تحقیق درباره ترس از امتحان

مقدمه

• آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که چرا از امتحان می‌ترسید؟
• آیا تابحال به صورت عمیق به این موضوع فکر کرده‌اید که چه عواملی در ترس و اضطراب نسبت به امتحان مؤثر بوده‌اند؟
• آیا در زندگی تحصیلی راههایی برای کاهش این نوع اضطراب یافته‌اید؟

بدون تردید ترس از امتحان بین دانش آموزان و دانشجویان تقریبا همه گیر و رایج است و می‌توان گفت مهمترین علت این موضوع ، نتیجه‌ای است که از امتحان بدست می‌آید. نتیجه‌ای که مدرک قبولی یا مردودی محسوب گردیده و باعث ارتقاء ، تهدید ، تشویق و یا تنبیه می‌گردد. گاهی اوقات این نتیجه می‌تواند سرنوشت را نیز رقم زند. به همین علت هر چه نتیجه ، حساسیت و اهمیت بیشتری داشته باشد، به همان نسبت می‌تواند اضطراب و ترس از امتحان گردد، که برخی از آنها عبارتند از:

1.      ترس از فراموش کردن مطالب خوانده شده.

2.      سختگیری مدرسین در طی سال تحصیلی.

3.      انتظار بیش از حد والدین.

4.      عدم وجود خود باوری در فرد.

5.      نامشخص بودن سؤالات.

اکنون که برخی از عوامل ایجاد کننده ترس از امتحان مشخص شدند، لازم است عوامل کاهش دهنده این نوع ترس را نیز بدانیم. در خصوص روشهای کاهش ترس از امتحان نظرات مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها به شرح زیر می‌باشند:

ایجاد محیطی آرام و به دور از تشنج

علاوه بر تلاش والدین برای ایجاد چنین محیطی برای مطالعه فرزندان ، فرزندان نیز بایستی کوشش نمایند.

تنظیم برنامه خواب و استراحت

برخی با این تصور که هنگام امتحانات برای مطالعه بیشتر اصلا نباید خوابید و یا خیلی کم خوابید ، خود باعث خستگی ذهنی و در نتیجه فراموشی بیشتر در مطالب خوانده شده می‌گردند. کاهش زمان خواب در حد متعادل مطلوب است، اما افراط در آن هرگز مفید نخواهد بود.

پرهیز از کاهش تغذیه

افراط و تفریط در تغذیه اثرات نامطلوبی در بر خواهد داشت. بایستی با خواب و استراحت کافی و نیز تغذیه مناسب ، از لحاظ روحی و جسمی ، خود را آماده امتحان کرد.

آماده شدن برای امتحان

داشتن برنامه ریزی صحیح جهت مطالعه در طول سال تحصیلی و رعایت روشهای صحیح مطالعه.

1.      مطالب درسی را بتدریج و در طول زمان مرور کنید، نه اینکه در آخرین دقایق قبل از امتحان به مطالعه فشرده بپردازید.

2.      از یادداشتهای خود ، یادداشتهای فشرده‌ای بردارید، تا بازسازی ذهنی ، رمز گردانی و مرور مطالب برایتان مفید واقع شود.

3.      سعی کنید به نوع آزمون پی ببرید، تا بتوانید مطالعه خود را متناسب با آن پیش ببرید.

پرهیز از فشرده خوانی

فشرده خوانی با مرور کردن مطالب متفاوت است. فشرده خوانی متضمن کوششی است برای یادگیری مطالب تازه بلافاصله قبل از شروع امتحان. و یا به عبارتی آخرین کوششهای شخص در آخرین لحظات قبل از امتحان.

تأکید بیشتر بر مطالبی که انتظار دارید جزء سؤالات امتحانی باشد.

می‌توانید محدوده سؤالاتی را که در امتحان مطرح خواهد شد، حدس زده و بیشتر به آنها پرداخته شود. برای این منظور سؤالات امتحانی سالهای گذشته کمک خواهند کرد. همچنین توجه به مطالب و موضوعاتی که استاد و یا معلم در کلاس درس بیشتر روی آنها تکیه می‌کند.

شرکت در جلسات آخر درس

حتما در جلسات آخر درس پیش از امتحان در کلاس شرکت کنید. زیرا اغلب ، مطالب مهمی را احتمال بیشتری در طرح سؤالات دارند، در جلسات آخر مرور و توضیح داده می‌شوند.

پرهیز از اضطرابهای متفرقه

مثلا شب امتحان مسابقات فوتبال را دنبال نکنید. اگر امتحان قبلی رضایت بخش نبوده است، به آن نیندیشید و تحلیل امتحان قبلی را به فرصت مناسب خودش موکول کنید.

داشتن تصور ذهنی مثبت از خود

بجای پرداختن به جنبه‌های منفی ، همواره یک تصویرز ذهنی مثبت از خودتان داشته باشید و پس از تلاش کافی جهت مطالعه مطالب به موفقیت خود امیدوار باشید.


حال که برخی از عوامل کاهش ترس از امتحان مطرح شدند، بایستی مواردی را در جریان امتحانات و هنگام پاسخگویی به سؤالات مد نظرمان باشد، که رعایت این موارد می‌تواند در موفقیت بیشتر و کاهش اضطراب نسبت به امتحان مؤثر باشد. برخی از این موارد عبارتند از:

• به موقع و سر وقت به جلسه امتحان بروید و پیش از آغاز امتحان با خاطری آسوده در جای خود مستقر شوید.
• کلیه وسایل و ابزارهایی که در امتحان مورد نیاز است همراه خود به جلسه ببرید.
• دستورالعملها را با دقت بخوانید و اگر دستورات شفاهی است، با توجه و التفات کامل به آن گوش دهید و عینا همان کاری را که از شما می‌خواهند انجام دهید. در مورد سؤالات تستی ، اگر نمره منفی داشته باشند، حدس زدن کار عاقلانه‌ای نیست.
• به زمان بندی سؤالات دقت کنید، تا با مشکل کمبود وقت مواجه نشوید.
• اگر زودتر از زمان تعیین شده سؤالات را پاسخ دادید، عجله نکنید و مجددا مروری داشته باشید.
• خود را برای پاسخ گویی به هر گونه سؤالی آماده سازید، اما نه با این برداشت که باید صد درصد سؤالات را جواب دهید. برای پاسخگویی به سؤالات به طرح چهار مرحله‌ای زیر دقت کنید:

1.      ورقه سؤالات را نسبتا با سرعت بخوانید و به تمام سؤالات که پاسخ آنها برایتان روشن است جواب بدهید. برای این مرحله حداقل نیمی از وقت امتحان را در نظر بگیرید.

2.      دوباره ورقه را بخوانید و به تمام سؤالات که تا آن موقع پاسخشان به یادتان آمده است پاسخ دهید.

3.      در نوبت سوم باید به تمام سؤالاتی که باقی مانده پاسخ دهید.

4.      در نوبت چهارم یکبار دیگر نیز کنترل کرده و ببینید که آیا سؤالات را همانگونه که می‌خواستیم پاسخ داده‌ایم.

• برای پاسخ گویی به آزمون تشریحی پیشنهاد می‌شود، موضوع را بطور کامل یاد گرفته و پرسش را به دقت بخوانید. و قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید، پاسخ خود را سازمان بندی کنید.
• برای پاسخگویی به آزمون تستی پیشنهاد می‌شود:

سؤالات ساده را جواب داده و از سختها بگذرید.

1.      وقتی به سؤالات نیمه مشکل رسیدید، مقابل آن علامت (+) (در پاسخ نامه) به معنای قابل حل و در مقابل سوالات مشکل علامت (-) به معنای غیر قابل حل بگذارید.

2.      وقتی تمام سؤالات در یک درس خاص را پاسخ دادید، به سراغ سؤالاتی بروید که جلوی آنها علامت (+) گذاشته‌اید و سپس به سؤالاتی که علامت (-) دارند، پرداخته شود.

منبع : دانشنامه رشد

تأثير مطالعه كتاب هاي غيردرسي بر ميزان اطلاعات

در سنين 14 تا 18 سال

(دختران)

«رشته تحصيلي تجربي»

مربوط به سئوال 1

360=بلي

0 = خير

مربوط به سئوال 2

(نمودار ميله اي)

مربوط به سئوال 3

مربوط به سئوال 4

210 = بلي

120 = خير

مربوط به سوال 4:

297 = بلي

63 = خير

       بر اساس آمار گيري هاي انجام شده كه نتيجه ي آن بر اين شرح بوده است مطالعه ي كتاب هاي غير درسي ، ميزان افزايش اطلاعات را به دنبال دارد. در اين ميان به دو سئوال ديگر نيز پاسخ داديم :

1)    اين تاثير در چه سنيني بيشتر است ؟

2)    علت بيشتر بودن تاثير مطالعه ي كتاب هاي غير درسي در اين سنين بر چه مبنا و دليلي است؟

براي پاسخ دادن به سئوال 1 مبناي آمار گيري سئوال آخر قرار داديم كه آن به شرح زير مي باشد.

در سنين 14 سالگي 4 نفر / در سنين 15 سالگي 9 نفر / در سنين 16 سالگي 7 نفر / در سنين 17 سالگي 7 نفر / در سنين 18 سالگي 6 نفر / در سنين 14 سالگي 4 نفر/

«با توجه به نمودار سنين 15 سالگي

بيشترين تاثير را نشان مي دهد»

براي پاسخ دادن به سئوال دوم مبنا را با توجه به min تعداد افراد در آن رشته به دست آورديم كه نتيجه ي آن به شرح زير است :

بيشتر افراد عمومي هستند به همين دليل مي توان نتيجه گرفت در افراد 15 سال آن هم عمومي ها تاثير بيشتري دارند و اين به آن دليل است كه وقت آن ها نسبت به افرادي كه در ديگر رشته ها هستند باز تر است و اين امر را نمي توان به آساني درسهاي آنان ربطي دارد ، زيرا هنوز چون آنان تازه وارد محيط متوسط شدند براي يادگيري درس ها چندان اهميتي نمي دهند و وقت خود را با همان برنامه ريزي قبلي خود مي گذرانند.

نتيجه گيري نهايي

از آن جا و براي نشان دادن سئوال ها بر حسب نمودار تنها چند سئوال از هر رشته ي تحصيلي به عنوان نمونه و معيار در نظر گرفته شد و اين نمودارها در هر سئو ال بسته به موضوعي كه نشان دهنده ي آن بودند، چيزهايي را براي ما مشخص كردند، براي مثال در مقابل پرسشي كه از علاقه پرسيده شده بود در واقع از ميزان علاقه ي افراد به مطالعه، خوشبختانه سطح نمودارها نشان دهنده ي بيشترين علاقه به مطالعه است و ساير نمودار ها همين موضوع را نشان مي دهد و از آنجايي كه براي نتيجه گيري تنها به نتايج اين نمودارها كه بر حسب پرسش نامه تكميل شده تكيه كرديم در تمام موارد اين نمودارها افزايش را بر ما شان مي دهند در واقع با بالا آمدن نمودارهاي ميله اي و افزايش درصد نمودارهاي دايره اي به خوبي اين نتيجه گيري انجام گرفت و بدين طريق توانستيم به موضوع انتخابي خود كه تاثير مطالعه ي كتاب هاي غير درسي بر ميزان اطلاعات دانش آموزان رده هاي سني 14 تا 18 سال دست يابيم كه در واقع با اين كار توانستيم به اين سئوال كه آيا مطالعه ي كتاب هاي غير درسي بر ميزان اطلاعات دانش آموزان تاثير دارد پاسخ مناسب دهيم كه پاسخ از اين قرار است كه :

«مطالعه ي كتاب هاي غير درسي باعث افزايش اطلاعات دانش آموزان رده هاي سني 14 تا 18 سال مي شود»

رشته ي تحصيلي رياضي

مربوط به سئوال 1

240 = بلي

120= خير

مربوط به سئوال 2

مربوط به سئوال 3

مربوط به سئوال 4

160 = بلي

200 = خير

فهرست محتوا

مقدمه

جمع آوري داده

تجزيه و تحليل داده ها

محاسبات آماري

نمودارها

نتيجه گيري

بررسي مشكلات

نتيجه گيري نهايي

ملحقات

A : پرسش نامه

B : جداول

ضمائم

مقدمه

       هدف اين پروژ بررسي تاثير گزاري مطالعه ي كتاب هاي غير درسي بر افزايش اطلاعات دانش آموزان در مدرسه مي باشد. براي اكثر دانش آموزان شنيدن چينين سئوال هايي همچون ‌‌‌«چه چيزهايي در افزايش اطلاعات شما تاثير دارد ؟» «ميزان افزايش اطلاعات شما تا چه اندازه مي باشد؟» عادي است و باعث مي شود آنها را مدتها در فكر فرو برد بيشتر دانش آموزان مطالعه ي كتاب هاي غير درسي مبني بر افزايش اطلاعات آنها را امري اجباري تلقي مي كنند و حال مي خواهيم در اين پروژه بررسي كنيم كه چنان چه اين مطالعه از روي علاقه صورت گيرد تا چه اندازه باعث افزايش اطلاعات آن هاي مي شود؟ و مي خواهيم بدانيم آيا آن ها وقتي را براي مطالعه كردن در اوقات فراغت اختصاص مي دهند؟ تا چه ميزان؟ ... يا اين كه اوقات فراغت خود را به هدر مي دهند؟

در اين صورت در بررسي نهايي خواهند فهميد كه اين اوقات به هدر رفته ي خود وقتي ارزشمند براي مطلعه تلقي مي شود.

اين پروژه با توزيع پرسشنامه در اين دانش آموزان آغاز گشت. در اين رابطه داده ها جمع آوري شده و مورد ارزيابي و تجزيه و تحليل قرار گرفتند.

ارزيابي مشكلات

در انجام اين پروژه با مشكلاتي بر خورد كرديم از قبيل وقت گير بودن دادن پرسشنامه به تك تك افرادي كه مورد نظر بودند. در واقع به خاطر محدود بودن گروه سني كه در اين پروژه انتخاب كرديم و ديگري رو به رو شدن با پاسخ هايي كه تخمين زدن آنها بر حسب يك معيار جواب معين تا حدودي دشوار تلقي مي شد. و ديگر اين كه با وجود تمام سختي ها به علت عام بودن موضوع انتخابي پروژه خوشبختانه استقبال خوبي از اين پرسش نامه ها كه مكمل پروژه بود انجام گرفت.

تجزيه و تحليل داده ها

اين قسمت از دو بخش جدول و نمودارها تشكيل شده است در واقع طبق يك معيار هايي سعي كرديم . حدالمكان سئوال هايي را كه توانايي كشيدن نمودارها براي آنان امكان پذير بود انتخاب كنيم و بر اين اساس آمارگيري را انجام دهيم و براي دقيق تر بودن كار ابتدا دشته ي تحصيلي هر يك از دانش آموزان مشخص شد و نمودارهاي دايره اي و ميله اي رسم گرديد.

جمع آوري داده

براي جلو گيري از برخورد با مشكلات تنها دو مدرسه «منصوره ي با دامچي و مطهره» به عنوان جامعه ي آماري در نظر گرفته شد و براي نمونه گزينش را از بين چهل دانش آموز از اين دو مدرسه به طور تصادفي انجام داديم. دانش آموزان از كلاس هاي اول دبيرستان تا پيش دانشگاهي (دختر) انتخاب شدند.

براي جمع آوري داده ها قادر بوديم از دو روش مصاحبه و پرسش نامه استفاده كنيم و از آن جايي كه روش پرسش نامه مناسب به نظر مي رسيد آن را انتخاب كرديم.

در اين نظر خواهي اسامي خواسته نشده و حدالامكان از جواب هاي از پيش تايين شده استفاده كرديم.

سلام

اين پرسشنامه شامل سئوالاتي در باره ي مقدار زماني است كه شما صرف مطالعه مي كنيد و تاثير مطالعه ي كتاب هاي غير درسي بر افزايش اطلاعات شما است. از شما خواهشمندم به اين سئوالات صادقانه جواب بدهيد

                                                                                                     «با تشكراز شما»

1-   در چه سني قرار داريد ؟

2-   رشته ي تحصيلي شما چيست؟

3-   آيا علاقه اي به مطالعه كردن داريد؟

4-   معمولا چه كتاب هايي را مطالعه مي كنيد ؟ علمي       تخيلي       رمان       شعر   

5-   دليل مطالعه ي اين نوع كتاب ها چيست؟

6-    چه مقدار از وقت فراغت شما اختصاص به مطالعه دارد ؟  دقيقه 30تا1       1تا2     2تا3    و ...

7-   چه ساعاتي از شبانه روز را به مطالعه اختصاص مي دهيد؟

8-   براي انتخاب كتاب با چه كساني مشورت مي كنيد؟

9-   آيا مطالعه ي كتاب هاي غير درسي بر يادگيري در روش شما تاثير دارد؟

10-                      آيا مطالعه ي كتاب هاي غير درسي بر ميزان اطلاعات شما تاثير دارد؟

1)    آيا علاقه اي به مطالعه كردن داريد؟

2)    معمولا چه كتاب هايي را مطالعه مي كنيد؟

3)    چه مقدار از وقت فراغت شما اختصاص به مطالعه دارد؟

4)    آيا مطالعه ي كتاب هاي غير درسي بر يادگيري در دروس شما تاثير دارد؟

سال اول متوسطه (عمومي )

مربوط به سؤالي 1:

295 = بلي

65 = خير

مربوط به سؤال 2 :

مربوط به سؤال 3 :

مربوط به سؤال 4:

295= بلي

65= خير

مربوط به سؤال 3:

مربوط به سؤال 4 :

154 = بلي

206 = خير

بررسي عوامل موثردركاهش ميزان علاقه دآنش آموزان

به ادامه تحصيل درمدارس راهنمايي منطقه تبادكان مشهد

درجامعه اي كه مي بايدتمام افرادجامعه باسواد باشند ومراحل تحصيل راطي كنند.اعم ازفقيروثروتمند.پولداروبي پول.تحصيل مسله اي است كه هروزمهمترومهمتر مي شودوماناظربرتغييرو

 تحولات ودگرگوني هاي نظام آموزشي بوده وخواهيم بود.

بطوركلي مسئله كا هش انگيزه به ادامه تحصيل دردانش اموزان يك مسئله بغرنج وحاد مي باشد كه مسئولين ودست اندركاران نظام اموزشي بايد توجه خاصي به اين مسئله داشته باشند

بخصوص با پيشرفت زندگي وتمدن فرهنگ درجامعه كه بايددانش اموزان و بچه هاي مابايدازنظربنيه ي علمي در سطحي بالا باشند شاهد براين هستيم كه هيچگونه انگيزه اي براي ادامه تحصيل ندارند واگر دارندخيلي كم مي باشد.

در صورتيكه قدم اول در به دست آوردن موفقيت وپيروز شدن بر

مشكلات خواستن است.زيرا انسان اگر چيزي را بخواهد مي تواند بدست اورد و اگر علاقه اي به كار داشته باشد مي تواند درزندگي

پيروزوموفق باشد.

مي باشند از سوييجهان اندك اندك به صورتي واحددرمي امروزه در تاريخ جهان با دو بينش ودگرگوني روبرو هستيم دو

 وسس گرايش كه در ظاهر متضاد ولي در اصل يكي ايدوبسياريازمظاهرزندگي در ميان ملتها به صورت يكساني در مي ايد ومردم به اصطلاح وسست شدن عقايدقدم برمي دارد. وهمين سست شدن عقايد باعث شده كه نسل جوان جامعه ي ما به سوي رفاه طلبي سوق داده شوند وهدف وانگيزه ي خود را

از دست بدهند  بخصوص دانش اموزان مقطع راهنمايي كه انگيزه كمي به ادامه تحصيل دارند بنا به دلايلي از قبيل  نا برابري وضع اجتماعي  اقتصادي خانواده ها كم بودن تحصيلات

والدين انها و...........

معرفي موضوع:عوامل كاهش انگيزه در ادامه تحصيل در دانش آموزان مقطع راهنمايي

دوري يا بي زاري از مدرسه وعلاقه به ادامه دادن درس و

مدرسه به هيچ وجه مسئله ي تازه اي نيست .

بلكه از مدت زيادي است كه گريبانگر بيشتر خانواده هاي ماشده

است.

اين تمايل نداشتن به ادامه تحصيل خود مي تواند دلايل زيادي داشته باشد:از قبيل اينكه عوامل خانوادگي،عوامل شخصيت دانش آموز،عوامل آموزشگاهي ،عوامل اجتماعي واقتصادي و

فرهنگي كه همگي اينها مي توانند يكي از دلايلي باشند كه كودك به خاطرآن انگيزه وعلاقه اش به ادامه تحصيل كم شده باشد.

عوامل عاطفي،عدم سر فصلهاي مناسب با وزمان كنوني دانش

آموزان به طوري كه سر فصلهاي كتاب هاي درسي نمي تواند

بچه هارا اقناع كند اين خود مي توانددليلي براي كسالت وتكراريبودن اوقات بچه ها شود كه انها تمايلي براي ادامه ي تحصيل پيدا نمي كنند .

(( بعضي از افراد اصطلاح رو گرداني از مدرسه و درس را

نا تواني بيان كرده اند كه در آنها از علل عاطفي درون كودك ريشه مي گيرد ولي اين اصطلاح عوامل خارج از كودك ويا به عبارت ديگر عوامل موجود در روابط خانوادگي ومحيط مدرسه

را نيز در بر مي گيرد ))

باتوجه به مسئله روگرداني ازمدرسه وپرداختن به علل معيارهاي تشخيص وشيوه  درمان كاري بس مشكل مي باشد.

تجربه نشان مي دهد كه براي حل مشكل بايد باديگران مشورت كرد وازتجارب ونظرات ديگران نيز استفاده كرد ،تادرباره مسئله يامشكل اقدامات مناسبي بعمل آِِِِِيد.

تاثيرآموزشگاه بركاهش انگيزه به ادامه تحصيل

آموزشگاه مي تواندتاثيرزيادي بروي جذب يابيزاري دانش آموزان داشته باشداين امرموردقبول تمام مردم عام وخاص است كه سهم مدرسه درايجاداين عارضه يعني كاهش انگيزه به ادامه تحصيل ازاهميت خانواده كمترنمي باشد.

زيرامسئولين مدرسه مي توانند بارفتارخودتاثيرزيادي بر

روي دانش آموزان داشته باشند.ولي متاسفانه بدليل عدم وجودمشاوراني درمدارس كه داراي وقت كافي براي حل مشكلات روحي رواني وعاطفي وشخصيتي دانش آموزان باشد ،چون دبيران ومسئولين كه دست اندركارآموزش مي باشندبه دليل نداشتن وقت كافي نمي توانندبه مشكلات دانش آموزان رسيدگي كنند.

 به اميداين كه آموزش وپرورش آنقدربرنامه ريزي منظم ودقيق داشته باشد كه بتواندمددكاران ومشاوراني درمدارس وآموزشگاههابه كارگماردتابلكه بتوانندتاحدودي مشكلات روحي،رواني وعواملي كه مانع انگيزه دانش آموزان به درس ومدرسه مي شودحل گردد.

تعامل ياكنش متقابل دانش آموزان باخانواده :

براي كمك به دانش آموزي كه ازاختلالي رنج مي بردمي توانيم  برمبناي روابط اوبا ديگران بپردازيم،دراين جاهدف      درمان خوداختلال نيست بلكه روابط آن دانش آموزباهمكلاس

هاي خودوهمچنين باخانواده ياهمسالان وگروههايي كه درآن شركت داردمي باشد.

انزواوگوشه گيري دانش آموزخودمي توانددرمقابل تعامل ياكنش متقابل قرارگيردماازتعامل مي توانيم به عنوان تعاون ،وابستگي متقابل وعدم كفايت دانش آموزيادكنيم وهمچنين ازكلمه ء انزوابه عنوان گوشه گيري،تنهايي،انفرادي بودن و

استقلال مي توانيم برداشت كنيم.

بسياري ازمتخصصان خانواده را عامل ومنشا اين عارضه

راروگرداني ازدرس ومدرسه ميدانندوسعي مي كنند كهدانش آموزموردنظررا از زيرنفوذ طاقت فرساي آن نجات بدهند.  

گروهي سعي مي كنندكه نيروهاي نهفته دريك خانواده از هم گسيخته را بيابند وازآن براي درمان دانش آموز استفاده نمايند. يعني دلايل از هم گسيختگي وبي سروساماني خانواده ي دانش آموزرا مورد بررسي قرار مي دهند. 

چون دانش آموز درخانه،مدرسه ودرمحيط زندگي رشد ميكند

وبا گروههاي مختلفي سرو كارداردوامكان بروزاين اختلال

ممكن در چند بعد صورت پذير كه بايد ابتدا سرمنشا وشروع

اين اختلال راپيدا كردوبعدازدستيابي به سررشته ي اين اختلال آنراموردبررسي قرارداد.

چون ممكن است دانش آموزبا افرادخانواده ازنظر رفتاري مشكل داشته باشدبه همين دليل بررسي عوامل خانوادگي وتوجيه آنها ممكن است دررفع مشكل دانش آموزكمك نما يد(اچ كان،بيزاري ازمدرسه ،سال1374،ص 178،179)

انگيزش ورشد در دوره ي بلوغ:

دردوره ي بلوغ چون دانش آموزدوران كودكي را پشت سرگذاشته نسبت به افرادي كه هنوز در مرحله ي قبلي ازخودش هستند احساس برتري مي كند وازازسوي ديگرفرداين احساس را دارد كه هنوز رازها،آزاديها،استقلال،طلبي ها ولذاتي وجود دارد كه اوبايد در اين دوره اززندگي خود به آنها دست يابد ودراين دوره نوجوان ما بيشتردوستان و وهمسالان خود راالگوي خود قرار مي دهد وازنظراقتصادي پوش،امكانات رفاهي خود رابا دوستان وهمكلاسي هاي خود مقايسه مي كند اگروقتي خودرا با ديگران مقايسه كندوبعضي چيزها را در وجود وخانواده ي خود نيابد دچار افسردگي و خودرا سرخورده مي بيند وباعث مي شود كه ازدرس و مدرسه زده شود وازدرس روي گردان گردد.

در اين سن نوجوان به جاي اينكه احترام به خود(عزت نفس) رااز طريق تقليد از بزرگترهابالا ببرند آنها جوياي زبان  جديد ،لباسهاي مد روز وآهنگ و موسيقي جديد مي شوند كه ازاين طريق احترام به خود رابارها ساختن هرچه كمند و قديمي است مي دانند،در اين دوره بيشتر خلا قيت نوجوان  حداقل تا اندازه اي از طريق نيازبه دوري جستن از امور كمند وقديمي وپيوستن به امور تازه تحريك ميگردد كه اين خود عامل مي شود براي بدرفتاري با اطرافيان يا كه اورا به نحوي دراين موارد امرونهي مي كنند وبه اصطلاح او

را موعظه وپند واندرزمي دهند كه اين توصيه ها وپند و اندرزرا دخالت در كار خود مي دانند ومي خواهندبه هر نحوي كه شد با اين امر ونهي ها وتوصيه ها مبارزه كنند وخودشان را به اصطلاح بزرگ جلوه دهند.

اين ها همه مي تواند عواملي باشد براي كاهش انگيزه به ادامه تحصيل مي تواند عواملي باشد براي كاهش انگيزه به ادامه تحصيل در مقطع راهنمايي.

درك دانش آموزان در دوره ي بلوغ:              

ممكن است طوري تعبير شود كه بنا رابر بي توجهي بر نوجوان بداند واين نوجوان شروع مي كند با رفتارهاييموقعي كه يك دختر نوجوان اظهار مي دارد كه مادرش هرگز قادربه درك چگونگي احساس او نيست اين موضوع مستقيم يا غيرمستقيم كه بتواندبر عدم توانايي والديني در احساس همدردي با او مبارزه كند چنين موقعي(پياژه مي گويد كه بايد از خشم غيرمنطقي احترازجسته وبدين ترتيب ما را ياري مي دهد كه از موضوع درك آميخته با همدردي ونه خصومت با آنها برخورد نماييم) (الكايند،تعليم وتربيت،سال 1374 ص،162 )

پويايي هاي تجربه ي اجتماعي:

تجربه ي اجتماعي يعني مجموعه ي روابط اجتماعي دانش آموز با رشد شناختي از خود وديگران كه يك رابطه ي تكميلي مي باشد و  آنرا مكمل مي كند .

سطح رشد شخصيتي دانش آموزسطح تجارب اجتماعي او را پايه ريزي مي كند وشخصيت اجتماعي او را شكل مي دهد ودليل ديگر اينكه تجارب اجتماعي دانش آموزبه به منزله ي انگيزش وكاربرد وتوسعه ي بيشتر توانايي -هاي تجربي او به كار مي رود.

به همين دليل خود بيني نوجوان اين فرض را در ذهنش پديد مي آورد كه همه ي اطرافيانش همان قدر در باره يبينش يا شكل وقيافه ي او توجه دارند كه خود ش توجه  مي كند .

تواناييهاي فكر اجتماعي دانش آموز نحوه ي برداشت و تفسير واكنش هاي او را نسبت به داد وستد وتبادلات دلبستگي عاطفي در پيشرفت تحصيلي وكارهاي دانش -آموزان موثر ومورد تعقل وبررسي بايد قرار بگيرد.

درنوجوانان دلبستگ اجتماعي تعيين مي كنند.در حقيقت در اين دوره از سن دلبستگي عاطفي در پيشرفت تحصيلي وكارهاي دانش-آموزان موثر ومورد تعقل وبر رسي بايد قرار بگيرد.

درنوجوانان دلبستگي نسبت به دوستان وگروه همسالان نقش والدين ،ودبيران را به عنوان افرادي كه منشا پويايي ودلبستگي بوده وانگيزش براي پيشرفت تحصيلي ايجاد  مي كنند يعني تقريبا تمام رفتارهاي اجتماعي دبيران و دوستان وافرادي را كه با او بيشتر در تماس هستند زير نظر گرفته وخود را با ديگران مقايسه مي كند . كه اين مقايسه كردنها باعث كشمكشهاي دروني وميل شديدي كه وي به الگو سازي وايجاد يك نمونه والگودر چيزي يا فردي وارده كه اينها همه باعث پرخاشگريها

ورفتارهاي نابهنجاردانش آموز ميگردد. نقش والدين ،ودبيران را به عنوان افرادي كه منشا اجتماعي  تعيين مي كنند.در حقيقت در اين دوره از سن ويايي ودلبستگي بوده وانگيزش براي پيشرفت تحصيلي ايجاد  مي كنند يعني تقريبا تمام رفتارهاي اجتماعي دبيران و دوستان وافرادي را كه با او بيشتر در تماس هستند زير نظر گرفته وخود را با ديگران مقايسه مي كند .

بيان مسئله

الف:ويژگي هاي شخصيتي دانش اموزان كه موثربر كاهش انگيزه به ادامه تحصيل هستند كدامند؟

ب:مسائل خانوادگي كه دركاهش انگيزهبه ادامه تحصيل  موثرهستندكدامند؟

ج:امكانات اموزشگاهي كه دركاهش انگيزه به ادامه تحصيل موثرندكدامند؟

د:رفتارهاي مسولين اموزشگاه كه دركاهش انگيزه به  ادامه تحصيل موثرند كدامند؟

ذ:رفتارهاي غيرصحيح والدين كه دركاهش انگيزه به  ادامه تحصيل موثرند كدامند؟

ر:عوامل محيطي وسكونتي كه دركاهش انگيزه به ادامه تحصيل موثرندكدامند؟

فرضيه هاي تحقيق:

1.بين هوش واستعداد با كاهش انگيزه به ادامه تحصيل    دانش اموزان دراين مقطع ارتباط وجوددارد.

2. بين كمبود بودن تلاش وپشتكار با كاهش انگيزه به ادامه تحصيل ارتباط وجود دارد.

3. بين كمبود بودن هدف وانگيزه با كاهش انگيزه به

ادامه تحصيل دانش اموزان در مقطع رابطه وجوددارد

4. بين توجه نكردن به برنامه ريزي دقيق برآينده با

كاهش انگيزه به ادامه تحصيل ارتباط وجود دارد.

5.بين كمبود تغذيه وبهداشت سالم ووضع اقتصادي

خانواده به كاهشانگيزه به ادامه تحصيل دانش اموزان

ارتباط وجود دارد.                              

6.بين وجود جمعيت زياد خانواده وكاهش انگيزه به ادامه  تحصيل دانش آموزان رابطه وجود دارد.                           

7. بين بي توجهي والدين به فرزندان وآينده آنها با كاهش انگيزه به ادامه تحصيل دانش آموزان ارتباط وجود دارد .               

8. بين دوري دانش آموزاز والدين با كاهش انگيزه به ادامه  تحصيل ارتباط وجود دارد .                                            

9. بين نبودن آرامش در خانه ووجود نداشتن نظم وانظباط در كاردانش آموزوخانواده با كاهش انگيزه به ادامه تحصيل دانش آموز ارتباط وجود دارد  .                                                

10. بين فرهنگ وتحصيلات والدين با كاهش انگيزه دانش آموزان به ادامه تحصيل در مقطع راهنمايي رابطه وجود دارد .

ابزار وجمع آوري اطلاعات وروش تحقيق:     

در اين تحقيق وپژوهش براي گرد آوري مطالب و اطلاعات از پايان نامه ها،كتابهاي متعدد ،رفتن به كتاب  خانه ها ي مختلف ،گفتگو با دانش آموزان مقطع راهنماي در سه پايه .                                                        مصاحبه وگفتگو با دانش آموزان از طريق پرسشنامه هاو  سوالاتي از دانش آموزان .                                      

با توجه به حجم جامعه ي مورد پژوهش و نظر به اينكه  دانش آموزان از نظر اقتصادي ورفاهي ،خصوصيات  شخصيتي با هم يكسان نمي باشند %20از اعضاي جامعه مورد تحقيق به عنوان حجم نمونه اي مناسب و مورد استفاده واقع شده است .                              

معرفي متغيرها  

الف: كمبود هوش واستعداد كه جزء توانايي هاي شخصيتي دانش آموزان مي باشد مي تواند از علل كاهش  انگيزه در ادامه تحصيل باشد.                                 

ب: كمبود هدف،بي علاقگي ،بر نامه ريزي دقيق و امكانات محيطي سالم از علل كاهش انگيزه در ادامه  تحصيل مي باشند .                                               

ج: كم تجربه گي مسئولين ودبيران در اين مقطع تحصيلي  باعث كاهش انگيزه در ادامه تحصيل مي باشد.            

د: كمبود آرامش تغذيه وبهداشت سالم از علل كاهش انگيزه در ادامه تحصيل مي باشد.                             

ر:درك نكردن شرايط و موقعيت سني دانش آموزان از  علل كاهش انگيزه درادامه تحصيل ميباشد.     

ذ: رفتارها و برخورد هاي نادرست خانواده از علل كاهش انگيزه در ادامه تحصيل مي باشد .           

پرسشنامه پژوهش ساخته :                         

دانش آموزان گرامي.                                 

1. ميزان تحصيلات پدر خود را مشخص كنيد .       

2. شغل پدر خود را مشخص كنيد .                          

الف) آزاد       ب) كارمند        ج) بيكار        د) موارد ديگر       

3.شغل مادر خود را مشخص كنيد .                          

الف) آزاد      ب) كارمند            ج) بيكار        د) موارد ديگر    

4. ميزان تحصيلات مادر خود را مشخص كنيد .        

الف) ديپلم         ب) بي سواد        ج) سيكل          د) ديپلم به بالا 

5. آيا پدر ومادر شما در ايجاد كاهش انگيزه به ادامه     تحصيل شما نقش دارند؟                          

الف) بلي        ب) خير         ج) تا حدودي     

6. آيا عدم آرامش در خانه بر روي كاهش انگيزه شما به ادامه تحصيل مؤثر بوده است؟                        

الف) بلي          ب) خير          ج) تاحدي          د) صد درصد

7. آيا محل سكونت شما در كاهش انگيزه شما مؤثر است؟                                               

الف) بلي        ب) خير       ج) تاحدي         د) بي اندازه  

8. آيا نبودن تغذيه و بهداشت سالم ووضع اقتصادي        خانواده در كاهش انگيزه شما به ادامه تحصيل نقش دارد؟                                                    

الف) بلي       ب) خير        ج) تا حدودي        د) صد درصد                  آيا كمبود استعداد شما در كاهش ادامه تحصيل شما    .9

مؤثر بوده است ؟                                                  

الف) بلي         ب) خير         ج) تا حدودي                             

10. شما به جز درس به چه فعاليتهايي ودر چه زمينه اي

علاقمند هستيد؟                                                   

الف) هنري        ب) كار دستي          ج) مطالعه        د) ورزش 

11. آيا وجود جمعيت زياددر خانواده شما بركاهش     

انگيزه شما به ادامه تحصيل مؤثر بوده است؟             

الف) بلي         ب) خير          ج) تا حدودي                           

12. آيا معلمان ودبيران در كاهش انگيزه ي شما به ادامه تحصيل نقش داشته اند ؟                                       

الف) بلي          ب) خير          ج) تا حدودي        د) صد در صد 13. آيا نبودن امكانات آموزشي لازم در آموزشگاه بر  

روي كاهش انگيزه شما به ادامه تحصيل مؤثر بوده است؟

الف) بلي         ب) خير        ج) تاحدودي                              

14. آيا بي توجهي والدين ومسئو لين آموزشگاه برروي

كاهش انگيزه شما در ادامه تحصيل مؤثر بوده؟

الف) بلي       ب) خير         ج) تاحدودي                                 

   جامعه آماري :                                      

دانش آموزان دختر،مقطع راهنمايي منطقه تبادكان، مدرسه راهنمايي نجيبه .

كه يك جامعه تقريبأ از هم جدا واز نظر خصوصيات شخصيتي با هم يكسان نمي باشند.

و اين جامعه آماري در سال تحصيلي 83-82 ميباشد .

بررسي انجام شده بر روي 76 نفر از دانش آموزان مقطع راهنمايي در 3 پايه مختلف مي باشد .

كه حدود :                            

24  دانش آموز در سال سوم را هنمايي  .

20  دانش آموز در پايه دوم راهنمايي  .

32  دانش آموز در پايه اول راهنمايي  .

نمونه و روش نمونه برداري :                     

شيوه نمونه برداري ونمونه روش كار در اين پژوهش از  راه مشا هده ،مصاحبه،پرسشنامه ميباشد .                   

شيوه ي نمونه برداري از روش تصادفي از نوع تصادفي  طبقه اي مي باشد ، چون بررسي وپژوهش برروي ويژگيهاي شخصيتي ،آموزشگاهي و خانوادگي دانش - آموزان مقطع راهنمايي در سه پايه ي درسي ميباشد .    

فهرست مطالب

مقدمه

معرفي موضوع

بيان مسئله

پيشينه ي تاريخي

معرفي متغيرها

فرضيه ها

روش تحقيق

جامعه كاري

نمونه و روش نمونه برداري

پرسشنامه

منابع و مأخذ

منابع و مأخذ

1-       اچ كان جك،نورستنجين پي،( 1374 ) بيزاري از مدرسه،مترجم حسن سلطاني فر.مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي .

2-                اف هاليس( 1375 ) سازگاري ورشد،مترجم محمد تقي منشي طوسي . مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي .

3-                الكا نيد ديويد ( 1374 ) رشد كودك وتعليم وتربيت از ديدگاه پياژه. مترجم دكتر حسن نائلي. مشهد:انتشارات

آستان قدس رضوي .

   4-   بستاني محمود ( 1372 ) اسلام وروانشناسي . مترجم

         محمود هويشم .مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي .

5-                برشتين سرژ، ميلزا پي ير ( 1371 ) تاريخ قرن      

بيستم . مترجم دكتر امان الله تر جمان . مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي .  

6-                پاپن راجرز ( 1376 ) آرام بخش رفتاري . مترجم

حسن صبوري مقدم . مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي .

7-                جي ريچارد ( 1373 ) تغيير رفتار در كودكان .

مترجم هادي فر جامي. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي .

8-                دو نالدون مارگارت ( 1375 ) ، ذهن كودك مترجم دكتر حسين نائلي . مشهد : انتشارات آستان قدس ضوي.

9-                سي دانيل ، هرشن اس راجرز ( 1370 ) ، اقتصاد و

آموزش وپرورش ، مترجم، سيد ابوالقاسم حسينيون،

مشهد : انتشارات آستان قدس رضوي .

10-           شكوهي يكتا محسن ، ( 1373 ) تعليم وتربيت

اسلامي ،تهران : شركت چاپ ونشر ايران .

11-           كرامتي محمد رضا ( 1374 ) برنامه ريزي در

آموزش وپرورش .مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي .

12-           كمپل پاپ ، بالدوين ويكتور ( 1373 ) دانش آموزان

چند معلو ليتي ،مترجم زهرا نصيري . مشهد: انتشارات آستان قدس رضوي .

13-           هر شن سن ، ديويد بي( 1374 ) مشاوربهداشت

رواني ،مترجم محمد تقي منشي. مشهد: انتشارات

آستان قدس رضوي .

موضوع تأليف: بررسي عوامل كاهش انگيزه به ادامه

تحصيل در مقطع راهنمايي .

تحقیق درباره افت تحصیلی

امروزه يكي از مسائل مهمي كه فكر بسياري از مسئولين و دست‌اندركاران نظام تعليم وتربيت كشور ما را بخود مشغول كرده است ، مسائل ناشي از نارسائي‌هاي نظام جديدمي‌باشد كه منجر به افت تحصيلي دانش‌آموزان دبيرستانهاي دخترانه مشهد شده و خودبعنوان يك مسئله اساسي مطرح مي‌باشد. اين پژوهش در پي شناخت عوامل مربوط به ساختارو محتواي نظام جديد آموزش متوسطه بوده، كه زمينه‌هاي لازم را براي افت تحصيليدانش‌آموزان فراهم كرده است . فرضيه‌هايي كه بدين منظور تدوين شده عبارتند از: -1شيوه برنامه ريزي دروس در نظام جديد آموزش متوسطه يكي از عوامل مؤثر بر افت تحصيليدانش‌آموز محسوب مي‌شود. -2 تغييرات مكرر آئين‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي اجرائينظام جديد آموزش متوسطه از جمله عوامل مؤثر بر افت تحصيلي دانش‌آموزان است . -3 حجمزياد و سنگين دروس از جمله عوامل مؤثر بر افت تحصيلي دانش‌آموزان محسوب مي‌شود. -4شيوه‌هاي سنتي تدريس يكي از عوامل مؤثر بر افت تحصيلي دانش‌آموزان محسوب مي‌شود. -5نحوه انتخاب رشته در نظام جديد يكي از عوامل مؤثر بر افت تحصيلي دانش‌آموزان است .-6 عدم تمايل دانش‌آموزان ضعيف نسبت به ادامه تحصيل در شاخه‌هاي كار و دانش و فنيو حرفه‌اي يكي از عوامل مؤثر بر افت تحصيلي دانش‌آموزان است . ضمنا نگرش دبيراننسبت به هر يك از فرضيه‌هاي فوق با سابقه خدمت آنان بررسي و رابطه ميان هر يكسنجيده شده است . جامعه اين پژوهش متشكل از كليه دبيران شاغل در دبيرستانهايدخترانه نظام جديد و كليه دانش‌آموزان دختر مشغول به تحصيل در اين دبيرستانها كهلااقل ترم چهارم و بيشتر بوده و در يك يا چند درس افتاده‌اند، در نواحي 6 گانهشهرستان مشهد است . نمونه‌گيري در اين پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفيخوشه‌اي انجام شده است . حجم نمونه متشكل از 120 دبير و 300 نفر دانش‌آموز مي‌باشد. با توجه به آنكه موضوع تحقيق نوعي نگرش سنجي بوده، لذا روش تحقيق بكار رفته از نوعپيمايشي است . براي سنجش نگرش دبيران و دانش‌آموزان 2 نوع پرسشنامه ساخته شده يكيمخصوص دبيران و ديگري مخصوص دانش‌آموزان، سئوالات هر دو پرسشنامه براساس مقياسليكرت طراحي (بسيار زياد-زياد-كم-بسيار كم) كه به هر يك از پاسخ‌ها وزني معادل 1 تا 4 داده شده است . براي تجزيه و تحليل اطلاعات از آمار توصيفي و استنباطي استفادهشده، براي مستند سازي فرضيه‌هاي تحقيق از آزمون مجذور كا (X2) استفاده شده است . نتايج عمده حاصل از اين پژوهش عبارت است از: -1 در مورد فرضيه اول: بين شيوهبرنامه‌ريزي دروس و افت تحصيلي دانش‌آموزان در نظام جديد ارتباط معني داري وجوددارد. يعني اينكه شيوه برنامه‌ريزي دروس در نظام جديد از جمله عوامل مؤثر بر افتتحصيلي دانش‌آموزان محسوب مي‌شود. -2 در مورد فرضيه دوم: بين تغييرات مكررآئين‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي اجرائي نظام جديد و افت تحصيلي دانش‌آموزان در نظامجديد ارتباط معني داري وجود ندارد. اما اين عامل مي‌تواند بطور غيرمستقيم بر افتتحصيلي دانش‌آموزان تاثير بگذارد. -3 در مورد فرضيه سوم: بين حجم زياد و سنگين دروسو افت تحصيلي دانش‌آموزان ارتباط معني داري وجود دارد. يعني اينكه حجم زياد و سنگيندروس از جمله عوامل مؤثر بر افت تحصيلي دانش‌آموزان در نظام جديد به شمار مي‌رود. -4 در مورد فرضيه چهارم: بين شيوه‌هاي سنتي تدريس و افت تحصيلي دانش‌آموزان ارتباطمعني داري وجود دارد. يعني اينكه شيوه سنتي تدريس از جمله عوامل مؤثر بر افت تحصيليدانش‌آموزان در نظام جديد به شمار مي‌رود. -5 در مورد فرضيه پنجم: بين نحوه انتخابرشته در نظام جديد و افت تحصيلي دانش‌آموزان ارتباط معني داري وجود دارد. يعنياينكه نحوه انتخاب رشته در نظام جديد از جمله عوامل مؤثر بر افت تحصيلي دانش‌آموزانبه شمار مي‌رود. -6 در مورد فرضيه ششم : بين عدم تمايل دانش‌آموزان ضعيف نسبت بهتحصيل در شاخه‌هاي كارودانش و فني و حرفه‌اي و افت تحصيلي دانش‌آموزان در نظام جديدارتباط معني‌داري وجود دارد. يعني اينكه عدم تمايل دانش‌آموزان ضعيف نسبت به ادامهتحصيل در شاخه‌هاي كار و دانش و فني و حرفه‌اي از جمله عوامل موثر برافت تحصيليآنها در شاخه نظري به شمار مي‌رود. چكيده به زبان فارسينگرش / دبير / دانش‌آموز / افت تحصيلي Attitude / High school teacher / Student / School drop out صباغيان، زهرا, اردانشگاه شهيد بهشتي ، دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي

تعطيلي‌هاي نابهنگام مدارس به علت دلايلي مانند سرما و آلودگي هوا، درسي براي زندگي دانش‌آموزان است.

تعطيلي‌ مدارس كه به علت بارش برف و باران و يا آلودگي هوا پپش مي‌آيد، يك يادگيري براي دانش‌آموزان محسوب مي‌شود. دانش‌آموز در روزي كه تعطيل است، فكر مي‌كند كه دليل تعطيلي چيست و چرا مدرسه تعطيل شده است و همين تفكبسيار با ارزش است. آموزش و پرورش با تعطيلي نابهنگام مدارس به دانش‌آموزان مي‌آموزد كه تنها به فكر آموزش آنها نيست و ارتقاي فرهنگ و سلامتي دانش‌آموزان را مدنظر دارد و اينگونه آموزشها حفظ كردني نيست بلكه تجربي است. در خصوص افت تحصيلي دانش‌آموزان در تعطيلي‌هاي نابهنگام مدارس نيز اگر دانش‌آموزان مشكل اساسي در اين زمينه داشته باشند شورا و معلمان مدرسه با برگزاري كلاسهاي مختلف تقويتي و جبراني اين مشكل را حل مي‌كنند.

تحقیق درباره ارزشیابی اضطراب درامتحان مقدمه:

«ارزشيابي» حلقه اي از زنجيره يادگيري است. در واقع بدون ارزشيابي اوليه و ثانويه فرايند آموزش نمي تواند معني دار باشد. امتحان يا ارزش سنجي به منظور تكميل يادگيريهاست. كميت و كيفيت اكتسابي آموزشگاهي و خودآزمايي مي تواند مشخص گردد. شاخص و نشانه هر موفقيت و پيشرفتي كه مي تواند پايه هاي نخستين احساس خود ارزشمندي و اعتماد به نفس را فراهم آورد آزمون و امتحان است.

در حقيقت متصف شدن انسان به بسياري از صفات و فضايل اخلاقي نيز در پي آزمون هاي فراوان الهي مقدور مي گردد و بس. تا زماني كه انسان با موقعيتها و شرايط سخت و حساس مواجه نشود، ميزان صبر، بردباري و خويشتن داري او مشخص نمي گردد. جزوع و يا صبور بودن انسان فقط در سايه ابتلا و امتحان معلوم مي شود.

به تعبير قرآن، جهان مدرسه اي پيش توست و زندگي صحنه آزمون است و بس. لِيبلوُكم اَيكم اَحسُن عُملاً (سوره هود، آيه 7). انتظارات خالق در حد وظايف و مسئوليتهاي محوله و توان انجام آن توسط بندگان خداست: لا يكلف نفساً اِلا وسعُها.

امتحان و اضطراب

اصولاً هر امتحان و آزموني هيجان و اضطراب خاص خود را دارد. همه هنر انسان در اين است كه با حداقل اضطراب از عهده بزرگترين امتحانات برآيد. انسان دوست ندارد رفتارهايش مورد ارزيابي و نقادي ديگران قرار گيرد. به همين دليل هر زمان كه در موقعيت امتحان و آزمون قرار مي گيرد دچار اضطراب مي گردد.

بنابراين يكي از رسالتهاي مهم اولياء و مربيان توجه به عامل اضطراب و اتخاذ تدابير لازم براي كاهش آن در بين كودكان و نوجوانان مبتلاست.

زماني كه دانش آموزان به طور چشمگيري دچار اضطراب شوند چنين اضطرابي مي تواند آثار زيستي و رواني زيانباري را به همراه داشته باشد. اضطراب شديد  بر غدد درون ريز و برون ريز اثر گذاشته با متأثر نمودن ذهني انسان زمينه فراموشي هاي زودگذر و خطاي ادراك را فراهم مي آورد. در اين ميان كودكان و نوجوانان كمرو و خجالتي در شرايط امتحان بيش از ديگران دچار اضطراب مي شوند.

هدف هاي ارزشيابي و امتحان:

در نظام هاي آموزشي هر جامعه اي طراحي و برگزاري آزمونهاي گوناگون مي تواند هدفهاي زير را دربرداشته باشد:

الف) ارزيابي چگونگي تحقق هدفها و قابليتهاي پيش بيني شده در مورد هر موضوع درسي.

ب) مشخص كردن ميزان يادگيري و پيشرفت تحصيلي فراگيران.

ج) بررسي تطبيقي تأثير استفاده از روشهاي مختلف آموزشي در پيشرفت تحصيلي دانش آموزان. في المثل آيا در يادگيري تشويق مؤثر است يا تنبيه؟

د) ارزيابي تأثير كاربرد تكنولوژي آموزشي در ميزان فراگيري دانش آموزان

هـ) شناخت هر چه بيشتر توانمنديها و استعدادهاي مختلف شاگردان.

و) جايگزيني و هدايت تحصيلي، شغلي و حرفه اي دانش آموزان

ز) تعيين برنامه هاي آموزشي خاص به تناسب ويژگي ها و استعدادهاي دانش آموزان استثنايي

ح) ايجاد حركهاي لازم براي مطالعه و يادگيري موضوعات درسي

ط) مشخص كردن هدفها و جهت هاي مطالعه

ي) تأكيد بر اهميت خاص مطالب ضروري و پيچيده.

ك) تهيه و تدوين مواد آموزشي و برنامه هاي متناسب با ويژگي هاي گروه هاي مختلف سني.

ل) فراهم كردن زمينه احساس خود ارزشمندي و اعتماد به نفس از طريق كسب موفقيت در آزمون هاي طراحي شده.

روش هاي كاهش اضطراب در امتحان:

1-  اضطراب ناشي از امتحان نه تنها باعث مي شود كه دانش آموزان نتوانند با مهارت و سرعت مناسب و به طور كامل واضح تر كرده پاسخهاي مطلوب را ارائه نمايند بلكه آرامش رواني آنها را نيز به مخاطره مي اندازد.

2-   سطح انتظارات خانواده با توان واقعي فرزندان تناسب داشته باشد.

3-   اوليا و مربيان به ميزان تلاش دانش آموزان توجه كنند نه نتايج حاصل از امتحان.

4-  درك صحيح از ماهيت تفاوت هاي فردي و شناختي درست از ويژگي هاي ذهني، رواني، جسماني مقايسه نكردن بي مورد كودكان با يكديگر و ايجاد محيطي صميمي و دوست داشتني

5-   برداشتن انتظارات معقول از كودكان و نوجوانان، تشويق نقاط مثبت و توانمنديهاي آنها

6-    تسلط بر موضوع درسي، آمادگي ذهني و رواني بيشتر

نقش معلم در كاهش اضطراب دانش آموزان:

يكي از بهترين شرايط يادگيري مي تواند ساعت امتحان باشد. معلم متعهد از هر موقعيتي براي ياد دادن و افزايش معلومات دانش آموزان خود و ايجاد تغييرات رفتاري پايدار در آنها بهره مي گيرد. معلم مجرب و دلسوز هرگز جلسه امتحان را به يك صحنه دادگاه ويا حسابرسي تبديل نمي كند.

معلم مهربان با چهره اي گشاده سعي مي كند عوامل مخرب و اضطراب زا را از جلسه امتحان دور نمايد. معلم وارسته كوشش مي كند كه قبل از آغاز امتحان با چهره اي متبسم و خندان و با بيان جملاتي گيرا و خوشايند دانش آموزان را از حالت هيجان زدگي و تنش رواني-عضلاني بيرون آورد.

معلم با چند جمله كوتاه همراه با شوخ طبعي مي تواند همانند ساعات كلاس درس، آرامش را به همه ارزاني دارد. معلم توانا و دلسوز با صداي آرام و دلنشين و جملات اطمينان بخش مي تواند اضطراب را كاهش دهد.

چگونگي سؤالات امتحان و اضطراب كودكان:

واقعيت اين است كه نحوه تهيه و تنظيم سؤالات امتحان مي تواند نقش قابل توجهي در كاهش يا تشديد اضطراب دانش آموزان داشته باشد. در تهيه و تدوين سؤالات امتحان مي بايست نكات زير را مورد توجه قرار داد:

1-   طراح سؤالات مي بايست دردرجه اول هدفهاي يادگيري را درنظر بگيرد.

2-  سؤالات امتحان مي بايست به گونه اي تهيه و تنظيم گردد كه آموخته هاي شاگردان را ارزيابي كند و نه دانسته هاي آنان را.

3-   معلم مي بايست هدف اصلي خود را از امتحان كاملاً مشخص و معين كند.

4-  در تهيه سؤالات لازم است سطح عمومي دانش آموزان مورد توجه قرار گيرد و نه توانمنديهاي خاص برگزيدگان كلاس.

5-   سؤالات امتحان مي تواند به گونه اي باشد كه دانش آموزان قدرت مقايسه و قضاوت را داشته باشند.

6-  سؤالات بايد به صورتي تنظيم گردد كه دانش آموزان فرصت به كار بستن معلومات خود را در موقعيتهاي ديگر داشته باشند.

7-  نوع و تعداد سؤالات مي بايست متناسب با توان ذهني دانش آموزان و مدت زماني باشد كه در اختيار آنان قرار مي گيرد.

8-  سؤالات بايد كاملاً واضح، خوانا، روشن، صريح، قابل فهم و بي نياز از تعبير و تفسير باشد. هرگونه ابهام در سؤالات مي تواند موجب تشديد اضطراب شاگردان شود.

9-  امتحان و ارزشيابي مي بايست به صورت مستتر و دائم انجام پذيرد و دانش آموزان با هدف معلم از برگزاري امتحان و نحوه سؤالات به خوبي آشنا شوند.

10- در مجموع شرايط امتحان و سؤالات امتحاني به گونه اي باشد كه همه شاگردان احساس كنند در يك جلسه آموزشي حضور دارند.

نكته اي كه نبايد از ياد ببريم توجه داشتن به اين امر است كه اگرچه مطرح كردن نمونه سؤال توسط معلم براي دانش آموزان لازم است و مي تواند در شناخت اهداف درس به آنها كمك كند ذكر اين سؤال ها نبايد به حدي برسد كه دانش آموزان را از مطالعه متن درس بي نياز كند. چرا كه مشاهده شده است بعـضي از مـعلمان محـترم از هر دس تعدادي سؤال مطرح مي كنند و به نوعي به دانش آموزان القا مي شود كه اگر جواب سؤالات داده شده را بدانند ديگر احتياجي به متن درس نيست. اين امر در حقيقت فعاليت خواندن، توجه كردن، تمركز كردن، درك كردن و چگونگي طرح سؤال توسط دانش آموز را از وي سلب مي كند. چشمه خلاقيت را در او مي خشكاند و او را به خواننده و از بر كننده تعدادي سؤال از پيش تعيين شده تبديل مي كند. در حالي كه دانش آموز بايد بتواند از آموخته هاي خود در موقعيت مختلف و هنگام برخورد با سؤال هاي جديد استفاده كند. در صورتي كه امتحان از ابعاد مختلف و به گونه اي صحيح انجام گيرد و از نتايج آن درست استفاده شود مي تواند دانش آموزان را به مطالعه و يادگيري بيشتر تشويق كند به همين سبب اولين قدم براي ايجاد رغبت در شاگردان، ايجاد نگرش مطلوب و مثبت در آنان نسبت به امتحان است. نگرش مثبت در صورتي در دانش آموزان به وجود مي آيد كه:

-          رفتار معلم طوري باشد كه نشان دهد امتحان به عنوان وسيله اي براي كمك به يادگيري دانش آموزان است نه وسيله اي براي تهديد، سركوب و تحقير كردن و بر چسب زدن به آنها.

-          نتايج امتحان ميزان پيشرفـت دانـش آموزان را نسبت به پيشرفتهاي قبلي اش مشخص مي كند و به او نشان مي دهد.

-          همراه نتايج امتحان، ضمن مشخص كردن نارسايي هاي كار دانش آموز، راه حل و نحوه جبران نارسايي ها نيز به او ارائه و آموخته شود.

-          معلم با توجه به نقاط قوت، نقاط ضعف، مشكلات، توانايي ها و خصوصيات دانش آموزان، آن ها را براي امتحان آينده آماده كند و به آنان القا كند كه هدف از امتحان كمك به يادگيري بهتر آنان است.

-          در فواصل مختلف، در طول سال تحصيلي امتحان به طور مستمر انجام شود تا دانش آموزان از وضعيت جديد خود آگاه شوند.

به هر حال چنانچه نگرش مطلوب نسبت به امتحان در دانش آموزان ايجاد نشود نگرش منفي در آنان رشد مي يابد و آثار عاطفي اش از اين نگرش نه تنها رغبت و انگيزه آنان را زايل مي كند بلكه موجبات از بين رفتن اعتماد به نفس آنان را نيز فراهم مي كند كه خود منشأ اضطراب دانش آموز در هنگام امتحان و مطالعه است.

عادي ترين استفاده از نتايج امتحان كه تقريباً در كليه نظام هاي آموزشي دنيا معمول مي باشد اين است كه به عنوان ملاكي براي ارتقاي دانش آموز از يك كلاس به كلاس بالاتر يا از يك دوره به دوره ديگر به كار مي رود البته شماري از معلمان و والدين تنها هدف ارزشيابي را همان تعيين نمره دانش آموزان براي ارتقاي آنان به كلاس هاي بالاتر مي دانند و بس. اين در حالي است كه از نقش ها و اهداف ديگر امـتحان غفـلت مي ورزند. چه بسا دانـش آموزاني كه يادگيري و پرورش استعدادشان با همين نگـرش هاي منفي معـلمان و والديـن مـتوقف شده و اكـنون جامعه ما از خدمات مناسب تر و والاتر آنان بي بهره مانده است.

توصيه هايي جهت اجراي بهتر امتحانات:

-                         جلسه امتحان را با كلام زيبا و آرام بخش الهي (قرآن كريم) شروع كنيم.

-                         به دانش آموزاني كه در مورد ميزان دشواري يا سادگي امتحان سؤال مي كنند پاسخ دهيم كه چنانچه درس مورد نظر را مطالعه كرده باشند سؤالات امتحان ساده است.

-          محيطي كه قرار است امتحان در آن برگزار شوداز جنبه هاي مختلف: نور كافي، صداهاي مزاحم، واضع بودن صداي بلندگو و رسايي آن، سرما، صندلي ها و ... مورد بررسي قرار گيرد تا از هر نظر براي دانش آموزان مناسب باشد.

-          در هر زمان و بالاخص هنگام امتحانات با دانش آموزان برخورد مناسب و پسنديده اي داشته باشيم چون در اين زمان اضطراب بيشتري دارند.

-          حتي الامكان در جلسه امتحان درس مربوط به خود حضور داشته باشيم و آن را به ديگران واگذار نكنيم.

-                         دقت كنيم برگه سؤالات با خط خوانا و به شيوه مناسب حروفچيني و تكثير شده باشد.

-                         در موقع نظارت در جلسه امتحان دائماً در حال حركت نباشيم.

-          در موقعي كه دانش آموزان مشغول پاسخ گويي به سؤالات هستند بالاي سر و يا كنار دانش آموزي نايستيم. زيرا مانع تمركز حواس او خواهيم شد.

-          اگر احساس كرديم كه دانش آموزي در جلسه امتحان دچار اضطراب شده و به او نزديك شده، به وي روحيه دهيم.

-                         فرصت دهيم تا پس از پايان امتحان كليه سؤالات خود را بازخواني كنند.

توصيه هايي براي تصحيح اوراق امتحاني و تجزيه و تحليل:

1-   بررسي تصحيح اوراق امتحاني همه دانش آموزان از روشي يكنواخت و مناسب استفاده كنيم.

2-   در هنگام تصحيح اوراق امتحاني نقاط ضعف و قوت دانش آموز را به طور خلاصه در برگه او مشخص كنيم.

3-  چنانچه اكثر جواب هاي دانش آموزان به سؤال يا سؤالاتي نادرست و يا ناقص است در روش تدريس خود تجديد نظر كنيم.

4-  نتايج كلي امتحان را جمع بندي و تجزيه و تحليل كنيم تا بر اساس آن بتوانيم قضاوت بهتري در مورد نتايج آن داشته باشيم.

5-  دقت كنيم كه نمره دانش آموزان در يك درس نمره پيشرفت و يادگيريهاي او در آن درس است نه نمره شخصيت او.

6-    برگه هاي امتحان دانش آموزان را در اولين فرصت به آنها برگردانيم تا از وضعيت پيشرفت خود آگاهي يابند.

7-  چنانچه در تصحيح اشتباهاتي (نظير: اشتباه در جمع كردن نمرات، فراموش شدن تصحيح يك سؤال به علت خطاي چشم و ...) توسط ما رخ داده باشد، بپذيريم و حق دانش آموز را به او برگردانيم.

راهنمايي فرزندان قبل از امتحان «والدين»:

1-  فرزندان را راهنمايي كنيم تا براي مطالعه خود برنامه منظمي تهيه كنند ومطالب درسي را به طور مستمر در طول سال تحصيلي بياموزند. زيرا مطالبي را كه بايد در طول چند ماه آموخته شود نمي توان يك باره در شب امتحان آموخت علاوه بر آن خستگي بيش از اندازه نيز عارض دانش آموز مي گردد. به زبان ديگر زمان آماده شدن براي امتحان از هنگام تدريس اولين درس شروع مي شود نه شب امتحان

2-  از فرزندان خود بخواهيم مطالب درسي را تا حد امكان به زبان خود بيان كنند نه به زبان كتاب و عين صورت كتاب. بنابراين هنگامي كه از آنان درس مي پرسيم تأكيد كنيم كه به همين روش پاسخ دهند.

3-  از فرزندان بخواهيم كه از متن درس چند سؤال طرح كنند و حدس بزنند كدام يك مي تواند سؤال خوبي براي امتحان باشد و در اين مورد بتوانند دليل خود را بيان كنند.

4-  آنها را توجه دهيم كه در صورت امكان مطالب درسي خود را با دوستان هم كلاسي بحث كنند. لازمه بحث كردن آن است كه اول درس بخوانند، سپس فكر كنند و نظر و جواب خود را تنظيم و ارائه نمايند اين امر به نظم آنها كمك مي كند.

5-  گاهگاه در خانه از آنها امتحان بگيريم و بعضي از اوقات تصحيح اوراق را به خودشان بسپاريم و فقط بر كارهاي آنان نظارت غيرمستقيم داشته باشيم، تا خود متوجه اشكالات خودشان شوند.

6-  توصيه كنيم كه برگه امتحاني قبلي خود را بازبيني كنند و ضعف ها و قوت هاي خود را بيابند و در مواردي كه ضعف داشته اند تمرينات بيشتري انجام دهند.

7-  توصيه كنيم كه وسايل لازم امتحان از قبيل: خودكار، مداد پاك كن، تراش و پرگار و ... را قبل از خارج شدن از منزل بازبيني نمايند و از كامل بودن وسايل مورد نياز خود مطمئن شوند.

8-  در روزهاي امتحان به خصوص اگر امتحان در ساعت اول ورود به مدرسه انجام مي گيرد كمي زودتر از معمول از خانه حركت كنند تا به موقع در جلسه امتحان حضور يابند.

9-  آنان را توجه دهيم كه در هنگام شروع امتحان وقت را در نظر داشته باشند و براي جواب دادن به سؤالات وقت خود را تنظيم نمايند تا با كمبود وقت مواجه نشوند.

10- در جلسه امتحانات تشريحي پس از گرفتن سؤالات امتحان آنها را يك بار با سرعت بخوانند و از سؤالاتي شروع كنند كه در جواب دادن به آنها اطمينان بيش تري دارند.

سخن آخر:

در اين نوشته ها اهداف امتحان و ارزشيابي – روش هاي كاهش اضطراب در امتحان، نقش مربيان و والدين در كاهش اضطراب و ... به همراه توصيه هايي چند در جهت برگزاري امتحانات و بهره مندي از ننايج آن براي معماران تعليم و تربيت و آموزش فرزندان خود لازم است با يكديگر به طور هماهنگ عمل كنيم.

به عنوان نمونه: در صورتي نگرشي مطلوب و مناسب نسبت به امتحان در دانش آموز حاصل مي گردد كه نه تنها همگي مديران، مربيان، توصيه هاي لازم را رعايت نمايند بلكه والدين و معماران تعليم و تربيت در خانه نيز توصيه هاي مربوط را مد نظر داشته باشند در غير اين صورت نگرش مورد نظر به گونه اي كم رنگ تر حاصل خواهد شد و بعضي از مواقع نيز دانش آموز را با تعارض روبه رو مي كند. بنابراين هم آهنگي در تعليم و تربيت يك اصل است و رعايت آن بر همه عاملان تربيت ضروري و لازم است.

«والسلام من الله التوفيق»

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                  صفحه

مقدمه .................................................................................................    1

امتحان و اضطراب ................................................................................    2

هدفهاي ارزشيابي و امتحان .....................................................................   2

روش هاي كاهش اضطراب در امتحان .....................................................   3

نقش معلم در كاهش اضطراب دانش آموزان ............................................   4

چگونگي سؤالات امتحاني و اضطراب كودكان .........................................   4

توصيه هايي جهت اجراي بهتر امتحانات ....................................................   7

توصيه هايي براي تصحيح اوراق امتحاني و تجزيه و تحليل ............................   8

راهنمايي فرزندان قبل از امتحان «والدين» ...................................................   9

سخن آخر ............................................................................................  10