كارت صدا چيست؟

كارت صدا(۱) Sound Card كارت صدا يكي از عناصر سخت افزاري رايانه است كه باعث پخش و ضبط صدا مي گردد. قبل از گسترش كارت هاي صدا، صدا در رايانه توسط بلند گوهاي داخلي ايجاد مي شد. اين بلند گوها توان خود را از برد اصلي مي گرفتند. استفاده از كارت صدا از اواخر سال ۱۹۸۰ شروع شد. در حال حاضر شركت هاي متعددي توليدات خود را در اين زمينه به بازار عرضه مي كنند. كارت صوتي همانند كارت گرافيكي بر روي برد اصلي نصب مي شود و در پشت آن چند فيش براي ميكروفن و بلند گو قرار دارد. وظيفه كارت صدا آماده سازي سيگنال ها جهت پخش و دريافت سيگنال هاي ورودي از ميكروفن و آماده كردن آنها براي ذخيره در رايانه است. كارت صدا، كارت صوتي نيز ناميده مي شود و در بسياري موارد مي تواند اصواتي با كيفيت بسيار عالي توليد كند. صوت، يك سيگنال آنالوگ است كه به صورت موج پيوسته انتشار مي يابد. رايانه همواره در حال پردازش سيگنال هاي آنالوگ است، زيرا اين سيگنال ها دائماً در حال تغييرند. در واقع لازم است كه سيگنال هاي آنالوگ به بيت هاي رقمي (ديجيتال) تبديل شوند. اين عمل توسط وسيله اي به نام Analog toDigital Convertor ADC)) صورت مي گيرد. سيگنال هاي ديجيتالي توليد شده مجدداً بايد به سيگنال هاي آنالوگ تبديل شوند تا بتوانند به وسيله بلند گو پخش شوند. اين عمل توسط سخت افزار ديگري به نام DACصورت مي گيرد. صداهاي ديجيتال به فضاي زيادي بر روي ديسك نياز دارد. بنابراين به جاي ذخيره صدا آن را ايجاد مي كند. اين عمليات شبيه سازي صوتي نام دارد و به روش هاي زير صورت مي گيرد: FM -1(مدولاسيون بسامد): اين روش به صورت كاملاً مصنوعي صدا را ايجاد مي كند و براي ساخت آن از دو موج سينوسي استفاده مي كند. ۲- جدول موجي (صداي موجي): اين روش كم هزينه و واقعي تر است. در اين حالت از تمامي وسايل موسيقي نمونه گيري شده است و صداي ديجيتالي توليد شده در يك جدول موج ذخيره شده است. در صورتي كه يك برنامه به صدايي احتياج داشته باشد اين جدول موج چه در كارت صدا و چه در ديسك، صداي واقعي را به برنامه مي دهد. فايل هاي صوتي با پسوند Wav در ويندوز صداهاي واقعي هستند كه از جدول موج استفاده مي كنند. بنابراين آهنگسازان حرفه اي ترجيح مي دهند اين گونه كارت هاي صدا را استفاده نمايند. اين صداها در تراشه هاي رام كارت صوتي ذخيره مي شوند و در نتيجه بسياري از توليد كنندگان بزرگ بودن حافظه جدول صوتي را دليل مرغوب بودن كارت صدا مي دادند. ۳- ) MIDIرابط ديجيتالي ادوات موسيقي): اين روش برخلاف روش قبلي صداي توليد شده را ضبط نمي كند، بلكه اطلاعات صدا مانند كوك، دوام، بلندي و ساير موارد را ضبط مي كند. اين اطلاعات در يك قالب استاندارد در فايل ذخيره مي شود و يا به يك وسيله موسيقي جهت اجرا ارسال مي شود. بنابراين يك فايل MIDI مجموعه اي از دستور العمل ها در مورد چگونگي اجراي نت هاست. نكته: فايل هاي MIDI جهت برقراري ويدئو كنفرانس ها و پخش فيلم در اينترنت به كار مي روند. ۴- نمونه سازي فيزيكي:اين روش نسبتاً جديد است و بسته به نوع ساز شبيه سازي شده است. با اينكه داراي صداي خوبي است اما بار زيادي بر پردازنده اصلي وارد مي سازد. اجزاي تشكيل دهنده كارت صدا - پردازنده سيگنال هاي ديجيتال كه عمليات مورد نظر را انجام مي دهند. - مبدل آنالوگ به ديجيتال (ACD) براي صوت ورودي به رايانه - مبدل ديجيتال به آنالوگ (DAC) - حافظه ROM يا فلش جهت ذخيره سازي اطلاعات - اينترفيش دستگاه هاي موزيكال ديجيتالي (MIDI) جهت اتصال دستگاه هاي موزيك خارجي - كانكتورهاي لازم جهت اتصال به ميكروفن يا بلند گو - پورت مخصوص بازي براي اتصال Joystick كارت هاي صوتي قديمي عمدتاً از نوع ISA بوده اند، اما كارت صداهاي امروزي از نوع PCI هستند كه بر روي برد اصلي نصب مي گردند. بيشتر مادربردها در حال حاضر كارت صدا را به صورت يك تراشه بر روي برد اصلي دارند. انواع اتصال كارت صدا به رايانه - بلند گو (Speaker) - يك منبع ورودي آنالوگ (ميكروفن ضبط صوت و CD-Player) - يك منبع ورودي ديجيتال نظير CD-ROM - يك منبع آنالوگ خروجي نظير ضبط صوت - يك منبع ديجيتال خروجي شنيدن صوت مراحل شنيدن صوت بر خلاف روش توليد صدا مي باشد كه در زير شرح داده شده است: ۱- داده هاي ديجيتال از هاردديسك خوانده مي شود و سپس در اختيار پردازنده اصلي قرار مي گيرد. ۲- پردازنده اصلي داده ها را براي DSP موجود بر روي كارت صدا ارسال مي كند. 3- DSP داده هاي ديجيتال را از حالت فشرده خارج مي كند. ۴- داده هاي ديجيتال غير فشرده شدن توسط DSP بلافاصله با مبدل ديجيتال به آنالوگ (DAC) پردازش و يك سيگنال آنالوگ ايجاد مي كنند. اين سيگنال هاي ايجاد شده از طريق هدفن يا بلند گو شنيده خواهد شد.

وظايف كارت صدا

كارت هاي صدا حداقل 4 وظيفه را در كامپيوتر بر عهده دارد. آنها بعنوان synthesizer رابط MIDI و مبدل آنالوگ به ديجيتال (A/D) در حال ضبط كردن و مبدل ديجيتال به آنالوگ (D/A) در حال پخش عمل مي كنند. اكنون به توضيح هر كدام مي پرداريم:
The Synthesizer:
Synthesizer رساننده صدايي است كه كارت صدا توليد كرده است. در اينجا ما سه نوع سيستم داريم:
FM Synthesiz,Waretables Sampling,Physical Modeling
FM Synthesiz:

ارزانترين كارتهاي صدا از تكنولوژي FM براي مدل كردن آلات موسيقي متفاوت استفاده مي كنند. اين كارتهاي صدا واقعاٌ Synthesizer هستند. كارت صدا اصواتي توليد مي كند كه از تركيب يك سري صداهاي مصنوعي ساخته شده است.

Ware tables Sampling:

Ware table بهترين وگرانترين تكنولوژي در كارتهاي صدا است. اين بدان معني است كه صدا در كارتهاي صدا از دستگاههاي واقعي ضبط مي شود. بعنوان مثال از روي يك پيانو يك نمونه كوچك ضبط و ذخيره مي شود و زماني كه موزيك اجرا مي شود در حقيقت شما به اين اصواتي كه بصورت نمونه ضبط شده است گوش مي دهيد، لذا زماني كه اين نمونه هاي صوتي داراي كيفيت بالايي باشند كارت صدا اصوات دل انگيزتري توليد مي كند. در اين حالت صداي پيانو مانند يك پيانو واقعي شنيده مي شود. سيستم Ware table در كارت صداهاي Blasters AWE بكار رفته است.

Physical Modeling:

در اين حالت اصوات توليدي در نتيجه نرم افزار مدل شده اند. در اين حالت به نظر مي آيد كه پروسسور بايد كار طاقت فرسايي انجام دهد.كارت صداهاي Orginal مارك Gold شامل صداي 14 دستگاه هستند كه بدين روش مدل شده اند.

آزمايش صدا:

كيفيت اصلي كارت صدا را بوسيله اجراي يك فايل MIDI مي توان امتحان كرد. در اين حالت براحتي مي توانيد تفاوت را احساس كنيد. همچنين در تعداد نت هايي كه در يك لحظه مي تواند اجرا شود هم، تفاوت وجود دارد.

اگر شما مي خواهيد موزيك خود را در كامپيوتر خود بسازيد، الزاماٌ براي ساختن اين موزيك از صداهاي موجود در كامپيوتر خود استفاده كرده ايد و هرچه كار شما بزرگتر باشد نمونه صداهاي بيشتري احتياج داريد.
بعضي كارتهاي صدا نمونه هاي صداهاي جديد را مي پذيرند و شما مي توانيد نمونه هاي جديد خود را ذخيره سازيد. در اين حالت كارت صدا يك RAM بعنوان حافظه در خود دارد تا بتوانيد صداهاي مورد نظر را روي آن دانلود كنيد.
مبدل آنالوگ به ديجيتال:
زمانيكه در حال ضبط صداهاي آنالوگ هستيد(مثلاٌ هنگام ضبط صدا از ميكروفن) به يك مبدل آنالوگ به ديجيتال احتياج داريد و مبدل ديجيتال به آنالوگ نيز زماني استفاده مي شود كه صداي ديجيتال بايد مجدداٌ براي آمپلي فاير اسپيكرهاي شما به سيگنال آنالوگ تبديل شود.
امواج صدا پس از اين كه از طريق ميكروفن به كارت صدا منتقل مي شوند، در آنجا به يكسري پالسهاي ديجيتال تبديل مي گردند كه هر از چند گاهي در يك فايل ذخيره مي شوند. بنابراين ضبط يك صوت در كامپيوتر شامل يك فرآيند تبديل آنالوگ به ديجيتال ميباشد. اما در حالت اجراي يك فايل صوتي جريان بيتهاي صفر و يك اطلاعاتي تبديل به سيگنالهاي آنالوگي مي شوند كه در نهايت به بلندگوي اسپيكر شما ختم مي گردد.
فرآيند نمونه گيري:
همانطور كه ذكر شد ضبط ديجيتالي صدا را بعنوان نمونه گيري شناختيم. شما مي توانيد هر صدايي را كه مي خواهيد، روي يك فايل ذخيره كنيد و براي اينكار كافي است شما كارت صدايي بهمراه ميكروفن داشته باشيد. عمليات نمونه گيري نيز مي تواند با روشها و كيفيتهاي متفاوت انجام پذيرد:
نمونه گيري 8 بيتي يا 16 بيتي،11.22 يا 44 كيلو هرتز، استريو يا مونو
عددي كه بر حسب كيلو هرتز بيان مي شود نشان مي دهد كه صدا نمونه هاي صوتي چند هزار بار در ثانيه ضبط مي شود.
كيفيت صداي نمونه گيري شده:
يك نمونه صدا مانند صداي ضبط شده روي نوار كاست است كه كيفيت آن مي تواند خوب يا بد باشد در اينجا بر نحوه تنضيمات براي كيفيت گذري مي كنيم.
در هنگام ضبط صداي ديجيتالي در هر ثانيه چندين نمونه از صدا گرفته مي شود هر چه تعداد اين نمونه ها در واحد زمان بيشتر باشد كيفيت بهتر است. طبيعتاً يك نمونه گيري بدون وقفه از سيگنال صوتي بهترين كيفيت را خواهد داشت ولي در عمل غير ممكن است.
براي ضبط سي دي هاي صوتي ( Audio CD ) به تعداد 44100 بار در ثانيه از سيگنال صوتي نمونه گيري مي شود.
كيفيت با واحد Hz و رزولوشن با تعداد بيت اندازه گيري مي شود. هر چه مقدار KHz بيشتر باشد كيفيت بهتر مي شود اما فايل شما هم بزرگتر مي شود. نمونه گيري 8 بيت يا 16 بيت به اين اشاره دارد كه چه مقدار اطلاعات از سيگنال صوتي در هر بار نمونه گيري ذخيره شود. 16 بيت يك كيفيت خوب به ما تحويل مي دهد.
فرض كنيد فايل صوتي ديجيتال شما استريو 2 كانال 16 بيت در 44.1KHz باشد حجم فايل صوتي به صورت زير خواهد بود
176400=44100 نمونه در ثانيه*16 بيت* 2 كانال
همانطور كه مي دانيد 8 بيت برابر يك بايت است بنابراين اندازه فايل ها با كيفيت CD در حالت استريو به صورت زير خواهد بود
زمان اجرا
حجم فايل
1 دقيقه

10 مگابايت
1 ساعت
605 مگابايت
74 دقيقه
746 مگابايت
آنچه در اينجا مي بينيد مربوط به فايل با فرمت Wave است. استريو 16 بيت و 44KHz كيفيت بسيار خوبي در اختيار شما قرار مي دهد

 مباني كارت صدا

يك كارت صدا داراي بخش هاي متفاوت زير است :

·       يك پردازنده سيگنال هاي ديجيتال (DSP) كه مسئول انجام اغلب عمليات( محاسبات ) مورد نظر است .

·       يك مبدل ديجتيال به آنالوگ (DAC)

·       يك مبدل آنالوگ به ديجيتال(ADC) براي صوت ورودي به كامپيوتر

·       حافظه ROM  يا Flash براي ذخيره سازي داده

·       يك اينترفيس دستگاههاي موزيكال ديجيتالي (MIDI) براي اتصال دستگاه هاي موزيك خارجي

·       كانكنورهاي لازم براي اتصال به ميكروفن و يا بلندگو

·       يك پورت خاص " بازي" براي اتصال Joystick

اغلب كارت هاي صدا كه امروره استفاده مي گردد از نوع PCI بوده و در يكي از اسلات هاي آزاد برد اصلي نصب مي گردند. كارت هاي صداي قديمي عمدتا" از نوع ISA بودند. اكثر كامپيوتر هاي جديد كارت صدا را بصورت يك تراشه و بر روي برد اصلي دارند. در اين نوع كامپيوترها اسلاتي برروي برد اصلي استفاده نشده وبدين ترتيب يك اسلات صرفه جوئي شده است ! Sound Blaster Pro  بعنوان يك استاندارد در دنياي كارت هاي صدا مطرح است .

اغلب توليد كنندگان كارت صدا از مجموعه تراشه هاي مشابه استفاده مي نمايند.پس از طراحي تراشه هاي فوق توسط شركت هاي مربوطه توليد كنندگان كارت صدا، امكانات و قابليت هاي دلخواه خود را به آنها اضافه مي نمايند.

كارت صدا را مي توان به يكي از دستگاههاي زير متصل نمود :

·       هدفون

·       بلندگو (Speaker)

·       يك منبع ورودي آنالوگ نظير : ميكروفن راديوضبط صوت و CD player

·       يك منبع ورودي ديجيتال نظير CD-Rom

·       يك منبع آنالوگ خروجي نظير ظبط صوت

·       يك منبع ديجيتال خروجي نظير CD-R

عمليات كارت صدا

يك كارت صدا قادر به انجام چهار عمليات خاص در رابطه با صدا است :

·       پخش موزيك هاي از قبل ضبط شده ( از CD  فايل هاي صوتي نظير mp3 و يا Wav ) بازي يا DVD

·       ضبط صدا با حالات متفاوت

·       تركيب نمودن صداها

·       پردازش صوت هاي موجود

عمليات دريافت و ارسال صوت (صدا) براي كارت صدا از طريق بخش هاي DAC و ADC انجام مي گيرد. پردازش هاي لازم و مورد نياز بر روي صوت توسط DSP  انجام مي گيرد و بدين ترتيب عمليات اضافه اي  براي پردازنده اصلي كامپيوتر بوجود نخواهد آمد.

توليد صوت

فرض كنيد، قصد داشته باشيم كه از طريق ميكروفن صداي خود را به كامپيوتر انتقال دهيم . در اين حالت كارت صدا يك فايل صوتي با فرمت wav را ايجاد و داده هاي ارسالي توسط ميكروفن در آن ذخيره گردند.فرآيند فوق شامل مراحل زير است :

1 - كارت صدا از طريق كانكتور ميكروفن سيگنال هاي پيوسته و آنالوگي را دريافت مي دارد.

2 - از طريق نرم افزار مربوطه نوع دستگاه ورودي براي ضبط صدا را مشخص مي نمائيم .

3 - سيگنال آنالوگ ارسالي توسط ميكروفن بلافاصله توسط تراشه مبدل آنالوگ به ديجيتال (ADC) تبديل و يك فايل حاوي صفر و يك توليد مي گردد.

4 - خروجي توليد شده توسط ADC در اختيار تراشه DSP براي انجام پردازش هاي لازم گذاشته مي شود. DSP توسط مجموعه دستوراتي كه در تراشه ديگر است برنامه ريزي براي انجام عمليات خاص مي گردد. يكي از عملياتي كه DSP انجام مي دهد فشرده سازي داده هاي ديجيتال بمنظور ذخيره سازي است .

5 - خروجي DSP با توجه به نوع اتصالات كارت صدا در اختيار  گذرگاه داده كامپيوتر قرار مي گيرد.

6 - داده هاي ديجيتال توسط پردازنده اصلي كامپيوتر پردازش و در ادامه براي ذخيره سازي در اختيار كنترل كننده هارد ديسك گذاشته مي شوند. كنترل كننده هارد ديسك اطلاعات را بر روي هارد و بعنوان يك  فايل ضبط شده صوتي ذخيره خواهد كرد.

 شنيدن صوت

مراحل گوش دادن  به صوت به شرح زير مي باشد ( برعكس روش گفته شده در ارتباط باضبط صوت):

1 - داده هاي ديجيتال از هارد ديسك خوانده شده و در اختيار پردازنده اصلي قرار مي گيرند.

2 - پردازنده اصلي داده ها را براي DSP موجود بر روي كارت صدا ارسال مي دارد.

3 - DSP داده هاي ديجيتال را ازحالت فشرده خارج مي نمايد.

4 - داده هاي ديجيتال غيرفشرده شده  توسط  DSP  بلافاصله توسط مبدل ديجيتال به آنالوگ(DAC)  پردازش و يك سيگنال آنالوگ ايجاد مي گردد. سيگنال هاي فوق از طريق هدفوق  يا بلندگو قابل شنيدن خواهند بود

منبع :

http://www.tebyan.net/Teb.aspx?nId=5661

آشنائی با کارت شبکه

کارت شبکه ، يکی از مهمترين عناصر سخت افزاری در زمان پياده سازی يک شبکه کامپيوتری است . هر کامپيوتر موجود در شبکه ( سرويس گيرندگان و سرويس دهندگان ) ، نيازمند استفاده از يک کارت شبکه است . کارت شبکه ، ارتباط بين کامپيوتر  و  محيط انتقال ( نظير کابل ها ی مسی و يا فيبر نوری ) را فراهم می نمايد .
اکثر مادربردهای جديدی که از آنان در کامپيوترهای شخصی استفاده می گردد ، دارای يک اينترفيس شبکه ای onboard می باشند . کامپيوترهای قديمی و يا کامپيوترهای جديدی که دارای اينترفيس شبکه ای onboard نمی باشند ، در زمان اتصال به شبکه ، می بايست بر روی آنان يک کارت شبکه نصب گردد.

وظايف کارت شبکه

• برقراری ارتباط لازم بين کامپيوتر و محيط انتقال
• تبديل داده : داده ها بر روی گذرگاه ( bus ) کامپيوتر به صورت موازی حرکت می نمايند . نحوه حرکت داده ها بر روی محيط  انتقال شبکه به صورت سريال است . ترانسيور کارت شبکه ( يک ارسال کننده و يا دريافت کننده ) ، داده ها را از حالت موازی به سريال و بالعکس تبديل می نمايد .
• ارائه يک آدرس منحصربفرد سخت افزاری : آدرس سخت افزاری (MAC ) درون تراشه ROM موجود بر روی کارت شبکه نوشته می گردد . آدرس MAC در واقع يک زير لايه از لايه  Data Link مدل مرجع OSI می باشد . آدرس سخت افراری موجود بر روی کارت شبکه ، يک آدرس منحصربفرد را برای هر يک از کامپيوترهای  موجود در شبکه ، مشخص می نمايد . پروتکل هائی نظير TCP/IP از يک سيستم آدرس دهی منطقی ( آدرس IP ) ، استفاده می نمايند . در چنين مواردی قبل از دريافت داده توسط کامپيوتر ، می بايست آدرس منطقی به آدرس سخت افزاری ترجمه گردد .

انتخاب کارت شبکه

برای انتخاب يک کارت شبکه ، می بايست پارامترهای متعددی را بررسی نمود :

• سازگاری با معماری استفاده شده در شبکه : کارت های شبکه دارای مدل های متفاوتی با توجه به معماری استفاده شده در شبکه ( اترنت ، Token ring )می باشند . اترنت ، متداولترين معماری شبکه در حال حاضر است که در شبکه هائی با ابعاد بزرگ و کوچک ، استفاده می گردد .
• سازگاری با throughput شبکه : در صورتی که يک شبکه اترنت سريع (سرعت 100Mbps ) پياده سازی شده است ، انتخاب يک کارت اترنت با سرعت 10Mbps تصميم مناسبی در اين رابطه نخواهد بود . اکثر کارت های شبکه جديد قادر به سوئيچينگ اتوماتيک بين سرعت های 10 و 100Mbps می باشند ( اترنت معمولی و اترنت سريع )
• سازگاری با نوع اسلات های خالی مادربرد : کارت های شبکه دارای مدل های متفاوتی با توجه به نوع اسلات مادربرد می باشند. کارت های شبکه PCI درون يک اسلات خالی PCI  و کارت هائی از نوع ISA در اسلات های ISA نصب می گردند . کارت شبکه می بايست متناسب با يکی از اسلات های خالی موجود بر روی مادربرد، انتخاب گردد. اسلات آزاد به نوع مادربرد  بستگی داشته و در اين رابطه گزينه های متعددی نظير ISA,PCI و EISA می تواند وجود داشته باشد . شکل زير يک نمونه مادربرد را که دارای اسلات های ISA و PCI است ، نشان می دهد :

 گذرگاه ISA که از کلمات Industry Standard Architecture  اقتباس شده است، استاندارد استفاده شده در کامپيوترهای IBMXT است . استاندارد فوق در ابتدا به صورت هشت بيتی مطرح و در سال 1984 نوع شانزده بيتی آن نيز عرضه گرديد. تعداد زيادی از تجهيزات سخت افزاری نظير مودم ، کارت صدا و کارت های شبکه بر اساس استاندارد فوق توليد و عرضه شده اند . برخی از مادربردهای جديد دارای اسلات های PCI بوده  و از کارت های ISA حمايت نمی نمايند . ( کارت های PCI دارای سرعت بيشتری نسبت به ISA می باشند ) .

PCI در سال 1993 معرفی و يک گذرگاه سی و دو بيتی است . PCI 2.1 شصت و چهار بيت را حمايـت می نمايد .کارت های شبکه PCI با توجه به پتاسيل های موجود دارای استعداد لازم به منظور ارائه سرعت و کارآئی بيشتری نسبت به کارت های ISAمی باشند :

• بافرينگ : حافظه تراشه ها ( RAM )  بر روی کارت شبکه قرار داشته و از آن به عنوان بافر استفاده می گردد .از حافظه فوق به منظور نگهداری اطلاعاتی که در انتظار پردازش می باشند و يا اطلاعاتی که می بايست بر روی شبکه منتشر شوند ، استفاده می گردد .
•  DMA و يا DirectMemory Access ، کامپيوترهائی که از DMA حمايـت می نمايند، امکان ارسال و يا دريافت داده از حافظه را مستقيما" و بدون درگيرکردن پردازنده فراهم می نمايند .
• BusMastering . کارت های شبکه می توانند بگونه ای طراحی شوند که مستقيما" بدون استفاده از پردازنده کامپيوتر و يا واسطه ای ديگر به حافظه RAM کامپيوتر دستيابی داشته باشند . ويژگی فوق به کارت های شبکه اجازه می دهد که bus را کنترل نموده و داده ئی را به حافظه RAM کاميپوتر ارسال و يا دريافت نمايند .

نصب کارت شبکه

برای نصب کارت شبکه می توان مراحل زير را دنبال نمود :

• باز نمودن کيس کامپيوتر و نصب کارت شبکه در يکی از اسلات های آزاد
• بستن کيس و متصل نمودن کابل به پورت کارت شبکه
• راه انداری کامپيوتر . در صورتی که يک کارت Plug&Play  تهيه شده است و از سيستم عاملی استفاده  می شود  که تکنولوژی Plug & Play را حمايت می نمايد ، تنها کاری که احتمالا" می بايست انجام داد ، قرار دادن ديسکت و يا CD درايور کارت شبکه در درايو مربوطه است .در صورتی که از سيستم عاملی استفاده می گردد که قادر به تشخيص سخت افزارهای جديد نمی باشد ، می بايست عمليات نصب کارت شبکه به صورت دستی انجام شود .

با توجه به اين که کامپيوترهای جديد و سيستم های عاملی که بر روی آنان نصب می گردد، عموما" از فن آوری Plug&Play حمايت می نمايند ، نصب يک کارت شبکه کار چندان مشکلی نخواهد بود . کافی است کارت شبکه را درون يکی از اسلات های خالی مادربرد قرار داده و کامپيوتر را راه اندازی نمود . کارت های شبکه Plug&Play توسط سيستم عامل تشخيص داده شده و درايور آنان نصب می گردد .
در حال حاضر سيستم های عامل اندکی وجود دارد که از تکنولوژی Plug &Play حمايت نمی نمايند ، در زمان نصب کارت شبکه بر روی اين نوع سيستم ها ، می بايست دارای اطلاعات لازم در رابطه با IRQ نيز باشيم ( IRQ از کلمات Interrupt Request  اقتباس شده است) . به هر دستگاه موجود در کامپيوتر نظير موس ، صفحه کليد و کارت شبکه ، يک خط IRQ نسبت داده می شود. دستگاه های فوق با استفاده از IRQ نسبت داده شده ، درخواست خود را با پردازنده مطرح می نمايند ( پردازش داده ها ) . هر دستگاه می بايست دارای يک IRQ منحصربفرد باشد در غير اينصورت با يک IRQConflict مواجه خواهيم شد.

جدول زير تنظيمات IRQ در کامپيوترهای شخصی را نشان می دهد .

 مقدمه

تاريخ بشريت ، حاكي از تلاش بي وقفه آدمي براي تسلط و بهره وري از مادر طبيعت بوده است . وي با اتكا به قدرتهاي خداداداي ، عقل ، خرد و خلاقيت همچنين دستاني ماهر همواره تلاش نموده است تا طبيعت سركش و قدرتمند را مهار نمايد و براي تداوم بقاي خويش مورد بهره برداري قرار دهد . او ساليان درازي را در غارها و با حداقل امكانات و ابزار گذراند . ضروريات و الزمات محيطي ، جمعي و فردي كم كم او را به كشف رموز و قوانين حاكم بر طبيعت وادار نمود .

او تلاش نمود تا با دستيابي به بهترين و كارآمدترين ابزارها ، آمال و آرزوها و تمنيات مادي و معنوي خود را تحقق بخشد .

آشنايي با ابزار معماري

معماري نيز همچون ديگر شاخه هاي علوم و حرف بشري ، اهداف و وظايفي را برعهده گرفته است و بدين منظور ، از مجموعه اي از علوم ، فنون ، روشها و ابزار و امكاناتي  براي دست يابي به آن بهره مي جويد . تا چندي پيش معماران براي تهيه نقشه ها و طرحهاي خود از قلم ، راپيد ، كاغذ كالك و نظاير آن استفاده مي كردند ، ولي امروزه اين ابزارها جاي خود را به رايانه ها و برنامه هاي رايانه اي سپرده اند .

در سيستمهاي سنتي ، طراحان ، طرحهاي اوليه را در مقياسهاي كوچك( الي ) با دست و يا خط كش تهيه مي كردند . سپس دسناتورها ( نقشه كشها ) وظيفة‌ تهيه نقشه هاي مدادي دقيق و با مقياس بزرگتر (  تا  ) را برعهده گرفتند . در جريان تهية نقشه ها ، بارها طرح ، از سوي طراحان ، كنترل ، حك و اصلاح مي گرديد . و سرانجام پس از كنترل نهايي طراح ، اقدام به دسن ( مركبي كردن ) آن بر روي كالك مي نمودند . عموماً جريانات رفت و برگشت بين طراح و نقشه كش در مرحلة مدادي ، زمان بسياري را به خود اختصاص مي داد . چه بسا كه نقشه هاي مركبي شده ، بار ديگر مورد تجديد نظر قرار مي گرفت و نقشه كشها مجبور به تيغ زدن ( پاك كردن ) قسمتهايي از كالك ، و ترسيم مجدد آن مي شدند . امروزه ، ديگر اين شيوة كار به دليل زمانگير بودن آن ، از دفاتر مهندسي رخت بربسته است همچنين اين روشها ديگر نمي تواند روش مناسبي براي ايجاد طرحهاي نو ، ابتكاري و پيچيده باشد . به تجربه نيز ثابت گرديد طراحاني كه خود مستقيماً يا با واسطه با نرم افزارهاي ترسيمي يا مدل سازي و يا تخصصي            (معماري ) كار مي كنند در مدت زمان كمتر و با دقت بالاتري ايده هاي خود را به صورت نقشه پياده كرده ، با حداقل سعي و خطا ( رفت و برگشت ) آن را كامل مي نمايند . همچنين ، در بسياري از دانشكده هاي مهندسي جهان ، تدريس دروس نقشه كشي از ابتدا با رايانه آموزش داده مي شود و ديگر لزومي به استفاده از قلم و راپيد و كاغذ كالك احساس نمي گردد .

ابزار معماري و سير تحول آن

اگر به تاريخ معماري بشر از دوران نخستين تا دوران معاصر نظر كنيم خواهيم ديد كه آدمي براي اهداف خود ابزار و ادوات گوناگوني را مورد استفاده قرار داده است . آنچه بيشتر مورد توجه اين كتاب است ، بازشناسي ابزار و شيوه ها در مرحلة طراحي مي باشد .

بشر نخستين ، اولين طرحهاي خود را با زغال يا گل رنگي بر ديوار غارها و يا چوبي بر بستر نرم زمين منعكس مي نموده است . به نظر مي رسد كه شروع اولين طرحهاي ساختماني و معماري نيز ، از همين نقطه آغاز گرديده باشد .

تا ‎آغاز دوران صنعتي بشر توانست ابزار اولية خود را تكامل بخشيده ، از قلمهاي درست شده از پر بوقلمون يا غاز و يا قلم ني خط كشهاي ابتدايي و پوست حيوانات يا صفحات تهيه شده از پوست درختان پاپيروس براي پياده نمودن طرحهاي خود بهره برد .

در دوران صنعتي كه مصادف با شروع انقلاب صنعتي در اروپا در سال 1760 تا دوران معاصر مي باشد ، با اختراع انواع آلياژها و سيستمهاي مكانيكي و تكنولوژيهاي جديد قالب گيري و ... ابزار و ادوات متكاملتري توليد گرديد و تا به امروز انواع قلمهاي فلزي نظير قلم فرانسه ، گرافوس ، راپيدوگراف ، انواع جوهرهاي صنعتي ، انواع خط كشها ، گونياها ، نقاله و ... همچنين انواع كاغذها و ميزهاي نقشه كشي ، انواع لوازم مكانيكي نظير هاشور زن -  درافتينگ و ... و مواد متنوع و چشمگير بسياري براي تهيه ماكتها ، پا به عرصه وجود نهاد . طراحان توانستند با ابزار و امكانات جديد ، بر كيفيت طرحهاي خود افزوده ، با سرعت و دقت بيشتري آنها را تهيه نمايند .

با شروع تحولات عظيم در دهه هاي پاياني قرن بيستم و نفوذ بي وقفة رايانه ها بر زندگي بشري ، در استفاده از ابزار معماري ، دگرگوني ايجاد گرديد . اين بار ، طراحان حقيقتاً ابزار كارآمدي را وارد حوزة كار خود نمودند ؛ رايانه ها توانستند به سرعت و به راحتي از پس بسياري از معضلات قبلي برآيند ؛ سرعت و دقت عمل آنها بي مانند بود ؛ جامعيت آنها نيز براي انجام وظايف خواسته شده بي رقيب مي نمود ؛ آنها در بسياري ازمراحل طراحي از تهيه تا ساخت ابنيه ، مورد استفاده قرار گرفته اند . از جمله :

-  تهيه بانكهاي اطلاعاتي و پردازش اطلاعات ( براي تهيه مواد خام طرحهاي معماري )

-  براي تهيه نقشه هاي دو بعدي و نقشه هاي اجرايي دقيق طرحها

-  براي تهيه مدلها و ماكتهاي سه بعدي رايانه اي

-  براي تهية پرسپكتيوهاي سه بعدي -  راندوهاي رنگي و ...

-  براي تهية انيميشنها

-  براي انجام محاسبات متره و برآورد مقادير مصالح ساختماني و برآورد ريالي طرحها

-  براي انجام محاسبات و تحليل سازة طرحها و ...

-  براي مديريت و برنامه ريزي اجرايي طرحها

-  براي ارتباط و تبادل اطلاعات طرحها از طريق شبكه و اينترنت .

سرانجام ، آنها به راحتي توانستند دنياي جديدي را به نمايش بگذارند . دنياي واقعيتهاي مجازي ، دنياي معماري مجازي ، دنياي جديد رايانه اي است كه به خيال نزديك تر است تا به واقعيت ولي كاملاً واقعي ست . در اين دنيا ، معماران مي توانند طرحهاي خود را بسازند ؛ درون آن حركت كنند ؛ مشكلاتش را بسنجند و عيوب آن را برطرف نمايند ، آنها مي توانند ديگران را هم به اين دنيا ببرند و آنچه را كه خلق نموده اند در معرض نمايش آنها بگذارند .

سيستمهاي رايانه اي به مثابة ابزار نوين در طراحي معماري

سيستمهاي رايانه اي ، مجموعه اي از امكانات و ادوات نرم افزاري و سخت افزاري هستند كه از سوي افراد و يا شركتهاي مهندسي بنابر نياز و مقتضياتشان سازمان يافته ، مورد استفاده قرار مي گيرند سيستمهاي رايانه اي را به صورت ساده و منفرد ( Single) و يا تركيبي و گروهي ( Groups ) براي انجام پروژه هاي معماري مورد استفاده قرار مي دهند .

الف -  سيستمهاي ساده : سيستمهاي ساده ، سيستمهايي هستند كه از يك رايانه به همراه يك نرم افزار معماري نظير Auto Cad و در صورت امكان يك پرينتر A ₃ تشكيل شده باشد . اين سيستمها به طور منفرد ، از سوي افراد و بعضاً شركتهاي تازه كار مورد استفاده قرار مي گيرد و بسيار كم خرج هستند و با حداقل سرمايه گذاري ايجاد مي گردند .

ب -  سيستمهاي مركب : سيستمهاي مركب و گروهي ، به مجموعه اي از رايانه ها حداقل از دو عدد رايانه يك پرينتر A ₃ در صورت امكان يك پلاتر كه به صورت شبكه به هم مرتبط مي گردند گفته مي شود . اين سيستمها ، بنابر اهداف و برنامة كاري خود امكانات و تجهيزات نزم افزاري و سخت افزاري را به طور مشترك مورد استفاده قرار مي دهند .

به طور كلي ، هر سيستم رايانه اي چه ساده و چه گروهي و گستردة آن ، از سه عنصر اصلي ، رايانه ، نرم افزار ( برنامه ) و دستگاههاي جانبي تشكيل مي گردد .

رايانه : يكي از اصلي ترين عناصر هر سيستم رايانه اي ست . رايانه براي دريافت ، پردازش بنيادين اطلاعات و نمايش اطلاعات پردازش شده ، مورد استفاده قرار مي گيرد .

رايانه هاي شخصي ² ( PC ها) ، رايج ترين و پرتعداد ترين رايانه هاي موجود در جهان را تشكيل مي دهند و هر فرد مي تواند به راحتي نسبت به تهية آنها اقدام نمايد . اين رايانه ها در شكلها Tower ( بدنه ايستاده ) Laptop ( بدنه خوابيده ) و Notbook ( سيستمهاي فشرده شده كيفي و قابل حمل ) طراحي و توليد گرديده اند . پيشرفت فناوري CPU ( پردازندة مركزي ) اين سيستمها و قيمت پايين آنها ، سبب افزايش توانمندي و قدرت عملياتي آنها گرديده است . به طوري كه در بيشتر مراكز عمومي و سازمانهاي دولتي ، شركتها و دفاتر حرفه اي ، آنها جايگزين ميني رايانه ها و رايانه هاي مركزي ( Mainframe ها ) گرديده اند .

اين رايانه ها در سه رده كاملاً متفاوت زير ، توليد و عرضه مي شوند .

-          IBM و سازگار با IBM

-          اپل مكينتاش Apple Mac

-          آميگا Amiqa  

ردة اول بيشترين  PC هاي موجود در جهان را يا 90 درصد نسبت به بقية سيستمهاي تشكيل مي دهند . پردازشگر اصلي اين سيستمهاي مبتني بر پردازشگرهاي پنتيوم اينتل و يا k7 و k6 شركت AMD  و يا مشابه آن است و سيستم عامل آنها را Dos و Windows تشكيل مي دهد ، اين سيستمها از توانايي محاسباتي و رياضي بالايي برخوردارند .

ردة دوم را محصولات شركت Apple تشكيل مي دهد كه بر اساس پردازشگر هاي مركزي ساخت شركت  Motorola طراحي و توليد گرديده اند . سيستم عامل آنها Mac oS است در مجموع ، براي كاربردهاي گرافيكي ( پردازش تصوير -  انيميشن و انتشارات) مورد استفاده قرار مي گيرند .

ردة سوم آميگاها كه كم تعدادترين رايانه هاي PC را تشكيل مي دهند نيز بر اساس پردازشگر Motorala و براي انجام عمليات ويژة گرافيكي ( انيميشن سازي) طراحي و توليد شده اند .

امروز با توجه به رواج روزافزون PC هاي ردة اول و توسعة فناوريهاي سخت افزاري و نرم افزاري آنها ، به خصوص ، سيستمهاي عامل گرافيكي آنها از اهميت و رونق PC هاي ردة دوم و سوم كاسته شده است . اين رايانه ها بنابر كاربردها و تواناييهاي مورد نظر ، پيكرده بندي و مونتاژ مي گردند ، در كاربردهاي معماري ، قدرت CPU مركز و ميزان RAM ، از مهمترين شاخصهاي يك پيكره بندي مناسب است .

نرم افزار ( برنامة رايانه اي ) : نرم افزارها ، مجموعه دسترالعملهايي هستند كه براي انجام كارهاي خاص بر روي يك رايانه نصب مي گردند . توسعه و كاربرد رايانه هاي شخصي در حوزه هاي مختلف معماري ، سبب توسعة نرم افزارهاي متنوعي نيز گرديده است كه مستقيم و يا غير مستقيم براي تكميل بخشي از فعاليتهاي معماري به كار گرفته مي شوند . برنامه هاي رايانه اي را با توجه به نوع و كاربرد آنها در معماري ، مي توان به صورت زير دسته بندي نمود :

الف : نرم افزارهاي عمومي نقشه كشي

ب : نرم افزارهاي مدل سازي

ج : نرم افزارهاي تخصصي معماري

د : نرم افزارهاي پردازش تصوير

الف -  نرم افزارهاي عمومي نقشه كشي -  «Qeneral Drawing  » : اين گروه ، مجموعه اي از نرم افزارها را در بر مي گيرد كه ساختار پاية آنها بر اساس فضاي دو بعدي طراحي گرديده است . اين نرم افزارها از ابتدا براي تهية نقشه هاي دو بعدي دقيق مورد استفاده قرار گرفته اند . امروزه ، بيشتر آنها توانايي ايجاد مدلهاي سه بعدي و قابليت رندرينگ ( Rendring ) را نيز پيدا نموده اند . ولي فضاي كاري محيط سه بعدي آنها از محيط دو بعدي كاملاً جداست . تعداد زيادي از نرم افزارهاي نقشه كشي ، جزو اين گروه اند كه معروف ترين و رايجترين آنها اتوكد ( Auto Cad ) مي باشد . اين نرم افزارها ، عموماً از مدل و شيوه هاي سنتي نقشه كشي پيروي مي كنند . يعني نقشه هاي دو بعدي ، با همان روش سنتي نقطه به نقطه ترسيم و سپس ، از روي آنها مدل سه بعدي استخراج مي كنند .

از ويژگيهاي ديگر اين گروه از نرم افزارها ، قابليت توسعة آنهاست . به طوري كه شركتهاي توليد كنندة‌ نرم افزار ، با الحاق نرم افزار جنبي به آن ، آنها را براي انجام عمليات ويژة آماده سازي نموده اند ، به عنوان مثال ، بسته نرم افزاري Auto Architect نرم افزار اتوكد را براي كاربردهاي تخصصي معماري ارتفا داده و تخصصي نموده است.

ب -  نرم افزارهاي مدل سازي : اين نرم افزارها به خاطر قابليتهاي ويژة آنها ، در تهية مدلهاي سه بعدي نورپردازي و انيميشن به عنوان نرم افزارهاي تكميلي گروه اول و بعضاً گروه سوم ، مورد استفاده قرار مي گيرند . از مشهورترين نرم افزارهاي گروه فوق Form,z , 3D Max , 3D Studio  هستند .

ج -  نرم افزارهاي تخصصي معماري « Profissional » : اين نرم افزارها ، اختصاصاً براي كاربردهاي معماري طراحي گرديده اند و كليه امكانات لازم نظير ديوار ، سقف ، كف ، پله ، درب و پنجره و ... براي ساخت يك ماكت رايانه اي از ساختمان را در اختيار قرار مي دهند .

فناوري نرم افزاري آنها ، سبب كاهش دستورها و پيچيدگيهايي كه در نرم افزار عمومي نقشه كشي ( گروه 1 ) وجود دارد ، گرديده امكان كار معماران با نرم افزار را به راحتي ميسر مي نمايد . اساس و ساختار اين نرم افزارها را محيط سه بعدي آنها تشكيل مي دهد . به طوري كه ، كار در محيط سه بعدي انجام گرفته ، پس از ساخت مدل سه بعدي پلانها و نماها و مقاطع ، از آن استخراج مي گردد . بنابراين ، مدل و شيوة كار با اين نرم افزارها ، برخلاف نرم افزارهاي گروه 1 كه از سيستم سنتي نقشه كشي تبعيت مي نمايد ، از كار يا ايجاد ماكت ( ماكت سازي ) پيروي مي كند. از ديگر خصوصيات اين نرم افزارها ، جامعيت آنهاست به گونه اي كه كلية امكانات و خواسته هاي پروژه هاي معماري يعني كتابخانة كاملي از اشيا و لوازم سه بعدي ( پنجره ها ، دربها ، پله ها ، مبلمان و ... ) همچنين كلية امكانات لازم براي تهيه انواع پرسپكتيوها ، امكانات مناسبي براي تهيه رندرينگهاي رايانه اي ( پوسترها و انواع افكتهاي گرافيكي ) ، امكانات بسيار عالي به منظور تهيه انيميشن و VR ، از تسهيلات اين نرم افزارها هستند . معروف ترين اين نرم افزارها را آرشيكد 3D Home , Archi Cad  و Architect pc و ... تشكيل مي دهند .

د -  نرم افزارهاي پردازش تصوير « Imaqe Prossecing  » : اين نرم افزارها ، براي ايجاد ويژگيهاي تصويري خاص در رندرينگهاي تهيه شده از نرم افزارهاي گروههاي قبلي ، مورد استفاده قرار مي گيرند .

در حقيقت ، منظور از كاربرد آنها ، ارائه بهتر و تهيه پوسترها و تابلوهاي نمايشي از خروجيهاي نرم افزارهاي ديگر است . توسط آنها مي توان چندين تصوير ، پلان و نقشه معماري ، را با هم تركيب و روتوش نمود . امكانات بسيار عالي اين نرم افزارها ، براي اصلاح تصاوير و يا برش آنها و ايجاد انواع افكتهاي گرافيكي ، استفادة از آنها را در خروجي نهايي پروژه ها رايج نموده است . مشهورترين آنها Photoshop  و Free Hand و Corel Draw هستند .

ويژگيهاي سيستمهاي رايانه اي در طراحي معماري

دربارة تواناييهاي منحصر به فرد رايانه ها نسبت به سيستمهاي دستي و مكانيكي ، بسيار گفته و نوشته اند اما كاربرد رايانه در حوزة فعاليت هاي طراحي معماري ، از مزايا و ويژگيهاي منحصر بفردي برخوردار است كه ذيلاً به آنها اشاره مي گردد .

سرعت در ترسيمات : اگر از سرعت محسوس ترسيمات عمومي نظير ترسيم خطوط ، اشكال هندسي و ... رايانه ها نسبت به سيستمهاي دستي صرف نظر كنيم سرعت بالاي آنها را در انجام عمليات ويژه نظير تغيير مقياس نقشه ها رانمي توان ناديده گرفت . براي روشن شدن مطلب كافي ست تغيير مقياس نقشة پلان يك بناي مسكوني از  به  را به هر دو طريق تجربه نماييد . مشاهده خواهيد نمود كه اين عمليات با رايانه صدها برابر سريعتر و بدون خطا انجام مي پذيرد .

دقت در ترسيمات : ترسيم فرمهاي پيچيده نظير مارپيچها ، منحنيهاي زين اسبي و همچنين ترسيم خطوط و يا پاره خطهاي با دقت بالا اگر با دست مقدور باشد همواره با خطا همراه است . در صورتي كه رايانه ها با توجه به ساختار مختصاتي خود به راحتي و بدون خطاي انساني ، ترسيم هر گونه شكل و اندازه اي را بدون خطا و به راحتي انجام مي دهند .

توانايي و سهولت در ترسيمات پيچيده : ايجاد فرمهاي دو بعدي و سه بعدي پيچيده با دست بسيار و بعضاً ناممكن است . رايانه ها اين قابليت را دارند كه هر فرم پيچيده اي را ايجاد و آنها را از هر زاويه ديد ترسيم نمايند .

خستگي ناپذيري : رايانه ها برخلاف سيستمهاي زنده ، هيچ گاه خسته نمي شوند . اين ويژگيهاي سبب مي گردد كه افت خطاي كاري در سيستمهاي رايانه اي نسبت به سيستمهاي دستي ( سنتي ) بسيار كمتر و در حد صفر تقليل يابد . از طرفي ، اين ويژگي رايانه ها ، امكان انجام كارهاي سنگين نظير تهية راندوهاي سنگين و يا تصاوير متحرك از يك طرح را كه ممكن است ساعتها و شايد روزها به طول بينجامد ، بدون خستگي و افت كاري ، فراهم سازد .

قدرت ذخيره سازي : از ديگر ويژگيهاي مهم رايانه ها ، قابليت ذخيره سازي بالاي آنهاست ، در سيستمهاي سنتي ، تهيه و نگهداري نقشه ها همواره مشكل آفرين است . شركتهاي مهندسي براي بايگاني نقشه هاي پروژه ها مجبور به استفاده از فايلهاي حجيم بودند كه فضاي زيادي را اشغال مي نمود . در صورتي كه امروزه صدها نقشه و ده ها پرونده را مي توان بر روي يك CD با حجم 720 مگابايت ، به راحتي ذخيره سازي نمود.

امكانات بازيابي سريع اطلاعات : در گذشته ، براي رجوع به نقشه هاي بايگاني شده ، لازم بود كه پس از زيرورو نمودن ، آنها را به مكانهاي مختلف براي استفاده منتقل مي كردند . اين موضوع ، مشكلات بسياري را هم در زمينة استفادة راحت از نقشه ها و هم استهلاك و از مشكل افتادگي و فرسودگي آنها به وجود مي آورد .

در صورتي كه فايلهاي رايانه اي و روشهاي ذخيره سازي نوين ، هرگونه استفاده و دسترسي را با سهولت و سرعت بسيار بالا فراهم مي سازد . بدون اين كه ، تغييري در مشخصات فايلها ايجاد گردد .

صرفه جويي در فضاهاي كاري و امكانات : سيستمهاي رايانه اي باعث كوچكتر شدن فضاهاي كاري مهندسي ، تقليل امكانات جنبي و دست و پاگير نظير كالك ، ميز نقشه كشي ، ميز نور و انواع لوازم ترسيم گرديده اند . امروزه مي توان پروژه هاي بزرگ را در مكانهاي كوچك و با كمترين پرسنل وحتي در خانه شخصي خود به راحتي انجام داد . 

تاريخچة اتوكد

سالهاي آغازين دهة هشتاد ميلادي ، با شروع فعاليت شركتهاي توليد كنندة نرم افزارهاي نقشه كشي و مدل سازي سه بعدي مصادف است . نرم افزار اتوكد نيز در سال 1982 به عنوان نخستين نرم افزار نقشه كشي پا به عرصه ظهور نهاد ، اولين نسخة آن كمتر از دو مگابايت حجم داشت و تنها شامل 17 دستور براي ترسيم نقشه ها بود . نسخه هاي بعدي اتوكد يكي پس از ديگري و در راستاي تكميل نسخة اوليه توليد گرديدند .

چنانچه سير تحول نرم افزار اتوكد را مورد بررسي قرار دهيم ، چهار دورة كاملاً متمايز را مي توان برشمرد .

دوره اول : تكامل نرم افزار با تكميل دستورالعملهاي ترسيمات دو بعدي تا اتوكد ويرايش 10 ادامه دارد .

دورة دوم : امكان ايجاد فضاي سه بعدي با خصلت صفحه اي در محيط اتوكد 10 .

دورة سوم : استفاده از فناوري پنجره هاي محاوره اي در نرم افزار و آسان سازي ارتباط با صفحه كار اتوكدهاي 11 و 12 .

دورة چهارم : امكان ايجاد احجام سه بعدي صلب ( توپر ) قابل ويرايش در محيط اتوكد 13 و 14 و توسعة امكانات -  تعريف مصالح -  رنگ گذاري و نورپردازي و حركت به سمت سيستم عامل Windows ، استفاده از امكانات چند كاربردي و امكان ارتباط با نرم افزارهاي ديگر.

History of Auto CAD

معرفي اتوكد 2002

اتوكد 2002 ، هفدهمين نسخه نرم افزار توانمند اتوكد است كه مجموعه اي از ابزارها و امكانات را براي ترسيم انواع و اقسام طرحها و نقشه ها تدارك ديده است . آخرين نسخه هاي اين نرم افزاركه در ميان كاربران ، كامپيوتر ، مهندسين ، طراحها و نقشه كشها مقبوليت عام يافتند ، عبارتند از نسخه هاي 10 ، 11 ، 12 ، 13 ، 14 ، 2000 ، i 2000 و 2002 . در اين ميان ، نسخه هاي 10 و 11 فقط تحت سيستم عامل DOS و نسخه هاي 12 و 13 تحت هر دو سيستم عامل DOS  و ويندوز قابل استفاده بودند . اما نسخه 14 و كليه نسخه هاي بعدي فقط تحت سيستم عامل ويندوز قابل استفاده مي باشند . با توجه به عدم صرف وقت و انرژي توسط شركت اتودسك ( توليد كننده اتوكد ) براي سازگار كردن اتوكد با سيستمهاي عامل مختلف ، سرعت توسعه و پيشرفت ابزارهاي تخصصي اتوكد در قياس با نرم افزارهاي مشابه بسيار بيشتر بوده است .

كاربرد اتوكد

نرم افزار اتوكد ( مستقل از نسخه آن ) در عمده ترين كاربرد خود ، ابزاري براي ترسيم و توليد اشكال و مدلهاي 2 يا 3 بعدي ، به صورت دقيق ، سريع و با كيفيت بالا مي باشد . ابزارهاي اين نرم افزار به طور معمول در توليد اشكالي مورد استفاده قرار مي گيرند كه داراي ماهيت هندسي مي باشند .

گاهي شنيده مي شود كه اتوكد را به غلط ، بر اساس موارد كاربرد آن تقسيم بندي مي كنند . براي مثال شنيده مي شود كه اتوكد را با انواعي نظير « اتوكد براي نقشه كشي صنعتي » ، « اتوكد براي نقشه كشي ساختمان » ، « اتوكد براي طراحي گرافيكي » و ... دسته بندي مي كنند . واقعيت اين است كه اتوكد ابزاري براي ترسيم و مدلسازي است كه امكانات و ابزارهاي آن براي تمام كاربردها ثابت مي باش . شايد بتوان اتوكد را به مجموعه اي از ابزار آلات نقشه كشي تشبيه كرد كه يك فرد در اختيار گرفته و آماده ترسيم يك نقشه يا طرح مي شود ( با اين تفاوت كه دقت ، كيفيت و سرعت كار با اتوكد بسيار بيشتر از ابزارآلات نقشه كشي است ) . حال اين فرد مي تواند از ابزارهايي كه در دست دارد براي ترسيم يك نقشه صنعتي يا ساختماني و يا يك طرح گرافيكي استفاده نمايد . همانگونه كه براي مثال در هنگام خريد يك خط كش T ، آن را بر اساس موارد استفاده اش دسته بندي نكرده و به فروشنده نمي گوييد : « يك خط كش T براي نقشه كشي صنعتي مي خواهم » ، در مورد اتوكد نيز نبايد آن را بر اساس كاربردهايش دسته بندي كنيد .

ويژگيهاي كلي اتوكد

به راستي فكر مي كنيد راز مقبوليت و محبوبيت اتوكد در ميان مهندسين ، نقشه كشها و طراحان گرافيكي چيست ؟ واقعيت اين است ، به طور كلي همان عواملي كه امروزه كامپيوتر را به يكي از ملزومات اساسي و انكارناپذير ادامه حيات بشري تبديل كرده اند ، موجبات محبوبيت و مقبوليت اتوكد را نيز فراهم آورده اند . اگر بخواهيم اين عوامل را در خلاصه ترين شكل ممكن بيان كنيم ، بايد به سه عنصر « دقت » ، « سرعت » و « كيفيت » بالاتر ترسيمات انجام شده به وسيله اتوكد در قياس با ترسيمات انجام شده به صورت دستي اشاره كنيم . ذيلاً به شرح مختصري درباره اين سه عنصر مي پردازيم :

دقت بالا تر

به جرأت مي توان گفت ، مهمترين راز موفقيت اتوكد در دقت صد در صد ( واقعاً صد در صد ) ترسيمات انجام شده در آن مي باشد . به شهادت كليه كاربران قديمي اين نرم افزار كه هم تجربه  ترسيم نقشه هاي مورد نظر به كمك ابزار آلات نقشه كشي را دارند و هم از اتوكد براي انجام ترسيمات خود استفاده كرده اند ، دقت ترسيمات انجام شده توسط اتوكد به مراتب بالاتر از ترسيمات انجام شده توسط ابزارآلات نقشه كشي مي باشد . هنگام ترسيم به وسيله اتوكد ، امكان تعيين ابعاد وزواياي اشكال مورد نظر با دقت تا 8 رقم پس از اعشار وجود دارد . آيا هيچ ابزاري را براي ترسيم دستي يك شكل با چنين دقتي سراغ داريد ؟

در اين رابطه ، به يك مثال بسيار ساده وابتدايي اشاره مي كنيم . تصور كنيد مي خواهيد يك كنج قائمه ( مانند حرف L ) را ترسيم كنيد . براي انجام اين كار دو انتخاب پيش پاي شما قرار دارد . اول اينكه آن را با كمك بهترين ابزارهاي نقشه كشي دستي رسم كنيد و دوم اينكه اتوكد را براي رسم آن به كار بنديد .

در حالت اول ، حتي اگر يك نقشه كشي حرفه اي باشيد و طريق استفاده صحيح از ابزار آلات نقشه كشي را نيز بخوبي بدانيد ، باز هم محصول كار شما دقت صد در صد نخواهد داشت . بدين معني كه اگر با كمك يك ذره بين ، محل تلاقي دو خط افقي و قائم را مشاهده كنيد ، خواهيد ديد كه انتهاي دو خط مزبور كاملاً بر هم منطبق نمي باشد . ضمن اينكه با سنجش دقيق زاويه خطوط تشكيل دهنده كنج ، ملاحظه خواهيد كرد كه زواياي مزبور نسبت به صفر و 90 درجه قدري ( هر چند كوچك ) انحراف دارند . شكل سمت چپ تصوير 1-1 اين موضوع را نشان مي دهد .

در دومين حالت ( ترسيم كنج قائمه به وسيله اتوكد ) ، چنان چه از ابزارهاي بسيار ساده اي كه براي رسم چنين شكلي در اتوكد وجود دارند ، به طور صحيح استفاده نماييد ، خواهيد توانست آن را با دقت 100 درصد رسم نماييد . براي اثبات اين مدعا كافي است يكي از ابزارهاي ساده اتوكد ( فرمان Zoom  ) را به كار بسته و محل تلاقي دو خط را هزارها برابر بزرگ نماييد . در اين صورت ، باز هم مشاهده خواهيد كرد كه دو خط تشكيل دهنده كنج كاملاً افقي و قائم بوده و در عين حال ، انتهاي آنها به طور كامل بر هم منطبق است .

سرعت

چنان چه يك كاربر حرفه اي اتوكد باشيد ابزارهاي آن را با اشراف و حضور ذهن كامل مورد استفاده قرار بدهيد ، بي ترديد سرعت كار شما با اتوكد به مراتب بالاتر از ترسيم دستي خواهد بود . اين موضوع از ترسيمات ساده دو بعدي گرفته تا احجام سه بعدي پيچيده صادق مي باشد . اگر تنها يك بار مراحل توليد يك حجم پيچيده سه بعدي به روش نقطه يابي دستي را با صرف وقت خيلي زيادي طي كرده باشيد و در پايان به علت كيفيت و دقت نه چندان مطلوب حجم توليد شده احساس تلخ ناكامي به شما دست داده باشد ، بيشتر قدر اين ويژگي و ويژگي بعدي اتوكد ( كيفيت ) را خواهيد فهميد .

كيفيت

نقشه اي كه به وسيله اتوكد ترسيم شده باشد ، از كيفيت بسيار بالاتري نسبت به نقشه هاي ترسيم شده به روش دستي خواهد داشت . زيرا علاوه بر اينكه انسجام و كامل بودن ابزارهاي موجود در اتوكد ، امكان تمركز شما روي افزايش كيفيت كارتان را فراهم مي كنند ، با افت كيفيت در اثر تماس دست با نقشه و يا نشت كردن جوهر راپيد و ... نيز روبرو نخواهيد بود .

موضوع تحقيق :

كاربرد كامپيوتر در معماري

استاد محترم :

جناب آقاي سرشتي

تهيه كنندگان :

امير تاج بخش

امير حسين كارآمد

فرشاد بخشايي

زمستان 84

بخش اول

كليات

هدف از به وجود آوردن اين سيستم چيزي جزء آشنايي با روال كار اين شركت براي بهينه شدن اجرا اهداف آن نمي باشد.

تهيه اين سيستم باعث بالا بردن دسترسي براي تمام موجوديت هاي اين شركت چه از داخل و چه از خارج آن مي باشد مزيت اين شركت در اين است كه آن را از ديگر شركت ها به علت اين كه اين شركت نمايندگي دو محصول بزرگ جهاني LG & EPSON حائز اهميت بالايي مي باشد.

افراد اين شركت به علت داشتن اين دو نمايندگي ملزم به اين هستند كه اطلاعات و اختيارات بالاتري نسبت به سايرين داشته باشند افرادي كه به اين شركت ها مراجعه مي كنند به علت داشتن اين دو مزيت به مراتب افراد بيشتر و سازمان يا اورگان هاي مهم تري نسبت به سايرين مي باشد دانش علم كامپيوتر نياز به جست و جو و بررسي و اطلاعات جديد دارد. پس مطالعه راجع به آن اجتناب ناپذير است.

جهت آشنايي با اين شركت طي يك جلسه سؤالاتي چند براي جمع آوري اطلاعات از مديريت اين شركت به عمل آوردم كه به شرح زير مي باشد.

1 – سال تاسيس اين شركت؟

2 – ميزان تحصيلات افرادي كه براي يك چنين سمتي گرد هم آمده اند؟

3 – آيا از سيتسم مكانيزه اي براي پيشبرد اهدف خود استفاده مي كنند؟

4 – آيا ضعفي در اين سيستم جهت بالا بردن سطح كيفي و كمي نرم افزا ر موجود جهت انبارداري , حسابداري و هم چنين كارهايي نظير اين دو وجود دارد؟

شركت هاي معتبر يا نهادهاي وابسته براي پيشبرد اهداف علمي :

-       شركت ماديران (شكرت ماشين هاي اداري )

-       شركت EPSON

-       ساير شركت هاي كامپيوتري (معتبر جهاني )

-       اطلاعاتي درباره سيستم شركت نيستان رايانه

اين شركت با همكاري و همياري سه نفر مهندس و متخصص كامپيوتر جهت فروش و عرضه محصولات با كيفيت و ضمانت تشكيل شده است .

مسئوليت اين شركت ها در ابتدا سه نفر مهندس كامپيوتر با تجهيزات اندكي شروع به كار كردند لازم به ذكر است كه اين شركت در سال 1372 تاسيس شده است.

پس از گذشت اندك زماني نتوانستند هم محيط و هم تجهيزات سخت افزاري و نرم افزاري را تا سطحي ارتقاء بخشند كه حاصل آن چيزي جزبه دست آوردن مجوزي از سازمان برنامه و بودجه (شوراي عالي انفورماتيك ) مي باشد. EPSON جهت به دست گرفتن دو نمايندگي محصولات ماديران و هم چنين افرادي كه براي ارتقاء بقا اين نمايندگي مشغول به كار هستند به ترتيب زير مي باشند:

1 – يك نفر مدير عامل جهت پياده سازي تصميم گيري ها

2 – چهار نفر هيأت مديره محترم جهت تصميم گيري براي هر چه بهتر شدن سطح كيفي و كمي شركت.

3 – يك نفر جهت امور اشتراك و آموزش اينترنت به مشتريان

4 – دو نفر خبره جهت تعميرات و امور فني

5 – يك نفر مونتاژ كار مجرب

6 – دو نفر جهت بخش نرم افزاري و هم چنين سرويس دهي به مشتريان

7 – يك منشي جهت پاسخگويي به افراد متقاضي .

بخش دوم

تجزيه و تحليل

هدف

منظور از مكانيزه كردن يك سيستم , كم كردن افراد براي حفظ شركت نيست بلكه منظور افزوني كيفتي كار و سرعت بخشيدن به كارهاي مختلف است.

شرح هزينه

چون اين سيستم يك شركت كامپيوتري است از نظر امكانات سخت افزاري و نرم افزاري در محدوديت نيست و با در اختيار داشتن مهندسين نرم افزاري و سخت افزاري و هم چنين در دست داشتن انواع كالاها جهت هر چه بهتر ساختن سطح كيفي و كمي در روند كاري اين شركت نه تنها خللي وارد نمي كند بلكه باعث بهتر شدن اين وضع مي شود به عنوان مثال اگر نيازي به برنامه خاص داشته باشند مهندسين نرم افزار و هم چنين اگر نياز به تجهيزات سخت افزاري باشد اين اقلام توسط موجوديت هايي كه سيستم با آن در ارتباط هستند برطرف مي شود و ...

در شرح هزينه ها علاوه بر نرم افزار جهت امور مالي , امور انبارداري , امور حسابداري و ... بايد يك هزينه براي طراحي و ايجاد يك سايت اينترنتي اضافه نمود.

اين هزينه و روش اجرايي پيشنهادي آن براي بهتر شدن و مطلع ساختن همگان از روند و نوع كاري اين سيستم مي شود كه با اين كار افراد مي توانند از كارهايي كه در اين شركت صورت مي گيرد و حتي اين كه در اين شركت چه نوع محصولاتي و از چه شركت هايي وجود دارد به طور دقيق مطلع مي شوند.

لازم به ذكر است كه اين شركت براي امور انبارداري و حسابداري از نرم افزار كاردان استفاده مي كردند كه در پنج سال اول آن اين نرم افزار تحت Dos بود ولي با تلاش جهت بهينه سازي اين سيستم افراد اين شركت كه خود طراح نرم افزار كاردان هستند آن را ارتقاء بخشيدند تا سطحي كه هم اكنون اين نرم افزا ر براي ساير شركت ها نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.

مشتريان اين شركت به علت نمايندگي بودن دو محصول به دو گروه تقسيم مي شوند:

1 – مشتريان معمولي

2 – سازمان ها و نهادهايي نظير :

-       بيمارستان امام رضا

-       بيمارستان امام حسين

-       اداره آب منطقه خراسان

-       بيمارستان قائم

-       اداره آب و فاضلاب

بخش سوم

نمودارها و توضيح آنها

بعد از فلوچارت كلي سيتسم 1 :

در يك چنين شركتهايي به 2 طريق مشتري وارد سيستم مي شود

الف : مشتري خاص باشد

ب : مشتري عام باشد

الف ) اول مشتري وارد سيستم شده فرم خريد كالا را دريافت مي نمايد اگر مشتري خاص بوده از طرف شكرت بررسي مي شود كه آيا اين سيستم انتخاباتي توسط مشتري نيازش را برطرف مي كند يا خير در صورت برطرف نكردن نياز , شركت با توجه به پيشنهادات و نظرات خود يك سيستم را معرفي مي كند كه نياز مشتري برطرف شده و پس از برطرف شدن مشكل سيستم به بخش فني ارسال مي شود تا از هر نظر تائيد شده و در آخر مراجعه به انبار جهت گردهم آوردن سيستم

ب: اول مشتري وارد سيستم شده فرم خريد كالا را دريافت مي نمايد اگر مشتري خاص نباشد و مانند عموم مردم باشد با توجه به نظرات شخصي و بدون پيشنهاد شركت سيستم خود را انتخاب نموده و پس از انتخاب سيستم به بخش فني ارسال مي شود تا از هر نظر تائيد شده و در آخر مراجعه به انبار جهت گرد هم آوردن سيستم .

توضيح فلوچارت انبار

مراحلي كه يك شركت براي وارد كردن كالا به انبار بايستي انجام دهد.

وقتي كالا به انبار وارد شد فرم آن را تكميل كرده و به كالاها برچسب هاي مخصوص شكرت زده تا از طريق اين برچسب ها كالا را طبقه بندي كرده تا در موقع پيدا كردن كالا با مشكل مواجه نشوند بعد از طبقه بندي كالاها را در جاي خود قرار داده و آن گاه از طريق فرم خريد كالا جنس تقاضا شده از طرف واحد فني را تحويل داده.

براي تحويل كالا مراحل زير را سپري مي كنند . پس از ارسال جنس به واحد فني براساس فاكتور بررسي مي شود كه اين كالا از گارانتي برخوردار است يا نه پس تخفيف كالا را با توجه به نوع مشتري كه خاص يا عام باشد بررسي مي كنيم در آخر نحوه چگونگي پرداخت و تحويل جنس به مشتري .

توضيح نمودار فيزيكي جريان داده براي كارمندان

در اين پرسه يكي از كارمندان امور مالي طبق فيش حقوقي ،‌حقوق كارمندان را پرداخت مي كند.

توضيح نمودار فيزيكي جريان داده براي نمايندگي غير ايراني :

شركت ها پس از اخذ نمايندگي فروش كالا، بعنوان نماينده ، كالا را با درصدي تخفيف خريداري مي كند، كه اين مورد درنحوه پرداخت در قرارداد نمايندگي تعين ميشود. پس ازخريد كالا طبق قرار داد امور مالي درصدتخفيف   را منظور كرده و بازطبق قرارداد مبلغ را پرداخت مي نمايند.(چك يا سفته)

در صد تخفيف كه فروشنده كلي به نماينده مي دهد در واقع فاصله قيميت بين توزيع كننده كالاو مصرف كننده است و به عبارتي ديگر سود نماينده مي باشد.

توضيح نمودار فيزيكي جريان داده براي نمايندگي غير ايراني :

شركت ها پس از اخذ نمايندگي فروش كالا، بعنوان نماينده ، كالا را با درصدي تخفيف خريداري مي كند، كه اين مورد درنحوه پرداخت در قرارداد نمايندگي تعين ميشود. پس ازخريد كالا طبق قرار داد امور مالي درصدتخفيف   را منظور كرده و بازطبق قرارداد مبلغ را پرداخت مي نمايند.(چك يا سفته)

در صد تخفيف كه فروشنده كلي به نماينده مي دهد در واقع فاصله قيميت بين توزيع كننده كالاو مصرف كننده است و به عبارتي ديگر سود نماينده مي باشد.

توضيح نمودارفيزيكي جريان داد. براي مشتريان عام :

مشتري درخواست خودرابراي خريددستگاه كامپيوتر يا قطعات و لازم مربوطه را به امور مشتريان ( مديرفروش شركت) ارائه مي كند.

پس از توافق مشتري با امور مشتريان (مدير فروش يا كارمندي زيرنظر او كار مي‌كند.) درمورد زمان گارانتي كالا موردنظرش قيمت كالا را  امور مشتريان شخصي مي نمايد.

سپس مشتري جهت پرداخت وجه كالا به امور مالي شركت مراجعه ميكنيد تا پس از پرداخت وجه (نقد چك طبق توافق با امور مشتريان) كالاي خود را تحيو ل ميگيرد .

توضيح نمودار فيزيكي جريان داده براي مشتريان خاص:

مشتري خاص مردمي است كه براي او درصدي تخفيف در نظر ميگيرد . مانند فردي كه مشتري قديم شركت است يا حجم خريد بالايي دارد بنابراين در نمودار فوق نسبت به نمورمشتري عام يك مسير براي تعيين مقدار تخفيف اضافه مي گردد. كه اين مسير زير مجموعه امور مشتريان مي باشد. يعني درصد تخفيف را هم امور مشتريان (مدير فروش) تعيين ميكند .

توضيح نمودار منطقي جريان داده براي كارمندان

اين پرسه در امور مالي شركت انجام مي گيرد. امورمالي با توجه با كاركرد كارمند (دفتر و غياب يا ساعت كارمتازن) و طبق قانون كارحقوق ناخالص و حتي بيمه كارمند رامشخص مي كند و پس از كسر كسورات قانوني كه درفيش  به زيرمشخص شده حقوق خالص كارمند تعيين ميگردد.

كسورات قانوني: بعنوان مثال حق بيمه او مي باشد. (طبق قانون كار و بيمه) كه 22% از اين مبلغ را كارفرما( شركت) پرداخت مي كند. و 7% را خود كارمند بايد پرداخت كند.

پردازش كيفي چاپ فيش حقوقي

نام پردازش : چاپ فيش حقوقي

شماره پردازش 4 – 1

شرح پردازش : پس از محاسبه تعداد ساعات كاركرد كارمند و اضافه كردن

حقوق ناخالص و كسر ميزان حق بيمه حقوق خالص محاسبه مي شود و براي هر كارمند يك فيش براي گرفتن حقوق آنها صادر مي شود.

پردازش كمي محاسبه حقوق ناخالص كاركنان

نام پردازش : محاسبه حقوق ناخالص كاركنان

شماره پردازش : 2 – 1

شرح پردازش : انجام يك سري محاسبات براي به دست آوردن حقوق ناخالص

ورودي ها : ساعت , نرخ حقوق

خروجي : حقوق ناخالص

پردازش كمي بررسي نوع پرداخت

نام پردازش: بررسي نوع پرداخت

شماره پردازش:  2 – 2

شرح پردازش: با توجه به اين كه چه ميزان جنس خريداري شده است و با توجه به ميزان موجودي شركت و چك هاي خرج شده تعيين مي كنند كه اين فاكتور به چه صورت پرداخت شود.

(نقدي / چكي )

ورودي ها: ميزان وجه

خروجي : فاكتور

پردازش كمي بررسي نوع پرداخت

نام پردازش: بررسي نوع پرداخت

شماره پردازش: 2 – 3

شرح پردازش: با توجه به اين كه چه ميزان جنس خريداري شده است و با توجه به ميزان موجودي شركت و چك هاي خرج شده تعيين مي كنند كه اين فاكتور به چه صورت پرداخت شود.

ورودي ها: ميزان وجه

خروجي : فاكتور

پردازش كمي بررسي مدت گارانتي

نام پردازش : بررسي مدت گارانتي

شماره پردازش: 2 – 4

شرح پردازش: هر سيستم از تاريخ عقد قرارداد و تحويل آن به مشتري به مدت يك سال داراي گارانتي مي باشد يعني وظيفه تعمير و نصب مجدد برنامه ها بر عهده شركت مي باشد.

ورودي ها : ميزان وجه

خروجي : فاكتور

پردازش كمي بررسي تخفيف

نام پردازش: بررسي تخفيف

شماره پردازش: 2 – 5

شرح پردازش : با توجه به نوع مشتري و ميزان خريد انجام شده شركت يك تخفيف مشخص شده اي براي مشتري در نظر مي گيرد كه قابل بررسي است.

ورودي ها : فاكتور

خروجي : فاكتور جديد

اينجانب با تكميل فرم ذيل و ارائه مشخصات كامل , تقاضاي كار موقت در آن شركت را دارم.

نام :

نام خانوادگي :

شماره شناسنامه : تاريخ تولد:               محل صدور :             نام پدر:                  

وضعيت تاهل :         نام همسر:              شغل همسر            تعداد فرزندان:

شغل پدر:               شغل مادر:              تعداد خواهر و برادر:                     

مدرك تحصيلي :                 رشته تحصيلي :                          سابقه كار:

تخصص:        

1 – حسابداري         2 – بايگاني    3 – اپراتور كامپيوتر              4 – منشي

آدرس دقيق محل سكونت:                                                   تلفن:

محل هائيكه قبلا كار كرده ايد:

1 -                                                                                  تلفن:

2 -                                                                                  تلفن:

ميزان حقوق موردتقاضا:

ساعت هائي كه مايل به انجام كار هستيد:

امضاء:                                                                              تاريخ:

اطلاعات  ساختار داده فرم استخدام :

نام فايل : فرم استخدام

شرح فايل :

اين فايل كليه مشخصات فردي است كه تقاضاي كار موقت در اين شكرت را دارد.

تركيب : فرم استخدام

+ نام

+نام خانوادگي

+شماره شناسنامه

+ تاريخ تولد

+ محل صدور

+ نام پدر

+ وضعيت تاهل

+ نام همسر

+ شغل همسر

+ تعداد فرزندان

+ شغل پدر

+ شغل مادر

+ تعداد خواهر و برادر

+ مدرك تحصيلي

+ رشته تحصيلي

+ سابقه كار

+ تخصص { حسابداري / بايگاني / اپراتور كامپيوتر / منشي }

+ آدرس دقيق محل سكونت

+ تلفن

+ محل هايي كه قبلا كار كرديد

+ ميزان حقوق موردنظر

+ ساعت هايي كه مايل به انجام كار هستيد

+ امضاء

+ تاريخ

اطلاعات ساختار داده براي پيش فاكتور:

نام فايل : پيش فاكتور

شرح فايل:

اين فايل در ارتباط با اقلام سيستم پيشنهادي است كه توسط شركت براي مشتري يا بلعكس براساس نياز مشتري و نوع تقاضا صادر مي شود و به تائيد هر دو طرف مي رسد و زمان به توافق رسيدن دو طرف اين پيش فاكتور به فاكتور اصل تبديل مي شود.

تركيب : پيش فاكتور

+ تاريخ

+ شماره

+ نام خريدار

+ اقلام يك سيستم پيشنهادي

[Case\ mb\ cpu\ hdd\ ram\ fdd\ dvd\ aip drive\ cd rom\ cd r\ vga\ sc\ lan\ fm\ kb\ spk\ mic\ mouse\ monitor\ printer\ scan]

+ جمع كل

اطلاعات ساختار داده براي فاكتور فروش :

نام فايل : فاكتور

شرح فايل :

اين فايل در ارتباط با هزينه اي است كه توسط سيستم پيشنهادي با توافق دو طرف تائيد گرفته شده است.

تركيب : فاكتور

+ كد اقتصادي فروشنده

+ شماره

+ تاريخ

+ ]نام و نام خانوادگي / شركت[

+ آدرس

+ تلفن

+ كد اقتصادي خريدار

+ { رديف + شرح كالا + تعداد + قيمت واحد + قيمت كل + شماره سريال }

+ جمع به حروف

+ ]نقدي / چك/ ديگر[

+ مهر و امضاء شركت

+ امضاء خريدار

+ مبلغ قابل پرداخت

× لازم به تذكر است كد اقتصادي به منزله كدي است كه از طرف اداره دارايي با توجه به ضوابط آن اداره به شركت داده مي شود.

× لازم به تذكر است كه شماره بالاي هر فاكتور به عنوان شماره رديف هر فاكتور محسوب مي شود.

اطلاعات ساختار داده براي برگ درخواست وجه نقد و اسناد:

نام فايل : برگ درخواست وجه نقد و اسناد

شرح فايل :

اين فايل در ارتباط با پرداخت نقدي وجوه و پرداخت اسناد در نظر گرفته شده است . اين فرم توسط واحد مالي تنظيم مي شود.

تركيب : برگ درخواست وجه نقد و اسناد

+ تاريخ

+ مبلغ

+ در وجه

+ بابت

+ طي مدت = ] برگ چك/ وجه نقد[

+ { رديف + شماره چك + تاريخ چك + شماره حساب + نام پرداخت كننده + مبلغ+ عطف آماري + جمع اسناد پرداختي + جمع وجه نقد و اسناد پرداختي + امضاء مسئول }

+ شرح وصول مبلغ

+ امضاء

× لازم به تذكر است كه بالاي هر يك از اين برگ هاي پرداخت وجه و اسناد شماره رديف با رنگ مجزا حك شده است.

اطلاعات ساختار داده براي فرم رسيد وجه نقد و اسناد:

نام فايل : رسيد وجه نقد و اسناد

شرح فايل :

اين فايل در ارتباط با رسيد وجوه و رسيد اسناد تحويل گرفته شده در نظر گرفته شده است . اين فرم توسط واحد مالي تنظيم و به پرداخت كننده ارائه مي شود.

تركيب: برگ رسيد وجه نقد و اسناد

+ تاريخ

+ نام پرداخت كننده

+ { دريافت نقد / دريافت چك}

+ مبلغ

+ { رديف + شماره چك + تاريخ چك + شماره حساب + نام پرداخت كننده + مبلغ + عطف آماري + جمع + چكهاي دريافتي + جمع نقد و چك + امضاء مسئول }

+ مورد دريافت { پيش پرداخت / فروش / خدمات / وصول مطالبات}

× لازم به تذكر است كه بالاي هر يك از اين برگ هاي رسيد وجه و اسناد شماره رديف با رنگ مجزا حك شده است.

اطلاعات ساختار داده براي فرم سند هزينه:

نام فايل : سند هزينه

شرح فايل :

اين فايل در ارتباط با هزينه هايي است كه در يك روز كاري توسط افراد مختلف به عنوان مثال جهت هزينه هاي اياب و ذهاب و مواردي از اين قبيل در پايان وقت اداري ارايه مي شود.

تركيب : سند هزينه

+ شماره

+ تاريخ

+ اقلام زير توسط

+ بابت

+ { رديف + شرح + مبلغ+ جمع به حروف}

+ نام پرداخت كننده

+ گيرنده / {وجه / چك}

فهرست

بخش اول : كليات

1 – 1 – منظور از شرح وظيفه بندي سيستم

1 – 1 – 1 – نيازمندي هاي سيستم كه با تامين شود.

2 – 1 – 1 – اطلاعاتي مربوط به نيازمندي هاي عملكردي

2 – 1 – منابع پروژه

1 – 2 – 1 – مكاتبات مهم مربوط به پروژه

2 – 2 – 1 – مداركي كه در اجراي پروژه تاثيرپذير هستند.

3 – 2 – 1 – استانداردهايي نظير مستندسازي , روش هاي برنامه سازي و راهنماهاي سخت افزاري

بخش دوم : تجزيه و تحليل سيستم

1 – 2 – (اطلاعات راجع به سابقه سيستم )

2 – 2 – اهداف يا نيازمندي هاي عملكردي سيستم

3 – 2 – روش هاي موجود

1 – 3 – 2 – مسئوليت هاي سازماني و پرسنلي

4 – 2 – محيط سخت افزاري

5 – 2 – محيط نرم افزاري پشتيبان كننده

6 – 2 – عوامل هزينه

7 – 2 – روش هاي اجرايي و پيش بيني

8 – 2 – محدوديت هاي قابل پيش بيني

بخش سوم : نمودارها

1 – 3 – ترسيم فلوچارت كلي سيستم

1 – 1 – 3 – توضيح فلوچارت كلي سيستم

2 – 3 – فلوچارت انبار

1 – 2 – 3 – توضيح فلوچارت انبار

3 – 3 – فلوچارت الگوريتم انبار

1 – 3 – 3 – توضيح فراخواني الگوريسم انبار

4 – 3 –Context Diagraw

5 – 3 –Document fow context diagraw

1 – 5 – 3 – فرم شرح خطوط جريان داده ها

6 – 3 – واحدهاي عملياتي

1 – 6 – 3 – شرح واحدهاي عملياتي

7 – 3 – جداول اطلاعاتي

1 – 7 – 3 – جدول اطلاعاتي انبار

2 – 7 – 3 – جدول اطلاعاتي فني

 3 – 7 – 3 – جدول اطلاعاتي خدمات

8 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده 

9 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي كارمندان

1 – 9 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

10 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

1 – 10 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

 11 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

1 – 11 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي نمايندگي ايران

12 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي مشتريان سهام

1 – 12 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي مشتريان سهام

13 – 3 – نمودار فيزيكي جريان داده براي مشتريان خاص

1 – 13 – 3 – توضيح فيزيكي جريان داده براي مشتريان خاص

14 – 3 – نمودار منطقي جريان داده

1 – 14 – 3 – نمودار منطقي جريان داده براي كارمندان

 15 – 3 – پردازش كيفي چاپ فيش حقوقي

1 – 15 – 3 -   پردازش كمي حقوقي ناخالص كارمندان

16 – 3 – نمودار منطقي جريان داده براي نمايندگي غير ايراني

1 – 16 – 3 – پردازش كمي نوع پرداخت

17 – 3 – نمودار منطقي جريان داده ها براي نمايندگي ايران

1 – 17 – 3 – پردازش كمي بررسي نوع پرداخت

18 – 3 – نمودار منطقي جريان داده براي مشتريان خاص

1 – 18 – 3 – پردازش كمي بررسي تخفيف

19 – 3 – نمودار منطقي جريان داده براي مشتريان خاص

1 – 19 – 3 – پردازش كمي بررسي مدت گارانتي

20 – 3 – فرم ها و اطلاعات اجزاء و اطلاعات ساختار داده ها

1 – 20 – 3 – فرم استخدام

2 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار داده , فرم استخدام

3 – 20 – 3 – پيش فاكتور

4 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار داده , پيش فاكتور

5 – 20 – 3 – فاكتور اصل

6 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار داده , فاكتور اصل

7 – 20 – 3 – برگ پرداخت وجه نقد اسناد

8 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار وجه نقد و اسناد

9 – 20 – 3 – رسيد وجه نقد اسناد

10 – 20 – 3 – رسيد وجه نقد اسناد

11 – 20 – 3 – سند هزينه

12 – 20 – 3 – اطلاعات ساختار داده , سند هزينه

موضوع :

كاربرد كامپيوتـر در دنيـاي امروز

استاد محترم :

جناب آقاي دكتر ذبيحي

گردآورنده گان :

ماندانا درباني

سالومه منتظري

دانشجويان مديريت بازرگاني 84

معرفي محيط كار و نوع فعاليت

اين شركت در بلوار عدل خميني واقع شده است. يك نهاد دولتي مي باشد. نوع فعاليت هاي اين مركز به شرح زير است :

1ـ انواع خدمات تلفن

2ـ ارائه خدمات نصب و نگهداري و توسعه تلفن همراه، ثابت شهري و روستايي

3ـ ارائه بسته لازم براي خدمات اينترنتي مانند پهناي باند و ...

4ـ ارائه خدمات تلكس و كابل خصوصي

نوع فعاليت پيش بيني شده اين مركز براي دانشجو به شرح زير است :

1ـ ورود اطلاعات پشتيباني

2ـ ورود اطلاعات راهبري سيستم

3ـ نصب و راه اندازي تنظيمات سيستم

4ـ استفاده از هر گونه تخصص دانشجور در زمينه هاي نرم افزاري

كه من در بخش طرح جامع پرسنلي وزارت و كارشناسان ارشد و خبره مشغول به كار شدم. سرپرستي بخش با آقاي ميراسماعيلي و مسئول مستقيم كارورزي آقاي مهندس سعيدي پور است. شروع كارورزي از تاريخ 10/5/83 بود به مدت يكماه هر روز از ساعت 7:15 صبح تا 15:30  بعداز ظهر.

شرح گزارش

در ابتداي كار به مدت 10 روز ورود اطلاعات پرسنلي دفتر وزارت، كارشناسان ارشد و خبره و عالي بود. سپس براي دبيرخانه دولت طراحي جدولهاي آماري توسط نرم افزار Excel را بر عهده داشتم. كه به شرح مختصري از اين نرم افزار مي پردازم .

راه اندازي يك برگردان جديد

هرگاه برنامه Excel را اجرا كنيد، يك برگه دان خالي بطور خودكار ايجاد مي شود كه آماده پذيرش اطلاعات نيز مي باشد. Excel داراي الگوهايي براي ساخت فاكتورها، گزارشهاي مربوط به هزينه ها و سايرفرمهاي محاسباتي تجاري است.

براي توليد يك برگه دان جديد، گامهاي زير را پي گيريد :

1ـ File/New را انتخاب كنيد. تابلوي كاري New workbook را در سمت راست پنجره Excel باز مي شود.

2ـ New workbook، ساخت برگردانهاي خالي جديد يا توليد برگه دانهاي مبتني بر الگوها را امكان پذير مي سازد.

3ـ به منظور ساخت يك برگردان خالي، شمايل blacnk workbook را كليك كنيد. برگه دان خالي و جديدي در پنجره Excel باز مي شود.

ورود متن

براي ورود متن به يك سلول، گامهاي زير را پي گيريد :

1ـ با كمك موس يا دكمه هاي جهت نماي صفحه كليد، سلولي را كه جهت ورود متن منظور كرده ايد، انتخاب كنيد.

2ـ متن را تايپ كنيد نوشته ها در هنگام تايپ هم در سلول و هم در نوار فرمول ظاهر مي شوند.

3ـ كليد Enter را فشار دهيد. متن وارده با تراز چپ در سلول قرار مي گيرد و انتخابگر، به سلول پايين منتقل مي شود.

افزودن توضيح به سلول

براي افزودن توضيح به يك سلول گامهاي زير را پي گيريد :

1ـ سلولي را كه براي درجه توضيح منظور كرده ايد، كليك نماييد.

2ـ Insert/comment را برگزينيد تا كادري در كنار سلول ظاهر شود.

3ـ مطالب خود را درون كادر بنويسيد.

4ـ جايي در قارچ سلول را كليك كنيد، با اين عمل كادر توضيح بسته مي شود.

حذف توضيحات سلول نيز به آساني انجام مي شود. كافي است ابتدا سلول را انتخاب كنيد و سپس Edit/clear/comment را برگزينيد.

ورود اعداد

1ـ سلول مورد نظر را انتخاب كنيد.

2ـ مقدار را تايپ كنيد. اگر عدد منفي است يك نشان منها قبل از عدد يا يك جفت پرانتز در دو طرف آن قرار دهيد.

3ـ كليد Enter يا Tab را فشار دهيد. مقدار با تراز راست در سلول ظاهر مي شود.

ورود تاريخ و ساعت

1ـ سلولي را كه براي ورود تاريخ يا ساعت منظور كرده ايد، كليك كنيد.

2ـ در مورد تاريخ از قالب MM/DD/YY  يا MM-DD-YY استفاده كنيد و در مورد ساعت علامت a.m يا p.m را حتما بگذاريد.

كپي كردن داده هاي يكسان در سلولها

1ـ مربع كوچك سياه رنگي را كه در گوشه راست يا پايين سلول حاوي داده اصلي قرار دارد كليك كنيد. به اين مربع كوچك، دستگيره Fill گويند.

2ـ دستگيره را به سمت پايين يا راست بكشيد تا داده (مقدار يا متن) در سلولهاي مجاور كپي شود. در حين كار برچسبي به همراه كادر حاصل از كشيدن دستگيره ظاهر مي گردد و داده اي را كه نسخه برداري مي شود، نشان مي دهند.

3ـ دكمه موس را رها سازيد داده در سلول منتخب كپي مي شود.

ورود فرمولها

ورود فرمولها در سلول هاي كار برگ، به دو روش امكان پذير است : تايپ كل فرمول يا تايپ عملگرهاي فرمول و انتخاب آدرس سلولها.

براي تايپ يك فرمول به روش اول گامهاي زير را پي گيريد :

1ـ سلولي را كه براي جايگذاري فرمول منظور كرده ايد، انتخاب كنيد.

2ـ ابتدا علامت متساوي (=) را در سلول وارد سازيد.

3ـ آدرس سلول ها و عملگرهاي مربوط به فرمول را بنويسيد.

4ـ پس از اتمام ورود فرمول، كليد Enter را در صفحه كليد را فشار دهيد تا Excel فاصل را محاسبه كند. براي نوشتن فرمول با انتخاب آدرسهاي سلولها (روش دوم) گامهاي زير رادنبال كنيد :

1ـ سلولي را كه براي جايگذاري فرمول منظور كرده ايد، انتخاب كنيد.

2ـ ابتدا علامت تساوي (=) را در سلول وارد سازيد.

3ـ روي اولين سلولي كه بايد در فرمول ظاهر شود، كليك كنيد.

4ـ عملگرد رياضي مورد نظر خود را بنويسيد. اين عملگر هم در سلول و هم در نوار فرمول ظاهر مي شود.

5ـ به كليك سلولها و نوشتن عملگرها ادامه دهيد تا فرمول كامل شود.

6ـ Enter را براي پذيرش فرمول فشار دهيد. Excel بلافاصله نتيجه را محاسبه كرد. و‌آن را در سلول محل فرمول مي گذارد.

حاشيه دار كردن سلولها

1ـ سلول يا سلولهاي مورد نظر را انتخاب كنيد.

2ـ Format/cells را برگزييند تا كادر محاوره اي Format/cells باز شود.

3ـ نوار Border را كليك نماييد.

4ـ مكان، سبك (ضخامت) و رنگ حاشيه را انتخاب كنيد.

5ـ OK را كليك كنيد.

مطالب بالا را شرح مختصري از Excel بود. اما در ادامه دوره كارورزي كارهاي ديگري هم انجام  دادم، از قبيل : نصب ويندوز 98 و ويندوز XP و همچنين پارتيشن بندي كه در مورد آنها نيز شرح مي دهم.

مديريت ديسكهاي سخت

ديسكت ها سخت يكي از اصلي ترين ابزارها براي ذخيره سازي اطلاعات در كامپيوترها مي باشند. امروزه ديسكهاي سخت داراي ظرفيتهاي با بيش از 40GB مي باشند كه چنانچه يك مديريت صحيح براي اين ابزارها حاكم نباشد، امكان استفاده بهينه را نخواهيم داشت.

پارتيشن بندي ديسكهاي سخت

يك اصل بسيار مهم در مورد ديسكتهاي سخت اين است كه هر چه ظرفيت ديسك بيشتر مي شود كارايي عمل خواندن و نوشتن ديسك سخت كمتر مي شود. دليل اين موضوع از دست دادن تعدادي از كلاسترها مي باشد. مي دانيم كه هر ديسك سخت فرمت شده از 4 تا 40 گيگا بايت نمي تواند بيش از 65536 كلاستر داشته باشد. البته اين  محدوديت مربوط به FAT16 بوده و در سيستم فايلي FAT32 و يا ديسكهاي سختي كه از بيش از فايلي NTFS، ويندوز NT يا HPFS استفاده مي كنند، چنين محدوديتي وجود ندارد. همچنين مي دانيم كه چنانچه در ذخيره سازي فايلها حتي اگر در يك كلاستر يك بايت از فايل قرار گيرد باز هم آن كلاستر مصرف شده بوده و ديگر در آن چيزي ذخيره نمي شود. لذا هر چه تعداد كلاسترها بيشتر و اندازه آنها كوچكتر باشد ميزان فضاي زائد در كلاسترها كمتر مي شود. در ديسكتهاي سخت براي اينكه از اسراف كلاسترها جلوگيري كنيم، ديسك سخت را به چندين ديسكت سخت منطقي يا پارتيشن تقسيم مي كنيم.  چنانچه سيستم فايلي ديسكت سخت FAT16 باشد اين پارتيشن بندي باعث كوچك شدن كلاسترها مي شود ولي در FAT32 اندازه كلاسترها به حداقل ممكن بوده و ديگر مشكل فوق را نداريم. پس اگر سيستم فايلي ديسكت سخت را با  FAT32 تنظيم كنيم، حتي اگر پارتيشن بندي هم نكنيم مسئله اسراف كلاسترها را نخواهيم داشت.

انواع پارتيشن در ديسكتهاي سخت عبارتند از :‌

ـ پارتيشن اوليه (Primary Partition) ‌: به اولين پارتيشن ديسكت سخت گفته مي شود.

ـ پارتيشن افزوده شده (Extended Dos Partition) ‌: به تمام آن وقتي از ديسكت سخت كه به پارتيشن اوليه اختصاص نيافته است گفته مي شود.

ـ ديسكهاي منطقي (Logical Driver) : پارتيشن افزوده شده را مي توان به تعدادي ديسكهاي منطقي تبديل نمود.

ـ پارتيشن فعال (Active Partition) : همان پارتيشني است كه سيستم قرار است از طريق آن راه اندازي شود.

براي انجام عمل تقسيم ديسكتهاي سخت از برنامه اي بنام Fdisk استفاده مي شود. برنامه Fdisk را هم مي توانيد از داخل ويندوز 98 از طريق پنجره Run و هم از طريق اعلان Dos با خارج شدن از محيط ويندوز و در سطح Dos انجام دهيد.

بعد از اجراي Fdisk وارد پنجره اصلي آن مي شويد.

ـ مشاهده اطلاعات مربوط به پارتيشن ها :

براي اين منظور عدد 4 را تايپ كرده و كليد Enter را فشار دهيد. در اين پنجره اطلاعاتي راجع به وضعيت (فعال يا غيرفعال بودن) (Status)، نوع پارتيشن از نظر اوليه يا افزوده شده (TJpe)، برچسب پارتيشن (Vloume label) ، ظرفيت پارتيشن (Mbytes)، سيستم فايلي FAT16 يا FAT32 (system) و همچنين درصدي از ديسك را كه در اختيار اين پارتيشن است (Usage) را مشاهده مي كنيد. چنانچه پارتيشن افزوده شده شامل تعدادي درايو منطقي باشد و شما مي خواهيد اطلاعات مربوط به آنها را نيز مشاهده  نماييد به سوال مطرح شده در صحه پاسخ Y داده و كليد Enter را فشار دهيد.

ـ ايجاد پارتيشن اوليه : هر كامپيوتر كه شامل ديسكت سخت مي باشد بايد حداقل يك پارتيشن اوليه داشته باشد. براي ايجاد اين پارتيشن كافي است با تايپ عدد 1 و زدن كليد Enter پنجره مربوط به ايجاد پارتيشن را فعال  كنيد. حال چنانچه گزينه يك را انتخاب كنيد سيستم در مورد اختصاص مقدار فضاي پارتيشن سوال مي كند.

Do you wish to see the maximum size for primary Dos partition and make the partition active (Y/N) … ? [y]

اگر به اين سوال پاسخ y بدهيد ماكزيمم مقدار ممكن (2046 mbytes در FAT16) به اين پارتيشن اختصاص داده مي شود و چنانچه پاسخ N بدهيد از شما در مورد ظرفيت مورد نظر سوال مي شود كه مي  توانيد بعد از وارد كردن عدد ظرفيت بر حسب MB را تايپ و كليد Enter  را فشار دهيد.  پس از ايجاد پارتيشن اوليه به صفحه اصلي Fdisk obtion بازگشته و با انتخاب گزينه دوم آن پارتيشن فوق را بعنوان پارتيشن فعال انتخاب نماييد.

ـ ايجاد پارتيشن افزوده : براي ايجاد پارتيشن افزوده كافي است در پنجره Creat Dos partition or logical Dos Drive  گزينه دوم (Create Extendend Dos partition) را انتخاب نماييد.

اگر مي خواهيم از مابقي فضاي ديسك بعنوان پارتيشن افزوده استفاده شود كليد Enter را فشار دهيد در اين صورت الباقي فضاي ديسك مانده از پارتيشن افزوده اختصاص داده مي شود .

ـ ايجاد درايو منطقي : براي اينكه بتوانيم از پارتيشن افزوده استفاده كنيم حتما بايد آنرا به يك يا چند درايو منطقي نسبت دهيم . براي ايجاد درايو منطقي پس ازايجاد پارتيشن افزوده و زدن كليد enter    در مورد فضاي درايو منطقي سوال مي شود. اگر مي خواهيد تمام پارتيشن افزوده به يك درايو اختصاص يابد در پاسخ به سوال فوق 100%  را تايپ كرده و  Enter را فشار دهيد. ولي اگر مي خواهيد چندين درايو منطقي داشته باشيد با مشخص نمودن درصد فضاي هر كدام آنها را ايجاد نماييد.

ـ حذف پارتيشن و درايو منطقي : بعد از ايجاد هر كدام از پارتيشن ها يا درايوها تغييردادن در آنها غيرممكن است. براي اين منظور بايد ابتدا آنها را حذف و مجدداً به ميزان دلخواه ايجاد نمود. براي حذف هر مورد كافي است در صفحه اصلي Fdisk obtion گزينه سوم يعني Delete Partition or logical Dos Drive را انتخاب نماييد. كه در اين پنجره در مورد انتخاب نوع پارتيشن يا درايو سوال مي كند.

حال پس از انتخاب پارتيشن يا درايو مورد نظر اقدام به حذف آن مي نماييم.

ـ فرمت كردن پارتيشن ها : پس از اتمام تعاريف پارتيشنها و درايوها توسط Fdisk با زدن كليد ESC از برنامه فوق خارج شده و سيستم را توسط ديسكت فلاپي راه انداز، راه اندازي مي نماييم. حال بايد تمام پارتيشن ها و درايوها را جداگانه فرمت نماييم.

نصب و پيكربندي ويندوز 98

ويندوز 98 را مي توان به روشهاي مختلف نصب كرد كه عبارتند از :

1ـ نصب از طريق سيستم عامل Dos

2ـ نصب از طريق ويندوز 3.1 يا 95.

نصب از طريق سيستم عامل Dos  

چنانچه ويندوز 98 را براي اولين بار نصب مي كنيد، قبل از نصب بايد توسط برنامه Fdisk ديسك سخت  خود را پارتيشن بندي نماييد. سپس درايوها را فرمت كرده و مراحل زير را انجام دهيد :

گام اول : توسط يك عدد ديسك فلاپي كه راه انداز Dos مي باشد و فرمان زير را جهت راه انداز كردن ديسك سخت اجرا نماييد :             A : > sysc :

گام دوم :‌ به كمك ديسكت مخصوص نصب درايور CD برنامه هاي مخصوص آن را نصب كنيد. A: >setup بعد از انجام اين مرحله، آخرين درايوي كه استفاده نشده باشد براي درايو CD منظور مي كند.

گام سوم : كامپيوتر را مجددا راه اندازي كنيد. قبل از شروع نصب از فايل Serial .no يا serial.tnt موجود در CD نصب ويندوز 98 كليد عبور يا product key را يادداشت كنيد.

گام چهارم : فايل Setup.exe را از درايو CD و شاخه اي كه فايل هاي ويندوز جهت نصب در آنجا قرار دارد اجرا كنيد. سپس به كمك نرم افزار Scan disk شروع به چك كردن ديسك سخت كرده و در صورت اشكال آن را رفع مي كند. پس از اتمام اين مرحله محيط گرافيكي Setup ظاهر مي شود. براي ادامه دكمه Continue را كليك كنيد.

گام پنجم : پنجره Lincence Agreement ظاهر مي شود. كه در آن تمام شرايط قانوني استفاده از ويندوز 98 نوشته شده است. گزينه I accept the Agrement را انتخاب كرده و Next را مي زنيم.

گام ششم :‌product key را وارد مي كنيم.

گام هفتم : پنجره Select Dictionaty باز مي شود. حال بايد محل كپي شدن فايل هاي مربوط به ويندوز 98 را مشخص كنيد.

گام هشتم : پنجره Preparing Directory ظاهر مي شود. در اين مرحله كنترلهاي لازم جهت يافتن فايل هاي ويندوز 98 روي ديسك سخت و همچنين بررسي اينكه فضاي كافي روي ديسك سخت پيدا كند در مورد ذخيره فايل هاي سيستمي در پنجره Save system files از شما سوال مي كند. اگر پاسخ Yes را بدهيد، فايلهاي قديمي نگه داري مي شوند.

گام نهم : پنجره Setup obtion ظاهر مي شود. كه گزينه هاي براي انتخاب روش نصب وجود دارد :

گام دهم :‌  پنجره windows components  ظاهر ميشود . شامل دو گزينه يكي را انتخاب كرده و next  مي زنيم .

گام يازدهم : پنجره Identification ظاهر مي شود. در اين پنجره مي توان مشخصات كامپيوتر را براي استفاده در شبكه هاي محلي (LAN) وارد كرد و Next را مي زنيم.

گام دوازدهم :‌ پنجره Establishing your location  ظاهر مي شود. كشويي است كه  قرار است كامپيوتر در آن كار كند را انتخاب كنيد. (Iran) و Next را كليك كنيد.

گام سيزدهم : پنجره Startup Disk ظاهر مي شود. كه در آن تذكر لازم جهت ساختن ديسك اضطراري ويندوز 98 داده شده است. چنانچه Next را كليك كنيد پنجره Insert Disk مشاهده مي شود. حال بايد يك ديسكت خالي در درايو فلاپي قرار دهيد.

بعد از اتمام عمل كپي روي ديسكت پيغامي مبتني بر خارج كردن ديسكت از درايو فلاپي صادر مي شود كه بايد ابتدا آن را خارج كرده و سپس OK را براي ادامه نصب كليك كنيد.

گام چهاردهم :‌ پنجره Start copying files ظاهر مي شود. چنانچه Next را كليك كنيد عمل كپي فايلهاي سيستم عامل ويندوز 98 آغاز مي شود. در انتهاي مرحله و كپي شدن فايلهاي سيستمي ويندوز 98 جايگزين فايل هاي سيستمي Dos شده و كامپيوتر Restart ميشود.

نصب از طريق ويندوز 3.1  يا 95  

براي نصب ويندوز از طريق ويندوز 3.1  هم بايد برنامه Setupexe از روي ديسكت CD ويندوز 98 اجرا شود. براي اين منظور هم مي توانيد از گزينه Run در منوي File در زير عبارت Command line مسير و نام فايل Setup .exe را تايپ كرده و Ok كنيد. كليه عملياتي كه در بخش قبلي و بعد از اجراي برنامه Setup.exe توضيح داده شد در اين حالت هم مي بايست عيناً انجام شود.

نصب ويندوز XP

قبل از نصب WinXp هر كدام از نسخه هاي ويندوز 98، 2000 و ... فارسي يا انگليسي كه مورد علاقه شماست را بايد نصب كنيد.

مرحله اول : ويندوز 98 را راه اندازي كرده و از طريق My computer روي درايو CD-Rom دوبار كليك كنيد. اولين پنجره نصب ويندوز XP ظاهر مي شود.

مرحله دوم : پنجره  Welcome to windows setup مشاهده مي شود. در كادر Installation Type مي توانيد مشخص كنيد كه آيا اين اولين نصب (New Installation) است يا اينكه مي خواهيد نسخه قبلي ويندوز خود را به روز آوري (UPgrade) كنيد. نوع دلخواه را انتخاب كرده و (UPgrade) و Next مي زنيم.

مرحله سوم :‌ پنجره Lincense Agreement ظاهر مي شود. يكي از دو گزينه را انتخاب كرده و Next را مي زنيم.

مرحله چهارم :Product Key را وارد كرده و Next را كليك مي كنيم.

مرحله پنجم :‌ پنجره Upgrade Report مشاهده مي شود. اگر مشكلي پس از نصب بوجود آيد مي توانيد ويندوز XP را Uninstall كنيد و به نتيجه قبلي ويندوز خود باز گرديد. بعد از اتمام كار Setup، برنامه ضدويروستان را از نظر سازگاري با ويندوز XP حتما بررسي كنيد. براي گذشتن از اين مرحله Next را كليك كنيد.

مرحله ششم : اكنون پنجره Get Updated Setupfiles ظاهر ميشود. بعضي از فايلهاي Setup  هنگام خريد كپي ويندوزتان بايد به روز آورده شود . براي اطمينان از اين به روز آوري فايل ها ، setup  مي تواند از اتصال شما به اينترنت براي بررسي سايت مايكروسافت استفاده كند. يكي از دو گزينه را انتخاب كرده و Next را مي زنيم.

مرحله هفتم : پنجره Getting Updated Setupfiles  ديده مي شود. شامل دو گزينه است. گزينه دوم را انتخاب كرده و از اين مرحله صرف نظر مي كنيم.

مرحله هشتم :Select your time zone مشاهده ميشود. ميتوان با كليك كردن روي Customize پنجره مربوط به منطقه زماني خود را از نظر جغرافيايي تعيين كرد.

مرحله نهم :‌ پنجره Personalize your soft ware جهت وارد كردن نام شركت يا سازماني كه در آ‌ن كار مي كنيد باز مي شود.

مرحله دهم :‌ پنجره مخصوص تايپ كلمه عبور مدير ويندوز مشاهده مي شود.

مرحله يازدهم : ‌پنجره Modem Dialing information جهت تكميل كادرهاي مربوط به منطقه جغرافيايي، كد شهر يا منطقه و سيستم تلفن از نظر Tone يا Pulse مشاهده مي شود.

مرحله دوازدهم : پنجره Date and time setting ظاهر مي شود. براي تنظيم تاريخ و ساعت و همچنين منطقه زماني.

مرحله سيزدهم : در صورتي كه كامپيوتر به شبكه متصل باشد، يك نوار كوچك در گوشة سمت چپ پايين پنجره باز شده كه عنوان آن Installing Network مي باشد و در يك نوار سبز پيشرفته عمليات نصب شبكه در ويندوز را نمايش مي دهد.

مرحله چهاردهم : پس از نصب نرم افزار شبكه در ويندوز XP پنجره Networking setting جهت انتخاب نحوه تنظيم مربوط به شبكه بازي مي شود. يكي از گزينه ها را انتخاب كرده و Next را مي زنيم.

مرحله پانزدهم :‌ پنجره Work group or computer Domain براي وارد كردن يك Work group در صورت نياز باز مي شود. در صورتيكه كامپيوتر شما در يك گروه از شبكه است در كادر اول نام گروه را مشخص كنيد. در صورتي كه كامپيوتر شما در يك حوزه قرار دارد گزينه دوم را انتخاب كرده و در كادر مربوط Domain را مشخص كنيد.

مرحله شانزدهم : در اين مرحله نرم افزار شروع به كپي كردن فايل ها مي كند.

مرحله هفدهم :‌ در اين مرحله از شمار مي خواهد تا در صورت تمايل نام يك تا چهار كاربر را وارد كنيد. بعد از اين مرحله نصب ويندوز XP تمام شده است.

مشخصات دانشجو

نام : شيما             

نام خانوادگي : پناهي

شماره دانشجويي : 8112111130          

گرايش : نرم افزار كامپيوتر ورودي 81

محل تحصيل :

مركز آموزش عالي علمي كاربردي شعبه خدمات علمي ـ صنعتي خراسان مدت كارورزي :‌ 240 ساعت

نام و نام خانوادگي مدرس كارورزي :

جناب آقاي مهندس موثقي

فهرست :

معرفي محيط كار و نوع فعاليت

شرح گزارش

معرفي Excel

مديريت ديسك سخت

نصب و پيكربندي ويندوز 98

نصب ويندوز XP