تحقیق درباره اهمیت آموزش و پرورش در پیش از دبستان

سر مقاله

آموزش و پرورش کودکان قبل از دبستان در نظام های آموزشی بسیاری از کشورهای جهان جایگاه حساس و ارزشمندی دارد و با توجه به توصیه کارشناسان تعلیم وتربیت مبتنی بر ضرورت سرمایه گذاری برای دوره پیش ا ز دبستان تعداد زیادی از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، آموزش پیش دبستانی را جزئی از نظام آموزش و پرورش همگانی قلمداد کرده اند مثلاً: کشور هلند: در سال 1990 آموزش کودکان سنین 4 سال به بعد را همگانی اعلام کرد و آلمان و استرالیا، فرانسه، کره جنوبی، تایوان، کانادا، مالزی، آفریقای جنوبی تیز در تلاش اند تا آموزش کودکستانی را زیر پوشش آموزش همگانی در آوردند کشور سوئد: در سال 1995 اعلام کرد که تمام کودکان بالاتر از سن هجده ماه را در مهدکودک دولتی، مشروط بر آن که پدر و مادر مشغول کار یا تحصیل باشند، خواهند پذیرفت.

در کشور ژاپن، کودکان قبل از ورود به مدارس ابتدایی در کلاس های آمادگی یا کودکستان حضور می یابند در حال حاضر 90% کودکان پنج ساله این کشور در این مراکز تربیتی حضور دارند و 50% این مراکز توسط بخش خصوصی اداره می شود.

بیماری های کودکان

کودکان، آسیب پذیرفتن قشر جمعیت های انسانی هستند که در مقابل شداید و ناملایمات زندگی از جمله بیماریها، به تنهایی توان مقابله  و دفاع را ندارند. بنابراین باید توسط گروه  های دیگر اجتماعی مانند خانواده، مربیان، و سرپرستان و سایر افراد و نهادها مورد حمایت و پشتیبانی قرار گیرند. امروزه چگونگی بروز و عوامل ایجاد کننده بسیاری از بیماریها و همچنین راه های پیشگری از آنها شناخته شده است. آموزش بهداشت و شناخت راه های  حفاظت و جلوگیری از بیماری ها باید طیفهای وسیعی از جامعه را در بر  گیرد. همه مردم باید با اصول و چگونگی آموزش، حفاظت، توسعه و ارتقای بهداشت برای فرد و جامعه آشنا گردد. یک گروه مهم از اینان کودک یاران، مربیان بهداشت در مدارس و مربیان مهدهای کودک هستند که وظیفه خطیر حفاظت و پرستاری از کودک را به عهده دارند.

مهمترین اصل از اصول مراقبت از کودک حفظ و نگهداری سلامت کودک است. سلامت در مقابل بیماری قرار                می گیرد.

چیستان

آن چیست که خودش می نویس اما نمی تواند بخواند؟

شیرین است آن اما طعم ندارد، سنگین است اما وزن ندارد؟

آن چیست که هرچه سیاه تر باشد تمیز تر است؟

سفید است اما برف نیست، ریشه دارد اما درخت نیست، خرد می کند اما آسیاب نیست؟

آن چیست که مال ماست ولی دیگران از آن استفاده می کنند؟

آن چیست که موقعی که لازمش نداریم نگهش می داریم ولی وقتی نیاز داریم می اندازیمش دور؟

روی زمین نیستم، یکجا می ایستم اگر گریستم بهار می شود من چیستم؟

لطیفه:

اولی میگه: اگه گفتی چرا وسط قرص خط داره؟

دومی می گه: برای اینکه از گلو پایین نرفت آن را با پیچ گوشتی بپیچانیم.

نگرانی

مادر: پسرم توی این غذا اسفناج ریختم، اسفناج آهن داره و برایت خوبه.

پسر: الآن آب خوردم می ترسم زنگ بزنه.

شیر خشک

معلم: بگو ببینم شیر خشک را چگونه به دست می آورند؟

دانش آموز: گاو بیچاره را اینقدر حرس و جوش می دهند تا شیرش خشک شود.

مردی به شهر آمد و به حمام رفت وقتی دوش را باز کرد با تعجب گفت نمردیم آب چرخ کرده را هم دیدیم.

اولی می گه: من از بس گوشت گاو خوردم مثل گاو قوی شدم.

دومی می گه: خیلی عجیب است من چهار سال است ماهی می خورم و لی شنا یاد نگرفتم

دست اندرکاران

آمنه چوبداری - اکرم عمارلو

افسردگی در کودکان

در زندگی همه ما روزهایی وجود دارند که همه چیز را سیاه می بینیم، هیچ چیز شادی ما را بر نمی انگیزد و هیچ امیدی به موفقیت نداریم بدخلق و غمگین هستمی  احساسا تنهایی، خلأ، ناامیدی و گنهکاری بر ما چیره می شود و اضطراب ما را فرا می گیرد... . همه ما با چنین حالت ها و احساس هایی که اغلب پس از شکست ها یا فقدانها و یا حتی بدون دلیلی آشکار به وجو می آیند، کم و بیش آشنا هستیم و با آنها با موفقیت بیش و کم مقابله می کنیم اما آنچه موجب می شود تا چنین احساساتی به صورت اختلال های روانی درآیند ، نوع و تعداد نشانه ها، شدت و طول مدت و همچنین حدی است که به جریان به هنجار زندگی روزمره آسیب می رسانند. در قلمرو  زندگی به هنجار و در زمینه تجربه  آسیب شناختی، این احساس ها و شیوه دریافت آنها را با مفهوم (افسردگی) مرتبط ساخته اند. گرچه غمگینی معادل افسردگی نیست اما بی تردیدف افسردگی شامل حالت غمگینی است که بر زندگی روزمره، فعالیت، ارزشیابی خود، قضاوت و کنش های ابتدایی مانند خواب و اشتها اثر می گذارد. غمگینی می تواند واکنشی نسبت ب یک رویداد رنج آور باشد و هنگامی مرضی محسوب می شود که از لحاظ و طول مدت با در نظر گرفتن اهمیت این رویداد ، جنبه افراطی  پیدا کند و به خصوص وقتی بدون علت ظاهری آشکار می شود. بنابراین غمگینی افراطی یا بدون علت موجه، در چارچوب افسردگی قرار می گیرد و وجود عوامل آمادگی و آسیب پذیری فردی را القا یم کند. این عوامل می توانند ژنتیکی، روانشناختی زیست شناختی یا محیطی باشند ودر اغلب موارد با درهم تنیدگی آنها مواجه هستیم.

از زبان کودک

فقط آنهایی که از من پایین ترند می توانند به من حسادت و تنفر بورزند من هرگز مورد حسرت و نفرت کسی قرار نگرفته ام پس بالاتر از هیچ کس نیستم فقط کسانی که زا من بالاترند می توانند مرا حقیر بشمارند من هرگز مورد ستایش و تحقیر کسی قرار نگرفتم پس بالاتر از هیچ کس نیستم.

نکات علمی در زمینه تربیت کودک پیش از دبستان

اولین همایش کشوری، استانی آموزش و پرورش پیش از دبستان

محور مقاله ها

1- بازی و پیش دبستانی

2- رشد کودک و پش دبستانی

3- پیش دبستانی و  مهارت های زندگی

4- دنیای کودکان و پیش دبستانی

5- دنیای مجازی و کودکان پیش دبستانی

6- ارتباطات، رسانه ها، پیش دبستانی

7- پیش دبستانی و تفکر خلاق

8- پیش دبستانی و عصر دانایی

9- تربیت دینی و پیش دبستانی

مهلت ارسال مقالات: 15/11/84

زمان: 8 اسفند 1384

مکان: فرهنگسرای سیمرغ نیشابور

خبر علمی

مادران مضطرب ، کودکان مضطرب

زنانی که در دوران بارداری  دچار استرس هستند به احتمال زیاد کودکانی مضطرب خواهند داشت بر اساس یافته های جدید دانشمندان دانشگاه بریس تول نوعی هومون به نام کرتیزول در زمان استرس در بدن مادر ترشح می شود که                    می تواند از جفت عبور کرده و اثرات دراز مدتی بر روی جنس بگذارد. به طوری که کوذکان مادران پر استرس حتی در سن 10 سالگی نیز مضطرب تر از سایر همسالان خود هستند.

2-هر دقیقه یک کودک در دنیا گرفتار ایدز می شود بنابر گزارش یونیسف در هر دقیقه یک کودک از بیماری های مرتبط با ایدز جان خود را از دست می دهد. پیتر پایت مدیر اجرای برنامه ایدز سازمان ملل با اعلام این خبر افزود همچنین در هر دقیقه یک کودک در دنیا به ویروس HIV مبتلا شده و چهار جوان بین 15 تا 24 سال در دنیا به ویروس HIV مبتلا می شوند در حال حاضر حدود 15 میلیون کودک حداقل یکی از  والدین خود را به دلیل ایدز از دست داده اند که حدود 80 درصد از آنان از مادر خود این بیماری را گرفته اند.

نوزادان چاق و خطرات احتمالی

نوزادانی که هنگام تولد وزنشان زیاد است در معرض خطر بیشتری بریا ابتلا به چاقی هستند . محققان معتقدند نوزادان سنگین وزن و کودکانی که رشد زیادی دارند در خطر بیشتری ابتلا به چاقی در آینده هستند دانش مندان می گویند غیر از اندازه کودک عواملی مانند تغذیه با شیر مادر و شیر خشک و یمزان خواب کودک ممکن است در ازدیاد چاقی  موثر باشد کارشناسان بهداشتی پیش بینی کرده اند که در جهان 155 میلیون  کودک مدرسه یا اضافه وزن دارند و 30 میلیون آنها دچار چاقی هستند آنها معتقدند روند چاقی در جوامع رو به افزایش است و یان چاقی  از دوران نوزادی سرچشمه می گیرد.

تحقیق درباره ضرورت آموزش پيش ازدبستان

بررسي نگرش والدين ، مربيان ودانشجويان درمورد

مقدمه

“ خودپنداري ” يا مفهوم ازخود هنگام تولد آغازمي شود ودردوران رشد ومراحل آن شكل         مي گيرد. اينكه كودك سرانجام چگونه احساسي درباره خود پيدامي كند، نتيجه تماس ها و     تجربه هاي مختلف او با ديگر محيط است . اگر بيشتر اين تماس ها وتجربه ها مطلوب باشند ، كودك احساس خوبي دربره خود پيدا مي كند . اگر كودك مورد محبت قرار گيرد واز او مراقبت به عمل آيد ومحيطي محرك وبرانگيزاننده برايش تدارك ديده شود ونيز اگر مورد غفلت قرارنگيرد ويا بيش از حد تنها گذاشته نشود، سرزنش نشود وبا خشونت وسختي محدود نگردد،   بي ترديد شروع به رشد مي كند اگر چنانچه ، مجموعه ا ي از پاسخ هاي منفي را از ديگران ومحيطش در خود ذخيره نمايد ، به اين باور خواهد رسيد كه اشكالي در او وجود دارد وممكن است تصويري نادرست وناپايدار از خود پيداكند وبه قابليت ها واستعداد هاي خود به ديده ترديد بنگرد.

با اين مقدمه مي توان نگرش ها وباورهايي درست و نادرست را درمورد يك نظام ، يك ويژگي ويك عملكرد به وجود آورد. واقعيتي مستند است كه آموزش وپرورش پيش از دبستان در جامعه ما از زمان رويش ودر طول دوره حياتش تصويري مخدوش ومظلوم از خود پيداكرده است ومتأسفانه هنوزبه جايگاه ومنزلت واقعي خود- به رغم كارآيي بسيار خوب اين دوره ازآموزش ها – دست نيافته است . اوليت ندادن به آموزش هاي پايه واستفاده نكردن از عملكرد وقابليت هاي اين سطح از آموزش ها به عنوان درون دادي حساس در پردازش اطلاعات ونتايج عملكرد دوره دبستاني وسطوح بالاتر، تصويري مبهم وناپايدار از موقعيت وجايگاه آن درجامعه آموزشي ونيز خانواده ها پديد آورده است .

امروزبر بسياري از صاحبنظران روشن است كه آموزش وپرورش پيش از دبستان ، با توجه به جذابيت وپذيرش ونيز ضرورت واهميت آن دوره طولاني طفوليت ، دوره كودكي ودوره كوتاه نوجواني را دربسياري از كشورها پشت سر گذاشته است . اين دوره ازآموزش ها – با نگاه تطبيقي ومقايسه ا ي در بسياري از كشورها- اكنون به مرحله بلوغ وپختگي رسيده است . (مل هويش ، ادوارد وپيترماس ، 1991)

ماهرگز تا قبل از اين دوره در تاريخ آموزش وپرورش ، به اندازه زمان حال، درباره فرآيند يادگيري وچگونگي رشد وتحول واكتساب دانش درباره كودكان اطلاع كسب نكرده ايم .

اكنون آموزش وپرورش در دوره پيش از دبستان نه لزوماً‌ به دليل يك واقعه يا رويدادي خاص ، بلكه به علت واقع گرايي، بينش وبصيرت وتلاش وكار بسياري از افراد در آستانه پختگي است. اگربا توجه به منابع معتبر، ازافلاطون (347-427 قبل از ميلادمسيح ) وارسطو (322-394 قبل از ميلاد مسيح ) كه آغاز ونقطه شكفتن آموزش هاي اوليه را از هنگام تولد دانسته اند غافل نمانيم       ( سيفلد وباربور،1986 ) ، بايد بپذيريم كه جان آموس كمنيوس، ژان ژاك روسو، پستالوزي ، فروبل‌ ، ماريامونته سوري ، پياژه ومحققان كنوني جوامع مختلف ونيز جامعه علمي وفرهنگي ما به بركت انديشه ها واعتقادهاي خردمندانه خود واز همه مهم تر بدون شتابزدگي به هويت واقعي اين دوره از آموزش ها ونتايج اثر بخش آن بر سرنوشت تربيتي كودكان كمك كرده اند ( مفيدي ، 1372 ).

از اوايل سالهاي 1900- يعني درحدود 95 سال – آموزش وپرورش پيش از دبستان بخشي از زندگي وساختار عمومي واساسي آموزش وپرورش بسياري ازكشورهاست(سيفلدروباداور،ص11، كاترون وآلن 1993).

درحالي كه با توجه به ابهام ها ، تضادها وتفاوت سليقه هاي بسيار در بعضي از كشورها از جمله جامعه آموزشي خوب ما، اين دوره از آموزش ها هنوز در جست وجووتكاپوي خود- آگاهي است . اين گرايش حتي در دانشگاههاي ما نيز شكل گرفته ولي هنوز به عنوان رويكردي هماهنگ ويا برنامه ا ي منسجم ومدون براي مراقبت وآموزش وپرورش كودكان تدارك ديده نشده است . هنوز هم آموزش و پرورش در اين سطح به مفهومي از خود وپنداره ا ي صحيح ومثبت دست نيافته است وبه عنوان رشته وحوزه ا ي تخصصي كه به كودكان ازهنگام تولد تا هشت ونه سالگي خدمت مي كند- به علت سطحي نگري ها وجايگزيني هاي نادرست شغلي ونيز به دليل كمبود اطلاعات وپيامدهاي برگرفته از اين دوره – دركارآيي دوره هاي بعدي ، احساس هويت وشايستگي نمي كند.

سؤال اين است كه نگاه ما به اين دوره از آموزش ها وفرآيند تربيت دراين دوره چگونه است ؟

-   آيا آن را دوره ا ي گذرا- چه باشد وچه نباشد – ويا حتي لزوم آن را براي همه از كودكان محروم ودوزبانه گرفته تا كودكان مرفه جامعه، يكسان مي دانيم ؟

-        آيا اين دوره را پيش نيازواساس تربيت هاي بعدي مي دانيم ؟

-        آيا آن را به صورت پلكان اول وپايدرترين پله در نردبان ترقي وپيشرفت هاي بعدي مي دانيم ؟

-        آيا آن را دوره ا ي حساس وسرنوشت ساز از زندگي يك انسان مي دانيم ؟

-        آيا به تأخيرها وغفلت ها درمورد آموزش هاي اين دوره ، با نگاه مسؤولانه ا ي مي نگريم ؟

تعريف آموزش وپرورش

مفهوم آموزش وپرورش به نحوي كه هر كودك به اندازه توانايي وظرفيتش آموزش ببيند سابقه چندان طولاني در جهان امروز ندارد كلمه كودكان وآموزش وپرورش در امر توجه ونگرش به تفاوتهاي فردي .

به لحاظ ويژگي انسان وتفاوت هاي فردي ( تفاوت بين فرد وديگران وتفاوت بين استعدادهاي مختلف يك فرد ) چنان به نظرمي رسد كه مي بايست هر فرد به فراخور توان ذهني وجسمي نيازها استعدادها وعلائق خود از آموزش وپرورش خاصي بهره گيرد به عبارت ديگر در صورت امكان حتي المقدور آموزش انفرادي مؤثرترين ومطلوب ترين شيوه هاي آموزش وپرورش خواهد بود واز اين نظر آموزش عمومي وهمگاني دانش آموزدر مدارس بدون توجه وكمك وراهنمايي وارشاد اولياء وفعاليت هاي فوق برنامه عادي نمي تواند به تنهايي پاسخگوي تمامي نيازهاي مختلف دانش آموزان در شكوفايي وبه كمال رسانيدن استعدادهاي اوباشد.

مقدارونوع آموزش وپرورش ويژه ا ي كه كودك استثنايي بدان نياز دارد بستگي به عوامل متعددي ازجمله درجه ميزان وچگونگي تفاوتي كه كودك با ديگر كودكان همسال خود درتوانايي ها واستعدادها ورشد طبيعي دارد. هرچند ميزان تفاوت واختلاف در رشد وتواناييها بيشتر باشد نياز به آموزش وپرورش استثنايي بيشتر خواهد بود عدم تعامل وهماهنگي بين جنبه هاي مختلف رشد درخور كودك وهمچنين تأثيري كه ويژگي ذهني يا جسمي كودك به جنبه هاي مختلف رشد وكارآيي وبروز استعدادهاي وي مي گذارد از عوامل بسيارمهمي  است در تعيين چگونگي برنامه هاي آموزش وپرورش پيش ازدبستان.

هدف آموزش وپرورش در دوره قبل از دبستان

ازتولد تا هجده ماهگي: زندگي نوزاد درخوردن وخوابيدن خلاصه مي شود به همين جهت اگر خوراك مناسب وكافي به نوزاد برسد واز سرما وگرماي زياد درامان باشد خودبخود رشد مي كند يعني آزادانه فعاليت مي كند وازاين طريق اندامهاي خود را مي ورزد وبتدريج دربكار بردن آنها مهارت كسب مي كند.

در معرض تحريكات محيط قرار مي گيرد ونسبت به آنها واكنش نشان مي دهد. واكنش هاي نامناسب را رها مي كند وواكنش هاي سودمند را تكرار مي كند. دراين مرحله تنظيم محيط بنحوي كه فعاليت آزاد نوزادان را تسهيل كند واورا خطرات مثلاً زخمي شدن حفظ كند كافي است.

از هجده ماهگي تا چهارسالگي: ازحدود هجده ماهگي كودك به مرحله ا ي مي رسد كه            مي تواند به تدريج حرف زدن را ياد بگيرد يعني ازاعلام قراردادي براي بيان مقاصد خود استفاده كند. يادگيري زبان مادري امري پيچيده وتدريجي است ولي آشنايي مرحله است ازچهار تا شش سالگي مؤلف كتاب روش فعال دركودكتان مي نويسد هدف كودكتان منحصراً تربيت است نه تعليم كودكتان بايد محلي پرنشاط وپرفعال وازلحاظ فرصت براي تجربيات متنوع وتحقيق هدفهاي زير غني باشد.

1- پرورش عادات مفيد : دركودك به منظور تأمين تندرستي وايجاد مهارتهايي كه براي تطبيق شخص با محيط لازم است .

2- پرورش رفتار اجتماعي مطلوب وتشويق كودكان به شركت در گروهها ودسته هايي كه موجب آگاهي ازحقوق است .

3- پرورش عواطف كودكان .

4- كمك به بروز وپرورش استعدادهاي فطري كودكان .

5- ايجاد حس اعتماد به نفس وامنيت فاطر دركودكان .

6- متوجه ساختن كودك به دنيايي كه اورا فرامي گيرد.

7- تشويق حس استقلال طلبي وخلاقيت كودك.

8- پرورش حس زيبايي شناسي در كودك .

وظايف وهدف هاي آموزشي وآمادگي براي يادگيري :

1- كمك به كودكان براي يادگيري نام وآدرس وشماره تلفن واسامي اطرافيان.

2- آموزش رنگها، اندازه ها، اشكال، مكانهايي نظير بالاوپايين واطراف.

3- آموزش شمارش اعداد وآموزش مهارتهاي استفاده از كاغذ وقلم، نوشتن اعداد ساده، وشناختن حروف وصداها وبخشهاي كلمات (اين هدفها اساساً‌مربوط به سن شش سالگي است ).

4- آموزش مهارتهاي حركتي ظرفيت واستفاده ازعضلات كوچك .

5- تسهيل آمادگي هايي كه موفقيت در مدرسه نظير فراخناي توجه انتظاركشيدن تا پايان انجام يك كار، آرام وقرارگرفتن روي صندلي وكنترل احساسات را امكان پذيرمي كند.

 بررسي نگرش والدين ، مربيان ودانشجويان درمورد ضرورت آموزش پيش ازدبستان

اكنون آموزش و پرورش در دوران كودكي داراي هويت و دستخوش تحول شده است و در مجامع علمي و بين المللي از وجه و منزلت برخوردار شده است و به وسيله انجمن هاي بين المللي و ملي به عنوان حوزه و رشته ا ي جدا و مشخص و گاه قابل تفكيك از آموزش و پرورش ابتدايي شناخته شده است. از نظر مقصود و اهداف از وضوح كامل برخوردار شده و تعريف بسيار روشني از خود دارد و به عنوان “خدماتي كه براي كودكان از هنگام تولد تا سن هشت و گاه نه سالگي در برنامه هاي نيمه وقت و تمام وقت در مراكز تربيتي، مؤسسات، كودكستان ها و مدارس مقدماتي و غيره اختصاص دارد”، تعريف شده است (N,  A.E  Y.C  1982).

بر اساس آمارهاي بين المللي از سال 1991 در بعضي كشورها تقريباً همه كودكان قبل از ورود به مدارس ابتدايي، دراين مراكز تربيتي حضور مي يابند.حضور 72% از پنج ساله ها در كودكستان ها و46% از چهارساله ها همراه با متجاوز از 27% از سه ساله ها در مهدهاي كودك ، نمونه بارز نگرش ارزشمند نسبت به اين دوره در سرنوشت تربيتي كودكان اين جوامع است. در كشور ژاپن، كودكان قبل از ورود به مدارس ابتدايي، در كلاس هاي آمادگي و يا كودكستان ها حضور          مي يابندو در حال حاضر 90% كودكان 5 ساله در اين گونه مراكز تربيتي كه 60% آن توسط بخش خصوصي اداره مي شود، از ثمرات كوتاه و دراز مدت و پردوام آموزش هاي اين دوره بهره مند هستند (آقازاده،1373).

همچنين بر اساس آمار در نوزده كشور آمريكاي لاتين ، سهم كودكان سه تا پنج ساله ثبت نام شده در برنامه هاي پيش دبستاني از سال 1980 ميلادي تا سال 1989 از 18% به 24% افزايش يافته است كه به طور دقيق اين رقم گسترش 83% را نشان مي دهد. بر اساس ساله بلژيكي، 95% كودكان زير شش سال دانماركي و92% كودكان 5 تا شش ساله آمريكايي در انواع مختلف مراكز پيش دبستاني شركت دارند. تحقيقات مقايسه ا ي در مورد افرادي كه از آموزش هاي پيش دبستاني برخوردار شده اند، با كودكاني كه از اين خدمات بهره نگرفته اند، در همه حال به سود گروه آموزش ديده بوده است. از جمله اين كه “هزينه ها و خدمات بعدي مورد نياز براي گروه آموزش نديده از نظر افت تحصيلي و نياز به كلاس هاي تقويتي، حدود هفت برابر گروه آموزش ديده بوده است” (كاترون و آلن، ص258).

يافته هاي پايان نامه هاي كارشناسي ارشد به راهنمايي نگارنده (نوروززاده، رضا 1373ومحمد نژاد، آتيه 1374) نيز، مؤيد اثرات ارزنده آموزش هاي دوره پيش از دبستان در موفقيت هاي تحصيلي كلاس هاي سوم، چهارم و پنجم و دروس اساسي و پايه مانند فارسي، علوم و رياضي دانش آموزان كشورمان بوده است.

بايدها و نبايدها در ساختار كلي نظام آموزش و پرورش پيش از دبستان از جهت هدف ها، روش، محتوا، نيروي انساني و ارزشيابي مورد نظر قرار گرفته است.

بررسي بدفهمي ها درباره آموزش و پرورش پيش از دبستان و قابليت هاي كودكان، چه هست و چه نيست ؟ و اين كه، آموزش و پرورش دوره پيش از دبستان چه هست و چه نيست؟                در جدول شماره 1 آمده است.

جدول شماره 1- بررسي بدفهمي هاي آموزش و پرورش پيش از دبستان و قابليت هاي كودكان در اين دوره

برنامه ريزي درسي در مراكز آموزش وپرورش پيش دبستاني

هدف كلي :

مدير مركز پيش دبستاني با برنامه ريزي سالانه وهفتگي در مؤسسات مذكور آشنا مي گردد.

درمهد كودك براي رسيدن به هدفهاي آموزشي وپرورشي وهمچنين پرستاري كودكان در مراكز آموزش قبل از دبستان نياز به برنامه مي باشد كه مديران موسسات مذكور در دوحيطه دراز مدت وكوتاه مدت اين كار برنامه ريزي را انجام مي دهد.

الف) برنامه ريزي دراز مدت: ممكن است در مهد كودك هدفهاي دراز مدت در نظر گرفت كه مجموع هدفها بتواند راهنماي فعاليت هاي آموزشي پرورشي باشد ومربيان در پايان برنامه            درازمدت بتوانند موفقيت هاي برنامه را ارزيابي كنند اين مدت ممكن است تا 5 سال نيز برسد ولي كمتر اتفاق مي افتد كه كودكي در اين مدت طولاني در مهدكودك توقف داشته باشد تا بتوان كل برنامه را درباره او اجرا كرد و نتيجه را بررسي نمود بنابراين ترجيحاً برنامه هاي درازمدت تا يك سال قابل قبول مي باشد.

ب) برنامه ريزي كوتاه مدت: در نظام آموزشي كشور ما مديران مدارس وظيفه دارند برنامه آموزشي  را براي مدت يك هفته تهيه و تنظيم كنند و اين برنامه بر اساس ساعات كار هفتگي مدارس خواهد بود كه از طرف وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شده است. در تنظيم برنامه هفتگي كه معمولاً به صورت تكراري در يكسال تحصيلي اجرا مي گردد. مديران سعي دارند با همكاري مربيان و معلمان برنامه را طوري تهيه و تنظيم كنند كه تمام موارد درسي در آن رعايت شود.

فعاليت هاي آموزشي در مراكز پيش دبستاني

در مهدكودك ها اوقات روز براي انجام فعاليت هاي مختلف تقسيم شده اند فعاليت ها در يك زمان شروع و در پايان زمان تعيين شده خاتمه پيدا نمي كنند  و مربي بايد برنامه خود را براي گروهي از فعاليت ها طراحي كند يعني هر جلسه كلاس درس را به بخش هايي تقسيم كند. و به كودكان فرصت دهد با در اختيار داشتن فضاي لازم و مواد ابزار خاص فعاليت هاي پيش بيني شده را يكي پس از ديگري انجام دهند. البته ممكن است اين برنامه ريزي ها با كمك مدير مؤسسه آموزشي به نحو مطلوب طراحي و اجرا گردد اما مربيان هميشه علاقه دارند نتيجه كار را بررسي كنند و مطمئن باشد فعاليت هاي كودكان ثمربخش بوده است لذا امكان ارزيابي از برنامه ها و گاهي تحويل برنامه ها در كلاس آموزش قبل از دبستان ضرورت پيدا مي كند.

برنامه روزانه يك مهدكودك:

1- ورود كودكان به مهدكودك كه معمولاً نيم ساعت طول مي كشد اولين مرحله از كار مهدكودكان مي باشدو زمان آن اغلب بستگي به ساعت كار مادران دارد كه قبل از آن كودك خود را به مهدكودك تحويل مي دهند و اغلب مهدكودك ها كليه مربيان حاضر هستند و هر مربي كودك مربوط به كلاس خود را تحويل مي گيرد و در فرصت كوتاهي كه پيش مي آيد با مادر يا پدر كودك كه همراه او مي باشد به گفتگو مي پردازد و بهترين فرصتي است كه بين مربي واوليا كودكان تبادل اطلاعات صورت مي گيرد واطلاعات را كتباً به اوليا دهند.

2- وقتي همه كودكان در مهدكودك جمع شدند برنامه هاي مربوط به نظافت و بهداشت و مراقبت هاي شخصي و صرف صبحانه آغاز مي گردد اغلب در اين فعاليت ها مربيان و مسئولان مهدكودك مشتركاً فعاليت ها دارند و البته در برخي از مؤسسات آموزشي قبل از دبستان از اين فرصت ها استفاده كرد و به كودكان آداب غذا خوردن رعايت بهداشت و نظاير آنها را به تدريج ياد مي دهند.

 انواع ساعت كار در مهدكودك : مديران مراكز پيش دبستاني به تناسب فعاليت ها كه براي كودكان تدارك مي بينيم و با توجه به مدتي كه كودكان را نگهداري مي كنند ساعات روز را بين فعاليت هايي مختلف كودكان تقسيم بندي را مي كنند در هر ساعت از روز فعاليت هايي را پيش بيني مي كنند كه به وسيله مربيان به مورد اجرا گذاشته مي شود. معمولاً در مهدكودك سه نوع ساعت كار مي توان مشاهده كرد ولي كميت آنها بستگي به اداره كنندگان مهد دارد و به طور يكنواخت يا متد مدارس طول روز به ساعات مشخص تقسيم نشده است.

بررسي نقش و تأثير مهدكودك ها بر روي كودكان

مامان، من كي مي رم مهد؟

شايد هميشه نگران رفتن كودكاتان به مهدكودك بوده ايد و اينكه روز اول چگونه او را كه به شدت به شما وابسته است، ازخودتان جداكنيد، شما را به فكر واداشته است. گرچه اين جدايي موقت وبسيارعذاب آوراست اما بايد بپذيريد كه اوبه مهد كودك سپرده شود. شروع اولين روزرفتن كودكتان به مهد بسياردردسر ومشكل آفرين است . اوتاكنون فقط به شما لحظات خود را سپري كرده است اما اينك بايد با جماعتي ديگر به سرببرد وبا آنها همساز وهماهنگ شود. اوبايد يادبگيرد چگونه دوستان جديدي پيداكند، ضمن اينكه مقرراتي تازه وغيراز محيط منزل رافرا بگيرد. اما آنچه بايد برآن تأكيد كرد ضرورت جداشدن او ازشماست . چراكه روزي به هرحال مجبوراست پا به خانه دومش مدرسه بگذارد.

هرچند هميشه اين گونه بيان شده كه محيط خانه براي تربيت كودك بهتر است ، اما كودكان ازبازي هاي دستجمعي لذت مي برند وآموزش آنان در سالهاي پيش از دبستان براي اجتماعي شدن بسيارضروري است.

با توجه به ايتكه مهد كودك ها درجامعه ما به دليل نياز مادران شاغل به مراكزي براي نگهداري ازفرزندانشان شكل گرفت وفلسفه وجودي تأسيس وراه اندازي مهد كودك ها را رفع نياز مادران آنهاست، به طبع ابعاد آموزشي وتربيتي اين مراكز كمتر مورد توجه قرارگرفته است .

شكي نيست كه گروه هاي بازي ومهد كودك ها دررشد وتوانايي ها ومهارت هاي بازي كردن كودك كه احتمال دارد درخانه امكان پذيرنباشد مؤثرهستند زيرا هرقدرهم كه درخانه كودك به بازي تشويق شود بازاو مي داند كه درخانه خودش است ودانستن همين موضوع دربازي هايش تأثير مي گذارد.

امروزه انتخاب مهد كودكي مناسب ازجمله دغدغه هاي خانواده هاست. مركزي كه ازهر نظر شرايط مساعدي داشته باشد وكودك را درورود به عرصه زندگي اجتماعي ياري دهد.دانستن ويژگي هاي سني وروحي رواني كودكان نيز براي تنظيم برنامه هاي آموزشي وتربيتي بسيارمهم است . گرچه امروزه مهد كودك هايي هم هست كه به دليل عدم مديريت صحيح وبه كارگماردن مربيان غيرمتخصص ازچنين كارآيي برخوردار نيستند.

خانم بديعي خانه داردرباره دلايل فرستادن پسر سه ساله اش به مهد مي گويد: من عقيده دارم درمهد كودك مفاهيم وآموزش ها را مطلوب تر وبهتر به بچه ها منتقل مي كنند، كاري كه خود من ازعهده آن برنمي آيم، چراكه روان شناسي كودك را به شكل علمي واصولي نمي دانم .

مريم نظري نيزمي گويد: با اينكه پسر چهارساله ام را مادرم نگه مي دارد اما دوست دارم اوبه مهد برودو ارتباط با بچه هاي ديگر را ياد بگيرد . الآن كه او در خانه است اصلاً نمي تواند با بچه هاي ديگر ارتباط برقرار كند و حتي روش بازي كردن با كودكان ديگر را نمي داند. برخي پدرو مادرها هم رفتن به مهدكودك را در واقع گريز از زندگي آپارتمان نشيني و در يك محيط بسته زندگي كردن مي دانند. آنها بر اين باورند زندگي در آپارتمان هاي كوچك به روح و جسم كودكان آسيب مي رساند . در اين ميان واكنش كودكان در زمينه رفتن به مهد متفاوت است. زهرا كشاورزي مي گويد: با اينكه شاغل نيستم و مشكلي براي نگهداري پسرم ندارم ، ولي او خيلي علاقه مند است به مهدكودك برود ، حتي شب ها خواب مي بيند به مهد رفته و صبح وقتي بيدار مي شود مي گويد چرا مرا بيدار نكرديد تا به مهد بروم. اما با توجه به بالا بودن هزينه مهدها امكان اين كه او را به مهد بفرستيم برايمان وجود ندارد.

مدير يك مهدكودك دولتي مي گويد : به اعتقاد من در كار آموزش و تربيت كودكان تنها يك عامل حرف اول را مي زند و آن هم علاقه و عشق به اين كار است و اگر اين ويژگي وجود نداشته باشد نمي توان به ادامه كار فكر كرد.

مدير مهدكودك ديگري درباره ويژگي يك مهد مناسب مي گويد: اينكه خانواده ها فقط ظواهر راببينند و فكر كنند اگر در مهدي مثلاً اسباب بازي هاي متنوع وجود داشته باشد حتماً آن مهد خوب است برداشت درستي نيست. البته هرچه امكانات بيشتر باشد بهتر است، اما ويژگي مهم يك مهد خوب وجود مربيان كارآزموده و برخورد صحيح با بچه هاست . چرا كه اگر اين عامل مهم نباشد كودك از مهد گريزان مي شود و حتي ممكن است در رفتن به دبستان هم براي او مشكلاتي به وجود آورد.

وي در ادامه مي گويد: گرچه ممكن است در محيط مهد بچه ها از يكديگر حركات ناشايستي هم ياد بگيرند اما نقش خانواده ها در اين گونه موارد بسيار مهم است.

اگر آنها با مربيان و مسئولان مهد همكاري كنند، اين مسأله براحتي برطرف مي شود . اما اگر اين همكاري وجود نداشته باشد و ما در مهد حرفي بزنيم و در خانه طوري ديگر برخورد شود كودك دو شخصيتي مي شود.

يك مربي مهدكودك نيز با اشاره به تخصصي بودن اين حرفه مي گويد امروزه اكثر مهدكودكها كساني را كه ديپلم كودكياري دارند استخدام مي كنند و در بين اين افراد كساني هم هستند كه حتي علاقه ا ي به اين شغل ندارند و بنا به دلايلي به اين رشته روي آورده اند.

فريده راستي معتقد است گذراندن دوره هاي تربيت مربي بسيار موثر است و يك مربي خوب براي استخدام در مهد بايد چند سال كارآموزي كرده باشد و و مدتي هم به طور آزمايشي كار كند و برخوردش با كودكان ارزيابي شود.

وي نگراني خود را از اينكه امروزه در جامعه ما نظارتي بر اعطاي مجوز تأسيس مهدكودك ها وجود ندارد ابراز مي دارد و مي افزايد : در گذشته براي گرفتن مجوز تذسيس مهد حتماً بايد متقاضي داراي مدرك ليسانس و حداقل 7 سال سابقه كار مي بود، ولي اكنون اين گونه نيست و تنها با داشتن چند سال سابقه مربيگري بدون هيچ آموزش كلاسيك افراد مي توانند مجوز تأسيس مهد بگيرند.

وي مي گويد: از همه بدتر اينكه براساس تصويب سازمان بهزيستي ديپلمه هاي كودكياري بدون داشتن سابقه مربيگري مي توانند مهدكودك تأسيس كنند و به اعتقاد من رشد قارچ گونه مهدكودك ها با نگرش سود مادي و بدون ضابطه مشخص بسيار خطرناك است.

دكتر محمد وفايي فوق تخصص روانپزشكي كودكان درباره اثرات يك مهدكودك خوب بر شخصيت كودك مي گويد: بالا رفتن اعتماد به نفس، اجتماعي شدن، آماده شدن براي مدرسه، جدا شدن فرزند از مادر، مستقل شدن و روي پاي خود ايستادن از جمله فوايد مهدكودك است.

دكتر وفايي مي افزايد: گرچه ممكن است كودك در مهد حركت ناشايستي از همسالانش يادبگيرد ، پدر و مادر براي مقابله با آن حركت ناشايست مي توانند همگام با مربيان و مسوولان مهدكودك اين حركت نامناسب را در وجود كودك از بين ببرند.

وي در مورد ويژگي هاي يك مهدكودك خوب معتقد است وجود مربياني كه به شغلشان        علاقه مند باشند و بچه هاي مردم را مانند بچه هاي خودشان بدانند از اهميت بسياري برخوردار است. همچنين وجود امكانات تفريحي، آموزشي در خور سن كودك، وضعيت بهداشتي مناسب، كنترل واكسيناسيون و تغذيه كودك از مهمترين ويژگي هاي يك مهدكودك خوب است.

دكتروفايي مي گويد: به اعتقادمن همه بچه هاي بالاي سه سال،چه مادرشاغل داشته باش يا          خانه دار بهتر است به مهد بروندو اين مسأله در رشد جسمي و روحي كودك بسيار مؤثر است.

با تأييد بر آنچه گفته شد بايد افزود: واقعيت هاي بسياري در مورد مهدكودك ها وجود دارد . آلودگي محيط، تغذيه نامناسب، برخورد نامناسب و غير كارشناسانه مربيان و …از جمله اين واقعيت هاي انكار ناپذير است. اما اين بدان معنا نيست كه كودك را از رفتن به مهدكودك محروم كنيم. همچنين بايد گفت بسياري مهدكودك هاي مناسب و جذاب براي بچه ها وجود دارد كه كودك ما را براي حضور مؤثر و فعال در جامعه آماده مي كند.

+ مهتاب دسترنج

منابع

1-  آموزش و پرورش در كودكستان   ( محمد حسين نظري نژاد).

2-   مديريت مراكز پيش دبستاني  (دكتر داريوش نوروزي ، دكتر كريم عزت خواه).

3-   روانشناسي و آموزش كودكان استثنايي (دكتر غلامعلي افروز).

4-   روش فعال در كودكستان (صغري سره).

5-   مديريت در آموزش و پرورش (فصلنامه).

6-    هفت گفتار درباره آموزش قبل از دبستان.

7-   سي دي نمايه (بررسي نگرش والدين و مربيان در مورد ضرورت آموزش پيش دبستاني).

8-   سي دي نمايه ( بررسي نقش و تأثير مهدكودك ها بر روي كودكان).

تحقیق درباره ضرورت اموزش وپرورش

كليد واژه ها: امواج آموزش و پرورش - ضرورت تغيير - افراد ذينفع

چكيده:

بعد از ارئه مقدمه ابتدا مختصري در رابطه با امواج آموزش و پرورش بحث شده و سپس در مورد ضرورت تغيير در آموزش و پرورش و نيز در ارتباط با نظام آموزش كارآمد بحث شده است و نيز در خصوص مشاركت و بكارگيري افراد ذينفع در آموزش و پرورش و فوائد آن شرح مختصری داده شده و در انتها چارت اجرایی و آموزشی مدرسه ترسيم گرديده كه بر اين اساس كار ادامه مي يابد. و اين چارت بدون نياز به هزينه قابل ملاحظه قابل اجرا در تمام مدارس سطح شهرستان مي باشد.

هيچ روشي بهتر از پژوهش نيست                  امام علي (ع)

مقدمه:

امروزه مردم از اضمحلال جسمي و ذهني كه ناشي از تغييرات بسيار زياد در كوتاه ترين دوره زماني است رنج مي برند. اين نابودي به صورت تعداد زيادي حمله قبلي، جراحت، اختلال عصبي و بيماري مشابه در انسانهاي معاصر ظاهر مي شود. به نظر تافلر براي مبارزه «با ضربه به آينده» بايد مطالعات آينده بخشي از برنامه هاي آموزش در تمام سطوح تحصيلي مي باشد. از جمله اموري كه مي توان در اين برنامه آموزشي جاي داد، سناريو، شركت در مجمع «انديشمندان» ايفاي نقش، برنامه نويسي كامپيوتر در زمينه «سرگرمي هاي آينده» و برگزاري نمايشگاه براي آينده است.

امواج آموزش و پرورش

در كتاب موج سوم تافلر سه تغيير اساسي يا «موج» را كه تأثير بسيار زيادي در زندگي بشر داشته، شرح مي دهد. موج اول تغييري است كه با رشد كشاورزي پديد آمد و زندگي كوچ نشيني را دگرگون كرد (1750-1650).

تغيير بزرگ دوم، انقلاب صنعتي يا موج صنعتي بوده كه پس از آن آغاز شد. نه تنها صنعت و تكنولوژي را به ارمغان آورد، بلكه متناوب با آن تفكرات ما را نيز تغيير داد.

اين موج مدارس را ترغيب كرد تا شيوه هاي كمتر يكنواخت آموزش را كه با زندگي ماشيني هماهنگي دارد اختيار كنند.

به عقيده تافلر ما اكنون در موج سوم قرار داريم كه بر فردگرايي روابط گرم و صميمانه در محيط هاي دوستانه كار، و نيز بر اقتصاد بخش خدمات تأكيد دارد. او عقيده دارد كه خانه هاي ما اكنون كلبه الكترونيك است و لذا آموختن و فراگيري علوم بيشتر در محيط خانه به وقوع مي پيوندد.

تافلر در كتاب آموخت براي فردا اظهار مي دارد: تازماني كه روند تحولات تكنولوژيك در چنين جامعه اي بسيار كند باشد، جنگ يا شيوع بيماري يا ساير بلاهاي طبيعي آهنگ زندگي افراد را چندان مختل نمي كنند.

از اين رو براي يك كشور داشتن تصوري معتدل از آيده خويش كار چندان مشكل نيست زيرا تفاوت فاحش بين امروز و فردا ديده نمي شود.

امروزه مي دانيم كه اين امر در حال حاضر واقعيت ندارد.. با اين حال هنوز ارتباط نظام هاي آموزشي با جهان، يك ارتباط ايستا است. اين مسئله يادآور نكته اي است كه در كتاب برنامه آموزش ببر دندان خنجري نوشته پدي ول نقل شده و نويسنده اظهار مي دارد تا پيشروي توده غلطان يخ، فعاليت هاي حماسي را ضعيف نسازد، به هيچ تحولی در تعليم و تربيت نياز نيست يا چنين تحولي اندك است.

ضرورت ايجاد تغيير

جان دیویی : «آموزش و پرورش خود زندگي است نه صرفاً آماده كردن افراد براي زندگي در آينده» لذا توجه به واقعيات روزمره در دنياي در حال تغيير ضرورت داد. آگاهي دقيق از اين واقعيات موجب مي شود كه سيماي آينده و وضع مطلوب را نيز دقيق تر و صحيح تر ترسيم نمائيم و با اطمينان و آگاهي در راستاي هدف هاي تعيين شده و وضع مطلوب حركت كنيم.

امروزه ما هنوز به تدريس  نظريه ها و فعاليتهايي ادامه مي دهيم كه در بهبود بخشيدن يا حفظ زندگي اجتماعي سودمند نيست «تافلر بر اين باور است كه هرچند بيشتر مدارس تدريس خود را به طور معمول بر اساس اين تفكر برنامه ريزي مي كنند كه جهان فردا اساساً براي ما آشنا خواهد بود، اما اين خيلي بعيد به نظر مي رسد. احتمال بيشتر اين است كه آينده از اساس با جهاني كه اكنون مي شناسيم تفاوت داشته باشد. هنوز ما به تعليم افراد نه براي آينده و حتي نه براي زمان حال بلكه براي زمان گذشته ادامه مي دهيم. لذا ضرورت ايجاد تغيير در فرايند نظام تعليم تربيت احساس             مي گردد و نيز خروج از نظام آموزش و پرورش سنتي كه بايد هرچه زودتر و سريعتر به وضع مطلوب نزديكتر شويم. براي رسيدن به وضع مطلوب بايد تغييرات اطلاعاتي (دهكده جهاني اطلاعات) را مد نظر قرار داد و بايد به جايي برسيم كه معلمان بدون دغدغه فكري ومجهز به دانش روز در كلاسها حاضر شوند و نيز به اوليا آموزش داده شود كه روزگار خلاء پدر و مادر را براي فرزندان و آينده سازان اين مرزو بوم را پر کنند آن زمان كه افراد خانواده زير كرسي گرم در كنار هم اوقات بيشتر و خوش تري را سپري مي كردند، فرزندان از نظر رواني و عاطفي و اعتماد به نفس به مراتب از نسل امروز بهتر و وضعيت با ثبات تر داشتند. لذا مشكلات رفتاري و اخلاقي امروز كمتر به چشم مي خورد.

راه های نو براي مديريت بر انسان ها

رهبر با توانمند سازي ديگران، قدرت خود را كاهش نمي دهد، بلكه حتي ممكن است آن را افزايش دهد بخصوص اگرچنانچه کلیت سازمان عملكرد بهتري را ارائه كند.

1- از كاركنان تا نيروي انساني:

اهميت دادن به خواسته ها، اشتياق ها و انگيزش هاي آنان (غالباً يا ناديده گرفته مي شد و يا آنطور كه شايسته بود مورد توجه قرار نمي گرفته) باعث تقويت همکاری و انگيزش بيشتر در كار                  مي شود. ضمناً بايد به اين امرتوبه نمود كه خواسته هاي بشر به محض برآورده شدن تغيير مي كند. همين كه تمنايي به تحقق يافتن نزديك شد قدرت انگيزش خود را به سرعت از دست مي دهد. در عوض قابليت آن در جهت پرهيز، بروز نارضايتي و بازدارندگي افزايش مي يابد. (پيتر دراكر)

2- كاريتمي : مشكلي نيست كه توجه به كار و فعاليت تيمي رشد و افزايش داشته است و تيم ها محل فعاليت گروهي است كه از تخصص و ايده هاي يك ديگر استفاده مي كنند تا به منظور واحد و مشتركي در كار سازماني نايل آيند.

3- استفاده از قدرت هوش هيجاني: افرادي كه از هوش هيجاني بالاتري برخوردارند در ايجاد ارتباط با ديگران موفق ترند و لذا در كار و حرفه  و مسئوليت خود نيز موفق مي شوند. (هوش هيجاني قدرت مديريت كردن هيجانات خود و ديگران است).

راه هاي جديد ديگري نيز وجود دارد كه از حوصله بحث خارج مي باشد.

نظام آموزشي كارآمد

جهت برقراري نظام آموزش كارآمد كه با اين دروندادها بتواند بروندادهاي كارا داشته باشد. بكار گرفتن هرچه بيشتر و بهتر، اوليا - معلمان و دانش آموزان در امر آموزش و تعليم و تربيت و اداره امور آموزشگاه ها اجتناب ناپذير است

مشاركت و همكاري

بر اساس اصل مشاركت و همكاري در برنامه ريزي كه بايد افراد ذينفع در برنامه ريزيها دخالت داده شوند و از آنجائيكه برنامه ريزي آموزشی گرچه يك كار تخصصي است و نياز به مهارتها، فنون و اطلاعات گسترده اي دارد اما كاري نيست كه بتوان ان را در پشت درهاي بسته توسط معدودي از متخصصان انجام داد. استفاده از نظرات كليه كساني كه به نحوي در فرايند تدوين و اجراي برنامه نقش دارند يك ضرورت است. امام تصميم نهايي به عهده گروه برنامه ريز است كه از تخصص و آگاهي برخوردارند.

افراد ذينفع در مدارس يا (آ . پ) معلمان، مديران و كاركنان و دانش آموزان و والدين آنها مي باشند. استفاده از نظرات آنها در برنامه ريزي ( بويژه در مرحله هدف گذاري كه توقعات و خواسته هاي مردم در آن مي تواند مورد توجه قرار گيرد) دو فايده اساسي دارد.

1- گروه برنامه ريز با جمع آوري اطلاعات لازم از آنان نكات مشتركي را پيدا مي كنند.

2- چون كليه گروه هاي ذينفع در امر برنامه ريزي مشاركت داشته اند احساس مسئوليت بيشتري براي تحقق هدف هاي برنامه خواهند داشت لذا هنگام اجراي برنامه با مسئولان همكاري بيشتري مي كنند زيرا برنامه را از آن خود مي دانند.

كميته برنامه ريزي : برنامه ريزي كليه امور مربوط به مدرسه كه اعضاي آن عبارتند از: مدير- معاونين- نماينده دبيران- نماينده انجمن اوليا و مربيان - نماينده شوراي دانش آموزي و كارنظارت بر اجرا و تصويب اين برنامه بعهده شوراي مدرسه است.

افراد منتخب در انجمن اوليا و مربيان را به كميته هاي ذيل تقسيم مي كنيم.

1- كميته مالي و عمران: سه نفر از اوليا + مدير + نماينده معلمين

2- كميته بهداشت: 2 نفر از اوليا + معاون پرورشي + نماينده بهداشتياران دانش آموز

3- كميته فعاليت هاي فوق برنامه: 2 نفر از اوليا + 3 نفر از همكاران فرهنگي + نماينده شوراي دانش آموزي

4- كميته آموزش و پرورش: نماينده گروه هاي تخصصي دبيران + مدير + معاون + نماينده اوليا

اعضاي گروه هاي اجرائي تمامي كميته ها دانش آموزان عزيز مي باشند كه بر حسب علاقه و استعداد در گروه هاي مختلف تقسيم بندي شده و كارها را انجام مي دهند.

وظايف:

مأمورين انضباطي: تذكر در محوطه به دانش آموزاني كه شوخي، بازيها و حركت هاي خطرناك انجام مي دهند. (بطور محترمانه) در صورت تكرار ثبت اسامي و اعلام به مسئول مربوط

مأمور سالن ها: (مدير يار - معاون يار) : پس از اينكه نمايندگان كلاس ها دانش آموزان را خارج از كلاس هدايت نمودند. مأمور سالن موظف است آنان را محترمانه به خارج از ساختمان هدايت نمايند و هنگام ورود نيز از حركت هاي خطرناك منع و به داخل كلاسها هدايت نمايند.

نماينده كلاس:  برقراری نظم در کلاس  و انجام کارهای ارتباطی با دفتر و مسئولین مدرسه

معلم یار: كمك به معلم در تدريس - رفع مشكلات درسي دانش آموزان- در صورت عدم حضور دبير به حل تمرين و كمك به نقاط ضعف درسی دانش آموزان مي پردازد.

بهداشت يار: به بهداشت فردي بچه ها توجه مينمايند هرهفته دو روز شنبه و سه شنبه بهداشت دانش آموزان مورد بازديد و كنترل قرار مي دهند و در صورت لزوم معرفي مي شوند.

طبق چارت ارائه شده كه در رأس هر كميته يك نفر از همكاران و يك نفر از اعضاي انجمن يا شوراي دانش آموزي قرار دارند و هر كميته خود به عضو ديگري پرداخته و طبق وظايف محوله كه در ادامه شرح داده خواهد شد انجام وظيفه مي نمايند.

1- انجمن اوليا و مربيان: در راستاي تأمين مشاركت فكري، فرهنگي، عاطفي و آموزشي اوليا تقويت و هماهنگي و  همسويي تربيتي و آموزشي خانه و مدرسه ونيز برنامه ريزي و تصميم گيري  هاي لازم در تمامي امور از جمله اخذ كمكهاي مردمي و تشويق و قدرداني از كاركنان اوليا و دانش آموزان و ... به كميته هايي كه شرح آن خواهد آمد تقسيم بندي شده است.

الف) كميته عمران: نظارت بر درآمدها و زهينه هاي مدرسه و انجام تعميران و نگهداري ساختمان و تجهيزات كه در غالب دو شعبه (تعمير و نگهداري - ساخت و ساز و تجهيز) مي باشد، بر عهده دارد.

ب) كميته بهداشت: نظارت و انجام امور بهداشتي كل مدرسه اعم از محيط و ساختمان و فردي و اجتماعي از جمله سرويس هاي بهداشتي- فروشگاه و ... دو شعبه دارد : محيطي - انساني.

ج)كميته فعاليت هاي فوق برنامه : نظارت و كنترل و اجراي كليه امور فوق برنامه كه داراي دو شعبه درسي و پرورشي است. كه از جمله انجام كوهنوردي هر دو هفته يك بار - نماز جمعه و برگزاري كلاس هاي فوق برنامه و ...

د) كميته قدرداني: شناسايي افراد فعال و كوشا در تمامي زمينه هاي همكاران - دانش آموزان و اوليا و قدرداني از آنان در چهار چوب قوانين و ضوابط

هـ ) كميته آموزشي: كمك به برنامه ريزي و نظارت بر حسن انجام آن و نيز برخي امور مربوطه مانند برگزاري مسابقات علمي  و ...

و) كميته مالي و جذب كمك هاي مردمي: در جهت امور مالي ونيز تصميم گيري جهت امور مالي و جذب كمك هاي مردمي فعاليت مي كنند و شناسايي دانش آموزان نيازمند و در صورت لزوم كمك به آنها.

2- شوراي دانش آموزي: كه عملاً به پنج كميته تقسيم شده است:

الف) كميته بهداشت: كه بر كار بهداشتياران (افراد زير مجموعه) نظارت دارند و آنان بهداشت فردي دانش آموزان و نيز بهداشت محيط را كنترل نموده و موارد لازم را در جلسات به مسئولين كميته بهداشت انجمن اوليا گزارش مي دهند.

ب) كميته انضباطي: به دوشاخه انضباط فردي و اجتماعي تقسيم مي شود كه شاخه فردي بررسي و كنترل اشخاص را در كل محيط مدرسه بعهده دارند در صورت مشاهده هرگونه بي نظمي و                بي انضباطي بصورت دوستانه تذكر مي دهند. شاخه اجتماعي كنترل جمعي و انضباطي بصورت دوستانه تذكر مي دهند. شاخه اجتماعي كنترل جمعي و انضباط گروهي را بعهده دارند.

ج) كميته ورزشي: كار هدايت و اجراي كلوپ ورزشي (واليبال - فوتبال - تنيس) را بعهده دارند. كه در خارج از وقت تيم ها كه قبلاً توسط كميته عضو گيري شده است. به بازي و تمرين بصورت برنامه ريزي شده مي پردازند.

شاخه كوهنوردي نيز هر دو هفته يكبار با اعضاء تيم خود به كوهنوردي نيم روزه مي روند و در هنگام نماز، نماز به جماعت برگزار مي شود.

د) كميته فرهنگي: به دو شاخه تقسيم مي شود كه يك شاخه به تنظيم و ارائه نشريه مي پردازد كه گاهنامه مي باشد. و شاخه ديگر به انجام مسابقات فرهنگي هنري مسابقات هشتگانه در رشته هاي مختلف پرداخته و به برگزيدگان جوايزي اهدا مي شود.

هـ ) كميته اجرايي:

- شاخه مراسم آغازين: انجام مراسم آغازين طبق برنامه مدرن شده قبلي بطوري كه همه دانش آموزان شركت داده شوند.

- مراسم ويژه: انجام مراسم ويژه : انجام مراسم ويژه و فعاليت هايي مثل: اعیاد- جشنها و مراسم عزاداري و ...

- پرسش و پاسخ: انجام جلسات پرسش و پاسخ با حضور مسئولين مدرسه و مسئولين كميته هاي مختلف و همه دانش آموزان يا تريبون آزاد.

شوراي دبيران:

به منظور بحث و تبادل نظر و هماهنگي به امور آموزشی و پرورشی و اداري مدرسه و تأمين مشاركت معلمان در حسن جريان آموزش و پرورش واداري مدرسه، و شركت شايسته و اجراي كيفي امور به چهار كميته تخصصي تقسيم  شده است.

الف) كميته هماهنگي: كار هماهنگي و راهنمايي ساير كميته ها راعهده دار بوده و جلسات را هدايت مي كند و نيز برنامه ريزي  و ... جلسات را عهده دار است.

ب) كميته مشاوره: كار شناسايي و نيز راهنمايي و مشاوره دانش آموزان و اوليائي كه از سوي بقيه همكاران معرفي مي شوند عهده دار مي باشد و پيگيري امر تا حصول نتيجه در صورتي كه منجربه نتيجه نباشد به هسته مشاوره معرفي مي نمايند.

ج) كميته علوم پايه: تشكيل جلسه خاص در ارتباط با علوم پايه و بحث تبادل نظر در خصوص تدريس، امتحان و ... .

د) كميته علوم انساني: تشكيل جلسه خاص در ارتباط با دروس علوم انساني و بحث تبادل نظر در خصوص تدريس، امتحان و ... .

شوراي مدرسه:

در راستاي تحقق اهداف مدرسه محوري و تفويض اختيارات به مدارس و به منظور توسعه مشاركت همكاري و استفاده از تجارب معلمان، مربيان و اولياي دانش آموزان در ادامه مدرسه، بهبود فرايند تصميم گيري، ارتقاء كيفي فعاليت هاي آموزشي و پرورشي و اداري، تدوين برنامه سالانه مدرسه و هماهنگي امور و نظارت بر فعاليت هاي مربوط و مراقبت و نظارت بر فعاليت هاي مدرسه در غالب كميسيونها و كميته هاي مذكور در قبل و نيز نظارت بر حسن اجراي كليه مصوبات و دستورالعمل هاي اداري كه بصورت بخشنامه ابلاغ مي شود و نيز تصميم گيري راجع به تشويق و تنبيه دانش آموزان برابر بندهاي  2 و 3 فصل ششم آيين نامه اجرايي مدارس در غالب افراد زير تشكيل شده است: 1- مدير مدرسه 2- معاونين 3- نماينده مربيان امور تربيتي يا مشاوران  4- نماينده هاي معلمان 5-  نماينده انجمن 6- نماينده شوراي دانش آموزي در صورت صلاحديد مدير.

منابع:

اصول برنامه ریزی / دکتر قربانی ، دکتر کرامتی

کلیدهای مدیریتی

مبانی فلسفه تعلیم و تربیت/ سموئل ام کراور ترجمه گروه علوم تربیتی

مدیریت و تعارض / دکتر قربانی دکتر کرامتی

آئین نامه اجرایی مدارس/ وزارت آموزش و پرورش

 تحقیق درباره ضرورت اموزش وپرورش

كليد واژه ها: امواج آموزش و پرورش - ضرورت تغيير - افراد ذينفع

چكيده:

بعد از ارئه مقدمه ابتدا مختصري در رابطه با امواج آموزش و پرورش بحث شده و سپس در مورد ضرورت تغيير در آموزش و پرورش و نيز در ارتباط با نظام آموزش كارآمد بحث شده است و نيز در خصوص مشاركت و بكارگيري افراد ذينفع در آموزش و پرورش و فوائد آن شرح مختصری داده شده و در انتها چارت اجرایی و آموزشی مدرسه ترسيم گرديده كه بر اين اساس كار ادامه مي يابد. و اين چارت بدون نياز به هزينه قابل ملاحظه قابل اجرا در تمام مدارس سطح شهرستان مي باشد.

هيچ روشي بهتر از پژوهش نيست                  امام علي (ع)

مقدمه:

امروزه مردم از اضمحلال جسمي و ذهني كه ناشي از تغييرات بسيار زياد در كوتاه ترين دوره زماني است رنج مي برند. اين نابودي به صورت تعداد زيادي حمله قبلي، جراحت، اختلال عصبي و بيماري مشابه در انسانهاي معاصر ظاهر مي شود. به نظر تافلر براي مبارزه «با ضربه به آينده» بايد مطالعات آينده بخشي از برنامه هاي آموزش در تمام سطوح تحصيلي مي باشد. از جمله اموري كه مي توان در اين برنامه آموزشي جاي داد، سناريو، شركت در مجمع «انديشمندان» ايفاي نقش، برنامه نويسي كامپيوتر در زمينه «سرگرمي هاي آينده» و برگزاري نمايشگاه براي آينده است.

امواج آموزش و پرورش

در كتاب موج سوم تافلر سه تغيير اساسي يا «موج» را كه تأثير بسيار زيادي در زندگي بشر داشته، شرح مي دهد. موج اول تغييري است كه با رشد كشاورزي پديد آمد و زندگي كوچ نشيني را دگرگون كرد (1750-1650).

تغيير بزرگ دوم، انقلاب صنعتي يا موج صنعتي بوده كه پس از آن آغاز شد. نه تنها صنعت و تكنولوژي را به ارمغان آورد، بلكه متناوب با آن تفكرات ما را نيز تغيير داد.

اين موج مدارس را ترغيب كرد تا شيوه هاي كمتر يكنواخت آموزش را كه با زندگي ماشيني هماهنگي دارد اختيار كنند.

به عقيده تافلر ما اكنون در موج سوم قرار داريم كه بر فردگرايي روابط گرم و صميمانه در محيط هاي دوستانه كار، و نيز بر اقتصاد بخش خدمات تأكيد دارد. او عقيده دارد كه خانه هاي ما اكنون كلبه الكترونيك است و لذا آموختن و فراگيري علوم بيشتر در محيط خانه به وقوع مي پيوندد.

تافلر در كتاب آموخت براي فردا اظهار مي دارد: تازماني كه روند تحولات تكنولوژيك در چنين جامعه اي بسيار كند باشد، جنگ يا شيوع بيماري يا ساير بلاهاي طبيعي آهنگ زندگي افراد را چندان مختل نمي كنند.

از اين رو براي يك كشور داشتن تصوري معتدل از آيده خويش كار چندان مشكل نيست زيرا تفاوت فاحش بين امروز و فردا ديده نمي شود.

امروزه مي دانيم كه اين امر در حال حاضر واقعيت ندارد.. با اين حال هنوز ارتباط نظام هاي آموزشي با جهان، يك ارتباط ايستا است. اين مسئله يادآور نكته اي است كه در كتاب برنامه آموزش ببر دندان خنجري نوشته پدي ول نقل شده و نويسنده اظهار مي دارد تا پيشروي توده غلطان يخ، فعاليت هاي حماسي را ضعيف نسازد، به هيچ تحولی در تعليم و تربيت نياز نيست يا چنين تحولي اندك است.

ضرورت ايجاد تغيير

جان دیویی : «آموزش و پرورش خود زندگي است نه صرفاً آماده كردن افراد براي زندگي در آينده» لذا توجه به واقعيات روزمره در دنياي در حال تغيير ضرورت داد. آگاهي دقيق از اين واقعيات موجب مي شود كه سيماي آينده و وضع مطلوب را نيز دقيق تر و صحيح تر ترسيم نمائيم و با اطمينان و آگاهي در راستاي هدف هاي تعيين شده و وضع مطلوب حركت كنيم.

امروزه ما هنوز به تدريس  نظريه ها و فعاليتهايي ادامه مي دهيم كه در بهبود بخشيدن يا حفظ زندگي اجتماعي سودمند نيست «تافلر بر اين باور است كه هرچند بيشتر مدارس تدريس خود را به طور معمول بر اساس اين تفكر برنامه ريزي مي كنند كه جهان فردا اساساً براي ما آشنا خواهد بود، اما اين خيلي بعيد به نظر مي رسد. احتمال بيشتر اين است كه آينده از اساس با جهاني كه اكنون مي شناسيم تفاوت داشته باشد. هنوز ما به تعليم افراد نه براي آينده و حتي نه براي زمان حال بلكه براي زمان گذشته ادامه مي دهيم. لذا ضرورت ايجاد تغيير در فرايند نظام تعليم تربيت احساس             مي گردد و نيز خروج از نظام آموزش و پرورش سنتي كه بايد هرچه زودتر و سريعتر به وضع مطلوب نزديكتر شويم. براي رسيدن به وضع مطلوب بايد تغييرات اطلاعاتي (دهكده جهاني اطلاعات) را مد نظر قرار داد و بايد به جايي برسيم كه معلمان بدون دغدغه فكري ومجهز به دانش روز در كلاسها حاضر شوند و نيز به اوليا آموزش داده شود كه روزگار خلاء پدر و مادر را براي فرزندان و آينده سازان اين مرزو بوم را پر کنند آن زمان كه افراد خانواده زير كرسي گرم در كنار هم اوقات بيشتر و خوش تري را سپري مي كردند، فرزندان از نظر رواني و عاطفي و اعتماد به نفس به مراتب از نسل امروز بهتر و وضعيت با ثبات تر داشتند. لذا مشكلات رفتاري و اخلاقي امروز كمتر به چشم مي خورد.

راه های نو براي مديريت بر انسان ها

رهبر با توانمند سازي ديگران، قدرت خود را كاهش نمي دهد، بلكه حتي ممكن است آن را افزايش دهد بخصوص اگرچنانچه کلیت سازمان عملكرد بهتري را ارائه كند.

1- از كاركنان تا نيروي انساني:

اهميت دادن به خواسته ها، اشتياق ها و انگيزش هاي آنان (غالباً يا ناديده گرفته مي شد و يا آنطور كه شايسته بود مورد توجه قرار نمي گرفته) باعث تقويت همکاری و انگيزش بيشتر در كار                  مي شود. ضمناً بايد به اين امرتوبه نمود كه خواسته هاي بشر به محض برآورده شدن تغيير مي كند. همين كه تمنايي به تحقق يافتن نزديك شد قدرت انگيزش خود را به سرعت از دست مي دهد. در عوض قابليت آن در جهت پرهيز، بروز نارضايتي و بازدارندگي افزايش مي يابد. (پيتر دراكر)

2- كاريتمي : مشكلي نيست كه توجه به كار و فعاليت تيمي رشد و افزايش داشته است و تيم ها محل فعاليت گروهي است كه از تخصص و ايده هاي يك ديگر استفاده مي كنند تا به منظور واحد و مشتركي در كار سازماني نايل آيند.

3- استفاده از قدرت هوش هيجاني: افرادي كه از هوش هيجاني بالاتري برخوردارند در ايجاد ارتباط با ديگران موفق ترند و لذا در كار و حرفه  و مسئوليت خود نيز موفق مي شوند. (هوش هيجاني قدرت مديريت كردن هيجانات خود و ديگران است).

راه هاي جديد ديگري نيز وجود دارد كه از حوصله بحث خارج مي باشد.

نظام آموزشي كارآمد

جهت برقراري نظام آموزش كارآمد كه با اين دروندادها بتواند بروندادهاي كارا داشته باشد. بكار گرفتن هرچه بيشتر و بهتر، اوليا - معلمان و دانش آموزان در امر آموزش و تعليم و تربيت و اداره امور آموزشگاه ها اجتناب ناپذير است

مشاركت و همكاري

بر اساس اصل مشاركت و همكاري در برنامه ريزي كه بايد افراد ذينفع در برنامه ريزيها دخالت داده شوند و از آنجائيكه برنامه ريزي آموزشی گرچه يك كار تخصصي است و نياز به مهارتها، فنون و اطلاعات گسترده اي دارد اما كاري نيست كه بتوان ان را در پشت درهاي بسته توسط معدودي از متخصصان انجام داد. استفاده از نظرات كليه كساني كه به نحوي در فرايند تدوين و اجراي برنامه نقش دارند يك ضرورت است. امام تصميم نهايي به عهده گروه برنامه ريز است كه از تخصص و آگاهي برخوردارند.

افراد ذينفع در مدارس يا (آ . پ) معلمان، مديران و كاركنان و دانش آموزان و والدين آنها مي باشند. استفاده از نظرات آنها در برنامه ريزي ( بويژه در مرحله هدف گذاري كه توقعات و خواسته هاي مردم در آن مي تواند مورد توجه قرار گيرد) دو فايده اساسي دارد.

1- گروه برنامه ريز با جمع آوري اطلاعات لازم از آنان نكات مشتركي را پيدا مي كنند.

2- چون كليه گروه هاي ذينفع در امر برنامه ريزي مشاركت داشته اند احساس مسئوليت بيشتري براي تحقق هدف هاي برنامه خواهند داشت لذا هنگام اجراي برنامه با مسئولان همكاري بيشتري مي كنند زيرا برنامه را از آن خود مي دانند.

كميته برنامه ريزي : برنامه ريزي كليه امور مربوط به مدرسه كه اعضاي آن عبارتند از: مدير- معاونين- نماينده دبيران- نماينده انجمن اوليا و مربيان - نماينده شوراي دانش آموزي و كارنظارت بر اجرا و تصويب اين برنامه بعهده شوراي مدرسه است.

افراد منتخب در انجمن اوليا و مربيان را به كميته هاي ذيل تقسيم مي كنيم.

1- كميته مالي و عمران: سه نفر از اوليا + مدير + نماينده معلمين

2- كميته بهداشت: 2 نفر از اوليا + معاون پرورشي + نماينده بهداشتياران دانش آموز

3- كميته فعاليت هاي فوق برنامه: 2 نفر از اوليا + 3 نفر از همكاران فرهنگي + نماينده شوراي دانش آموزي

4- كميته آموزش و پرورش: نماينده گروه هاي تخصصي دبيران + مدير + معاون + نماينده اوليا

اعضاي گروه هاي اجرائي تمامي كميته ها دانش آموزان عزيز مي باشند كه بر حسب علاقه و استعداد در گروه هاي مختلف تقسيم بندي شده و كارها را انجام مي دهند.

وظايف:

مأمورين انضباطي: تذكر در محوطه به دانش آموزاني كه شوخي، بازيها و حركت هاي خطرناك انجام مي دهند. (بطور محترمانه) در صورت تكرار ثبت اسامي و اعلام به مسئول مربوط

مأمور سالن ها: (مدير يار - معاون يار) : پس از اينكه نمايندگان كلاس ها دانش آموزان را خارج از كلاس هدايت نمودند. مأمور سالن موظف است آنان را محترمانه به خارج از ساختمان هدايت نمايند و هنگام ورود نيز از حركت هاي خطرناك منع و به داخل كلاسها هدايت نمايند.

نماينده كلاس:  برقراری نظم در کلاس  و انجام کارهای ارتباطی با دفتر و مسئولین مدرسه

معلم یار: كمك به معلم در تدريس - رفع مشكلات درسي دانش آموزان- در صورت عدم حضور دبير به حل تمرين و كمك به نقاط ضعف درسی دانش آموزان مي پردازد.

بهداشت يار: به بهداشت فردي بچه ها توجه مينمايند هرهفته دو روز شنبه و سه شنبه بهداشت دانش آموزان مورد بازديد و كنترل قرار مي دهند و در صورت لزوم معرفي مي شوند.

طبق چارت ارائه شده كه در رأس هر كميته يك نفر از همكاران و يك نفر از اعضاي انجمن يا شوراي دانش آموزي قرار دارند و هر كميته خود به عضو ديگري پرداخته و طبق وظايف محوله كه در ادامه شرح داده خواهد شد انجام وظيفه مي نمايند.

1- انجمن اوليا و مربيان: در راستاي تأمين مشاركت فكري، فرهنگي، عاطفي و آموزشي اوليا تقويت و هماهنگي و  همسويي تربيتي و آموزشي خانه و مدرسه ونيز برنامه ريزي و تصميم گيري  هاي لازم در تمامي امور از جمله اخذ كمكهاي مردمي و تشويق و قدرداني از كاركنان اوليا و دانش آموزان و ... به كميته هايي كه شرح آن خواهد آمد تقسيم بندي شده است.

الف) كميته عمران: نظارت بر درآمدها و زهينه هاي مدرسه و انجام تعميران و نگهداري ساختمان و تجهيزات كه در غالب دو شعبه (تعمير و نگهداري - ساخت و ساز و تجهيز) مي باشد، بر عهده دارد.

ب) كميته بهداشت: نظارت و انجام امور بهداشتي كل مدرسه اعم از محيط و ساختمان و فردي و اجتماعي از جمله سرويس هاي بهداشتي- فروشگاه و ... دو شعبه دارد : محيطي - انساني.

ج)كميته فعاليت هاي فوق برنامه : نظارت و كنترل و اجراي كليه امور فوق برنامه كه داراي دو شعبه درسي و پرورشي است. كه از جمله انجام كوهنوردي هر دو هفته يك بار - نماز جمعه و برگزاري كلاس هاي فوق برنامه و ...

د) كميته قدرداني: شناسايي افراد فعال و كوشا در تمامي زمينه هاي همكاران - دانش آموزان و اوليا و قدرداني از آنان در چهار چوب قوانين و ضوابط

هـ ) كميته آموزشي: كمك به برنامه ريزي و نظارت بر حسن انجام آن و نيز برخي امور مربوطه مانند برگزاري مسابقات علمي  و ...

و) كميته مالي و جذب كمك هاي مردمي: در جهت امور مالي ونيز تصميم گيري جهت امور مالي و جذب كمك هاي مردمي فعاليت مي كنند و شناسايي دانش آموزان نيازمند و در صورت لزوم كمك به آنها.

2- شوراي دانش آموزي: كه عملاً به پنج كميته تقسيم شده است:

الف) كميته بهداشت: كه بر كار بهداشتياران (افراد زير مجموعه) نظارت دارند و آنان بهداشت فردي دانش آموزان و نيز بهداشت محيط را كنترل نموده و موارد لازم را در جلسات به مسئولين كميته بهداشت انجمن اوليا گزارش مي دهند.

ب) كميته انضباطي: به دوشاخه انضباط فردي و اجتماعي تقسيم مي شود كه شاخه فردي بررسي و كنترل اشخاص را در كل محيط مدرسه بعهده دارند در صورت مشاهده هرگونه بي نظمي و                بي انضباطي بصورت دوستانه تذكر مي دهند. شاخه اجتماعي كنترل جمعي و انضباطي بصورت دوستانه تذكر مي دهند. شاخه اجتماعي كنترل جمعي و انضباط گروهي را بعهده دارند.

ج) كميته ورزشي: كار هدايت و اجراي كلوپ ورزشي (واليبال - فوتبال - تنيس) را بعهده دارند. كه در خارج از وقت تيم ها كه قبلاً توسط كميته عضو گيري شده است. به بازي و تمرين بصورت برنامه ريزي شده مي پردازند.

شاخه كوهنوردي نيز هر دو هفته يكبار با اعضاء تيم خود به كوهنوردي نيم روزه مي روند و در هنگام نماز، نماز به جماعت برگزار مي شود.

د) كميته فرهنگي: به دو شاخه تقسيم مي شود كه يك شاخه به تنظيم و ارائه نشريه مي پردازد كه گاهنامه مي باشد. و شاخه ديگر به انجام مسابقات فرهنگي هنري مسابقات هشتگانه در رشته هاي مختلف پرداخته و به برگزيدگان جوايزي اهدا مي شود.

هـ ) كميته اجرايي:

- شاخه مراسم آغازين: انجام مراسم آغازين طبق برنامه مدرن شده قبلي بطوري كه همه دانش آموزان شركت داده شوند.

- مراسم ويژه: انجام مراسم ويژه : انجام مراسم ويژه و فعاليت هايي مثل: اعیاد- جشنها و مراسم عزاداري و ...

- پرسش و پاسخ: انجام جلسات پرسش و پاسخ با حضور مسئولين مدرسه و مسئولين كميته هاي مختلف و همه دانش آموزان يا تريبون آزاد.

شوراي دبيران:

به منظور بحث و تبادل نظر و هماهنگي به امور آموزشی و پرورشی و اداري مدرسه و تأمين مشاركت معلمان در حسن جريان آموزش و پرورش واداري مدرسه، و شركت شايسته و اجراي كيفي امور به چهار كميته تخصصي تقسيم  شده است.

الف) كميته هماهنگي: كار هماهنگي و راهنمايي ساير كميته ها راعهده دار بوده و جلسات را هدايت مي كند و نيز برنامه ريزي  و ... جلسات را عهده دار است.

ب) كميته مشاوره: كار شناسايي و نيز راهنمايي و مشاوره دانش آموزان و اوليائي كه از سوي بقيه همكاران معرفي مي شوند عهده دار مي باشد و پيگيري امر تا حصول نتيجه در صورتي كه منجربه نتيجه نباشد به هسته مشاوره معرفي مي نمايند.

ج) كميته علوم پايه: تشكيل جلسه خاص در ارتباط با علوم پايه و بحث تبادل نظر در خصوص تدريس، امتحان و ... .

د) كميته علوم انساني: تشكيل جلسه خاص در ارتباط با دروس علوم انساني و بحث تبادل نظر در خصوص تدريس، امتحان و ... .

شوراي مدرسه:

در راستاي تحقق اهداف مدرسه محوري و تفويض اختيارات به مدارس و به منظور توسعه مشاركت همكاري و استفاده از تجارب معلمان، مربيان و اولياي دانش آموزان در ادامه مدرسه، بهبود فرايند تصميم گيري، ارتقاء كيفي فعاليت هاي آموزشي و پرورشي و اداري، تدوين برنامه سالانه مدرسه و هماهنگي امور و نظارت بر فعاليت هاي مربوط و مراقبت و نظارت بر فعاليت هاي مدرسه در غالب كميسيونها و كميته هاي مذكور در قبل و نيز نظارت بر حسن اجراي كليه مصوبات و دستورالعمل هاي اداري كه بصورت بخشنامه ابلاغ مي شود و نيز تصميم گيري راجع به تشويق و تنبيه دانش آموزان برابر بندهاي  2 و 3 فصل ششم آيين نامه اجرايي مدارس در غالب افراد زير تشكيل شده است: 1- مدير مدرسه 2- معاونين 3- نماينده مربيان امور تربيتي يا مشاوران  4- نماينده هاي معلمان 5-  نماينده انجمن 6- نماينده شوراي دانش آموزي در صورت صلاحديد مدير.

منابع:

اصول برنامه ریزی / دکتر قربانی ، دکتر کرامتی

کلیدهای مدیریتی

مبانی فلسفه تعلیم و تربیت/ سموئل ام کراور ترجمه گروه علوم تربیتی

مدیریت و تعارض / دکتر قربانی دکتر کرامتی

آئین نامه اجرایی مدارس/ وزارت آموزش و پرورش

تحقیق درباره تاريخچه آموزش پيش دبستاني2

تاريخچه آموزش پيش دبستاني در ايران به 80 سال پيش باز مي گردد.

در سال 1298 مسيونر هاي مذهبي و اقليت هاي ديني به احداث كودكستان ها و مراكز آموزش پيش دبستاني درتهران مبادرت نمودند .در همان اثنا زنده ياد جبار باغچه‏بان در سال 1303 به احداث باغچه اطفال در شهرستان تبريز مبادرت نموده و چند سال بعد در سال 1307 كودكستان ديگري در شهرستان شيراز داير نمود. گفتني است كه در آن اثنا تنها از كودكان خانواده هاي مرفه و كارمندان عالي رتبه ادارات در اين مراكز ثبت نام به عمل مي آمد . استقبال اين خانواده ها از عملكرد مراكز آموزش پيش دبستاني (كودكستان ها( سبب گرديدكه طي مدت زمان كوتاهي در تهران وچندين شهر بزرگ ديگر كشور، كودكستان هايي توسط بخش خصوصي داير گردد .از جمله مهمترين برنامه هاي اين مراكز مي توان به بازي هاي مرسوم ، آموزش مقدماتي خواندن و نوشتن ، نقاشي و بازي با عروسك و اشكال هندسي اشاره نمود.در سال 1303 شوراي عالي فرهنگ ،به تصويب انحصاري آيين نامه احداث مراكز آموزش پيش دبستاني در شهرستان تهران و درسال 1304به تصويب اين آيين نامه براي ساير شهرهاي كشور مبادرت نمود.نخستين امتياز تاسيس كودكستان توسط وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه در سال 1310 صادر گرديد.از اين روي سال1310 آغاز

فصل جديدي در تاريخ آموزش پيش دبستاني ايران محسوب مي گردد.نخستين آيين نامه ويژه كودكستانها و مراكز آموزش پيش دبستاني درسال 1312 به تصويب شوراي عالي فرهنگ رسيد. در ماده اول اين آيين نامه ، سن كودكان جهت پذيرش در كودكستانها 4 تا 7 سال قيد شده بود. اين در حاليست كه درسال 1335 ، آيين نامه جديدي جهت اداره كودكستانها به تصويب رسيد كه طي آن سن كودكان ، 3 تا 6 سال تعيين شده بود. در سال1334 ، اداره مستقلي جهت رسيدگي و نظارت بر امور كودكستان ها تحت نظارت وزارت فرهنگ تاسيس گرديد. در سال1340 ، اداره امور كودكستانهاي كشور منحل شده و وظايف مربوطه به اداره كل تعليمات ابتدائي محول گرديد. در آن اثنا دولت به تلاش هايي درجهت احداث كودكستان هاي دولتي مبادرت نموده و با احداث كودكستانها در شهرهاي سراسركشور،كودكان خانواده هاي طبقه متوسط را تحت پوشش خود قرار داد. تا سال 1322 در سراسر كشور تنها تعداد 7 كودكستان وجود داشت و اين در حاليست كه طي سال1331 به 74 و طي سال 51 13 به 431 مركز بالغ گرديد. در همان اثنا تلاش هايي درجهت تربيت مربيان مراكز پيش دبستاني نيز آغاز گرديد. درسال 1336 ، آموزشگاه هاي كودكياري آغاز به فعاليت نمودند . اولين اساسنامه و برنامه درسي اين آموزشگاهها طي سال 1345 به تصويب شوراي عالي فرهنگ رسيد. چندسال بعد تدريس رشته كودكياري يا آموزش و پرورش پيش ازدبستان در برخي دانشكده هاي علوم تربيتي من جمله مدرسه عالي شميرانات و دانشگاه ابوريحان آغاز گرديد.

درسال1350 ، اداره كل تعليمات ابتدايي به دفتر برنامه ريزي آموزش ابتدايي تغيير نام داده و واحد كودكستان هاي اين اداره، عهده دارمسئـوليت طرح و برنامه ريزي آموزش و پرورش پيش دبستاني گرديد. درسال1354، با توجه به توسعه كودكستانها و تربيت مربيان كودك، دفتر برنامه ريزي آموزش ابتدايي به دفتر آموزش كودكستاني و ابتدايي تغيير نام داده و بالاخره درسال 1359 در اداره كل و سپس در دفتر آموزش عمومي ادغام گرديد . طبق آخرين آيين نامه كودكستانها كه در سال 1349به تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش رسيد، تشكيل كلاسهاي آمادگي ضميمه آموزش ابتدايي گرديده و سن كودكان كودكستاني 3 تا 6 سال تعيين گرديد. درسال 1353 ، وزارت آموزش و پرورش طبق انتشار بخشنامه اي به اعمال اصلاحاتي در آيين نامه مذكور مبادرت نمود. مطابق اين تغييرات تنها آندسته از كودكاني كه از سن 5 سال تمام برخوردار بودند از حق ثبت نام دركلاسهاي آمادگي بهره مند گرديدند.

درگذشته امتياز تاسيس مهدهاي كودك ويژه كودكان رده هاي سني 3 تا 6 سال به وزارت آموزش و پرورش و مجوز تاسيس مراكز مراقبتي كودكان زير رده سني3 سال به اتاق اصناف واگذار گرديد. ازسال1354، سازمانهاي دولتي موظف به تاسيس مهدهاي كودك شده و ضوابط آنها از سوي سازمان زنان تنظيم گرديد. درسال1356، در بودجه كل سازمانهاي دولتي، بودجه لازم جهت احداث مهدهاي كودك ويژه فرزندان زنان كارمند پيش بيني شده و سازمان زنان مسئوليت تشكيل و نظارت بر آنها را عهده دار گرديد. پس از انقلاب اسلامي ، بر اساس تصميم گيري هيات وزيران، با انحلال سازمان زنان ، سازمان ملي رفاه خانواده، سازمان تربيتي شهرداري تهران و انجمن ملي حمايت از كودكان، اجازه تاسيس مهدهاي كودك به وزارت بهداري و بهزيستي و سپس به سازمان بهزيستي محول گرديد. درحال حاضر صدور مجوز و نظارت بركليه مهدهاي كودك دولتي و خصوصي بر عهده سازمان بهزيستي كشور است. ازسال 1372 كليه كلاسهاي آمادگي ضميمه مدارس دولتي به علت كمبود جا منحل گرديد.گفتني است كه اين كلاسها 30 سال پيش درسال1349 و با تصويب شوراي عالي آموزش و پرورش تشكيل شده بود . ازجمله انواع مهدهاي كودك كه درحال حاضر درسراسركشور فعاليت دارند ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

ــ مهدهاي كودك خصوصي كه توسط بخش خصوصي احداث گرديده اند.

ــ مهدهاي كودك خود محوركه وابسته به موسسات دولتي بوده و با كمك هزينه هاي دولتي و والدين كودكان اداره ميگردند.

ــ مهدهاي كودك كارگري كه متعلق به كارخانجات بوده و تحت پوشش وزارت كار فعاليت دارند.

ــ مهدهاي كودك ادارات آموزش و پرورش كه به ثبت نام از فرزندان زنان شاغل درآموزش و پرورش مبادرت مي نمايند.

ــ مهدهاي كودك انجمنهاي حمايتي سازمان بهزيستي كه به ثبت نام از كودكان تحت پوشش بهزيستي و درصدي از افراد عادي مبادرت مي نمايند.

ــ مهدهاي كودك انجمنهاي روستايي كه به ثبت نام از كودكان روستايي مبادرت مي نمايند.

تاريخچه فوق بيانگر اين واقعيت است كه سهم دولت در تاسيس مهدهاي كودك بسيار ناچيز بوده و عمدتا به تنظيم آيين نامه ها و اعطاي مجوزهاي قانوني محدود بوده است به نحويكه پس از تشكيل اولين مهدهاي كودك ، وزارت آموزش و پرورش به تاسيس مهدهاي كودك دولتي پس از 42 سال مبادرت نمود. درحال حاضر براي كودكان زنان غير شاغل مهد كودك دولتي وجود نداشته وكلاسهاي آمادگي ضميمه مدارس دولتي نيز از سال 1372 منحل گرديده است. علاوه بر اين تعداد فارغ التحصيلان رشته كودكياري با توجه به نياز مهدهاي كودك ، بسيار اندك بوده و دوره هاي باز آموزي بهزيستي ويژه مربيان و مديران ، چه از لحاظ مدت زمان و چه از لحاظ تعداد نفرات تحت پوشش هر دوره آموزشي، جوابگوي نياز مهدهاي كودك نمي باشد. . بعنوان مثال از سال 61 13تا 69 13يعني ظرف مدت زمان 8 سال تنها 1215 نفر ازمديران و مربيان موفق به گذراندن دوره هاي آموزشي كوتاه مدت بهزيستي شده اند و اين در حاليست كه اين رقم درمقايسه با تعداد مديران ومربيان مهدهاي كودك بسيار ناچيز مي باشد.

علاوه بر اين تعداد مهدهاي كودك نسبت به جمعيت كودكان در ايران بسيار ناچيز مي باشد.. بعنوان مثال طي سالهاي1360- 1359 تعداد مهدهاي كودك بر2971 ، تعداد كودكان بر 172002، تعداد كلاسها بر6340 و تعداد كاركنان بر9356 نفر بالغ مي گرديد واين درحاليست كه طي سالهاي 68 ـ 67 تعداد مهدهاي كودك بر 2547 ، تعداد كودكان ثبت نامي بر177979، تعداد كلاسها بر5951، تعداد كاركنان بر1983و تعداد كودكان رده هاي سني1 تا 6 سال بر12ميليون نفر بالغ گرديد . ضــمنا تعداد مهدهاي كودك خصوصي شهرستان تهران طي سال1370 بر200 مركز، طي سال1371بر174مركز و طي سال1372بر170 مركز بالغ گرديد.

آمارفوق نشانگر افزايش دائمي تعدادكودكاني ثبت نامي مراكز آموزش پيش دبستاني و مهدهاي كودك و كاهش تعداد مهدهاي كودك و كادر ويژه آن مي باشد . آمار سال 68 ـ67 مبين اين واقعيت است كه تنها 5 ر1درصد كودكان رده هاي سني 1 تا 6 سال و 5 ر2درصد كودكان رده هاي سني 3 تا 6 سال ا ز امكانات آموزشي وتفريحي مهدهاي كودك استفاده نموده اند. درضمن تعداد كودكان هركلاس بر 30 نفر و نسبت كودكان به كادر آموزشي به نسبت 25 به1 بوده است.به عبارت ديگر به ازاي هر 1 پرسنل، 25 كودك وجود داشته است . چنانكه قبلا نيز بدان اشاره گرديد رده هاي سني 1 تا 6 سال در رشد و پرورش شخصيت كودكان ،از نقش اساسي برخوردار بوده و از اين روي آموزش پيش دبستاني به عنوان بخشي از نظام آموزش عمومي محسوب شده و دولتها به برنامه ريزي و سرمايه گذاري در اين عرصه مبادرت مي نمايند .در كشور ايران آموزش پيش دبستاني در واقع به بخش خصوصي واگذار گرديده وبدين ترتيب خانواده هاي كم در آمد و متوسط قادر به بهره گيري از امكانات مهدهاي كودك نمي باشند و اين درحاليست كه كودكان خانواده هاي مواجه با مشكلات اقتصادي و فرهنگي از نياز بيشتري به توجه و آموزش برخوردار مي باشند. به اين ترتيب به دليل وجود كمبودها ، نواقصات زياد و برنامه هاي نادرست و عدم برخورداري از كادر مناسب و عدم اولويت دولت به آموزش كودكان در دوره هاي پيش دبستاني، اكثريت كودكان با مشكلات عديد ه اي در روند آموزشي و رشد شخصيتي خود مواجه مي گردند.

سرمايه گذاري درامور كودكان پيش دبستاني آثار پيش گيرانه بر آسيب هاي دوران نوجواني و جواني وبزرگسالي دارد . بسياري از انحرافات اخلاقي ريشه دركمبودهاي روحي و رواني دوران كودكي دارند. ارتباط اوليه كودك با الگوهاي شخصيتي، آينده او را رقم ميزنند .برخلاف تصورات عمومي مبني بر عدم سود آوري سرمايه گذاري در مهدهاي كودك چنين سرمايه گذاري هايي به معناي تربيت نيروي خلاق ، هدفمند و آگاه آتيه هر ملت و عوامل بازدارنده بسياري از آسيب هاي اجتماعي مطرح مي باشند . در مقطع آموزش پيش دبستاني ،والدين و مربيان كودك به شناسايي توانايي هاي بالقوه كودكان و رشد وتوسعه چنين توانايي هايي مبادرت نموده، شعور و رفتارهاي هاي رواني كودك شكل گرفته و هـدايت صحيـح تجربيات كودك بــه خصوصيات رواني مي انجامد كه شخصيت او را پرورش ميدهند. درجريان حضور درمراكز آموزش پيش دبستاني است كه كودك شناخت نزديك به واقعيتي از خود بدست آورده و خواسته هاي او به عنوان تبلوري از رشد عاطفي ،عقلي و اجتماعي او شكل مي گيرد.

تحقیق درباره تاريخچه آموزش پيش دبستاني

تاريخچه آموزش پيش دبستاني در ايران به 80 سال پيش باز مي گردد.

در سال 1298 مسيونر هاي مذهبي و اقليت هاي ديني به احداث كودكستانها و مراكز آموزش پيش دبستاني درتهران مبادرت نمودند .در همان اثنا زنده ياد جبارباغچه‏بان در سال 1303 به احداث باغچه اطفال در شهرستان تبريز مبادرت نموده و چندسال بعد در سال 1307 كودكستان ديگري در شهرستان شيراز داير نمود. گفتني است كه درآن اثنا تنها از كودكان خانواده هاي مرفه و كارمندان عالي رتبه ادارات در اين مراكزثبت نام به عمل مي آمد . استقبال اين خانواده ها از عملكرد مراكز آموزش پيش دبستاني (كودكستان ها( سبب گرديدكه طي مدت زمان كوتاهي در تهران وچندين شهر بزرگ ديگر كشور،كودكستان هايي توسط بخش خصوصي داير گردد .از جمله مهمترين برنامه هاي اين مراكز ميتوان به بازي هاي مرسوم ، آموزش مقدماتي خواندن و نوشتن ، نقاشي و بازي با عروسك واشكال هندسي اشاره نمود.در سال 1303 شوراي عالي فرهنگ ،به تصويب انحصاري آيين نامهاحداث مراكز آموزش پيش دبستاني در شهرستان تهران و درسال 1304به تصويب اين آييننامه براي ساير شهرهاي كشور مبادرت نمود.نخستين امتياز تاسيس كودكستان توسط وزارتمعارف و اوقاف و صنايع مستظرفه در سال 1310 صادر گرديد.از اين روي سال1310 آغاز فصلجديدي در تاريخ آموزش پيش دبستاني ايران محسوب مي گردد.نخستين آيين نامه ويژهكودكستانها و مراكز آموزش پيش دبستاني درسال 1312 به تصويب شوراي عالي فرهنگ رسيد. در ماده اول اين آيين نامه ، سن كودكان جهت پذيرش در كودكستانها 4 تا 7 سال قيد شدهبود. اين در حاليست كه درسال 1335 ، آيين نامه جديدي جهت اداره كودكستانها به تصويبرسيد كه طي آن سن كودكان ، 3 تا 6 سال تعيين شده بود. در سال1334 ، اداره مستقليجهت رسيدگي و نظارت بر امور كودكستان ها تحت نظارت وزارت فرهنگ تاسيس گرديد. درسال1340 ، اداره امور كودكستانهاي كشور منحل شده و وظايف مربوطه به اداره كلتعليمات ابتدائي محول گرديد. در آن اثنا دولت به تلاش هايي درجهت احداث كودكستانهاي دولتي مبادرت نموده و با احداث كودكستانها در شهرهاي سراسركشور،كودكان خانوادههاي طبقه متوسط را تحت پوشش خود قرار داد. تا سال 1322 در سراسر كشور تنها تعداد 7كودكستان وجود داشت و اين در حاليست كه طي سال1331 به 74 و طي سال 51 13 به 431مركز بالغ گرديد. در همان اثنا تلاش هايي درجهت تربيت مربيان مراكز پيش دبستاني نيزآغاز گرديد. درسال 1336 ، آموزشگاه هاي كودكياري آغاز به فعاليت نمودند . اوليناساسنامه و برنامه درسي اين آموزشگاهها طي سال 1345 به تصويب شوراي عالي فرهنگرسيد. چندسال بعد تدريس رشته كودكياري يا آموزش و پرورش پيش ازدبستان در برخيدانشكده هاي علوم تربيتي من جمله مدرسه عالي شميرانات و دانشگاه ابوريحان آغازگرديد.

درسال1350 ، اداره كل تعليمات ابتدايي به دفتر برنامه ريزي آموزشابتدايي تغيير نام داده و واحد كودكستان هاي اين اداره، عهده دارمسئـوليت طرح وبرنامه ريزي آموزش و پرورش پيش دبستاني گرديد. درسال1354، با توجه به توسعهكودكستانها و تربيت مربيان كودك، دفتر برنامه ريزي آموزش ابتدايي به دفتر آموزشكودكستاني و ابتدايي تغيير نام داده و بالاخره درسال 1359 در اداره كل و سپس دردفتر آموزش عمومي ادغام گرديد . طبق آخرين آيين نامه كودكستانها كه در سال 1349بهتصويب شوراي عالي آموزش و پرورش رسيد، تشكيل كلاسهاي آمادگي ضميمه آموزش ابتداييگرديده و سن كودكان كودكستاني 3 تا 6 سال تعيين گرديد. درسال 1353 ، وزارت آموزش وپرورش طبق انتشار بخشنامه اي به اعمال اصلاحاتي در آيين نامه مذكور مبادرت نمود. مطابق اين تغييرات تنها آندسته از كودكاني كه از سن 5 سال تمام برخوردار بودند ازحق ثبت نام دركلاسهاي آمادگي بهره مند گرديدند.

درگذشته امتياز تاسيس مهدهاي كودك ويژه كودكان رده هاي سني 3 تا 6سال به وزارت آموزش و پرورش و مجوز تاسيس مراكز مراقبتي كودكان زير رده سني3 سال بهاتاق اصناف واگذار گرديد. ازسال1354، سازمانهاي دولتي موظف به تاسيس مهدهاي كودكشده و ضوابط آنها از سوي سازمان زنان تنظيم گرديد. درسال1356، در بودجه كلسازمانهاي دولتي، بودجه لازم جهت احداث مهدهاي كودك ويژه فرزندان زنان كارمند پيشبيني شده و سازمان زنان مسئوليت تشكيل و نظارت بر آنها را عهده دار گرديد. پس ازانقلاب اسلامي ، بر اساس تصميم گيري هيات وزيران، با انحلال سازمان زنان ، سازمانملي رفاه خانواده، سازمان تربيتي شهرداري تهران و انجمن ملي حمايت از كودكان، اجازهتاسيس مهدهاي كودك به وزارت بهداري و بهزيستي و سپس به سازمان بهزيستي محول گرديد. درحال حاضر صدور مجوز و نظارت بركليه مهدهاي كودك دولتي و خصوصي بر عهده سازمانبهزيستي كشور است. ازسال 1372 كليه كلاسهاي آمادگي ضميمه مدارس دولتي به علت كمبودجا منحل گرديد.گفتني است كه اين كلاسها 30 سال پيش درسال1349 و با تصويب شوراي عاليآموزش و پرورش تشكيل شده بود . ازجمله انواع مهدهاي كودك كه درحال حاضر درسراسركشورفعاليت دارند ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

ــ مهدهاي كودك خصوصي كه توسط بخش خصوصي احداث گرديده اند.

ــ مهدهاي كودك خود محوركه وابسته به موسسات دولتي بوده و با كمكهزينه هاي دولتي و والدين كودكان اداره ميگردند.

ــ مهدهاي كودك كارگري كه متعلق به كارخانجات بوده و تحت پوششوزارت كار فعاليت دارند.

ــ مهدهاي كودك ادارات آموزش و پرورش كه به ثبت نام از فرزندانزنان شاغل درآموزش و پرورش مبادرت مي نمايند.

ــ مهدهاي كودك انجمنهاي حمايتي سازمان بهزيستي كه به ثبت نام ازكودكان تحت پوشش بهزيستي و درصدي از افراد عادي مبادرت مي نمايند.

ــ مهدهاي كودك انجمنهاي روستايي كه به ثبت نام از كودكان روستاييمبادرت مي نمايند.

تاريخچه فوق بيانگر اين واقعيت است كه سهم دولت در تاسيس مهدهايكودك بسيار ناچيز بوده و عمدتا به تنظيم آيين نامه ها و اعطاي مجوزهاي قانوني محدودبوده است به نحويكه پس از تشكيل اولين مهدهاي كودك ، وزارت آموزش و پرورش به تاسيسمهدهاي كودك دولتي پس از 42 سال مبادرت نمود. درحال حاضر براي كودكان زنان غير شاغلمهد كودك دولتي وجود نداشته وكلاسهاي آمادگي ضميمه مدارس دولتي نيز از سال 1372منحل گرديده است. علاوه بر اين تعداد فارغ التحصيلان رشته كودكياري با توجه به نيازمهدهاي كودك ، بسيار اندك بوده و دوره هاي باز آموزي بهزيستي ويژه مربيان و مديران، چه از لحاظ مدت زمان و چه از لحاظ تعداد نفرات تحت پوشش هر دوره آموزشي، جوابگوينياز مهدهاي كودك نمي باشد. . بعنوان مثال از سال 61 13تا 69 13يعني ظرف مدت زمان 8سال تنها 1215 نفر ازمديران و مربيان موفق به گذراندن دوره هاي آموزشي كوتاه مدتبهزيستي شده اند و اين در حاليست كه اين رقم درمقايسه با تعداد مديران ومربيانمهدهاي كودك بسيار ناچيز مي باشد.

علاوه بر اين تعداد مهدهاي كودك نسبت به جمعيت كودكان در ايرانبسيار ناچيز مي باشد.. بعنوان مثال طي سالهاي1360- 1359 تعداد مهدهاي كودك بر2971 ،تعداد كودكان بر 172002، تعداد كلاسها بر6340 و تعداد كاركنان بر9356 نفر بالغ ميگرديد واين درحاليست كه طي سالهاي 68 ـ 67 تعداد مهدهاي كودك بر 2547 ، تعدادكودكان ثبت نامي بر177979، تعداد كلاسها بر5951، تعداد كاركنان بر1983و تعدادكودكان رده هاي سني1 تا 6 سال بر12ميليون نفر بالغ گرديد . ضــمنا تعداد مهدهايكودك خصوصي شهرستان تهران طي سال1370 بر200 مركز، طي سال1371بر174مركز و طيسال1372بر170 مركز بالغ گرديد.

آمارفوق نشانگر افزايش دائمي تعدادكودكاني ثبت نامي مراكز آموزشپيش دبستاني و مهدهاي كودك و كاهش تعداد مهدهاي كودك و كادر ويژه آن مي باشد . آمارسال 68 ـ67 مبين اين واقعيت است كه تنها 5 ر1درصد كودكان رده هاي سني 1 تا 6 سال و 5 ر2درصد كودكان رده هاي سني 3 تا 6 سال ا ز امكانات آموزشي وتفريحي مهدهاي كودكاستفاده نموده اند. درضمن تعداد كودكان هركلاس بر 30 نفر و نسبت كودكان به كادرآموزشي به نسبت 25 به1 بوده است.به عبارت ديگر به ازاي هر 1 پرسنل، 25 كودك وجودداشته است . چنانكه قبلا نيز بدان اشاره گرديد رده هاي سني 1 تا 6 سال در رشد وپرورش شخصيت كودكان ،از نقش اساسي برخوردار بوده و از اين روي آموزش پيش دبستاني بهعنوان بخشي از نظام آموزش عمومي محسوب شده و دولتها به برنامه ريزي و سرمايه گذاريدر اين عرصه مبادرت مي نمايند .در كشور ايران آموزش پيش دبستاني در واقع به بخشخصوصي واگذار گرديده وبدين ترتيب خانواده هاي كم در آمد و متوسط قادر به بهره گيرياز امكانات مهدهاي كودك نمي باشند و اين درحاليست كه كودكان خانواده هاي مواجه بامشكلات اقتصادي و فرهنگي از نياز بيشتري به توجه و آموزش برخوردار مي باشند. به اينترتيب به دليل وجود كمبودها ، نواقصات زياد و برنامه هاي نادرست و عدم برخورداري ازكادر مناسب و عدم اولويت دولت به آموزش كودكان در دوره هاي پيش دبستاني، اكثريتكودكان با مشكلات عديد ه اي در روند آموزشي و رشد شخصيتي خود مواجه مي گردند.

سرمايه گذاري درامور كودكان پيش دبستاني آثار پيش گيرانه بر آسيبهاي دوران نوجواني و جواني وبزرگسالي دارد . بسياري از انحرافات اخلاقي ريشهدركمبودهاي روحي و رواني دوران كودكي دارند. ارتباط اوليه كودك با الگوهاي شخصيتي،آينده او را رقم ميزنند .برخلاف تصورات عمومي مبني بر عدم سود آوري سرمايه گذاري درمهدهاي كودك چنين سرمايه گذاري هايي به معناي تربيت نيروي خلاق ، هدفمند و آگاهآتيه هر ملت و عوامل بازدارنده بسياري از آسيب هاي اجتماعي مطرح مي باشند . در مقطعآموزش پيش دبستاني ،والدين و مربيان كودك به شناسايي توانايي هاي بالقوه كودكان ورشد وتوسعه چنين توانايي هايي مبادرت نموده، شعور و رفتارهاي هاي رواني كودك شكلگرفته و هـدايت صحيـح تجربيات كودك بــه خصوصيات رواني مي انجامد كه شخصيت او راپرورش ميدهند. درجريان حضور درمراكز آموزش پيش دبستاني است كه كودك شناخت نزديك بهواقعيتي از خود بدست آورده و خواسته هاي او به عنوان تبلوري از رشد عاطفي ،عقلي واجتماعي او شكل مي گيرد.

آموزش پيش دبستاني

بر اساس تجربيات و بررسيهاي روان شناختي و تربيتي ، سال هاي اوليهزندگي كودكان نقش اساسي در رشد و پرورش آنان ايفا مي نمايدچراكه 80 درصـد شخصيتكــودك ظرف6 سال اوليه حيات او شكل ميگيرد. براين اساس آموزش و پرورش پيش دبستانياز اهميت ويژه‏اي برخوردار بوده و تلاش عمده دولت ها بر اين بوده است كه هرروزهتعداد بيشتري از كودكان تحت پوشش آمــوزشهاي اين دوره قرار گرفته و بــا توجه بهويژگي ها ونيــازهاي فردي ،از آموزشهاي مناسب وسازنده برخوردار گردند. اولينارتبـاطات انساني- اجتماعي كودكان دردوران پيش دبستانـي شـكل گرفته و شكوفـائي ورشد اين ارتباط منوط به آموزش عشق ورزيدن ، محبت نمودن ، .... و نشان دادن راه صحيحبرقراري ارتباط توسط والدين و مربيان آنان مي باشد . در واقع پايه هاي اوليه اعتمادبه نفس ، مسئـوليت پذيري و استقلال و خلاقيت كودكان در دوران پيش از دبستان استوارمي گردد. توجه دقيق و مناسب به كودكان به رشد و شكوفائي استعدادهاي آنان كمك مينمايد. مهدهاي كودك‏ و مربيان اين مراكز نقش اساسي وحياتي در تربيت و رشد شخصيتكودكان و نيل به اهداف فوق ايفــا مي نمايند.

برنامه هاي آموزشي

از جمله مهمترين برنامه هاي آموزشيمقطع آموزش پيشدبستانيمي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- برنامه هاي علمي و عملي آموزشي كه بر مشاهده و بازديد ، آموزشزبان فارسي ، رياضيات مقدماتي ، مفاهيم ابتدايي علوم و اعتقادات مذهبي مشتمل ميگردد.

2- فوق برنامه هاي آموزشي كه بر صنايع دستي ، خمير بازي ، بريدن وچسباندن اشياء ، نقاشي ، بازيهاي فكري ، قصه گويي ، شعرخواني و تمرينات بدني مشتملمي گردد.

برنامه ريزي و مديريت آموزشي

اولين مركز مستقل آموزش پيش دبستاني در سال 1924 در جهتارائه دوره هاي آموزش اختياري (سيستم آموزش غير اجباري در سيستم آموزش رسمي)احداثگرديد در طول دهه 1980 از مراكز فوق تحت عناوين مختلف اعم از مراكز مراقبتروزانه،كودكستانها، مدارس پيش دبستاني ياد مي گرديد.مراكز مذكور عمدتا در محلسازمانها و وزارتخانه هاي دولتي استقرار يافته و به مراقبت از كودكان با والدينشاغل در سازمان يا وزارتخانه مربوطه مبادرت مي نمايند. مراكز مذكور به طور خصوصيوتحت نظارت سازمان بهزيستي وتحت سرپرستي وزارت آموزش و پرورش فعاليت مي نمايند.

هدف عملي مراكزفوق مراقبت و تربيت كودكان برخوردار از والدين شاغلو ارائه تسهيلات به آنان بود. از جمله تقسيم بندي هاي به عمل آمده توسط مراكز پيشدبستاني كشور مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

كودكان رده هاي سني4 تا 18 ماه

كودكان رده هاي سني 18 ماهه تا 3 سال

كودكان رده هاي سني 3 تا 5 سال

كودكان رده هاي سني 5 سال

از مراكز ويژه كودكان رده سني زير 5 سال تحت عنوان(مراكز مراقبتيروزانه) و از مراكز ويژه كودكان رده سني 5 سال تحت عنوان مدارس آمادگي ياد مي گردد.

مسئوليت برنامه ريزي ، آماده سازي و توسعه متدهاي آموزشي وتفريحيمراكز پيش دبستاني برعهده اداره برنامه ريزي و توسعه متون درسي كشور مي باشد.

وظيفه نظارت بر عملكرد مراكز مذكور به دايره آموزش ابتدايي ومسووليت تدارك امكانات و تسهيلات رفاهي به (( مديريت عمومي تعاون و رفاه اجتماعي )) وزارت آموزش و پرورش تفويض گرديده است. معلمين ومربيان مراكز آموزش پيش دبستاني ازميان فارغ التحصيلان رشته هاي تربيتي مراكز تربيت معلم و يا از ميان فارغ التحصيلاندانشگاهي علوم تربيتي در حوزه آموزش پيش دبستاني انتخاب مي گردد.وجود تغييراتاقتصادي، فرهنگي ، اجتماعي و سياسي دو دهه اخير در ايران ، افزايش نسبت زنان شاغل وضرورت مراقبت از كودكان به افزايش نرخ ثبت نام كودكان در مراكز پيش دبستاني منجرگرديده است.برگزاري كنفرانس جامتين و تأكيد كليه كشورهاي شركت كننده بر اهميت ضرورتارائه مقطع آموزش پيش دبستاني به كليه شهروندان باعث اعمال توجه بيشتر به اين جنبهاز آموزش گرديده است. طي دهه پاياني قرن بيستم به اطمينان از برقراري هماهنگي ميانوزارت آموزش و پرورش و سازمان بهزيستي به عنوان دو مجموعه مسئول در جهت رشد وتوسعههر چه بيشتر آموزش پيش دبستاني تأكيد شد. با اين وجود در نتيجه تمركز نامحسوس دربرنامه ريزي ، مديريت و سرپرستي مقطع آموزش پيش دبستاني ، هر يك از سازمانهاي دولتيبه تنظيم استراتژي هاو سياست جاري خود با توجه به نيازها و امكانات كارشناسانمبادرت مي نمايند.

اهداف آموزشي

اهداف مقطع آموزش پيش دبستاني

از جمله مهمتريناهداف مقطع آموزش پيش دبستانيميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:

1-رشد جسماني ، ذهني ، عاطفي و اجتماعي كودكان بر پاية اصولاخلاقي و مذهبي

2-افزايش سطح توانائيها و استعدادهاي كودكان

3- آماده سازي و تربيت كودكان جهت درك مفاهيم علمي و ذهني

4- رشد و پويش زبان فارسي همسطح با زبانهاي محلي

5- آماده سازي و تربيت كودكان جهت برقراري همكاريها و معاشرتهاياجتماعي

6- حمايت از خانواده هاي كم درآمد در روند تربيتي و تحصيليفرزندان

از جمله مهمترين اهداف مقطع آموزش پيش دبستاني ميتوان به مواردذيل اشاره نمود:

1. تربيت كودكان درجهت اجراي اصول اسلامي در زندگي شخصي و اجتماعي

2. تقويت احساس همكاري و مشاركت كودكان در فعاليت هاي اجتماعي وحس مسئوليت پذيري آنان

3. افزايش قدرت جسمي و ذهني، برقراري تعادل جسمي و افزايش مهارتهاي پايه كودكان

4. آموزش زبان فارسي درجهت تقويت ارتباطات وابزارهاي آموزشيكودكان اعم از خواندن ، نوشتن ، شنيدن و حرف زدن

از سال 1989 نظر به مشكلات زباني كودكان مناطق دو زبانه كشور حينورود به مقطع آموزش ابتدايي ، نرخ بالاي تجديد كودكان طي سالهاي اوليه آموزشابتدايي ،عدم تسلط كافي دربرقراري ارتباطات به زبان فارسي و در دسترس نبودن تعدادكافي از مراكز پيش دبستاني ، هر ساله كلاس هاي آمادگي يك ماهه قبل از شروع سالتحصيلي در مناطق مذكور تشكيل مي گردد. گفتني است كه وزارت آموزش و پرورش به فراهمنمودن زمينه هايي جهت آمادگي كودكان ساكن مناطق مذكور جهت ورود به مقطع آموزشابتدايي از طريق تعيين برنامه هاي مورد نياز وصدور بخشنامه هاي مربوطه اقدام مينمايد.

استراتژي هاي آموزشي

ازجمله مهمترين راهبردهاي آموزشي مقطع آموزش پيش دبستاني مي توانبه موارد ذيل اشاره نمود:

1. ترغيب اولياي امور وزارت آموزش و پرورش به توجه هر چه بيشتر بهسطح آموزش پيش دبستاني

2. كسب اطمينان از برقراري حداكثر هماهنگي ممكن ميان نهادهاياداره كننده مراكز آموزش پيش دبستاني در وزارت آموزش و پرورش

3. اختصاص بيشتر وجوه غير مستقيم از سوي وزارت آموزش و پرورش بهمراكز آموزش پيش دبستاني

4. آموزش و تربيت نيروي انساني ماهر از طريق تمركز بر آموزشهايدوره پيش دبستاني

5. گسترش فضاهاي مستقل آموزش پيش دبستاني