تحقیق درباره رشته علوم سیاسی

1-تعریف و توصيف رشته:

رشته علوم سياسی يکی از زير مجموعه های علوم انسانی مي باشد که دانشجويان اين رشته پس از فراغت از تحصيل در ارگان های دولتی نظير وزارت امور خارجه, وزارت کشور و نيروهای نظامی بکارگيري مي شوند رشته علوم سياسي رشته ای است که رابطه ای بين علو و سياست را مورد بررسی قرار مي دهدو و اينکه يک شخص که در رشته علوم سياسي مشغول به کار مي شود بايد مسائل سياسي روز و روابط بین دولتها آشنايي داشته باشد تا بتواند بصورت کارشناسی نقد و بررسی کند.

2-اهميت و ضروريت:

اين رشته در ميان رشته های ديگر از اهميت و ارزش والايي در جامعه برخوار است. چراکه افرادی که در اين رشته ادامه تحصيل و نيز فراغت از تحصيل می شوند بايد با علاقمندی خاص نسبت به اين رشته داشته باشند. اين رشته يکی از رشته هايي است که بر خلاف رشته های ديگر حد و مرزي ندارد و مربوط به کل جوامع انسانی و مطالعه آن جوامع مي پردازد اين رشته بيشتر نگاهش بسوی حکومت و دولت برمي گردد از قبيل نحوه اداری سياسي جامعه و ايجاد ارتباط محترمانه با کشورهای دنيا در عرصه روابط بين الملل می باشد. آشنايي به زبان های خارجی منجمله زبان انگليسي و نيز اطلاعات مفيد در زمينه تاريخ و جغرافيا از عوامل موفقيت در اين رشته است.

3-تحصيلات لازم : (درسها – مقاطع بالاتر)

دانش آموزان دوره ی پيش دانشگاهی در سه شاخه ی نظری(تجربی, انسانی, رياضي) مي توانند بعد از قبولی در کنکور اين رشته را انتخاب کرده و در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه تحصيل دهند. دروسی که در اين رشته بايد گذرانده شود عبارتند از اقتصاد بين الملل, اصول روابط بين الملل, سازمان های بين الملل, جامعه شناسي سياسي, حقوق بين الملل خصوصي, روش تحقيق در علوم سياسي, زبان خارجه و...

4-خصوصيات جسمانی و توانائيهای لازم برای اشتغال:

اين رشته با توجه به اينکه بايد شخص از استعداد و بلوغ فکری و جسمی و نيز مطالعه زيادی برخوردار باشد نياز به سلامت جسمی و روحی دارد به علاوه اينکه افرادی که هوش و استعداد بالايي دارند ولی از لحاظ جسمی ناتوان هستند نيز مي توانند اين رشته را انتخاب کرده و در اين رشته ادامه ادامه دهند و سپس مشغول به کار شوند .

5-توانمنديهای ذهنی لازم (هوش و استعداد)

اين رشته با توجه به اينکه شخص بايد با مطالعه مسائل روز در زمينه سياسی داشته باشد تا بتواند نظرات کارشناسانه ای در خصوص روابط بين کشور در بين کشورهای مختلف ارائه دهد بايد از هوش و استعداد خارق العاده ای برخوردار بوده تا بتواند در پيشبرد اهداف جامعه تکليف وظيفه کند.

6-خصوصيات شخصی لازم برای موفقيت:

خصوصياتی که فرد علاقمند در اين رشته بايد داشته باشد عبارتند از:1. علاقمندی خود شخص به اين رشته  2. استعداد و بلوغ فکری که بتواند ببيند, مطالعه کند تا بتواند تجزيه و تحليل کارشناسانه ای ارائه دهد.  3.شخصی که اين رشته را انتخاب کرده بايد به تاريخچه کشور ونيز کشورهای ديگر آشنايي داشته تا بتواند در روابط ديپلماتيک بين کشورها اظهار نظر کند.  4.اين رشته با توجه به اينکه به مطالعه بين روابط ملت ها و دولت ها مي پردازد بايد با فرهنگ ها, آداب و رسوم, روابط سياسی, اجتماعی و فرهنگی آن کشورها و نيز شيوه حکومت داری, آشنايي داشته باشد.

7-وسايل و ابزار لازم برای اشتغال:

وسايل و ابزاری که در اين رشته مورد نياز است کتاب ها و روزنامه هايط که در خصوص سياست خارجی و داخلی مي باشد و نيز اطلس هايي که در خصوص کل کشور ها تهيه شده است و سيستمی که (کامپيوتر) بتوان از طريق آن با اينترنت در ارتباط بود مورد نياز است.

استفاده از تجربيات اشخاصی که در اين رشته تدريس و يا فعاليت می کنند هم مورد نياز است.

8-سرمايه مالی مورد نياز:

اين رشته با توجه به اينکه يکی از رشته هايي است که بازار کارآن ارگانهای  دولتی است و بايد در دانشکده های بورسيه وابسته به وزارت امور خارجه و وزارت کشور ادامه تحصيل داد نيازی به سرمايه شخصي نيست و دانشگاهها موظفند به دانشجويانی که در اين رشته مشغول به تحصيل مي باشند سرمايه گذاری کرده تا دانشجويان بتوانند در اين رشته ادامه تحصيل داده و جذب در وزارت خانه ها مذکور شوند البته دانشگاههای غير دولتی مانند پيام نور- آزاد – غيرانتفاعي شبانه برای اين رشته دانشکده هايي پيش بيني کرده اند که شخص با هزينه شخصی خود به اين دانشگاهها وارد شده و سپس بعد از فراغت ار تحصيل اگر خواهان جذب در ارگانهای دولتی نظير وزارت خانه ها – سفارت خانه ها می باشد دانشجو پس از طی مراحل نظير مصاحبه و تحقيقات و غيره در اين سازمان مشغول به کار مي شود.

9-شرايط فيزيکی لازم برای محيط کار:

شرايط فيزيکي که برای اين رشته در محيط کار لازم است عبارتند از: 1.دارای کتابخانه غنی از کتاب در مورد ديگر کشورها – اطلس – نقشه و... بوده تا شخص هر زمان کتابی در مورد يک کشور خواست بتواند راحت پيدا کند.

 2.و نيز مکانی که بتواند شخص مطالعه, بررسی و کارشناسي در مورد اخبار داشته باشد.

3.دارای سالن کنفرانس

4.سالن مطالعه که بتوان مطالعه کرد.

10-اتحاديه انجمن و تشکيلات حرفه ای:

اين رشته زيرنظر وزارت خانه های وابسته به امور خارجه و وزارت کشور بوده که بصورت ديپلمات و يا سفير ايران در ديگر کشور مشغول بکار مي باشند و بصورت مستقيم با وزارت خارجه ايران در ارتباط مي باشد و روابط بين آن کشور را مورد بررسی قرار داده و گزارش مي دهند.

11-آينده رشته تحصيلي در دهه های آينده:

اين رشته با توجه به اينکه به مطالعه بين کشورهای مختلف مي پردازد و روابط متقابل بين آنها را مورد بررسی و مطالعه قرار مي دهد آينده بسيار خوبي خواهد داشت چرا که در آينده ای نزديک روابط بين کشورها در زمينه مسايل فرهنگی – سياسي – اقتصادی و نظامی بيشتر خواهد شد و تنها رشته ای که به اين مسائل مي تواند بپردازد رشته علوم سياسي و روابط بين الملل مي باشد.

12-مراحل و جريان يک روز عادی برای فرد شاغل:

يک فرد شاغل در رشته علوم سياسی بايد به مطالعه روزنامه های داخلی و خارجی پرداخته و اخبار مربوط به مسائل سياسی را مورد بررسی قرار دهد و از طريق سفارتخانه هايي که در ديگر کشورهاست مسائل مربوط به آن کشور را بصورت روز شمار مورد بررسی قرار داده تا از طريق روابط ديپلماسی بتوانند مشکلاتی که با آن کشور وجود دارد را حل کنند.

13-توصيه ها و پيشنهادات لازم برای دستيابي به اشتغال:

دانشجوياني که در اين رشته ادامه تحصيل مي دهند بايد با علاقه اين رشته را انتخاب کنند. دوماً بايد مطالعات زيادی در زمينه های سياسي داشته باشند. اخبار و روزنامه ها را بصورت روزانه دنبال کنند تا بتوانند در زمينه های سياسي اظهار نظر کنند.

اين رشته با توجه به اينکه فقط در ارگانهای دولتی نظير وزارت خارجه, و وزارت کشور کارايي دارد لذا بايد شخص با استعداد و بلوغ فکری بالايي باشد و نيز با زبانهای خارجی من جمله زبان انگليسي آشنايي داشته باشد تا بتوانند در اين رشته موفق شوند.

14-محل ها و منابع کسب اطلاع:

اساتيد دانشگاه = مصاحبه با دکتر برزنونی- گلستاني – خانم دکتر پيشگاهی فرد – (وزارت امور خارجه)

تحقیق درباره اقبال لاهوری

مقدمه :

از سال 369 هجري قمري ( 986 ميلادي ) يعني از زمان ورود ناصرالدين به هند تا سال 1275 هجري قمري ( 1857 ميلادي ) يعني انقراض سلطنت خاندان مغول كبير    سلسله بابري هند از اعقاب اميرتيمور گوركان زبان فارسي ، زبان رسمي و درباري و ديواني ، و زبان شعر و ادب مردم هند ، جزء افتخارات خاندانهاي بزرگ و خواص مردم بود و هنوز هم در هند وپاكستان خاندانهاي اصيل مسلمان بدانستن زبان فارسي ، افتخار مي نمايند .

 دردوران پادشاهي گوركانيان كه از سال 932 تا 1275 هجري قمري يعني  سيصد و چهل و سه سال طول كشيد ، دربار دهلي يكي از  مراكز فرهنگ و علوم و تمدن ايراني بود و ا عتبار  و شكوه زيادي داشت تا جايي كه دربار صفويه را در اصفهان تحت الشعاع قرار داده بود و اغلب شعراي فارسي زبان از ايران به هند رفته و پادشاهان اين خاندان را مدح گفته و صله مي  گرفتند .

زبان فارسي  تا نيمه قرن نوزدهم زبان رسمي بود . خط فارسي نستعليق نيز دراغلب زبانهاي هندي مورداستفاده  قرار گرفت و بعدها خط رسمي زبان اردو شد . ولي  زبانهاي سندي و پنجابي و بنگالي به خط نسخ درآمدند  .

در لشكر كشيهاي سلطان محمود غزنوي  به  هند، جمعي از شاعران و علماي ايراني به هند رفت و هند را به ايرانيان شناساندند. پس از سلطان محمود نيز با اعقاب  او ، شاعراني مانند ابوالفرج روني و هجويري و ممسعود  سعد سلمان به هند رفته و درلاهور اقامت گزيدندو درعهد  ملوك غوري و پادشاهان شرقي  ، شعرا ونويسندگان ديگري مانند عبدالملك جرياني و محمود عوفي و امير خسرو دهلوي و آذري اسفرايني موجب  رواج زبان فا رسي درهند شدند .

شعراي ديگر مشهور فارسي زبان عهد  گوركانيان و بعد از آنان درهند عبارتند از :

ظهيرالدين بابر و اسماعيل عادلشاه دكني متخلص به وفايي و غزالي مشهدي  و عرفي شيرازي و نظيري نيشابوري و طالب آملي و كليم كاشاني و قدسي و غني كشميري  و صائب تبريزي .

اين شاعران علاوه بر آنكه درهند از احترام خاصي برخوردار بودند  و سبب شهرت ممدوحين خويش مي شدند ، زبان فارسي را بعنوان زبان  ادب و كمال و نشانه فضل و هنر ، در سراسر منطقه رواج دادند تا جائي كه در شعر فارسي سبكي هم بنام سبك هندي بوجود آمد . از جمله شهرهاي بزرگ هند شهرلاهور بود كه پايگاه عمده اي براي نشو و نماي  زبان  فارسي و سرزمين مناسبي جهت شاعران و فضلاي ايراني  شده بود .

قدمت نام و آبادي لاهور تا حدود دو قرن قبل از ميلاد مسيح مي رسد، ولي مقارن ظهور اسلام و در دوران تاخت  و تاز مهلب بن ابي صفره  و محمد بن قاسم ثقفي و تا فتح اين شهر  بدست سلطان محمود  غزنوي درسال  405 هجري ، اين شهر اهميت زيادي نداشت و از توابع ملتان محسوب  مي شد و ملتان خود جزو استان پنجاب بود ، ولي بعدها به واسطه آمد و شد شعرا و فضلاي ايرا ني ، شهر لاهور اهميت فراواني يافت تا جائي كه زبان فارسي و تمدن ايراني از آنجا به دهلي و ساير بلادهند و آسياي جنوب خاوري راه يافت .

همانطور كه قبلامتذكر شديم در شهر لاهور با وجود نفوذ زبان انگليسي هنوز زبان فارسي حرمت خود را از دست نداده و در بين خواص و خاندانهاي بزرگ رواج  كامل دارد ، بنابر اين بايد گفت يكي از دلائلي كه علامه اقبال لاهوري را به سرودن شعر فارسي ترغيب كرده آن است كه زبان فارسي ميراث خانودگيش بوده و اقبال توانسته بوداين زبان را هم مانند زبان اردوفرا گيرد .

خاندان اقبال

نياكان اقبال از بزرگان و پانديت هاي عالي مقام كشمير بودند  كه در عهد سلطنت شاه زين العابدين بدين اسلام مشرف شدند و بنام خاندان « سپرو»  يعني ملا و درس خوانده معروف گشتند .

از اجداد اقبال  نخستين كسي كه بدين اسلام گرويد  « لولي حاجي » نام داشت كه در روستاي « چگو » از دهستان « ادون » دربخش « پهلگام » متولد شد .

اقبال حدود يك صدو ده سال در شهر سيالكوت  از بلاد پنجاب چشم به جهان گشود و مقدر بود يك چنين طفلي ، از چنان خانداني ، مردم هند ، بخصوص مسلمانان را  از خواب غفلت بيدار كند و آنان را بسر غزّت و شرف و سعادت رهنمون باشد .

مادراقبال نيز زني پرهيزكارو از خانداني شريف ومسلمان بود و « امام بي بي »  نام داشت . اين بانوي ارجمند به قرائت قرآن مجيد سعي و اهتمام بسيار مينمود و پيداست تربيت  اين پدر و مادر تا چه حد در پرورش شخصيت و افكار فرزندشان ،  علامه ي اقبال تاثير داشته است .

تحصيلات اقبال

همان طور كه متذكر شديم اقبال  در دامان پدر و مادري متقي و پرهيزگار و اهل علم و ادب و عرفان و روحانيت پرورش يافت . او كوچكترين فرزند خانواده اش بود .

پدر اقبال « شيخ نور محمد » او را براي آموختن قرآن و خواندن ونوشتن به مكتبي در مسجد حسام الدين سيالكوت فرستاد و سپس او را به مدرسه « اسكاچ ميشن سيالكوت  » گذاشت .

اقبال پس از گرفتن گواهي نامه از اين مدرسه وارد كالج شد و در آن دانشكده علاوه بر علوم متداول ، زبان فارسي و عربي را  در محضر مولانا سيد مير حسن شمس العلماء فرا گرفت و در سال 1897 درسن بيست و چهار سالگي ديپلم ليسانس خود را از آن كالج دريافت داشت .

افكار بلند و ترقي خواهانه اقبال ،او را بر آن داشت تا دنبال كار پدر نرود و گوئي از همان اول ميدانست كه رسالتي  براي جامعه مسلمانان هند دارد و بايد اين وديعه  را به سر منزل مقصود  برساند ، بنابر اين محيط كوچك سيالكوت را براي پرورش  افكار خود مناسب نديد و به شهر لاهور آمد كه دانشگاه پنجاب  در آنجا بود و استادان اروپائي  و هندي در آن دانشكده مشغول تدريس  و پژوهش انواع علوم بودند .

اقبال در همان سال دردانشكده دولتي لاهور ثبت نام كرد و بنا به تشويق  استادش « سرتامس آرنولد » رشته فلسفه را برگزيد و دوره فوق ليسانس خود را در رشته فلسفه با رتبه اول حائز گرديد و موفق به اخذ مدال شد .

اقبال در تاريخ دوم سپتامبر 1950 از  لاهور وارد دهلي و از آنجا به بمبئي   و سپس به لندن عزيمت نمود  و دردانشگاه كمبريج در رشته فلسفه ثبت نام نمود و در آنجا با دكتر « مارك تيگرت » از استادن بنام فلسفه و پيرو مكتب « هگل » آشنائي پيدا كرد و از محضر او استفاده ها بود . همچنين با « ادوارد براون » و دكتر « نيكلسن »  نيز آشنا و در  صحبت اين دانشمندان به بسياري  از رموز زبان و ادب فارسي و تصوف اسلامي دست يافت و در همين  دوره بود كه طبع بارور او به سرودن شعر فارسي تمايل پيدا كرد .

سرانجام اقبال درجه ليسانس خود را از دانشگاه كمبريج دريافت داشت و در حاليكه  مشغول تحصيل فلسفه بود در دانشكده حقوق « لينكولن ان » نيز ثبت نام كرد وسپس در سال 1907 براي تكميل مطالعات فلسفي  خويش عازم هايدلبرگ آلمان شد و در همانجا بود كه با دختر جوان هندي آشنائي و دوستي پيدا كرد واگر چه اين  آشنائي بازدواج نيانجاميد ولي اين دوستي بي آلايش تا آخر عمر اقبال دوام يافت .

اقبال در همين سالها رساله « سير حكمت درايران » را نوشت و بخاطر آن درجه  دكتراي حقوق از دانشگاه مونيخ را اخذ كرد .

چاپ اين رساله ، اقبال را در اكثر محافل علمي و ادبي و سياسي اروپا بنام فيلسوفي از مشرق زمين مشهور ساخت و از در اكثر محافل علمي براي سخنراني دعوت بعمل آمد و چاپ  اين سخنرانيها در اكثر مطبوعات انگلستان نيز موجب شهرت بيشتر وي گشت .

اقبال همه راه و روش ها و منزلهاي فلسفي و روحي عصر خويش  را با بينش و جهت يابي ايمان و عرفان اسلامي خويش پيمود ، و ره آورد سفرها و مطالعات خود را در مغرب زمين  ، يك جا به هموطنانش عرضه كرد .

نقش اقبال در شناخت اسلام به مسلمانان هند

اقبال درانگلستان با انجمن « اتحاد اسلام » كه جمعيتي مركب از هنديهاي مسلمان و انگليسي هاي علاقمند و بعضي افراد ديگر بود آشنا شد .

افراد اين جمعيت ، خواهان اتحاد تمام كشورهاي اسلامي و در حقيقت دنباله رو افكار سيد  جمال الدين اسد آبادي بودند . اصولا انديشه اتحاد اسلام درسالهاي آخر قرن نوزدهم پيدا شده و شكوفا گشته بود و در همان زمان ، جهان اسلام را به شور و ولوله انداخته ، جوانان پرشور هند مخصوصا شهر لاهورا را نيز وسوسه مي كرد .

اقبال چنان شيفته اين افكار شده بود كه تقريبا وطن پرستي را نيز يكي از دسائس استعمارگران مي دانست و عقيده داشت ، يكي از عوامل انحطاط امت محمديه همين نظريه ي مليت ( ناسيوناليسم ) مي باشد كه از فكر و سياست غربي به وجود آمده و موجب تفرقه ي مسلمانان جهان شده است . بنابر اين مسلمانان را از اين افكار بر حذر مي داشت و به كساني كه وطن محدود خاكي را در برابر وطن « ايدئولوژيك » قرار داده بودند با شهامت و صراحت ، لزوم تشكيل يك حكومت جهاني اسلامي را بر اساس تعاليم قرآن مجيد و سنت محمدي نويد ميداد و پيشنهاد مي كرد . 

اقبال به خوبي دريافته بود كه اصلاح فردي ، و خود را از جامعه مستثني و بر كنار داشتن  يك فكر ارتجاعي است و هر فرد بايد خود را متعلق به جامعه اي بداند كه در آن زندگي مي كند و عقيده داشت ملت و امت ازافراد متشكل مي گردد و به همين منظور برايروشن شدن روابط فرد و ملت دو كتاب بزرگ خود به نام هاي : « اسرارخودي » و

« رموز بيخودي » را به شعر فارسي سرود  .

اين دو كتاب انسان را متكي بخود و اعتماد به نفس را در او بيدار مي كند .

اقبال مي گفت من از تاريخ اسلام يك درس آموخته ام و آن اين است كه : در لحظات حساس و بحراني تاريخ كه مسلمين پشت سر گذاشته اند ، دين اسلام بوده كه آنها را نجات داده است نه اين كه مسلمين اسلام را نجات داده باشند .

اقبال پس از اتمام تحصيلات :

اقبال در سال 1287  هجري شمسي عضو كانون وكلاي دادگستري لاهور شد و تا آخر عمر به شغل وكالت دعاوي مشغول گرديد . در سال 1290 به سمت استاد فلسفه در دانشكده دولتي لاهور برگزيده شد ولي چند سالي بيشتر آن را ادامه نداد . در سال 1309 هجري شمسي در اجلاس حزب « مسلم ليك » كه امثال محمد علي جناح عضو آن بودند در الله آباد ، رياست كنفرانس را بر عهده داشت و در همانجا بود كه طرح تشكيل دولت پاكستان را مطرح نمود و سپس در سال 1310 براي دفاع از حقوق مسلمانان به لندن رفت  و در كنفرانس ميز گرد آنجا شركت كرد .

سال 1312 در ايتاليا با موسوليني ملاقات نمود و او را مجذوب كتاب « اسرار خودي » خويش ساخت ، و بعد به اسپانيا رفته و مسجد آنجا را زيارت نموده و نماز خواند و بر غريبي چنان مسجدي  هزاران افسوس خورد و بعد به دعوت محمد ظاهر شاه پادشاه افغانستان به كابل و غزنين سفر كرد و در سال 1315 تا 1316 طي نامه هايي به محمد علي جناح نظريه استقلال مسلمانان را درايالات شمال غربي هند تشريح نمود .

دراين زمان اقبال تقريبا رسالت خود را براي مردم كشورش انجام داده بود و كم كم عليل و رنجور شده و از درد كليه رنج مي برد. او مرگ را با آغوش باز استقبال مي كرد و گويند اندكي قبل از مرگ اين شعر خود را تكرار مي نمود :

سرود رفته باز آيد كه نايد                    نسيمي از حجاز آيد كه نايد

سرآمد روزگار اين فقيري                    دگر داناي  راز آيد كه نايد

سرانجام اقبال در اول ارديبهشت سال 1317 هجري شمسي مطابق با بيست و يكم آوريل 1938 ميلادي در سن شصت و يك سالگي  بدرود حيات گفت و جنازه اش را با شكوه بسيار در جنب مسجد پادشاهي لاهور به خاك سپردند و بنائي بسيار زيبا از مرمر سرخ  بر آرامگاهش بنياد كردند و سنگي از مرمر افغانستان كه محمد ظاهر شاه ، پادشاه افغانستان هديه كرده بود بر روي تربتش نصب نمودند و اين اشعار را بر طاق آرامگاه ابديش نقش نمودند :

دم مرا نفس باد فرودين كردند                        گياه راز سرشكم چوياسمين كردند

نمود لاله صحرانشين زخوبانم                        چنانكه باده لعلي به ساتكين كردند

بلند بال چنانم كه بر سپهربرين                       هزار بار مرا نوريان كمين كردند

فروغ آدم خاكي زتازه كاري هاست                 مه و ستاره كنند آنچه پيش از اين كردند 

چراغ خويش برافروختم كه دست كليم    در اين زمانه نهان زير آستين كردند 

در آبه مسجد و ياري زخسروان مطلب   كه روز فقر نياكان ما چنين كردند

محمد علي جناح قائد اعظم پاكستان پس از مرگ اقبال گفته بود : « براي من او يك دوست ، متفكر و راهنما بود . در زماني كه حزب « مسلم ليك » وضع نامساعدي داشت ، از پشتكار نشان داد و مانند يك صخره محكم پا برجا ماند و هرگز متزلزل نشد و بايد گفت استقلال مسلمانان هند از فكر و آرزوي هميشگي او بود . »

مكتب اقبال

اقبال علت عقب افتادگي مسلمانان را نشناختن حقايق دين اسلام مي دانست و به همين سبب مي  كوشيد اين دين شريف را به مسلمانان جهان بشناساند و جامعه اسلامي را به وحدت و يگانگي و خود شناسي دعوت كند ، و خوب درك كرده بود كه استعمارگران ، مسلمانان را غرب زده كرده اند ، به همين دليل تا آنجا كه توانست درنوشته ها و اشعار و سخنرانيها و مسافرتهايش ، حقيقت اسلام را بي پرده و بدون ترس بيان كرد و در اين راه از هيچ مانعي حتي تعصبات خشك مذهبي كه آنروزها گريبانگير مسلمانان شده بود نمي هراسيد .

 درست است كه اقبال علم و دانش را در مغرب اكتساب نموده بود ولي قلباً هميشه شرقي بود و بردة جهان مغرب نشد . علم و دانش جديد را كه سرچشمه اش در مغرب بود به مشرق آورده و به راه و روش مشرق و مطابق سنن و آداب مشرقيان بكاربرد و عقيده داشت « تمدن و فرهنگ غرب با شمشير خودش كشته  خواهد  شد .»

اقبال بخوبي دريافته بود ، جوانان ملت مسلمان كه علوم جديد اروپائي را تحصيل نموده اند ، دين را منافعي علوم طبيعي پنداشته از آن كناره مي  گيرند . به همين جهت لازم دانست براي آگاهي و اصلاح اين جوانان ماده پرست و نيم تحصيل كرده ، و باطل نمودن غرب زدگي ايشان ، قيام نمايد و ترياقي براي اين سهم مهلك بسازد . بهمين جهت افكار آزاديخواهانه و مترقي خويش را طي اشعار و رسالات و سخنرانيهايش بمردم شناساند و در اين راه از هيچ كوششي فروگذارنكرد .

اقبال براي بيان افكار و انديشه هاي بلند و تابناك خويش ، زبان  فارسي را كه صدها سال زبان بين المللي در هند بود انتخاب كرد و با اين كه بايران نيامده بود مهمترين اشعار فلسفي و عرفاني و مسلكي خويش را به شعر فارسي سرود و از اين راه نيز  بين دو ملت مسلمان هند و ايران ، وحدت و رابطه سياسي و فرهنگي ايجاد نمود.

علاقه اقبال نسبت به ايران قابل توصيف نيست . او درباره آينده ايران بسيار خوش بين و اميدوار بود و پيش بيني مي كرد ، روزي ملت ايران از خواب غفلت بيدار  خواهند شد و مردي در اين كشور ظهور مي كند كه زنجيرهاي استعمار را از دست و پاي ملت ستمديده ايران باز خواهد كرد :

مي رسد مردي كه زنجير غلامان بشكند                    ديده ام از روزن ديوار زندان شما

اقبال درشعر فارسي سبك  جديدي به وجود آورد كه بايد آن را « مكتب اقبال » ناميد و يكي از نوادرشعرائي است كه افكار و معتقدات مسلكي و ديني خويش را به شعر بازگو كرده است و از اين جمله شاعران  بسيار معدودند و بايد سرآمد آنان را حكيم ناصر خسرو علوي دانست .

اقبال در  عرفان و تصوف ، خود را ميريد و شاگرد  مولانا جلال الدين محمد مولوي مي دانست و در اغلب اشعار و مثنويهاي عرفاني خويش ، از مراد خود الهام و بهره گرفته است :

پيرو رومي  خاك را اكسير كرد            از غبار جلوه ها تعمير كرد

در سرودن غزل نيز پيرو سبك حافظ بود ، هر چند كه افكار حافظ را نمي پسنديد  . همچنين كتاب گلشن راز جديد خود را به سبك گلشن راز شيخ محمود شبستري به نظم كشيده و مثل همان كتاب  طرح سوال كرده و با آنها پاسخ داده است . در اشعار دو بيتي خويش از بابا طاهر همداني  پيروي كرده است .

í             í               í

اشعار فارسي اقبال چندين بار در لاهور و  اغلب زير نظر خود اقبال و نيز يكي دوبار درتهران به چاپ رسيده است ، ولي آن طور كه بايد و شايد مردم ايران ، اقبال را نمي شناسند . بنابر اين براي شناسائي بيشتر اقبال به ايرانيان بار ديگر  اشعار فارسي او را به ترتيبي خاص ( قسمت غزليات تهجي در اول كتاب قرار داده شده ) با شرح احاديث و آيات قرآني و معاني لغات و اصطلاحات عرفاني و مقايسه اشعار او را با ديگر شعراي زبان فارسي در پاورقي صفحات ، به چاپ         رسانده ايم .

آثار  اقبال

آثار  اقبال به سه زبان فارسي ، اردو و انگليسي است . كتابهاي فارسي او كه همه به شعر   مي باشد عبارتند از :

اسرار و رموز شامل دو كتاب : « اسرار خودي » و « رموز بيخودي » كه پايه و اساس مكتب اقبال است .

گلشن راز جديد كه مانند گلشن راز شيخ  محمود شبستري سوالاتي طرح گرديده و با آنها جواب داده شده و با كتاب بندگي  نامه به نام زبور عجم مي باشد .

پيام مشرق بانضمام افكار و مي باقي و نقش فرنگ كه در جواب ديوان غربي گوته ،  شاعر و متفكر آلماني سروده شده است .

جاويدنامه و خطاب به جاويد كه آن را با كمدي الهي ( ويرژيل ) دانته مقايسه   كرده اند .

پس چه بايد كرد اي اقوام شرق كه راهنمائي است براي مردم مشرق زمين خاصه ملت مسلمان . ( صفحه 453 ) .

مثنوي مسافر كه يادگار سفر علامه اقبال به افغانستان است .

و بالاخره ارمغان حجار كه آخرين كتاب فارسي اقبال و شامل نظريات سياسي و اجتماعي و ديني او است و يك ربع آن به زبان اردو مي باشد .

ارمغان حجاز به شوق و آرزوي زيارت مكه و مدينه و به سبك دو بيتي هاي باباطاهر سروده شده است .

آثار غير فارسي اقبال عبارتند از :

يك قسمت از ارمغان حجاز كه به زبان اردو و شعر مي باشد و قسمت زيباي آن « مجلس شواي ابليس » است كه اقبال در آن سياست امروز جهان را بباد انتقاد گرفته است .

بانگ درا بزبان اردو و شامل اشعاري است كه اقبال قبل از سفر فرنگ و درزمان اقامتش در آنجا و پس از مراجعتش به پنجاب سروده و چند بيتي هم اشعار فارسي دارد .

بال جبريل كه با بزبان اردو و شعر است و تك بيني هاي فارسي  هم دارد .

ضرب كليم ، شعر و بزبان اردو كه شامل عقايد و نظريات و مشرب روحاني و عقايد ديني  و تربيتي اقبال مي باشد و در آن به دين بهائي حمله شده است .

اقبال در اين كتاب پيرامون صفات « مهدي برحق » و راهنمائي هاي او اشاراتي دارد.

از آثار اقبال به نثر در زبان اردو ، رسالة « علم اقتصاد » است . اين رساله نخستين كتاب معتبر اقتصادي اسلامي است . همچنين كتاب « تاريخ هند » كه براي دانشجويان دبيرستاني تأليف شده و جزء كتابهاي درسي پنجاب بوده است .

اقبال رساله معروف « سير حكمت درايران »  را كه به عنوان رساله دكتراي خود به دانشگاه مونيخ تسليم نمود به زبان انگليسي نوشت . اين رساله در سال 1908 در لندن منتشر شد و آقاي مير حسن الدين آن را به زبان اردو بنام « فلسفة عجم » ترجمه كرد و همسر اين مرد فاضل آنرا به فرانسه برگرداند . قسمتي از  اين كتاب نيز توسط آقاي آرين پور به نام سير فلسفه در ايران به فارسي ترجمه شده است .

ديگر از آثار اقبال كتاب هاي : « احياي  افكار دين در اسلام » و رسالة « خلافت اسلامي » و « نگاهي به جامعة اسلامي » مي باشد كه همه به زبان انگليسي است .

ساخت  تولید :

مقدمه :

وقتی نام رشته ساخت وتولید را می شنوید می توانید به ساخت هر چیزی که ساختنی است وتولید آنچه امکان تولیدش وجود دارد فکر کنید اما در صنعت و تولیدات صنعتی ساخت وتولید به معنای تبدیل مواد خام که در کشور عزیزما به وفور یافت می شود به محصولاتقابل استفاده است .
طبیعی است که مواد خام برای تبدیل شدن به محصولات راهیطولانی را باید سپری کنند ، برش کاری ، شکل دادن ، مونتاژ کاری و پرداخت کاری مراحلاصلی شکل گیری یک محصول هستندهمین مراحل نیز به ماشین ها و نرم افزارهایپیشرفته نیاز دارند تا بتوانند به قطعات صنعتی تبدیل شوند .
آنچه در مراحلاولیه تحصیل و قدم های نخست این رشته مهم فرا میگیرید محاسبات فنی ، رسم فنی ،طراحی قطعات مختلف صنعتی ، آزمایشگاه اندازه گیری دقیق ، جوشکاری و ریخته گری قطعاتصنعتی و ساخت قطعات بو سیله ماشین های تراش ، فرز و صفحه تراش می باشد.

درس ها ی رشته :

صنعت و بازار کار :‌

زمینه شغلی رشته مذکور عبارت است از :
سرپرستی آزمایشگاه اندازه گیری دقیق
کارگاه های تراشکاری
کارگاه های فرزکاری
کارگاه های ابزارتیزکنی
کارگاه های چرخ دنده تراشی با ماشین مخصوص
سرپرستی کارگاه هایتراشکاری ، فرزکاری ، برش کاری و ......
اپراتوری ماشین های اتوماتیک ، فرمتراشی و سری تراشی
کارگاه های سنگ زنی و پرداخت سطوح تخت گرد

زندگی نامه کامل ا بوریحان بیرونی :

ابوریحان محمد بن احمد بیرونی

تولد:12ذالحجهُ362هجری كاث،خوارزم(شهركاراـكلپاكسكایاكنونی واقع درازبكستان )

وفا ت : 4 رجب 440 هجری غزنه ( غزنه كنونی در افغا نستان )

ابو ریحان بیرونی در خوارزم ،منطقه ای كه در مجاورت دریا ی آرال قرار دارد و امروزه همه آن را به نام كارا كلپاكسكایا می شناسند ، به دنیا آمد . كاث و جورجانیه دو شهر بزرگ این منطقه به شمار می رفتند . بیرونی در نزدیكی كاث به دنیا آمد و نام شهری كه در آن متولد شد را به افتخار او ، بیرونی نام نهادند .او در هر دو شهر كاث و جورجانیه زندگی كرد و پرورش یافت ومطالعه و تحصیل علم را درحالی كه خیلی جوان بود تحت نظر ریاضی دان و ستاره شناس مشهوری به نام ابو نصر منصور آغاز نمود .بی تردید بیرونی از سن 17 سالگی به انجام فعالیتهای علمی مهم و ویژه ای پرداخت .وی در سال 379 با مشاهده بیشترین ارتفاع خورشید ،عرض جغرافیایی شهر كاث را محاسبه كرد .
فعالیتهای دیگری كه بیرونی به عنوان یك مرد جوان و كم تجربه انجام داد ،بیشتر نظری بود .قبل از سال 384 ( وقتی كه22ساله بود) چندین اثركوتاه ازخود برجای گذاشت .یكی ازآثارموجوداوتحت عنوان" نقشه كشی"( Cartography ) اثری است كه در آن به بررسی نقشه های جغرافیایی پرداخته است .در این اثر , او علاوه بر این كه نقشه نیم كره را روی صفحه سطح ترسیم كرده است ،نشان داده كه تا سن 22 سالگی بسیار مطالعه داشته ,چرا كه او مجموعه كاملی از نقشه هایی كه دیگران رسم كرده اند را مورد مطالعه و بررسی قرار داده و موارد مربوط به آنها را دراین رساله مورد بحث قرار داده است . زندگی نسبتا ْ آرام بیرونی تا این مرحله ، پایان غیرمنتظره ای به همراه داشت .
در اواخر قرن چهاردهم و اوایل قرن پنجم در عالم اسلام شورش عظیمی بر پا شد و در منطقه ای كه بیرونی در آن زندگی می كرد ،جنگ های داخلی در حال وقوع بود .در این زمان خوارزم بخشی از فرمانروایی سامانیان و بخارا مركز آن به شمار می رفت .حكومت زیار با پایتختش در گرگان در كنار دریای خزر از دیگر حكومت های این منطقه بود .از طرف غرب ،خاندان آل بویه بر سراسر ناحیه بین دریای خزر و خلیج فارس و همچنین بین ا لنهرین حكومت می كرد .سلسله پادشاهی دیگری كه به سرعت طلوع كرد ، سلسله غزنویان بود كه پایتختشان را شهر غزنه در افغانستان اختیار كردند .این حكومت نقش مهمی را در زندگی بیرونی ایفا كرد .

بنو عراق از جمله فرمانروایان منطقه خوارزم بود و ابو نصر منصور ـ استاد بیرونی ـ یكی از امیران آن خاندان به شمار می رفت . در سال 384 حكومت بنو عراق با یك قیام سرنگون شد . بیرونی به هنگام شروع جنگ داخلی از آن منطقه گریخت اما اینكه برای ستاد بیرونی ـ ابو نصر منصور ـ چه اتفاقی افتاد ، معلوم نیست . بعد ها ، بیرونی در مورد این وقایع نوشت :

بعد از اینكه چند سال در آن منطقه به سختی زندگی كردم ،با اجازه حاكم وقت به زادگاه خودبازگشتم اما مرا وادار به انجام امور مادی و دنیوی كردند كه موجب حسادت ورزیدن ابلهان گردید اما خردمندان از این امر متاسف شدند .

دقیقا معلوم نیست كه بیرونی به هنگام گریختن از خوارزم به كجا رفت . او باید به شهر ری رفته باشد و بدون تردید مدتی را در شهر ری زندگی كرده است . بر اساس نوشته هایش ،او هیچ پشتیبانی نداشت و با فقر و تنگدستی در شهر ری زندگی می كرد . خجندی ستاره شناسی بود كه با دستگاه بسیار بزرگی كار می كرد او خودش این دستگاه را ساخته و آن را روی كوهی بالا تر از شهر ری قرار داده بود تا بدینوسیله عبور نصف النهاری خورشید را نزدیك انقلابین مشاهده كند . او در روزهای4 و 5 جمادی الاول سال 384 انقلاب تابستانی را مشاهده كرد و در روزهای 8 و 9 ذیقعده سال 384 شاهد انقلاب زمستانی بود و بدین ترتیب او توانست مایل بودن دایرهْ البروج و همچنین عرض جغرافیایی شهر ری را محاسبه كند اما هیچ یك از این دو محاسبه دقیق نبود .
خجندی در مورد مشاهداتش و همچنین دستگاه ذات السُدس ( sextantدستگاه سنجش ارتفاع خورشید و ستارگان ) با بیرونی به بحث و بررسی می پرداخته . پس از آن بیرونی در مورد مشاهدات خجندی در كتاب " تحدید النهایات الاماكن " Tahdid)) خود گزارشی نوشت و ادعا كرد كه در طول مشاهدات خجندی ، دیافراگم دستگاه ذات السُدس بدلیل وزن دستگاه 9 اینچ تنظیم شده است . بیرونی تقریبا علت خطاهای خجندی را دقیق و درست تشخیص می داد . از آنجایی كه خجندی در سال 389 از دنیا رفت می توان به این نتیجه رسید كه بیرونی سالهای بین 384 تا 386 را در شهر ری سپری كرده است .او همچنین باید مدتی از این زمان را در گیلان كه دریای خزر آن را از شمال احاطه كرده است ، زندگی كرده باشد چرا كه حدودا در همین زمان كتابی را به حاكم گیلان , ابن رستم تقدیم كرده . ابن رستم با حكومت زیار در ارتباط بود .
تاریخهای معینی را در زندگی بیرونی با اطمینان می دانیم چرا كه او در آثارش وقایع نجومی را شرح داده است و بدین ترتیب این امكان را به ما می دهد تا زمانها و مكانهای دقیق را تعیین كنیم .شرح و توصیف او از ماه گرفتگی روز 13 جمادی الاول سال 387 كه او در كاث شاهد آن بوده است نشان می دهد كه او تا آن زمان به كشور خود باز گشته بوده است . این ماه گرفتگی در بغداد نیز قابل رویت بود و بیرونی ترتیبی داد كه به همراه ابووفا بوزجانی در بغداد شاهد این رویداد گردند . مقایسه زمانها آنها را قادر كرد تا تفاوت طول جغرافیایی بین دو شهر را محاسبه كنند . بر این امر نیز واقفیم كه در طول این مدت بیرونی بسیار زیاد نقل مكان می كرده است چرا كه تا سال 389 او در گرگان بوده و قابوس ـ حاكم حكومت زیار ـ از او حمایت می كرد . او تقریبا در سال 389 كتاب " آثارالباقیهِ "(Chronology) خود را به قابوس تقدیم كرد و در روزهای 13 ربیع الثانی سال 393 و همچنین 12 شوال سال 393 به هنگام ماه گرفتگی در گرگان بوده . شایان ذكر است كه بیرونی در كتاب " آثارالباقیهِ " خود به هفت اثر قبلی اش اشاره كرده است : یك كتاب در مورد دستگاه اعشاری ،كتابی در مورد اسطرلاب ،یك كتاب در مورد مشاهدات نجومی ،سه كتاب در مورد اخترگویی و نهایتا دو كتاب در مورد تاریخ .
تا 12 شعبان سال 394 بیرونی به وطن خود باز گشته , چرا كه در آن روز شاهد ماه گرفتگی دیگری در جورجانیه بوده .علی بن مامون فرمانروای خوارزم به شمار می رفت و تا زمانی بر این مقام بود كه برادرش ابوعباس مامون به عنوان حاكم ،جانشین وی شد .این دو برادر با دو خواهر محمود كه فرمانروای حكومت قدرتمند غزنه بود ، ازدواج كردند . بدین ترتیب ،عاقبت سلسله پادشاهی ابو عباس مامون تحت كنترل فرمانروایان حكومت غزنه قرار گرفت .

علی بن مامون و ابو عباس مامون هر دو حامی علم بودند و از تعدادی از دانشمندان عالی رتبه و نخبه در دستگاه حكومتی خود حمایت می كردند . ابو عباس مامون تا سال 394 فرمانروایی می كرد و از آثار علمی بیرونی بسیار حمایت می نمود . نه تنها بیرونی ،بلكه ابو نصر منصور ـ استاد سابق بیرونی ـ نیز در این دستگاه حكومتی كار می كرد . بدین ترتیب به هر دو این امكان داده شد تا دوباره با یكدیگر همكاری كنند . بیرونی توانست با حمایت ابو عباس مامون در جورجانیه دستگاهی بسازد كه بوسیله آن عبور نصف النهاری خورشیدی را مشاهده كند . او از 28 ذالحجه سال 406 تا 4 رجب سال 407 با این دستگاه 15 مشاهده به انجام رساند .

جنگهای آن منطقه در فعالیتهای علمی بیرونی و ابو نصر منصور وقفه ایجاد كرد و باعث شد عاقبت آن دو خوارزم را تقریبا در سال 407 ترك كنند . محمود نفوذ خود را درغزنه بیشتر می كرد و در سال 404 از ابو عباس مامون خواست تا خطبه نماز جمعه را به نام او بخوانند .این خواسته او نشان می داد كه خواستار پایان بخشیدن به حكومت مامون است و تلاش می كرد تا كنترل آن منطقه را بدست آورد . بعد از اینكه مامون تقریبا با درخواست محمود موافقت كرد ، توسط سپاه خود به قتل رسید چرا كه آنها این عمل او را خیانت تلقی كردند . پس از آن ، محمود سپاه خود را به آن منطقه برد و در روز 5 صفر سال 408كنترل كاث را بدست گرفت . به این ترتیب ، بیرونی و ابو نصر منصور به عنوان اسیرهای محمود فاتح وظایف را به وی واگذار كردند .

نوشته های بیرونی مدركی است كه نشان می دهد او یك دوره غیر عادی و عجیبی را در زندگی پشت سر گذاشته و درد و رنج زیادی را متحمل شده است . اما ظاهراً محمود نیز بخاطر برخی از فعالیتهای علمی اش از او حمایت كرده است . گزارشات مربوط به ظلم كردن محمود به بیرونی علی رغم حمایتی كه بیرونی از طرف وی دریافت می كرد ، مستند می باشد . از شرح و توصیف وقایع نجومی كه بیرونی به ثبت رسانده است می توان برخی از زمانها و مكانها را در این دوره تعیین كرد . در روز 30 جمادی الاول سال 409 او در كابل بوده و علی رغم نداشتن هیچ ابزاری برای مشاهداتش ، قادر بود باز هم مشاهداتی به انجام برساند به این ترتیب كه او با ابزاری كه در اختیار داشت ، خلاقیت به خرج داد و دستگاهی ساخت كه به وسیله آن بتواند مشاهدات خود را دنبال نماید . در روز 29 ذیقعده سال 409 او در لامقان كه در شمال كابل واقع شده است ، شاهد یك خورشید گرفتگی بود . وی اینگونه نوشته است :

به هنگام طلوع خورشید دیدیم كه تقریبا بر یك سوم خورشید سایه انداخته شد تا اینكه خورشیدگرفتگی كامل شد . در طول سالهای 408 تا 410 در حالی كه بیرونی تحت حمایت محمود به سر می برد ،در شهر غزنه مشاهداتی به انجام رسانید و بدین ترتیب توانست به طور دقیق عرض جغرافیایی آنجا را تعیین كند . در روز 14 جمادی الاول سال 410 بیرونی در شهر غزنه شاهد یك ماه گرفتگی بود .

ارتباط مابین بیرونی و محمود نیز جالب است . احتمالا بیرونی بنا به ضرورت در دست محمود اسیر به شمار می رفت و برای ترك آن منطقه نیز اختیاری از خود نداشت . با این وجود ،رفتن نظامیان محمود به هند نشان می دهد كه بیرونی را به آن كشور بردند . شواهد كمی وجود دارد كه نشان می دهد بیرونی در هند بهره بیشتری می برده است . بیرونی آرزو می كرد محمود رفتار بهتری با او داشته باشد اما بدون شك فعالیتهای علمی بیرونی مفید واقع می شد . حدودا از سال 412 سپاه محمود موفق شد كنترل بخشهای شمالی كشور هند را بدست آورد و در سال 416 سپاه او به اقیانوس هند راه پیدا كرد . بیرونی ظاهرا در بخشهای شمالی هند به سر برده است . تعداد بازدیدهای او معلوم نیست اما مشاهداتش او را قادر ساخت تا عرض جغرافیایی یازده شهر در اطراف پنجاب و شهرهای هم مرز با كشمیر را تعیین كند . او معروف ترین اثرش را تحت عنوان " ماللهند "(India) زمانی ارایه داد كه در ان كشور به سر می برد . او این كتاب را در نتیجه مطالعات كامل خود نوشت .

" ماللهند " (India) كتاب حجیم و برجسته ای است كه بسیاری از ابعاد مختلف این كشور را در بر می گیرد . بیرونی در این كتاب به شرح و توصیف دین و فلسفه هند ، نظام طبقاتی ( طبقه اجتماعی موروثی در هند ) و آداب و رسوم ازدواج در هند پرداخته است . او همچنین قبل از اینكه وضعیت جغرافیایی این كشور را مورد بررسی قرار دهد ، دستگاههای نگارش و اعداد هندی ها را مطالعه كرد . علاوه بر این ، بیرونی در این كتاب به ستاره شناسی ، اخترگویی و سالنامه هندی ها اشاره كرده و مواردی را پیرامون این سه موضوع مورد بررسی و تحقیق قرار داده است .

بیرونی ادبیات هند را به زبان اصلی مطالعه نمود و چندین متن را از زبان سنسكریت به زبان عربی ترجمه كرد . او همچنین چندین رساله در مورد ابعاد ویژه ستاره شناسی و ریاضیات هند نوشت كه برای خودش اهمیت خاصی داشت . او فوق العاده اهل مطالعه بود و در موضوعات : اختر گویی ،ستاره شناسی ،تاریخ شناسی ،جغرافیا ،دستور زبان ،ریاضیات ،پزشكی ،فلسفه ،دین و مذهب ،اوزان و مقیاسات ,از ادبیات سنسكریت احاطه داشت . محمود در سال 420 از دنیا رفت و مسعود ـ پسر بزرگش ـ جانشین او شد . اما این جانشینی زمانی صورت گرفت كه قبل از آن وضعیت سیاسی حادی به وجود آمده بود كه دو پسر محمود سعی می كردند تا از پدرشان به عنوان فرمانروا تبعیت كنند . ظاهرا بیرونی مطمئن نبود چه كسی جانشین خواهد شد چرا كه او تصمیم گرفته بود كتاب خود را تحت عنوان " ماللهند " (India)كه در آن زمان به چاپ رسید ، به كسی تقدیم كند . بهتر بود كتاب را به كسی تقدیم نكند تا اینكه شخصی را به اشتباه بر گزیند . مسعود نشان داد كه به عنوان فرمانروا بیش از پدرش نسبت به بیرونی لطف دارد و با مهربانی با او رفتار می كند . گر چه بیرونی در زمان فرمانروایی محمود یك اسیر واقعی به شمار می رفت ، ظاهرا برای رفتن به هر جایی كه می خواست ، كاملا آزاد بود .
تعداد كلی آثار بیرونی در طول زندگی اش تحسین برانگیز است . كندی نوشته است : بیرونی حدودا 146 اثر از خود بر جای گذاشته است كه هر كدام مجموعا شامل 13000 صفحه می باشد (هر صفحه همانند صفحات چاپی كتابهای جدید است) . برخی از اثار بیرونی را قبلا ذكر كردیم اما آثار وی در حقیقت تمام علم زمانه اش را در بر می گیرد . كندی نوشته است :

بیرونی به مطالعه پدیده های قابل مشاهده در طبیعت و همچنین در وجود انسان گرایش بسیاری داشت . در بین علوم مختلف ، علاقمند به آنالیز ریاضی بود و در این زمینه استعداد زیادی داشت .

پیشتر به مشاهدات نجومی بیرونی بسیار اشاره كردیم . بیرونی در مقایسه با بطلمیوس در مورد خطاها نظر مساعدتری داشت . نویسنده می نویسد : بطلمیوس بر این عقیده بود كه از میان مشاهداتش ،معتبرترین را بر گزیند ( یعنی مشاهداتی را انتخاب كند كه با نظریاتش هماهنگ است ) و به خوانندگان آثارش در مورد كنار گذاشتن و نادیده گرفتن آندسته از مشاهداتش كه انتخاب نشدند ، چیزی نگوید . از طرف دیگر ، بیرونی خطاهای مشاهداتش را از نظر علمی بیشتر مورد بررسی قرار می داد وهنگامیكه برخی از آنها را به عنوان مشاهداتی كه دقیق تر بودند ،انتخاب می كرد ،دیگر مشاهداتی را كه دارای خطا بودند و كنار گذاشته می شدند را نیز ارایه می داد .او همچنین نسبت به خطاهای محاسباتش حساسیت نشان می داد و همیشه سعی می كرد تا كمیتهایی را مشاهده كند كه برای رسیدن به جواب به كمترین دستكاری نیاز دارد .

" سایه ها "(Shadows) یكی از مهمترین آثار بیرونی است كه حدودا در سال 411 نوشته شده است . روزنفلد به طور مفصل در مورد این اثر بیرونی نوشته است. محتوای این اثر بیرونی شامل موارد زیر است : اصطلاحات عربی سایه ها و تصویرها ، پدیده های جدید و غیر عادی از جمله تصویرها ، gnomonics ،تاریخچه تانژانت و تابع های متقاطع .

این كتاب به شرح مقاله هایی كه بیرونی در زمینه ریاضیات نوشته است ، می پردازد . این مقاله ها شامل موارد زیر می باشد : حساب نظری و عملی ،برآیند دسته ها ،آنالیز تركیبی ،قانون 3 ،اعداد گنگ ،نظریه خارج قسمت ،تعاریف مفاهیم جبری ،شیوه های حل معادله های جبری و مسایلی كه تنها با خط كش و پرگار حل نمی شدند ،منحنی های مخروطی ،فضاسنجی ،تصویرگنجنگاری ،مثلثات ،قانون سینوس در صفحه ،حل مثلثات كروی.
بیرونی همچنین مقاله هایی در مورد زمین پیمایی و جغرافی ارایه داد . او شیوه های اندازه گیری زمین و فاصله های روی آن را از طریق مثلث بندی معرفی نمود .او شعاع زمین را 6339.6ارزیابی كرد كه این اندازه تا قرن دهم در كشورهای غربی بدست آورده نشده بود .كتاب " قانون مسعودی"(Masudic canon) وی شامل جدولی است كه مختصات ششصد مكان را ارایه می دهد واودرمورد همه این مكانها دانش كافی داشت . البته بیرونی همه آنها را خودش اندازه گیری نكرده است . برخی از آنها را از جدول مشابهی كه خوارزمی عرضه كرده بود ،گرفته است .نویسنده اظهار می دارد كه بیرونی ظاهرا در مورد ارقامی كه خوارزمی و بطلمیوس ارایه كرده بودند ،به این نتیجه می رسد كه ارقام ارایه شده توسط خوارزمی دقیق تر است .

بیرونی همچنین در مورد هماهنگی زمان رساله ای نوشته است . او چندین رساله نیز در مورد اسطرلاب نوشته و به شرح و توصیف تقویم ماشینی پرداخته است .او مشاهدات جالبی در مورد سرعت نور به انجام رساند و اظهار داشت كه سرعت نور در مقایسه با سرعت صوت بسیار زیادتر است .او از كهكشان راه شیری به عنوان " مجموعه ای از اجزا بیشمار طبیعت ستارگان سحابی " یاد كرد .

هیدرواستاتیك موضوعی در علم فیزیك است كه بیرونی مورد مطالعه قرار داد و از وزنهای ویژه ،اندازه های دقیقی ارایه داد و به شرح نسبتهای بین چگالی طلا ،جیوه ،سرب ،نقره ،برنز ،مس ،برنج ،آهن و قلع پرداخت . او نتایج را به عنوان تركیبی از اعداد به صورت 1/n , n = 2 , 3 , 4 , ... 10 نشان داد .

دانشمندان دیگر بسیاری از نظریات بیرونی را در جلسات بحث و گفتگوهایشان مورد بررسی قرار دادند . ازمدتها پیش ،بیرونی با استادش ـ ابو نصر منصور ـ همكاری داشت ،هر كدام از آنها از دیگری می خواست تا بخش خاصی از كار را به عهده بگیرد تا بدین ترتیب كار خود را به تایید برساند .او به طرز ستیزه جویانه ای با ابو علی سینا در مورد ماهیت نور و گرما مكاتبه می كرد . 18 نامه از ابو علی سینا كه در جواب سوالهایی كه بیرونی مطرح كرده ، موجود می باشد . این نامه ها در بر گیرنده موضوعات زیر است : فلسفه ،ستاره شناسی و فیزیك . بیرونی با سجزی نیز از طریق نامه در ارتباط بود .همچنین نامه های نیز كه بیرونی به سجزی نوشته است موجود می باشد .این نامه ها مداركی را مبنی بر وجود نسخه های مسطح و كروی قانون سینوس در بر دارد .اظهارات بیرونی بر اساس نظریات استادش ـ ابو نصر منصور ـ بوده است .
نهایتا در مورد شخصیت این دانشمند برجسته باید كم سخن گفته شود .در مقایسه با آثار بسیاری از دانشمندان دیگر ،از نوشته ها و كتابهای بیرونی اطلاعات بسیار زیادی بدست آورده می شود . با وجود اینكه كمتر از یك پنجم آثار او باقی مانده است ، به تصویر واضحی از این دانشمند بزرگ دست می یابیم . او مبتكر بزرگ تئوریهای جدید ،ریاضیات و یا جز آن نبود .تنها مشاهده گر دقیقی بود كه پیشرو روش تجربی به شمار می رفت . او زبان شناس بزرگی بود كه رساله های موجود را می خواند و به وضوح شاهد پیشرفت علم به عنوان بخشی از حوادث بود .او همیشه مراقب بود این حوادث را در جای مناسب خود قرار دهد . مورخین علم به آثار و نوشته های او علاقه وافری داشتند .
علی رغم فعالیتهای زیادی كه در زمینه اختر گویی انجام داد ، ظاهرا اختر گویی را به عنوان علم قبول نداشته است اما از آن به عنوان وسیله ای برای تایید آثار علمی اش استفاده می كرده است . او نسبت به فرقه های مذهبی مختلف یا نژادهای متفاوت تعصب خاصی نشان نمی داد اما همیشه در برابر اعمال مختلفی كه آنها انجام می دادند ، حرفی برای گفتن داشت . به عنوان مثال ،عربهایی كه موفق به فتح خوارزم شدند ، متون قدیمی را از بین بردند چه گناهی می تواند برای دانشمندی همچون بیرونی كه زندگی را وقف علم و دانش و تاریخ می كند ، بدتر از آن باشد ـ بیرونی در دین مسیح مسئله عفو و بخشش را مورد توجه قرار داده است . او در كتاب " ماللهند "(India) نوشته است :
قسم می خورم كه زندگی ام یك فلسفه مهم است اما همه مردمی كه در این دنیا زندگی می كنند ، فیلسوف نیستند . . . و در حقیقت از وقتیكه كنستانتین فاتح ـ امپراطور روم ـ به دین مسیح روی آورد ،شمشیر و شلاق را به كار گرفتند .

بیرونی به آنهایی كه فكر می كرد احمق هستند ، كنایه ای زد . این كنایه مبنی بر جوابی بود كه او به مردی مذهبی داد كه به وسیله ای كه او ساخته بود ،ایراد گرفته بود . بر روی این وسیله ماههای بیزانسی حكاكی شده بود و زمان عبادت را نشان می داد . پاسخی كه بیرونی به آن مرد داد ، در كتاب " سایه ها "(Shadows) اینگونه آورده شده است :

بیزانسی ها نیز غذا می خورند . پس شما غذا خوردن آنها را تقلید نكنید .

رشته مهندسی هوا فضا :

هوافضا را می توان تجلیگاه آخرین پیشرفتهای علوم و فنون دانست.
اصطلاح هوافضاخود بیان کننده زمینه کاری این رشته است به عبارت دیگر هوافضا علم بررسی حرکت اجسامدر جو و خارج از جو است.
زمینه پیدایش علم هوافضا با آرزوی پرواز بشر از گذشتههای دور آغاز شده است. یک مهندس هوافضا به تنهائی قادر نخواهد بود که یک محصولهوافضائی مانند هواپیما را به صورت کامل و با تمام جزئیات طراحی کند. یک مهندسهوافضا، محاسبات لازم را انجام داده و در هر مرحله به منظور تأمین اهداف مورد نظر،نیازها و موارد گوناگون را به طور دقیق بیان می کند سپس به منظور تأمین این نیازهاو سفارش سایر رشته های و زمینه های علمی و فنی وارد عرصه می شوند.
به دلیل ارتباطتنگاتنگ رشته مهندسی هوافضا با امور نظامی، بخش قابل توجهی از صنعت هوافضا در دستبخش نظامی است.
صنعت هوافضا را می توان در زمره صنایعی در کشور دانست که کارعلمی و تحقیقاتی در آنها نسبت به سایر صنایع موجود در کشور به صورت قابل قبولیانجام شده و بین صنعت و دانشگاه نیز ارتباط به نسبت مناسبی برقرار است.
دروسمکانیک، ریاضی، فیزیک از جایگاه ویژه ای برخوردارند. عامل دیگر موفقیت، تسلط برکامپیوتر و نرم افزارهای مرتبط با رشته هوافضاست.

درسهای رشته :

صنعت و بازار کار :

يك مهندس هوا فضا به تنهائي قادر نخواهد بود كه يك محصول هوا فضائي مانند هواپيمابصورت كامل و با تمام جرئيات طراحي كند و آن را بسازد. به علت پيشرفته بودن فن آورياين محصولات، همكاري شاخه‌هاي متعددي از علوم و فنون مهندسي در طراحي و ساخت آنهااجتناب ناپذير است و هوا فضا از بهترين دستاوردهاي صنايع متعدد براي پيشبرد اهدافخود استفاده مي‌كند.
يكمهندس هوا فضا، محاسبات و طراحيهاي لازم را انجام داده، در هر مرحله به منظور تاميناهداف مورد نظر، نيازها و موارد گوناگون را بطور دقيق بيان مي‌كند. سپس به منظورتامين نيازها و سفارشها، ساير رشته‌ها و زمينه‌هاي علمي و فني وارد عرصه مي‌شوند.