علل اصلی تجمع گاز زغال

آیا می دانید علل اصلی تجمع گاز زغال در معادن چست ؟



گاز زغال در موارد زیر ممکن است در قسمتی از شبکه معدن جمع شود و تولید خطر بکند : 



1.     کافی نبودن جریان هوای تهویه جهت رقیق کردن گاز تا حد مجاز . این امر ممکن است در اثر عدم محاسبه صحیح شبکه تهویه و انتخاب نامناسب بادبزنها اتفاق افتد.

2.     توزیع نامناسب و غلط هوا در قسمتهای مختلف معدن.

3.     نشت هوا ضمن عبور آن از قسمتهای مختلف معدن.

4.     توقف طولانی بادبزنها.

5.     ایجاد مانع در راه جریان هوا ( از قبیل ریزش سنگ ، زغال و یا وجود واگونهای معدنی در مسیر شبکه تهویه )

6.     خوب کار نکردن تاسیسات تهویه در داخل معدن ( خراب شدن درهای تهویه و مسائل نظیر آن )

7.     تصاعد ناگهانی گاز زغال از لایه ها در بعضی از قسمتها.

وجود یک یا چند عامل از عوامل فوق ممکن است باعث شود که در بعضی از قسمتهای معدن عیار گاز زیاد شود و خطر انفجار را به وجود آورد.





بر گرفته از کتاب تهویه در معادن نوشته  حسن مدنی

کمپاس و کاربرد های آن

 

 

مقدمه
   مهارت در استفاده از ابزار هاي زمين شناسي براي زمين شناس امروز بسيار مهم و اساسي به نظر مي رسد و مي تواند او را در برداشت هاي صحرايي بسيار کمک نمايد. کمپاس يکي از وسايل اصلي زمين شناسان در برداشت هاي صحرايي مي باشد که مهارت در استفاده از آن مي تواند يک زمين شناس حرفه اي را در رسيدن به هدفش کمک نمايد. کمپاس توسط بسياري از زمين شناسان براي نقشه برداري صحرايي از موضوعات زمين شناسي استفاده مي شود. زمين شناسان بيشترين استفاده را از کمپاس برانتون مي کنند اما باستان شناسان، مهندسين محيط زيست و نقشه برداران نيز از قابليت هاي اين وسيله استفاده مي نمايند. کمپاس برانتون در واقع يک قطب نماست که به دليل داشتن شيب سنج و قابليت حمل راحت به ساير قطب نماها برتري دارد و مي تواند به هر دو روش نشانه روي کمري و چشمي مورد استفاده قرار گيرد. اندازه گيري دقيق ساختار هاي زمين شناسي مانند خط لولاي يک چين، اثر سطح محوري و صفحه محوري و نقشه برداري زمين شناسي بدون استفاده از کمپاس برانتون غيرممکن و کاري نشدني است. در اين نوشتار ما کاربرد کمپاس برانتون را در اندازه گيري تغييرات خطي و صفحه اي ساختمان هاي زمين شناسي ( ساختماني، رسوبي و چينه شناسي) مرور مي کنيم و در مورد استفاده کمپاس در نقشه برداري و اندازه گيري مقاطع چينه شناسي ، اندازه گيري زوايا، ارتفاع و ... بحث مي نمائيم.

کمپاس برانتون ( قطب نماي جيبي )

نخستين بار يک زمين شناس کانادايي به نام D.W. Brunton کمپاس برانتون را طراحي کرد که سپس توسط کمپاني William Ainsworth در دنورامريکا ساخته شد. با وجود طراحي بادوام آن، آينه ظريف و بخش هاي شيشه اي آن در مقابل ضربه و رطوبت آسيب پذير بوده و پس از هر بار استفاده نياز به تعمير و آماده سازي براي استفاده مجدد داشتند. از سال 1972 برانتون هاي اصلي بوسيله کمپاني برانتون در ريورتون ايالت وايومينگ امريکا (Riverton, Wyoming) ساخته و به بازار عرضه شدند. نمونه هاي مشابه از آن به مرور زمان در سوئد، چين، ژاپن و آلمان ساخته شد و امروزه در بازار موجود است.

کمپاس برانتون     ساختمان کمپاس برانتون:    کمپاس برانتون از سه قسمت ، بدنه اصلي (box)، بازوي نشانه روي (sighting arm) و درپوش (lid)، تشکيل شده است.    1. بخش بدنه اصلي:    حاوي قطعات مهمي است که عبارتند از:    • عقربه (Needle)که داراي دو جهت است، يکي جهت شمال ( در کمپاس برانتون هاي اصلي عموما به رنگ سفيد است و در برخي نمونه هاي مشابه با N مشخص شده است) و ديگري که به رنگ سياه است جهت جنوب را نشان مي دهد.    • تراز چشم گاوي (Bull's eye level) تراز کروي که براي خواندن زواياي افقي استفاده مي شود.    • تراز شيب سنج (Clinometer level) يا همان تراز استوانه اي.    • صفحه مدرج شيب سنج (Clinometer Scale) براي خواندن زواياي قائم.     • دستگاه تعديل (Damping mechanism) براي تخفيف در حرکت نوساني عقربه و پايداري بيشتر آن،    • دکمه قفل کننده عقربه (Lift pin)،    • پيچ برنجي کناري و ميخ شاخص(Side brass screw and Index pin) براي تنظيم و نشان دادن انحراف مغناطيسي.    • صفحه دايره مدرج (Graduated circle) براي خواندن امتداد.  نوک شمالي عقربه در نيمکره شمالي که زاويه انحراف مغناطيسي به سمت پايين است به سمت صفحه مدرج نزديک مي شود. يک وزنه کوچک الحاقي به سمت جنوبي عقربه اضافه شده است تا تعادل را در عقربه فراهم سازد. چنانچه کمپاس در نيمکره جنوبي يعني جايي که انحراف مغناطيسي به سمت بالاست استفاده شود بايد وزنه عقربه آن بر روي بخش شمالي عقربه بسته شود تا تعادل ايجاد گردد. براي عدم خطا در تشخيص عقربه سمت شمال بهتر است هميشه به وزنه دقت کنيم. قسمت هاي مختلف کمپاس و قطب نماي معمولي     2.درپوش:    بوسيله يک لولا به بدنه متصل مي گردد و شامل:    • يک آينه(Mirror) با يک خط محوري.     • پنجره نشانه روي بيضوي شکل(Sighting window)براي نشانه روي به روش هاي کمري و چشمي.     • روزنه ديد (Sight).         3. بازوي بلند نشانه روي:    بوسيله يک لولا به بدنه متصل شده داراي:    • شکاف بيضوي کشيده بر روي طول خود براي مشاهده ساختار هاي خطي.    • نوک نشانه روي خم شونده(Sighting tip) براي تراز کردن خط ديد. صفحه مدرج کمپاس برانتون بر مبناي دو مقياس قديمي طراحي شده است.    مقياس آزيموت: که در آن براي نشان دادن جهات از سه رقم استفاده مي شود به عنوان مثال براي شمال 000 يا 360 درجه و براي جنوب 180 درجه. در اين مقياس تنها جهت شمال مبناي اندازه گيري ها است و يک راستا بر مبناي جهت گيري آن نسبت به شمال از 0 تا 360 درجه تعيين موقعيت مي شود.    مقياس ربع دايره ( بيرينگ ): که در آن از حروف و ارقام استفاده مي شود ( مثل N60oE, S20oW) در چهار ربع 90 درجه (NE, SE, SW, NW) مدرج شده است. راستاي شمال و جنوب به ترتيب در بالا و پايين صفر درجه را نشان مي دهند. در اين مقياس شمال و جنوب مبناي اندازه گيري منظور مي شوند. مقياس هاي آزيموت و بيرينگ براي تعيين جهات جغرافيايي     راستاي يک خط بر روي زمين بوسيله موقعيت آن خط مشخص مي شود، که زاويه افقي بين خط و مرجع (معمولا شمال در بيرينگ و 000 در مقياس آزيموت ) مي باشد. البته مرجع در مقياس بيرينگ، هنگامي که راستاي يک ساختار به سمت جنوب خوانده مي شود، جنوب هم مي تواند باشد.    موقعيت E و W در صفحه مدرج معکوس است، يعني E در سمت چپ صفحه مدرج ( معادل شماره 9ساعت ) و W در سمت راست صفحه ( معادل شماره 3 ساعت) بر روي صفحه مشخص شده اند. اين حالت براي اصلاح در خواندن زاويه طراحي شده است. شايان ذکر است حتي وقتيکه صفحه مدرج چرخانده مي شود، نوک شمال (سفيد رنگ) عقربه کمپاس هميشه رو به شمال قرار مي گيرد. براي مثال براي خواندن زاويه 045 ، ما صفحه را تراز کرده و به سمت راست شمال (جهت عقربه هاي ساعت ) مي چرخيم، اما نوک شمال عقربه به سمت چپ شمال مي گردد ( خلاف عقربه هاي ساعت )، يعني جايي که شرق برروي صفحه مدرج حک شده است و ما زاويه صحيح را قرائت مي کنيم. نگهداري و تنظيمات کمپاس:    کمپاس دستگاهي دقيق و حساس است و هرگز نبايد هنگام قدم زدن کمپاس را به صورت درباز حمل نمود. چنانچه کمپاس در حين عمليات صحرايي آسيب ببيند چنانچه آينه و شيشه محافظ اضافي به همراه داشته باشيم مي توانيم آن را تعويض کنيم، اما اگر لولا خم شود و يا محفظه هاي تراز بشکند، بايد کمپاس را براي تعمير به کارخانه سازنده فرستاد. چنانچه کمپاس در هواي باراني مورد استفاده قرار گيرد و يا آب به درون آن نفوذ کند، بايد کمپاس را باز کرده و آن را خشک کنيم چراکه اگر تکيه گاه عقربه خيس باشد، عقربه صحيح عمل نخواهد کرد. آينه کمپاس را مي توان با ضربه زدن به زائه کوچک نگهدارنده و برداشتن يک واشر فنري شبيه واشري که بر روي جعبه است، بيرون آورده و آينه جديد را جايگزين آن کرد. اين آينه را بايد طوري قرار دهيم که خط سياه نشانه روي آن در زاويه اي عمود بر محور لولاي درپوش کمپاس قرار گيرد. اين کار را مي توانيم با چرخاندن آينه تا زماني که خط نشانه روي آينه از وسط دريچه نشانه روي بگذرد، انجام دهيم. عمل ميزان را سپس با بستن درپوش کمپاس بر روي نوک برگردانده شده بازوي نشانه روي و مشخص نمودن تطابق نوک بازو با خط وسط آينه امتحان کنيم.     انحراف مغناطيسي و تصحيح کمپاس:    زمين داراي قطب هاي جغرافيايي يا شمال و جنوب حقيقي يعني جايي که محور هاي چرخش زمين سطح آن را قطع مي کنند، و قطب هاي مغناطيسي است، يعني جايي که خطوط ميدان مغناطيسي به صورت واگرا از زمين خارج (جنوب مغناطيسي ) و يا به صورت همگرا به آن وارد ( شمال مغناطيسي ) مي شوند.    عقربه کمپاس برانتون به عنوان يک وسيله مغناطيسي ( يک آهنربا) وقتيکه آزادانه معلق شود قطب هاي مغناطيسي را يافته و در جهت آنها آرايش مي گيرد يعني جايي که عموما شمال واقعي نيست ( بجز برخي مناطق کره زمين). عقربه کمپاس يک آهنربا است و قطب شمال هر آهنربايي در صورتيکه آهنربا آزادانه حرکت کند بوسيله شمال مغناطيسي دفع مي شود. در واقع مي توان نام صحيح اين انتهاي عقربه را قطب شمالجو (north seeking pole) ناميد. نقشه ها قطب مغناطيسي در نيمکره شمالي را " قطب شمال مغناطيسي" مشخص مي کنند. زاويه بين شمال حقيقي و شمال مغناطيسي " ميل مغناطيسي " (magnetic declination) ناميده مي شود. ميل مغناطيسي با موقعيت، زمان ( سالانه و روزانه )، ناهنجاري هاي مغناطيسي محلي، ارتفاع (جزئي و قابل صرف نظر) و فعاليت هاي مغناطيسي خورشيد تغيير مي کند (Goulet, 1999). درواقع ميل زاويه بين نقطه اي که عقربه کمپاس به عنوان شمال نشان مي دهد و شمال حقيقي مي باشد. ميل مغناطيسي در طول خطوطي که اصطلاحا خطوط هم ارز (isogonic lines) ناميده مي شوند ثابت هستند. خط فرضي با ميل مغناطيسي صفر درجه از غرب خليج هودسن، درياچه سوپريور، درياچه ميشيگان و فلوريدا عبور مي کند. قطب شمال مغناطيسي در سال 1999 در موقعيت 79.8° N, and 107.0° W, 75 در مناطق قطبي کانادا در فاصله 1140 کيلومتري از شمال واقعي قرار داشت. اختلاف موقعيت قطب هاي جغرافيايي و مغناطيسي جدول انحراف مغناطيسي جهان     زاويه قائم بين بردار هاي مغناطيسي به سطح (افق) زمين وابسته است و زاويه انحراف مغناطيسي (magnetic inclination) ناميده مي شود و با تغيير عرض جغرافيايي تغيير مي کند. اين زاويه در قطب مغناطيسي 90 درجه و در استواي مغناطيسي صفر درجه است. تعيين انحراف مغناطيسي:    اگر عقربه کمپاس شرق يا غرب شمال واقعي را به عنوان شمال مشخص نمايد، اين اختلاف به ترتيب انحراف مغناطيسي شرقي يا غربي ناميده مي شود. شمال مغناطيسي (MN) هم در نيمکره شمالي و هم در نيمکره جنوبي به عنوان مرجع انحراف مغناطيسي است. براي تعيين انحراف مغناطيسي در يک منطقه مورد مطالعه ما مي توانيم از موارد زير استفاده کنيم:    1- نقشه هاي توپوگرافي چاپ شده: در برخي نقشه ها انحراف مغناطيسي منطقه بوسيله زاويه بين دو پيکان شمال مغناطيسي (MN) و شمال حقيقي (GN) نشان داده شده است.    2- نمودار هاي ايزوگوني چاپ شده و يا موجود در وب سايت ها: که انحراف مغناطيسي را نشان مي دهند.    3- حسابگر آنلاين براي مشخص نمودن آخرين انحراف مغناطيسي براي يک موقعيت مشخص (طول و عرض جغرافيايي) و زمان مشخص. نمودار ايزوگوني امريکاي شمالي تنظيم انحراف مغناطيسي در کمپاس:    انحراف مغناطيسي بوسيله چرخاندن پيچ برنجي که در کناره بدنه کمپاس وجود دارد تنظيم و تصحيح مي گردد. براي يک انحراف غربي 15 درجه ( يعني شمال مغناطيسي 15 درجه در غرب شمال حقيقي قرار دارد) صفحه مدرج به سمت غرب يعني در خلاف جهت چرخش عقربه هاي ساعت ( با چرخاندن پيچ ) چرخانده مي شود تا ميخ شاخص روي N15W در مقياس بيرينگ ويا 345 درجه در مقياس آزيموت قرار گيرد. براي يک انحراف 15 درجه شرقي، صفحه مدرج به سمت شرق چرخانده مي شود ( در جهت چرخش عقربه هاي ساعت ) تا ميخ شاخص روي N15E در مقياس بيرينگ ويا 015 درجه در مقياس آزيموت قرار گيرد. در ايران انحراف مغناطيسي به سمت شرق است و مقدار زاويه آن در مکان هاي مختلف متفاوت است. تنظيم انحراف مغناطيسي در کمپاس کارآيي کمپاس:    براي تهيه يک نقشه و يا تحليل زمين شناسي و ساختاري يک منطقه بايد مشخصات و موقعيت ساختارهاي صفحه اي و خطي آن منطقه برداشت شود. زمين شناسان نمي توانند بدون دانستن چگونگي استفاده از کمپاس براي بدست آوردن اطلاعات ساختاري و تشخيص مرز واحد هاي ساختاري، يک نقشه مفيد توليد کرده و يا اطلاعات مفيد بدست آورند. بنابراين ما نياز داريم که چگونگي اندازه گيري ساختار هاي خطي و صفحه اي را براي تمام انواع ساختمان ها مثل عناصر رسوبي و ساختماني و مرز هاي سنگ چينه اي نقشه ها، بدانيم.    يک کمپاس داراي کارآيي هاي فراواني است که تعدادي از مهمترين اين کاربردها در زير توضيح داده مي شود:    1. اندازه گيري موقعيت ساختار هاي خطي    2. اندازه گيري زاويه پيچ براي عناصر خطي    3. اندازه گيري زواياي قائم، ارتفاع و فاصله    4. اندازه گيري ضخامت حقيقي لايه ها    5. اندازه گيري موقعيت صفحات    6. بدست آوردن موقعيت يک خط مابين دو نقطه    7. اندازه گيري موقعيت يک صفحه با تکنيک دو خط    8. تعيين دو نقطه هم ارتفاع    9. تعيين موقعيت با استفاده از کمپاس و نقشه ترجمه و تاليف: سيد مجيد ميرکاظميان

منبع : پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور ngdir.ir

لودر

لودر 
همانطور كه از نام آن مشخص است، ماشيني است كه براي بارگيري مواد استفاده ميشود (معمولا بارگيري کاميون). البته از لودر در معادن كوچك تا متوسط ممكن است بعنوان ماشين اصلي بارگيري استفاده شود، ولي در معادن بزرگ معمولا اين ماشين از كارايي كافي برخوردار نيست و در اين معادن معمولا شاول ماشين اصلي بارگيري است مگر آنكه شرايط خاصي ايجاب كند كه از لودر براي اين منظور استفاده شود.

شرايط استفاده:
شرايط استفاده از اين ماشين براي دو کاربرد ذکر شده در بالا به اين شرح ميباشد:

الف) به عنوان ماشين بارگيري:
 بارگيري از جبههكارهاي سست و كم ارتفاع.
 تخليه در ارتفاع كم.
 حمل در فاصله كم. معمولا از لودر براي جابجايي خاك در فواصل بيش از 200 متر استفاده نميشود.
 استخراج انتخابي و كار در ديوارههاي غير يكنواخت.

ب) به عنوان ماشين تداركاتي:
 احداث جاده، خاكريز (دپو) و امثال آن.
 حمل تجهيزات.
· ماشين كمكي بارگيري مخصوصاً در جبهه كارهاي غير يكنواخت.
 تسطيح اطراف شاول.

انواع لودر:
لودرها را به دو نوع چرخ لاستيكي  و چرخ زنجيري  تقسيم ميكنند. شکل زير يک لودر چرخ لاستيکي و يک لودر چرخ زنجيري را نشان ميدهد (توجه: مقياس دو شکل با يکديگر يکسان نيست).


خصوصيات ويژه لودر چرخ لاستيكي در مقايسه با لودر چرخ زنجيري به شرح زير ميباشد:
 سرعت حركت بيشتر به علت استفاده از چرخ لاستيكي. 
 قدرت مانور خوب به علت استفاده از چرخ لاستيكي و شكل كمر شكن ماشين.
 حمل تا مسافت بیشتر. از لودرهاي چرخ لاستيكي ممكن است براي حمل مواد تا فاصله حداكثر 200 متر استفاده شود. در حالي كه توصيه ميشود تا از لودرهاي چرخ زنجيري براي فاصلههاي بيشتر از 80 متر استفاده نشود.
 ظرفيت جام بيشتر. لودرهاي معدني معمولي حجم جامي تا حدود 15 متر مكعب دارند و بزرگترين لودرهاي چرخ لاستيكي با جام6/41 متر مكعب براي سنگهاي معمولي و 71 متر مكعب براي بارگيري زغالسنگ عرضه ميشوند . بزرگترين لودرهاي چرخ زنجيري حداكثر 4 متر مكعب ظرفيت جام دارند.
 ارتفاع بارگيري و تخليه بيشتر.
همچنين خصوصيات ويژه لودر چرخ زنجيري در مقايسه با لودر چرخ لاستيكي به شرح زير ميباشد: 
 امكان فشار بيشتر به جبههكار  به علت وجود اصطكاك بيشتر بين زنجير و زمين.
 امكان استفاده در شيبهاي سربالايي زيادتر.
 فشار كمتر به سطح زمين به علت زيادتر بودن سطح تماس با زمين. البته لازم به ذكر است كه معمولاً يك لودر چرخ زنجيري از لودر چرخ لاستيكي هم ظرفيت خود وزن بيشتر دارد.
 استفاده در بارگيري سنگهاي سخت و ساينده. البته براي حفاظت از لاستيك لودرهاي چرخ لاستيکي از زنجيرهاي محافظ ويژهاي استفاده ميشود كه در شكل بعد نشان داده شده است.


محاسبه توان عملياتي:
طبق تعريف توان عملياتي لودر مقدار خاكي است كه ماشين در يك ساعت بارگيري ميكند. توان عملياتي ممكن است بصورت جرمي، وزني و يا حجمي بيان شود. اگر توان عملياتي بصورت حجمي بيان شود آنگاه لازم است تا تفاوت بين توان عملياتي حجمي خاك درجا و جابجا شده رعايت شود.
توان عملياتي جرمي لودر از روابط زير محاسبه ميشود:
(1)
(2)
كه در آن:
P : توان عملياتي جرمي بر حسب تن بر ساعت،
Ra : راندمان عملیات بر حسب درصد. (حاصل ضرب راندمان عملیات در عدد 60  را زمان مفيد كاري  ماشين مینامند که بر حسب دقيقه بر ساعت میباشد و با He نشان میدهند.)،
Ct : زمان یک سیکل کار ماشین بر حسب ثانیه،
Bc : ظرفيت جام  لودر بر حسب متر مكعب،
BF : ضريب جام لودر،
FF : ضريب پر شوندگي جام لودر،
DB : جرم حجمي خاك درجا بر حسب تن بر متر مكعب و
DL : جرم حجمي خاك جابجا شده بر حسب تن بر متر مكعب است.
براي محاسبه توان عملياتي حجمي از روابط زير استفاده ميشود:
(3)
كه در آن QL  توان عملياتي حجمي لودر بر حسب متر مكعب بر ساعت خاك جابجا شده است و FF  ضريب پرشوندگي جام لودر است.
(4)
كه در آن Q  توان عملياتي حجمي لودر بر حسب متر مكعب بر ساعت خاك درجا است.
براي محاسبه راندمان عملیات (و نیز زمان مفيد كاري) و همچنين براي محاسبه سيكل كار سه روش كلي وجود دارد. اين روشها عبارتند از مقايسه، محاسبه و اندازهگيري.
در روش محاسبه، با استفاده از روابط رياضي پارامتر مورد نظر را محاسبه ميكنيم. در روش مقايسه از اطلاعات پروژه مشابه براي تخمين پارامتر مورد نظر استفاده ميكنيم. روش اندازهگيري در مواقعي قابل استفاده است كه پروژه فعال بوده و ميتوانيم پارامتر مورد نظر را بطور مستقيم اندازهگيري كنيم. همچنين جدول زير رابطه بين شرايط مختلف كار و مديريت را با راندمان ماشين نشان ميدهد.

جدول 1- محاسبه راندمان ماشين با توجه به شرايط كار و شرايط مديريت.
شرايط مديريت (MF) شرايط كار(WF)
عالي خوب متوسط ضعيف 
63/0 61/0 57/0 52/0 ضعيف
72/0 69/0 65/0 60/0 متوسط
78/0 75/0 71/0 65/0 خوب
84/0 81/0 76/0 70/0 عالي

در زير روش محاسبه سيكل كار لودر شرح داده ميشود:

در شکل روبرو يک لودر در حال استخراج از ديواره و بارگيري کاميون نشان داده شده است. همانطور که در شکل نيز نشان داده شده است لودر پس از استخراج از ديواره با دنده عقب از ديواره فاصله گرفته و سپس با دنده جلو به طرف کاميون حرکت ميکند. در اين زمان در حالي که جام لودر در بالاي کاميون قرار گرفته است اقدام به تخليه جام نموده سپس مسير رفت را بطور معکوس طي ميکند.

به اين ترتيب ابتدا سيكل كار لودر به چهار بخش تقسيم ميشود و مدت زمان هر بخش محاسبه و پس از جمع كردن آنها، سيكل كار كلي محاسبه ميشود.
اين چهار بخش عبارتند از:
 پر كردن جام.
 حركت به طرف محل تخليه.
 تخليه.
 برگشت به طرف محل بارگيري.

از آنجا كه بخشهاي اول و سوم به مسافت بين نقاط بارگيري و تخليه وابسته نيست به آن دو عاملهاي ثابت  سيكل كار گوييم و بخشهاي دوم و چهارم كه به مسافت وابسته اند عاملهاي متغير  سيكل كار ناميده ميشوند. براي محاسبه سيكل كار از روابط زير استفاده ميكنيم:
(5)
(6)
(7)
كه در آنها:
Ct : سيكل كار لودر بر حسب ثانیه،
FT : مدت زمان عاملهاي ثابت بر حسب ثانیه،
VT : مدت زمان عاملهاي متغير بر حسب ثانیه،
LT : مدت زمان پر شدن جام بر حسب ثانیه،
DT : مدت زمان تخليه جام بر حسب ثانیه،
L : مسافت بين محل بارگيري و تخليه بر حسب متر.
Vf : سرعت حركت لودر با جام بارگيري شده  بر حسب متر بر ثانیه و
Ve : سرعت حركت لودر با جام خالي  بر حسب متر بر ثانیه است.
البته گاهي بجاي محاسبه، سيکل کار لودر با روش اندازهگيري مستقيم (لودر در حال کار در معدن) و يا مقايسهاي (احتساب زمان يک سيکل کاري از لودر در حال کار در پروژه مشابه) تعيين ميشود.
يک نمونه از زمان سيکل کار لودر در جدولهاي زير آمده است.
جدول 2- مدت زمان انجام فعاليتهاي ثابت.
زمان بر حسب ثانیه فعاليت
15 پر كردن جام
10 تخليه
25 جمع

جدول 3- سرعت حركت لودر.
سرعت حركت بر حسب متر بر ثانیه حالت
5/3 جام بارگيري شده
5/5 جام خالي

محاسبه ظرفيت جام:
يكي از راههاي تعيين لودر مناسب در يك پروژه، تعيين ظرفيت جام مناسب براي بارگيري مقدار مشخصي خاك در مدت زمان مشخص است. به اين ترتيب كه اگر قرار باشد تا مقدار M تن ماده معدني در مدت n سال بارگيري شود و در هر سال T ساعت زمان صرف شود آنگاه خواهيم داشت:

كه در آن   توان عملياتي مجموعه لودرهايي است كه در اين پروژه كار  ميكنند.
حال با مساوي قرار دادن   و   ظرفيت جام معادل ماشينآلاتي كه در اين پروژه كار ميكنند تعيين ميشود. يعني داريم:

در صورتي كه عدد بدست آمده براي يك دستگاه لودر مناسب باشد، يك لودر با ظرفيت محاسبه شده انتخاب ميشود. در صورتي كه عدد بدست آمده براي   براي يك دستگاه لودر مناسب نبود آنگاه تعداد و ظرفيت لودرهاي مورد نياز از رابطه زير بدست ميآيد:

كه در آن N تعداد لودر و Bc ظرفيت جام هر يك از آنها است. لازم به ذكر است كه در اين حالت ممكن است لودر انتخابي داراي مشخصات فني (مانند سيكل كار) متفاوت از آنچه براي محاسبه فرض كرده بوديم باشد، لذا لازم است محاسبات تكرار شود تا با دادههاي فني لودر انتخابي جواب مناسب بدست آيد. 
در  جدول زير الگوريتم تعيين ظرفيت جام و هزينه سرمايهگذاري براي اين ماشين آمد است.
پارامترهاي خروجي شرح محاسبه پارامترهاي ورودي مرحله
متغير عنوان متغير عنوان 
تناژ ساعتي استخراج از معدن (تن بر ساعت) M تناژ ذخيره (تن) 1
N عمر معدن (سال) 
T تعداد ساعات کاري در سال (ساعت در سال) 
Ra راندمان عملیات بر حسب درصد براي محاسبه اين پارامتر از جدول موجود در جزوه ترابري در معادن استفاده ميشود. WF شرايط کار 2
MF شرايط مديريت 
مجموع ظرفيت جام تمام ماشينهاي بارگيري مورد نياز در معدن (متر مکعب) Ct زمان يک سيکل کار ماشين بارگيري (دقيقه) 3
FF فاکتور پر شوندگي جام 
SF ضريب تورم مواد 
DB جرم حجمي مواد درجا (تن بر متر مکعب) 
NL تعداد ماشين بارگيري مورد نياز hf مشخصات پله استخراجي 4
lf مشخصات ماشين بارگيري 
nf تعداد جبهه کار 
ساير (شامل مقياس معدن و . . .) 
Bc ظرفيت جام ماشين بارگيري (متر مکعب) جدول ظرفيت جام ماشين آلات بارگيري 
TCL ميزان سرمايهگذاري (واحد پول) CL قيمت ماشين آلات بارگيري (واحد پول) 5
تکرار مراحل 1 الي 5 به منظور اصلاح برخي پارامترها مانند سيکل کار، شرايط کار و مديريت و . . . (در صورت نياز). 6



يادآور ميشود كه براي هر لودر بسته به دانسيته موادي كه قرار است بارگيري شوند ميبايست جام مناسب نصب شود. اگر مواد استخراجي داراي جرم حجمي بالايي باشند، آنگاه جام كوچكتر و اگر مواد استخراجي داراي جرم حجمي كمتري باشند، جام بزرگتري بر روي ماشين نصب ميشود. شکل روبرو براي انتخاب ظرفيت جام يك نوع لودر ارائه شده است.

شکل زير نيز نمونه ديگري از اين نمودارها ميباشد. در اين شکل ابتدا بسته به نوع موادي که قرار است بارگيري شوند جرم حجمي و ضريب پر شوندگي تقريبي تعيين شده و سپس از قسمت سمت راست بيته به ضريب پر شوندگي جام ظرفيت جام مناسب براي اين لودر تعيين ميشود.
شركتهاي سازنده:
برخي شركتهاي سازنده لودر عبارتند از:
Hepco, Caterpillar, ‏Liebherr, Dresser, LeTourneau, Volvo, ‏Hitachi, Komatsu.

در زير مشخصات چند نوع لودر چرخ لاستيکي و چرخ زنجيري آمده است.



تمرين:
1- توان عملياتي حجمي و جرمي لودر در شرايط زير را حساب کنيد:
ظرفيت اسمي جام 3 متر مکعب، ضريب تورم خاک 3/1، راندمان جام و ماشين بترتيب 90 و 50 درصد، جرم حجمي خاک بصورت درجا 7/2 تن بر متر مکعب، سرعت حرکت لودر مطابق جدول، مسافت حمل 100 متر و زمانهاي پر کردن، خالي کردن و مانور مطابق جدول.
2- ظرفيت جام لودر مورد نياز در شرايط زير را بر حسب يارد مکعب حساب کنيد.
تناژ ذخيره 20 ميليون تن، عمر معدن 5 سال، سيکل کار متوسط لودر 70 ثانيه، جرم حجمي مواد در حالت درجا 3 تن بر متر مکعب، ضريب تورم مواد 35/1 تعداد ساعات کاري سال 6000 ساعت و ساير پارامترها را خودتان فرض کنيد.

دریافت فایل کامل با فرمت PDF

منبع سایت رسمی دکتر احمد اسدی

اقتصاد معدنی

ارزش زمانی پول : 
چون می توان از پول بعنوان سرمایه و منبع تولید استفاده کرد و پس از یک دوره سرمایه گذاری کسب سود نمود بنابراین ارزش مبلغ معینی پول در زمان حاضر به مراتب بیش از همان مقدار پول در آینده است . این مفهوم را نباید با تورم اشتباه گرفت . در کشورهایی نیز که تورم وجود ندارد پول دارای ارزش زمانی است و در محاسبات اقتصادی باید به ارزش زمانی پول توجه کرد . اگر ارزش زمانی یک ریال بعد از یک سال (i+1) باشد برای محاسبه ارزش آتی مقدار معینی پول با بهره ثابت در یک دوره سرمایه گذاری از رابطه زیر استفاده می کنیم : 

F : ارزش آتی 
P : ارزش فعلی 
i : ارزش زمانی ، ارزش افزوده ، نرخ سرمایه گذاری ، نرخ سود ، نرخ بهره 
n : دوره سرمایه گذاری . 
مثال : 5 میلیون تومان بعد از 10 سال با بهره 24% سالیانه چه ارزشی خواهد داشت ؟ 

مثال : 5 میلیون تومان بعد از 120 ماه با بهره 2% ماهیانه چه ارزشی خواهد داشت ؟ 

مثال : 2 میلیون تومان امروز را قبول می کنید یا 7 میلیون تومان 5 سال آینده را ؟ در شرایطی که نرخ سود بازار 18% باشد . 

7 میلیون تومان 5 سال آینده را قبول می کنیم . 

تعریف سالانه برابر : درآمد یا هزینه ایست که در طول عمر یک پروژه ثابت باشد . 
D.C.F :
بررسی ارتباط درآمد و هزینه ها یک پروژه است .


مثال : بانک مسکن 12 میلیون تومان وام خرید مسکن می دهد . نرخ تسهیلات 15% سالیانه است و مدت باز پرداخت 10 سال است . مطلوبست محاسبه اقساط ماهیانه ؟




مثال : شرکتی به پرسنل خود وام های 20 ماهه با بهره 18% سالانه می دهد به شرط آنکه اقساط پرداختی هر کارمند در ماه بیشتر از حقوق او نباشد . کارمندی که 240 هزار تومان حقوق دارد چقدر وام به او تعلق می گیرد ؟ (تمرین)
رابطه بین ارزش آتی پول و سالانه برابر از روابط زیر بدست می آید : 

مثال : شرکت بیمه پیشنهاد می کند ماهی 50 هزار تومان سرمایه گذاری کنید و بعد از 10 سال ، 7 میلیون تومان پس بگیرید . اگر نرخ سود در سپرده های بلند مدت 24% باشد ، آیا این سرمایه گذاری اقتصادی است ؟ 


این بدان معناست که اگر بعد از 10 سال به ما 24 میلیون بدهند سرمایه گذاری درست است در غیر این صورت خیر . 
محاسبه سود آوری پروژه های معدنی : 
مدیر معدن باید بتواند از میان پروژه ای که بیشترین سود آوری ، کمترین ریسک را دارد انتخاب نموده ، و سرمایه مورد نیاز را در این پروژه مصرف کند . برای محاسبه سود آوری یک پروژه از روابط D.C.F استفاده می کنیم . 
پروژه های معدنی عموماً طویل المدت و دیر بازده هستند بنابراین در محاسبه سود آوری پروژه ها باید ارزش زمانی پول را در نظر گرفت . برای ارزیابی این پروژه ها از دو روش NPV (سود خالص فعلی) و IRR (نرخ بازگشت داخلی) استفاده می کنند . 
الف – روش سود فعلی یا NPV : 
برای محاسبه NPV درآمد هر سال را محاسبه نموده از روی آن هزینه سالیانه را کسر می کنند ، (سود خالص) و سپس نتیجه را به زمان حال تنزیل کرده سودهای خالص تنزیل شده را با هم جمع می کنند و مجموع آنها را با سرمایه گذاری اولیه مقایسه می کنند . اگر نتیجه این مقایسه مثبت بود پروژه سود آور و در غیر این صورت زیان آور است . هر چقدر این اختلاف مثبت باشد پروژه برای سرمایه گذاری مناسب تر خواهد بود برای محاسبه NPV از رابطه زیر استفاده کنید

univer30t.com

پشم سنگ

پشم سنگ چيست؟ 
پشم سنگ كه در زبان انگليسي Rock Wool ناميده مي‌شود، جزو خانواده عايق‌هاي حرارتي متشكل از الياف معدني است به همين دليل گاهي به آن Mineral Wool هم اطلاق مي‌شود.
ماده اوليه اصلي براي توليد اين عايق، سنگ بازالت، از گروه سنگ‌هاي آذرين است كه بازمانده فعاليت‌هاي آتش‌فشاني است و در كشور ما به وفور وجود دارد. 
محصولات عايق پشم سنگ نقش مهمي (چشمگيري) در صرفه جويي انرژي به وسيله كاهش مصرف انرژي در خانه‌ها، ساختمان‌هاي اداري و تجاري و كارخانه‌هاي توليدي دارند. عايق كاري اصولي كمك مي‌كند كه در خانه‌ها و محل كارمان انرژي فوق العاده كمتري مصرف شود.
صرفه جويي در مصرف انرژي به وسيله عايق كاري به محيط زيست نيز كمك مي‌كند. عايق پشم‌سنگ به وسيله كاهش انرژي مورد لزوم براي گرم يا سرد كردن خانه‌ها و ساختمان‌‌هاي تجاري از متصاعد شدن دي اكسيد كربن بيشتر از كارخانه‌هاي مواد برق براي گرمايش و سرمايش ساختمان‌ها جلوگيري مي‌كند.

خواص كلي:
مهمترين ويژگي عايق پشم سنگ مقاومت استثنايي آن در برابر آتش است. پشم سنگ آتش‌گير نيست و مشتعل نمي‌شود در نتيجه به عنوان نوعي حفاظ در برابر آتش شناخته شده است. به همين دليل در اكثر كشورها تخفيف‌هاي ويژه‌اي در مورد بيمه ساختمان‌هايي كه با پشم سنگ عايق شده باشند قائل مي‌شوند. 
پشم سنگ محيط مناسبي براي رشد آفت، قارچ،‌ باكتري و حشرات موذي نيست و به عنوان يك ماده غيرآلي در برابر اين انگل‌ها مصونيت دارد. 
بين انواع عايق‌هايي كه تا به حال در دنيا ساخته شده‌اند، پشم سنگ بي‌ضرر ترين آنهاست و با محيط‌زيست كاملا سازگار است. 
برخلاف عايق‌هاي ديگر در اين گروه، پشم سنگ آسيبي به پوست نمي‌رساند و باعث سوزش آن نمي‌شود. هم‌چنين با تمام مصالحي كه در ساختمان و صنايع به كار مي‌روند سازگار است و تماس آن با اين مصالح مشكلي به وجود نمي‌آورد.

از امتيازات پشم سنگ مي توان به موارد زير اشاره کرد : 
- پشم سنگ بصورت ماده اي با ويژگي هاي مشخص و استاندارد قابل توليد است . 
- تحت تاثير ترکيبات شيميايي و يا ميکرو ارگانيسم ها تجزيه نمي شود . 
- هوادهي ريشه در آن بخوبي صورت مي گيرد . 
- به دليل حفظ رطوبت کافي , گياهان کمتر تحت تاثير کم آبي موقت قرار مي گيرند . 
- پشم سنگ ماده اي سبک استريل و عاري از عوامل آلوده کننده است .

منبع: univer30t.com