بزرگترین استادی که در نظم و نثر فارسی در قرن نهم تاریخ اسلام در سرزمین ایران به ظهور رسیده است، علی التحقیق نورالدین عبدالرحمان جامی است که صیت فضیلت و دانش او نه تنها در خراسان که وطن اوست بلکه در تمام اقطار ممالک فارسی زبان از هندوستان و افغانستان و ماوراء النهر تا آسیای صغیر و استانبول انتشار یافته و همچنین نام نامی او نه تنها در زمان خود وی بلکه تا این روزگاران نزد اهل ادب قرین عزت و احترام است.

از معاصرین وی امیر نظام الدین علیشیر که دست ارادت به دامان وی زده بود بلافاصله بعد از فوت وی کتابی به نام خمسة المتحیرین سراسر در شرح احوال ذکر مکارم و توصیف صفات او تألیف نموده است و نیز ظهیر الدین بابر مولف (با برنامه ) و موسس سلطنت گورکانیه هندوستان در کتاب خود نام وی را به خدمت بسیار ذکر کرده و بعد از آنکه می نویسد: «وی را در علوم صوری و معنوی همتا و برابری در عصر خود نبود. اضافه می کند که جامی را حاجتی به مدح و ستایش نیست بلکه ذکر نام او از باب تبرک است.

و نیز دیگر تذکره نویسان آن زمان مانند دولتشاه سمرقندی و سام میرزای صفوی و خوند میر صاحب حبیب المسیر هر یک در تالیف خود، وی را به عزت و احترام بسیار نام برده و هر یک به زبانی دیگر با شرح و بسط بسیار جلالت قدر و علو مرتبت او را ستوده اند. حتی محققین اروپایی در این اواخر که از تاریخ ادبیات ایران سخن رانده اند همگی مرتبت استادی او را اعتراف نموده اند یکی از آنان گفته است وی یکی از نوابغ نامی است که در سرزمین ایران به ظهور رسیده زیرا وی هم شاعری بزرگ و هم محققی بزرگ و هم عارفی بزرگ است.

دیگری در فضیلت جامی چنین نوشته است: جامی نه تنها از لحاظ شعر و شاعری بلکه از جنبه تحقیق و فضایل علمی نیز مسلما صاحب قریحه سرشار و دانش بسیار است.

                          محیط جامی

جامی در قرن نهم (در اواخر آن ) در شهر هرات می زیسته است و در آن زمان سرزمین ایران به دو قسمت تقسیم شده بود و زیر پرچم دو خاندان بود. در مشرق ایران سلاطین تیموری که پایتخت آنان سمرقند و هرات بوده است سلطنت می کرده اند و جامی با این طایفه هم زمان بود. یک قسمت از سلطنت شاهرخ  (817 تا 850) و تمام دوره سلطنت میرزا ابوالقاسم بابر (856تا 861) و میرزا ابو سعید گورکان (861تا 873) و قسمت اعظم سلطنت سلطان حسین بایقرا (875 تا 899) را درک فرمود.

و در مغرب و جنوب ایران نخست ترکمانان قراقاینلو و سپس ترکمانان آق قوینلو سلطنت می کردند که پایتخت آنها شهر تبریز بود. و جامی معاصر بود با جهان شاه قراقوینلو (841تا 873) حسن بیک یا اوزن حسن آق قوینلو (871تا 883) سرش یعقوب بیگ (884تا 896).

جامی که تحصیلات اول خود در هرات و سمرقند بود در آغاز شباب که زمان تکمیل نفس و هنگام تربیت باطن است با بزرگان این سلسله آشنا شد و در مهد عقاید ایشان (نقشبندیه) پرورش یافت. دست ارادت به دامن مولانا سعدالدین کاشغری (متوفی به سال 860) که ز پیشوایان آن فرقه است زده و نزد او به قدری تقرب حصل کرد که به شرف مصاهرت و قرابت وی اختصاص یافت.

میرزا ابوالقاسم بابر (در اشعار جامی)

در آثار جامی کتابی است منثور در اصول و قواعد فن معما موسوم به حلیه حلل که در سال 856 تالیف شده و آن مصدر است. به نام میرا ابوالقاسم بابر و نام او را هم در صدر کتاب بر سبیل تعبیه ذکر کرده و هم در خلل کلام و بیان انواع معماها اشعاری به طور معما به نام او به تمثل آورده است و نیز غزلی در دیوان غزلیات او در مدح این پادشاه دیده می شود که مطلع و مقطع آن این دو بیت است :

بیا ای ساقی مهوش بده جام می رخشان

 بروی شاه ابوالقاس معزالدوله بابر خان

ز نظم دلکش ساقی سرود بزم او بادا

برای عشرت ساقی نوید عیش جاویدان

ابوسعید گورکان

درآثار جمی تالیف کتابی به نام سلطان ابو سعد به نظر نرسید و این ممکن است از آن سبب باشد که مولانا در زمان سلطان ابو سعید به درگاه پادشاه راهی نبود و سلطان او را چنان که باید نمی شناخته و در سال 873 که سلطان ابوسعید به قتل رسید جامی 56 ساله بوده است.

جامی و سلاطین صفویه

از آنجا که جامی در هرات  از اجله ی پیشوایان و علماء اهل سنت و جماعت به شمار می رفت و به طعن و انتقاد بر متعصبین از روافض معروف بود سلاطین صفویه وی را به نظر شیعه پاک اعتقاد ننگریسته و او را مطعون و مذموم می داشته اند.

روابط جامی با هندوستان

در مجموعه مراسلات جامی چند فقره نامه دیده می شود که مخاطب آن شخصی موسوم به ملک التجار هندوستان است و غالبا این مراسلات در جواب مکاتیبی است که ان شخص و یا پسرش (خواجه علی) به جامی نگاشته اند و ظاهرا ملک التجار مزبور شخص محترم و مجللی بوده است.

و سر عرفان و تصوف نیز داشته و به مولانا مراسلات طولانی با ذوق و حال می نوشته. جامی نیز عنان قلم رها کرده نامه های طولانی ومفصل مشتمل به دقائق عرفانی ومزین به لطافت اشعار تازی و پارسی در پاسخ او می نوشته است او را در یکی از نامه ها جلال الدین غیاث الاسلام خوانده تحقیق احوال این شخص با وسایل موجود برای نگارنده میسر نگردید.

زندگی جامی

تولد در شرح حالی از جامی در کتاب (الشقائق المغانیه فی علماء دوله العثمانیه ) تالیف احمدبن مصطفی طاشکیری زاده و در مصر به سال 1310 در حاشیه (وفیات الاعیان) به طبع رسیده.

در آنجا در ذیل طبقه هفتم که خاص علماء سلطان محمد خان ملقب به فاتح است شرح حال نسبتا مفصلی از مولانا جامی منقول است و چون این کتب به سال 965 یعنی 67 سال بعد از وفات استاد جام تالیف شده دارای صحت و اعتبار است.

در باب حیات و ممات مولانا جامی رضی الدین عبدالغفور که خواص تلامیذ او بوده در ذیل حاشیه نفحات الانس شرحی مختصر و مفید نگاشته است « ولادت حضرت ایشان علیهم الرحمه و الرضوان در خرجرد جام بوده است وقت العشا ثالث والعشرین من شهر الشعبان المعظم سنه ی سبع عشر و ثمانیه.

 لقب اصلی ایشان عمادالدین و لقب مشهور ایشان نورالدین است و نام مبارکشان عبدالرحمن است. والد حضرت ایشان احمدبن محمد الدشتی است که از دشت اصفهان که محله ای است از ری و خدمت مولانا محمد یکی از فرزندان امام محمد شیبانی رحمه الله علیه را در عقد نکاح خود درآورده بودند و مولانا احمد که والد ایشان است از وی متولد شدند و 81 سال عمر کردند.

تحصیلات

در باب تحصیلات مولانا جامی صفی الدین در (رشحات) شرحی جامع و مفید ذکر کرده: چون ایشان به همراه واد شریف خود به صغرسن آمدند و در مدرسه نظامیه اقامت کرده اند و به درس مولانا جنید اصولی که در علم عربیت ماهر بوده است و درآن فن شهرت تمام داشته در آمده اند.

بعد از آن به درس مولانا خواجه علی سمرقندی که از اعظام مدققان روزگار بوده در آمد بعد شاگرد سید شریف جرجاتی رحمه الله تعالی گردید و وی در طریق مطالعه بی مثل بود اما به قریب 40 روز از او مستغنی شده و بعد از او به درس مولانا شهاب الدین محمد جاجرمی که از افاضل مباحثان زمان خود بود در آمد. و بعد شاگرد قاضی زاده روم که از محققان عصر بود شد و ساکن روم گردید و ... .

استادان معنوی جامی

درباره استادان معنوی جامی باز بهتر آن است که شرح شاگردش مولانا عبدالغفور لاری گفته شود: ابتدا استاد کاشغری بود و بعد از مرگ ایشان به خراسان رفت و هم صحبت مختم او شد که منظور از مختوم واجه بعدالدین کاشغری است و خواجه محمد پارساست و دیگری مولانا فخرالدین لرستانی بود.

و دیگری برهان الدن ابو نصر پارسا و دیگری شیخ بهاء الدین عمر بود و دیگری خواجه شمس الدین محمد کوسویی بود و دیگری مولانا جلال الدین پورانی و دیگری مولانا شمس الدین محمد اسد بود از همه پیش تر خواجه احرار در زندگی جامی تاثیر داشته زیرا که جامی نام ایشان(خواجه ناصرالدین عبیدالله) به تفصیل برده است.

مسافرت های جامی

1)      در طفولیت همراه والد خود از جام به هرات آمده و پیش خواجه علی سمرقندی درس خواند. 

2)      در جوانی در زمان شاهرخ ازهرات به سمرقند رفت.

3)      مراجعت از سمرقند مجمرات و ملاقات وتحصیل نزد علاءالدین علی قوشجی ودست ارادت زدن به دامان مولانا سعدالدین کاشغری.

4)      سفر به مروازهرات برای خواجه عبدالله احرار.

5)      سفردوم به سمرقند  برای ملاقات خواجه عبیدالله در سال 870.

6)      سفرسوم به سمرقند  برای ملاقات خواجه مذکور در فاراب تاشگند درسال 884.

7)      سفر حجاز از خراسان در 887 و عبور از همدان، کردستان، بغداد، کربلا، نجف، مکه، مدینه ، دمشق، حلب و تبریز و بازگشت به خراسان.

اساتید سخن جامی

از مطالعه سخنان جامی به خوبی مشهود است که تا چه پایه قوت طبع وکمال شاعری او مرهون مطالعه دواین و آثار بزرگان شعر و ادب می باشد در یک جا تراز غزلسرایی خویش را به اسلوب کمال خجندی منسوب می دارد و دیگر جا روش مثنوی سرایی  خودرا مدیون حکیم نظامی وامیر خوسرو دهلوی داشته. ودرقصیده ی از حکیم خاقانی یاد کرده ،و همچنین در مثنوی تصنیفی دیگر به جلالت قدر عارف روم(مولانا جلال الدین رومی) اشاره کرده است.

اعتقادت دینی جامی

در پاین دفتر اول سلسله الذهب جامی را منظومه ای است که درآن از اصول عقاید خود بنابر آنچه مطابق مبادی متکلمین عامه و اهل سنت و جماعت است و خلاصه ای به نظم آورده واز توحید ونبوت و امامت بحث کرده وآن منظومه موسوم به( اعتقاد نامه) است ونیز در اشعار جامی مداءح برای خاندان رسالت بسیار است و هر چند کهدر اغاز مثنویات سبعه غالباًًً ذکر ومدح خلفاء ثلاثه را نموده ولی در قصاید وغزلیات اودر مدیحه بعضی از ائمه(ع)

مانند امیرالمومنین علی بن ابیطالب(ع) وحسین بن علی (ع) وعلی بن موسی (ع) اشعار بسیار دیده می شود.بعضی از شیعیان ایرنی کهبه جامی محبتی دارند سعی کرده اند که اورا باطناً شیعه خالص العقیده بدانند.

آثار جامی

کتاب ها وآثار جامی در ایران و هندوستان مکررا چاپ شده وبهترین فهرست کتابهایش در کتاب (تحفه سامی) تالیف سام میرزای صفوی است که در انجا شماره مولفات جامی 45 جلد کوچک و بزرگ ازعربی وفاسی است:

1. تفسیرتا پایه وایای  فارهبون
2. شواهدالنبوه
3. اشعت السعادت
4. شرح فصوص حکم
5. لوامع
6. شرح بعضی ابیات تائیه فاضیه
7. شرح رباعیات

8.لوائح

9. شرح بیتی چند از مثنوی مولوی
10. حدیث ابی ذر غفاری

11.    رساله فی الوجود

12. ترجمه اربعین حدیث
13. رساله لااله الا لله
14. مناقب خواجه عبدلله انصاری
15. رساله تحقیق مذهب صوفی ومتکلم وحکیم
16. رساله سوال وجواب هندوستان
17. رساله مناسک حج
18. سلسله الذ هب
19. سلامان وابسال
20. تحفه الاحرار
21. سبحه الابرار
22. یوسف وزلیخا
23. لیلی ومجنون
24. خردنامه اسکندری
25. رساله در قافی

26.    دیوان اول

27. دیوان ثانی
28. دیوان ثالث
29. رساله منظومه
30. بهارستان
31. رساله کبیر در معما
32. رساله متوسط
33. رساله صغیر
34. رساله اصغر در معما

35.    رساله عروض

36. رساله موسیقی
37. منشآت
38. فوائد الضیایی فحاشرح الکافره
39. شرح بعضی از مفتاح الغیب منظوم و منثور
40. نفد و النصوص
41. نفحات الانس

42.    رساله طریق صوفیان

43. شرح بیت خسرو دهلوی

44.    مناقب مولوی

45.     سخنان خواجه پارسا

تخلص

جامی می گوید: چون مولد این فقیر ولایت جام است که مرقد مطهر و مشهد معطر شیخ الاسلام احمد جامی قدس السره السامی آن جاست. و این مهنی را اشحه ای از جام ولایت وی می دانند تحقیق نسبت را به ولایت جام و جام ولایت شیخ الاسلام جامی تخلص کرده شد.

             مولدم جام ورشحه ای قلمم                         جرعه ی جام شیخ الاسلام است

                 لاجرم در جریره شعار                                بدو معنی تخلصم جامی است

مزار جامی

جامی در هفدهم محرم 898 وفات یافته است یعنی پیش از ده سال از وفات سلطان حسین پایقرا که در مورد حال افرا در مرگ جامی امیر علیشیر نوشته چون خبر فوت جامی در شهر منتشر شد اکابر و اشراف از اطراف رسیده و همگی لباس ماتم پوشیدند و سطان صاحب قران (حسین بایقرا) تشریف آورده و به ها های گریستند . سلطان احمد میرزا و مظفر حسین میرزا و سایر شاهزادگان در به دوش گرفتن تابوت به یکدیگر سبقت می گرفتند.

مقبره ملانا جامی در مقبره مولانا سعدالدین کاشمری واقع شده و این مقبره به (تخت مزار) معروف است و در شهر هرات واقع گشته و مردم در روز شنبه به زیارت ایشان می روند.

             جامی که بود مایل جنت مقیم گشت             فخار و خته مخلوه عرضها السماء

           کلک قضا نوشت روان بر در بهشت                 تاریخه و من دخله کان آمنا

قطعه

قناعت

جامی ارباب کرم نایاب چون عنقا شدند               اهل همت را بود قاف قناعت فرض عین

راج راحت نیست در جام غم انجام طمع          کاس یاس از کف منه کالیاس احدی الراحتین     

***

رباعی

روز و شب

            روزم به غم جهان فرسوده گذشت               شب در هوس بوده و نابوده گذشت

             عمری که از او دمی جهانی ارزد                  القصه به فکرها بیهوده گذشت

***

مثنوی (هفت اورنگ)

ادب

                    مایه دولت ابد ادب است                پایه رفعت خرد ادب است

                  جز ادب نیست در دل ابدال             جز ادب نیست دأب اهل کمال

                  چیست آن داد بندگی دادن            بر حدود خدای استادن

                  قول و فعل و شنیدن و دیدن        به موازین شرع سنجیدن

                   در ادای حدود بی تغییر              از غلو دو رو بودن تقصیر

                   نه به افراط هیچ افزودن             نه ز تفریط هیچ فرسودن

فهرست منابع

جامی – اثر علی اصغر حکمت

مثنوی هفت اورنگ – به تصحیح آقا مرتضی – مدرس گیلانی

منتخب اشعار – اثر علی اصغر حکمت

باسمه تعالي

(مقدمه )

«فَإذا فَرَغْتَ فَاَنْصَبْ»

بدون شك دانش آموزان هرجامعه ، سرمايه هاي گرانبهائي اند كه اگر مورد
بي توجهي قرارگيرنددر تصميم گيري ها مد نظر نبا شند، آن جامعه دچار خسران زيادي خواهد شد .  با نگاهي به ارقام بودجه كشورهاي صنعتي وپيش رفته در مقايسه با كشورهاي جهان سوم فاصله زياد بين آن دورا مي توان ديد .

بسياري از كشور هاي توسعه يافته معتقدند‌كه هرچه دراين‌ارتباط‌هزينه‌نمايند ، تبديل به سرمايه هاي ديگري در ابعاد مختلف آن كشور خواهد شد .در ميان
دانش آموزان با توجه به دانش آموزان متوسط جايگاه ويژه اي دارد .زيرا علاوه بر اين كه در آينده نزديك مي توانند در امور جامعه مؤثر واقع شوند .در زمان تحصيل هم به دليل ويژگيهاي خاصي كه دارند ،قادرند منشا ءحركت هاي سازنده يا مخرب شوند . بدين لحاظ هر چه به اين نيروي خارق العاده توجه شود  از قدرت خروشان وپر تحرك آنان  مي توان بهره جست و هر چه به بوته فراموشي سپرده شوند ،اين سيل عظيم مي تواند خسارت زيادي را به وجود آورد ،

سئوا لي كه دراين جا مطرح است اين است كه دربرابر هدر رفتن فرصت هاي جواني چه كساني مسئولند .بديهي است كه نظام تعليم وتربيت به تنهايي نمي تواند در تربيت واستفاده صحيح از جوانان موفق شود .يكي از موضوعات بسيار مهم
برنامه ريزي براي اوقات فراغت دانش آموزان مي با شد كه اگر اصولي و حساب شده باشد ميتوانند زمينه رشد و تعالي جامعه مهيا نمايند و كشور را از آسيبها وخطرات احتمالي كه ممكن است در اثر بي توجهي به اين امر گريبان گير كشور شود مصون بدارد .فلسفه اوقات فراغت از پيچيدگي ،تنوع وتفاوتهاي بنيادي برخورد است هرفرد براساس تفا وت هاي زيست شناختي (بيولوژيك )فرهنگي ،نگرش و تجربيات گذشته واهداف ومقاصدي كه براي آينده خود دارد، تعبيرمتفاوت يا ومتضاد نسبت به‌ديگران از تأمين اوقات فراغت وچگونگي تأثيرآن برانگيز دارد . اگر ما بتوان تأثير وتأثري را كه اين دو واثرانگيزواوقات فراغت يكديگردارند را به درستي مشخص نمائيم قدم مثبتي در راه كسب هر چه بهتر علم و دانش همراه با لذت بردن از زندگي برداشته ايم .

تعريف اوقات فراغت :

اوقات فراغت را غالباً به معنا ي بيكاري ،اوقات غيرموظف ،ساعات بدون برنامه ، اوقات غير رسمي و … تلقي مي نمايند .به همين علت بزرگسالان مربيان واوليا براي جلوگيري از هدر رفتن اين اوقات سعي مي كنند كه با برنامه ها ،سرگرمي و اشتغالات مختلف اوقات فراغت دانش آموزان را پر كنند .

حال فلسفه اوقات فراغت اين است كه فرد بدون اجبار وخارج از چارچوب هاي قبلي بودن اشتغال ورزي ديگرساخته خود با ميل و رغبت به فعاليت هاي دلخواه خويش بپردازد و از طرف ديگر گفته مي شود كه اوقات فراغت منشاء خلاقيت ها باروري افكار ، شكل دهي شخصيت ، تأمين انرژي و بازيابي قواي حيات و كشف و اختراع و نوآوري و ابتكار ، بازانديشي و اصلاح افكار ، محاسبه ومراقبت ، ارزيابي و بازيابي و ايجاد انگيزه و رغبت و ميل در فرد مي شود .

اوقات فراغت را به حسب تفاوت هاي ارزشي و فرهنگي ، نگرش ها ، تجربيات ، شرايط و موقعيت هاي مادي و معنوي هر فرد تعريف كرد . طبيعت آدمي اساساً به گونه اي است كه دائماً در حال تعادل جوئي است . نظريه در روان شناسي انگيزشي وجود دارد كه معتقد است حالات هيجاني و انگيزش با حالات متضاد و متعارض همراه مي گردد كه اين نظريه به عنوان نظريه فرآيند متضاد
OPPOMENT PROGRESS THEORY مشهود است .

پس موضوع تحقيق :

( بررسي رابطه بين اوقات فراغت و انگيزه تحصيلي دانش آموزان مدارس متوسطه شهرستان گچساران مي باشد )

هدف از انتخاب موضوع :

اگر بپذيريم كه مهمترين بخش شكل گيري شخصيت نوجوانان و  جوانان در اوقات آزاد ، فارغ از همه وظايف و برنامه هاي از پيش تعيين شده بيروني وديگر ساخته است و اگر قبول كنيم كه ذهن هنگامي به جوشش و خلاقيت مي افتد كه منشاء تحريك آن تمايلات دروني و خود انگيخته باشد و فرد فعالانه و با انتخاب آزاد  و به دور از انتظارات بيروني ومقبوليت نهادي و نقش بازي كردن هاي تصنعي ، در شكل دادن افكار و انديشه ها واعمال خود دخالت نمايد ، آنگاه مي تواند به فلسفه وجودي اوقات فراغت ، آن هم  با جهت گيري مثبت ، رشد دهنده و كمال‌زا پي‌برد .

با توجه به انحرافات و مشكلات پيچيده و عديده اي كه در جامعه امروزي وجود دارد براي استفاده بهينه از اوقات فراغت و تأثير بيشتر آن بر ايجاد انگيزه در
دانش آموزان به نظر رسيد كه مي توان قدم مثبتي در اين راه برداشت و همين امر ما را مصمم كرد كه به اين عنوان بپردازيم شايد مثمرثمر واقع گردد .

علل و دلايل انتخاب موضوع :

نكاتي در پي مي آيد مي توانند در علل و دلايل انتخاب موضوع مؤثر باشند :

  1)   فعاليت ها و برنامه هاي متنوع و متعددي وجود داشته باشند كه در خلال آن دانش آموزان بتوانند به صورت انتخابي ، آزاد . خودانگيخته و به ميل خود به
آن ها مشغول شوند وبازدهي و كارآئي مناسبي دهند .

  2)   از تبديل اوقات فراغت به اوقات سرگرمي و گذراندن وقت ، صرف انرژي بيهوده و اشتغالات بدون هدف پرهيز شود .

  3)   زمينه اي فراهم نمود كه دانش آموز فرصت كاوش ، تفكر و تأمل درباره خود ، قابليت و خداي خويش داشته باشد .

  4)   باعث حرمت نفس ، شكوفائي ، زيبا دوستي ، حقيقت يابي . خيرخواهي و خير دوستي از جمله عناصر سازندة برنامه اوقات فراغت مي باشد .

      5)       دانش آموز بايد بين لذت و فرح و نشاط تفاوت قائل شود .

  6)   زمينه بهتر ومناسبي براي حسن كنجكاوي ، حيرت ، شكوه و پرسش گري دانش آموز را اوقات فراغت تحريك مي كند .

قلمرو تحقيق :

الف-    قلمرو موضوعي : 

همانگونه كه از عنوان تحقيق پيداست قصد بر آن است كه رابطه اوقات فراغت و انگيزه تحصيلي پرداخته شود . اين موضوع گرچه تاحدود زيادي گسترده است و انجام تحقيق را نيز با مشكل مواجه مي كرد ولي به حول وقوه الهي اين مهم صورت گرفت . اميد است كه پاره اي از مشكلات را مشخص ساخته و درحل آنها راه حل هائي نيز بتواند ارائه و پيشنهاد نمايد .

ب‌-            قلمرو زماني :

قلمرو و دوره زماني اين تحقيق در سال تحصيلي 80-79 مي باشد .

ج‌-            قلمرو مكاني :

قلمرو مكاني اين تحقيق مدارس متوسطه دخترانه وپسرانه شهر گچساران اعم از دولتي و غير انتفاعي مي باشد كه اطلاعاتي از مدارس سطح شهر جمع آوري گرديد وبراساس آن اطلاعات به تجزيه و تحليل موضوع پرداخت خواهد شد .

محدوديت هاي تحقيق :

بيشتر تحقيقات علوم اجتماعي كه اساس و پايه اش انسان است هميشه با شكل جمع آوري اطلاعات مواجه بوده است . اين مشكل در كشورهاي جهان سوم كه فاقد فرهنگ ، روحيه و مديريت تحقيق مي باشند  ، مضاعف است تحقيق حاضر از اين امر مستثني نيست درامر جمع آوري اطلاعات با مشكلات عديده اي روبرو بوده است .

   ×   محدوديت دوم : محدوديت منابع ، مأخذ غني و تحقيقات انجام شده قبلي در زمينه موضوع تحقيق يا موضوعات مرتبط با آن است با توجه به نقش  و اهميت خاص كه اوقات فراغت درايجاد انگيزه در مدارس متوسطه دارد تحقيقات بسيار كمي در اين زمينه انجام شده است  به همين خاطر در بخش ادبيات تحقيق و مباني نظري با مشكل منابع و مأخذ مواجه بوده است .

   ×   يكي ديگر از محدوديت ها‌ ، محدوديت بودجه بود . با توجه به گستردگي تحقيق به فراخوي موضوع به بودجه هنگفتي نياز دارد و هيچ سازمان و نهادي هم هزينه را تقبل ننموده بود .

   ×   محدوديت ديگر به نظر مي رسيد كه افراد با ميل و رغبت و براساس بينش و آگاهي قابل قبولي به پرسش ها پاسخ نمي دهند و وقت زيادي را صرف خواندن و مطالعه سئوالات نمي كردند كه همين امرما را به وسواس انداخته بود كه نكند نتايج قابل قبولي به دست نيايد .

       ×        شاغل بودن و داشتن شغل دوم به علت فشار مالي و اقتصادي شايد بتوان به عنوان يكي از محدوديت ها از آن ذكر كرد .

انگيزه :

عبارت است از نيروي محرك دروني افراد كه آنها را وادار به انجام عملي مي كند .

هيچ كس به اجبار و فشار تن در نمي دهد مگر ناگزير باشد . ( برشت )

تعريف انگيزش :

انگيزش ، فرآيند انگيز به نيروهاي پيچيده ، سائقه هاي نياز وشرايط تنش زا يا مكانيسم هاي ديگري اطلاق مي گردد كه فعاليت انسان را جهت تحقيق هدف هاي وي آغاز نموده و به آن تداوم مي بخشد . به عبارت ديگر ترغيب كردن افراد به انجام كار را انگيزش مي گويند.

اوقات فراغت :

اوقات فراغت را غالباً به معناي بي كاري ، اوقات غير موظف ، ساعات بدون بهره ، اوقات غير رسمي و … تلقي مي نمايند . يا به عبارتي :

وقت فراغت زماني است كه احساس مسئوليت فرد درآن شرايط به پائين ترين وضعيف ترين درجه خود برسد .

پيشرفت تحصيلي :

پيشرفت تحصيلي را مي توان گام هائي به جلو براي استفاده بهينه از استعداد و توانائي هاي خدادادي امكانات و منابع آموزشي جهت كسب بيشتر علوم و معرفت انساني تعريف نمود .

مدارس :

مكان يا جاهاي مناسبي كه عده اي اعم از معلم و دانشن آموز گردهم جمع شده اند در آن به كسب علم ودانش ومعرفت بشري جهت شناخت موانع و مشكلات و
ياد دهي و يادگيري يا تغيير رفتار مي پردازند .

تعريف بازدهي ( كارآئي ) :

عبارت است از ميزان محصول افراد يك سازمان ، ميزان تلاش فرد براي تحقق اهداف و انتظارات .

انگيزش :

گوياي عملي ارادي و دلخواه از سود فرد ،  فردكاركن ممكن است بر آن شود كه تا سخت بكوشد و تلاش جانانه به عمل آورد . پس فهم انگيزش مستلزم درك آن نيروهاي دروني است كه به فرد توان مي بخشد و او را در راستاي رفتاري كه به عمل مي آورد سوق مي دهد .

يادگيري :

يادگيري اساس رفتار افراد را تشكيل مي دهد . از طريق يادگيري فرد با محيط خود آشنا مي شود و يادگيري را با مفاهيم زير ارتباط دارد :

       ×        يادگيري به عنوان كسب اطلاعات و مهارت ها :

 تعليم و تربيت با توجه به اين امور عبارت است از : انتقال معلومات علمي و ادبي به درذهن شاگردان

       ×        يادگيري به معني تغيير رفتار از راه تجربه :

يادگيري در اين معني جرياني است كه در آن رفتار فرد از طريق تجربه تغيير مي كند ، يادگيري امري دائمي است و نسبت به افراد مختلف فرق
مي كند درجريان ياد گيري كل شخصيت فرد دخالت دارد .

عوامل ياد گيري :

1-            آمادگي :

آمادگي را مي توان شرايط اساسي يادگيري دانست منظور از آمادگي دارا بودن رشد كافي در زمينه هاي مختلف است .

2-            تجربيات قبلي :

تجربيات قبلي پايه و اساس فهم و بصيرت ادراك حسي و يادگيري است  .

3-               موقعيت يادگيري :

موقعيت يادگيري را به عنوان شرايطي اطلاق مي كنند كه درجريان يادگيري تأثير دارد .

4-            فعاليت يادگيرنده :

بعضي از رواشناسان فعاليت را يكي از احتياجات اساسي افراد مي دانند .

سئوالات تحقيق :

عنوان : بررسي رابطه بين اوقات فراغت و انگيزه تحصيلي دانش آموزان مدارس متوسطه شهرستان گچساران

     1)       اردوهاي تابستاني توسط واحدهاي آموزشي باعث افزايش انگيزه
دانش آموزان مي گردد .

     2)       برگزاري كلاس هاي فوق برنامه در طول سال تحصيلي باعث افزايش انگيزه به درس مي گردد ( مثل : ورزش ،كامپيوتر ، هنر ، احكام و غيره )

     3)       مشاركت دادن دانش آموزان در امور مدارس باعث افزايش
دانش آموزان در امر تحصيلي مي گردد.

     4)       انتخاب دانش آموزان و فرستادن آنها به ارودهاي تابستاني براساس معدل و ميانگين نمرات باعث ايجاد رقابت سالم درميان آنان و افزايش انگيزه مي گردد.

     5)       انتخاب دانش آموزان منضبط  و با اخلاق و درس خوان و معرفي آنان به ديگر دانش آموزان و فرستادن آنان به اردوهاي تابستاني باعث ايجاد انگيزه براي بهتر شدن اخلاق و انگيزه در آنان در امر تحصيل مي گردد.

      6)       قول مساعد راجع به اعزام دانش آموزان براي ديدن آثار باستاني و اماكن متبركه و … در تابستان باعث ايجاد انگيزه در آنان مي گردد .

     7)       قول مساعد به دانش آموزان در مورد اعزام آنان براي ديدار با اشخاص مهم دولتي و مملكتي ( كشوري ) انگيزه آنان را در توجه بيشتر به تحصيل افزايش مي دهد .

     8)       برگزاري كلاس هاي آموزشي وسرگرمي ( هنر و خط و نقاشي و …) ضمن ايجاد مهارت در دانش آموزان باعث افزايش انگيزه به مطالعه و تمرين دروس آنان مي گردد .

     9)       برگزاري كلاس هاي آموزش كامپيوتر ضمن مهارت آموزش باعث رشد و شكوفائي و آماده سازي ذهن آنان به فراگيري دروس عملي مي گردد و انگيزه به درس را افزايش مي دهد .

   10)    برگزاري كلاس هاي احكام ، قرآن ، … باعث ايجاد انگيزه براي پذيرش و تعلق بيشتر به مسائل ديني در دانش آموزان و باعث رشد و شكوفائي دروس آنان مي گردد.

   11)    برگزاري كلاس هاي بدن سازي و مهارت هاي فردي ضمن تقويت روحيه و سلامت جسم انگيزه لازم براي فراگيري بهتر دروس را ايجاد مي كند .

   12)    مشاركت دادن دانش آموزان در امور مدارس مثل برگزاري مراسم
( صبحگاهي و ظهرگاهي – جشن ها و اعياد ) باعث ايجاد انگيزه لازم براي توجه بيشتر به درس در آنان مي گردد.

   13)    در انجام بعضي از امور مدارس مشورت كردن با دانش آموزان باعث تقويت انگيزه آنان و توجه بيشتر به امر تحصيلي مي گردد .

   14)    انتخاب بعضي از دانش آموزان به عنوان شوراي مدرسه و نظر خواهي از آنان راجع به بعضي از مسائل و مشكلات مدرسه باعث ايجاد انگيزه در آنان و ديگر دانش آموزان درتوجه بيشتر به دروس مي گردد .

   15)    همكاري نزديك عوامل اجرائي مدارس و دانش آموزان و نظر خواهي از آنان باعث ايجاد انگيزه لازم در دانش آموزان براي توجه بيشتر به دروس مي گردد .

   16)     مشاركت دادن دانش آموزان در تصميم گيري ها انگيزه لازم پذيرش قوانين و مقررات مدرسه و توجه بيشتر به دروس را افزايش مي دهد .

   17)    نظر‌خواهي‌راجع به چگونگي  پر كردن اوقات فراغت‌و‌تهيه‌پرسشنامه اي جهت گرفتن و عمل كردن به نظرات مفيد دانش آموزان باعث افزايش انگيزه مي گردد .

   18)    جلساتي با حضور اولياء و د انش آموزان در اوقات فراغت جهت استفاده بهتر از اين اوقات باعث افزايش انگيزه مي گردد .

   19)    پخش برنامه هاي متنوع از شبكه هاي گوناگون و صدا و سيما ونوارهاي ويدئوئي باعث ايجاد انگيزه در دانش آموزان در طول سال تحصيلي
مي گردد .

   20)    پر كردن اوقات فراغت دانش آموزان در تابستان باعض كاهش بزهكاري و ناهنجاري هاي اجتماعي و ايجاد انگيزه لازم در آنان براي توجه بيشتر به درس مي شود .

   21)    هماهنگي بين دستگاهها و سازمان هاي ذيربط متصدي پر كردن اوقات فراغت دانش آموزان انگيزه بيشتر براي توجه به درس را ايجاد مي كند .

تحقیق درباره ارولوژی :

اورولوژي :

ادرار مخلوطي از آب ، اوره و مواد زائد است كه توسط كليه ها دفع مي شود

براي انجام آزمايشات آن را در ظرف تميز جمع آوري مي كنيم  و براي ميكروبشناسي بايد ظرف استريل باشد.

انواع نمونه برداري :

1.                اول صبح براي پروتئينها

2.                24 ساعت براي مبكروبي و تعيين هورمونها

3.                بعد از غذا براي تعيين ميزان قند.

ادرار پس از مدتي رنگ خود را عوض مي كند و باكتري ها در آن رشد كرده PH  آن را تغيير ميدهد.

آزمايشات فيزيكي :

1)    مقدار آن در شب كمتر ـ در مردان بيشتر و بستگي به سطح بدن دارد مقدار دفع نرمال آن 1500 ـ  cc 2000 است .

بر حسب ميزان دفع به سه دسته :

1.    آنوري

2.    اوليگوليوري

3.    پلي يوري

علت فيزيولوژيك اليگويوري ( كم گرفتن آب و از دست دادن زياد آن است )

علت پاتولوژيك اليگويوري ( اسهال ـ تب ـ بيماري هاي قـلبي ـ خونريزيها ـ تحريكات مغزي )

علت فيزيولوژيك پلي يوري ( زياد گرفتن آب و از دست دادن كم آن است )

علت پاتولوژيك پلي يوري ( ديابت ـ بيماري هاي كليوي ـ هيستري ـ سقط جنين )

2) رنگ :

رنگ آن زرد ـ شفاف و علت آن متابوليسم Hb  و رنگينه هاي رژيم غذايي است ، رنگدانه اصلي ادرار اوروكروم است.

    (a)      كاملا بي رنگ : ( ديابت بي مزه ـ زياد گرفتن آب )

    (b)      قرمز رنگ : ( تب ـ رنگدانه غذايي ـ خونريزي ـ مواد شيميائي )

    (c)      نارنجي : ( اوروبيلينوژن ـداروي سانترنين ـ اسيد كرنوفنيك )

    (d)      سبز : ( يرقان ـ ادرار مانده  )

    (e)      سبز ـ آبي : ( تيفوئيد ـ وبا ـ مواد شيميائي )

    (f)       قهوه اي : ( خونريزي ـ Hb  يوري ـ پرونيرين يوري )

3) بو :  بوي نامطبوع و طبيعي خود را دارد .

    (a)      بوي سيب ( كتون يوري )

    (b)      بوي آمونياك (فعاليت باكتري ها )

    (c)      بوي زرد آلو (خوردن مارجوبه )

4) ثبات :

بطور طبيعي شكل آب ولي در شرايط يرقان ـ ديابت ـ Hb  يوري ثبات آن زياد مي شود .

5) ظاهر :

به طور طبيعي صاف اما كدورت آن به علت تغييرات PH  ماندن زياد است علت فيزيولوژيكي كدورت ( اوراتها ـ فسفاتها در ادرارهاي اسيدي و قليايي است )

علت پاتولوژيك كدورت ( عفونت ادراري ـ هماتوري ـ دفع كريستال ـ اوراتها ـ پيوري )

6) وزن مخصوص :

فاكتور نشاندهنده سلامت است نرمال آن 1010 ـ1020 است مقدار زياد آن در تعريق غليظ بودن ادرار ـ ديابت ـ نفريتهاي شديد و مقدار كم آن در كم گرفتن آب ـ نفريت مزمن ـ ديابت بي مزه است .

آزمايشات شيميائي :

1.    PH  :

به طور طبيعي اسيدي است و با رژيم غذايي تغيير مي كند يك عامل تعيين كننده نيست بعضي از باكتري ها مثل ECOLI  آن را اسيدي و PROTEUS  آن را قليايي مي كند در نوع كريستالها و سنگهاي ادراري PH  موثر است .

2.     پروتئين :

وجود آن در ادرار به پروتئين يوري معروف است . روش هاي متفاوت اسيد سولفوساليسيليك معرف اسباخ جهت آن به كار مي رود حداكثر دفع آن 150 mg  است .

انواع البومين يوري باليني و پاتولوژيكي :

1.    فيزيكي :در اثر فعاليتهاي فيزيكي

2.    وضعي در اثر زياد ايستادن

3.    خوشخيم در دوران بچگي و بلوغ ديده مي شود.

4.    حاملگي در دوران پس از حاملگي تمام مي شود .

5.     غذايي تغذيه بعضي از مواد ممكن است انسان را دچار آلبومين يوري بكند .

6.     تصادفي در اثر مخلوط شدن ادرار با بعضي از مواد مثل خون ـ ترشحات واژن

7.     اعضايي :

1.    پري نرمال : بيماري اوليه اي است كه كليوي نمي باشد و سريعا از بين

 مي رود .

2.    نرمال : تمام اشكال بيماري هاي كليوي همراه با آلبومبن يوري است .

بررسي هاي آزمايشگاهي آلبومين يوري :

1.    وقتي آلبومبن در ادرار  ديده شد دو دسته اطلاعات لازم است:

    (a)      آلبومين يوري دوره اي كه شدت آن متوسط است .

    (b)      آلبومين يوري ثابت كه شدت آن زياد است .

قند :

وجود قند در ادرار را گلوكز زوري گويند مقدار قند خون يستگي به فيلتراسيون گلوكزيورا و مقدار جذب آن را در  توبولار و آستانه كليوي است .  

بررسي آزمايشگاهي هماتوري :

1.    آزمايشات فيزيكي

2.    آزمايشات شيميائي

3.    آزمايشات ميكروسكوپي

4.    كشت ميكروبي

رنگينه هاي صفراوي :

بيليروبين از تجزيه هموگلوبين بوجود مي آيد و به علت اتصالي كه با پروتئين دارد نمي تواند از طريق فيلتراسيون دفع شود بنابراين در ادرا ر ديده نمي شود .

آزمايشات ميكروسكوپي :

جهت آزمايش ميكروسكوپي نمونه بايد صاف باشد بزرگنمايي ميكروسكوپ بايد رعايت شود .

فسپاتها :

در ادرار هاي قليايي ديده مي شوند ، رنگ ندارند و بطور مشخص داراي شكل تابوتي هستند ، فسپاتهاي ستاره اي در ادرارهاي اسيدي و قليايي ديده مي شوند و بسيار بي رنگ هستند .

فسفات منيزيم :

در ادرارهاي اسيدي و قليايي ديده مي شوند، بي رنگ و بي شكل اند

فسفاتهاي آمور :

در ادرارهاي قليايي به صورت گرانول هاي بي رنگ بوده .

اورات آمونيوم و سديم :

به صورت بلور ديده مي شوند نوع آمونيوم آن در ادرار قليايي و معمولا رنگي يا به شكل سيب پاره شده و شكل هاي ناجور دارند نوع سديم آن در ادرار اسيدي ديده مي شود و به شكل سوزني يا ستاره اي است .

اسيد اوريك :

كريستالهاي رنگي در اسيدي ديده مي شود رنگ آن صورتي مايل به قرمز قهوه اي است كه به علت رنگينه هاي ادراري است .

سلولها :

1.    اپي تليال : تعداد كمي سلول از بافت قسمتهاي مختلف دستگاه ادراري در شخص سالم ديده مي شود .

2.    سلولهاي كوچك گرد

3.    سلولهاي شفاف كه از بافت شفاف مثانه جدا مي شود .

سنگهاي بدن :

سنگها را مي توان به چهار دسته تقسيم نمود :

1.    سنگهاي بزاقي و پانكرانس

2.    سنگهاي صفراوي

3.    سنگهاي مدفوعي

4. سنگهاي ادراري

عفونتهاي دستگاه ادراري :

اين عفونت ها بيشتر عفونت هاي انساني است دستگاه ادراري بالايي انسان مثل كليه ، ميزناي و دستگاه پاييني مثل مثانه است .

عفونتهاي ادراري در تمام سنين ديده مي شود شيوع آن در پسران بيشتر است و اغلب باكتريمين ديده مي شود .

دختران در سنين قبا از دبستان بيشتر از پسران مبتلا مي شوند در زمان بلوغ تا 65 سالگي وقوع بيماري در مردان شديدا پايين است و اگر باشد همراه با بيماري هاي پروستات ، اختلالات عضوي پيدا مي كنند .

مايعات بدن :

مايعات بدن در صورت زياد شدن در بين فضاي داخلي بدن جمع شده و توهم ايجاد مي كند .

آزمايشات فيزيكي :

1.    حجم

2.    رنگ اهميت تشخيصي مهم دارد

3.     ظاهر

4.    انعقاد در زمان نگهداري

5.     وزن مخصوص

 آزمايشات شيميائي :

1.            پروتئين : 

                     T  : تاgr 3 درصد و بيشتر آلبومبن دارد

E                      : بيشتر ازgr 4  درصد و شامل همه پروتئينهاي پلاسماست

2.               L∆H :

T  : L∆H كمتر از 200 واحد و E  بيشتر از 200 واحد است

آزمايشات ميكروبشناسي :

1. رنگ آميزي

 2. كشت

 3. سرولوژي

 4. بيو شيميائي

عرق :

اين آزمايش در عوارض لوزالمعده توصيه مي شود . براي گرفتن عرق معمولا دست پا ساعد را در يك كيسه پلاستيك قرار داده و آنرا در آب گرم قرار  مي دهند و در داخل آن گاز يا كاغذ صافي كه قبلا وزن آن مشخص شده است قرارمي هند بعد آنرا با آ ب مقطر دوبار تقطير شسته و آزمايات سديم پتاسيم ـ كلر آن را اندازه مي گيرند .

سنگهاي بزاقي و پانكراس :

بندرت ديده شده و از كربنات كلسيم ـ فسفات كلسيم يا مخلوطي از هر دو است .

سنگهاي صفراوي :

اين سنگها در كيسه صفرا بوجود آمده و به سه نوع :

1.    كلسترولي كه معمولا كمرنگ و صاف است .

2.     سنگهاي رنگينه اي صفراوي كوچك و زمخت است .

3.     مخلوطي از هر دو است.

سنگهاي مدفوعي :

بندرت ديده مي شود و از تركيبات فسفاتي يا فسفري است .

سنگهاي ادراري :

كه معمولا در مثانه يا حوضچه كليوي پيدا مي شوند ممكن است :

1.    ساده

2.     مخلوط

3.    اجسام خارجي كه وارد بدن شده و هسته مركزي براي ايچاد سنگ شده اند .

آزمايشات براي سنجش كليوي :

1.آزمايشات مربوط به پالايش گلومري:

   a)     كليرانس ها

   b)     NPN

2     . آزمايش مربوط به فعاليت لوله هاي نفرون .

3     .آزمايشات :

   a)     كامل ادرار

  b)     تجزيه سنگهاي ادراري

آزمايشات فعاليت هاي كليوي :

مواد زائد توسط كليه ها دفع مي شود و بعضي مثل الكتروليتها جذب دوباره مي شوند.

واحد سلولي كليه يك نفرون است كه از كپسول بومن ـ لوله هاي پروكسيمال ـ هتري هنله ـ لوله هاي ديستال ـ و لوله هاي جمع آوري كننده ساخته شده است .

بيماري هاي كليوي 3 دسته اند :

1. پري رنال

2. رنال

2.    پست رنال

پري رنال :

بيماري هايي هستند كه مستقيما با اعمال كليه ها رابطه ندارند مثل اسهال طولاني ـ انسداد روده اي حجم خون يا پلاسما و سرعت گردش آن كاهش مي يابد .

رنال :

بيماري هاي اين دسته به سه گروه تقسيم مي شود :

1.    ميزان پالايش گلومري

2.     فعاليت لوله هاي نفرون

3.    كم شدن جريان خون نفرون

پست رنال :

بيماري هايي هستند كه در خروج ادرار اثر داشته و 3 گروه اند :

1.    بزرگ شدن پروستات

2.    وجود سنگ مثانه

3.     غدد سرطاني مثانه

  به نام خداوند جان و خرد    

                                  كزين برتر انديشه بر نگذرد

منبع تحقيق : فيزيولوژيك  Hapkins    و

       آقاي دكتر مسعودي و هاشمي

به نام خدا

علل عدم اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده و بيان علل تعليق اين قانون

(نسخه اصلاح شده)

1-    بيان و علل وجود مسأله:

1-1 بيان مساله:

يکي از مهم ترين مشکلات ساختاري اقتصاد کشور، ضعف نظام مالياتي است. شرايط اين نظام به گونه اي است که کمتر مي توان نشانه هايي از يک نظام مالياتي کارآمد در آن پيدا کرد. چرا که اگر کارآيي را انجام درست کار بدانيم، نظام مالياتي ايران کار خود را درست انجام نمي دهد. به عبارت ديگر اين نظام فاقد شاخص هاي اثبات کننده انجام درست کار يعني دقت، سرعت و حداقل هزينه است.

 در حاليکه در اکثر کشورها يکي از منابع اصلي درآمد دولت ماليات است که تحت عناوين مختلف وصول مي شود و درآمد حاصل از ماليات بخش قابل ملاحظه اي از بودجه دولت ها را تشکيل مي دهد و در کشورهايي که ماليات از نظام قانوني و مردمي برخوردار است بيش از 60 درصد بودجه عمومي را تشکيل مي دهد.

 در اقتصاد ايران متناسب با رهنمودهاي کلي برنامه سوم توسعه، به منظور کاهش اتکاي بودجه دولت به درآمد نفت، مقرر شد تا سهم درآمدهاي مالياتي در ترکيب منابع درآمدي دولت با گسترش پايه هاي مالياتي از طريق وضع ماليات بر ارزش افزوده افزايش يابد.

 از اين رو متناسب با مفاد ماده 59 قانون برنامه سوم توسعه، سازمان امور مالياتي کشور زير نظر وزارت امور اقتصادي و دارايي تأسيس شد که از جمله وظايف اين سازمان در راستاي اصلاح و تحول نظام مالياتي، وضع ماليات بر ارزش افزوده است.

 اما قانون ماليات بر ارزش افزوده و حذف قانون تجميع عوارض مانند بسياري از قوانين ديگر بسيار شتابزده به اجرا درآمد و هنوز مدت زيادي از بدو اجراي اين قانون که براي آزمايش 5 ساله به دستگاه هاي مختلف ابلاغ شده نگذشته است که با اعتراض گسترده اي روبه رو شده و حتي به تعطيلي چند روزه بازارهاي برخي استان هاي بزرگ کشور انجاميده است. بر اساس اين قانون عرضه کالاها و ارايه خدمات و همچنين واردات و صادرات آن ها مشمول مقررات اين قانون خواهد شد.

 اما بسياري از صاحب نظران اقتصادي معتقد هستند که اين قانون به علت نداشتن پايه علمي و کارشناسي و همچنين آماده نبودن بستر لازم براي اجرا، قابليت اجرا نداشته، بنابراين موفق نخواهد بود و به شکست خواهد انجاميد.

 به گفته بسياري متأسفانه مانند موارد ديگر در اجراي ناگهاني اين قانون نيز شرايط مناسب آن در نظر گرفته نشده است زيرا در الگوهاي اجرايي ديگر اين قانون درکشورهاي مختلف نخستين لازمه آن ثبات بازار، کنترل دولت بر روند توليد، عرضه و فروش و يکدستي قيمت ها است که در کشور ما به طور کلي اين شرايط وجود ندارد.

1-2دلايل وجود مساله:

1)     در نظام مالياتي ايران، ماليات ها به موقع وصول نمي شود.

2)      عدالت چندان تحقق نمي يابد.

3)      ظرفيت هاي مالياتي بالفعل با ظرفيت هاي مالياتي بالقوه تفاوت قابل توجه دارد.

4)      هزينه وصول ماليات نيز بالاست. ]1-2-3[

2- تببين و علل بروز مساله:

2-1 تببين مساله:

ماليات بر ارزش افزوده در مقايسه با ساير ماليات هاي مرسوم نوعي از يک ماليات جديد است. گسترش اين سيستم، يکي از مهم ترين توسعه هاي مالياتي و بي شک يکي از جدال برانگيزترين مباحث اواخر قرن بيستم است. اين سيستم مالياتي با تلاش اقتصاددانان براي رفع يا کاهش اختلال و نارسايي هاي مالياتي سنتي و همچنين افزايش درآمد دولت شکل گرفته است.

2-2علل بروز مساله:

1) فقر اطلاعات مالياتي جامع در کشور:

 ماليات و رقم دريافتي آن ارتباط مستقيم با متغيرهاي پولي و درآمدي و ارزش افزوده در فرآيند توليد دارد. اما هنوز طرح جامع مالياتي در کشور استقرار نيافته است و اقتصاد زيرزميني هنوز وجود دارد و غير قابل انکار است.

2) معافيت هاي ماليات بر ارزش افزوده هنوز به طور شفاف اطلاع رساني نشده است تا گروه هاي مشمول و غير مشمول از آن اطلاعات مؤثر و کارآيي را به دست آورند.

3) موارد معاف از ماليات در مرحله نخست و سقف ماليات ها هنوز دقيقاً شفاف نشده است.

4) اطلاع رساني کافي نبوده است:

 بخشي از مشکلات اجرايي اين قانون نيز نداشتن اطلاعات مؤثر و دقيق برخي از موديان بوده است که عده اي هم از آن ها کمال سوء استفاده را کرده اند.

5) ظاهراً سازمان مالياتي هم دغدغه کافي را براي اطلاع رساني نداشته است و خيلي از موديان ادعا کرده اند که آموزش هاي لازم را نديده اند و نمي دانند چطور کار کنند.

 به نظر مي رسد شيوه هاي اطلاع رساني از لحاظ کمي و کيفي به ويژه از طريق رسانه ملي کافي و مؤثر نبوده است و عده اي فرصت طلب نيز از اين وضع به شدت سوء استفاده کرده اند و روند اجراي اين قانون را تخريب کرده اند که بايد ميان اين عوامل تفکيک قائل شد زيرا عده اي هم که مشمول قانون ماليات بر ارزش افزوده نيستند اعتراض کرده اند.

6) وجود پندارهاي اشتباه:

 بخشي از موديان ماليات بر ارزش افزوده، درک درست و دقيقي از واژه و مفهوم ارزش افزوده ندارند و در مواردي هم آن را معادل قيمت تمام شده تلقي مي کنند. اگر آن ها بدانند که نرخ ماليات بر ارزش افزوده کمتر از نرخ عوارض است حتماً استقبال مي کنند. اما برخي فکر مي کردند اين سه درصد مازاد بر ماليات هاي گذشته است و حتي آن را روي قيمت کشيدند.

7) بيشتر کساني که مستقيم در اجراي ماليات بر ارزش افزوده نقش دارند مانند توزيع کنندگان خرده و عمده فروش، اطلاع کافي از نحوه اجراي آن ندارند و نمي دانند چگونه مبلغ ماليات بر ارزش افزوده را محاسبه و ثبت کنند. بستر محاسبات عملياتي و فروش با برگه فروش براي همه موديان شايد فراهم نشده است.

8) متأسفانه بخشي از مديريت اصناف و واحدهاي توليدي نيز که بايد راهبر اجرايي اين قانون باشند مشکل ساز شده اند و با ياري برخي از رسانه هاي مکتوب به ويژه چند روزنامه اقتصادي خواستار تعليق و حتي توقيف قانون ماليات بر ارزش افزوده شده اند.

9) وجود مقاومت عده اي از فعالان اقتصادي و توليدي در برابر اين قانون:

 اصلي ترين هدف قانون ماليات بر ارزش افزوده شفاف سازي هر نوع فعاليت اقتصادي است. به همين خاطر مهمترين عامل مقاومت در برابر اين قانون، نگراني از شفاف شدن معاملات، درآمدها و گزارش مالي است. بخشي از اصناف نگراني هايي نسبت به شفاف شدن درآمدشان دارند و ماليات واقعي که بايد در آينده بپردازند.

10) نهادها و اتحاديه هاي اصناف و توليدکنندگان و تشکل هاي توليدي و توزيعي هم در اين زمينه به وظايف خود عمل نکردند و مجموعه هاي تحت پوشش خود را توجيه نکرده اند.]4-5[

3-ادبيات موضوع:

3-1 تاريخچه ماليات برارزش افزوده:

ماليات بر ارزش افزوده يک نوع ماليات بر فروش چند مرحله است که خريد کالاها و خدمات واسطه اي را از پرداخت ماليات معاف مي کند، در واقع يک اعتبار مالياتي براي خريدهاي واسطه اي بنگاه هاي اقتصادي در نظر گرفته مي شود که باعث از بين رفتن ماليات بندي مضاعف مي شود. بنابراين عوامل اقتصادي براي هر ارزش ايجاد شده فقط يک بار ماليات مي پردازند.

براي درک بهتر ماليات بر ارزش افزوده لازمست که ابتدا تعريفي از ارزش افزوده ارائه دهيم.

ارزش افزوده به چه معناست؟

هر کالايي که در بازار فروخته مي شود، در فرآيند توليد خود، توسط چند توليد کننده به تدريج ساخته شده است. به عنوان نمونه يک نان ابتدا گندم بوده سپس تبديل به آرد شده، سپس خمير مايه شده و نهايتاً در تنور پخته و نان شده است. قيمت گندم موجود در هر عدد نان تا قيمت نان فروش رفته در نانوايي در اين مراحل به تدريج افزايش يافته که اين افزايش حاصل زحمت توليدکنندگان مختلف توليد گندم تا فروش نان بوده است. به اين ارزش اضافي ايجاد شده از دانه گندم تا نان ارزش افزوده گفته مي شود و نحوه محاسبه ارزش افزوده بدين صورت مي باشد:

استهلاک + اجاره + سود + بهره + دستمزد = ارزش افزوده

پيش از اين ماليات بر ارزش افزوده به صورت غير مستقيم اجرا مي شد و تعداد کمي از توليد کنندگان مانند حامل هاي انرژي و... را پوشش مي داد. با استقرار سيستم ماليات بر ارزش افزوده در کشورهاي غربي و پس از آن کشورهاي آفريقاي جنوبي، اجراي آن در بسياري از کشورها مورد توجه قرار گرفت تا اهداف اقتصادي تحقق يابد.

ماليات بر ارزش افزوده نخستين بار در سال 1918 ميلادي از سوي فون زيمنس (Voh Siemens) ارائه گرديد و تا چند دهه پس از آن مورد بحث و بررسي قرار گرفت.

اين نوع ماليات با ارائه روش اعتباري آدامز (Adams-1921) از سوي لاره (Laure) توسعه يافت و در نهايت در سال 1948 ميلادي در اين کشور اجرا شد (فرانسه).

اين ماليات پس از اصلاح سيستم ماليات بر فروش تحت عنوان ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرف در فرانسه اعمال گرديد. البته اين نوع ماليات به طور جامع براي نخستين بار در سال 1968 ميلادي در برزيل پياده شد. اين در حالي بود که کميته مالي اتحاديه اروپا، اجراي ماليات بر ارزش افزوده را از سال 1962 به کشورهاي عضو اين اتحاديه توصيه مي کرد. شوراي اتحاديه اقتصادي اروپا نيز در نهايت براي هماهنگ سازي سيستم هاي مالياتي و حمايت از تجارت، تمام اعضا را ملزم کرد تا از اول ژانويه 1970 ميلادي، اين سيستم را در تمام کشورهاي عضو اتحاديه اروپا اعمال کنند.

در اين دوره ماليات بر ارزش افزوده عمده ترين منبع درآمدي در فرانسه، آلمان، بلژيک، هلند، دانمارک، نروژ و سوئد بود. اگرچه اين نوع ماليات در يک دهه رشد چنداني نداشت اما در نيمه دوم دهه 1990-1980 به اوج خود رسيد تا جايي که در دو دهه پاياني قرن بيستم سريع ترين رشد را در کشورهاي جهان داشت و بر اساس آخرين آمار ماليات بر ارزش افزوده هم اکنون در 140 کشور دنيا اجرا مي شود.

3-2انواع ماليات بر ارزش افزوده:

اين نوع ماليات به سه دسته ماليات بر ارزش افزوده 1)توليد 2)درآمد 3)مصرف تقسيم مي شود.

1) ماليات بر ارزش افزوده توليد:

اين نوع ماليات کل مخارج به استثناي مخارج دستمزدي دولت را مشمول پرداخت ماليات مي داند.

2) ماليات بر ارزش افزوده درآمد:

اين نوع ماليات نيز مخارج ناخالص سرمايه گذاري، قسمتي از مخارج کل و پايه ماليات بر ارزش افزوده از نوع توليد را تشکيل مي دهد. همچنين کل مخارج واقعي اقتصاد روي کالاهاي سرمايه اي را در يک دوره زماني نشان مي دهد.

3) ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرف:

اين نوع ماليات معادل ماليات بر خرده فروشي است.

3-3مبلغ ماليات بر ارزش افزوده چقدر است؟

قانون تجميع عوارض مقرر مي کرد هر توليدکننده ايراني، چه کساني که ماده اوليه را توليد مي کنند و چه کسي که کالا و خدمت نهايي را، 5/1 درصد بابت شهرداري ها و 5/1 درصد بابت عوارض ساير نهادهاي دولتي به سازمان امور مالياتي بپردازد. قانون ماليات بر ارزش افزوده پرداخت 5/1 درصد شهرداري ها را به حالت قبلي گذاشته و دريافت 5/1 درصد سهم دولت را به عهده فروشنده نهايي قرار داده است.

3-4ماليات بر ارزش افزوده شامل چه کالاهايي مي شود؟

قانون ماليات بر ارزش افزوده شامل همه کالاها و خدمات که در بازار ايران به فروش مي رسند به استثناي 17 قلم کالاي ذکر شده در ماده 12 اين قانون مي شود. درباره دو کالاي خاص سيگار و سوخت هواپيما هم اين قانون استثنا دارد که از سيگار 12 درصد و از سوخت هواپيما 20 درصد ماليات بر ارزش افزوده اخذ خواهد شد.]6-7[

4-پيامدهاي مساله:

1)عدم اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده در درجه اول به ضرر توليدکننده داخلي است. در زمان اجراي قانون تجميع عوارض، توليدکنندگان ايران ناچار هستند به طور سلسله وار براي يک کالا مکرراً ماليات بپردازند. يعني مثلاً براي يک خودرو هم توليدکننده مواد اوليه، هم قطعه ساز و هم کارخانه توليدکننده به طور جداگانه و هرکدام سه درصد ماليات تجميع عوارض مي پردازند، اما در عين حال بنگاه هاي فروش خودرو، دلالان خودرو و شرکت هاي واردکننده خودرو، از پرداخت اين ماليات معاف هستند.

اما درصورت اجراي ماليات بر ارزش افزوده، سلسله مراتب توليد از پرداخت ماليات بر تجميع عوارض معاف مي شوند و در عوض اين توليدکننده نهايي است که بايد ماليات را محاسبه و از خريدار نهايي دريافت کند.

2)با عدم اجراي ماليات بر ارزش افزوده  دو گروه از فعالان بازار نفع مي­برند. در درجه اول کساني که پشت پرده به دلالي و واسطه گري مشغولند، کساني که بدون اين که در زحمت توليد شريک باشند و بدون اينکه در مقابل مصرف کنندگان تعهدي به عهده بگيرند با قرار گرفتن در مسير توليد تا مصرف با خريد و فروش هاي مکرر باعث عدم شفافيت و التهاب در بازار مي شوند و در نتيجه از اين عدم شفافيت سود مي­برند.

گروه ديگري که از عدم  اجراي ماليات بر ارزش افزوده نفع مي­برند، قاچاقچيان هستند. کساني که خارج از مسير قانوني و رسمي واردات، کالاهاي خارجي را از بازارهاي امارات، عمان، کردستان، آسياي ميانه و حتي افغانستان و پاکستان دور از چشم قانون به داخل ايران منتقل کرده و بازار ايران را مملو از کالاهاي بي کيفيت خارجي کرده اند. ويژگي اصلي اين عده، عدم تعهد آنان در برابر مصرف کنندگان است چرا که نه گارانتي معتبري ارائه مي کنند و نه حتي در قبال صحت و سلامت کالايي که ارائه مي کنند مسئوليتي مي پذيرند.

با عدم اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده  اين دسته از خرابکاران بازار نيز نفع زيادي مي­برند. به طور خلاصه، عدم ماليات بر ارزش افزوده به نفع کساني است که از شفافيت بازار گريزانند و منافعشان در بهره برداري از شايعات، رانتهاي اطلاعاتي و قاچاق مي باشد. ]8[

5-نتيجه گيري و ارائه راهکار:

در مجموع به نظر مي رسد اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده نياز به صرف زمان طولاني مدت، دقت، نظارت و کار کارشناسي بيشتري دارد، زيرا ساختار فعلي اقتصاد ايران بسيار آسيب پذير است و هر حرکتي در آن تلاطم شديدي را در اقتصاد کشور سبب خواهد شد و به همين علت است که بسياري از الگوهاي اقتصادي که در کشورهاي ديگر نتايج مثبتي به همراه داشته اند در ايران قابل اجرا نيستند.

اما واقعيت اين است که ماليات بر ارزش افزوده داراي مزاياي گسترده مستقيم مالياتي و اقتصادي است، که ايجاب ميکند دولت براي اجرايي ساختن آن حداکثر هوشمندي را به کار گيرد و قانون ماليات بر ارزش افزوده از اين توان برخوردار است که قاچاق را به شدت کاهش دهد و مسير واقعي فعاليت هاي اقتصادي را براي تصميم سازان و تصميم گيران معلوم کند و در مجموع در تصميم گيري خرد و کلان عامل مؤثري به حساب مي آيد.

بنابراين تغيير و تحول در اقتصاد کشور و در نتيجه تغيير در نحوه توليد و توزيع ثروت و درآمد مستلزم بازنگري و تجديد نظر در انواع ماليات ها و نحوه وصول آن  هاست.

در خاتمه به برخي از راهکارهاي موجود براي حذف موانع بازدارنده بر سر راه اجراي اين قانون اشاره مي شود:

1) طرح جامع اطلاعات مالياتي بايد تهيه شود.

و به طور کل شناخت دقيق و مانع و جامع پايه هاي مالياتي در اقتصاد ملي پيش نياز اجراي هر نوع طرح مالياتي است.

2) اگر قانون ماليات بر ارزش افزوده با شرايط کنوني اجرا شود به دليل نبود زيرساخت الکترونيکي آن با مشکل مواجه مي شود و هزينه هاي اجراي آن بيشتر از منابع آن خواهد بود و اين قانون در بسياري از کشورهاي دنيا به دليل وجود زيرساخت هاي آن اجرا شده و داراي نتايج مثبت بوده است. پس ابتدا بايد زيرساخت هاي لازم براي اجراي اين قانون را فراهم ساخت و بايد دولت ملزم به ايجاد زيرساخت هاي آن در کشور شود.

3) درباره معافيت هاي ماليات بر ارزش افزوده هنوز به طور شفاف اطلاع رساني نشده تا گروه هاي مشمول و غيرمشمول از آن اطلاع مؤثري داشته باشند، پس اين اطلاع رساني نيز بايد صورت گيرد.

4) سازمان ماليات بايد از طريق نهادهاي مشمول وارد عرصه اطلاع رساني شود و خود تشکل ها و نهادهاي توليدي و توزيعي در اين خصوص پاسخگو باشند.

5) رسانه ملي بايد متناسب با تحرکات سازمان ماليات اطلاع رساني کند و سازمان ماليات بايد از ظرفيت هاي رسانه ملي به خوبي استفاده کند.

6) آسيب شناسي مرحله ناکامي در اجراي اين قانون انجام گيرد و برنامه هاي آموزشي در کنار خبررساني مورد توجه قرار گيرد.

7) تبيين دقيق قانون ماليات بر ارزش افزوده براي مجريان نهايي آن در واحدهاي صنفي لازم است تا بهانه ها از دست همه موديان خارج شود.]9[

منابع:

1)     "ماليات بر ارزش افزوده"، نشر مرکز اداره کل آموزش و پژوهش گروه اقتصاد، 28/8/87.

2)     "قانون ماليات بر ارزش افزوده نيازمند فرصت- دقت- نظارت"، اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران، 16/10/87.

3)     "آشنايي با ماليات بر ارزش افزوده"، سازمان امور مالياتي کشور.

4)     " ماليات بر ارزش افزوده چيست؟ چرا اجراي آن متوقف شد؟"، مقاله اي از گروه اقتصادي.

5)     "گزارش مرکز پژوهش ها در مورد موانع اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده".

6)      "نگاه ناقص به ماليات بر ارزش افزوده".

7)     " ماليات بر ارزش افزوده و تاريخچه آن"، رسانه مالياتي، سايت حسابيران.

8)     ماليات بر ارزش افزوده چيست؟ به نفع کيست و ضرر چه کساني؟"، هفته نامه گزارش بازار.

9)     " ماليات بر ارزش افزوده از تولد تا اجرا"، حامد سليمان فلاح.

چرا خود شناسي ؟                                                           

وسعت موضوع  : اين مبحث به قدري گسترده است كه بايد به ناكامل بودن هميشگي آن اعتراف كرد. زيرا انسان همواره مسير كمال را طي مي كند و در هر برهه از زمان و از ديدگاه هر يك از افراد, مي توان مورد دگري را نيز به اين مجموعه اضافه كرد. دليل اصلي قصور عقل و ذهن آدمي در اين گسترش, تقابل روح و جسم است. زيرا خود شناسي نقطه ي عطف برخورد شايسته ي روح و سرشت هميشه پاك انساني با جسم چند گانه و متغير او مي باشد. در اين باب هر چه بگوييم باز به آخر خط نخواهيم رسيد ؛ چنانكه ابن سينا مي گويد :

دل اگر چه در اين باديه بسيار شتافت                    يك موي ندانست ولي موي شكافت    اندر دل من هزا ر خورشيد بتافت                                وآخر به كمال ذره اي راه نيافت

ادراك حس خشنودي خداوند در دل: اگر آدمي شناخت صحيح و درستي از خود داشته باشد, تمامي مواهب الهي را در خود مي بيند, لذا گزاف نمي خواهد و بدانچه خداوند تبارك و تعالي برايش گسترده شاكر است و خدا هم از چنين بنده اي خشنود است . اين احساس رضايت خداوند در دل , بزرگترين نعمت و برترين وابستگي است.                                             به تكامل رسيدن: در اين مرحله, انسان با علم به حضور خداوند در امور و استغناي ذهني كه براي خويش بوجود آ ورده به تكامل مي رسد كه اين كامل شدن چيزي جز بي نيازي نيست. زيرا اساس اول عالم در تكامل است و اين خصيصه در تمام كائنات مشهود است.                  بوجود آمدن شخصيت ايماني: انسان با شناخت خود به نور ايمان مي رسد و اين شخصيت برتر را در وجود خود حس مي كند. ايمان, اين ويژگي عظيم انساني, سرمنشاء تقويت         محسنات است و به عبارتي, گام اول خود شناسي مي با شد.                                       

 كمتر گناه كردن: سپس در نيل به هدف شناخت, كاستن از گناهان مي باشد. ما هيچ گاه نبايد عملي را سبك بشماريم كه اين خود نوعي گناه است. بايد از انس با گناه دوري كرد كه مانوس شدن با گناه, كليد شقاوت انسان است. از مقايسه ي گناهان بايد شديداُ پرهيز كرد. زيرا نفس گناه حرام است و صغيره و كبيره نمي شناسد.                                                                                            امام رضا (ع) مي فرمايد:                                           

 از گناهان صغيره بپرهيزيد كه دريچه ي ورود به گناهان كبيره است.                

                                                                                                                      روحيه ى اصلاح پذيري :يك انسان آگاه هميشه و همه جا روحيه ي اصلاح پذيري خود را حفظ مي كند. چون اين روحيه لازمه ي حركت او در مسير شناخت صحيح از خود و اطرافيان مي باشد.                                                                                                  ظرفيت پذيرش پيشنهاد و انتقاد :او هميشه از پيشنهادات و انتقادات سازنده براي كامل كردن شخصيت خود و شناخت واقعي ذات خود بهره مي برد.                                      استفاده از نظرات ديگران :مشورت هميشه توصيه بزرگان ما بوده است, همواره بايد نيكي هاي ديگران و عيوب خود را ببينيم.                                                                      اوج اين مطلب در حديثي از امام رضا (ع) مي باشد :                       

"بهترين دوستان من, كساني هستند كه عيوب مرا به من هديه دهند".                  

استفاده از تمامي امكانات و شرايط : ما هيچ گاه نبايد تنها شرايط و امكانات ايده آل را براى چگونگي شناخت خود در نظر بگيريم. زيرا بروز تكامل شخصيت بايد در روند طبيعي خود انجام شود و نبايد محدوديتي قائل شد.                                                                       احساس رضايت از خود و ديگران : انسان پس از طي مراحل شناخت خداوند و كسب ايمان, اين بار در كشف خود و شناخت نفس خود, به احساس رضايت از خود مي رسد. اين احساس موجب گسترده شدن در سطح اطرافيان او نيز مي شود. پس انسان رو به رشد از خود, خانواده, محيط واطرافيان خود راضي است. چرا؟! زيرا دليلي براي نارضايتي نمي بيند.

ارشاد ديگران به انجام چنين كاري: هنگامي كه انسان خود بدين مرحله رسيد, خود را مجاب مي بيند كه به ديگران نيز رسيدگي كند. آنها را راهنمايي و گهي از آنان پند بگيرد. او حس < امر به معروف و نهي از منكر > كه جزء پسنديده ترين اخلاقهاي انساني است را نيز در خود پرورش مي دهد.                                                                                    

صبر و غلبه بر مشكلات : انسان در مسير شناخت خود, طبعا به مشكلات و معضلاتي نيز بر مي خورد. او با ايمان قلبي, علاج و حلال اين مشكلات را در چيزي بجز صبر و شكيبايي نمي بيند. همواره به خاطر دارد كه : خدا صابرين را از لطف خود دريغ نمي كند.                  اميد در مصائب: مورد ديگري كه در برخورد با نا ملايمات, لازم و حياتي تلقي مي شود, اميد است. ارزش اين حس به قدري است كه برخي آن را مهم ترين عامل در پيروزي قلمداد مي كنند. در اينجا يك حديث و  سخني از يكي از بزرگان تاريخ مي خوانيم :                                          << اميدوارترين مردم كسي است كه اگر نقصي در كارش پيش آمد, بي درنگ در جهت بر طرف كردن آن اقدام نمايد >> .       امام علي (ع)                                     

 اميد هرگز از بين نمي رود, تنها هنگامي نابود مي شود كه تو از زندگي محو مي شوي . روز مرگ اميد, تنها همان روز مرگ تو مي باشد.                                                            

 الگو گرفتن از اطرافيان : يكي از كارهاي والاي انساني, الگو گرفتن در جهت سازندگي خود است. بهترين نمونه ي انساني را در الگو گرفتن, در لقمان حكيم سراغ داريم تا جايي كه خداوند در قرآن, او را مي ستايد- او نيكي هاي خوبان را انجام و بدي هاي بدان را از خود مي زدود-                                                                                                            

مقايسه ي خود, فقط با افراد برتر و مصلح تر : در جهت پيشرفت, بخصوص در خود شناسي, لازم است در باب مقايسه, فقط خود را با بزرگان و مهتران قياس كنيم و هيچ گاه دچار افول و بازگشت نشويم.                                                                            

  حس نوع دوستي : يك انسان كامل و آگاه, اين حس را نيز فراموش نمي كند و جزء يكي از رئوس شخصيتي خود قرار مي دهد. در اينجا به ذكر يك جمله ي بسيار زيبا و جامع از ويليام شكسپير , اديب بي همتاي انگليسي, مي پردازيم :                                                  < Love all, Trust a few, Do wrong to none>.

< به همگان مهرورزي كن, ولي به عده كمي اعتماد, و به هيچ كس ضرر و زيان نرسان >.

اعتماد به نفس : يك گام موثر و يك خيز اساسي براي رسيدن به هر هدفي است. تنها با اتكا به خود مي توان به خود رسيد. با همين اعتماد به خود, به دامنه ي وسيعي از صفات بارز انساني مي ر سيم. فقط به شرطي كه گامي به عقب بر نداريم. يك ضرب المثل پر معناي انگليسي مي گويد:                                                                                                               

           Never Say Never! هرگز نگو هرگز!                     

 اصلاح و انقلاب در جامعه با اتكاء به شناخت نفس خود  :                                                                 وقتي انسان مراحل شناخت را طي كرد, هنگامي كه به خوبي از خود آگاهي پيدا كرد, آن گاه مي توان دست به اقدامات بزرگتر زد. مي توان يك انقلاب و دگرگوني به وجود آورد. مي توان يك جامعه را اصلاح كرد. ما اگر هر كدام خود را بشناسيم و خود را اصلاح كنيم, آن گاه است كه جامعه به پيشرفت و ترقي مي رسد, احساس افتخار ملي رشد مي كند و مي توان به آ سودگي عمومي رسيد. ولي متاسفانه در جامعه ي امروز ما, هر كس ديگري را مقصر مي داند و او را بازخواست مي كند. هيچ كس داوطلب بررسي خود نمي باشد. هيچ كسي حس مسووليت را نمي بيند.غالبا خواستار مدد از ديگران هستند بدين ترتيب يك سيكل بوجود مي آيد كه هر كس, دِين خود را قبول ندارد و به گردن ديگري مي افكند. تا اين سيكل و اين زنجير گسسته نشود, هيچ جامعه اي به اهداف عالي خود نخواهد رسيد. تا زماني كه خودمان, خودمان را باور نكنيم, ديگران هم براى ما اراده اي ندارند. لذا در يك جامعه از راس تا قعر, هر كس بايد تنها ابتدا خود را پرورش دهد و سپس اين حس را در ديگران بپروراند.                                                                                             

                                                             باشد كه تمام ايرانيان سرفراز گردند!