الف( یک برگ شاداب تره را انتخاب کرده و سطح پشتی و رویی آن را مشخص کنید.
ب( برگ را از محل رگبرگ میانی به بیرون شکسته ولی روپوست را پاره نکنید. هر نیمه را به نحوی به طرفین بکشید تا روپوست
نازک آن از بافت های زیرین جدا شود. این کار اگر با دقت انجام شود روپوست غشایی و بی رنگ را جدا می کند.
پ( نمونه را در یک قطرۀ آب، روی تیغه شیشه ای قرار دهید و با تیغک بپوشانید. یاخته های روپوست و نگهبان روزنه را در
بزرگ نمایی های مختلف مشاهده کنید. آیا می توانید سبزدیسه ها را در این یاخته ها ببینید؟
ت( تعداد روزنه های موجود در میدان دید را شمارش کنید. تعداد روزنه را در واحد سطح برگ تعیین کنید.
ث( با استفاده از تیغ تیز و با احتیاط، نمونه های روپوست پشتی را از برگ گیاهان میخک، شمعدانی و برگ بیدی تهیه و زیر

میکروسکوپ مشاهده کنید. یاخته های روپوست و نگهبان روزنه را در این گیاهان و تره مقایسه کنید.

 الف( همانند فعّالیت قبل، روپوست تره یا کاهو را تهیه کنید و درون محلول های 5
خالص و آب نمک ۴ درصد در روشنایی قرار دهید. مشابه این نمونه ها را تهیه و در تاریکی قرار دهید.
ب( پس از ۱۵ دقیقه، روپوست را در یک قطره از همان مایعی که درون آن قرار دارد، زیر میکروسکوپ مشاهده کنید. در کدام
محلول ها روزنه ها باز و در کدام بسته اند؟ آیا میزان باز یا بسته بودن روزنه ها یکسان است؟ چرا؟
پ( پس از 15 دقیقه نمونه های تاریکی را به سرعت زیر میکروسکوپ مشاهده کنید. چرا باید به سرعت آنها را مشاهده کنیم؟
وضعیت روزنه ها را با مرحلۀ قبل مقایسه کنید.

 بخش پ) بله بخش ت) با توجه به بزرگنمایی میکروسکوپ میدان دید را محاسبه کرده و تعداد روزنه ها را در واحد سطح(معمولا میکرومتر مربع) محاسبه می‌کنیم.
میخک
 
شمعدانی
 
تره
بخش ث)
 
 
  
 
 
فعالیت ص ۱۳۰ مشاهده باز و بسته شدن روزنه های هوایی
الف) همانند فعّالیت قبل، روپوست تره یا کاهو را تهیه کنید 15 دقیقه درون محلول های 5/1 درصد کلریدپتاسیم آب خالص و آب نمک 4 درصد قرار دهید. تعدادی از نمونه ها را هم، در تاریکی قرار دهید .می توانید نمونه های تاریکی را، در محلول های ذکر شده قرار دهید.
ب)پس از 15 دقیقه، روپوست را در یک قطره از همان مایعی که درون آن قرار دارد، زیر میکروسکوپ مشاهده کنید .در کدام محلول ها روزنه ها باز و در کدام بسته اند؟ آیا میزان باز یا بسته بودن روزنه ها یکسان است؟ چرا؟
 در روشنایی روزنه های موجود در آب خالص و ۵/۰ درصد کلرید پتاسیم باز و در محلول ۴ درصد آب نمک بسته اند. روزنه های تیمار تاریکی همگی بسته اند. میزان باز شدن روزنه ها تابع عوامل درونی و بیرونی است و اگر همه شرایط به جز یکی ثابت باشد میتوان نتیجه گرفت که آن متغیر عامل رفتار روزنه هاست. در محلولهای روشنایی میزان باز بودن یا بسته بودن وابسته به غلظت مواد محلول است. بنابر این منفذ روزنه ها در محلول نیم درصد با آب خالص تفاوت دارد.
پ )نمونه های تاریکی را بلافاصله زیر میکروسکوپ مشاهده کنید .چرا روزنه ها چنین وضعی دارند؟ در بسیاری از گیاهان خشکی روزنه های هوایی در روز باز و در تاریکی تا حدود زیادی بسته می‌شوند که علت آن عملکرد پمپ های پتاسیم و کلر در مجاورت نور و نیز تجمع بعضی قندها در سلول های نگهبان روزنه است.
 تفاوتهای استومات های ‌(روزنه های)  آبی‌ و  استومات های‌ هوایی‌
1ـ ضخامت‌ دیواره‌ یاخته‌های‌ روزنه‌ای‌ در استوماتهای‌ آبی‌ کم‌ و یکنواخت‌ است‌.
2ـ یاخته‌های‌ روزنه‌ای‌ آبی‌ فاقد کلروپلاست‌اند.
3ـ تعداد استوماتهای‌ آبی‌ در مقایسه‌ بااستوماتهای‌ هوایی‌ ناچیز است‌.
4ـ استوماتهای‌ هوایی‌ را در تمام‌ قسمتهای‌ برگ‌ می‌توان‌ یافت‌، در حالی‌ که‌ استوماتهای‌ آبی‌ فقط‌ در نوک‌ و کناره‌های‌ برگ‌ مشاهده‌ می‌شوند.
5ـ استوماتهای‌ هوایی‌ را منحصراً در بخشهای‌ هوایی‌ گیاهان‌ می‌توان‌ یافت‌، در حالی‌ که‌ استوماتهای‌ آبی‌ هم‌ در بخشهای‌ هوایی‌ و هم‌ در اندامهای‌ غوطه‌ور وجود دارند.
6ـ در استوماتهای‌ آبی‌، اتاق‌ زیرروزنه‌ای‌ وجود ندارد و در عوض‌ اپیتم‌ در آن ها دیده‌ می‌شود (نوعی‌ پامچال‌).
7ـ در اتاقهای‌ زیرروزنه‌ای‌ استوماتهای‌ هوایی‌ به‌ هیچ‌ وجه‌ آوند وجود ندارد در حالی‌ که‌ در استومات های‌ آبی‌ آوندها بین‌ یاخته‌های‌ کروی‌ وارد شده‌ و به‌ آنجا ختم‌ می‌شوند.
8ـ بر خلاف‌ روزنه‌های‌ هوایی‌ که‌ باز و بسته‌ می‌شوند، روزنه‌های‌ آبی‌ همیشه‌ بازند.
پدیده تعریق در چه موقعی روی می دهد:
فشارآب در داخل گیاه زیاد اما شدت تعرق کمتر از شدت جذب باشد.
1-درشب های تابستان که خاک هنوز گرم است و عمل جذب ادامه دارد اما به علت سرد شدن هوا تعرق کاهش یافته است.       
2-درمواقعی که هوا گرم واتمسفر اشباع از بخار آب است (مناطق گرمسیری)سرعت جذب بالا وتعرق پایین.
{     قطرات آب در گیاهان تک لپه در نوک برگ ها و در گیاهان دولپه در حاشیه برگ ها مشاهده می شود.
{     اگر فشار آب در گیاه افزایش یابد: 1-تعرق کم،جذب آب زیاد درشب های تابستان   2-فشار ریشه ای زیاد، تعرق کم در رطوبت زیاد؛تعریق
{     تعریق باعث کاهش پدیده حباب دار شدگی و از نشانه های بارز فشار ریشه ای است. نتیجه: فشار ریشه ای نیز باعث کاهش پدیده حباب دار شدگی می شود.
{     تعریق معمولاً وقتی رخ می دهد که تعرق کم باشد.
ریشه Root:
µ   پس از کشت دانه هایی در خاک مثل دانه ی، اولین قسمتی که از دانه خارج می شود، ریشه است.
µ   همیشه پس از خروج  ریشه بلافاصله در جهت نیروی جاذبه ی زمین فرو می رود.
µ   عضوی از گیاه است که معمولاً در خاک قرار گرفته واملاح محلول در آب را از زمین برای گیاه جذب می‌کند.
µ      در ريشه و ساقه نهاندانگان دو لپه اي دو نوع ساختار وجود دارد:
µ       ساختار نخستين، ساختماني است كه در ابتدا در ريشه و ساقه وجود دارد و ساختار پسين، ساختاري است كه در نتيجه رشد قطري ساقه و يا ريشه در اين اندام ها پديد مي آيند. در واقع در گياهان چوبي (غير علفي) ضمن رشد و نمو قطري، بافت هاي جديدي ساخته و به بافت هاي قبلي ضميمه مي شود.
µ      ريشه يكي از اندام هاي اصلي گياه محسوب مي شود كه عمدتاً عهده دار جذب مواد غذايي و نگهداري گياه است.
µ      ريشه زمين گرايي(Geotropism) مثبت و نورگرايي(Phototropism) منفي دارد. بعلاوه ريشه داراي آب گرايي(Hidrotropism) مثبت است.
µ      ريشه ها فاقد جوانه انتهايي و جوانه هاي جانبي هستند، همچنين فاقد تقسيم بندي گره و ميان گره و فاقد اعضاي برگ و جوانه و انشعابات در محل گره ها مي باشند، بجز ريشه هايي كه در اصل ساقه هستند، مثل سيب زميني و پياز ولي زير خاك رشد مي كنند و برخي اعمال ريشه را انجام مي دهند، به اين گونه ريشه ريزوم (Rhzome)  گويند
کارهای ریشه:
1- تثبيت گياه در خاك      2- جذب آب (اُسمز) و املاح (انتشار و انتقال فعال     3- انتقال مواد         4- بعضی از آ ن ها ذخيره مواد
5-کنترل ورود و خروج مواد به گیاه     6- زمین گرایی مثبت و نورگرایی منفی
µ      در سطح تارهای کشنده ، فشار اسمزی شیره واکوئلی تار کشنده بیش از فشار اسمزی محلول خاک است این فزونی فشار موجب کشش و جذب آب می‌شود.
µ      بافت های درونی نیز مکش ایجاد می‌کنند که مربوط به فشار اسمزی واکوئل های این بافت ها و نیروهای آغشتگی کلوئیدی آنها و اندام هوایی است که تعرق انجام می‌دهند.
انواع ریشه: به طور کلی ریشه به دو شکل عمده دیده می شود.
µ     1) ریشه افشان: در ریشه های افشان تمام ریشه ها تقریبا یک شکل بوده و از لحاظ ضخامت و طول با هم یکسان هستند از یکدیگر متمایز نمی باشند و همیشه در یک سطح ریشه ها پراکنده شده و مواد غذایی (مغذی و آب) را از زمین به دست می آورند.
µ     2) ریشه راست: از ریشه چه به وجود می آید و به آن ریشه نخستین نیز گفته می شود. ریشه راست معمولا یک تنه و ریشه های فرعی از روی محور اصلی به وجود می آیند و منشعب می شوند. از مشخصات ریشه راست نفوذ در عمق خاک و جذب آب و مواد کانی می باشد. و قدرت تحمل در گیاهان که دارای ریشه راست هستند به استرس های محیطی بیشتر از ریشه های افشان می باشند.
µ       
انواع ریشه از نظر منشا:
1) ریشه های حقیقی (True Root):
ریشه هایی که از رشد ریشه چه جنینی منشا گرفته اند.
2) ریشه نابجا (Adventitious Root):
اگر ریشه ظاهر شده در گیاه، حاصل از رشد ریشه‌چه گیاهک نبوده، یا روی اندام های دیگر نظیر ساقه، برگ، لپه‌ها و حتی پوشش گل پیدا شود، آن را ریشه نابجا می‌گویند.
برش عرضی ریشه شامل:
- بشره یا روپوست- تار کشنده
- پوست اولیه
- آوند آبکش (فلوئم)
- آوند چوبی (گزیلم)
- لایه زاینده (کامبیوم)
- درون پوست (آندودرم)
- دایره محیطیه (پری سیکل)
{      مسیر آب در عرض ریشه:
 
تار کشنده (بشره یا روپوست)ß پوست اولیهß  اگزودرمß آندودرمß دایره محیطیهß آوند چوبی
تار کشنده: یک لایه-فاقد کوتین- کمی بالاتر از منطقه تقسیم- بزرگترین اندامک آن واکوئل- عمر این سلول ها کوتاه است.
µ      مسیر آب در عرض ریشه 1- مسیر غیر پروتوپلاستی: آپوپلاستی (فضای بین غشا و دیواره سلول)˓ فضاهای بین سلولی
                               2- مسیر پروتوپلاستی: سیتوپلاسم به سیتوپلاسم-واکوئُل به واکوئُل
فشار اسمزی آب را از لایه ی نازک آب اطراف خاک وارد سلول تار کشنده می کند ˓به محض ورود آب به این سلول پتانسیل آب سلول تارکشنده افزایش واین عمل باعث می شود تا در سلول درونی تر مجاور یعنی پوست پتانسیل آب آن کاهش و فشار اسمزی آن افزایش یابد این عمل تا آوند چوبی ادامه دارد و تکرار می شود که حرکت آب در دو مسیر است پروتوپلاستی وغیر پروتوپلاستی.
 
نوار کاسپاری :
{      در اطراف سلول های آندودرم ریشه لایه ای از جنس چوب پنبه (سوبرین) تشکیل می شود که نوار کاسپاری نام دارد.
{      این نوار در دو لپه ای ها به شکل قاب چوب پنبه بوده و در تک لپه ای ها U شکل است.
{      آندودرم از یک ردیف سلول که با لایه ای از  نوار غیر قابل نفوذ بوده نسبت به آب است.
{      کار آندودرم:  1-حرکت آب و یون های معدنی را در عرض ریشه کنترل می کند. 2- سازنده سوبرین (سوبرین معمولاً در بخش های گیاه تشکیل و نقش محافظتی دارد، اما آندودرمین در داخل تشکیل می شود) 3-از اگزودرم و آندودرم مسیر غیرپروتوپلاستی امکانپذیر نیست.
{      سلول های آندودرم وجهی در2 وجه سلولز ودروجه دیگر نوار کاسپاری تشکیل می شود.
{      در ریشه های دارای برون پوست  (اگزودرم) نوار کاسپاری دردیواره های جانبی این سلول ها نیز وجود دارد و کنترل آب و یون های معدنی را دو چندان می کند.
{      اگزودرم از نظر فیزیولوژیکی شبیه آندوردرم بوده و معمولاً چند لایه ای است.
{      آندودرم ریشه تمایزیافته تر از آندودرم ساقه است.
استوانه مرکزی
{   از دایره محیطیه (لایه ریشه زا) شروع  می شود و آوندها و مغز در آن قرار دارند.
{   دایره محیطیه = پریسیکل: اولین و بیرونی ترین لایه استوانه مرکزی است که در زیر لایه آندودرم قرار گرفته است.
{   از تقسیم سلول های دایره محیطیه ریشه فرعی ایجاد می شود.
{   دایره محیطیه، عامل اصلی فشار ریشه ای است.
{   دایره محیطیه از یک یا چند لایه سلولی که مریستمی هستند تشکیل شده است.
{    در گیاهان آوندی در استوانه مرکزی دسته های آوند چوبی و آبکشی بصورت یک در میان قرار گرفته اند هر دسته آوند چوبی به شکل مثلث است. قاعده مثلث آوند های چوبی در ریشه به  طرف مرکز است.
{    همچنین در ریشه آوند های چوبی دهان گشاد (قطور) به سمت مغز و آوند های چوبی دهان کوچک به سمت بیرون قرار گرفته اند.
مغز
%      معمولا" بخش مرکزی ریشه را پر می کند و از سلول های پارانشیمی بوجود می آید.
%      پارانشیم هایی که در مغز در بین دسته های آوند چوبی و آبکشی قرار دارند به نام اشعه های مغزی نامیده می شوند.
اعمال آب در گیاه:
1-فتوسنتز     2-تنظیم دما     3-ترابری مواد    4-جذب کربن دی اکسید     5-تردی و استحکام گیاه علفی   6- تعرق      7 –تورژسانس                 8-دهنده الکترون به فتوسیستم 2 در فتوسنتز     9- تنفس سلولی و هیدرولیز   10-حل کردن مواد و ورود به گیاه  
برگ
روپوست برگ
{      که شامل روپوست فوقانی و روپوست تحتانی می باشد. سلول های این بخش فاقد کلروپلاست هستند و در سطح بیرونی خود دارای کیتین و کوتیکول و گاهی کرک هستند که مانع تبادل آب و گازها به درون و بیرون برگ می شوند.
{   خارجي ترين لايه سلولي در ريشه اپيـدرم (روپوست) نام دارد كه معمولا از يك رديـف سلـول بدون فواصل بين سلولي تشكيل گرديده است. سلول هاي اين لايه مكعب مستطيل بوده و جدار بيروني آنها انحنادار مي باشد.
{   در اکثر برگ ها در  بین سلول های اپیدرمی، سلول های نگهبان روزنه قرار دارند که لوبیایی شکل بوده و بین هر دو عدد از آن ها یک سوراخی به نام روزنه است که از خلال آن ها تبادلات گازی صورت می گیرد. اپیدرم زیرین معمولا" روزنه های بیشتری دارد (سطح زیرین در برگ های شناور در آب اصلا" فاقد روزنه است).
{         در مقطع عرضی برگ در زیر روزنه حفره ای وجود دارد به نام اتاق زیر روزنه که مستقیماً با پارانشیم کلروفیلی برگ در ارتباط است.
Ë     منشاء کرک: از سلول های اپیدرمی یک یا چند سلولی ساده یا منشعب (ترشحی یا غیر ترشحی ) است و نقش حفاظتی دارد. و به ویژه در مناطق خشک از تبخیر سریع آب جلو گیری می کند.
Ë     از نوک برخی کرک ها ماده ای ترشح  می شود که جنبه دفاعی دارد یا مثل اسید فرمیک در گزنه و کرک های روی گیاه گوشتخوار دروزرا به عنوان تله برای شکار حشرات کوچک مورد استفاده قرار می گیرد.
مکانیسم باز و بسته کردن روزنه ها :
Ë     الف) تاثیرات فتوسنتزی: در نتیجه فعالیت های فتوسنتزی در یاخته های محافظ  روزنه، افزایش غلظت گلوکز، سبب زیاد شدن فشار اسمزی و جذب آب به داخل یاخته ها و در نتیجه سبب تورژسانس یاخته روزنه و باز شدن روزنه می شود.  شب ها نیز در غیاب نور غلظت co2 زیاد شده و به دلیل عدم مصرف آن محیط آن اسیدی می شود و سبب تبدیل قند به نشاسته شده و با کاهش فشار اسمزی، ورود آب به داخل روزنه متوقف و دچار پلاسمولیز شده در نتیجه باعث بسته شدن روزنه ها می شود .
Ë     ب ) تاثیرات انتقال یون پتاسیم: غلظت یون پتاسیم علاوه بر تاثیر بر تعویض یونی، به همراه هیدروژن آزاد شده توسط مواد آلی را اسید مالیک تحت اثر اسیدآبسیزیک قرار می گیرد. در نتیجه به فعل و انفعالات شیمیایی و با توجه به افزایش یا کاهش غلظت اسید ها باعث باز و بسته شدن روزنه ها می گردد. اسیدمالیک و اسیدآبسیزیک با پتاسیم ترکیب شده و باعث افزایش فشار اسمزی می شوند.
تعرق   Transpiration
µ      خروج آب از قسمتهای هوایی گیاه به صورت بخار آب تعرق نامیده می‌شود.
µ      برگ اندام اصلی و عمده تعرق است.
µ      بخش های جوان و هوایی گیاه روزنه دارند.
تعرق انواع مختلف دارد:
µ       1-قسمت اعظم (98%) تعرق از میان روزنه‌های آن انجام می‌شود، لذا این نوع تعرق را تعرق روزنه‌ای می‌نامند. 2-مقدار کمی بخار آب از برگ ها و ساقه‌ها بوسیله تبخیر مستقیم از طریق یاخته‌های اپیدرمی و از میان کوتیکول خیلی نازک آنها خارج می‌شود که این پدیده را تعرق کوتیکولی می‌گویند. (دقت شود که یکی از راه های جلوگیری از تعرق کوتیکول است) 3- همچنین خروج بخار آب می‌تواند از طریق عدسک های ساقه‌های چوبی یا عدسک های میوه انجام شود که تعرق عدسکی نامیده می‌شود.
عدسک‌ها
µ      عدسک ها بصورت برجستگی هایی در روی تنه درختان دیده می شوند.
µ      چون‌ وجود چوب‌پنبه‌ مانع‌ رسیدن‌ اکسیژن‌ به‌ بخش های‌ درونی‌ ساقه‌ می‌شود، به‌ همین‌ جهت‌ در لایه‌ پریدرم‌(چوب‌پنبه) منافذی‌ به‌ نام‌ عدسک‌ به‌ وجود می‌آیند.
µ      عدسک ها همزمان‌ با پریدرم‌ و یا کمی‌ پیش‌ از آن‌ تشکیل‌ می‌شوند. لایه‌های‌ پریدرمی‌ که‌ در زیر بشره‌ ساقه‌ به‌ وجود می‌آیند معمولاً محل‌ تشکیل‌ عدسک ها در زیر روزنه‌هاست‌.
µ      نحوه‌ تشکیل‌ عدسک ها به‌ این‌ ترتیب‌ است‌ که‌ یاخته‌های‌ پارانشیمی‌ اطراف‌ اتاقک‌ زیرروزنه‌ در جهت های‌ مختلف‌ تقسیم‌ می‌شوند. در این‌ موقع‌ کلروفیل‌ یاخته‌هااز بین‌ می‌رود و بافت‌ بی‌رنگی‌ باقی‌ می‌ماند که‌ اتصال‌ یاخته‌های‌ آن‌ با یکدیگر سست‌ است‌. سپس‌ تقسیم‌ یاخته‌ای‌ در بخشهای‌ درونی تر پارانشیم‌ پوستی‌ ساقه‌ صورت‌ می‌گیرد. در این‌ موقع‌ مریستم‌ ویژه‌ای‌ به‌ نام‌ «فلوژن‌ عدسک‌  » تشکیل‌ می‌شود.
µ       سلول های این بافت مرده هستند و نفوذ ناپذیر می باشند. با بوجود آمدن چوب پنبه تبادلات گازی در بین گیاه و محیط متوقف می شود، لذا برای جلوگیری از این عمل، تشکیلاتی به نام عدسک در ریشه و ساقه ایجاد می شود.
µ       کار عدسک: در برش یک عدسک سلول های کروی چوب پنبه ای با فضاهای خالی فراوان وجود دارد که از خلال آن ها  تبادلات گازی صورت می گیرد .
اهمیت تعرق
1-نیروی مکشی ایجاب شده در صعود شیره خام کمک می‌نماید .
2-با تاثیر بر روی فشار انتشار ، بطور غیر مستقیم پدیده انتشار در یاخته‌ها را کمک می‌کند.
3-در جذب آب و مواد کانی توسط ریشه‌ها موثر است.
4-در تبخیر آب اضافی کمک می‌کند.
5-نقش مهمی در انتقال مواد غذایی از قسمتی به قسمت دیگر گیاه دارد.
6-دمای مناسب جهت برگ ها را حفظ می‌کند. 7-با تاثیر بر باز و بسته شدن روزنه‌ها ، بطور غیر مستقیم در فتوسنتز و تنفس اثر می‌کند. 8-در پراکندگی انرژی اضافی دریافت شده از خورشید توسط گیاهان موثر است.
گیاهان برای کاهش تعرق چه سازش هایی کسب کرده اند:
1-داشتن روزنه های فرو رفته (کریپت)      2-کاهش تعداد روزنه ها در اقلیم های خشک و سرد یا گرم    3-داشتن کرک روی برگ                   4-بسته بودن روزنه ها در روز (گل ناز-کاکتوس-آناناس)                            5-کوتیکول ضخیم
µ   در بعضی از گیاهان مانند گیاهان گوشتی (تیره کاکتوس) روزنه‌ها در روز بسته و در شب بازند. به همین دلیل میزان تعرق این گیاهان در شب بیشتر از روز است.-سلول های نگهبان هنگام شب تورژسانس و در روز در حالت پلاسمولیز
مکانیسم تعرق در برگ ها
µ   واکوئلهای تمام یاخته‌های زنده برگ پر از آب هستند. همچنین پروتوپلاسم و دیواره یاخته نیز از آب اشباع است. آب از راه آوندهای چوبی رگبرگها به برگ می‌رسد. آب دیواره‌های مرطوب یاخته‌های بخار شده به جو درونی فضاهای بین یاخته‌ای وارد می‌شود. این حالت ممکن است از هر سطحی که مرطوب باشد، به جو پیرامون رخ دهد. فضاهای بین یاخته‌ای شبکه ، ارتباطی درونی با ساختار بعدی برگ ایجاد می‌کند که بوسیله بخار آب اشباع می‌شوند و یاخته آخری بخار آب را در هوایی که کمتر اشباع شده ، پخش می‌کند. تعرق روزنه‌ای از طریق تبخیر سطحی دیواره‌های یاخته‌ای که در محدوده فضاهای بین یاخته‌ای قرار دارند و همچنین از بخار آبی که از فضاهای بین یاخته‌ای از طریق روزنه وارد می‌شود، انجام می‌گردد.
µ   دو نقش رشته های سلولزی: 1-جلوگیری از انبساط عرضی     2-انتقال نیروی حاصل از انبساط دیواره پشتی به شکمی

آزمایشی را طراحی کنید که به کمک آن بتوان تأثیر کاهش یا افزایش مواد معدنی را در رشد و نمو گیاهان
تعیین کرد.

- این آزمایش به روش های مختلف می‌تواند انجام شود به شرط آن که بر اساس روش علمی استوار باشد. یکی از بهترین روش‌ها کاشت گیاه در محلولهای هیدروپونیک و یا محیط کشت است. این محیط‌های کشت دارای همه عوامل و شرایط مورد نیاز برای رشد است به جز یک عامل. بنابر این میتوان هر نوع تغییر رشد و یا تغییرات ظاهری را به آن نسبت داد. روشهای علمی دیگر نیز میتواند مورد پذیرش قرار گیرد.

سوال : خاک های مختلف، ذراتی با اندازه های مختلف دارند. تحقیق کنید که رشد ریشۀ گیاهان در خاک های
رسی و ماس های با چه چالش ها و فرصت هایی روب هروست؟

 پاسخ : هر چه ميزان شن بيشتر ، نفوذپذيری بيشتر، زه کشی بيشتر، تهویه بيشتر، مواد غذايي کمتر خواهد بود
هر چه ميزان رس بيشتر ، نفوذپذيری کمتر، زه کشی کمتر، تهويه کمتر، مواد غذايي بيشتر خواهد بود   
مخلوطی از رس وشن برای خاک مناسب است.

الف)سَرلاد نخستین و پسین را بر اساس محل تشکیل و عملکرد با هم مقایسه کنید.
سرلاد محل تشکیل عملکرد نخستین 1 -در ریشه: نزدیک نوک ریشه 2 -در ساقه : عمدتاً در جوانه ها،در فاصله بین دو گره 1 )افزایش طول و تا حدودی عرض ساقه، شاخه و ریشه 2 )تشکیل برگ و انشعاب های جدید ساقه و ریشه. پسین 1 -سَرلاد آوندساز بین آوندهای آبکش و چوب نخستین تشکیل می شود. 2 -سرلاد چوب پنبه سازکه در سامانه بافت زمینه ای ساقه و ریشه تشکیل می شود. 1 )منشأ بافت های آوندی چوب و آبکش است. 2 )یاخته هایی را می سازد که دیواره آنها به تدریج چوب پنبه ای می شود و در نتیجه، بافتی به نام بافت چوب پنبه را تشکیل می دهد
ب )در یک پژوهش گروهی، سه گیاه علفی در منطقه محل زندگی خود، انتخاب و تک لپه یا دو لپه بودن این گیاهان را بر اساس ظاهر و ساختار بافتی آنها گزارش کنید. برعهده دانش آموز آزمایشی را طراحی کنید که به کمک آن بتوان تأثیر کاهش یا افزایش مواد معدنی را در رشد و نمو گیاهان تعیین کرد. تعدادی گیاه یکسان را به دو گروه مساوی تقسیم کرده ، سپس به یک گروه مواد معدنی زیاد و به دیگری کم می دهیم و نتایج راباهم مقایسه می کنیم .
 
الف) كافي است كه دانش‌آموزان اين سرلاد را از نظر محل قرارگيري و نتيجة فعاليت آنها، باهم مقايسه كنند.
ب) اين پژوهش با كمك آموزشي كه در فعاليت صفحة 112 ديده‌اند، انجام مي‌شود. اين فعاليت در جهت توجه هرچه بيشتر به محيط اطراف و علاقمند شدن به شناسايي گياهان، طراحي شده است.

الف)با توجه به تصاویر، ساختار نخستین گیاه تک لپه و دو لپه را با هم مقایسه کنید.

پاسخ :

گیاه ویژگی تک لپه 1 -مغز ریشه دارند . 2 -در ساقه آوندها پراکنده هستند . 3 -مغز ساقه ندارد . دولپه 1 -مغز ریشه ندارند . 2 -در ساقه آوندها به صورت منظم قرار گرفته اند 3 -مغز ساقه دارد .
براي مشاهدة ساختار نخستين ريشه و ساقه و مقايسة اين ساختارها در گياهان تك‌لپه و دولپه‌اي، طراحي شده است. آبي متيل، ديواره‌هاي چوبي را به رنگ آبي و كارمن زاجي، ديواره‌هاي سلولزي را به رنگ قرمز درمي‌آورند و به اين ترتيب، محدودة آوندهاي چوبي و آبكشي، مشخص مي‌شود.
 1 )در تک لپه ایها دستجات آوندی چوب آبکش خیلی زیاد و در دو لپه ایها کم است
) در تک لپه ایها دستجات آوندی روی چند حلقه قرار دارند ولی در دو لپه ایها روی یک حلقه و در ضمن در تک لپه ایها حلقه های بزرگتر آوند ها به سمت مرکزودسته های کوچکتربه تعداد بیشتر و به سمت پوست قرار دارند .
) نازک بودن پوست در تک لپه ایها
) کوچک بودن و گاهی تحلیل رفتن مغز در تک لپه ایها
) نا مشخص بودن مرز بین پوست و استوانه مرکزی در تک لپه ایها
µ      در دو لپه ای هایی مثل کاکتوس (با اینکه دو لپه است) پارانشیم حفره ای دارد، که از آب پر شده است. پارانشیم حفره ای پر آب و حجیم و فاصله ای بین پارانشیم ها نیست.
 
µ      تک لپه ایها مثل زنبق، لاله، سنبل، گندم، برنج، ذرت و خرما
µ      رویان یا گیاهک درون دانه آنها یک لپه دارد، ریشه آن ها افشان و در بین آن ها ساقه های زیر زمینی و پیازی زیاد دیده می شود. برگ ها غالبا" دمبرگ ندارند. در عوض به وسیله نیام، دور ساقه را احاطه می کنند پهنک برگ در اغلب تک لپه ای ها کشیده و رگبرگ ها موازی هستند. دستجات آوندی در ساقه این گیا هان پراکنده اند. تعداد قطعات گل اغلب 3 یا مضربی از این عدد است.
µ      دو لپه ایها
µ      گیاهک یا جنین دانه دو لپه دارد. اغلب آن ها ریشه راست دارند. رگبرگ ها منشعب و غیر موازی و به شکل های گوناگون است، دستجات آوندی در ساقه در روی یک دایره قرار دارند. تعداد قطعات گل 2یا 5 یا مضربی از این اعداد است.