سایت اقدام پژوهی - گزارش تخصصی و فایل های مورد نیاز فرهنگیان
1 -با اطمینان خرید کنید ، پشتیبان سایت همیشه در خدمت شما می باشد .فایل ها بعد از خرید بصورت ورد و قابل ویرایش به دست شما خواهد رسید. پشتیبانی : بااسمس و واتساپ: 09159886819 - صارمی
2- شما با هر کارت بانکی عضو شتاب (همه کارت های عضو شتاب ) و داشتن رمز دوم کارت خود و cvv2 و تاریخ انقاضاکارت ، می توانید بصورت آنلاین از سامانه پرداخت بانکی (که کاملا مطمئن و محافظت شده می باشد ) خرید نمائید .
3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل را بنویسید.
در صورت هر گونه مشکل در دریافت فایل بعد از خرید به شماره 09159886819 در شاد ، تلگرام و یا نرم افزار ایتا پیام بدهید آیدی ما در نرم افزار شاد : @asemankafinet
نمای کهکشان مارپیچی ESO ۲۶۹-۵۷در پشت پردهای از ستارگان جلوتر. چهره این کهکشان رو به زمین است و فاصله آن با ما ۱۵۰ میلیون سال نوری است. قطر این کهکشان ۲۰۰، ۰۰۰ سال نوری است.
کهکشان به مجموعه ستارگان، گاز و غبار گفته میشود که با نیروی جاذبه کنار هم نگاه داشته شدهاند. کوچکترین کهکشانها دارای عرضی برابر با چند صد سال نوریهستند و بزرگترین کهکشانها تا ۳ میلیون سال نوری عرض دارند و شامل بیش از۱۰۰۰میلیارد ستاره هستند. اشکال کهکشانها بر اساس شیوهای طبقه بندی میشود که طبق شیوه طبقه بندی ستاره شناسآمریکایی، ادوین هابل، شکل یافتهاست. در مورد تکامل کهکشانها اطلاعات قطعی کمی در دست است. تنها مطلب مورد اطمینان این است که کهکشانها میلیاردها سال پیش به شکل تودهای از ابرهای گازی و غباری بوجود آمدند.
طبقه بندی کهکشان ها
کهکشانها دارای طبقه بندیهای مختلفی هستند که عوامل موثر در این طبقه بندیها شامل: ساختمان، تراکم، رنگ، نوع، تشعشعات و نورانیت و... است. از جمله طبقه بندی کهکشانها میتوان به طبقه بندی ادوین هابل اشاره کرد که در این طبقه بندی کهکشانها به سه دسته تقسیم میشوند. ۱- مارپیچی ۲- بیضوی ۳- نامنظم که هر کدام به زیر مجموعههای زیرتقسیم میشوند :
کهکشانهای بیضوی به گروههای E ۰ - E ۲ - E ۵ - E ۷
کم نورترین کهکشانها در طبقه بندی کهکشانهای محلی در طبقه کهکشانهای بیضوی هستند. کهکشانهای غیر منظم دارای ابرهای ماژلانی، تعداد زیادی ستاره جوان و سحابی است که در آن ستارههای جدید پدید میآیند. کهکشانهای مارپیچی هم مخلوطی از کهکشانهای جوان و پیر هستند. دربازوی جوان ترها ستارگان غول پیکر سفید، ستارگانی مانند خورشید، کوتولههای سفید و گازها و گرد وغبار وجود دارد.
کهکشان راه شیری
کهکشان راه شیری دارای درازائی به طول ۱۲۰٫۰۰۰ سال نوری است. قطر این کهکشان نیز در مرکز، رقمی معادل ۲۰٫۰۰۰ سال نوری وقطر بازوی آن در حدود ۳۰۰۰سال نوری است. کهکشان ما در حدود ۲۰۰ میلیارد ستاره دارد. منظومه شمسی و خورشید در فاصله ۳۰٫۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشان قرار دارند و همچنین با سرعتی معادل ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر بر ثانیه به دور مرکز کهکشان میچرخد که حدود ۲۲۵ میلیون سال طول میکشد تا این مجموعه یک بار بچرخد.
کهشانهای همسایه با کهکشان راه شیری
نزدیک ترین کهکشان به ما کهکشان آندرومدا است که از لحاظ ساختار درست مانند کهکشان راه شیری مارپیچی و دارای بازوست به همین دلیل خواهر کهکشان راه شیری نامیده میشود. این کهکشان در فاصله ۱۵۰٫۰۰۰ سال نوری از ما قرار دارد و در حال حاضر نیز در حال دورشدن از ما میباشد. اما متوسط فاصله کهکشانها حدود ۲٫۰۰۰٫۰۰۰ سال نوری است.
در علم، اِنِرژی یا کارمایه به معنی توانایی انجام کارتوسط مادهاست.
تاریخچه انرژی
لغت انرژی در ابتدا در کارهای ارسطو دیده شده است. با این وجود به دلیل تغییرات زیاد در این کتابها و بازنویسی بسیار آنها به طور دقیق نمیتوان تایید نمود که این لغت در ابتدا توسط چه کسی بکار برده شده است. بنابراین تاریخ شناسان ریشه لغتenergy را لغت فرانسوی energie دانشتهاند که خود از ریشه لاتین energia است. این لغت لاتین از کلمه یونانی energeia به معنی فعالیت و عملکرد و یا از لغتenorgus که ترکیبی از دو لغت en به معنای در و orgus به معنای کار است مشتق گردیده است.
مفهوم انرژی اولین بار به عنوان ویزویوا «vis viva» در کارهای لایبنیتز«leibniz» دیده شد که به عنوان ضرب جرم یک جسم در سرعت آن جسم به توان دو است. به عقیده لایبنیتز میزان کل ویزویوا در جهان ثابت است. برای حل کاهش سرعت در اثر اصطکاک او گرما را به عنوان حرکت ذرات ماده بیان نمود که در این زمینه او با نیوتون هم عقیده بود. با این وجود تا یک قرن قبل این مفهوم مورد پذیرش قرار نگرفته بود. در سال ۱۸۰۷ توماس یانگ «Thomas Young» کلمه انرژی را به جای ویزویوا به معنای امروزی آن به کار گرفت. در ۱۸۲۹ گوستاو گاسپارد کوریولیس «Gustave-Gaspard Coriolis» انرژی جنبشی را تعریف نمود و انرژی پتانسیل به معنای امروز آن در سال ۱۸۵۳ در کارهای ویلیام رانکین«William Rankine» دیده شد.
در طول چندین سال بحث در مورد موجودیت انرژی ادامه داشت که آیا باید آن را یک موجودیت در نظر گرفت یا یک مقدار فیزیکی.
به وجود آمدن ماشینهای بخار موجب شد که مهندسین نیازمند فرمولهایی برای توصیف معادلات گرمایی و مکانیکی این سیستمها گردند. مهندسینی مانند سادی کارنوت «Sadi Carnot» و جیمز پرسکات ژول «James Prescott Joule» ٫ ریاضیدانانی همچون امیل کلاپیرون «Emile Clapeyron» و هرمان ون هلموتز«Hermann von Helmoltz» و آماتورهایی همانند ژولیوس رابرت ون مایر«Julios Robert von Mayer» نشان دادند که میزان انجام کار در یک سیستم متناسب با میزان انرژی در آن سیستم است.
انرژی جنبشی
انرژی جنبشی یک جسم در حال حرکت با جرم آن جسم و مجذور سرعتش متناسب است.
انرژی پتانسیل
صورتی از انرژِی است كه در اجسام بهصورت نهفته وجود دارد و قابل تبديل بهانرژی جنبشیمیباشد. بهطور مثال انرژی پتانسیل شيميايینهفته در مواد غذايی پس از فعل و انفعالات شيميايی در ماهيچهها تبديل به انرژی جنبشی میگردد.
انرزی پتانسیل گرانشی با حرکت دادن جسم در خلاف جهت نیروی گرانشی در جسم ذخیره میشود. هر چه فاصله جسم از مرکز زمینبیشتر باشد و یا به عبارت دیگر ارتفاع بیشتری داشته باشد انرژی ذخیره شده در جسم بیشتر است. جسمی که در مرکز زمین قرار گرفته کمترین انرژی پتانسیل و جسمی که در فاصله بینهایت از مرکز زمین قرار گرفته است بیشترین انرژی پتانسیل را داراست. آبی که در پشت سد ذخیره شده است دارای انرژی پتانسیل گرانشی می باشد که توربین-ژنراتوراین انرژی را به انرژی الکتریکیتبدیل می نماید.
انرژی یونش.
انرژی یونش مقدار انرژی لازم برای جدا کردن یک الکتروناز این اتم در حالت گازی و تبدیل آن به یون مثبت(کاتیون) دخالت \گازی را انرژی یونش یا یونیزاسیون میگویند. که اولین انرژی یونش است. اگر دومین الکترون را از اتم جدا شود. انرژی یونش گویند. و به همین صورت سومین، چهارمین، و ... انرژی یونش تعریف میشود عوامل موثر به مقدار انرژی یونش عبارتند از: ۱ـ n یا عددکوانتومی اصلی۲ـ با موثر هسته (B)
کلمه «اسید» (به انگلیسی:(acid از واژه لاتین acidus به معنای «ترش مزه» آمدهاست. تعاریف گوناگونی برای اسید و باز وجود دارد، از جمله تعاریف آرنیوس، لوری-برونستد و لوییس.
تعریف قدیمی
اسیدها موادی ترش مزه اند خاصیت خورندگی دارند شناساگرها را تغییر رنگ می دهند و بازها را خنثی می کنند.
بازها موادی با مزهٔ گس-تلخ اند حالتی لزجدارند شناساگرها را تغییر رنگ می دهند و اسیدها را خنثی می کنند.
لی بیگ: اسیدها موادی اند که در ساختار خود هیدروژن یا هیدروژن هایی دارند که در واکنش با فلزها توسط یون های فلز جایگزین می شوند.
آرنیوس: اسیدها موادی هستند که ضمن حل شدن در آب یون +H آزاد می کنند. بازها موادی هستند که ضمن حل شدن در آب یون -OH آزاد می کنند.این تعریف فقط به موادی محدود میشود که در آب قابل حل باشند. حدود سال ۱۸۰۰، شیمی دانان فرانسویاز جمله آنتوان لاووازیه، تصور می کرد که تمام اسیدها دارای اکسیژنهستند. شیمی دانان انگلیسیاز جمله سر همفری دیوی، معتقد بود که تمام اسیدها دارای هیدروژنهستند. شیمی دان سوئدی، سوانت آرنیوس، از این عقیده برای گسترش تعریف اسید استفاده نمود.
لوری-برونستد: اسید گونه ای است که در واکنش شیمیایی پروتون (یون+H(می دهد و باز گونه ای است که در واکنش شیمیایی پروتون (یون(+Hمی پذیرد. لوریو برونستداین تعریف را بیان کردند، که از آن بر خلاف تعریف آرنیوس میتوان در محیط غیر آبی هم استفاده کرد.
لوییس: اسیدها موادی هستند که در واکنش های شیمیایی پیوند داتیو می پذیرند. بازها موادی هستند که در واکنش های شیمیایی پیوند داتیو می دهند.تعریف لوییس را با نظریه اوربیتال مولکولیهم میتوان بیان کرد. به طور کلی، اسید میتواند یک جفت الکترون از بالاترین اوربیتال خالی در پایین اوربیتال خالی خود دریافت کند. این نظر را گیلبرت ن. لوییسمطرح کرد. با وجود این که این تعریف گسترده ترین تعریف است، تعریف لوری-برونستد کاربرد بیشتری دارد. با استفاده از این تعریف میتوان میزان قدرت یک اسید را هم مشخص نمود. از این مفهوم در شیمی آلیهم استفاده میشود (مثلاً در کربوکسیلیک اسید(.
نام گذاری
اسیدها بر اساس آنیونهایشان نام گذاری میشوند. پسوند یونی را حذف و با پسوندی جدید جایگزین میکنیم (گاهی اوقات پیشوند)، طبق جدول زیر. برای مثال،HCl دارای آنیون کلریداست، پس پسوند -ید نام را به صورت هیدروکلریک اسیددرمی آورد.
پیشوند آنیون
پسوند آنیون
پیشوند اسید
پسوند اسید
مثال
پر
ات
پر
یک اسید
پرکلریک اسید (HClO۴)
ات
یک اسید
کلریک اسید (HClO۳)
یت
و اسید
کلرو اسید (HClO۲)
هیپو
یت
هیپو
و اسید
هیپوکلرو اسید (HClO)
ید
هیدرو
یک اسید
هیدروکلریک اسید (HCl)
خواص شیمیایی
در آب بین اسید (HA) و آب تعادلزیر اتفاق میافتد، که آب به عنوان یک باز رفتار میکند:
HA(aq) ⇌ H۳O+(aq) + A-(aq)
ثابت اسید (یا ثابت تفکیک اسید) همان ثابت تعادل واکنش اسید (HA) و آب است:
اسیدهای قویدارای مقدار بزرگی برای Kaهستند (یعنی واکنش تعادلی به سمت راست پیشروی میکند و اسید تقریباً به طور کامل به H۳O+و A-تفکیک میشود(.
اسیدهای ضعیفدارای مقدار کوچکی برای Kaهستند (یعنی مقدار چشمگیری ازHA و A−و مقداری متعادلی از H۳O+در انتهای واکنش باقی میماند؛ اسید به طور جزئی واکنش میدهد). برای مثال Kaبرای استیک اسید برابر ۱٫۸ x ۱۰-۵است. تمام اسیدهای آلی اسیدهای ضعیف هستند. نیتریک اسید، سولفوریک اسید، و پرکلریک اسیدهمه اسیدهای قوی هستند در حال که نیترو اسیدو سولفورو اسیدو هیپوکلرو اسیدضعیف هستند.
قدرت یک اسید را با ثابت تفکیک اسید (Ka) و یا همارزش آن pKaمیسنجند،(pKa= - log(Ka)).
PHیک محلول معیاری برای تعیین غلظت هیدرونیوم است.
اسیدهای چندپروتونی
اسیدهای چندپروتونی ترکیب هایی هستند که دارای بیش از یک هیدروژن اسیدی هستند و به طور متوالی تفکیک می شوند.
اسیدهای تک پروتونی تنها یک واکنش تکفکیک دارند و فقط یک ثابت تفکیک اسید دارند:
HA(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + A−(aq) Ka
یک اسید دوپروتونی (در این جا آن را با H۲A نشان میدهیم) بسته به مقدار pHمیتواند یک یا دو واکنش تکفکیک داشته باشد. هر واکنش یک ثابت تفکیک اسید دارد، Ka۱ و Ka۲:
H۲A(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + HA−(aq) Ka۱
HA−(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + A۲−(aq) Ka۲
ثابت تفکیک اولی همواره بیشتر از دومی است، یعنی Ka۱> Ka۲. برای مثال سولفوریک اسید (H۲SO۴) میتواند یک پروتون بدهد و به آنیون بیسولفات(HSO۴−) تبدیل شود. هنگامی که Ka۱ بسیاز بزرگ باشد، در این صورت میتواند دومین پروتون خود را بدهد و به آنیون سولفات (SO۴۲−) تبدیل شود. (SO۴۲−) هم مقدار متوسطی دارد. مقدار بزرگ Ka۱ در اولین تفکیک باعث میشود که سولفوریک اسید، اسیدی قوی باشد. همانند این، مقدار کوچک کربنیک اسید (H۲CO۳)میتواند اولین پروتون را بدهد و به آنیون بیکربنات (HCO۳−)تبدیل شود و دومین پروتون را بدهد و به کربنات (CO۳۲−) تبدیل شود. هر دو مقدار Kaکوچک هستند اما داریم Ka۱> Ka۲.
یک اسید سهپروتونی (H۳A) میتواند یک یا دو یا سه پروتون بدهد و سه مقدار ثابت تفکیک برای آن وجود دارد، به طوری که Ka۱> Ka۲> Ka۳>:
H۳A(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + H۲A−(aq) Ka۱
H۲A−(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + HA۲−(aq) Ka۲
HA۲−(aq) + H۲O(l) ⇌ H۳O+(aq) + A۳−(aq) Ka۳
یک مثال غیرآلی از اسید سهپروتونی فسفریک اسید (H۳PO۴) است. تمام پروتونها میتوانند از دست داده شوند و به H۲PO۴−، سپس HPO۴۲−، و در آخر PO۴۳−تبدیل شود. یک مثال آلی از اسید سهپروتونی اسید سیتریکاست، که میتوانند تمام پروتونهای خود را بدهد و در انتها به یون فسفاتتبدیل شود.
خنثی کردن
خنثی کردنواکنش میان مقادیر برابری اسید و باز است و به تولید نمکو آبمیانجامد. برای مثال هیدروکلریک اسید و سدیم هیدروکسید، آب و سدیم کلرید را میدهند:
HCl(aq) + NaOH(aq) → H۲O(l) + NaCl(aq)
خنثی کردن پایه تیتراسیون)سنجش حجمی) است، که شناساگر pH نقطه همارزیرا مشخص میکند.
اسیدهای رایج
اسیدهای قوی معدنی
هیدروبرمیک اسید
هیدروکلریک اسید
هیدرویدیک اسید
نیتریک اسید
سولفوریک اسید
پرکلریک اسید
اسیدهای ضعیف معدنی
بوریک اسید
کربنیک اسید
کلریک اسید
هیدروفلوریک اسید
فسفریک اسید
نیترو اسید
هیدروسیانیک اسید
فسفرو اسید
هیپو فسفرو
اسیدهای ضعیف آلی
به طور کلی تمام اسیدهای آلی اسیدی ضعیف هستند. مانند:
استیک اسید
بنزوئیک اسید
بوتیریک اسید
سیتریک اسید
فرمیک اسید
لاکتیک اسید
مالئیک اسید
مندلیک اسید
اگزالیک اسید
پروپانوئیک اسید
پیروئیک اسید
والریک اسید
قلیایی
محیطی که در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد، pHآن بیشتر از ۷ باشد محیط قلیایی یا بازی نامیده میشود.
تركيب اتمسفر : اتمسفر يا جو زمين، مخلوطي از گازهاي مختلف است كه تا ارتفاع 90 كيلومتري از سطح زمين ازتـ اكسيژنـ آرگونـ دياكسيدكربن و بخار آب از نظر حجم 99/77 در صد آن را تشكيل ميدهند. مشاهدات نشان ميدهد كه تا ارتفاع 50 كيلومتري نسبت اختلاط گازهاي اتمسفري باستثناء بخار آب، به طور محسوس ثابت است. اتمسفر داراي جرمي برابر با 1014 ×5/ 6تن ميباشد.
تغييرات اتمسفر:
١-تغييرات با ارتفاع : گازهاي سبكتر (بويژه هيدروژنـ هليوم) اصولاً بايد در اتمسفر فوقاني بسيار فراوان باشند. تغييرات اساسي وابسته به ميزان دو گاز عمده غير دائمي يعني بخارآب و ازن ميباشد.
بخار آب : هوا در بعضي نواحي تقريباً فاقد بخار آب و دربرخي نقاط تا 4 درصد از نظر حجم خود داراي رطوبت است. 90 درصد از بخار آب در پايينترين قسمت اتمسفر حدود 6 كيلومتري از سطح زمين قرار گرفته است.
ازن : عمدتاً در 15 تا 35 كيلومتري از ضخامت اتمسفر، متمركز ميشود. اشعه ماوراء بنفش كه لايههاي فوقاني اتمسفر را منور ميكند سبب تجزيه مولكولهاي اكسيژن در لايههاي بين 80 تا 100 كيلومتر ميگردد.
٢تغييرات در ارتباط با فصل و عرض جغرافيايي : مقدار ازن در روي استوا كم و در عرضهاي فوق 50 درجه شمالي بويژه در بهار بيشتر ميشود.
ازن ذخيره شده در طول «شب قطبي» سبب به وجود آمدن يك لايه غني از آن در اوايل بهار ميگردد.
مقدار آب دقيقاً وابسته به حرارت است از اين رو در عرضهاي پايين و تابستانها بيشتر است ولي در بيابانهاي مناطق حاره استثنا ميباشد.
٣تغييرات با زمان : كميتهايي از دياكسيدكربن و ازن در اتمسفر ممكن است مربوط به تغييرات در طي دورهايي طولاني باشد. دي اكسيدكربن به طور عمده بوسيله كنش ارگانيزمهاي زنده در زمين و دريا وارد اتمسفر ميشود. از منابع كوچك ديگر فساد عناصر اورگانيك در خاك و اشتعال سوختهاي فسيل ميباشند افزايش ميزان دياكسيدكربن سبب ميشود كه اتمسفر به مقدار زياد، انرژي حاصل از خورشيد را بگيرد.
اگر تغييراتي در اشعه ماوراء بنفش خورشيد رخ دهد در ارتباط با آن تغييراتي نيز ممكن است در ميزان ازن حاصل آيد زيرا ازن هم تابش خورشيد و هم تشعشع زميني را جذب ميكند.
با توجه به پراكندگي دما، اتمسفر به لايههاي زير تقسيم ميشود:
١تروپوسفر : داراي ضخامتي حدود 8 كيلومتر در قطبها 16 تا 19 كيلومتر در مناطق استوايي است از خصوصيات عمده آن كاهش دما در جهت قائم تقريباً 6 درجه سانتيگراد براي 1000 متر افزايش سرعت بادها با ارتفاع رطوبت قابل ملاحظه در سطوح پايينتر، و به طور كلي مجموعه پديدههاي اتمسفري كه هوا ناميده ميشود در اين لايه قابل بررسي است.
٢تروپوپوز : مرز انتقال خصوصيات اتمسفري را در مقياس بزرگي از تلاطم و اختلاط را تشكيل ميدهد. اين لايه كمژرفا در منطقه استوا نسبتاً مشخص شده است اين مرز فوقاني تروپوسفر نسبت به فصول سال تغيير ميكند.
٣استراتوسفر : دومين لايه بزرگ اتمسفر كه بالاي تروپوسفر و پايين مزوسفر قرار دارد. استراتوسفر ناميده مي شود. افزايش تدريجي دما از ويژگي آن است يكي ديگر از ويژگيهاي استراتوسفر ميزان نسبتاً زياد گاز ازن به خصوص در اطراف لايه استراتوپوز است كه ضخامتي حدود 16 تا 30 كيلومتر در اين لايه را تشكيل ميدهد. و از نظر جلوگيري از اثرات مرگبار تابشهاي شديد ماوراء بنفش، وجود ازن بسيار موثر است. از طرف ديگر گاز ازن توأم با دياكسيدكربن اثر بسزائي در پراكندگي عمودي دما دارد.
۴استراتوپوز : اين لايه از ارتفاع حدود 50 كيلومتري شروع شده و منطقه انتقالي بين استراتوسفر و مزوسفر را تشكيل ميدهد.
٥مزوسفر : در اين لايه درجه حرارت به سرعت كاهش مييابد بطوريكه در ارتفاع 80 كيلومتري ميزان آن به حدود 90- درجه سانتيگراد ميرسد. فشار هوا در مزوسفر بسيار پايين است و ميزان آن از يك ميلي بار در ارتفاع 50 كيلومتري به 1 درصد در 90 كيلومتري كاهش مييابد.
٦مزوپوز : منطقه فوق مزوسفر در ارتفاع 80 كيلومتري به وسيله حداقل دما، و وارونگي پس از آن مشخص ميشود. اين منطقه انتقالي بين مزوسفر و ترموسفر را مزوپوز ميگويند.
٧ترموسفر : فاقد مرز فوقاني معين است. اصطلاح ترموسفر به سبب دماي فوقالعاده زياد ترموديناميك، به اين لايه داده شده است كه اين ميزان ممكن است به 1500 درجه كلوين برسد جلوه سرخي شفق يكي از پديدههاي ترموسفر پاييني است قسمت پاييني ترموسفر به طور عمده مركب از ازت (N) و اكسيژن O2 به صورت مولكولي اتمي (O) است در حاليكه در فوق كيلومتري اكسيژن به ازت غلبه ميكند. دماي زياد در اين لايه مديون جذب تشعشع ماوراء بنفش بوسيله اكسيژن اتمي .
٨يونسفر : بخشي از اتمسفر زمين است كه از حدود فوق 60 كيلومتري به سبب يونيزاسيون، به صورت منطقه (تمركز يونها و الكترونهاي) آزادي در ميآيد كه سبب انعكاس امواج راديويي ميشود. از طرف ديگر فجرهاي قطبي شمالي و جنوبي نيز بوسيله نفوذ ذرات يونيزه، در درون اتمسفر از 30 تا 80 كيلومتري به ويژه در مناطق حدود 20 تا 25 درجه از قطبهاي مغناطيسي مشاهده ميشوند.
اين لايه فاقد گازهاي سنگيني نظير بخارآبـ اكسيژن و ازت حالت مولكولي است.در اين لايه ناوههاي كمژرفا به صورت لايههاي يونسفري E و F1 و F2 طبقهبندي ميشوند.كه به ترتيب در حدود 110-160- و 300 كيلومتري قرار دارند.
انعكاسات راديويي بعضاً در سطوحي به ارتفاع 65 تا 80 كيلومتري رخ ميدهد كه بنام لايه D ناميده ميشود.اين لايه با حداكثر از تمركز يونيزاسيون مشخص ميشود.
لايههاي E و F1 تقريباً منظم و در ميزانهاي حداكثر خود از نظر يون و چگالي الكترونها، داراي تغييرات منظم روزانهـ فصلي و چرخه لكهاي خورشيدي ميباشند.
لايه F2 در ارتباط با كشندههاي خورشيديـ قمري و اثر ميدان مغناطيسي زمين، آنوماليهاي بسياري را نشان ميدهد. تغييرات كوتاه مدت از پراكندگي و تمركز در اين لايه، دقيقاً وابسته به طوفانهاي مغناطيسي است كه بنام طوفانهاي يونسفري ناميده ميشود.
٩اگزوسفر : در ارتفاع بيش از 300 كيلومتري از زمين و در وراي يونسفر منطقهايي كه جاذبه زمين نيروي چنداني ندارد. لايهاي از گازها وجود دارد كه بنام اگزوسفر ناميده ميشود. در اينجا اتمهاي اكسيژن و هليوم اتمسفر رقيقي را تشكيل ميدهند. هليوم خنثي و اتم هاي هيدروژن كه داراي وزنهاي اتمي پاييني هستند ميتوانند فرار كنند. هيدروژن با تجزيه بخار آب و متان از نزديكي مزوپوز جايگزين ميشود. در حالي كه هليوم به طريق عمل پرتوهاي كيهاني در ازت و از شكستن عناصر پرتوزا در پوسته سطحي زمين به طور آرام ولي مداوم توليد ميشود.
با توجه به تغييرات و پراكندگي دما اتمسفر به لايههاي زير تقسيم ميشود:
١تغييرات با ارتفاع : گازهاي سبكتر (بويژه هيدروژنـ هليوم) اصولاً بايد در اتمسفر فوقاني بسيار فراوان باشند. تغييرات اساسي وابسته به ميزان دو گاز عمده غير دائمي يعني بخارآب و ازن ميباشد.
بخار آب : هوا در بعضي نواحي تقريباً فاقد بخار آب و دربرخي نقاط تا 4 درصد از نظر حجم خود داراي رطوبت است. 90 درصد از بخار آب در پايينترين قسمت اتمسفر حدود 6 كيلومتري از سطح زمين قرار گرفته است.
ازن : عمدتاً در 15 تا 35 كيلومتري از ضخامت اتمسفر، متمركز ميشود. اشعه ماوراء بنفش كه لايههاي فوقاني اتمسفر را منور ميكند سبب تجزيه مولكولهاي اكسيژن در لايههاي بين 80 تا 100 كيلومتر ميگردد. تغييرات در ارتباط با فصل و عرض جغرافيايي : مقدار ازن در روي استوا كم و در عرضهاي فوق 50 درجه شمالي بويژه در بهار بيشتر ميشود.
ازن ذخيره شده در طول «شب قطبي» سبب به وجود آمدن يك لايه غني از آن در اوايل بهار ميگردد.
مقدار آب دقيقاً وابسته به حرارت است از اين رو در عرضهاي پايين و تابستانها بيشتر است ولي در بيابانهاي مناطق حاره استثنا ميباشد.
3- تغييرات با زمان : كميتهايي از دياكسيدكربن و ازن در اتمسفر ممكن است مربوط به تغييرات در طي دورهايي طولاني باشد. دي اكسيدكربن به طور عمده بوسيله كنش ارگانيزمهاي زنده در زمين و دريا وارد اتمسفر ميشود. از منابع كوچك ديگر فساد عناصر اورگانيك در خاك و اشتعال سوختهاي فسيل ميباشند افزايش ميزان دياكسيدكربن سبب ميشود كه اتمسفر به مقدار زياد، انرژي حاصل از خورشيد را بگيرد.
اگر تغييراتي در اشعه ماوراء بنفش خورشيد رخ دهد در ارتباط با آن تغييراتي نيز ممكن است در ميزان ازن حاصل آيد زيرا ازن هم تابش خورشيد و هم تشعشع زميني را جذب ميكند.
1- تروپوسفر : داراي ضخامتي حدود 8 كيلومتر در قطبها 16 تا 19 كيلومتر در مناطق استوايي است از خصوصيات عمده آن كاهش دما در جهت قائم تقريباً 6 درجه سانتيگراد براي 1000 متر افزايش سرعت بادها با ارتفاع رطوبت قابل ملاحظه در سطوح پايينتر، و به طور كلي مجموعه پديدههاي اتمسفري كه هوا ناميده ميشود در اين لايه قابل بررسي است.
2- تروپوپوز : مرز انتقال خصوصيات اتمسفري را در مقياس بزرگي از تلاطم و اختلاط را تشكيل ميدهد. اين لايه كمژرفا در منطقه استوا نسبتاً مشخص شده است اين مرز فوقاني تروپوسفر نسبت به فصول سال تغيير ميكند.
3- استراتوسفر : دومين لايه بزرگ اتمسفر كه بالاي تروپوسفر و پايين مزوسفر قرار دارد. استراتوسفر ناميده مي شود. افزايش تدريجي دما از ويژگي آن است يكي ديگر از ويژگيهاي استراتوسفر ميزان نسبتاً زياد گاز ازن به خصوص در اطراف لايه استراتوپوز است كه ضخامتي حدود 16 تا 30 كيلومتر در اين لايه را تشكيل ميدهد. و از نظر جلوگيري از اثرات مرگبار تابشهاي شديد ماوراء بنفش، وجود ازن بسيار موثر است. از طرف ديگر گاز ازن توأم با دياكسيدكربن اثر بسزائي در پراكندگي عمودي دما دارد.
4- استراتوپوز : اين لايه از ارتفاع حدود 50 كيلومتري شروع شده و منطقه انتقالي بين استراتوسفر و مزوسفر را تشكيل ميدهد.
5- مزوسفر : در اين لايه درجه حرارت به سرعت كاهش مييابد بطوريكه در ارتفاع 80 كيلومتري ميزان آن به حدود 90- درجه سانتيگراد ميرسد. فشار هوا در مزوسفر بسيار پايين است و ميزان آن از يك ميلي بار در ارتفاع 50 كيلومتري به 1 درصد در 90 كيلومتري كاهش مييابد.
6- مزوپوز : منطقه فوق مزوسفر در ارتفاع 80 كيلومتري به وسيله حداقل دما، و وارونگي پس از آن مشخص ميشود. اين منطقه انتقالي بين مزوسفر و ترموسفر را مزوپوز ميگويند.
7- ترموسفر : فاقد مرز فوقاني معين است. اصطلاح ترموسفر به سبب دماي فوقالعاده زياد ترموديناميك، به اين لايه داده شده است كه اين ميزان ممكن است به 1500 درجه كلوين برسد جلوه سرخي شفق يكي از پديدههاي ترموسفر پاييني است قسمت پاييني ترموسفر به طور عمده مركب از ازت (N) و اكسيژن O2 به صورت مولكولي اتمي (O) است در حاليكه در فوق كيلومتري اكسيژن به ازت غلبه ميكند. دماي زياد در اين لايه مديون جذب تشعشع ماوراء بنفش بوسيله اكسيژن اتمي
8- يونسفر : بخشي از اتمسفر زمين است كه از حدود فوق 60 كيلومتري به سبب يونيزاسيون، به صورت منطقه (تمركز يونها و الكترونهاي) آزادي در ميآيد كه سبب انعكاس امواج راديويي ميشود. از طرف ديگر فجرهاي قطبي شمالي و جنوبي نيز بوسيله نفوذ ذرات يونيزه، در درون اتمسفر از 30 تا 80 كيلومتري به ويژه در مناطق حدود 20 تا 25 درجه از قطبهاي مغناطيسي مشاهده ميشوند.
اين لايه فاقد گازهاي سنگيني نظير بخارآبـ اكسيژن و ازت حالت مولكولي است.
در اين لايه ناوههاي كمژرفا به صورت لايههاي يونسفري E و F1 و F2 طبقهبندي ميشوند.كه به ترتيب در حدود 110-160- و 300 كيلومتري قرار دارند.
انعكاسات راديويي بعضاً در سطوحي به ارتفاع 65 تا 80 كيلومتري رخ ميدهد كه بنام لايه D ناميده ميشود.اين لايه با حداكثر از تمركز يونيزاسيون مشخص ميشود.
لايههاي E و F1 تقريباً منظم و در ميزانهاي حداكثر خود از نظر يون و چگالي الكترونها، داراي تغييرات منظم روزانهـ فصلي و چرخه لكهاي خورشيدي ميباشند.
لايه F2 در ارتباط با كشندههاي خورشيديـ قمري و اثر ميدان مغناطيسي زمين، آنوماليهاي بسياري را نشان ميدهد. تغييرات كوتاه مدت از پراكندگي و تمركز در اين لايه، دقيقاً وابسته به طوفانهاي مغناطيسي است كه بنام طوفانهاي يونسفري ناميده ميشود.
9- اگزوسفر : در ارتفاع بيش از 300 كيلومتري از زمين و در وراي يونسفر منطقهايي كه جاذبه زمين نيروي چنداني ندارد. لايهاي از گازها وجود دارد كه بنام اگزوسفر ناميده ميشود. در اينجا اتمهاي اكسيژن و هليوم اتمسفر رقيقي را تشكيل ميدهند. هليوم خنثي و اتم هاي هيدروژن كه داراي وزنهاي اتمي پاييني هستند ميتوانند فرار كنند. هيدروژن با تجزيه بخار آب و متان از نزديكي مزوپوز جايگزين ميشود. در حالي كه هليوم به طريق عمل پرتوهاي كيهاني در ازت و از شكستن عناصر پرتوزا در پوسته سطحي زمين به طور آرام ولي مداوم توليد ميشود.
گرم شدن اتمسفر : بطور كلي اتمسفر كره زمين تمام گرماي طبيعي خود را به طور مستقيم و يا غيرمستقيم از خورشيد دريافت ميكند. اين امر به طرق زير صورت ميپذيرد:
1- انرژي تابشي : انرژي تابشي دريافت شده از خورشيد، گسترهاي از طول موجها است كه بنام طيف خورشيدي معروف است. در اين طيف وسيع بلندترين امواج (امواج راديويي) حدود 10n برابر امواج كوتاه (اشعه گاما) ميباشد ولي حداكثر انرژي و مقدار زيادي از كل انرژي تابش در محدوده كم عرض قسمت مرئي واقع است.
امواج مرئي خورشيدي از درون گازهاي اتمسفر عبور ميكنند ولي اشعه ماوراي بنفش با طول موج كوتاه، در اتمسفر فوقاني جذب ميگردد. مقداري از اشعه مادونقرمز توسط دياكسيدكربن و بخار آب اتمسفر تحتاني جذب ميشود. اما بيشتر انرژي خورشيدي بدون اينكه توسط هوا جذب شود. به زمين ميرسد.
گرما قسمت اعظمي از اتمسفر در وهله اول بوسيله سطح زيرين آن، پس از گرم شدن توسط تابش خورشيدي تأمين ميشود. سه طريقه انتقال گرما (تابشـ رسانشـ همرفت) به همراه گرماي نهان تبخير در هم آميخته اتمسفر را گرم ميكنند.
2- تشعشع زمين : سطح زمين با جذب نورخورشيدي، به نوبه خود گرم ميشود. مواد گرم ساطع كننده انرژي هسته و طول موج اين تابش به درجه حرارت جسمي كه انرژي تابشي از دست ميدهد بستگي دارد. زمين نورمرئي را به اشعه مادونقرمز با طول موج بلندتر تبديل ميكند بخار آب و تا حدي كمتر دياكسيدكربن، اشعه مادون قرمز را جذب ميكنند. قطرات مايع آب موجود در ابرها نيز يك جاذب خيلي قوي اشعه مادون قرمز هستند و در نتيجه شبهاي ابري هميشه گرمتر از شبهاي صاف است.
3- انتقال آشفته : دومين طريقه مهم گرم شدن اتمسفر، انتقال انرژي بوسيله هدايت مستقيم، گرما از سطح زمين به اتمسفر با تماس مستقيم با آن است هوا يك هادي خيلي ضعيف انرژي گرمايي است چرا كه فقط پايينترين قسمت اتمسفر بوسيله آن گرم ميشود. اما به محض گرم شدن، هوا گسترش يافته، صعود ميكند و از طريق همرفت گرمايي هدايت شده را به سطوح بالا انتقال ميدهد تركيب اعمال هدايت و همرفت در گرم كردن هوا را معمولاً تبادل گرمايي آشفته مينامند.
4- گرماي نهان : هنگامي كه آب بخار شده از حالت مايع خارج ميگردد. 540 تا 600 كالري توسط هر گرم آب تبديل شده به بخار جذب ميشود. هيچ مقداري از اين گرما در تغيير دما دخالت ندارد. بلكه صرفاً براي تأمين انرژي لازم مولكولهاي آب جهت خارج شدن از حالت مايع به گاز مي باشد (تنها يك كالري لازم است كه دماي يك گرم آب را يك درجه سانتيگراد بالا ببرد)
540 تا 600 كالري كه براي تبديل يك گرم آب به گاز لازم است بسيار زياد ميباشد. سرانجام بخار آب در فرآيند تراكم قطرات آب، ابرها را بوجود آورده و در نتيجه گرماي نهان خود را به صورت گرماي محسوس آزاد ميكند.
5- پديده گلخانه : اتمسفر كره زمين همانند شيشه گلخانه، با جلوگيري از اتلاف انرژي برگشتي از سطح زمين، بخش اعظم انرژي تابش از خورشيد را محبوس ميكند زيرا جو زمين تقريباً شرايط شفافي را نسبت به تابش خورشيدي با امواج كوتاه دارد ولي در مقابل امواج طولاني تشعشع زمين تقريباً شرايط كدري را دارا مي باشد در اين بين بخارآبـ ابرها و دياكسيدكربن نقش بسيار عمدهايي در مقياس وسيعي در درون اتمسفر جهت بازداشتن از خروج تشعشع زمين به عهده دارند اين امر سرانجام شرايط پديده گلخانهاي را براي جو زمين بوجود آورده و سبب افزايش درجه حرارت آن ميگردد.
مهمترين عوامل در تغيير مقدار انرژي تابش كه به سطح زمين ميرسد.
1- انحراف محور گردش وضعي و گردش به دور خورشيد : باعث ميشود كه اشعه خورشيد تحت زاويهاي كه با ايام سال و در نواحي مختلف متغير است به زمين ميرسد.
2- ضخامت اتمسفر : كه محل عبور اشعه خورشيد است انرژي خورشيدي كه وارد اتمسفر ميشود در ارتفاع كم بيشتر از ارتفاعات زياد، توسط هوا و ذرات خارجي موجود در جو تصفيه ميشود ضعف نور خورشيد به هنگام غروب را ميتوان با تابش آن در ظهر مقايسه كرد.
3- ذرات خارجي از قبيل گردوغبارـ ابرـ در اتمنسفر با توجه به مكان و زمان داراي تغييرات مشخصي هستند. غبار روي قسمتهاي مياني اقيانوس حداقل و در صورتي كه اتمسفر شهرهاي صنعتي حداكثر مقدار غبار را دارد و ذرات غبار و آب در تصفيه قسمت زيادي از انرژي خورشيدي بوسيله جذبـ انعكاس و پخش حائز اهميت بسيارند.
4- دوره تابش خورشيدي : در يك مكان بندرت ميتوان ديد كه دوره تابش خورشيدي ثابت باشد. اين امر خود سهم بسزائي در تغيير ميزان انرژي ورودي از خورشيد در دورههاي مختلف سال و در نقاط مختلف كره زمين دارد.
5- تركيبات سطح زمين : تنوع در تركيبات زمين سبب تفاوتهاي چشمگيري در مقدار انرژي جذب شده ميگردد.
6- اثرات نا برابر خشكيها و آبها : عواملي مانند شفافيت آبـ گرماي ويژه خيلي بيشتر از گرماي ويژه سنگ و سيال بودن آب، جريان آب و عمل تبخير باعث گرم نامساوي خشكي و دريا ميشود.
زغال سنگ از تغییرات بیولوژیکی ناشی از افزایش فشار و بالا رفتن دما بر روی گیاهان از روزگاران بسیار دور بوجود آمده است. کربنموجود در زغال سنگ به صورت ترکیبهای مختلف آلیاز جمله اسیدهای کربوکسیلیکمتراکم شده و به صورت ترکیبات آروماتیکبا حلقههای ناجور (که علاوه بر کربن، شاملهیدروژن، اکسیژن، نیتروژنو گوگردنیز میباشند) در آمده است.
نگاه اجمالی
تقریبا از همه انواع زغال سنگها بهمنظور سوخت و تهیه زغال کک ، میتوان استفاده کرد. بیش از 80 درصد مصرف زغال سنگها برای تولید برق ، بخار در صنایع ، حمل و نقل یا سوخت و فرآیندهای متالوژی و ... بکار میروند. قسمت دیگر زغال سنگ نیز در فرآیند کربونیزاسیون برای تولید کک ، گاز زغال سنگ ،آمونیاک، قطران زغال سنگ و محصولات نفتی سبک مصرف میشود. علاوه بر این ، مقادیر قابل توجهی از زغال سنگ به عنوان پُرکننده ، رنگدانه، در تصفیه آب و ... مورد استفاده قرار میگیرد.
تاریخچه
بیش از دو هزار سال پیش ، در چین ، یونان و ایتالیا زغال سنگ بهعنوان یک ماده سوختی مورد استفاده قرار میگرفت. البته استخراج آن از معدن در حدود قرن دهم میلادی در آلمان آغاز شد.
منشاء زغال سنگ
امروزه ، روشن است که زغال سنگ ، منشاء گیاهی دارد و طی فرآیندهای طولانی شیمیایی ، بیولوژیکی و ژئولوژیکی در دوران گذشته ، تشکیل شده و به صورت ذخیرههای پرارزشی در آمده است که امروزه انسان از آن بهرهبرداری میکند. همه زغال سنگها ، به یک طریق بوجود نیامدهاند، بلکه با توجه به دوران مختلف زمین شناسی و شرایط متفاوت آنها ، نوع تغییرات موثر در بوجود آوردن زغال سنگها نیز متفاوت بوده است. از اینرو ، امروزه ، چند نوع زغال سنگ در معادن وجود دارد.
فرآیندهای تشکیل زغال سنگ
مواد گیاهی اساسا از سه عنصر اصلی کربن ، هیدروژن و اکسیژن ، همچنین مقادیر اندکی از اجسام کانی و نیتروژن تشکیل یافتهاند. قسمت عمده گیاهان را سلولز، به فرمول C6H10O5، تشکیل میدهد که ضمن فرآیندهای گوناگون بیوشیمیاییو ژئوشیمیاییبه زغال سنگ مبدل میشود.
فرآیندهای بیوشیمیایی
وقتی یک ماده آلی شامل کربن و هیدروژن و اکسیژن ، مانند سلولز ، در هوای معمولی میسوزد، بطور کامل به دیاکسید کربنو آبتبدیل میشود، اما وقتی که همین مواد در شرایط کمبود اکسیژن میسوزند، عمل سوختن بطور ناقص صورت میگیرد و در نتیجه قسمتی از کربن و تمامی اکسیژن و هیدروژن از سلولز حذف شده و جسم سیاهی برجا میماند که زغال نامیده میشود. تخریب مواد گیاهی ، نتیجه اکسید شدنآنها توسط باکتریها و دیگر میکرواورگانسیمها میباشد که خود به دو عامل بستگی دارد: یکی میزان مقاومت قسمتهای مختلف گیاهان در برابر شرایط محیطی مردابها و دیگری نوع قارچ یا باکتری که موجب تخریب کامل گیاه میشود. تخریب مواد آلی در غیاب اکسیژن ، مثلا در زیر آب ، نیز به تشکیل زغال سنگ منتهی میشود که در این صورت ، هیدروژن به آب و قسمتی از کربن به دیاکسید و منوکسیدکربن تبدیل میشود و مقداری از هر دو به شکل متان خارج میشوند. در فرآیندهای تبدیل سلولز به لیگنیت و زغال سنگ قیری ، محصول بدست آمده از تخریب مواد گیاهی که در حقیقت پیشترکیب زغال سنگ است، پیت نامیده میشود که برای تشکیل آن ، مواد چوبی در جاهای مرطوب دستخوش تغییرات فیزیکی و شیمیایی اساسی میشوند. شرایطی که در آن ، در زمانهای گذشته پیت تشکیل شد، تفاوت چندانی با شرایط امروزی ندارد.
احتمالا در دوران گذشته ، هوا نسبتا گرمتر و میزان بارندگی بیشتر و منظمتر بود. در نتیجه ، رشد گیاهانی که سرانجام آنها ، پس از طی دورههای گوناگون زمین شناسی ، تبدیل شدن به پیت و زغال سنگ میباشد، بیشتر از امروز بود.
فرآیندهای ژئوشیمیایی
بطور کلی در این فرآیند ، پیت به انواع زغال سنگ تبدیل میشود. تبدیل پیت به زغال سنگ قیری نتیجه اثرات طولانی فشار و دما است و تبدیل آن به آنتراسیت به فشار و دمای باز هم بیشتر نیاز دارد که از فرآیند تشکیل کوهها و حرکت افقی پوسته زمین ناشی میشود. فرآیند تبدیل پیت به زغال سنگ ، با کاهش مقدار رطوبت ، اکسیژن ، هیدروژن و حجم مواد فرار (دیاکسیدکربن ، منوکسیدکربن و گازهای دیگر) موجود در آن و افزایش درصد کربن ثابت ، گوگرد و در بسیاری موارد ، محتویات خاکستر آن همراه است. این فرآیند تبدیل ، بطور کلی به عوامل ژئولوژیکی زیر مربوط است:
فشار و حرارت : که این خود به عمق رگههای پیت در لایههای زیرزمینی مربوط میشود.
زمان : هر چه زمان ذخیرهسازی زغال سنگ طولانیتر باشد، عمل تشکیل زغال سنگ کاملتر است.
دگرگونی ساختار
حرارت ناخواسته ناشی از صخرههای مجاور
ترکیب و ساختار گیاه
شرایط محیطی
پیرولیز زغال سنگ
تمام انواع زغال سنگها بر اثر گرما تجزیهمیشوند و بر حسب نوع آنها و شرایط تجزیه (فشار و دما) ، به مواد گوناگون مفیدی تبدیل میشوند که از نظر کاربردهای صنعتی و تجاری اهمیت بهسزایی دارند. بیشتر انواع زغالسنگها ، در دمای حدود 100 درجه سانتیگراد رطوبت خود را از دست میدهند و تا دمای 400 درجه سانتیگراد تجزیه میشوند و مقداری مواد روغنی و گازی شکل تولید میشود. با افزایش دمابه میزان 1 تا 2 درجه سانتیگراد در هر دقیقه ، تا دمای 45 درجه سانتیگراد بیشترین مقدار محصولات بدست میآید که عمدتا شامل قطران زغال سنگ است.
این مواد ، ترکیبات گوناگون آروماتیکی مانند بنزن، تولوئن ، گزیلن ، فنلها، نفتالین ، فتانترن) ، آنتراسن و غیره را در بر دارد و به روش تقطیرمیتوان آنها را از یکدیگر جدا کرد، اما اگر دما به 900 درجه برسد، قطران خود تجزیه میشود و از مقدار محصولات مفید کاسته میشود. مواد جامد حاصل از پیرولیز زغال سنگ عمدتا شامل زغال کک (با توان گرمایی پایین و توان گرمایی بالا) ، دوده (برای رنگدانهها) ، گرانیت (برای الکترودها) ، کربن فعال و مواد ساختمانی است. بطور کلی ، در فرآیند پیرولیز حدود %70 زغال سنگ به کک و %5 آن به قطران تبدیل میشود.
کاربردهای مهم زغال سنگ
از زغال سنگ به عنوان سوخت در نیروگاههای حرارتی مولد برق ، در تولید بخار توسط توربینهای بخار در کارخانجات صنعتی ، راهآهن و در کشتیها و نیز به صورت سوخت خانگی در برخی از کشورها استفاده میشود. تقریبا 87% زغال سنگ جهان برای تولید گرما و دیگر انواع انرژیهای مربوطه سوزانیده میشود. بدیهی است که ضمن سوختن زغال سنگ فرآوردههای جنبی مانند گازهای سوختنی ، زغال کک و قطران نیز بدست میآید. باید توجه داشت که در برخی از کشورهای جهان ، قسمتی از گازهای سوختی شهری از زغال سنگ تهیه میشود.
برای این منظور ، زغال سنگ را با جریانی از بخار آب و اکسیژن در فشار 20 تا 30 اتمسفر مجاور میکنند. در این عمل قسمتی از زغال سنگ در مجاورت با بخار آب و اکسیژن به هیدروژن و منوکسید کربن تبدیل میشود. بعد ، این فرآوردههای گازی را در مجاورت کاتالیزورآهن به هیدروکربنو یا بوسیله کاتالیزور روی و مس به متیل الکل تبدیل میکنند. علاوه بر مصارف سوختی ، از زغال سنگ در تهیه بسیاری از مواد مفید و مهم آلی و غیرآلی استفاده میشود که عمدتا از تقطیر قطران حاصل از پیرولیز زغال سنگ و یا مواد جامد باقی مانده از عمل پیرولیز تهیه میشود.
خطرات ناشی از معادن زغال سنگ
یکی از عوامل خطرات بهداشتی و جانی که کارکنان صنایع زغال سنگ با آن مواجه هستند، گاز متان است که معمولا در معادن زغال سنگ وجود دارد، زیرا مخلوط 5 تا 15 درصد آن با هوا انفجارآمیز است. از این رو ، مقدار گاز متان در معادن زغال سنگ باید دقیقا کنترل شود. البته علاوه بر متان ، گازهای دیگری مانند منوکسید کربن ، دیاکسید گوگرد نیز همراه با آن در معادن زغال سنگ وجود دارند که نه از نظر انفجار بلکه از نظر مسموم کنندگی میتوانند برای سلامتی کارگران معدن زیانآور باشند.
برای جلوگیری از خطرات ناشی از این گاز ، معمولا آن را با دستگاه ویژهای از معدن زغال سنگ خارج میکنند. اکسیداسیونپیریت در هوا ممکن است به تشکیل اسید سولفوریکمنتهی شود که از طریق آبهای جاری وارد منابع ذخیره آب شده و موجب آلودگی آن شود. تنفس گرد و غبار زغال سنگ نیز موجب بروز بیماری پنوموکونیوزیز میشود که به بیماری سیاهریه نیز موسوم است. در این بیماری ذرات زغال سنگ ریهها را از لایه سیاه رنگی میپوشانند و عمل تنفس را با دشواری روبرو میکند.
سامانه خرید و امن این
سایت از همهلحاظ مطمئن می باشد . یکی از
مزیت های این سایت دیدن بیشتر فایل های پی دی اف قبل از خرید می باشد که شما می
توانید در صورت پسندیدن فایل را خریداری نمائید .تمامی فایل ها بعد از خرید مستقیما دانلود می شوند و همچنین به ایمیل شما نیز فرستاده می شود . و شما با هرکارت
بانکی که رمز دوم داشته باشید می توانید از سامانه بانک سامان یا ملت خرید نمائید . و بازهم
اگر بعد از خرید موفق به هردلیلی نتوانستیدفایل را دریافت کنید نام فایل را به شماره همراه 09159886819 در تلگرام ، شاد ، ایتا و یا واتساپ ارسال نمائید، در سریعترین زمان فایل برای شما فرستاده می شود .
آدرس خراسان شمالی - اسفراین - سایت علمی و پژوهشی آسمان -کافی نت آسمان - هدف از راه اندازی این سایت ارائه خدمات مناسب علمی و پژوهشی و با قیمت های مناسب به فرهنگیان و دانشجویان و دانش آموزان گرامی می باشد .این سایت دارای بیشتر از 12000 تحقیق رایگان نیز می باشد .که براحتی مورد استفاده قرار می گیرد .پشتیبانی سایت : 09159886819-09338737025 - صارمی
سایت علمی و پژوهشی آسمان , اقدام پژوهی, گزارش تخصصی درس پژوهی , تحقیق تجربیات دبیران , پروژه آماری و spss , طرح درس
مطالب پربازديد
متن شعار برای تبلیغات شورای دانش اموزی تحقیق درباره اهن زنگ نزن انشا در مورد 22 بهمن