سایت اقدام پژوهی - گزارش تخصصی و فایل های مورد نیاز فرهنگیان
1 -با اطمینان خرید کنید ، پشتیبان سایت همیشه در خدمت شما می باشد .فایل ها بعد از خرید بصورت ورد و قابل ویرایش به دست شما خواهد رسید. پشتیبانی : بااسمس و واتساپ: 09159886819 - صارمی
2- شما با هر کارت بانکی عضو شتاب (همه کارت های عضو شتاب ) و داشتن رمز دوم کارت خود و cvv2 و تاریخ انقاضاکارت ، می توانید بصورت آنلاین از سامانه پرداخت بانکی (که کاملا مطمئن و محافظت شده می باشد ) خرید نمائید .
3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل را بنویسید.
در صورت هر گونه مشکل در دریافت فایل بعد از خرید به شماره 09159886819 در شاد ، تلگرام و یا نرم افزار ایتا پیام بدهید آیدی ما در نرم افزار شاد : @asemankafinet
بنا بر نظر متخصصين تغذيه ، رژيم گياهخواري مي تواند سالم و كافي باشد اما اينكه رژيم گياهخواري بهتر و سالم تر از رژيم غذائي معمولي است بستگي به مواد موجود در رژيم گياهخواري دارد . مطالعات عموماً نشان مي دهد كه گياخواران 50 درصد كمتر از افرادي كه گوشت ، ماهي و مرغ مصرف مي كنند دچار مرگ در اثر بيماريهاي قلبي مي شوند . اما درباره تأثير اين رژيم بر روي سرطان مطالعات قطعي وجود ندارد . البته در بعضي مطالعات ذكر مي شود که رژيم گياهخواري ابتلا به سرطان را به ميزان 30 درصد كاهش مي دهد . همچنين بعضي از فوائد وابسته به رژيم گياهخواري مي تواند با نحوه زندگي افراد مرتبط باشد . مثلاً گروهي از اين افراد فعاليت هاي ورزشي انجام مي دهند و از مصرف سيگار و الكل اجتناب مي كنند . انواع رژيم گياهخواري : افرادي كه خود را گياهخوار معرفي ميكنند ممكن است عادات غذايي مختلف داشته باشند . بعضي از خوردن گوشت و فراورده هاي لبني اجتناب مي كنند . بعضي از مصرف محصولات لبني و تخم مرغ اجتناب مي كنند و بعضي نيمه گياهخوار هستند يعني مرغ و غذاهاي دريائي و گاهي گوشت قرمز مصرف مي كنند . رژيم گياهخواري بيشتر مورد توجه جوانان قرار دارد اما اگر آنها گوشت را از رژيم غذايي خود حذف كنند و بجاي آن سيب زميني سرخ كرده ،چيپس ، پيراشكي و نوشابه و حتي ميوه ها را جايگزين كنند رژيم غذائي سلامتي نخواهند داشت . مصرف زياد سبزيجات و ميوه ها كه معمولاً در رژيم غذايي گياهخواري وجود دارد براي سلامتي بسيار سودمند بوده و علت آن وجود ويتامين ها ، مواد معدني ، مواد ضد سرطان گياهي و فيبرهاي گياهي مي باشد . وزن مناسب تر : گياهخواران معمولاً وزن متناسب تري نسبت به بقيه افراد دارند . البته به اين معنا نيست كه اجتناب از گوشت راه اصلي كنترل وزن مي باشد . عليرغم مصرف يا عدم مصرف گوشت ، مصرف زياد ميوه و سبزيجات بجاي شيرينيجات ، غذاهاي چرب و نوشيدني هاي شيرين باعث كنترل وزن مي شوند . يكي از فوائد عمده رژيم گياهخواري در رابطه با بيماري قلبي كاهش سطح كلسترول در اين نوع رژيم غذائي مي باشد كه البته به اين معني نيست كه حذف گوشت از رژيم غذائي براي سلامتي ضروري مي باشد . غذاهائي مثل ماهي ، مرغ بدون پوست و حتي گوشت قرمز بدون چربي به شرط اينكه در حد متعادل مصرف شوند ، باعث افزايش چربي اشباع شده نمي شوند . يك رژيم گياهخواري كه با مصرف چربي همراه باشد نيز باعث آسيب به سلامتي مي شود . بعضي از مطالعات نشان مي دهند كه بين مصرف گوشت قرمز و سرطان كولون ارتباط وجود دارد . همچنين مشخص شده كه مصرف سوسيس و كالباس و گوشت هاي پرچرب كه در درجه حرارت بالا پخته مي شوند بر روي بروز سرطان و بيماريهاي قلبي مؤثر مي باشند . در عين حال رژيم گياهخواري مي تواند احتمال بروز تعدادسرطانها و بيماريهاي قلبي را كاهش دهد ه اين مسئله مي تواند بعلت مصرف كم گوشت و مصرف زياد سبزيجات ، ميوه جات ، غلات و حبوبات باشد .
* * *
رژيم گياه خواري از نظر علم تغذيه
تغذيه يك علم جوان است و با تحقيقات گسترده در مورد مواد غذايي و تأثيرات آن بربدن انسان ، رابطه اي مستقيم دارد و هر روز شاهد افزايش اطلاعات و گاه گاهي شاهد تغيير نظرات دانشمندان در زمينه ي مواد خوراكي و آشاميدني هستيم كه مسلما اين موضوع بر اثر پيش رفت علوم و فنون آزمايشگاهي و افزايش مستمر آگاهي ها در عالم مواد غذايي توسط متخصصان است لازم به ذكر است ، جامعه با شنيدن اين نظريات بعضا دچار گم راهي مي شود و اين وظيفه ي كارشناسان است كه مردم را از اشتباه و سردرگمي نجات دهند . اميد است در كشور عزيزمان ، شاهد پيش رفت ، رشد و شكوفايي اين علم جوان باشيم .
آيا گياه خواري يك رژيم مناسب و سالم است ؟ رژيم هاي گياه خواري مي توانند سودمند باشند اما به شرط اين كه درست و دقيق برنامه ريزي شده باشند ، گياه خواران ضمن يك برنامه ي غذايي مناسب مي توانند ريسك بيماري هايي چون چاقي ، فشار خون بالا ، يبوست و سرطان كولن (بخشي از روده ي بزرگ) را كاهش دهند و در صورتي كه گياه خواران برنامه ي ضعيفي داشته باشند ريسك بيماري هايي چون استئوپروز ، نرمي استخوان ، آنمي مربوط به آهن و ويتامين 12B و كندي رشد در كودكان را مي توان انتظار داشت .
گياه خواران به گروه هاي زير تقسيم بندي مي شوند :
ـ و گان (1Vegans): گياه خواراني كه گوشت قرمز ، ماهي ، مرغ يا تخم مرغ و لبنيات نمي خورند .
ـ لاكتواووگان (4Lacto-ovovegetarians) : گياه خواراني كه تخم مرغ و لبنيات هم مي خورند .
ـ نيمه گياه خوار (5Semi-vegetarians) : گياه خواراني كه ماهي و مرغ هم مصرف مي كنند ولي گوشت قرمز را مصرف نمي كنند .
اگر شما مي خواهيد مانند گياه خواران و گان (نوع اول ) هيچ محصول غذايي با منشأ حيواني را نخوريد بايد بدانيد كه حتما نياز به تكميل اين نوع رژيم داريد ، و اين كار فقط به شرطي مورد تأييد است كه براي حفظ سلامتي ، مواد مغذي لازمي را كه در محصولات با منشاء حيواني وجود دارد به نوعي تأمين كنيد و از اين رو ملزم به دريافت مواردي از جمله :
انرژي كافي ، پروتئين ، كلسيم ، ويتامين D ، آهن و ويتامين 12 B هستيد .
در زنان ، به خصوص زنان باردار ، شيرده و هم چنين كودكان ، نياز به برنامه ريزي دقيق تري وجود دارد و ويتامين ها و املاح بيش تري به صورت مكمل هاي غذايي برايشان پيش نهاد مي شود ، البته اين برنامه ريزي حتما به وسيله ي يك كارشناس و متخصص علوم تغذيه و رژيم هاي غذايي بايد محاسبه و انجام شود و بدين وسيله مي توان با محاسبه ي ميزان مصرف قابل قبول انرژي ، ضمن تأمين مواد مغذي ضروري بدن ، در چنين شرايطي به يك رژيم صحيح و الگوي مناسب مصرف دست يافت .
گياه خواران ضمن استفاده از سبزيجات و ميوه جات ، به دليل مصرف نكردن گوشت، حتما بايد از جانشين هاي گوشت بهره مند شوند كه عبارت اند از : حبوبات (مانند عدس و لوبيا ) ، مغزها (مانند گردو و فندق ) و تخم مرغ .
نكته ي خيلي مهم براي اين دسته از مردم و طراحان برنامه ي غذايي ايشان ، اعتدال در مصرف و آشنايي با نوع و ارزش غذايي مواد مصرفي است . لازم به توضيح است كه در دنيا دسته ها و گروه هاي مختلفي از جمله گياه خواران، خام خواران و غيره وجود دارند و دانشمندان بر اساس تحقيقات و پروژه هاي تحقيق و بررسي اين گروه ها ، نظرات مختلفي ارائه مي كنند ، در نتيجه بعضي را تأييد و برخي را رد مي كنند ، اما اگر بخواهيم منصفانه قضاوت كنيم و بر اساس آخرين تحقيقات و بدون جانب داري از گروهي خاص اعلام نظر كنيم ، بايد گفت بدن انسان با پيچيدگي هاي فراوان خود ، نيازمند تأمين انرژي و حفظ سلامتي خود براي تداوم حيات است و به واقع براي دست يابي به اين مهم نيازمند تأمين تمامي املاح ، آب ، الكتروليت ها ، ويتامين ها ، كربوهيدرات ها ، چربي ها و پروتئين ها مي باشد لذا بهتر است از تمامي گروه هاي غذايي (منوط به شرط اعتدال در مصرف ) استفاده كند . لازم به توضيح است كه استفاده از گروه غذايي به خصوص ، به تنهايي پاسخ گوي تمامي نيازهاي بدن نيست . همان گونه كه در رژيم هاي كاهش وزن غير علمي و جعلي كه هيچ استناد علمي ندارند عامه ي مردم فكر مي كنند كه با چنين رژيم هايي به سرعت به نتيجه مي رسند ـ كه گاهي اين چنين نيز هست ـ اما غافل از آن كه به دليل عدم محاسبات دقيق در ميزان انرژي مورد نياز ضروري بدن كه جهت متابوليسم پايه ي بدن است ، ضمن مواجه كردن بدن با گرسنگي شديد ، دچار عوارض گوناگون و انواع بيماري ها و سوء تغذيه مي شوند و يا با اختلال در سيستم هاي مختلف و به ويژه سيستم دفاعي بدن ، زمينه ي ايجاد و ابتلا به بيماري ها را همواره مي سازند ، در اين جا نيز در صورتي كه كسي بخواهد بر اساس سليقه ي خود ، نوع خاصي از تغذيه مانند گياه خواري را پيش بگيرد بايد دانست كه ترجيحا چنين رژيم هايي براي كودكان ، زنان باردار و زنان شيرده پيش نهاد نمي شود مگر به شرط تأمين انرژي لازم براي رشد و نمو و تأمين مواد مغذي ياد شده ، البته چنين رژيم هايي براي كساني كه بخواهند به صورت مقطعي براي كاهش وزن و رسيدن به وزن ايده آل از آن ها بهره جويند مناسب مي باشد كه لازم است پس از پايان اين مرحله ي مقطعي ، تحت نظر كارشناسان مجرب تغذيه با دريافت يك رژيم متعادل و نگه دارنده ، وزن ايده آل را حفظ كنند .
به هر حال هيچ رژيم جادويي اي وجود ندارد و به نظر نگارنده برنامه ي غذايي بايد بر اساس محاسبات صحيح و بر پايه ي علمي و اعتدال در مصرف تمامي انواع مواد غذايي باشد (آن هم ضمن داشتن يك فعاليت بدني و ورزشي مناسب ) .
احتياطات مراقبتي در بيماران تحت درمان با راديوتراپي
بيمار گرامي اگر براي شما راديوتراپي پيشنهاد شده است انجام و رعايت نكات ذيل كمك شاياني در جهت كاهش عوارض و درمان بهتر شما خواهد بود ، لذا خواهشمند است دررعايت موارد ذيل دقتبفرماييد .
··خطوطي كه مشخص كننده ناحيه درمان هستند نبايد پاك شوند و بدين منظور بايد از حمام كردن يا آب زدن به آن نواحي خودداري نمود ، در رابطه با حمام گرفتن با مسئول راديوتراپي مشورت نماييد .
··ريزش مو در محل درمان معمولاً در هفته سوم ظاهر مي شود كه گاهي موقتي بوده و دو تا سه ماه بعد از اتمام درمان دوباره موها رشد خواهد نمود و فقط بعضي مواقع ريزش مو دائمي است .
··محل راديوتراپي شده را در معرض نور آفتاب به مدت طولاني و يا سرما و گرماي زياد قرار ندهيد و محل را از ضربات احتمالي محفوظ داريد .
··قرمزي پوست در ناحيه راديوتراپي ، 2 تا 3 هفته بعد از اتمام راديوتراپي برطرف خواهد شد .
··از استعمال هر نوع پماد يا كرم در موضع جداً خودداري كنيد مگر اينكه دستور پزشك معالج شما باشد .
··رژيم غذايي مناسب و متنوع را در تمام دوره راديوتراپي حفظ كنيد .
··احتمال بروز تهوع در موارد راديوتراپي شكم بيشتر است عدم استفاده از غذاهاي چرب و حجيم و استفاده از نوشابه هاي خنك و آب ميوه و تنوع غذايي براي كاهش آن مفيد است .
··بروز بي اشتهايي نيز در موارد راديوتراپي شكم بيشتر است در اين صورت بايد طبق برنامه از پيش طراحي شده و با فواصل كمتر ،رژيم غذايي مناسب و متنوع ادامه يابد و گرنه ضعف و بي اشتهايي و سپس كاهش وزن خواهيد داشت .
··اگر راديوتراپي در ناحيه شكم مي باشد از مصرف غذاهاي چرب ، سبزي و ميوه خام خودداري نماييد زيرا احتمال بروز اسهال افزايش مي يابد .
··قبل از شروع راديوتراپي در صورت حامله بودن ، حتماً پزشك معالج را آگاه نماييد .
··اگر دچار سوزش ادرار يا تكرر ادرار شديد پرسنل راديوتراپي ئ يا پزشك معالج را مطلع نماييد .
··به هنگام مراجعه به بيمارستان از آوردن همراهي خانم حامله و يا بچه كوچك خودداري نماييد .
··آزمايشات خود را به موقع انجام داده و نتايج آن رادر اولين ويزيت در اختيار پزشك قرار دهيد .
··ترتيب جلسات راديوتراپي را حتماً دقت نموده و اهميت دهيد كه در درمان شما اختلالي ايجاد نگردد ، به خاطر داشته باشيد كه آخرين جلسات درمان مهمترين جلسات مي باشند .
··در طول راديوتراپي حتماً از روشهاي پيشگيري از حاملگي ( هم مرد و هم زن ) استفاده شود و بعد از اتمام دوره راديوتراپي با پزشك معالج مشورت شود ..
··اگر راديوتراپي شما در ناحيه دهان مي باشد رعايت اين نكات ضروري است :
A.A.در صورتي كه دندان پوسيده داريد قبل از درمان به پزشك خود اطلاع دهيد .
B.B.پس از غذا سعي نماييد از آب نمك و جوش شيرين و همچنين دهان شويه هاي حاوي فلورايد استفاده گردد .
C.C.قبل از خواب جهت شستشوي دندانها از مسواك نرم با خمير دندان حاوي فلورايدار استفاده نماييد .
··اگر راديوتراپي شما در ناحيه لگن و دستگاه تناسلي است بايد مطلع باشيد كه ممكن است بر قدرت باروري شما اثر نامطلوب داشته باشد در اين مورد با پزشك معالج در همان ابتداي درمان صحبت كنيد .
··بروز خستگي و احتمالاً ضعف ، در طي درمان راديوتراپي شايع است و تا حدودي اجتناب ناپذير ، سعي كنيد از فعاليت زياد پرهيز و اوقات استراحت را افزايش دهيد و نيز براي پرهيز از خستگي روحي ساعات بيشتري را با افراد خانواده بگذرانيد .
راديوتراپي " يکي از روشهاي اصلي درمان سرطان محسوب مي شود و سالهاست که خدمات راديوتراپي در کشور ما توسط پزشکان متخصص به بيماران ارائه مي گردد. ولي متاسفانه به دليل باورهاي غلط عده اي از بيماران نسبت به عوارض راديوتراپي ، ميزان گرايش عموم به اين درمان زياد نيست. در اين ميان عدم اطلاع کافي تعدادي از پزشکان در مورد راديوتراپي به باورهاي نادرست. دامن مي زند . در اين خصوص ، گفتگويي با دکتر " بهرام مفيد "راديوتراپيست و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي انجام شده است.
راديوتراپي يعني چه ؟ راديوتراپي يعني از بين بردن تومورهاي بدخيم توسط اشعه دادن به آن ، که اين اشعه شامل انواع ايکس و گاما ميشود.
آيا همزمان با از بين رفتن تومور ، سلولهاي مجاور آسيب مي بينند و آيا نگراني بيماران نسبت به عوارض راديوتراپي ،به جاست ؟ درست است که همزمان ، سلولهاي اطراف تومور آسيب مي بينند و اين مسلما" يکي از عوارض راديوتراپي است ، اما بيماران نبايد در اين مورد نگران باشند زيرا پزشک قبل از درمان ، کاملا" به اين مساله توجه مي کند و با توجه به منطقه تومور، ميزان اشعه را طوري تنظيم مي کند که کمترين آسيب به سلولهاي اطراف برسد. درغير اينصورت با يک بار اشعه دادن به ميزان زياد ، تومور به يکباره از بين مي رفت و آسيب فراواني نيز وارد مي شد که قابل جبران نبود. در حقيقت آسيب سلولهاي اطراف ، يک محدوديت براي راديوتراپيست محسوب مي شود.
آيا ميزان اشعه مورد استفاده در مورد تمام اندام ها، يکسان است ؟ خير ميزان اشعه براسا س نوع و محل تومور انتخاب ميشود. براي اندام هاي حساسي مثل ريه ، روده و معده ميزان اشعه کمتر و براي دست و پا اشعه قوي تري استفاده خواهد شد.
عوارض جانبي راديوتراپي چيست ؟ مهمترين عارضه جانبي راديوتراپي ، عوارض پوستي و سوختگي محل مورد نظر است . ولي منظور از سوختگي در 90 درصد موارد تنها تغيير رنگ پوست و به ندرت سوختگي هاي درجه اول است . گاهي سوختگي از درجات بالاتر هم اتفاق مي افتد که شيوع بسيار کمي دارد و بيماران نبايد نگران اين قضيه باشند. اصولا مشکل راديوتراپي در جامعه ما نگراني مردم از سوختگي است . ولي با افزايش سطح تبحر پزشکان و دستگاههاي جديد اين مشکل ، بسيار کم اتفاق مي افتد. ساير عوارض راديوتراپي بستگي به محل تومور دارد . مثلا" پس از اشعه دادن به تومورهاي شکم ، تا مدتي عوارضي مثل اسهال ، مشکلات گوارشي و سوزش ادرار ديده ميشود که دائمي نيست .
چه کساني نمي توانند تحت درمان با راديوتراپي واقع شوند ؟ دو دسته از افراد نمي توانند از راديوتراپي استفاده کنند. گروه اول خانم هاي باردار هستند که مطلقا" نمي توانند تحت درمان واقع شوند. دسته بعدي افرادي هستند که قبلا" تحت درمان دوره اي با اشعه قرار گرفته اند. در مورد اين افراد ، درصورت عود تومور و لزوم استفاده مجدد از اشعه ، از دوز پايين تر اشعه استفاده مي شود.
آيا تمام سرطان ها با راديوتراپي قابل درمان هستند ؟ خير. درسرطانهايي مثل لوسمي ( نوعي سرطان خون) که سلولهاي سرطاني در کل گردش خون وجود دارند نمي توان از اشعه استفاده کرد. اما در تومورهاي اندام هاي مختلف مثل تومور روده يا ريه از راديوتراپي استفاده زيادي ميشود. در واقع 60? از بيماران براي اين قسمت از درمان ارزشي قايل نيستند و بيشتر تمايل به شيمي درماني دارند. چون راديوتراپي هنوز براي مردم کاملا" شناخته شده نيست.
چرا بيماران ارزش زيادي براي راديو تراپي قائل نيستند و براي حل اين مشکل چه بايد کرد ؟ شايد يکي از دلايل اين باشد که ما در ايران يک مرکز کامل و مجهز مختص سرطان نداريم . تا تمام مراحل درمان سرطان از قبيل جراحي ، راديولوژي مخصوص ، شيمي درماني و راديوتراپي را پوشش دهد. در ضمن مراکز درماني ما به نسبت حجم بالاي بيماران ، بسيار محدود است و علاوه بر همه اين ها ميزان اطلاع پزشکان عمومي و حتي برخي متخصصين نسبت به راديوتراپي بسيار کم است بنابراين بيماران به درمانهاي ديگر سوق داده مي شوند. براي آشنايي بيشتر مردم رسانه ها ، خصوصا" صدا و سيما نقش بسيار مهمي دارند تا راديو تراپي نقش موثر آن براي عموم مردم بيشتر معرفي شود. البته در حال حاضر متاسفانه به دليل تعداد زياد مبتلايان به سرطان ، کم کم مردم بيشتر با راديوتراپي آشنا مي شوند.
آيا راديوتراپي توسط بيمه هاي دولتي پوشش داده مي شود ؟ بيمه هاي دولتي ، راديوتراپي درمراکز دولتي را پوشش مي دهند. اما چون مراکز دولتي پاسخ گوي تعداد زياد بيماران نيستند، مراکز خصوصي مطرح ميشوند و متاسفانه بيمه ها با مراکز خصوصي به سختي قرار داد مي بندند و هزينه اي هم که توسط بيمه پرداخت مي شود ناچيز است . شايد بتوان مشکل ديگر راديوتراپي را هزينه بالاي آن عنوان کرد.
در حال حاضر چه پيشرفت هايي در زمينه راديوتراپي صورت گرفته است ؟ يکي از نقاط عطف علم راديوتراپي ، اختراع دستگاههاي شتاب دهنده است که امروز ه به بازار آمده است و مراکز محدودي هم در تهران و شهرستانها داراي اين دستگاه هستند. در دستگاه شتاب دهنده اشعه با انرژي بيشتري به زير پوست انتقال داده ميشود و عوارض پوستي آن بسيار کم است و توموري که در عمق واقع شده است ، انرژي بالايي دريافت کرده و درمان موثرتر است و قسمت هاي مجاور تومور هم کمتر هدف اشعه واقع مي شوند. پيشرفت ديگري که در زمينه راديوتراپي مطرح است ايجاد روش هاي سه بعدي است که توسط سي تي اسکن ابتدا نقشه تومور از جهات مختلف کشيده ميشود و زماني که اشعه داده ميشود دقيقا" اشعه به خود تومور اصابت کرده و حتي زماني که تومور تغيير جهت مي دهد ، دستگاه نيز جهت خود را عوض مي کند و باز دقيقا" به خود تومور اشعه داده مي شود و اندام ها و سلول هاي اطراف از آسيب در امان مي مانند و عوارض جانبي درمان به حداقل مي رسد.
هنگامي كه كود كي بيمار مي شود همه عشق وفداكاري پدري ومادري به جوش مي آيد ومي كوشند سلامتي را به دختر يا پسري كه هيچ علاقه اي را در مورد وي نمي توان زيادي شمرد برگرداند . شايد نخستين انديشه اين باشد كه دست به دامان پزشكي شوند كه در فن شنا دادن بيماران چيره دست است .
از انجا ئيكه بيماريهاي كودكان از بسياري جنبه هاي مخصوص خود با بيماريهاي بزرگسالان تفاوت دارد شعبه اي كاملا تخصصي در پزشكي نوين به وجود آمده است كه طب كودكان نام دارد .
در پزشكي وبخصوص طب كودكان علوم متعدد ومن جمله جراحي دست به دست يكديگر داده اند تا حدي كه تقريبا معجزه مي كنند بيماريهايي كه سابقا علل شايع مرگ ومير كودكان (آنفلوانزا . ذات الريه . سل و.....) بودند اكنون به علت پيشرفت در علوم مصونيت وپيشگيري ديگر خطرات ومرگ ومير گذشته را ندارند .
هدف از اين تحقيق جمع آوري مجموعه اي مختصر ومفيد از بيماريهاي شايع كودكان مي باشد هر فرد نا آشنا با طب پس از مطالعه اين مجموعه مي تواند اطلاعات هرچند ناچيز ولي ارزشمندي را در اين رابطه به دست آورد آنچه مسلم است اين واقعيت مي باشد كه هرچه اطلاعات عموي جامعه با علائم عوارض ودوره بيماريهاي فزوني يابد در امر تشخيص ود رنتيجه درمان بيماري توسط پزشك تسريع مي شود بدين گونه است كه عوارض ومرگ مير به حداقل مي رسد .
معرفی بیماری سرخك در کودکان
عامل بيماري :ويروس روبلا (ميس لس )es)Rubeola(measl
واگيري :انتشار بيماري از طريق ذرات هواي آلوده بوسيله سرفه يا تنفس شخص بيماراست .اما شخص سالمي كه از بيمار پرستاري مي كند ناقل بيماري نيست .
دوره جايگيري : از لحظه اي كه كود ك دچار آلودگي مي شود 8 -12روز طول مي كشد تا علائمبيماري ظاهر شود .
علائم بيماري : با سرماخوردگي وآبريزش بيني شروع مي شود وهمراه با سرفه خشك وتب است چشمان كودك ملتهب .قرمز وحساس نسبت به نور مي باشد . دانه ها از روز سوم يا چهارم از روي گردن شروع مي شود . دانه هاي روي پوست در شروع خيلي كوچك وبه رنگ قرمز است .پس اين دانه ها به هم آميخته شده وبه صورت قرمز كبود در مي آيد .دانه هاي قرمز رنگ خارش دار از طرف صورت به سمت پاها منتشر مي شود .
درمان : استراحت تا زماني كه تب دارد استفاده از تب بربراي بر طرف كردن طب شديد . استفاده از شربت سرفه براي تخفيف سرفه مؤثر است . براي تسكن التهاب چشمها كمپرس با آب گرم مفيد است .همچنين نور زياد باعث التهاب بيشتر مي ود .بنا بر اين بهتر است نور اتاق كم باشد .
واكسناسيون : واكسن سرخك ويروس ضعيف شده آن است كه بايد پس از 14 ماهگي به كودك تلقيح شود .
بهتر است واكسينا سيون در دو نوبت انجام گيرد .
ايمني : واكسن سرخك براي مدت طولاني ايمني مي دهد ولي دوره ايمني هنوز مشخص نيست . يك بار ابتلا براي تمام عمر ايمني مي دهد منتهي در تمام موارد اينگونه نيست .
دوره بيماري : از زمان بروز بثورات پوستي 2- 4 روز
بیمار ی اوريون در کودکان
عامل بيماري :ويروس مامپmamps))
واگيري :سرايت به وسيله تماس مستقيم است ويروس اسن بيماري خيلي سريع درهوا از بين مي رود بنابر اين از طريق وسايل شخصي آلوده نمي تواند سرايت كند
دوره كمون :17 -21 روز
علائم بيماري :تب شديد .متورم شدن غدد گوشي بزاقي
درمان ك استراحت تا قطع تب . استفاده از تب بر برا ي پائين آوردن تب
عوارض : مننژيت .تورم بيضه ها در پسران بعد از بلوغ
واكسيناسيون : واكسن دارد
ايمني : يك بار ابتلا به اين بيماري برا تمام عمر ايمني مي دهد ولي ممكن ات مجددا مبتلا شود
دوره بيماري : عمدتا بيماري پس از دو هفته بهبود مي يابد
بیماری فلج اطفالدر کودکان
عامل بيماري : ويروس هاي پوليوميليتpoliomje listis) )
واگيري : از طريق سرفه وتماس با مدفوع شخص آلوده سرايت مي كند
دوره كمون : 5- 35 روز ( به طور متوسط 2 هفته )
علائم بيماري : تب .سردرد . سفتي گردن .ظاهر شدن علائم فلج دردستهاوپاها . دفعتا با علائمكاما شبيه به يك سرماخوردگي شروع مي شود وبعد در بعضي موارد ضايعات فلجي به جا مي گذارد
درمان :تاكنون درماني براي آن پيدا نشده است .تنها فيزيوتراپي ودادن وضعيت مناب به اندام مبتلا در ابتداي بروز فلج كمك كننده است .جراحي ترميمي در مراحلي كه توام با ضايعات غير قابل برگشت باشد چاره درمان است .
عوارض : كوتاهي اندام . فلج .ضعف شدد عضلاني . گنلش
واكسناسيون : واكسن فلج به صورت قطره خوراكي در سه نوبت 5 /1 ماهگي وچهارونيم ماهگي همراه با واكسن ثلاث ( ديفتري .كزاز .سياه سرفه ) به كود داده مي شود در سن قبل از مدرسه نيز يك نوبت ياد آوري واردهمچنين در سن 15 ماهگي ترار شود ( وياد آور بايد تلقيح شود )
ايمني : در اثر واكيناسيون ايمني مي دهد ولي ايمني قطعي نمي دهد
بیماری مخملكدر کودکان
عامل بيماري : ميكروب اسپرپتو كوك پيوژن
واگيري : اين بيماري از طريق اسباب بازي ووسايل شخص آلوده منتقل مي شود انتشار آن خيلي سريع است اين بيماري از ابتداي ورود ميكروب به بدن تا انتهاي آن مصري است اشخاص سالم نيز مي توانند ناقل بيماري باشند
دوره كمون : 2 – 5 روز
علائم بيماري : تب شديد تورم والتهاب لوزه ها .گلودرد .اسفراغ .پس از يك روز دانه هايي به صورت نقطه ها قرمز رنگ ظاهر مي شود بعد دانه ها يكي شده وبه صورت يك صفحه قرمز رنگ در طح پوست درمي آيد زبان بيمار قرمز ومتورم مي شود كه اصطلاحا به زبان توت فرنگي مشهور است
درمان :استراحت تا قطع تب .استفاده از پني سيلين
عوارض : اختلال كليه
واكسيناسيون : واكسن ندارد
ايمني :يك بار ابتلا ايمني نمي دهد وبيماري مي تواند تكرار شود
دوره بيماري : اززمان بروز ببثورات پوستي تا بر طرف شدن آن 10 -14 روز
بیماری ديفتريدر کودکان
عامل بيماري : كورينه با كتريوم ديفترCorynebacteriumdiphteriael
واگيري : در اثر تماس با شخص بيمار يا رايت از ناقلين سالم
دوره كمون : 2- 10 روز
علائم بيماريتب . سر درد . خستگي .گلو درد . تنگي نفس . احساس لرز . استفراغ . خونريزي از بيني . گلو . مجار تناي وادراري وگاه از لوله گوارشي
درمان : استراحت استفاده از داروهاي ضد درد وتب بر استفاده از سرم ديفتري ( ضد سم ديفتري ) آنتي
بيوتيك ها
عوارض فلج كام .التهاب قلب . در گيري اعصاب مغزي
واسيناسيون :واكسن ديفتري همراه واكسن كزاز وسياه سرفه به نام واكسنثلاث در سه نوبت در : 5 /1 ماهگي . سه ماهگي به كودك تزريق مي شود يك ياد آورهم از ديفتري وكزاز در سن قبل از مدرسه ويكي هم در 14 سالگي ترار مي شود ( نوع بالغين كه فقط شامل كزاز وديفتري است ) ويك ياد آوري هم در 15 ماهگي
ايمني : با واكسيناسيون كامل مي توان ايمني ايجاد كرد
دوره بيماري :در مورد ديفتري حلق ابتدا گلو درد وتب خفيف پس بزرگ شدن غدد لنفاوي گردن مي باشد در افراد با ايمني خوب پس از يك هفته معمولا گلو درد بر طرف شده وبيماري فروكش مي كند ولي در افراد با ايمني ضعيف ممكن است بيماري پيشرفت كند
بیماری سرخچه در کودکان
عامل بيماري: ويروس كه در حال حاضرجزءTogavirusمي باشد
واگيري : از طريق تماس مستقيميا به وسله سرفه يا عطسه بيمارمنتشر مي شود
دوره كمون : 12- 23 روز
علائم بيماري :در شروع علائم سرماخوردگيخفيف . آبريزي از بين گلو درد وتب خفيف .پس از چند روز دانه هاي صورتي رنگ اول در صورت وبعد برروي بدن ظاهر مي شود . گاهي علائم آن قدر خفيف است كه به آن توچهي نمي شود نوعي غدد خاص (غدد لنفاوي ) پشت گوش وگردن بزرگ مي ود
درمان : استراحت تا زماني كه تب قطع شود در صورت تمايل مي تواند كمي راه برود
عواض : عواضي ندارد فقط در زنان باردار خصوصا در سه ماهه اول حاملگي به چنين آسيب مي رساند
واكسيناسيون : كودكان خرد سال نيازي به واكسيناسيون ندارند ولي براي ايمن سازي دختران مي توان آنها را در سن 10 -14 سالگي واكسينه كرد تا در دوران حاملگي به اين بيماري دچار نشوند
ايمني : يك بار ابتلا به اين بيماري باعث ايمني مي شود با واكسينه كردن هم مي توان ايمني را بوجود آورد
دوره بيمارياززمان بروز بثورات پوستي 3 روز
آبله مرغان
عامل بيماري : ويروس واريسلازوستر Raricell zoster
واگيري : سرايت از طريق هواي آلوده يا تماس به طور مستقيم مي باشد بيشترين احتمال واگيري آن را چند روز قبل از بروز دانه ها تا خشك شدن تاولهاست
دوره كمون : 2- 3 هفته
علائم بيماري : باتب شديد شروع مي شود سپس دانه ها ظاهر مي وند كه ابتدا جوش است سپس آبدار وتاول مانند شده وخارش پيدا مي كند
درمان : استراحت تاقطع تب استفاده از داروهاي مخصوص براي رفع خارش پوست
عوارض: در صورت خاراندن دانه ها وپاره شدن تاولها محل آن چركي مي ود ويا اينكه اثر براي مدت طولاني روي پوست با قي مي ماند
واكسينا سيون : واكسن دارد ولي به طور معمول استفاده نمي شود
ايمني : يك بار ابتلا به اين بيماري تا تمام عمر ايمني نسبت به اين بيماري (آبله مرغان ) مي دهد گاه نمود اين بيماري در نين بالاتر به صورت زناست
واگيري : بوسيله ذرات آلوده كه از سرفه شخص بيمار در هوا پخش مي ود
دوره كمون : 7- 14 روز
علائم بيماري : ابتدا حالت سرماخوردگ وآبريزي از بيني سپس سرفه هاي شديد (حدود سه هفته سرفه ها شديد واستفراغ خصوصا در شب سرفه ها شديد مي شود )
درمان : استفاده از هواي آزاد . استراحت در حالي كه زير سربلند تر باشد براي اينكه نفس كشيدن راحت تر شود استفاده از آنتي بيوتيك ها وداروهاي ضد سرفه
عوارض : برونيت . سينه پهلو
واكسيناسيون : واكن اين بيماري سه نوبت در 5 /1 ماهگي . 3 ماهگي و 5 / 4 ماهگي با دو واكسن ديفتري وكزاز به نام واكسن ثلاث به كودك تزريق مي شود وهمچنين در ياد آورد 15 ماهگي و6 سالگي دارد
ايمني : يك بار ابتلا به سياهسرفه براي مدت طولاني ايمني ايجاد مي كند اما اين ايمني براي تمام عمر نيست در صورتي كه واكسيناسيون به طور كامل ودقيق انجام شود براي تمام عمر ايمني خواهد داد
دوره بيماري : معمولا 6 هفته است كه در سه مرحله خفيف . سرفه هاي شديد ونقاهت خلاصه مي شود
آنفلوانزا
عامل بيماري: ويروسهاي مختلف يا انواع مختلف يك ويروس
واگيري : از راه سرفه يا عطسه از دهان شخص مبتلا خارج مي شود ودر فضا منتشر مي گردد
دوره كمون : بين يك تا سه روز
علاتم بيماري : تب . لرز . درد عظلات وسردرد . سرفه خشك يا التهاب چشمها . گلو درد
درمان : استفاده از تب بر. استراحت . در صورت گوش درد يا سينه پهلو بايد از آنتي بيو تيك استفاده كرد
کفاا- گفت‌وگو با آقاي نواب كاشاني - مدير امور طرح و برنامه بانك صادرات ايران- بانك صادرات ايران از قديمي‌ترين بانكهاي كشور است كه از سال 1342 با اين نام خوانده ميشود.
در اين نوشتار دست‌آورد كوشش‌هاي مديران و كاركنان اين بانك در راه به‌كارگيري روشها و فناوريهاي نوين و برپايي بانكداري الكترونيك پيش روي شما جاي گرفته است.
پيشينة بانكداري الكترونيكي
زماني كه ميان كامپيوتر و ارتباطات هماهنگي ايجاد گرديد و اين دو فناوري پروتكل‌هاي يكديگر را پذيرفته، در يك راه قرار گرفتند، ارتباطات كامپيوتري شكل گرفت و به‌دنبال آن تحولي بزرگ در بخش IT و نيز تاريخ زندگي بشر رخ داد، تحولي كه دوره‌اي به‌نام موج چهارم را، به روند تكاملي دوره‌هاي زندگي بشري افزود. در اين عصر نوين - كه به عصر مجازي‌ها هم مشهور است - نوع فعاليت‌ها، نگرش‌ها، نوآوري‌ها و سيستم‌ها دگرگون شده، سرعت چرخش زمان نيز تند و شتابان گشته است. تغيير در ماهيت كار (E-Work)، تغيير در ماهيت بازرگاني E-Commerce)) تغيير در ماهيت ارتباط (E-Mile) تغيير در ماهيت آموزش (E-Learning) گوشه‌هايي از اين دگرگوني‌ها هستند.
براي نمونه، در ايالت متحده، در سال 2001، 8/25 ميليون تن، در سال 2002، 5/27 ميليون تن، در سال 2003، 5/28 ميليون تن به روشهاي الكترونيكي و از راه دور به‌كار مي‌پرداخته‌اند و پيش بيني شده كه در سال 2020، اين شمار به 64 ميليون تن برسد. بانكداري الكترونيكي نيز دست‌آورد اين پيشرفت‌ها است، بدين منظور كه هر مشتري بتواند از راه دور، خدمات بانكي دلخواه خود - مانند نقل و انتقال وجه و بررسي حساب - را انجام دهد. از اين‌رو خدمات الكترونيكي نوين بانكي مطرح گرديده و امكانات و قابليت‌هايي براي مشتريان فراهم شده كه در چارچوب آنها، بهره‌گيري از خدمات بانكي از دور، امكان‌پذير باشد.
وضعيت ابزارها و زيرساختهاي پياده سازي بانكداري الكترونيكي در كشور به‌نظر من، براي پياده‌سازي بانكداري الكترونيكي، به چنين ابزارهايي نياز داريم : 1) تجهيز سخت‌افزاري، نرم‌افزاري و ارتباطي شعبه‌ها براي كار در قالب يك شبكه. 2) تعيين متدلوژي تمركز و يا عدم تمركز در شبكه اطلاعات
3) ايجاد شاهراه ارتباطي مناسب و درست
4) ايجاد بانك اطلاعاتي متناسب با نرم افزار
5) بهره‌گيري از يك سيستم‌عامل با ضريب امنيتي بالا
6) ايجاد يك نسخه پشتوانه1، در صورت گزينش متدلوژي تمركز در شبكه
اما به اعتقاد اينجانب به‌عنوان يك مدير اجرايي - كه سالها تجربه مديريت پياده‌سازي سيستم‌هاي گوناگون انفورماتيكي را عهده‌دار بوده - باتوجه به امكانات، قابليت‌ها و بستر اجرايي موجود در كشور، اولويت‌بندي پيشنهادهاي بانكداري الكترونيكي، چنين است : 1) ايجاد يك شاهراه ارتباطي مناسب و درست
2) داشتن نرم افزار با قابليت آنلاين
3) به‌كارگيري از نيروهاي متخصص حرفه‌اي در بخش نرم‌افزار، سخت‌افزار و شبكه
موانع اساسي توسعه بانكداري الكترونيكي در كشور
بزرگترين موانع توسعه بانكداري الكترونيكي بدين شرح است:
1) بستر مخابراتي مناسب براي انتقال داده وجود ندارد. همانگونه كه مي‌دانيد درباره خدماتي مانند آب، برق و گاز، سازمانهاي ذيربط شاهراه اصلي را ايجاد ميكنند و مشتركان تنها با پرداخت هزينه اشتراك از اين خدمات بهره‌مند ميشوند، اما در مورد خطوط مخابراتي، متقاضيان خود ناگزير به ايجاد شاهراه ارتباطي با هزينه هنگفت هستند، درحالي‌كه اين كار از وظايف وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات است. 2) ميان درك مديران تصميم‌گير و متخصصان تصميم‌ساز IT در سازمآن‌ها فاصله وجود دارد، چرا كه در بخش IT به‌رغم وجود برخي از بخشهاي تخصصي - مانند پزشكي - به‌جاي اينكه افراد بي‌تخصص، مقلد باشند، همه مجتهد و صاحب تشخيص شده اند. 3) ضعف مديريت نگهداري و به‌كارگيري متخصصان حرفه‌ايي سطح بالا در بخش IT، براي تهيه بسته‌هاي نرم افزاري نيرومند بانكي .
دلايل پيشرفت نكردن شبكه بانكي در بانكداري الكترونيكي به‌نظر من، كشور ما به‌دليل نبود سايل زير، تاكنون در برپايي بانكداري الكترونيكي ناكام مانداه است :
1) بستر مخابراتي كارآمد
2) ساختار مناسب نيروي انساني در بخش IT
3) مديران حرفه‌اي تصميم‌ساز در بخش IT
4) متخصصان IT در تركيب اعضاي هيات مديره بانكها
5) جذب، حفظ و نگهداري متخصصان كيفي و حرفه‌اي IT در بخش دولتي (به‌دليل پايين بودن دستمزدها)
همچنين ابزارها و روش‌هايي كه امروزه يك بانك براي برپايي بانكداري الكترونيكي نياز دارد، عبارت‌اند از: سوييفت2، اينترانت، اينترنت، موبايل بنكينگ، 3POS، Pinpad و 4ATM، بانكداري تلفني، كارت اعتباري5 و دبيت6 و كامپيوترهاي شخصي براي سرويس‌دهي به مشتري از دور.
كوشش‌هاي بانك صادرات ايران
با توجه به مسايل و مشكلات ياد شده، بانك صادرات ايران كوشيده است كه در راستاي برپايي بانكداري الكترونيكي گام بردارد.
هم‌اكنون اين بانك در سه بخش حفظ و نگهداري نرم‌افزار، پشتيباني، حفظ و نگهداري سخت افزار و ارايه خدمات كارتهاي اعتباري، از خدمات سه شركت به‌صورت برون‌سازماني بهره مي‌برد؛ كه در اين راستا، شركت كارت اعتباري ايران، در ارايه خدمات كارتهاي اعتباري با كيفيت مطلوب - در سطح ملي و جهاني - به‌قيمت پذيرفتني از سوي خريداران فعاليت مي‌كند.
سيستم سپهر و خدمات آنلاين چیست
سيستم سپهر، سيستم پرداخت همزمان رايانه‌اي است، كه انجام خدمات بانكي را به‌صورت لحظه‌اي و بي‌درنگ امكان‌پذير مي‌سازد.
خوشبختانه بانك صادرات يك شاهراه ارتباطي (خصوصي) ماهواره‌ايي - با پهناي باند مناسب - دارد و مي‌توان گفت كه از ديدگاه ارتباطي و سخت‌افزاري در وضعيت خوبي است.
در زمينه نرم‌افزاري، هم‌اكنون خدماتي همانند حساب قرض‌الحسنه جاري، پس‌انداز، اعتبارات اسنادي، كارت و كارت اعتباري و دبيت، به‌صورت برخط ارايه ميشود و آرمان و برنامه آينده ما آن است كه انجام ديگر خدمات - مانند حساب سپرده‌هاي سرمايه‌گذاري مدت‌دار، حوالجات، بروات، تسهيلات و - را نيز به‌صورت آنلاين، تراز روزانه و قبوض و نيز ارايه خدمات E_Purse را نيز در دست بررسي دارد كه در صورت فرجام يافتن آنها مي‌توان ادعا كرد كه بانك ما از ديدگاه نرم‌افزاري نيز در وضعيتي مطلوب قرار گرفته و بستر لازم براي برپايي بانكداري الكترونيكي آماده است.
**************************
مركز شتاب در ایران
همانگونه كه مي‌دانيد، درگذشته هر يك از بانكها براي پياده‌سازي سيستم‌هاي انفورماتيكي خود، مستقل عمل كرده‌اند و اين كار هم هزينه‌هاي بيشتري داشته و هم باعث سردرگمي مشتريان گرديده است.
براي نمونه، هر بانك يا موسسه مالي در هر فروشگاه يك دستگاه POS نصب مي‌كرد و اين كار مشتريان را به‌هنگام استفاده از دستگاه‌ها سردرگم مي‌ساخت. از اين‌رو، براي حل اين مشكل و نيز صرفه‌جويي در هزينه‌هاي ملي، مركز شتاب - كه اين بانك در ايجاد آن نقشي بنيادين داشته است - شكل گرفت و هم‌اكنون 5 بانك عضو مركز شتاب هستند و 3 بانك صادرات ايران، توسعه صادرات ايران و كشاورزي - با پرداخت كارمزد - از دستگاههاي ATM و POS يكديگر بهره مي‌برند.
متولي و راهبر نظام بانكداري الكترونيكي كشورچه نهادی است
با توجه به اينكه بانك مركزي هدايت و راهبري سيستم بانكي در همه زمينه‌ها را برعهده دارد، بهترين گزينه براي اين كار است.
چنانچه اين بانك پروتكل واحدي را در اين زمينه تعيين و بستر مسير حركت بانكها را هموار كند، بانكها با سرعتي بيشتر - در زمينه پياده سازي سيستم بانكداري الكترونيكي - گام خواهند برداشت، كمااينكه شركت خدمات انفورماتيك نيز در اين راستا تاسيس شد؛ اما به‌هر حال، با آنكه تفكر، تفكر نويني بوده، اما در فرآيند پياده‌سازي - به دلايل پرشمار - به‌خوبي اجرا نگرديده است.
فهرست پروژه هاي اجرا شده در اين بانك - در دو سال گذشته - به شرح زير است: * اتوماسيون 500 شعبه سپهري On line _ Real time (فاز 1) بانك صادرات * برگشت سيستم 14 شعبه به سيستم سنتي
·مكانيزه كردن 687 شعبه غيرمكانيزه
·* آماده سازي سايت كامپيوتري (بزرگ) برج سپهر
·* راه‌اندازي كامپيوترهاي بزرگ7 در برج سپهر
·* گسترش شبكه سيستم سوييفت
·* راه اندازي، توسعه و نگهداري شبكه ارتباطي برج سپهر با بيش از 1500 نود8
·* مكانيزاسيون يك‌صد رابط توزيع
·* تبديل سيستم عامل VM/ESA به OS/390 در كامپيوتر بزرگ * ايجاد سيستم جامع دبيرخانه يكسان در كل شبكه (اداره بدون كاغذ9 - فاز 1) * ايجاد سيستم اينترنت
·* ايجاد سيستم اينترانت
·* به‌كارگيري يك پايگاه اطلاع رساني جامع (DBMS) در كامپيوتر هاي بزرگ و ريز كامپيوترها
·* پايگاه وب بانك صادرات ايران
·* دگرگوني در سيستم تلفن‌بانك و توسعه آن
·* ايجاد سيستم اطلاع رساني جغرافيايي GIS (فاز 1)
·* طراحي و پياده سازي سيستم تسهيلات (در سيستم سنتي)
·* اجراي فاز اول جمع آوري نمونه امضا در سيستم، با استفاده از PC_Client در شعب استان‌ها و سرپرستي‌هاي تهران (در سيستم سنتي) * بسترسازي پروژه زيربنايي انتقال اطلاعات از مراكز استان‌ها و سرپرستي‌هاي تهران به مركز (فاز 1 : ارسال اطلاعات با تاخير 24 ساعته) ارزيابي آينده نظام بانكي كشور
·پيش‌بيني خوبي براي آينده نظام بانكي كشور در زمينه بانكداري الكترونيكي ندارم، زيرا جهان كنوني كه به دنياي مجازي‌ها معروف است، جهاني بسيار پرسرعت و پرتحرك است؛ اما حساسيت اين امر به دلايل زير هنوز در سازمان‌ها احساس نشده است :
·1) فرايند تصميم‌سازي به لحاظ غيرحرفه ايي بودن بعضي مديريتها كند بوده است. 2) دوره عمر مديريتها براي سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي‌هاي بلندمدت در زمينه انجام فعاليتهاي بنيادين و زيربنايي در بخشIT كوتاه است. 3) جذب، حفظ و نگهداري متخصصان IT در طول عمر يك پروژه - به‌دليل پايين بودن سطح حقوق و دستمزد - مشكل يا نا ممكن است. 4) فرآيند اجراي فعاليت‌ها به‌لحاظ ماهيت دولتي سازمان‌ها بسيار كند است. 5) با توجه به تغييرات سريع فناوري و لزوم انجام سرمايه گذاري‌هاي مستمر در بخش IT، مديران حاضر به ريسك‌پذيري در اين حوزه نيستند. 6) از نظر فرهنگي - كه بايد بسترسازي لازم براي گسترش كاربرد خدمات نوين بانكي فراهم گردد - هنوز فعاليت زيربنايي براي افزايش آگاهي مشتريان در پذيرش سيستم‌ها و روشهاي نوين و تغيير الگوهاي رفتاري آنان صورت نپذيرفته است.
بانكدارى الكترونيك و تجارت الكترونيكى چیست
بحث الكترونيكى كردن امور به خصوص تجارت، يكى از مقولات بسيار مهم و اساسى است كه بايد از زواياى گوناگون مورد توجه و تامل قرار گيرد. وقتى كه موقعيت خودمان را در اقتصاد بين الملل مرور مى كنيم و عدم تحقق اهداف را تحليل مى كنيم، يكى از گلوگاه هاى اساسى، توانايى اندك در استفاده از فرصت هايى است كه مى تواند در كشور تحولات مثبت ايجاد كند.
وقتى كه در عرصه جهانى دو انقلاب بزرگ، يعنى انقلاب فناورى اطلاعات و ارتباطات و انقلاب جهانى شدن را مرور مى كنيم، به اين مى انديشيم كه براى بيشينه كردن يا حتى براى دستيابى به حد قابل قبول در زمينه حضور در اقتصاد بين الملل، بايد از همه فرصت ها استفاده كنيم. به عبارتى همت خودمان را معطوف كنيم كه بايد با بهره گيرى از اين فرصت ها، تبعات منفى را به حداقل ممكن كاهش دهيم و نيز از تبديل فرصت ها به تهديدها نيز جلوگيرى كنيم و بتوانيم جايگاه شايسته خودمان را پيدا كنيم. وقتى شاخص ها را مقايسه مى كنيم، مى بينيم كه در برخى از شاخص ها سهم كوچكى داريم. مثلاً سهم ما در جمعيت جهان حدود يك درصد است. يا مثلاً از نظر مساحت يك درصد است به همين تناسب هم از نظر حضورمان در اقتصاد جهانى دوست داريم حداقل اين سهم را داشته باشيم. نكته دوم كه نگرانى ما را بيشتر مى كند، اين است كه سهم ما در يك روند نزولى طى دو دهه كاهش پيدا كرده است. اين كه سهم ما اكنون در حداقل هم نيست يك دغدغه و نگرانى است، اما اين كه با گذشت دو دهه كاهش پيدا كرده، نگرانى جدى ترى ايجاد مى كند. اكنون زمان آن است كه از خود بپرسيم چرا؟ ما در پيدايى علل وقوع اين موقعيت ممكن است دلايل زيادى را برشماريم و فهرست كنيم. اما از آنجا كه قرار است راجع به حضورمان در بازار بين المللى بحث كنيم، نيازمند اين هستيم كه عوامل موثر در ايجاد اين تعامل را نگاه كنيم. ما با مجموعه اى مواجه هستيم كه داراى سلايق مختلف و با سرعت بسيار بالا در حال تحول است. با مجموعه اى كه از فناورى اى بهره مند هستند كه با روند نمايى در حال رشد است. با جوامعى روبه رو هستيم كه به واسطه تحولات و نوآورى هاى خودشان، به شدت دارند هزينه هاى توليد كالا و خدمت را كاهش مى دهند و هم به خاطر بهره مندى از بازار مصرف و منابع كشورهايى مانند ما، چه منابع طبيعى و فيزيكى و چه منابع انسانى، دارند استفاده مى كنند و از اين منابع مزيت نسبى خودشان را تبديل به مزيت رقابتى مى كنند. با گذشت زمان نيز فاصله را كاهش و حضور خودشان را افزايش مى دهند. در مواجهه با اين شرايط اگر ما هوشيارى لازم را به خرج ندهيم، همان طور كه طى دو دهه قبل، سهم ما از ۴۹ صدم درصد به كمتر از ۴۳ صدم درصد كاهش يافته، باز هم اين روند ادامه خواهد يافت. بدين روى بايد به شدت به دنبال استفاده حداكثرى از فرصت هاى خلق شده در عرصه دانش و فناورى دنياى پيرامون باشيم.
ما اگر بخواهيم در عرصه اقتصاد و تجارت از مزيت رقابتى بهره مند شويم و در اقتصاد بين الملل حضور يابيم و سهم مان را افزايش بدهيم، بايد هزينه تمام شده توليد كالا و خدمت را كاهش بدهيم. بايد ضريب انتشار اطلاعات مربوط به كالا و خدمت و مزاياى توليداتمان اعم از كالا و خدمت را افزايش دهيم. بايد فرصت هايى كه امكان عرضه توليداتمان در دنياى بيرون را افزايش مى دهد، مورد استفاده قرار دهيم. براى اين كه به بهترين وجه در بازار بين الملل خودمان را نشان بدهيم، بايد از چند مقوله اى كه امروز در عرصه اقتصاد تجارى بين الملل به شدت مورد استفاده است و با روند نمايى در حال افزايش است، استفاده كنيم. بايد روى پديده تجارت الكترونيكى تمركز كنيم. منظور از تجارت الكترونيكى كليه امور مربوط به تجارت، اعم از جست وجو، مذاكره، انعقاد قرارداد و پرداخت در محيط الكترونيكى اعم از شبكه هاى اينترنتى و رايانه اى است. در اين تعريف، از يك زاويه تجارت الكترونيكى يك مكعبى است كه از تجارت سنتى تا تجارت خالص الكترونيكى در دو ضلع اين مكعب بايد حركت كنند. از كالاها و خدمات فيزيكى گرفته تا ديجيتال. اين يك زاويه تفكيك و تعمق است. يك زاويه ديگر درون بنگاه ها است كه بايد كسب و كار را نيز الكترونيكى كنيم. اينجا دادوستد الكترونيكى يكى از اجزاى اين كسب و كار است، اما وقتى محيط را ما مى بينيم از كسب و كار الكترونيكى فراتر مى رويم. چرا كه تجارت الكترونيكى مى تواند در سطح بين بنگاه هاى اقتصادى با مشترى، بين بنگاه هاى اقتصادى با هم، بين بنگاه هاى اقتصادى با دولت و بين دولت ها با يكديگر باشد. يك سرى الزامات ديگرى نيز داريم كه اساساً در قالب كسب و كار قابل محدود كردن نيست. لذا بايد مجموعه اى از الزامات مترتب بر تجارت الكترونيكى را سازمان بدهيم.
وقتى كه امروز بدبينانه ترين برآورد به ما مى گويد كه تجارت الكترونيكى به طور متوسط در دوره زمانى سال هاى ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶ سالانه ۵۴ درصد رشد دارد، وقتى كه آمارها براى برخى از كشورها بالاى ۱۰۰ درصد رشد قائل مى شوند، وقتى كه مى بينيم خيلى از خريد و فروش ها در محيط الكترونيكى دارد صورت مى گيرد و اگر ما نتوانيم خودمان را در اين عرصه وارد و از اين محيط استفاده كنيم، فرصت هاى زيادى را از دست مى دهيم، پس بدين معناست كه بايد لوازم اين حلقه بزرگ تجارت الكترونيكى را سازمان بدهيم. لوازم تجارت الكترونيكى در چند بخش تفكيك مى شود. بخشى برمى گردد به زيرساخت ها اعم از فنى، نيروى انسانى، حقوقى و قضايى. بخشى برمى گردد به لجستيك كه در اين بحث گمرك، حمل ونقل و بانكدارى را مى بينيم. اما در اين ميان بانكدارى الكترونيكى داراى نقش خاصى است. چرا كه اساساً خلق پول براى تجارت بوده است. كافى است ما مرورى سريع داشته باشيم به سير تحول تجارت. مى بينيم منهاى دوره اول زندگى بشرى كه آن دوره اساساً مالكيت عمومى بوده، هنوز تفكيك حريم ها صورت نگرفته و مالكيت ها تفكيك نشده كه داد و ستد موضوعيت پيدا كند، از آن پس مى بينيم تامين نيازها با مبادلات صورت مى گيرد.
در مراحل آغازين داد و ستد و معامله به صورت پاياپاى صورت مى گيرد، اما مشكلات فراوانى مبادلات پاياپاى بشر را به سمت ايجاد يك معيار واحد ارزش هدايت مى كند. به اين ترتيب بشر به پول كالايى مى رسد. اما در گام بعدى بشر متوجه مى شود كه اين كالا به عنوان وسيله مبادله عيوب زيادى دارد. با سرعت پول كالايى تبديل به پول فلزى مى شود. البته همه اين كارها براى تسهيل تجارت است. بعد تبديل به پول كاغذى مى شود تا به امروز كه تبديل به پول الكترونيكى مى گردد.
حالا در ايران اگر ما خواستار توسعه تجارت الكترونيكى هستيم، بايد روى بانكدارى الكترونيكى بيشتر تمركز كنيم و آن را مورد توجه قرار بدهيم. به دو دليل روى بانكدارى الكترونيكى تاكيد داريم. يكى اين كه مى خواهيم در اين محيط در امور بانك ها گام هاى سريع تر و بلندترى برداريم. دوم اين كه اين نظام بانكى ما متاسفانه گاه گاهى به خاطر غيررقابتى بودن كل سيستم، نيازمند دستورات مرجع بالاتر است. البته خوشبختانه در شوراى عالى بانك ها و مجمع عمومى بانك ها و حتى در دولت هم به شدت روى اين مقوله تاكيد مى شود. اما در ايران ما بيشتر نياز داريم كه بتوانيم اين كار را انجام دهيم. پس ما بايد اين امر را با سرعت بيشتر انجام دهيم تا كار را به يك جاى مناسب برسانيم. چون پول الكترونيكى يك حلقه اى است در يك زنجيره بزرگ كه اگر به اين مهم دست پيدا كنيم، به تدريج به بقيه حلقه هاى مرتبط با آن نيز دست پيدا مى كنيم. اما اگر چنين نباشد، نمى توانيم از اين الزامات استفاده بكنيم.
در سال ۲۰۰۴ برآورد مى شود كه هر كاربر اينترنت به طور متوسط ۵۸۵ دلار پرداخت خود را به صورت برخط انجام بدهد. پيش بينى مى شود اين رقم در سال ۲۰۰۸ به ۷۸۰ دلار، يعنى ۵/۱ برابر برسد. وقتى كه ما پول را وسيله مبادله، وسيله ارزش گذارى و وسيله ذخيره مى دانيم، اين تعريف براى انواع پول ها صادق است. از جمله كارت اعتبارى، كارت بدهى، كيف پول الكترونيكى و ساير كارت ها. انتشار پول الكترونيكى يكى از مقولات جدى است. وقتى پول غيرالكترونيكى مطرح مى شود، ناشر اين پول يك مرجع است. به همين دليل در تئورى هاى عرضه و تقاضاى پول، بحث عرضه را كه مطرح مى كنند، يك خط عمودى برايش متصور مى شوند، چون معتقدند بانك مركزى سياستگزار اصلى ميزان عرضه پول است، اما وقتى كه همين را در محيط پول الكترونيكى بررسى مى كنند، به واسطه اين كه ناشر پول الكترونيكى ديگر فقط مراجع دولتى نيستند، يك تاثير اساسى در مباحث مربوط به عرضه پول براى آن قائل مى شوند. انتشار پول الكترونيكى را نهادهاى جديدى انجام مى دهند. علاوه بر بانك ها، موسساتى مثل ويزا و مستركارت شركت هاى ارتباطات راه دور، شركت هاى فناورى اطلاعات مثل كيف ديجيتال ياهو و مايكروسافت اين وظيفه و كاركرد را به عهده مى گيرند. بنابراين يك سرى مشكلاتى به وجود مى آيد كه در تجارت مورد توجه قرار مى گيرد. مثل اين كه آيا اين نوع پول هاى منتشر شده در عملياتى مثل اخذ و وصول ماليات، همان اعتبار را دارد. آيا امنيت و اطمينان لازم را در مقوله مبادلات همان طور كه ما براى پول منتشر شده توسط بانك مركزى داشتيم، اينجا نيز داريم و اگر نه تجارت در مقياس بزرگ را چگونه بايد انجام دهيم؟ كاملاً درست است. آن اطمينان و امنيت را ندارد. اما چون فوايد بى شمار ديگرى دارد، سعى مى كنيم با تعبيه سيستم هاى امنيتى حاشيه اى نگرانى ها را به حداقل كاهش دهيم تا بتوانيم از فوايد آن بيشترين استفاده را بكنيم. پرسش ديگر اين است كه با اين كار آيا نقش بانك مركزى كاهش پيدا مى كند؟ پاسخ منفى است. از يك سو اساساً در كشورهايى مثل ما كه موسسات خصوصى انتشار پول الكترونيكى از قوام لازم برخوردار نيستند، اتفاقاً بانك مركزى با ورود سريع تر به اين عرصه و با تجهيز خودش به واسطه اطمينانى كه ايجاد مى كند و به واسطه امنيتى كه پول منتشر شده توسط بانك مركزى دارد، آن اقتدار خودش را حفظ مى كند. البته مفاهيمى مثل ذخيره قانونى كه امروز بانك مركزى روى آن مانور جدى مى كند، ديگر در اين عرصه كاركرد خودش را از دست مى دهد. لذا همچنان بانك مركزى به عنوان توليت شوراى عالى بانك ها بايد كاركرد خودش را داشته باشد كه بتواند اين كار را بكند. چون هنوز بحث نرخ بهره در اين سيستم بايد با حدود و دامنه اى كه توسط بانك مركزى تعيين مى شود كارش را انجام بدهد.
پرسش ديگر اينجاست كه بانك مركزى در ارتباط با تاثيرى كه تغيير شكل پول به حالت الكترونيكى روى تقاضاى پول دارد، چه كار بايد بكند؟ بانك مركزى به واسطه ويژگى هايى كه پول متعارف دارد، مثل امنيت، سهولت، مقبوليت و مسائل قانونى اش، بايد تلاش بكند بخش خصوصى متولى نشر اين پول باشد. بانك مركزى نمى تواند اين نقش خودش را ايفا كند و حضورش را در عرصه بازار پول حفظ كند. البته بحث هايى مثل كاهش حق ضرب، كاهش هزينه هاى مترتب بر اين كار و كاهش ذخاير قانونى مواردى است كه در ترازنامه بانك مركزى تاثيرش را مى گذارد. يك نگرانى كه وجود دارد و برخى از مقالات انتقادى كه در زمينه مخاطرات پول الكترونيكى ارائه مى شود نيز روى آن تاكيد دارند، روند الكترونيكى كردن بانك و توليد و تهيه پول الكترونيكى است. اين نگرانى هايى كه ممكن است نظام پولى ما را به هم بريزد، اساساً نگرانى بى اساسى است. به اعتقاد من يكى از بحث هاى جدى كه ما در بانكدارى الكترونيكى بايد داشته باشيم، بحث اتاق پاياپاى چك است كه ما اين را به شدت بايد دنبال كنيم و اين كار را انجام بدهيم. مركز تسويه چك در بانك مركزى امروز در ۱۵۰ شعبه كشور وجود دارد. اما يك نگرانى جدى و محورى اين است كه هيچ كدام مكانيزه و برخط نيستند.
متن کامل قطعنامه همايش بين المللي پول الکترونيکي
اقتصاد شبکه اي د رکنار ارتقا چشمگير کارائي بنگاه هاي تجاري و مراکز توليدي از چنان اهميتي برخوردار است که هر گونه تاخير و اغماض در شناخت ابعاد اين پديده فراگير،زيانهاي فرواني را براي اهداف توسعه کشور در پي خواهد داشت. در اين جهت يکي از بزرگترين ضرورت ها زير ساخت اساسي ارائه خدمات الکترونيکي در عرصه اقتصاد شبکه اي،و فراهم آوردن امکان بهره گيري از پول الکترونيکي است. فراهم کردن خدمات امن و قابل اطمينان با قابليت گسترش با نياز و در شان گردشهاي و نقدينگي کشو رفعاليتهاي بسيار پيچيده و پرچالش مي باشد .
مديريت اين پيچيدگي تنها با تفکر اجزاي راه حل مورد نظر امکان پذير است که آن نيز خود در صورت ترسيم تصوير معماري صورت مسئله مسير خواهد شد. بمنظور تحقق امر تفيکيک نقشهاي استراتژيک و ترسيم معمار کلان خدمات مالي و بانکي الکترونيکي و مفهوم پول الکترونيکي،ايجاد شرايط مندرج بندهاي پانزده زير الزامي مي باشد:
1.ارتقاء فرهنگ عمومي مشتريان،تسري ديدگاه شهروند محوري و رعايت اصل کرامت ارائه خدمات،در کنار مهندسي مجدد فرايندهاي خرد و کلان مالي و پولي کشور بعد اولويت مهم
2.توجه به ارتقاي مهارت هاي علمي،فني و فرهنگي و اعتلاي منابع انساني و توان کاربر توليد کنندگان محصولات فناوري اطلاعات در زمينه پول و بانکداري الکترونيکي و غيره 3.تعريف همگن شده و مشترک مفاهيم پايه اي و مدرن اقتصاد شبکه اي مانند پول الکترونيکي بانکداري الکترونيکي،زير ساخت تراکنشهاي مالي،زير ساخت فناوري اطلاعات،خدمت مشاع الکترونيکي مال و بانکي ،سيستم پرداخت الکترونيکي،اتاق پاياپاي الکترونيکي غيره
4.تاکيد بر توجه به تحول ماهيت کاربردهاي بانکي و مالي از محصول به سرويس 5.ضرورت توجه به تحول ماهيت اجزاي فناوري اطلاعات از نرم افزار،سخت افزار و شبکه به دو بخش "زير ساخت خدمات" و "زير ساخت دسترسي"
6.لزوم تفکيک ابعاد فني از مسائل اجرائي،به ويژه تفکيک پيچيدگي فناوري اطلاعات از فرايند ها و حوزه هاي مالي و بانکي و خدمات کاربردي مرتبط 7.ضرورت توجه به تغيير روندهاي نوين جهاني ارائه خدمات زيرساختي فناوري ارتباطات و اطلاعات از رويکردهاي سازمان محور به رويکرد متمرکز و استفاده از "زير ساختهاي عمومي خدمات" د رکليه زمينه ها از جمله در زمينه ارائه خدمات زير ساخت تراکنشهاي مالي و خدمات بانکداري بصورت متمرکز
8.ضرورت توجه جدي به چارچوب اقتصاد مدرن شبکه اي در سياست گذاري کلان حوزه پولي و اقتصادي کشور توسط ذينفعان و متوليان حوزه اقتصادي کشور از جمله بانک جمهوري و وزارت امو اقتصادي و دارائي
9.توجه جدي به قبول استقلال بانک ها در ايجاد و پياده سازي خدمات کاربردي بانکداري (بانکداري الکترونيک) با توجه به رويکردهاي اختصاصي تجاري هر يک 10.تاکيد بر ضرورت استفاده از روشهاي متناسب،شايسته و آزمايش شده در سطح جهاني جهت پياده سازي پروژه هاي پيچيده و کلان فناوري اطلاعات و تدوين مدلها و استانداردهاي مناسب جهت"مسير دستيابي به راه حل" به ويژه در حوزه حياتي امنيت در سطوح مختلف
11.تعريف و تدقين نحوه اجراي پروژه هاي کلان بانکداري و مالي با توجه به عوارض و آثار عدم حضور پيشروان جهاني فناوري اطلاعات به دليل تحريم فناوري پيشرفته 12.تفکيک مسئوليتهاي اجزاي راه حل فناوري اطلاعات و خدمات بانکداري به دو بخش خدمات قابل دستيابي در داخل کشور و خدمات قابل دريافت از مشاوران بين المللي 13. تعريف و تدوين جايگاه پول الکترونيکي و زير ساخت خدمات بانکداري در مفهوم جامع تر "دولت الکترونيکي" و وابستگي هاي آن به زير ساختهاي فناوري اطلاعات در سطح ملي پيش بيني در برنامه تکفا
14. تهيه نقاط ارزيابي مشخص براي مسيرهاي راه حل بکار گرفته توسط هر يک از بانکها از جمله بودجه مورد نياز،خروجي از منظر مردم و کاربران و متدولوژي اجرا جهت تائيد،حمايت و هماهنگي در سطح ملي
15. و مهمترين مسئله: توجه جدي و پيگير بالاترين مقامات نظام به ويژه رياست محترم جمهوري در ارتباط با پاسخگويي نظام بانکي کشور در خصوص ارائه خدمات ارائه خدمات بانکي نوين در چرخه خرد و کلان اقتصادي .
درپايان اين قطنامه اظهار اميدواري شده است که با شناخت همه جانبه و همچنين عزم و همدلي کليه دست اندرکاران نظام پولي و اقتصادي کشور،موانع موجود بر سر راه جذب و کاربرد فناوريهاي نوين اطلاعاتي و ارتباطي جهت تامين منافع ملي در حوزه بسيار مهم تراکنشهاي مالي و گردش نقدينگي بعنوان يکي از اصلي ترين مباني توسعه همه جانبه،متوازن و پايدار برطرف گرديده و در آينده نزديک به لطف الهي شاهد برکات و اثار اين حرکت عظيم در خدمت رساني به مردم شريف ايران و شکوفائي اقتصادي کشور باشيم.
هيچ مانع شرعي در بانكداري الكترونيك وجود ندارد
سيستم بانكداري الكترونيك با دستورات و احكام ديني و اسلامي قابل تلفيق و اجرا استو در بانكداري الكترونيك هيچگونه مانع شرعي وجود ندارد.
به گزارش بخش خبرسايت اخبار فن آوري اطلاعات ايران، به نقل از ايلنا، علي حسيني رييس كميته مخابراتو نماينده نهاوند گفت: در حال حاضر با توجه به درصد زياد سود دريافت شده توسطبانكهاي كشور و مقايسه اين ميزان سود با ساير سيستم هاي بانكي در سطح بين الملل بهجرأت مي توان گفت,سيستم بانكداري كشور, ربا خوارترين سيستم بانكي در سطح بين المللياست .
وي همچنين ادامه داد, اگر سيستم بانكي به سمت الكترونيك سوق دادهشود, با كاهش هزينه هاي مراحل اداري و هزينه هاي سرانه بانكها و سيستم بانكي, قطعاًميزان سودهاي دريافتي بانكها نيز كاهش مي يابد,كه به اين معني است كه استفاده ازفناوري اطلاعات و سيستم هاي الكترونيك , از ميزان نزول بانكها مي كاهد,بنابرايناستفاده از بانكداري الكترونيك مي تواند در جهت رعايت موازين شرعي و اسلامي راهگشاو كار آمد باشد.
رييس كميته مخابرات در ادامه در خصوص ساير موانع شرعيبانكداري الكترونيك گفت:كساني كه در خصوص معاملات الكترونيك و عمليات بانكداريالكترونيك اظهار نظر غير كارشناسانه مي كنند و اين نوع سيستم معاملاتي و مالكيت رافاقد انعقاد لازم و مغاير با موازين اسلامي مي دانند, در اين خصوص دچار اشتباه شدهاند و اين اشخاص بايد سعي كنند با كسب آگاهي هاي جامع در اين زمينه , نگرش خود رادر اين خصوص تغيير دهند.
علي حسيني در پايان گفت:مي توان با تلفيق موازيناسلامي و بانكداري الكترونيك, به سيستم سريع و مطمئن در مطابق به احكام اسلامي دستيافت.
منابع و ماخذ............................................................................17
پیشگفتار
@@@@@
دسترسي تعداد زيادي از مردم جهان به شبکه جهاني اينترنت و گسترش ارتباطات الکترونيک بين افراد و سازمانهاي مختلف از طريق دنياي مجازي، بستري مناسب براي برقراري مراودات تجاري و اقتصادي فراهم کرده است. تجارت الكترونيك عمده ترين دستاورد به‌كارگيري فناوري ارتباطات و اطلاعات (ICT) در زمينه هاي اقتصادي است. استفاده از اين فناوري موجب توسعه تجارت، تسهيل ارتباطات عوامل اقتصادي، فراهم كردن امکان فعاليت براي بنگاههاي کوچک و متوسط، ارتقاي بهره وري، کاهش هزينه ها و صرفه‌جويي در زمان شده است. فناوري ارتباطات و اطلاعات امكان افزايش قابليت رقابت‌پذيري بنگاهها را فراهم ساخته و همچنين به ايجاد مشاغل جديد منجر شده است. بر اثر گسترش اين فناوري حجم تجارت الکترونيک در جهان روز به روز در حال رشد است. طبق تحقيقات منتشر شده توسط موسسه فارستر پيش‌بيني ميشود طي سالهاي 2006-2002 حجم تجارت الكترونيك به طور متوسط سالانه بيش از 58 درصد رشد كرده و از 2293 ميليارد دلار در سال 2002 به بيش از 12837 ميليارد دلار در سال 2006 بالغ شود. يكي از ابزارهاي ضروري براي تحقق و گسترش تجارت الكترونيك ، وجود سيستم بانكداري الكترونيك است كه همگام با سيستم‌هاي جهاني مالي و پولي عمل و فعاليتهاي مربوط به تجارت الكترونيك را تسهيل كند. در حقيقت مي‌توان گفت كه پياده سازي تجارت الكترونيك ، نيازمند تحقق بانكداري الكترونيك است. به همين دليل، استفاده از سيستم هاي الكترونيك در موسسات مالي و اعتباري جهان به سرعت رو به گسترش بوده و تعداد استفاده كنندگان از خدمات بانكداري الكترونيك روز به روز در حال افزايش هستند. براساس گزارش تحقيقاتي موسسه Data Monitor (از مراکز برجسته تجزيه و تحليل اطلاعات بانکداري در اروپا) آمار استفاده‌کنندگان ازسيستمهاي بانکداري الکترونيکدر هشت کشور فرانسه، آلمان، ايتاليا، هلند، اسپانيا، سوئد، سوئيس و انگليس از 5/4 ميليون نفر در سال 1999 به حدود 22 ميليون نفر در سال 2004رسيده است. در سال 2005 بيش از 75 درصد شركتهاي فعال در كشورهاي توسعه يافته حداقل از يكي از خدمات بانكداري الكترونيك استفاده ميكنند. اين روند براي بانك ها هم يك فرصت و هم يك تهديد بشمار مي آيد. ايران در زمينه تجارت و بانكداري الكترونيك ، کشوري جوان است و تا رسيدن به سطحي قابل قبول از آن، راه درازي در پيش دارد. ورود فناوري جديد در اين دو زمينه ، نيازهاي جديدي را در پردازش و تبادل داده‌ها ، ابزارها و زير ساختهاي مناسب پياده سازي آن ، و نيز نحوه ارايه خدمات بانكي نوين مطرح كرده است . با نگاهي به تجارب كشورهاي پيشرفته و رشد خدمات بانكداري الكترونيك مي‌توان نيازهاي در حال شكل‌گيري و روند افزاينده آن را در زمينه خدمات بانكي در ايران تا حد مناسبي پيش‌بيني كرد. نظر به روشهاي سنتي موجود در بانكهاي كشور و نارسايي اين روشها در ارائه خدمات جديد، تهيه زيرساختهاي مورد نياز در بانكها از ضرورياتي است كه خوشبختانه مورد توجه مسئولان امر قرار گرفته است و فعاليتهاي گسترده اي در سيستم بانكي كشور براي ارائه بانكداري الكترونيك و ديگر خدمات نوين بانكي انجام شده است . كسب و كار الكترونيكی چیست اين واژه براي اولين بار در سال 1997 توسط شركتIBM مطرح گرديد. كسب و كار الكترونيك مفهومي عام‌تر از تجارت الكترونيك را در بر مي‌گيرد . تجارت الكترونيك بيشتر تكيه بر ارتباط بيروني بنگاه يا فرد دارد. در حالي كه كسب و كار الكترونيك علاوه بر ارتباطات بيروني به استراتژي درون سازمان نيز اشاره دارد و شامل تجارت الكترونيك (EC) هوشمندي شركتها (BI)، مديريت روابط با مشتري (CRM)، مديريت زنجيره تامين (CSM) و برنامه ريزي منابع شركت (ERP) ميشود. .به طور خلاصه كسب و كار الكترونيك تلفيق سيستم ها و فرايندها و زنجيره هاي تامين و كل بازار با استفاده از اصول و فناوريهاي مرتبط با استفاده از ابزار اينترنت است كه در هشت بخش ارائه مي شود: -1 شركت با مصرف كننده: -2 شركت با شركت؛ -3 مصرف كننده با مصرف كننده؛ -4 شركت با دولت؛ -5 دولت با مصرف كننده؛ -6 شركت با كاركنان؛ -7 شخص با شخص؛ -8 شركت با مصرف كننده.
تجارت الكترونيك چیست براي تجارت الكترونيك به عنوان يكي از پديده هاي بزرگ قرن 21 تعاريف مختلفي ارائه شده است كه از جمله آنها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد: * هدايت ارتباطات كاري و معاملات بر روي شبكه ها از طريق رايانه؛ * خريد و فروش كالاها و خدمات و انتقال سرمايه ها از طريق ارتباطات ديجيتالي؛ * كاربرد وسايل الكترونيك براي تبليغ ، فروش ، توزيع و پشتيباني محصولات اتحاديه اروپا در سال 1997 آن را به شكل زير تعريف كرد: تجارت الكترونيك بر پردازش و انتقال الكترونيك داده ها شامل متن، صدا و تصوير مبتني است. تجارت الكترونيك فعاليتهاي گوناگوني از قبيل مبادله الكترونيك كالاها و خدمات و تحويل فوري مطالب ديجيتالي و انتقال الكترونيك را در‌بر دارند. تجارت الكترونيك كه تا چندي قبل به تعداد معيني از شركتها محدود مي شد در حال ورود به عصر جديدي است كه در آن تعداد زيادي مصرف كننده در شبكه حضور دارند. به علاوه محتواي آن از حيطه مبادله داده‌هاي مربوط به سفارش دادن يا قبول سفارش فراتر رفته و فعاليتهاي عمده تجاري از قبيل تبليغات، آگهي، مذاكرات، قراردادها و تسويه حسابها را نيز در برگرفته است. از مجموعه تعاريف ارائه شده فوق مي توان نتيجه گرفت كه زمينه هاي كاربرد تجارت الكترونيك بسيار گسترده‌تر از مبادله كالا و خدمات و وجوه است و در تعريف آن و تعيين سياستهاي مورد نظر بايد علاوه بر كاربرد هاي بالفعل به كاربردهاي بالقوه آن نيز توجه داشت . - براي تجارت الكترونيك مزايا و ويژگيهاي زيادي ذكر شده است كه در يك دسته بندي كلي مي‌توان آنها را به شرح ذيل تقسيم كرد.
* جهاني شدن تجارت ؛ * حذف محدوديتهاي زماني و مكاني؛ * كاهش قيمت منابع جهت خريد؛ * افزايش درصد فروش؛ * دسترسي آسان به اطلاعات لازم؛ * كاهش چشمگير هزينه هاي معاملاتي؛ * كاهش هزينه هاي زماني معاملات.
محتواي تجارت الكترونيك ديگر به سفارش دادن و سفارش گرفتن محدود نمي شود بلكه فعاليتهاي عمده تجاري ازقبيل تبليغات، آگهي، مذاكرات، قراردادها و تسويه حسابها را نيز دربرگرفته است. بانكداري الكترونيك چیست براي شناخت هر پديده اي لازم است تا ابتدا تعريف مشخصي از آن پديده و عوامل و متغيرهاي مرتبط با آن ارائه كرد. براي بانكداري الكترونيك تعاريف گوناگوني ارائه شده كه از آن جمله مي‌توان به تعاريف زير اشاره كرد. * فراهم آوردن امكان دسترسي مشتريان به خدمات بانكي با استفاده از واسطه‌هاي ايمن و بدون حضور فيزيكي (کهزادي، اولين همايش تجارت الکترونيک،1382)؛ * استفاده مشتريان از اينترنت براي سازماندهي، آزمايش و يا انجام تغييرات در حسابهاي بانكي خود و يا سرمايه‌گذاري و بانكها براي ارائه عمليات و سرويسهاي بانكي؛ * ارايه مستقيم خدمات و عمليات بانكي جديد و سنتي به مشتريان از طريق كانالهاي ارتباطي متقابل الكترونيك. بانكداري الكترونيك شامل سيستم‌هايي است كه مشتريان موسسات مالي را قادر مي‌سازد تا در سه سطح اطلاع‌رساني، ارتباط و تراكنش از خدمات و سرويسهاي بانكي استفاده كنند.
الف - اطلاع رساني: اين سطح ابتدايي ترين سطح بانکداري اينترنتي است. بانک اطلاعات مربوط به خدمات و عمليات بانکي خود را از طريق شبکه‌هاي عمومي يا خصوصي معرفي مي كند. ب – ارتباطات: اين سطح از بانکداري اينترنتي امکان انجام مبادلات بين سيستم بانکي و مشتري را فراهم مي‌آورد. ريسک اين سطح در بانکداري الکترونيک بيشتر از شيوه سنتي است و بنابراين، براي جلوگيري و آگاه ساختن مديريت بانک از هرگونه تلاش غير مجاز براي دسترسي به شبکه اينترنتي بانک و سيستم هاي رايانه‌اي به کنترل‌هاي مناسبي نياز است. ج – تراکنش: اين سيستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود، از بالاترين سطح ريسک برخوردار است و بايد سيستم امنيتي قوي بر آن حاکم باشد. در اين سطح مشتري در يك ارتباط متقابل قادر است تا عملياتي چون پرداخت صورتحساب، صدور چك، انتقال وجه و افتتاح حساب را انجام دهد. كانالهاي بانكداري الكترونيك: براي ارائه خدمات بانكداري الكترونيك كانالهاي متعددي وجود دارد كه برخي از آنان عبارتند از : رايانه هاي شخصي، كمك پردازنده هاي شخصي، كيوسك ، شبكه‌هاي مديريت يافته، تلفن ثابت و همراه، و ماشين‌هاي خودپرداز. در روش شبكه‌هاي مديريت يافته، بانكها براي ارتباط با مشتريان خود از شبكه‌هايي كه قبلاً ايجاد شده استفاده ميكنند. در روش اينترنت با رايانه‌هاي شخصي، بانك از طريق ايجاد يك پايگاه اينترنتي و معرفي آن به مشتريان، با آنها ارتباط متقابل برقرار كرده و ارائه خدمت مي‌كند. در روش بانكداري تلفني، تلفن (اعم از تلفن ثابت و همراه) وسيله ارتباطي بانك با مشتريان خود بوده و از اين طريق خدمات بانكي عرضه ميشود. تعداد استفاده‌كنندگان بانك از طريق تلفن همراه در سال 2004 بيش از 14 ميليون نفر بوده است. با استفاده از ماشين‌هاي خودپرداز نيز بانكها مي‌توانند خدمات متنوعي از قبيل برداشت نقدي، سپرده‌گذاري، انتقال وجوه، پرداخت صورتحساب وغيره را به مشتريان خود ارائه دهند.» (کهزادي، اولين همايش تجارت الکترونيک،1382) مزايا بانکداری الکترونیکی مزاياي بانكداري الكترونيك را مي‌توان از دوجنبه مشتريان و موسسات مالي مورد توجه قرار داد. از ديد مشتريان مي‌توان به صرفه‌جويي در هزينه ها، صرفه جويي در زمان و دسترسي به كانالهاي متعدد براي انجام عمليات بانكي نام برد. از ديد موسسات مالي مي‌توان به ويژگيهايي چون ايجاد و افزايش شهرت بانكها در ارائه نوآوري، حفظ مشتريان عليرغم تغييرات مكاني بانكها، ايجاد فرصت براي جست‌جوي مشتريان جديد در بازارهاي هدف، گسترش محدوده جغرافيايي فعاليت و برقراري شرايط رقابت کامل را نام برد. بر اساس تحقيقات مؤسسه Data Monitor مهمترين مزاياي بانكداري الكترونيك آنها عبارتند از: تمركز بر كانالهاي توزيع جديد، ارائه خدمات اصلاح شده به مشتريان و استفاده از راهبردهاي تجارت الكترونيك. البته مزاياي بانكداري الكترونيك از ديدگاههاي كوتاه‌مدت، ميان مدت و بلندمدت نيز قابل بررسي است. رقابت يكسان، نگهداري و جذب مشتري از جمله مزاياي بانكداري الكترونيك در كوتاه‌مدت (كمتر از يكسال) هستند. در ميان‌مدت (كمتر از 18 ماه) مزاياي بانكداري الكترونيك عبارتند از: يكپارچه‌سازي كانالهاي مختلف، مديريت اطلاعات، گستردگي طيف مشتريان، هدايت مشتريان به سوي كانالهاي مناسب با ويژگيهاي مطلوب و كاهش هزينه‌ها. كاهش هزينه پردازش معاملات، ارائه خدمات به مشتريان بازار هدف و ايجاد درآمد نيز از جمله مزاياي بلندمدت بانكداري الكترونيك هستند.» (کهزادي، نخستين همايش تجارت الکترونيک،1382)
يك فرصت ، يك تهديد در بانکداری الکترونیکی همانگونه كه اشاره شده تجارت و بانكداري الكترونيك از تبعات گسترش و نفوذ اينترنت و دسترسي همگاني به آن ناشي شده است. توسعه دسترسي به شبكه هاي گسترده جهاني انقلابي را در زمينه ارتباطات يك به يك و يك به چند در اطراف جهان ايجاد كرده است. به جرئت مي‌توان گفت كه جهان هيچگاه شاهد چنين شتابي براي استفاده از يك پديده علمي نبوده است. براساس گزارش سال 2004 انكتاد تعداد استفاده‌كنندگان از اينترنت در سال 2003 در جهان بالغ بر 676 ميليون نفر بوده يا به‌عبارتي 8/11 درصد از كل جمعيت جهان به اينترنت دسترسي داشته‌اند . كه در مقايسه با سال 2002، 8/7 درصد افزايش يافته است (جدول شماره 1). كاربران كشورهاي در حال توسعه بيش از 36 درصد كاربران اينترنتي را تشكيل مي‌دهند. تعداد ميزبانان اينترنتي با 8/35 درصد رشد بين ژانويه 2003 تا ژانويه 2004 به 233 ميليون رسيده است. در حال حاضر حدود 52 ميليون وب سايت در جهان وجود دارد كه در مقايسه با سال قبل 13/26 درصد رشد داشته است. اينترنت همچنان شديدترين آهنگ رشد را در زمينه بانكداري الكترونيك در اروپا دارد. طبق برآورد موسسه Data Monitor، 75 ميليون نفر از مردم اروپا در سال 2005 از سيستم بانكداري الكترونيك استفاده خواهند كرد. موسسه فارستر اين رقم را 110 ميليون نفر برآورد كرده است. برخي متخصصان پيش بيني ميكنند در سال 2011 در انگلستان 80 درصد از مردم براي انجام عمليات بانكي خود از طريق اينترنت به بانكها متصل خواهند شد. گسترش اين روند براي بانكها هم يك تهديد است و هم يك فرصت. بانكهايي كه در ارائه همگاني اين گونه خدمات با شكست مواجه شوند در معرض خطر از دست دادن تعداد زيادي از مشتريان خود قرار خواهند گرفت و بانكهايي كه با سرعت به‌سوي ارائه و ارتقا خدمات برخط (Online) مي‌روند فرصت آن را خواهند داشت كه مشتريان بيشتري جذب كنند، مناطق جغرافيايي وسيع تري را تحت پوشش قرار دهند و اعتبار خود را در رابطه با مشتريان افزايش دهند.
روشهاي سنتي موجود در بانكهاي كشور و نارسايي در ارائه خدمات جديد، كشور را ناگزير به تحول سريع از بانكداري سنتي به الكترونيك مي كند.
بانکداری الکترونیکی در ايران براي توسعه تجارت الكترونيك در كشور، ورود به بازارهاي جهاني و عضويت در سازمانهايي نظير سازمان تجارت جهاني، داشتن نظام بانكي كارآمد از الزامات اساسي به‌‌‌شمار مي‌آيد. بنابراين، استفاده از فناوري ارتباطات و اطلاعات در جهت ايجاد و توسعه بانكداري الكترونيك در نظام بانكي كشور حائز اهميت است. اگرچه طي سالها برخي از روشهاي ارائه خدمات بانكداري الكترونيك نظير: ماشين‌هاي خودپرداز و كارتهاي بدهي، در نظام بانكي كشور مورد استفاده قرار مي‌گيرد، اما تا رسيدن به سطح كشورهاي پيشرفته در زمينه بانكداري الكترونيك راهي طولاني در پيش است. در هرحال ايجاد و توسعه بانكداري الكترونيك مستلزم برخورداري از برخي زيرساختهاي مناسب اقتصادي و اجتماعي است. اهم اين زيرساختها عبارتند از: شبكه‌هاي ارتباطي و مخابراتي مناسب، امنيت تبادل اطلاعات، زيرساختهاي حقوقي و قانوني مناسب، آمادگي فرهنگي جامعه و بنگاههاي اقتصادي براي پذيرش و استفاده از خدمات بانكداري الكترونيك(1). بنابراين براي توسعه و گسترش مناسب بانكداري الكترونيك و تجارت الكترونيك در كشور بايد نسبت به ايجاد زيرساختهاي مناسب مخابراتي، امنيت در تبادل اطلاعات، تدوين قوانين و مقررات حقوقي مناسب، بسترسازي فرهنگي و آشنا نمودن مردم و بنگاههاي اقتصادي با مزاياي تجارت الكترونيكي و پرداخت الكترونيك، تسريع در شكل‌گيري دولت الكترونيك و ارتباط با سيستم (BOLERO2)، به طور جدي اهتمام ورزيد. شايان ذكر است براي ايجاد ارتباط با سيستم BOLERO هماهنگي سازمانهاي مختلف مرتبط با تجارت اعم از: بانكها، گمرك، شركتهاي بيمه، شركتهاي حمل و نقل، و …، ضروري است و تلاش نظام بانكي به تنهايي كافي نيست.» (کهزادي، نخستين همايش تجارت الکترونيک،1382)
عمليات بانکداري الکترونيک درسيستم بانکي کشور چه جایگاهی دارد در سالهاي 72 و 73 جرقههاي ايجاد سوئيچ ملي جهت بانكداري الكترونيک زماني زده شد كه شبكه ارتباطي بين بانك ملي و فروشگاه‌هاي شهروند ايجاد شد و افرادي كه كارت بانك ملي را داشتند ميتوانستند از خدمات فروشگاه‌هاي شهروند استفاده كنند. در بيست خرداد 1381 مجموعهاي از مقررات حاكم بر مركز شبكه تبادل اطلاعات بين بانكي موسوم به شتاب تصويب شد كه فعاليت خود را از اول تيرماه 1381 با هدف فراهم كردن زيرساخت بانكداري الكترونيك آغاز كرد، كليه سختافزارها و نرمافزارها در 13 مرداد ماه 81 در اختيار اداره شتاب مركزي قرار گرفت و از شركت خدمات انفورماتيك و شركت ملي انفورماتيك سلب مسئوليت شد. طرح شتاب كه جهت هماهنگي و همكاري بين بانكها و سازماندهي سيستم پولي كشور از سوي مرحوم دكتر نوربخش در شوراي عالي بانكها به تصويب رسيد، كليه بانكها را ملزم به پيوستن به اين شبكه ساخت. آزمايش‌هاي اوليه اين شبكه با سه بانك دولتي آغاز شد. دو بانك تخصصي (كشاورزي و توسعه صادرات) و يك بانك تجاري (صادرات ايران) در پايلوت اوليه اين طرح حضور داشتند. شتاب كه با ايجاد ارتباط بين دستگاههاي خودپرداز ATM در اين سه بانك متولد شد، در دو مرحله طراحي شد. در مرحله اول شبكه شتاب به ايجاد ارتباط كارتي Debit و Credit براي ارايه خدمات يكسان كارتهاي الكترونيكپرداخت و در مرحله دوم كليه ارتباطات بين بانكي و انتقال پولي بين بانكها را پوشش مي‌دهد. آزمايش‌هاي اوليه شتاب با ايجاد اتصال بين دستگاههاي خودپرداز ATM و پايانههاي فروش (POS –POINT OF SALE) سه بانك اوليه عضو شتاب و بانك سامان به عنوان بانك خصوصي كه در سال 82 بهعضويت شبكه شتاب درآمداجراء گرديد. در اواخر سال 82 بانك ملي ايران به‌عنوان دارنده بيشترين شعب و بزرگترين بانك تجاري كشور به طرح شتاب پيوست و از پنجم ارديبهشت 83 فعاليت خود را در اين حوزه آغاز نمود. اكنون بانكهاي ملي، صادرات، كشاورزي، توسعه صادرات، صنعت معدن، سامان، پارسيان و اقتصاد نوين از جمله بانكهاي دولتي و خصوصي هستند كه عضو طرح شتاب هستند. در حال حاضر حدود هشت ميليون و دويست هزار کارت الکترونيک در سراسر کشور منتشر گرديده که از شانزده هزار دستگاه خودپرداز متصل اين شبکه استفاده ميكنند.
بدون ترديد بهره گيري از فناوري اطلاعات در زمينه‌هاي مختلف تجاري يكي از ابزارهاي لازم براي افزايش كارايي تجاري در اقتصاد ملي است.
اجزاي بانكداري الكترونيك در ايران چیست 1- انواع كارت ها - كارت هاي اعتباري و بدهي : در حال حاضر بيش از 2/8 ميليون كارت از سوي بانكهاي تجاري صادر شده است. - كارت هاي غير بانكي : برخي موسسات غير بانكي اقدام به انتشار كارت هاي خريد مانند ثمين و سايپا كارت نموده‌اند. 2- شبكه شتاب اين يك شبكه Online ملي است و خدمات مربوط به كارت هاي بدهي را انجام مي‌دهد و كارت هاي بدهي داخلي را بين بانك ها تسويه مي‌نمايد. 3- سيستم تسويه بين بانكي مبادلات ارزي اين سيستم با استفاده از سوئيفت روي خط بين شعبه مركزي بانكهاي تجاري عمل مي‌كند و بانك مركزي نقش تسويه كننده را بر عهده دارد. 4- شبكه سوئيچ عمليات خرد بانكي و بين بانكي اين سيستم از طريق ATM در حال حاضر بين شعب مركزي دو بانك تجاري به صورت آزمايشي در حال اجرا است. 5- شبكه مركزي سوئيفت(SWIFT) (3). سوئيفت يک انجمن تعاوني غير انتفاعي است که در ماه مي 1973 ميلادي توسط 239 بانک از پانزده کشور اروپايي و آمريکاي شمالي راه اندازي شد و هدف از آن جايگزيني روشهاي ارتباطي غير استاندارد کاغذي و يا از طريق تلکس در سطح بين الملل با يک روش استاندارد شده جهاني بود. ايران از سال 1371 به عضويت سوئيفت درآمد و در سال 1372 به اين شبکه متصل گرديد. بانك مركزي و ساير بانكهاي ايران از اين شبكه استفاده ميكنند و شتاب را به عنوان بخشي از آن اجرا مي كند. از ديگر اجزاء بانكداري الكترونيك ايران مي توان به دستگاههاي خودپرداز، شعب مكانيزه، (4) PinPad، Pos، كارتهاي هوشمند، تلفن بانك و فاكس بانك و غيره اشاره نمود. ميزان بهره‌گيري سيستم بانکي کشور از هر يک از فناوريهاي فوق الذکر در جدول شماره 2 آورده شده است.
پيشنهادات برای بهتر شدن بانکداری الکترونیکی: 1- توجه به ايجاد زير ساختهاي فرهنگي از طريق: 1-1 ارائه آموزشهاي لازم به دو گروه الف - کساني که خدمات خود را از طريق سيستم الکترونيکي ارائه نمايند (مانند تجار و کارکنان موسسات مالي) ب - کساني که از اين سيستم استفاده و در واقع کاربران آن هستند (مانند مشتريان موسسات مالي) 1-2 ترويج فرهنگ مناسب استفاده از ابزارها و خدمات با استفاده از رسانه هاي همگاني و تابلوهاي تبليغاتي. 2 - ايجاد نگرش کلان در ميان تصميم‌گيران، برنامه ريزان، سياستگذاران و دست اندرکاران اين فعاليت و پرهيز از هرگونه مديريت جزيره‌اي با اولويت حفظ منافع ملي در دراز مدت. 3- تدوين قوانين و دستورالعملهاي اجرايي شفاف. 4- توجه کافي و سريع به ايجاد ساختارهاي مخابراتي و امنيتي در شبکه هاي اينترنتي کشور و توسعه آنها. 5- بومي كردن فرهنگ و ابزارهاي مورد نياز استقرار اين پديده ها ( با توجه به اينكه اين قبيل تكنولوژي جزء تكنولوژيهاي وارداتي مي‌باشد لازم است تا برنامه هاي مورد نياز جهت بومي سازي آن تهيه و اجرا گردد تا بتوان از مضرات يک پديده غير متجانس با ساير بخشهاي جامعه پيش گيري نمود.)
منابع و ماخذ 1. مجموعه مقالات اولين همايش تجارت الكترونيك : تهران ؛ 1382 2. خدمات مالي الكترونيك: رهيافتي نوين براي تحول بخش مالي ؛ پژوهشكده پولي و بانكي ؛ 1382 3. تكفا ؛ شماره سال دوم ؛ شماره دوم 1383 4. كتاب بانكداري الكترونيك بانك مركزي
5- The Future of Internet Banking: what the international experts sayBradley, L. and
سامانه خرید و امن این
سایت از همهلحاظ مطمئن می باشد . یکی از
مزیت های این سایت دیدن بیشتر فایل های پی دی اف قبل از خرید می باشد که شما می
توانید در صورت پسندیدن فایل را خریداری نمائید .تمامی فایل ها بعد از خرید مستقیما دانلود می شوند و همچنین به ایمیل شما نیز فرستاده می شود . و شما با هرکارت
بانکی که رمز دوم داشته باشید می توانید از سامانه بانک سامان یا ملت خرید نمائید . و بازهم
اگر بعد از خرید موفق به هردلیلی نتوانستیدفایل را دریافت کنید نام فایل را به شماره همراه 09159886819 در تلگرام ، شاد ، ایتا و یا واتساپ ارسال نمائید، در سریعترین زمان فایل برای شما فرستاده می شود .
آدرس خراسان شمالی - اسفراین - سایت علمی و پژوهشی آسمان -کافی نت آسمان - هدف از راه اندازی این سایت ارائه خدمات مناسب علمی و پژوهشی و با قیمت های مناسب به فرهنگیان و دانشجویان و دانش آموزان گرامی می باشد .این سایت دارای بیشتر از 12000 تحقیق رایگان نیز می باشد .که براحتی مورد استفاده قرار می گیرد .پشتیبانی سایت : 09159886819-09338737025 - صارمی
سایت علمی و پژوهشی آسمان , اقدام پژوهی, گزارش تخصصی درس پژوهی , تحقیق تجربیات دبیران , پروژه آماری و spss , طرح درس
مطالب پربازديد
متن شعار برای تبلیغات شورای دانش اموزی تحقیق درباره اهن زنگ نزن انشا در مورد 22 بهمن
را بنویسید.
تحقیق رایگان
