : در گذشته ، براي رجوع به نقشه هاي بايگاني شده ، لازم بود كه پس از زيرورو نمودن ، آنها را به مكانهاي مختلف براي استفاده منتقل مي كردند . اين موضوع ، مشكلات بسياري را هم در زمينة استفادة راحت از نقشه ها و هم استهلاك و از مشكل افتادگي و فرسودگي آنها به وجود مي آورد .

در صورتي كه فايلهاي رايانه اي و روشهاي ذخيره سازي نوين ، هرگونه استفاده و دسترسي را با سهولت و سرعت بسيار بالا فراهم مي سازد . بدون اين كه ، تغييري در مشخصات فايلها ايجاد گردد .

صرفه جويي در فضاهاي كاري و امكانات : سيستمهاي رايانه اي باعث كوچكتر شدن فضاهاي كاري مهندسي ، تقليل امكانات جنبي و دست و پاگير نظير كالك ، ميز نقشه كشي ، ميز نور و انواع لوازم ترسيم گرديده اند . امروزه مي توان پروژه هاي بزرگ را در مكانهاي كوچك و با كمترين پرسنل وحتي در خانه شخصي خود به راحتي انجام داد . 

تاريخچة اتوكد

سالهاي آغازين دهة هشتاد ميلادي ، با شروع فعاليت شركتهاي توليد كنندة نرم افزارهاي نقشه كشي و مدل سازي سه بعدي مصادف است . نرم افزار اتوكد نيز در سال 1982 به عنوان نخستين نرم افزار نقشه كشي پا به عرصه ظهور نهاد ، اولين نسخة آن كمتر از دو مگابايت حجم داشت و تنها شامل 17 دستور براي ترسيم نقشه ها بود . نسخه هاي بعدي اتوكد يكي پس از ديگري و در راستاي تكميل نسخة اوليه توليد گرديدند .

چنانچه سير تحول نرم افزار اتوكد را مورد بررسي قرار دهيم ، چهار دورة كاملاً متمايز را مي توان برشمرد .

دوره اول : تكامل نرم افزار با تكميل دستورالعملهاي ترسيمات دو بعدي تا اتوكد ويرايش 10 ادامه دارد .

دورة دوم : امكان ايجاد فضاي سه بعدي با خصلت صفحه اي در محيط اتوكد 10 .

دورة سوم : استفاده از فناوري پنجره هاي محاوره اي در نرم افزار و آسان سازي ارتباط با صفحه كار اتوكدهاي 11 و 12 .

دورة چهارم : امكان ايجاد احجام سه بعدي صلب ( توپر ) قابل ويرايش در محيط اتوكد 13 و 14 و توسعة امكانات -  تعريف مصالح -  رنگ گذاري و نورپردازي و حركت به سمت سيستم عامل Windows ، استفاده از امكانات چند كاربردي و امكان ارتباط با نرم افزارهاي ديگر.

History of Auto CAD

معرفي اتوكد 2002

اتوكد 2002 ، هفدهمين نسخه نرم افزار توانمند اتوكد است كه مجموعه اي از ابزارها و امكانات را براي ترسيم انواع و اقسام طرحها و نقشه ها تدارك ديده است . آخرين نسخه هاي اين نرم افزاركه در ميان كاربران ، كامپيوتر ، مهندسين ، طراحها و نقشه كشها مقبوليت عام يافتند ، عبارتند از نسخه هاي 10 ، 11 ، 12 ، 13 ، 14 ، 2000 ، i 2000 و 2002 . در اين ميان ، نسخه هاي 10 و 11 فقط تحت سيستم عامل DOS و نسخه هاي 12 و 13 تحت هر دو سيستم عامل DOS  و ويندوز قابل استفاده بودند . اما نسخه 14 و كليه نسخه هاي بعدي فقط تحت سيستم عامل ويندوز قابل استفاده مي باشند . با توجه به عدم صرف وقت و انرژي توسط شركت اتودسك ( توليد كننده اتوكد ) براي سازگار كردن اتوكد با سيستمهاي عامل مختلف ، سرعت توسعه و پيشرفت ابزارهاي تخصصي اتوكد در قياس با نرم افزارهاي مشابه بسيار بيشتر بوده است .

كاربرد اتوكد

نرم افزار اتوكد ( مستقل از نسخه آن ) در عمده ترين كاربرد خود ، ابزاري براي ترسيم و توليد اشكال و مدلهاي 2 يا 3 بعدي ، به صورت دقيق ، سريع و با كيفيت بالا مي باشد . ابزارهاي اين نرم افزار به طور معمول در توليد اشكالي مورد استفاده قرار مي گيرند كه داراي ماهيت هندسي مي باشند .

گاهي شنيده مي شود كه اتوكد را به غلط ، بر اساس موارد كاربرد آن تقسيم بندي مي كنند . براي مثال شنيده مي شود كه اتوكد را با انواعي نظير « اتوكد براي نقشه كشي صنعتي » ، « اتوكد براي نقشه كشي ساختمان » ، « اتوكد براي طراحي گرافيكي » و ... دسته بندي مي كنند . واقعيت اين است كه اتوكد ابزاري براي ترسيم و مدلسازي است كه امكانات و ابزارهاي آن براي تمام كاربردها ثابت مي باش . شايد بتوان اتوكد را به مجموعه اي از ابزار آلات نقشه كشي تشبيه كرد كه يك فرد در اختيار گرفته و آماده ترسيم يك نقشه يا طرح مي شود ( با اين تفاوت كه دقت ، كيفيت و سرعت كار با اتوكد بسيار بيشتر از ابزارآلات نقشه كشي است ) . حال اين فرد مي تواند از ابزارهايي كه در دست دارد براي ترسيم يك نقشه صنعتي يا ساختماني و يا يك طرح گرافيكي استفاده نمايد . همانگونه كه براي مثال در هنگام خريد يك خط كش T ، آن را بر اساس موارد استفاده اش دسته بندي نكرده و به فروشنده نمي گوييد : « يك خط كش T براي نقشه كشي صنعتي مي خواهم » ، در مورد اتوكد نيز نبايد آن را بر اساس كاربردهايش دسته بندي كنيد .

ويژگيهاي كلي اتوكد

به راستي فكر مي كنيد راز مقبوليت و محبوبيت اتوكد در ميان مهندسين ، نقشه كشها و طراحان گرافيكي چيست ؟ واقعيت اين است ، به طور كلي همان عواملي كه امروزه كامپيوتر را به يكي از ملزومات اساسي و انكارناپذير ادامه حيات بشري تبديل كرده اند ، موجبات محبوبيت و مقبوليت اتوكد را نيز فراهم آورده اند . اگر بخواهيم اين عوامل را در خلاصه ترين شكل ممكن بيان كنيم ، بايد به سه عنصر « دقت » ، « سرعت » و « كيفيت » بالاتر ترسيمات انجام شده به وسيله اتوكد در قياس با ترسيمات انجام شده به صورت دستي اشاره كنيم . ذيلاً به شرح مختصري درباره اين سه عنصر مي پردازيم :

دقت بالا تر

به جرأت مي توان گفت ، مهمترين راز موفقيت اتوكد در دقت صد در صد ( واقعاً صد در صد ) ترسيمات انجام شده در آن مي باشد . به شهادت كليه كاربران قديمي اين نرم افزار كه هم تجربه  ترسيم نقشه هاي مورد نظر به كمك ابزار آلات نقشه كشي را دارند و هم از اتوكد براي انجام ترسيمات خود استفاده كرده اند ، دقت ترسيمات انجام شده توسط اتوكد به مراتب بالاتر از ترسيمات انجام شده توسط ابزارآلات نقشه كشي مي باشد . هنگام ترسيم به وسيله اتوكد ، امكان تعيين ابعاد وزواياي اشكال مورد نظر با دقت تا 8 رقم پس از اعشار وجود دارد . آيا هيچ ابزاري را براي ترسيم دستي يك شكل با چنين دقتي سراغ داريد ؟

در اين رابطه ، به يك مثال بسيار ساده وابتدايي اشاره مي كنيم . تصور كنيد مي خواهيد يك كنج قائمه ( مانند حرف L ) را ترسيم كنيد . براي انجام اين كار دو انتخاب پيش پاي شما قرار دارد . اول اينكه آن را با كمك بهترين ابزارهاي نقشه كشي دستي رسم كنيد و دوم اينكه اتوكد را براي رسم آن به كار بنديد .

در حالت اول ، حتي اگر يك نقشه كشي حرفه اي باشيد و طريق استفاده صحيح از ابزار آلات نقشه كشي را نيز بخوبي بدانيد ، باز هم محصول كار شما دقت صد در صد نخواهد داشت . بدين معني كه اگر با كمك يك ذره بين ، محل تلاقي دو خط افقي و قائم را مشاهده كنيد ، خواهيد ديد كه انتهاي دو خط مزبور كاملاً بر هم منطبق نمي باشد . ضمن اينكه با سنجش دقيق زاويه خطوط تشكيل دهنده كنج ، ملاحظه خواهيد كرد كه زواياي مزبور نسبت به صفر و 90 درجه قدري ( هر چند كوچك ) انحراف دارند . شكل سمت چپ تصوير 1-1 اين موضوع را نشان مي دهد .

در دومين حالت ( ترسيم كنج قائمه به وسيله اتوكد ) ، چنان چه از ابزارهاي بسيار ساده اي كه براي رسم چنين شكلي در اتوكد وجود دارند ، به طور صحيح استفاده نماييد ، خواهيد توانست آن را با دقت 100 درصد رسم نماييد . براي اثبات اين مدعا كافي است يكي از ابزارهاي ساده اتوكد ( فرمان Zoom  ) را به كار بسته و محل تلاقي دو خط را هزارها برابر بزرگ نماييد . در اين صورت ، باز هم مشاهده خواهيد كرد كه دو خط تشكيل دهنده كنج كاملاً افقي و قائم بوده و در عين حال ، انتهاي آنها به طور كامل بر هم منطبق است .

سرعت

چنان چه يك كاربر حرفه اي اتوكد باشيد ابزارهاي آن را با اشراف و حضور ذهن كامل مورد استفاده قرار بدهيد ، بي ترديد سرعت كار شما با اتوكد به مراتب بالاتر از ترسيم دستي خواهد بود . اين موضوع از ترسيمات ساده دو بعدي گرفته تا احجام سه بعدي پيچيده صادق مي باشد . اگر تنها يك بار مراحل توليد يك حجم پيچيده سه بعدي به روش نقطه يابي دستي را با صرف وقت خيلي زيادي طي كرده باشيد و در پايان به علت كيفيت و دقت نه چندان مطلوب حجم توليد شده احساس تلخ ناكامي به شما دست داده باشد ، بيشتر قدر اين ويژگي و ويژگي بعدي اتوكد ( كيفيت ) را خواهيد فهميد .

كيفيت

نقشه اي كه به وسيله اتوكد ترسيم شده باشد ، از كيفيت بسيار بالاتري نسبت به نقشه هاي ترسيم شده به روش دستي خواهد داشت . زيرا علاوه بر اينكه انسجام و كامل بودن ابزارهاي موجود در اتوكد ، امكان تمركز شما روي افزايش كيفيت كارتان را فراهم مي كنند ، با افت كيفيت در اثر تماس دست با نقشه و يا نشت كردن جوهر راپيد و ... نيز روبرو نخواهيد بود .

موضوع تحقيق :

كاربرد كامپيوتر در معماري

استاد محترم :

جناب آقاي سرشتي

تهيه كنندگان :

امير تاج بخش

امير حسين كارآمد

فرشاد بخشايي

زمستان 84