خلاصه  زندگی  نامه حضرت زینب (س)

پدر: علی (ع)

مادر: فاطمه (س)

ولادت: پنجم جمادی الاول سال ششم هجری

وفات: چهارده رجب سال 62 هجری

سن مبارک: 55 سال

روز پنجم جمادی الاول برابر با سال 682 میلادی در مدینه و در خانه ی علی و فاطمه دختر پیغمبر چشم به جهان گشود.

زمان تولد حضرت زینب چون پیغمبر در سفر بود علی پدر و زهرا مادر زینب بدون اجازه ی پیغمبر نامی به مولود خود نگذاشتند تا پس از سه روز حضرت رسول در سفر به مدینه بازگشت پیغمبر اول به خانه ی دخترش رفت. آن گاه جبرئیل به حضرت گفت آن گاه جبرئیل به حضرت گفت امر خداوند است که نام مولود تازه ی علی و فاطمه (س) را زینب بگذارید. آن وقت پیغمبر آمد قنداقه پاکیزه ی مولود تازه را در آغوش محبت خود گرفت او را بوسید و به سینه ی خود چسباند و بسیار گریه کرد و نامش را زینب گذاشت.

حضرت زینب دارای القاب متعددی بود از جمله: عصمت کبری، صدیقه صغری، ناموس کبریا، عارفه، موثقه، ام المصائب و پس از واقعه ی کربلا کلمه ی مظلومه مهم از نام های او بود.

زینب پس از ایام شیرخوارگی تا 5 سالگی در پرتو درخشان نبوی پرورش یافت در آستانه 5 سالگی بود که با رحلت پیغمبر خدا و جد مهربانش قلبش در هم فشرده شد.

پدرش علی (ع) او را در حجره خانه ی خود پیغمبر زیر خاک مدفون کرد هنوز این منظره ی غمناک از جلوی چشمش نرفته بود و 75 روز از فقدان پیغمبر نگذشته بود که با ناله های توان فرسای مادر مهربانش فاطمه (س) رو به رو گردید که در بستر مرگ با اندوه و غم با نگاه های پر حسرت قد و بالای او را می نگریست زینب هر روز می دید مادرش از درد جسم او را آزرده می کرد تا همه روز آخر عمر فاطمه مادرش او را پیش بستر خود صدا کرد. وصیت محرمانه ای کرد و بردار و خواهر کوچکش ام الکثوم نباید بشنوند که دو دستمال بسته ای به او سپرد که در روز عاشورا در آخرین وداع برادرش امام حسین وصیت مادر را انجام دهد و بسته ی امانت را که پیراهن کهنه ای بود تن بردار خود پوشاند.

هیچ گاه از غم و مصیبت مرگ دلسوز مادر آرام نمی شد و هر روز به جای خالی مادر می نگریست و دو برادر و خواهر کوچکش را از محبت های مادر محروم مانده بودند، می دید غمش بیشتر می شد. او سعی داشت مواظبت و محبت مادرانه به آن ها جای خالی مادرش را پر کند او در همان سنین جوانی دانشمند عالم و پر جست و جو و متقی گردید که در دنیای اسلام آن روز مجاز به لقب عقلیه بنی هاشم معروف شده بود.

زینب یتیم نوازی و غم خواری بیچارگان را به حد کامل از پدرش علی (ع) آموخته بود که بعدها می بینیم آموخته ی خود را در مدینه و کوفه به خصوص در سفر کربلا تا شام چنان انجام داد که گویی خود علی (ع) است.

ازدواج حضرت زینب (س)

همان طور که رسول خدا برای یگانه دختر خود به جزء علی مرتضی همسری لایق سراغ نداشت برای زینب هم شایسته تر از عبدالله پسر جعفر طیار برادر زاده اش شوهری لایق تر سراغ نداشت.

عبدالله تاجری موفق شد و در تمامی روزگار هر چه خرید و فروخت زیان نکرد. و در هر معماله ای برکت نصیب او شد. عبدالله در اثر بخشش زیاد در تمام اقوام و در قبایل عرب به بحرالسخا معروف بود. نزدیکان او را از بخشش زیاد ملاقات می کردند و عبدالله می گفت من عمری به مردم بخشش می کردم و ابداً نه به دوست و نه به دشمن سخت نمی گیرم.

علی بن ابی طالب عموی او و زینب (س) هم دخترعمویش بود.

پیمان ازدواج بین او و زینب منعقد گردید و میوه ای این پیوند دو پسر به قولی چهار پسر به نام های اکبر، علی، عباس و محمد بودند.

زندگی نامه زاها حدید معمار معروف

  زاها حدید در سال ۱۹۵۰ در بغداد در خانواده‌ای روشنفکر و مسلمان متولد شد. او تحصیلات دوران ابتدایی را در یکی از دیرهای کاتولیک فرانسوی‌زبان بغداد سپری کرد. پس از آن، به‌سبب جوّ فرهنگی خانواده، با حمایت والدینش و روابط گسترده‌شان به آرزوی ایام کودکی‌اش تحقق بخشید و بعد از گذراندن دورة ریاضیات در دانشگاه امریکایی بیروت (۱۹۶۸ـ۱۹۷۱) به مدرسة معماری AA۱ لندن رفت و بدین ترتیب وارد دنیای مردانة معماری شد. او دربارة ایام کودکی‌اش چنین می‌گوید: «من یک عرب عراقی‌ام و هرگز نمی‌توانم روزهای زیبایی را که در وطن داشتم از ذهنم بیرون کنم. کودکی من در آنجا در میان منابع سرشار انسانی و تاریخی به رویا شبیه است. مدرسة ما لابه‌لای علفزارها و در دل طبیعتی سبز بود که امروز از آن فقط خرابه‌هایی برجاست... شهر بغداد در آن ایام پر از آدم‌های عجیب با ملیت‌ها و مذاهب مختلف بود و پرورش در این محیط پر از تجربه‌های متفاوت شانس بزرگی برای من بود.» پدر زاها، محمد، فردی فعال در زمینة اقتصاد و پیشرو در حزب سوسیال‌دموکرات عراق بود. او فارغ‌التحصیل مدرسة LSE۲ بود. مادرش شاغل نبود ولی زن فعال و پویایی بود که طراحی را به زاهای کوچک آموخت. زاها در این خانوادة فرهنگی بورژوا با تمکن نسبی مالی رشد یافت، چنانکه هر دو برادرش هم برای ادامة تحصیلات به کمبریج رفتند. کهن‌ترین خاطره‌ای که زاها را در دنیای کودکانه‌اش به خانه‌سازی و طراحی دکور برای عروسک‌هایش تشویق کرده بود، خاطرة بازسازی خانة عمه‌اش به‌دست یکی از دوستان معمار پدرش بود.

اتفاق شاخص دیگر در همان ایام، سفری بود که طی آن پدرش او را برای بازدید از بازمانده‌های تاریخی شهرهای سومری به شمال عراق برد: «تصاویر آن ابنیه و ویرانه‌های کهن هرگز از ذهنم خارج نشد. شاید همین‌ها باعث شد که فضا و پلان‌های شهری را همیشه در معماری‌ام مد نظر داشته باشم.» تاریخ معماری با شکل‌گیری نخستین شهرها و رواج مفهوم مدنیت آغاز می‌شود. عراق امروزی نیز مهد تاریخ و مدنیت است. پس عجیب نیست که معماری در رگ و خون زاها حدید جاری است. «هر بار با شنیدن اسم عراق در گوشه و کنار قلبم به‌درد می‌آید.» چرا که کار معمار ساختن است و نه مشاهدة‌ تخریب. و این وضعیت روبه‌ نابودی وطنش او را رنج می‌دهد. از عراق چیز زیادی برجای نمانده است. این سرزمین مجروح باید درمان شود و اصلی‌ترین مراکزی که به آنها نیاز دارد ـ خانه، بیمارستان و مدرسه ـ در آن ساخته شود. حدید می‌خواهد همان‌طور که با ساختن یک ساختمان برای دانشگاه امریکایی بیروت دینش را به لبنان (که مدتی در آنجا زیسته و تحصیل کرده بود) ادا کرد، برای زادگاهش هم مفید واقع شود و اساسی‌ترین نیازهایش را برآورده کند، آن هم درست در زمانی که جهان از او توقع ساخت آسمان‌خراش‌ها و سالن‌های کنسرت را دارد.

زاها حدید پس از فراغت از تحصیل و اخذ مدرک دیپلم در زمینة معماری (۱۹۷۷) به دفتر معماری OMA۳ پیوست و به همکاری با الا زنگلیس۴ و نیز رم کولهاس۵، شخصیت برجستة هایپرمدرنیسم، که استاد او نیز بود، پرداخت. دعوت این دو معمار از حدید جوان به‌عنوان یک همکار به او اعتمادبه‌نفس و شجاعت خارق‌العاده‌ای بخشید. در ۱۹۸۰، حدید OMA را ترک کرد و دفتر شخصی خود را بنا نهاد و همچنین به تدریس در مدرسة معماری AA (که خود زمانی محصل آن بود) پرداخت. او در هاروارد، دانشگاه شیکاگو و دانشگاه هامبورگ نیز به تدریس پرداخت. حدید عنوان CBE۶ را به‌دلیل خدماتش به معماری دریافت کرد و در سال ۲۰۰۴ به‌عنوان نخستین زن معمار توانست جایزة پریتزکر را به مبلغ صد هزار دلار از آنِ خود کند. مراسم اهدای این جایزه، که معادل نوبل در معماری است، هرساله در گوشه‌ای از جهان به منظور ادای دین و احترام به ساختمان‌های تاریخی و حتی معاصر برگزار می‌شود. زاها حدید سخنرانی‌های متعددی در سراسر اروپا و امریکا انجام داده است و عضو هیئت تحریریة دایره‌المعارف بریتانیکا نیز هست. او در سال ۲۰۰۶ موفق به اخذ درجة افتخاری از دانشگاه امریکایی بیروت شد و درحال‌حاضر پرفسور دانشگاه هنرهای کاربردی وین است.

حیطة گستردة فعالیت‌های زاها حدید مشتمل بر معماری، طراحی داخلی، طراحی صحنه و اشیا، ایستگاه‌های قطار، هتل‌ها، موزه‌ها و مجموعه‌های صنعتی، فرهنگی و ورزشی است. فهرست پروژه‌های او به شرح زیر است. ـ ایستگاه آتش‌نشانی در شهری در مرز سوئیس و آلمان (۱۹۹۰ـ۱۹۹۴)| ـ پل مسکونی لندن روی رودخانة تِمز (۱۹۹۶) ـ مرکز هنر معاصر رزنتال در سین سیناتی امریکا (۱۹۹۸) ـ مرکز علمی فائنو در ولفسبورگ آلمان (۱۹۹۹ـ۲۰۰۵) ـ ترمینال تراموا و پارکینگ اتومبیل در استراسبورگ فرانسه (۲۰۰۱) ـ بنایی برای پیست اسکی برگیزِل در اینسبروک اتریش (۲۰۰۲) ـ ساختمان ب.ام‌.و. در لایپزیک آلمان (۲۰۰۵) ـ ساختمانی برای مجموعة مراکز درمانی سرطان مگی در اسکاتلند (۲۰۰۶) ـ موزة هنر معاصر در کاگلیاری ایتالیا (۲۰۰۷) ـ آسمان‌خراشی در مارسی (۲۰۰۷ـ۲۰۰۹) ـ پلی در زاراگوزای اسپانیا (‏۲۰۰۸)‏‏ ـ ترمینال سالرنوی ایتالیا ـ کتابخانه‌ای برای دانشگاه سویل ـ دانشگاهی در مکزیک ـ پلی در ابوظبی ـ یک سالن اپرا در دبی ـ موزة امپرسیونیسم کوپنهاگن ـ موزة هنر جدید دانشگاه میشیگان (۲۰۱۰) ـ دپارتمان هنر اسلامی لوور در پاریس (در دست ساخت) ـ مرکز ورزشی المپیک آبی لندن (۲۰۱۲) ـ مجتمع هنرها در رم (در دست ساخت) همچنین تعدادی از طرح‌های او در مسابقات متعدد معماری برنده شده‌اند اما متأسفانه برخی از آنها به مرحلة ساخت نرسیده‌اند که از آن جمله‌اند: ـ کلوپ پیک در هنگ‌کنگ که در سال ۱۹۸۲ اولین جایزة بین‌المللی را نصیب او کرد. ـ سالن اپرای کاردیف در ۱۹۹۹ زاها حدید، که در دنیا شهرتی معادل «چهره‌های معروف» دارد، علاوه بر آثار چشمگیرش، به‌دلیل ظاهر متفاوت و تأثیرگذارش هم مطرح است: زنی درشت‌اندام در پوششی همیشه مشکی، با چشمان درشت شرقی که وجهه‌ای دراماتیک به او می‌بخشد. اطلاق عناوینی چون «خانم خارق‌العاده۷» و «اژدها بانو۸» از سوی رسانه‌ها به وی نیز برداشتی از ظاهر متفاوت اوست. اما رفتار و شرم خاص آسیایی‌اش زنی مهربان را معرفی می‌کند که کلام مختصرش با لهجة غلیظ عربی او را دلنشین‌تر هم جلوه می‌دهد.

زاها زنی فعال است که در عرصة مردانة معماری بسیار جسورانه رفتار می‌کند؛ عرصه‌ای که در آن زنان سنتاً به اوج و کمال نمی‌رسند. البته زنان بسیاری دکتر یا وکیل‌اند و یا دارای مشاغلی سخت هستند که مجبورند ساعات متمادی کار کنند اما در مورد معماری ـ به‌عنوان یک شغل ـ مشکل آنجاست که لازمه‌اش یک‌جور پیوستگی و تداوم روند کاری است، چه برای مرد و چه برای زن. معماری فدا کردن صددرصد انرژی و وقت را می‌طلبد. این موضوع که به اختلاط زندگی خصوصی و زندگی کاری منجر می‌شود حضور در این عرصه را برای زنان دشوار می‌کند. و شاید مجرد بودن حدید در موفقیت او تأثیرگذار بوده است، گرچه او تمایلی به افشای نکات ریز زندگی شخصی‌اش ندارد و می‌خواهد همچنان آن را خصوصی نگاه دارد. جالب اینجاست که همه‌جا هم، به‌سردی، فقط بحث از پروژه‌ها و آثار اوست. او عکس‌العمل رسانه‌ها در مقابل موفقیت‌های زنان را نادرست می‌داند، چرا که به اعتقادش آنها فقط وقت زیادی را صرف اتفاقات حاشیه‌ای، نحوة پوشش فرد و... می‌کنند. این برای یک زن موفق محدود کردن او صرفاً به مسائل ظاهری‌اش و نپرداختن به کنه فعالیت‌های اوست که جای تأسف دارد، مخصوصاً اگر این نگاه از سوی جامعة زنان باشد. اینکه چگونه زنی مسلمان از جهان سوم و خاورمیانه ـ عراق، کشوری پر از محدودیت‌های حتی روزمره برای زنان ـ این‌گونه در زمینه‌ای یکه‌تاز است که مردان نقش‌آفرینان اصلی آن در طول تاریخ بوده‌اند، جای تعمق بسیار دارد.

در طول تاریخ، زنان معمار بسیاری فعال بوده‌اند اما در واقع همیشه به‌عنوان عضوی از گروه و یا همکاران همسرانشان به حساب می‌آمده‌اند. مثال واضح این مورد خانم دنیس اسکات براون۹ معمار، همسر رابرت ونتوری۱۰، معمار مشهور، است که هرگز جدا از سایة ونتوری و به‌طور مستقل مطرح نشد. زنان به‌طور غریزی و طبیعی دوستدار و مولد زیبایی هستند. طبق این تعریف، حدید خود را دشمن خویش به‌عنوان یک زن می‌داند. چرا که او سازه‌هایی زیبا طراحی نمی‌کند. برای او دارا بودن کیفیات اساسی و جوهری حرکت مهم است. مثلاً، او منظرة برفی یک غروب را با کنتراست‌های شدید سفید و سیاه و انعکاس قرمز خونین زیبا می‌داند، چرا که کیفیت نور، حرکت و نهایتاً زندگی را در خود دارد. با این جسارت و نوآوری در ارائة مفاهیم و نگاه تازه به جهان، او نه‌تنها مرزهای معماری، بلکه مرزهای جنسیتی را هم درنوردیده است. طرح‌ها و سازه‌های حدید بخصوص در دوران اولیة‌ کارش ـ از حیث تمرکز بر طراحی، پراکندگی قطعات، سادگی، و خلاصگی‌شان به همراه زوایای تند و خطوط پرحرکت ـ مؤکداً از هنر و معماری انقلابی اوایل قرن اتحاد جماهیر شوروی یعنی کانستراکتیویسم و سوپره‌ماتیسم و نیز نقاشی‌های هندسی تأثیر گرفته‌اند. کازیمیر مالویچ۱۱، تئوریسین اصلی سوپره‌‌ماتیسم، در سال ۱۹۲۸ در بیان تئوری آن چنین می‌گوید: «ما فقط زمانی به درک فضا نایل می‌شویم که از زمین آزاد شویم. یعنی، به شکلی، اصلی‌ترین نقطة گرانش از بین برود.» این رهایی از جاذبة زمین، اصلی‌ترین ایده‌ای است که در آثار حدید می‌توان پی گرفت. این نکته در طرحی که برای کلوب پیک کشیده کاملاً مشهود است، چنانکه کل بنا به شکل هواپیمایی در حال صعود از زمین ترسیم شده است. نکتة جالب این است که در سال ۲۰۰۴ مراسم اهدای جایزة پریتزکر به حدید در شهر سن پترزبورگ روسیه برگزار شد؛ شهر زیبا و بااصالتی که مالویچ در آن زیست و کار کرد.

از حیث بازنمایی حرکت و انرژی، می‌توان قرابت‌هایی بین آثار حدید و نهضت فوتوریسم ایتالیا در اوایل قرن بیستم مشاهده کرد. چنانکه، به‌عنوان مثال، اومبرتو بوتچونی۱۲ هم متأثر از سرعت و تلاطم ماشین‌ها و زمانة جدید درصدد نمایش حرکت بود. اما اگر بخواهیم واکاوی عمیق‌تری در کنه تاریخ معماری کنیم، شاید حدید را هم‌سنخ‌تر با معماران باروک ایتالیا ببینیم تا کانستراکتیویست‌هایی که در عکس‌العمل به استالین به سمت اشکال انتزاعی گرایش یافتند. چرا که معماری باروک سرشار از حرکت و انرژی است و قدرتی بالقوه و آمادة انفجار در دیوار ساختمان‌هایش نهان دارد؛ فضایی تئاتری که جنب‌وجوش سرشارش کاملاً در تغایر با سکون و ایستایی رنسانسی است. اما در مجموع، به‌سبب ساختارشکنی‌های فرمی، حدید همچون فرانک گهری۱۳ و دانیل لیبسکیند۱۴ معمار در زمرة معماران دکانستراکتیویست (در مقابل معماری مدرن، مثل تقابل معماری باروک علیه معماری رنسانس) قرار می‌گیرد. با وجود تمامی معادل‌های تاریخی مذکور، آنچه زاها حدید را معماری معاصر ساخته است جریان «روح زمانة» هگلی در سازه‌های اوست. بدین‌گونه که او معماری‌ای برای جهان پرشتاب و سیلانی امروز طرح می‌کند و، برخلاف اکثر معماران بزرگ، سبکی کاملاً آزاد، رها و بدون تقید و ارجاعی به معابد یونان و یا کاتدرال‌های گوتیک را در پیش می‌گیرد، تا جایی که ارجاعات معدود او را تاحدودی برخاسته از ناخودآگاهش تلقی می‌کنند. چنانکه برخی منتقدان فرم‌های ارگانیک و دورانی جدید آثار او را ملهم از طبیعت پر از باتلاق‌های جنوب عراق می‌دانند. حدید معماری است که جسورانه به ستیز با جاذبه ـ بزرگ‌ترین دشمن معماری از بدو تاریخ تابه‌حال ـ می‌پردازد. (گرچه او این رهاسازی از تقیدها را در سایر حیطه‌ها هم اعمال کرده است). این سازه‌ها گویی مجسمه‌هایی هستند که قوانین گرانش را از یاد برده‌اند و به‌طرز خطرناکی نامطمئن و بی‌ثبات‌اند. انکار جاذبه این تصور را به‌وجود می‌آورد که این بناها، با دیوارهای نازک، سقف‌های در حال پرواز و طبقات در حال فروریزی‌شان، تکیه بر باد دارند و گویی در حال برخاستن از زمین هستند، تا آنجا که نمی‌توان به‌طور قاطع مشخص کرد که خط افق کجاست، یعنی از کجا زمین تمام می‌شود و بنا آغاز می‌شود. از این درهم‌آمیزی زمین و معماری با عنوان فرش شهری۱۵ یاد می‌شود و همین عدم قطعیت یکی از پایه‌های اصلی هنر معاصر است. سازه‌های حسی و تهاجمی حدید انفجارهای جسورانه‌ای در فضا محسوب می‌شوند، چنانکه گویی هر آن آمادة انفجار از گوشه‌ای باشند. حدید بدین طریق توانست برداشت و تجربة ما را از فضا تغییر دهد.

به اعتقاد حدید، همراه با پیشرفت تکنولوژی، معماری هم حرکت می‌کند. این همگامی به‌شدت یادآور نوستالژی اوایل قرن بیستم یعنی زمانی است که معماری مدرن با تکنولوژی صنعتی متحد شد تا پیشرفتی اجتماعی را شکل دهد. پیشرفت تکنولوژیک باعث ایجاد حرکت (به‌جای سکون) در معماری می‌شود، چنانکه دیوارهای بنا متحرک می‌شوند، اجزای ساختمان آشپزخانه و... حرکت می‌کنند و دیگر هیچ قانون ثابتی برای قرارگیری حمام در جای خاصی از خانه وجود ندارد. البته تفاوت سلیقه‌ها همواره مطرح است. از این روست که جوامع مختلف گونه‌های متفاوتی از نوع زیست را تجربه می‌کنند. هنوز افرادی روی زمین می‌خوابند، درحالی‌که عده‌ای دیگر تخت‌های بلند را ترجیح می‌دهند. در جوامعی، خانه مجموعه‌ای از چندین فضای تفکیک‌شدة متفاوت برای عملکردهای گوناگون است، حال آنکه برخی فضاهای باز بی‌هیچ حائل و دیواری را ترجیح می‌دهند، مثل معماری دهة ۷۰ نیویورک که مردم فضاهای وسیع خالی را برای زندگی انتخاب می‌کردند. معماری نباید تحمیل‌گر باشد بلکه باید این امکان را به همه بدهد تا بتوانند فضای متناسب با علایق و عاداتشان را انتخاب کنند و برای حدید این نکته حائز اهمیت بسیار است که مخاطبش همة قشرها باشند و نه‌فقط نخبگان جامعه. از این رو، هدف او ساختن ساختمان‌هایی اجتماعی است که از طریق آنها بتواند هیجان و چالش را به زندگی مردم عادی وارد کند. بهترین نمونه از این دست بنای پیست اسکی برگیزل است. او ساختمان‌هایی می‌سازد که گرچه هریک چون جواهری مجزا و تنها در درخشش‌اند، همگی به یکدیگر و فضای اطراف شهری‌شان نیز متصل و مرتبط هستند. ایرادی که او به معماری اکثر شهرهای بزرگ وارد می‌داند سرمایه‌گذاری نکردن برای «عمومی‌سازی» است، بدین معنا که افراد فقیر و ثروتمند نمی‌توانند در کنار هم زندگی کنند. در گذشته، فضاهای عمومی به‌ صورت زیرزمینی گسترش می‌یافت و امروزه این گسترش در ارتفاع رخ می‌دهد و در واقع همین رشد عمودی مانع از تعامل سازه‌ها در بستر یک شهر است. از این رو، هریک از سازه‌های حدید سعی در ایجاد تعامل و ارتباط با فضا و طبیعت اطراف خود دارند. برای او هر ساختمان جزئی از یک محیط شهری به‌حساب می‌آید که در نهایت قرار است تمامی آنها با هم ترکیبی متناسب داشته باشند. ساختمان‌های حدید تک‌نقطه‌ای نیستند و باید از زوایای مختلف درک و دیده شوند. در واقع، او تعصب و دگماتیسم مدرنیسم را با فضا و در سطوح مختلف ترکیب کرده و نهایتاً بناهایی را برای حرکت و سیلان عرضه کرده است. او همچنین این سنت را که در ساختمان فقط از زوایای ۹۰ درجه استفاده شود کنار گذاشت و، در پی ساختِ دیوارهای غیرعمودی، به طراحی مبلمان و وسایلی برای این فضاهای ناصاف و سیال با زوایای نامتعارف (با دید معمارانه) پرداخت. شاید بتوان این‌گونه معماری متحرک، سیال و غیرراکد را ـ که مطلقاً محصورکنندة فضا در یک حجم نیست بلکه به شکل مایعات منجمد و خمیری‌شکل است ـ منتسب به خصلت زنانة ضددگماتیسم و محصورگر مردانه دانست. به همین دلیل هم سازه‌هایش به‌جای القای حس تملک، تصرف، استواری و تکیه بر زمین، سرکشانه میل به حرکت در فضا دارند. زاها حدید به‌عنوان یک معمار و تئوریسین به بررسی طرح‌های شهرهای مختلف می‌پردازد. او علت حس شدید نوستالژیک مردم به شهرهایی چون پاریس را عدم تغییر آنها می‌داند. پاریس قطعاً کمبودهای بسیاری دارد ولی برای قرون متمادی همواره محلی زیبا و خاطره‌انگیز بوده است. شکی نیست که پاریس زیباست اما بدون انرژی. دقیقاً مثل ونیز که هنگام برگزاری فستیوال فیلم و بی‌ینال زیباست، اما جای رشد و ترقی ندارد. این شهرهای ساکن باید به مدد معماری به جهان امروز مرتبط شوند. از آنجا که زاها به ارتباط معماری با سایر حیطه‌های اجتماعی معتقد است، نسبت به تأثیر منفی مسائل سیاسی بر معماری نیویورک (بعد از ۱۱ سپتامبر) شدیداً معترض است و در پاسخ به سؤال مجلة نیویورکی تایم اوت۱۶ که چرا چاره‌ای معمارانه برای شهر نیویورک نمی‌اندیشد، می‌گوید که مایل است برجی در نیویورک طراحی کند. نیویورک تاکنون هیچ بنایی از حدید نداشته است.

گرچه موزة گوگنهایم ـ مقدس‌ترین معبد هنر و معماری ـ در سال ۲۰۰۶ نمایشگاه مرور بر آثار ۳۰ سالة او را در این شهر به نمایش گذاشت که در واقع بعد از فرانک گهری دومین نمایشگاه مرور بر آثار یک معمار در گوگنهایم بود. نمایش آثار طراحی، نقاشی، «معماری‌های کاغذی» و پیش‌طرح‌های معمارانة او در گالری‌های مارپیچی موزة گوگنهایم، این دینامیک‌ترین موزة جهان که همیشه مایة دردسر برگزارکنندگان نمایشگاه‌ها و مایة سرخوشی مخاطبان بوده است ـ وجه پویا و پرتحرک آثارش را بارزتر می‌کند. طراحی چیده‌مان آثار نمایشگاه هم بر عهدة خود او بوده است. چنانکه سطوح سفید و سیاه دیوارهای گالری‌ها حرکت محیط را تشدید می‌کرد. در واقع، سهم عظیمی از آثار این نمایشگاه را نقاشی‌های او از ساختمان‌ها تشکیل می‌داد که وقتی او فقط ۳۰ سال داشت با همین نقاشی‌ها به شهرت رسید. این پیش‌طرح‌ها که برای ساخت و یا سکونت بسیار سخت و ناممکن به‌نظر می‌رسیدند تا سال‌ها به‌عنوان تنها آثار هنری حدید محسوب می‌شدند و البته هنوز هم در مواردی که به مرحلة ساخت نرسیده‌اند خود طرح‌ها، ماکت‌ها و مدل‌های ساخته‌شده معرفی‌کنندة آن آثار هستند. حدید گونه‌ای نقاشی چندپرسپکتیوی را ترسیم می‌کند که همانند طبیعت بیجان‌های پیکاسو دیدهای متفاوتی از یک شیء واحد را در زوایای مختلف ارائه می‌دهند. این طرح‌های چندپرسپکتیوی امکان ساخت سازه‌هایی پویا و پرحرکت را موجب می‌شوند. اما حدید در آثار طراحی جوهری و مدادی‌اش ـ با حرکات آزادانه‌تر و خطی‌تر ـ تا آنجا در بیانگری و القای حس رهایی پیش می‌رود که می‌توان این خطوط قدرتمند را به هنرمند اکسپرسیوی چون سای تومبلی۱۷ منسوب دانست. او در پیش‌طرح‌های آزمایشی‌اش خط افق را درهم می‌ریزد و آن را به شکل قوسی از یک انحنای وسیع نمایش می‌دهد که فضاهای مجاور بالا و پایین را به هم وصل می‌کند. اخیراً، حدید با ارائة اثری با عنوان «خانة‌ ایده‌آل» در نمایشگاه مبلمان کلن ایدة عدم تفکیک بین رشته‌های هنری را با حضور در نقش یک طراح بارز کرده است. حیطة فعالیت‌های او در زمینة طراحی هم بسیار گسترده و نامحدود است، گرچه همگی این طرح‌ها از «جهان ذهنی» ‌زاها سرچشمه می‌گیرند. او طراحی کارد و چنگال تا لوستر و سایر لوازم خانه را برای شرکت‌های معروف و لوکسی همچون سوارفسکی۱۸، دوپون۱۹، ساوایا و مورونی۲۰، و. ام. اف۲۱، ایوسن لورن۲۲، استبلیشد و پسران۲۳ انجام داده است. همچنین طراحی داخلی گالری هیوارد لندن، سالن هزوین، سالن فیلارمونیک لوگزامبورگ و نیز طراحی صحنه برای تور جهانی گروه موسیقی پِت شاپ ‌بویز۲۴ در سال‌های ۱۹۹۹ـ۲۰۰۰ را هم برعهده داشته است. لوازم و اسباب خانه‌ای که حدید برای زندگی معاصر طراحی می‌کند خانگی و مطابق با فرم‌های سنتی نیستند. برای او چیدمان این لوازم در سازه‌های موّاجش مهم است و اینکه این وسایل چگونه می‌توانند آن فضاهای مایع را اشغال کنند. مثلاً، برای دیواری که صاف نیست باید مبلمان خاص طراحی شود: مبلی به شکل یک موج با تکیه‌گاهی مجزا. او در طراحی این اشکال نرم و سیال که گویی از فرم یخ‌های در حال ذوب شدن الهام گرفته‌اند حتی تاحدودی به بازیابی و احیای سبک‌های دهة ۵۰ هم نظر دارد. حدید توانمندی و قدرت بسیار خود در طراحی و اسکیس‌های دستی‌اش را با یک سیستم حرفه‌ای تکنولوژیک ترکیب کرده و از آن در تحقق بخشیدن به ایده‌ها و رویاهای عجیب و غریبش، که تا مدت‌ها غیرقابل ساخت به‌نظر می‌آمدند، استفاده کرده است. در واقع، این جسارت و مداومت او در تحقق بخشیدن به رویاهایش زمینه را برای دیگرانی که ایده‌های نامعمول داشتند، فراهم کرد. حدید، با وجود تمام شهرت و محبوبیتش در دنیای معماری، منتقدانی هم دارد. رابرت آدام، معمار سنتی انگلیسی، آثار او را مطلقاً در زمرة آثار معماری و یا حتی ساختمان‌سازی نمی‌داند، بلکه آنها را مجسمه‌های آبستره‌ای می‌بیند که می‌خواهند خود را به‌عنوان معماری مطرح کنند بی‌آنکه دلیل خاصی برای ساختار جالب و عجیبشان داشته باشند. به اعتقاد امثال او، صرفاً با تکیه بر شهود و بدون هیچ‌گونه تئوری نمی‌توان به خلق فرم دست زد. این‌گونه انتقادات در حالی مطرح است که عده‌ای دیگر حدید را از تئوریک‌ترین معماران عصر حاضر می‌دانند، عاملی که نقش به‌سزایی در مطرح کردن او به‌عنوان معمار معاصر داشته است.

آثار زاها حدید

خوب به این تصاویر نگاه کنید ، واقعا” فوق العاده است . گذشت دورانی که عظمت یک ساختمان رو فقط در بلندی اون می دیدیم ، ساختمانها هم دیگه واسه خودشون سبک جدید پیدا کردن ، عمودی ، افقی ، کج ، راست ، کوتاه ، بلند… همه جورشو داریم اما این یکی دیگه محشره ! ترکیبی از همه طراحی های جالب برای یک بنای بسیار دیدنی !! این ساختمان فوق العاده در قلب شهر مسکو و در نزدیکی مرکز تجاری بین المللی مسکو (MIBC ) قرار گرفته . اصولا” گفته میشه این مرکز تجاری بین المللی نقطه عطف مسکو و باعث رونق هر چه بیشتر فضای اطرافش شده ، اما عده ای معتقدند با احداث Expo Center بخش پایانی این توسعه و رونق رقم می خوره !معمار ساختمان ، خانم Zaha Hadid با هنرمندی کم نظیرشون کل این فضا رو به چهار بخش مسکونی ، هتل ، محل برگزاری نمایشگاهها و سالنهای کنفرانس اختصاص دادن . مطمئنا” به زودی بهترین و مهمترین نمایشگاههای بین المللی در فضایی با وسعت ۲۶۳۴۰ متر مربع که برای بخش نمایشگاه در طبقات بالایی ساختمان در نظر گرفته شده بر پا می شن .همچنین تالار کنفرانس که در ضلع شرقی طبقه اول قرار گرفته شامل ۳ سالن با اندازه های متفاوت است و جالب اینجاست که می شه با ترکیب این سالنها به یک تالار بسیار بزرگ ۱۵۰۰ نفره برسیم . همین قابلیت انعطاف پذیری باعث می شه بتونیم از این سالنها برای مراسم مختلف ، اعم از نشستهای حقوقی نسبتا” کوچک و جزئی تا کنفرانسهای بسیار بزرگ و عمومی استفاده کنیم. یه چیزی که نظر من رو جلب کرد اینه که این تالارها در بخش افقی ساختمان هستند و از طریق یک فضای پل مانندی به برجهای بلند و با عظمت بخش عمودی ساختمان مرتبط شده اند ، zaha Hadid با داشتن همچین ایده هایی باعث خاص شدن این بنا شد .راجع به دو برج مسکونی ساختمان (برج شرقی و غربی ) باید بگم که اندازه دقیق طولش رو نمی دونم ولی از تصاویر مشخصه که این برجها به راحتی تا قلب آسمان شهر مسکو بالا رفته اند و عظمت خاصی به ظاهر این شهر داده اند . از فضای بین این دو برج هم برای ساخت راهرو های زیبا ، لابی های مخصوص گفتگو ، سالنهای بدنسازی و ورزشی استفاده شده .و اما هتل Expo Center ، طبقه بیست و ششم برج غربی به هتل اختصاص داده شده . این قسمت منظره بسیار زیبایی از شهر مسکو رو زیر پا داره . امکانات جانبی این هتل هم از جمله وجود انواع سالنهای ورزشی ، چشمه های آب معدنی ، رستورانهای متنوع ، فروشگاههایی جهت خرید و انواع بار و مش-روب فروشی ها مثال زدنیه .دوستان عزیز صحبت راجع به فضای درونی این ساختمان جالب فراوونه، اما فکر می کنم اونچه باعث خاص شدن ساختمان شده شکل ظاهریش باشه ، دو ساختمان عمودی و افقی که از ترکیب با هم یک مجتمع کامل رو بوجود آوردن

به راستی وجود چنین ساختمانهایی می تونه ظاهر یک شهر رو خیلی عوض کنه . همچنین می دونیم با برگزاری سمینارها ، کنفرانسها و نمایشگاههای بزرگ بین المللی در این ساختمانها منافع بسیار زیادی برای اون شهر یا کشور ایجاد می شه . بد نیست مهندسان معمار خبره کشور ما هم در این زمینه طرحهای جالبشون رو بیشتر به مرحله اجرا بگذارند.

رابطه بین  پرخاشگری کودکان و بازی های رایانه ای

خشم و پرخاشگری یکی از پیچیده ترین هیجان های انسانی است که با او زاده می شود. همه در طول زندگی بارها در موقعیت های مختلف خشم و پرخاشگری را تجربه کرده ایم. خشم کنترل نشده ما را از رسیدن به اهدافمان باز می دارد و به اختلال در روابط بین فردی و به هم ریختگی ساختار درونی و روانشناختی ما منجر می شود.

به تعبیری می توان گفت: به خشم امدن سهل و آسان است ولی مدیریت و کنترل آن سخت و دشوار است.

همواره از سوی والدین و مربیان پرسشهایی در این موضوع مطرح است از آن جمله:

رابطه خشم و پرخاشگری چیست؟

خشم و پرخاشگری در چه وضعیتی طبیعی و در چه وضعیتی غیر طبیعی است؟

چه عواملی موجب پیدایش و یا تشدید آن می شود؟

علائم و نشانه های پرخاشگری چیست؟

انواع خشم و پرخاشگری کدام است؟

چه عوارضی کسانی را که مورد خشم و پرخاشگری مستمر قرار می گیرند، تهدید می کند؟

چه راهکارهایی برای پیشگیری از خشم و پرخاشگری در بزرگترها(والدین) وجوددارد؟

برای پیشگیری از خشم و پرخاشگری در کودکان چه راهکارهایی توصیه می شود؟

آیا خشم و پرخاشگری در انسان ها ذاتی است یا اکتسابی؟

راههای درمانی افراد خشمگین و پرخاشگر چیست؟

....

از آنجایی که انسان امروز بیش از هر زمان نیازمند آرامش و صلح درونی است بایستی ضمن شناخت ماهیت خشم و پرخاشگری راه های مقابله و مدیریت بر آن را کسب کنیم تا بتوانیم از این موهبت الهی در مسیر صحیح استفاده نمائیم.

تعریف خشم و پرخاشگری

• یک واکنش احساسی و هیجانی غیر ارادی نسبت به یک تهدید حقیقی یا خیالی است که هر چه میزان تهدید بیشتر باشد میزان بر انگیختگی بیشتر است.

• پرخاشگری رفتارهای تهاجمی و خصمانه و واکنشی نسبت به ناکامی و سرکوبی امیال است که به صورت ضرب و جرح، آزار و اذیت، تخریب و صدمه رسانی به خود و دیگران و یا اشیای اطراف نمایان می شود.

• پرخاشگری واکنشی دفاعی است که هدف آن رفع مانع و حذف عامل تهدید است که موقتاً فرد را به آرامش می رساند.

انواع خشم و پرخاشگری

1- خشم بجا: یک واکنش هیجانی طبیعی و مفید است که دارای ویژگیهایی می باشد از جمله:

الف)زمانی است که یک تهدید واقعی در کار باشد.

ب) میزان خشم متناسب با شدت تهدید باشد.

ج) اقدامات بعدی به گونه ای موثر از شدت تهدید بکاهد و به ما و دیگران کمترین آسیب را وارد کند.

2- خشم بی جا: زمانی است که دارای ویژگیهایی باشد از جمله:

الف) تهدید واقعی متوجه ما نباشد.

ب) میزان خشم متناسب با تهدید نباشد.

ج)اقدامی که صورت می پذیرد نامناسب باشد.

علائم خشم و پرخاشگری

علائم پرخاشگری را می توان به دو دسته طبق بندی کرد:

پرخاشگری به خود: دارای علائمی است از جمله:

احساس خستگی و فرسودگی/ دروغگویی/ نگاههای تند و خشن/ به هم فشردن دندانها/ پیدایش چین و چروک در صورت/ افزایش فشار خون/ بالا رفتن ضربان قلب/ اختلال در دستگاه گوارش/ کاهش دقت/ گره/ گوشه گیری/ خود خوری/ خشک شدن دهان/ تکانش در رفتار و حالات دفاعی/ گشاد شدن مردمک چشم/ منقبض شدن عضلات/ برافروختگی رنگ چهره/ داغ شدن یا یخ کردن بدن/ تغییر تنفس/ افسردگی و حتی در مواقعی موجب سکته و حمله قلبی می شود.

پرخاشگری به دیگران:دارای علائمی است از جمله:

ایجاد مزاحمت برای اطرافیان/ سرزنش دیگران/ به هم زدن نظم/ دزدی/ تخریب/ دروغگویی/ ضرب و رجح/ استهزاء دیگران/ جنگ و ستیز و درگیری/ فحاشی/ نادیده گرفتن دیگران/ تجاوز/ شکستن اشیاء/ سلطه جویی/ زمینه سازی برای ایجاد درگیری/ عدم رضایت از ارتباط با دیگران/ عدم خاطره خوش از مدرسه و معلم/ وحشت از بیان احساسات بر علیه والدین و دیگران.

علل خشم و پرخاشگری

1- غریزی: فروید پرخاشگری را حالتی غریزی و ذاتی می داند و معتقد است که کودک از بدو تولد کم و بیش برای بروز رفتارهای پرخاشگرانه آمادگی دارد.

روانشناس دیگری معتقد است که غریزه پرخاشگری در تمام حیوانات و از جمله انسان به طور ارثی وجود دارد و یک ویژگی طبیعی است.

2- زیستی: هورمون های مختلف و مواد شیمیایی مغز با پرخاشگری ارتباط دارند. برای نمونه یکی از دلایل اینکه جنس نر نسبت به ماده پرخاشگر تر است میزان بالای هورمون «تستوسترون» در جنس نر است و یا پایین بودن سطح گلوکز خون عامل دیگر پرخاشگری است.

3- علل محیطی و یادگیری: نظریه پردازان یادگیری اجتماعی پرخاشگری را رفتاری می دانند که در نتیجه پاداش و تنبیه است و فرد از طریق تقلید از الگو ها می آموزد.

ژان ژاک روسو می گوید:

«انسان در محیط های طبیعی موجودی مهربان شاد و خوب است قیود اجتماعی او را مجبور به پرخاشگری و فساد می کنند.»

انقلاب تامل برانگیز

انقلاب و خیزش استقلال طلبانه هندوستان به رهبری گاندی در نوه خود بی نظیر و بدیع است. بر خلاف تمام انقلاب ها و حرکتهای آزادیخواهانه، گاندی برای اولین بار از استراتژی «عدم خشونت» یا «اهیسما» استفاده کرد.

او در این باره می گوید: من به راههای خشونت بار اعتراض دارم. حتی اگر در مسیر نیکی از این راه ها استفاده شود. نیکی حاصل از آن موقتی و گذرا است. ماندگار و همیشگی است. خشونت هرگر خشونت را محو نمیکند بلکه تنها بر شدت آن می افزاید.

عدم خشونت و ترس با یکدیگر جمع نمی شوند. می توان مردی را غرق در سلاح تصور کرد که در دل ترسو ست. داشتن اسلحه، به معنای وجود رگه هایی از ترس در انسان است. اما عدم خشونت حقیقی بدون وجود بی باکی خالص در روح فرد میسر نیست.

گاندی همواره می گفت: دست شستن از خشونت برای افراد قوی دشوار نیست. این ضعیفانند که چنین کاری را غیر ممکن می دانند، چرا که عدم خشونت یعنی عشق ورزیدن به کسانی که از ما متنفرند و ابراز همدردی توام با شکیبایی در مقابل خشن ترین دشمنان. این سخت ترین آموزه ای است که فرد می تواند در زندگی فراگیرد. به همین دلیل است که «بهاگاوادیتا» می گوید.

اگر می خواهید شجاعان را بیابید کسانی را جستجو کنید که قادر به خشونتند و اگرمی خواهید قهرمانان را بیابید، کسانی را بجویید که قادرند در مقابل نفرت عشق بورزند.

در میان کوه های خشن و صخره ای استان مرزی شمال غربی هند، رهبر بزرگی به ظهور رسید که نزد مردم به «گاندی مرزی» شهرت یافت. این فرد «عبدالغفار خان» بود. برخاسته از جامعه ای که در آن قانون «چشم درمقابل چشم و دندان در مقابل دندان بود» مردم او –پاتان ها- مردمی بی باک و جنگجویانی پرشور بودند که عشق به آزادی وجودشان را شعله ور ساخته بود. وقتی گاندی تصمیم گرفت به مرز شمالی برود، همه مردم هند نگران سلامتی او شدند، دوستانش گفتند:« این ها مردمی خشن هستند. دیدار آن ها چه فایده ای دارد؟ جنگیدن تنها چیزی است که بلدند.

گاندی پاسخ داد: «من نیز جنگجویم،می خواهم به آنها بیاموزم که چطور بدون خشونت و ترس بجنگند.»

جمعیتی از پاتان ها اسلحه بر دوش، کنجکاوانه گرد این مرد کوچک اندام با آن لنگی که به خود پیچیده بود حلقه زدند تا ببینند چه می گوید. به نرمی پرسید:« آیا می ترسید؟! اگر نمی ترسید پس چرا با خود اسلحه حمل می کنید.»

پاتان ها مبهوت تنها خیره اش شدند. تابه حال کسی جرئت نکرده بود این چنین با آنها حرف بزند گاندی ادامه داد:« من هیچ ترسی در دل ندارم به همین دلیل مسلح نیستم، واهیسما یعنی همین.» عبدالقادر خان اسلحه اش را کنار گذاشت و پاتان ها به تبعیت از رهبر خود به عده ای شجاع ترین پیروان راه عشق بدل شدند، راه عشقی که گاندی به آنان عرضه داشته بود.

راههای کنترل خشم و پرخاشگری در بزرگسالان

1) ترک صحنه: برای کسانی که خلق و خوی انفجاری دارند. اولین گام آن است که بیاموزند چگونه هنگام حمله ی خشم از صحنه بیرون بروند البته با وجود اینکه ساده به نظر می ردس اغلب عمل کردن به آن دشوار است.

2) فعالیت جسمانی: در مدت خارج شدن از صحنه انجاک یک فعالیت جسمانی مانند پیاده روی مفید است چون موجب می شود تنشی که در اثر خشم ایجاد شده تخلیه گردد.

3) خشم خود را بپذیرید، تصمیم بگیرید وفراموش کنید: هنگامی که خشمگین هستید ابتدا با خود بگویید«الان من خشمگین هستم» و بعد تصمیم بگیرید که در مقابل خشم خود چکار کنید که به نفعتان باشد و بعد از پایان یافتن ماجرا به هر شکل ممکن خود را آرام نگه دارید و سعی در فراموش کردن آن داشته باشید.

4) منطقی باشید: بخش وسیعی از خشم و ناراحتی به خاطب این است که نمی خواهیم کوتاه بیاییم. این «باید ها و نبایدها» هستند که ما را خشمگین می کنند.

5) ابراز خشک به شیوه سازگارانه:مانند مکاتبه کردن- گفتگو کردن و یا انتقال گله و شکایت توسط واسطه ها.

6) شناخت موارد استرس زا و تلاش برای از بین بردن آنها:مانند موضوعات نگران کننده و بی اهمیت مثلاً کودک به فکر ان باشد که بچه ای دیگر میخواهد وسایل بازی را از او بگیرد.

اتفاق های بعید مانند ازدواج مجدد پدر خانواده- زندگی با ناپدری و یا نامادری و...

اتفاق هایی که هنوز رخ نداده مانند فکر کردن پیرامون خود- والدین- مشاجره والدین و فوت والدین.

7)کاهش فشار کاری: اعم از مطالعه زیاد- بی خوابی- کار طاقت فرسا و پر تنش.

8) ورزش: روشی برای انحراف ذهن از شرایط خشم و پر استرس و راه فراری از ناکامی هاست و به دلیل بالابردن سطح «اندروفین» باعث نشاط و سرخوشی می شود. ورزش در فضای باز مثل پیاده روی- دویدن- نرمش- شنا- کوهنوردی و... سبب مصرف زیاد و مداوم اکسیژن می شود و خود کنترلی به دنبال دارد.

9) تفریح: هر فعالیتی که موجب مفرح شدن روح و انبساط خاطر انسان شود تفریح است و ذهن را از تنش ها، هیجانها، خشم و ترس و نومیدی دور می سازد.

10)شوخ طبعی و مزاح: خنده بر هر درد بی درمان دواست. شوخ طبعی به شما کمک می کند تا دیدگاه متعادل داشته باشید. نرمان کازنیز در کتاب آناتومی بیماری خاطر نشان می کند که ده دقیقه خنده از ته دل اثر تسکینی قوی بر درد و ناراحتی دارد. ما و اطرافیان را شاد می کند. باعث افزایش انرژی و توان برای حل مشکلات می شود و خوش بینی را افزایش می دهد.

11) رژیم غذایی: مصرف آب به مقدار زیاد« حداقل 8 لیوان در شبانه روز»- مصرف میوه های تازه و گاز زدنی مانند سیب و خیار و... مصرف کاهو و سبزیجات / پرهیز از خوردن مواد اسیدی (ترشیجات)/ پرهیز از خوردن مواد کافئین داد/ پرهیز از خوردن غذاهای چرب.

12) تنفس عمیق: موجب رسیدن اکسیژن بیشتر به خون می شود که این امر باعث بیدار کردن مغز، شل کردن عضلات و آرام کردن فعالیت های ذهنی می گردد و همه جا و همه وقت می توان انجام داد و اثر بخشی آن نیز سریع و فوری است.

برای تنفس عمیق با یک شماره هوا را از راه بینی وارد ششها کرده و تا چهار ثانیه هوا را در شش ها حبس می کنیم و بعد با دو شماره از راه دهان هوا را آرام بیرون می دهیم.

13) مدیتیشن(مراقبه): نوعی عکس العمل آرامش بخشی است که بر پایه تنفس عمیق استوار است ولی یک گام از ان جلوتر می رود و در آن فرد با چشمان بسته در وضعیت چهارزانو می نشیند و یک «ذکر» را در ذهن خود تکرار می کند. در این صورت مغز از نظر عملکرد وارد محدوده ای می شود که مثابه خواب است ولی مزایای بیشتری به همراه داردمانند آزاد کردن هورمون های خاصی که موجب ارتقاء سلامتی می شود.

14) تصویر سازی ذهنی: یادگیری تصویر سازی ذهنی نیازمند زمان بیشتری است و این در صورتی است که فرد یک تصویر خوشایند مثل دریا، طبیعت در ذهن خود متمرکزمی شود. پخش کردن صداهای طبیعت مانند صدای آب پرندگان و... به صورت ملایم به غوطه وری بیشتر در این تجربه کمک می کند.

15) انقباض انبساط عضلانی: با سفت کردن و سپس شل کردن عضلات بدن در چند دقیقه می توان تنش ها را کاهش داد و احساس آرامش بیشتری کرد.

همه عضلات بدن از نوک انگشتان پا تا گردن را سفت کنید.(آدم آهنی شوید) و به مدت 10 تا 15 ثانیه نگه دارید سپس همه عضلات را با هم شل کنید. (عروسک پارچه ای شوید) با این کار درخواهید یافت سریعتر و راحتتر تنش ها در شما کاهش می یابد.

16) موسیقی: کسانی که به موسیقی علاقمندند در هنگام بروز هیجان خشم و پرخاشگری موسیقی بدون کلام مناسب می تواند فشار خون را پایین آورد. بدن را آرامش بخشیده و ذهن را ناآرام سازد. این عمل می تواند همراه با فعالیت های هادی روزانه صورت پذیرفته و وقت خاصی را از شما نمی گیرد.

17) مسئله گشایی: بعضی اوقات ناکامی و به دنبال آن خشم و پرخاشگری ناشی از مسائل واقعی و غیر قابل اجتناب زندگی است. یک باور فرهنگی مبنی بر اینکه هر مشکلی راه حلی دارد وجود دارد. ولی ما گاهی نمی توانیم راه حلی پیدا کنیم. باید دانست که همیشه بهترین کار یافتن راه حل نیست بلکه بهتر است بدانید که چگونه با مسئله روبرو شوید یعنی اگر نقشه ای کشیدید به حل مسئله منجر نشد خود را تنبیه نکنید زیرا آنچه مهم است تلاش و کوشش برای حل مسئله است.

18) اجتناب: اگر هنگام ورود به اتاق کودکتان بی نظمی اتاقش سبب عصبانی شدن شما می شود فوراً در اتاق را ببندید و از هر عاملی که خشم شما را بر می انگیزد پرهیز کنیدف نگوئید: «چون من عصبی شدم بچه ام باید اتاقش را مرتب کند.» این درست نیست. درست اسن است که خودتان را آرام کنید. یا برای رهایی از دردسرهای ترافیک باید مسیر روزانه تردد خود را تغییر دهید و یا از اتوبوس و مترو استفاده کنید.

19) برقراری ارتباط بهتر: زمانی که فردی از ما عیبجویی می کند، دفاع کردنمان طبیعی است ولی با او نمی جنگیم و تلافی نمی کنیم. می توانیم بگوییم که وی از روی جهل و نادانی صحبت می کند، ما را دوست ندارد.

او فرد کم حوصله و ناشکیبایی است. نیاز به مقداری تنفس و استراحت برای رسیدن به آرامش دارد باید در اینگونه مواقع خودتان را خونسرد نشان دهید تا از وقوع یک فاجعه جلوگیری کنید.

20) زمان بندی: انسان همیشه در یک حالت و وضعیت روحی روانی نیست. بعضی افراد صبح ها سرحال و پر انرژی اند و عصر های کسل و خسته اند به همین دلیل عصر ها و شب ها ممکن است سطح تحملشان پایین و آماده پرخاشگری باشند. توصیه می شود اینگونه افراد اگر شب هنگام با موضوعات بحث برانگیزی از سوی دیگران مواجه شدند، طرح موضوعات را به زمانی که سرحال هستند موکول کنند.

21) خود کنترلی بند ورایی: این نوع خود کنترلی توسط بندورا مطرح شد و دارای سه مرحله است:

1- توجه مشاهده اعمال و رفتار خود

2- قضاوت در مورد اعمال و رفتار خود

3-پیامد های شخصی

در این روش از فرد خواسته می شود در پایان روز (مثلاً آخر شب) دفعات عصبانیت و خشم خود را روی یک کاغذ یادداشت کند و آنها را بشمارد. فردا نیز این عمل را انجام دهد.اگر تعداد دفعات عصبانیت امروزش کمتر از دیروز بود خود را با شنیدن یک موسیقی یا دیدن فیلم مورد علاقه اش، رفتن به پارک و.... تشویق کند و اگر تعداددفعات بیشتر از دیروز بود خود را به طرق مختلف مانند محروم کردن خود از یک وعده غذای دوست داشتنی، ندیدن یک برنامه جذاب تلویزیونی و.... تنبیه کند. با این عمل می توان خشم و پرخاشگری و عصبانیت خود را کاهش داده تا اینکه در حد طبیعی باشد.

22) مراجعه به متخصص و مشاور: اگر احساس می کنید عصبانیت شما خارج از کنترل است و تاثیرات منفی بر روابط اجتماعی، خانوادگی و شغلی تان گذاشته است یک روانشناس یا مشاور متخصص می تواند به شما کمک کند تا با بکار گیری تکنیک های تغییر افکار و رفتار اعمال خود را کنترل کنید.

23) هیچگاه مشکلات را پیش بینی نکنید: برخی افراد انواع و اقسام دشواری ها و مشکلاتی را که ممکن است اصلاً به وقوع نپیوندد در خیال خود مجسم می کنند. چنین افرادی به اضطراب خود که خشم و پرخاشگری را به دنبال دارد دامن می زنند. بهتر است هیچوقت تا هنگامی که مسائل، مشکل واقعی ایجاد نکرده است، از آنها مشکلی نسازید زیرا مشکل را دو برابر خواهید کردچه بسا مشکل شما مثل یک حباب باشد که به آسانی از بین می رود.

24) ایمان خود را افزایش دهید: ایمان همان دیدن با چشم دل است وقتی که چشم دل باز باشد می توانیم ببینیم آنچه اتفاق افتاده برای خوبی و صلاح ما بوده است و آنچه هم اتفاق خواهد افتاد برای خیر و خوبی ماست.

انسان با ایمان می داند خداوند همیشه و همه جا با اوست و از او در مقابل آسیب ها مراقبت می کند و این یاد و نام خداست که به او آرامش داده و او را از خشم و پرخاشگری رها می سازد.

داستان تامل برانگیز

روزی جنگجویی سامورایی نزد استادی آمد و پرسید: آیا بهشت و جهنمی وجوددارد؟ اگروجوددارد پس در ورودی آنها کجاست؟ تا بتوانم از یکی اجتناب و وارد دیگری شوم.

استاد گفت: آیا تو سامورایی هستی؟ پس چرا بیشتر شبیه گدایانی؟

سامورایی به قدری عصبانی شد که اصلاً فراموش کرد که برای چه موضوعی نزد او آمده است. استاد غرور وی را جریحه دار کرده بود. جنگجو برای کشتن استاد شمشیرش را از نیام بیرون کشید. استاد خندیدو گفت: این دروازه جهنم است. این خشم اینطور شمشیر کشیدن، در جهنم را باز می کند.

سامورایی بلافاصله فهمید و شمشیر را در نیامش گذاشت.

استاد دوباره خندید و گفت: الان و همین جا دروازه بهشت به رویت باز شد.

راههای کنترل خشم و پرخاشگری در کودکان

1- فرزندان را به دیدن برنامه های مشخصی از تلویزیون سوق دهید که عاری از خشونت باشد. 2- از وسایل مورد علاقه فرزندان مثل پازل، بازی های فکری، مداد شمعی، مداد رنگی، کاغذ، کتاب و مجلات به عنوان جایگزین فیلم ها و بازیهای رایانه ای نامناسب استفاده شود.

3- بازی های رایانه ای فرزندان تحت کنترل و برنامه ریزی قرار گیرد. خصوصاً بازی هایی که فرد به تعداد آدم هایی که به قتل می رساند امتیاز کسب می کند که این خود موجب نهادینه شدن خشونت در نظام شخصیتی و رفتاری کودک می شود.

4- او را به فعالیت های ورزشی خصوصاً راه رفتن، دویدن، شنا، ژیمناستیک و.. تشویق نمایید.

5- زمینه بازی هایی که با دست انجام می شود را بیش از پیش برای او فراهم آورید مانند بازی با گل رس، خمیر بازی- خانه سازی به وسیله مکعبها- شن بازی، نقاشی و...

6- درهنگام خشم و پرخاشگری او را به آرامش دعوت کنید.

7- در جوی کاملاً آرام، با آرامش اما جدی او را به سکوت تشویق نمایید.

8- احساس خود را از عملکرد او بیان کرده و یادآور شوید از کاری که او انجام می دهد ناراحت هستید.

9- از تهدید، تمسخر، تحقیر وتنبیه او در هنگان پرخاشگری اکیداً خودداری نمایید.

10-وسایل خطرناک و مشکل آفرین در خانه از جمله شکستنی ها و اشیاء نوک تیز را از دسترس او خارج سازید.

11- در صورت امکان او را لمس کرده و در آغوش گرفته و از او بخواهید که سکوت کند و آرام گیرد.

12- علاقه و دوست داشتن خود را به او ابراز نموده و بگویید به دلیل رفتار بدش از او ناراحت هستید.

13- سعی کنید علت رفتار پرخاشگرانه اش را از او جویا شوید.

14- او را نسبت به کاری که کرده و عواقب احتمالی آن آگاه سازید.

15- چگونگی کنترل بر خشم و داشتن اعتماد به نفس و برخورد با مسائل و شکست ها را به او آموزش دهید.

16- دلایل خود مبتنی بر ناپسند بودن رفتارش را عنوان نموده و راه های بهتر را بازگو کنید.

17- برای اطمینان از این که به حرف های شما گوش داده یا نه، از او بخواهید مطالب شما را تکرار کند.

18- تا حد ممکن محرک هایی که باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه می شود را از محیط پیرامونش حذف کنید، این محرک ها ممکن است مستقیم و زنده مانند رفتار های خود پدر و مادر و یا غیر مستقیم از طریق تلویزیون و سینما و بازیهای رایانه ای و... باشد.

19- از مواردی که احساس می کنید کودک مساعد پرخاشگری است پیشگیری کنید.

20- از او بخواهید چیزهایی که باعث ناراحتی می شود را به راحتی با شما در میان بگذارد یا با یکدیگر راه حلی پیدا کنید.

21- هنگام صحبت او در مورد موضوع گوش شنوایی برای شنیدن حرفهایش داشته باششد.

22- اگر احساس می کنید که از نظر جسمی ضعیف است تقویتش کنید.

23- اگر دچار بحران عاطفی است او را مورد حمایت عاطفی قرار دهید.

24- در صورتی که مشکل او از درک و یادگیری او نشات می گیرد و امکان برخورد با مشکلات پیش آمده را ندارد، به او کمک فکری دهید تا موانع را از سر راه بردارد.

25- در آغاز کودکان یاد می گیرند که دعوا و جیغ زدن می تواند در دستیابی به خواسته هایشان موثر باشد سپس رفته رفته این رفتارها به پرخاشگری جامعه ستیز در خانه و بیرون از خانه تعمیم می یابد هرگز به او اجازه ندهید از راه پرخاشگری به خواسته های خود برسد. قاطع و جدی در مقابل رفتار منفی او بایستید.

26- چون گاهی پرخاشگری تقلیدی و اکتسابی است و در اثر مشاهده رفتار پرخاشگرانه دیگران به وجود می آید پس او را از محیط های پر تنش و جنجالی دور نگه دارید.

27- بستری فراهم آورید که کودکان با دویدن، مشت زدن بر کیسه بوکس، نرمش های هوازی، فریاد زدن در کوهستان یا در کنار امواج ساحل هیجان خشم و عصبانیت خود را تخلیه کنند تا حس ترس و ناراحتی و اندوه از آنان گرفته شود.

28- در خانه وضع قوانین ناعادلانه اکیداً پرهیز کنید زیرا پرخاشگری هنگامی از ناکامی یا حادثه ناخوشایند بر می خیزد که این حوادث ناعادلانه تصور شوند.

29- انتظارات خود را از کودک با وسع و توانایی او هماهنگ نمایید.

30- از تربیت نادرست و خشن کودکان بر حذر باشید مطالعات بیانگر آن است که والدینی که از روش مستبدانه و تسلیم شونده در تربیت فرزندان خود استفاده می کنند فرزندان آنها بیشتر دچار ناکامی منجر به خشم و پرخاشگری می شوند.

31- منزوی کردن کودک پرخاشگر نیز یک شیوه کاهش پرخاشگری است و این کار باید تا زمانی که او دریابد خشونت سودی ندارد ادامه یابد.

32- از طریق داستان و شعر و سرود که در کودکان تاثیر گذار تر است باید نسبت به رشد فکری کودکان اقدام نمود تا با شناخت مسائل و واقعیات قدرت حل مسئله آنها نیز افزایش یابد.

33- در تامین نیاز ها و خواسته های فرزندان به اعتدال رفتار کنید.

مشاهده شده است کسانی که در کودکی همیشه توقعات و خواسته هایشان بلافاصله و آنی برآورده شده بیشتر از کسانی که تامین نیاز ها و خواسته هایشان قدری به تعویق افتاده و یا گاهی بر آورده نشده خشمگین و پرخاشگر می شوند چون این افراد معمولاً با ناکامی روبرو نبوده اندو نحوه صحیح برخورد با ناکامی را نیاموخته اند. وقتی بزرگتر می شوند چون به دست آوردن خواسته هایشان را در جامعه سهل الوصول نمی بینند، زودتر عصبانی و به پرخاشگری متوسل می شوند.

34- اولین الگوی فرزندان والدین هستند، تجربه نشان داده است که بیشتر کودکان پرخاشگر والدینی خشن و متخاصم داشته اند. آنها نه تنها از محبت کافی والدین برخورداد نبوده اند بلکه الگوی پرخاشگری هم درخانه داشته اند پس ضروری است والدین نزاع و کشمکش خود را در حضور فرزندان آشکار نسازدند.

25-رفتارهای پرخاشگرانه او را تایید نکنید. هستند کسانی که نه تنها پرخاشگری و زورگویی را زشت نمی شمارند بلکه به غلط آن را نشانه شهامت و قدرت می دانند.

36- رفتار پرخاشگرانه او را تشویق نکنید. گاه با والدینی مواجه می شویم که با انگیزه آموزش دفاع از خود به کودک می گویند نباید از کسی بخوری (اگر از کسی خوردی تو را تنبیه کب کنم) این وضع برای کودکانی که به درستی انگیزه پرخاشگری را درک نکرده اند بیشتر مسئله ساز است.

37- پرخاشگری کودکان را با پرخاشگری و خشونت و تنبیه و داد کشیدن پاسخ ندهید.

38- نسبت به رفتار پرخاشگرانه کودک بی تفاوت نباشید. عده ای بر این باورند که با بی تفاوتی و بی اعتنایی (عدم واکنش) از سوی والدین و مربیان پرخاشگری کاهش می یابد در صورتی که ممکن است او تصور کند این عمل مورد قبول و تایید است و به پرخاشگری خود ادامه دهد.

39- به آنها بفهمانیم که ناموفق بودن در امری دلیل بر وجود نفی یا بی اعتبار بودن آنها نیست یعنی هر چند ممکن است از عهده کاری به خوبی بر نیاید ولی شخصیت آنها قابل قبول و احترام است.

40- از تبعیض قائل شدن بین فرزندان و مقایسه آنها با یکدیگر اکیداً پرهیز کنید چون نه تنها موجب خشم و پرخاشگری می شود بلکه چون والدین دیگران را برتر از او می دانند نسبت به آنها حس کینه و دشمنی پیدا می کند.

41- به او کمک نمائید تا با افزایش خودآگاهی نقاط مثبت و منفی خود را بهتر بشناسند و حتی نقاط ضعف خود را مانند نقاط مثبتش بپذیرد.

42- پرخاشگری کودک را در حضور او و دیگران مطرح نکنید چون اینگونه برداشت می کند که توانسته دیگران را به خود متوجه نموده و منظور خود را تامین کند بنابراین مکرر از این وسیله برای رسیدن به خواسته هایش استفاده می کند و در مقابل انتقاد دیگران مقاوم می شود یا عزت نفس خود را از دست می دهد.

43- او را همیشه با انجام کار مورد علاقه سرگرم کنید.

44- او را به انجام فعالیت های ورزشی تشویق کنید.

45- بستری فراهم آورید تا عقده هایش را بر سر اسباب بازی هایش خالی کند.

46- به او مسئولیت هایی واگذار کنید و غیر مستقیم تلاش نمائید تا به عنوان رهبر گروه تعیین شود.

داستان تامل برانگیز

پسر بچه ای بود که اخلاق خوبی نداشت. پدرش جعبه ای میخ به وی داد و گفت هر بار عصبانی می شود باید یک میخ به دیوار بکوبی. روز اول پسر بچه سی و هفت میخ به دیوار کوبید.

طی چند هفته همانطور که یاد می گرفت چگونه عصبانیتش را کنترل کند. تعداد میخ های کوبیده شده به دیوار کمتر می شد. او فهمید که کنترل عصبانیتش آسان تر از کوبیدن میخ ها به دیوار است.

بالاخره روزی رسید که پسر بچه دیگر عصبانی نمی شد. او این مسئله را به پدرش گفت و پدر نیز پیشنهاد داد هر بار که می تواند عصبانتیش را کنترل کند یکی از میخ ها را از دیوار در آورد. روزها گذشت و بالاخره پسر بچه توانست به پدر بگوید که تمام میخ ها را از دیوار بیرون آورده است. پدر دست پسر بچه را گرفت و به کنار دیوار برد و گفت:

پسرم تو کار خوبی انجام دادی و تونستی بر خشمت پیروز شوی اما به سوراخ های دیوار نگاه کن. دیوار دیگر مثل گذشته اش نمی شود. وقتی تو در هنگام عصبانیت حرف هایی می زنی آن حرف ها چنین آثاری به جای می گذارد.

تو می توانی چاقویی در دل انسانی فرد کنی و آن را بیرون آوری، اما هزاران بار عذر خواهی هم فایده ندارد. آن زخم سر جایش است. زخم زبان هم به اندازه زخم چاقو دردناک است.

آسیب های نوپدید

موبایل (تلفن همراه)

با رشد فزاینده علم و تکنولوژی شاهد فروپاشی مرزهای اطلاعاتی و ارتباطی در عصر حاضر هستیم و همانطور که بروز و ظهور هر فناوری و پدیده های جدید امید و رفاه و آسایش و سرعت عمل و دسترسی به اطلاعات را برای نسل امروز به ارمغان آورده است. بدیهی است موجی از هراس را نیز فراروی بشر پدیدار نماید. یکی از این موارد آسیب هایی است که در سازمانهای رسانه ای شکل می گیرد و سوار بر امواج به ما می رسد که با عنوان «آسیب های نو پدید» یا «نوظهور» از آنها یاد می شود. از این پدیده های مهم انقلابی که در کمیت و کیفیت ارتباط های انسانی به وجود آورد «موبایل» یا «تلفن همراه» است.

واقعیت این است که گریز از مواجهه به فناوری های ارتباطی جدید نه امکان پذیر است نه عاقلانه چون آنها هم مثل هر پدیده دیگر آمیزه ای از فرصت ها و تهدید ها هستند که با اتخاذ روش های درست و فرهنگ سازی می توان امکان برخورداری افراد را از فرصت های آن بیش از پیش فراهم آورد.

والدین در جلسات آموزشی ومشاوره ای باتوجه به اطلاعات و گزارش ها و حوادثی که در جامعه مطلع می شوند عموماً پرسش هایی در مورد تهیه موبایل برای فرزندان دارند از جمله:

1- امواج تلفن همراه برای افراد به ویژه فرزندان مضر است یا خیر؟

2- از چه سنی بهتر است برای فرزندان تلفن همراه تهیه کرد؟

3- اصلاً از نظر تربیتی برای آنها مفید است یا آسیب رسان؟

4- با توجه به اینکه فرزندان یا در خانه هستند که از تلفن ثابت استفاده می کنند و یا در مدرسه که همراه داشتن وبایل ممنوع است اصلاً تهیه آن لزومی دارد؟

5-چرا دانش آموزان اصرار بر تهیه آن توسط والدین دارند؟

6-منافع و فرصت های تلفن همراه برای فرزندان چیست؟

7- ضررها و تهدید های تربیتی تلفن همراه برای فرزندان چیست؟

8-آیا ممکن است در افراد وابستگی و اعتیاد ایجاد کند؟

9- چگونه می توان از آسیب های احتمالی تلفن همراه پیشگیری کرد؟

10- والدین چه اقدامهایی داشته باشند تا فرزندان از آسیب های احتمالی مصون بمانند؟

11-....

فرصت های تلفن همراه از دیدگاه جوانان امروز

1- تخلیه روانی: از طریق تلفن با ارسال پیامک نه تنها خود را تخلیه روانی می نمایند بلکه با حمایت روانی که از این راه به دست می آید به آرامش و تعادل دست می یابند وخستگی، بی حوصلگی، دلتنگی و دل گرفتگی خود را کم می کنند. نمونه ای از پیام های رد و بدل شده که نوعی حمایت روانی دارد:

«الان از آسمون تماس گرفتن که زیبا ترین و مهربانترین و نازترین فرشتشون رو گم کردن، نترس لوت نمی دم.»

2- هیجان جویی

تلفن همراه و به خصوص پیامک آن برای تحقق هیجان جویی عرصه مناسبی است و از طریق آن به موارد زیر دست می یابند:

• احساس رضایت خاطر و با خبر شدن از دوستان

• احساس شادی از تماس های غیر منتظره

• تازه شدن روحیه

• افزایش شادی و آرامش

• هیجان ارسال و دریافت پیام

نمونه ای از پیام طنز آمیزی که بین کاربران رد و بدل شده و موارد فوق را به همراه داشته است:

«بروپایین، حالا برو بالا» ورزش اس ام اسی.»

3- سرگرمی و بازی با تلفن همراه

تلفن همراه به عنوان یک سرگرمی معمول برای دختران و پسران و حتی بزرگسالان مطرح است. به طوری که گروهی معتقدند موبایل در جامعه ما یک اسباب بازی مدرن است. منتهی نه برای بچه ها بلکه برای بزرگترها. شاخصه های اساسی که روان شناسان در تعریف بازی مطرح کرده اند:« بی مصرف بودن بازی، خود جوش بودن، رفع خستگی، متضمن لذت بردن جنبه تمرینی داشتن، رمزی و فکری بودن بازی و نظایر آن است.»

4- ایجاد امکان برای بروز خلاقیت های فردی

دلایل بروز خلاقیت ها» دوری افراد از عوامل بازدارنده در فضای مجازی، طنز آمیز دیدن سرویس پیامک، برخوردهای انعطاف پذیر، حجم گسترده وسیع وشوخی، طنز و مطایبه، کچ گیری، سرکار گذاشتن، ارسال پیامک های رسمی، اطلاعیه، پیام تبریک و تسلیت.

نمونه هایی از پیام های ابتکاری و تولیدات خلاق که کاربران رد و بدل نموده اند:

«اگر یک مشکل بزرگ داشتی، نگو خدایا، من یک مشکل بزرگ دارم، بگو هی مشکل، من یه خدای بزرگ دارم.»

«تا حالا شده یکی تو رو، تو یکی رو، یا یکی دیگرو، یا دو تا یکی رو، یا تو دو تا رو، یا تو دو تا این رو جوری که من تو رو، سر کار می ذارم،سر کار گذاشته باشه؟»

5- سایر فرصت های روانی

مدیریت تعامل ها، کاهش محدودیت های افراد ناتوان جسمی، ارضای خود نمایی جوان با تلفن همراه، حفظ ارتباط با دیگران با عوارض کمتر، استفاده های آموزشی و پژوهشی و .... ازدیگر کاربردهای روانی تلفن همراه بر شمرده می شوند.

تهدید های تلفن همراه

1- گرفتن فرصت تامل و تانی درونی کاربران

زمانیکه نیاز به تنهایی و تانی و نیاز به آرامش و استراحت و تمرکز در کارهایشان دارند، تلفن همراه مزاحم آنها می شود.

2- ایجاد اشتغال و درگیری های ذهنی

اشتغال ذهنی با رسیدن یک پیامک در کلاس درس، حین عبور از خیابان، پشت فرمانن اتوموبیل و سایر موقعیت ها که امکان ایجاد خطر و آسیب وجوددارد.

3- ایجاد برخی اختلال های روانی

استفاده مفرط از تلفن همراه موجب بروز ناراحتی و عصبانیت، اضطراب، وسواس، غم و ... می شود.

4- ایجاد هویت کاذب

جوانانی که به دلیل سردرگمی هویتی از آرامش درونی لازم برخوردار نیستند، تلاش می کنند تا با توسل به دستاویز های بیرونی برای خود نوعی هویت که از آن بی بهره اند خلق کنند مثل:

• وصل شدن به سرویس پیامک

• داشتن گوشی مدل بالا

• ارسال پیامک بیشتر

• زنگ خور بیشتر داشتن

5- وابستگی و اعتیاد به تلفن همراه

که در اثر ایجاد عادت در کاربران به وجود می آید و گاهی تا پاسی از شب به SMS بازی با بازی ها در موبایل مشغولند.

6- هیجان جویی مرضی

برخی جوانان روش صحیح شاد بودن را نمی دانند لذا برای ارضای هیجان طلبی خود با توسل به «آزار و اذیت»، «سرکار نهادن» وحال گیری، مزاحمت و درخواست روابط نامشروع، ارسال جوک های خفن و تمسخر سیاسی، سعی در ارضای حس هیجانی و شاد نمودن خود دارند، که به این حالت «هیجان جویی مرضی» می گویند.

نمونه ای از پیامک های سرکاری:

«به اشتیاق اولین دانه برف، به تحمل آخرین برگ پاییز، به گرمای تن خورشید و به زیبایی آسمان شب، قسم می خورم که سر کاری...!»

7- اتلاف وقت

به طوری که فرد از خوب و استراحت و درس خواندن و کار خود می زند. کاربران زیادی خاطر نشان ساخته اند: تماس های بی مورد، تلاش برای رو کم کردن، کوشش برای کم نیاوردن، سعی در ساختن بهترین پیام کوتاه، اس ام اس بازی، سرگرم شدن به بازی های تلفن همراه و نظایر آن ، اتلاف وقت و هدر دادن انرژی و پول شده است.

8- گسترش روابط دختر و پسر

متاسفانه برخی جوان ها برای تسهیل ایجاد رابطه با جنس مخالف در صدد تهیه موبایل هستند و معتقدند بوسیله آن قدری از محدودیت هایی که فراروی دختر هاو پسر ها هست از بین می رود، که عموماً پیام کوتاه به ظاهر اشتباهی را برای فردی فرستاده و همان بهانه ای برای دوست شدن آنها بوده است و یا...

9- کاهش شرم و حیا

عدم ارتباط رو در روی کاربران، ارسال پیامک های حاوی مسائل نامناسب و غیر اخلاقی، بیان کردن مطالبی که قبلاً توتم و تابو بوده (و قبلاً در گفت و شنود های روزانه به ندرت مطرح می شده) اشاعه فرهنگ برهنگی که موجب کاهش تدریجی شرم و حیای کاربران شده به طوری که زشت ترین و رکیک ترین حرف ها و عبارات یا تصاویر به جای نشاندن عرق شرم بر چهره جوان، وی را به خنده و شادی وا می دارد!

10- تغییر برخی از ارزش های اجتماعی

در حال تلفن کردن جواب دیگران را دادن، بی حرمتی و بی احترامی ها در روابط اجتماعی و...

11- کاهش تعامل رو در رو:

باتوسعه ارتباط کلامی و پیامک تعامل چهره به چهره و «صله ارحام » در بین خانواده ها تقلیل یافته و حتی دوستان و اقوام و آشنایان به سه دسته تقسیم شده اند: گروهی که در مناسبت ها و اعیاد کافی است پیامکی برای آنها ارسال کنیم. گروه دوم انهایی هستند که در مناسبت ها تلفنی تماس می گیریم و اقلیتی هم هستند که به دیدارشان می رویم.

12- بی محتوا شدن تعاملات اساسی کاربران

که عموماً کاربران پیام مشخص و حقیقی و خاصی ندارند و گاهی یک پیامک را که دریافت کرده اند برای دوستان زیادی ارسال می کنند.

13- تقلب سر جلسه توسط دانش آموزانم و دانشجویان

14- ابتلا به برخی مشکلات جسمی

تعدادی از کاربران در اثر استفاده مفرط از پیام کوتاه برخی از مشکلات زیستی را تجربه کرده اند از جمله: درد انگشتان دست، درد مچ دست، درد چشم، ریزش اشک چشم، درد گردن وکمر، سردرد و سرگیجه، احساس تهوع و نظایر آن.

15- تعمیم خرافه گرایی

برخی از کاربران هم در پرتو امکانات تلفن همراه به گسترش خرافه گرایی روی آورده اند، از جمله پیامک ها در این زمینه: «نیت من و اینو برای ده نفر بفرست تا امشب یک معجره ببینی، پاکش نکن، حقیقت داره، کسانی که این کار را نکرده اند ظرف یک هفته یکی از نزدیکانشان را از دست داده ند.!»

16- تهدید امنیت و حریم خصوصی افراد

باتوجه به امکانات ضبط، عکسبرداری و فیلمبرداری تلفن همراه کاربرانی می توانند به ضبط صدای افراد بدون اجازه آنها با عکسبرداری و فیلم برداری در محیط های ممنوعه یا از افراد بدون رضایت آن ها اقدان نمایند و اسباب سوء استفاده و باج خواهی های بعدی از ایشان را فراهم آورند.

17- امکان شایعه پردازی با ایجاد موج سیاسی

از دیگر مواردی است که معدودی از کاربران برای هیجان جویی مرضی با اهداف خاص از آن استفاده می کنند.

18- سایر تهدیدات روانی

آنتن ندادن، ایجاد نوسان های عاطفی که در اثر تماس با دریافت پیامک فرد بین شادی بسیار یا ناراحتی، خشم و تاسف شدید قرار می گیرد.- ترس از ویروسی شدن تلفن همراه- ترس از دزدیده یا گم شدن تلفن همراه- تبعاات ناخوشایند ارسال پیام های اشتباه و یا خط روی خط افتادن از دیگر تهدیدات روانی به شمار می آید.

والدین بیشتر بدانند

1- بیشترین استفاده نوجوانان از سرویس پیامک تلفن همراه است و بیشتر هم دختران استفاده می کنند.

2- تلفن همراه برای عموم کارکرد اصلی اش را از دست داده و بیشتر به عنوان «اسباب بازی مدرن» و وسیله تفریحی به شمار می رود.

3- بیشترین کاربرد پیامک در بین جوانان به استناد مصاحبه با 120 نفر از کاربران به قرار زیر است:

70% طنز شوخی- لطیفه های سکسی- جوک های سیاسی

30% بقیه در مرحله اول اطلاع رسانی- تبریک و تسلیت- چرت و پرت و چرند و پرند- وقت گذرانی و سرگرمی- ایجاد مزاحمن- ارسال تصاویر خفن- مطالب عاشقانه و عشقولانه در مرحله بعد ارسال مطالب سودمند- رفع کارهای فوری- ویروسی کردن موبایل- ارسال پیام هنگام تدریس استاد،

4-بعضاً مشاهده می شود که تلفن همراه به بنیان عشق در تشکیل زندگی سالم نیز آسیب جدی وارد نموده است.

5- بعضاً مشاهده می شود با استفاده نادرست از تلفن همراه به حریم خصوصی افراد و خانواده ها تجاوز شده و امنیت خانواده و جامعه به خطر می افتد.

6- بعضی از پژوهشگران قرار گرفتن در معرض امواج تلفن همراه برای کودکان، بیماران و افراد مسن که به آنها «جمعیت حساس» گفته می شود را بی تاثیر ندانسته اند و آنها را از قرار گرفتن در معرض امواج پرهیز داده اند

7- بعضی از محققان به دلایل مختلف از جمله اینکه سر و دستگاه عصبی انسان تا 16 سالگی در حال رشد و بسیار آسیب پذیر است توصیه نموده اند بهتر است پس از 18 سالگی تلفن همراه در اختیار فرزندان قرار گیرد.

اقدام های پیشگیرانه والدین

1- تربیت دینی، معنوی و انقلابی فرزندان: هویتی خدا مدار، حق طلب، متعهد، مسئول جهت دارد و مبارز به فرزند می بخشد و آنها را از بسیاری آسیب ها مصون نگه می دارد.

2- تربیت نوع دوستانه فرزندان: یاد بگیرند که دیگران را دوست داشته باشند و احترام بگذارند و در این صورت هیچگاه عملی از آنها سر نمی زند که تجاوز به حقوق دیگران باشد.

3- رشد تفکر خلاق و نقاد در فرزندان: در اینصورت در ارتباط با دیگران و دریافت پیامک های ناشناس ساده لوحانه برخورد نمی کنند که در بازی عاطفی دیگران وارد شده و مورد سوء استفاده قرار گیرند.

4- تربیت هنری فرزندان: احساسات و عواطف و استعداد و زیبا جویی آنها در مسیر صحیحی قرار می گیرد و به رشد و کمال نائل می شوند.

5- غنی سازی اوقات فراغت فرزندان با کار و ورزش: با صرف وقت و انرژی خود را از طریق کار و ورزش به سالم سازی روح و روان می پردازد و اسیر حاشیه های زندگی نمی شود.

6- هویت بخشیدن به فرزندان: یکی از علل رویکرد فرزندان به تلفن همراه کسب وهویت کاذب است و چون در نوجوانی با بحران هویت روبرو می شود بدنبال پر کردن این خلاء هویتی است.

7- شکوفا سازی استعداد های فرزندان: با شناسایی استعداد های درونی فرزندان و زمینه سازی برای شکوفایی آنها قوای فکری و ذهن و جسمی آنها در کانال صحیح و سالمی قرار می گیرد و از حواشی های غیر اخلاقی دور می مانند.

8- ارضای هیجان جویی فرزندان: راههای صحیح تخلیه هیجانات سرگردان آنها را فراهم نمائیم تا از آسیب هاب احتمالی مصون بمانند.

9- توجه به گروه همسالان: در دوره نوجوانی گروه دوستان و همسالان تاثیر شگرفی در فرزندان دارند که دقت نظر والدین در معاشرت و همنشینی آنها با دوستانشان، راهنمایی و هدایت غیر مستقیم والدین در هنگام ضرورت می تواند از خطراتی که ممکن است توسط دوستان ناصالح آنها را تهدید کند پیشگیری می نماید.

10- کسب اطلاعات اولیاء: در مورد آسیب های نوپدید و تکنولوژی های جدید و انتقال آن به فرزندان می تواند موثر باشد.

11- فرهنگ سازی برای استفاده بهینه فرزندان از تلفن همراه

12- عقد قرارداد و توافق نامه: سقف گذاشتن برای پیامک و تماس تلفن همراه و عقد قراردادی با فرزندان مبنی بر پرداخت جریمه از قبل تعیین شده که البته ضروری است مفاد قرارداد به توافق طرفین رسیده باشد.

13- تشویق به خاطر استفاده های نامناسب: فرزندان برای ارسال پیام به دوستان و اقوام در مناسبت ها و اعیاد مذهبی و ملی تشویق شوند تا کارهای مثبت در آنها تثبیت گردد.

14- پاسخ ندادن به پیام های غیر ضروری: به آنها آموزش دهیم که پیام ها و تماس های ناآشنا اصلاً پاسخ ندهند و در مقابل مزاحمت های احتمالی ، بهترین راه این است که واکنشی هیجانی نداشته باشند و بلافاصله تلفن را قطع نمایند و در صورت ضرورت توسط والدین از مراجع ذیصلاح درخواست کمک شود.

بازی های رایانه ای

دنیای مجازی دنیای دروغین و غیر واقعی است که ورود مستمر به آن موجب فاصله گرفتن انسان از دنیای طبیعی و واقعی می شود و یکی از پدیده های دنیای مجازی «بازی های رایانه ای» است که سعی دارد نسل جدید را با خلق بازی های پر جذبه و پر کشش از بازی های طبیعی و تربیت طبیعی باز دارد؛ به طوری که شرکت های سازنده بازی های موفق شدند تا ضمن نفوذ در جمعیت دختران و زنان آمار کاربران خود را افزایش دهند.

نیومن(2004) گزارش می دهند فروش بازی های در سال 2008 بالغ بر 6.1 میلیارد پوند برای شرکت های سازنده سود داشته است.

در سال 2005 بالغ بر 33.5 میلیارد دلار و در سال 2007 بالغ بر رقمی معادل 58.4 میلیارد دلار رسیده که تقریباً دو برابر 2005 است.

حال با رشد فزاینده فرزندانمان به بازی های رایانه ای آیا تا کنون اندیشیده ایم که:

• ویژگی های مثبت بازی های رایانه ای برای فرزندان چیست؟

• آسیب های ناشی از بازی های رایانه ای برای فرزندان چیست؟

• عموماً اولیا چه دیدی نسبت به بازی های رایانه ای دارند؟

• راز جذابیت بازی های رایانه ای چیست؟

• آیا بازی های رایانه ای اعتیاد آور است؟

• والدین چگونه می توانند به بازی های رایانه ای فرزندان جهت مثبت بدهند؟

• اثرات مثبت و منفی بازی های رایانه ای در تندرستی فرزندان چیست؟

• ...

فرصت ها یا ویژگی های مثبت بازی های رایانه ای

(اگر محتوای بازی های مثبت باشد)

1- افزایش هماهنگی دست و چشم

2-افزایش خلاقیت

3- غنی سازی محیط های آموزشی

4- افزایش انگیزه و تمرکز در بازیگر

5- تحول نظام آموزشی سنتی به پیشرو

6- پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان/ بیماران/ سالمندان

7- آموزش مهارت های اجتماعی و اساسی زندگی/ اعتماد به نفس/ حل مسئله/ مهارت های شناختی.

8- بالا بردن قدرت عکس العمل: بعضی از بازی ها قدرت عکس العمل فرد را در جهان واقعی در برابر تهدید ها بالا می برد.

9- انتقال و آموزش پیام های اجتماعی و بهداشتی مانند ایدز، مواد مخدر، خشونت و...

10- آموزش ورزش هایی مانند شطرنج، یوگا، فوتبال و...

11- امروزه در بعضی از کشورها بهره وری درمانی در زمینه اختلال روانی، شناختی، حرکتی، تکمیلی، اضطراب و اسکیزوفرنی و.... هم یافته است.

تهدید ها یا آسیب های ناشی از بازی های رایانه ای

اگر زمانی که صرف بازی های رایانه ای می شود بسیار طولانی باشد و در انتخاب بازی ها دقت نظر صورت نگیرد آسیب های زیر امکان بروز دارد:

1- افزایش پرخاشگری

2- دزدی ( به علت صرف پل زیاد برای بازی ها و تامین هزینه و مخارج)

3-اعتیاد به بازی

4- کاهش ارتباطات اجتماعی و انزوای بازیگر

5-القای عقاید- تغییر عقاید مذهبی

6- تغییر در هنجارها و ارزش ها

7- بیداری و تحرک میل جنسی: امروزه جایزه برای رفتن به مرحله بالا دیگر قرچ و گل نیست بلکه زن و....)

8- تبلیغ مد در جامعه دختران و زنان(مثل بازی طرح مد باربی).

9-آموزش خشونت، قتل و جرم و جنایت بزهکاری.

10- بازی های عاشقانه و تعمیم آن به زندگی روز مره

11-لذت: ایجاد احساس لذت از کارهای خشن مثل جنگ و خونریزی و..

12- احساس ترس: (مثل بازی کلوپ مرگبار، برای پذیرفته شدن و عضویت در کلوپ تنها 2 شرط لازم است: 1- پول فراوان 2- لذت بردن از دیدن جنگ و خونریزی)

13- تحریک روانی به چالش فرخواندن کابر یا قرار دادن آنها در نقش منجی بشریت:گاهی در ابتدای بازی از بازیگر تقاضا می کنند روح خودشان را به قهرمان بازی به ودیعه و امانت بسپرند تا به این ترتیب قادر به ادامه بازی باشند.

14- ادغام عوامل پر هیجان، با توجه به نیازهای نوجوان وجوان: مانند قدرت، هیجان، ماجراجویی، سکس و.... موجب تاثیر گذاری و ماندگاری اثر بازی در اذهان می شود.

15- اثرات منفی ویدئو کلوپ ها و گیم نت ها: شرط بندی، قمار بازی، سیگار کشیدن، رد و بدل شدن حرف های رکیک و ناسزا، دزدی پول، رد و بدل شدن فیلم ها و سی دی های نامناسب، امکان وجود مشروبات الکلی، مواد مخدر، برقراری رابطه های غیر اخلاقی بزرگترها با کوچکتر ها و....

16- ایجاد اختلال خواب

17- برانگیختگی فیزیولوژیک: تغییر در سوخت و ساز بدن، صرع ناشی از دیدن بازی ها، اضطراب.

18- چاقی به دلیل عدم فعالیت بدنی

19- بی علاقگی به درس و افت تحصیلی

20- القاء هویت منفی

21- القائات سیاسی و عقیدتی: در برخی بازی ها مانند«؟» افراد متجاوز یکدیگر را با الفاظی مانند سید، حاجی و... صدا می زنند.

22- تضاد با ملیت گرایی، وطن دوستی: در بازی هایی که باید تروریست از بین برده شود، ابتدا تفکر نقاد را از بازی می گیرند که او فکر نکند که براستی تروریست کیست؟

در بازی هایی مانند «؟» ماهیت تروریست ها آشکار می شود که ایرانی هستند.

در بازی«حمله به ایران» کاربر نقش نظامی امریکایی را می گیرد و به منظور آسیب به تاسیسات آب سنگین اراک، تاسیسات اتمی نطنز وارد ایران می شودو..

23- آموزش قانون شکنی، هنجار شکنی، ضد ارزش عمل کردن.

24- بهره جستن از رفتارهای غریزی به جای رفتارهای عقلانی.

25- اقدام بدون تامل و تدبیر.

26- آموزش پرخاشگری عملی: با انتخاب بازی هایی مثل کشتی کج، شکستن گردن حریف،خرد کردن قفسه سینه، خرد کردن دندان حریف، ستون فقرات و....

27- اعمال بزهکارانه: گاهی اقدام به عمل خلاف قانون گر بیانگر کاربران می شود.

بررسی نقش والدین

1- والدینی که خود از سرعت پیشرفت و تحولات فناوری های ارتباطی جدید بازمانده اند، عموماً ارزیابی عمیقی از بازی های رایانه ای نداشته اند در غالب موارد بازی های یارانه ای فقط با دید مثبت می نگرند.

2- برخی والدین (عموماً تک فرزند) که با خرید یک دستگاه سگا، پلی استیشن، رایانه و.... وقتی می بینند فرزندانشان برای ساعت های متمادی سرگرم بازی می شوند و در مقابل پرسش های مداوم بچه ها که «چکار کنم؟ حوصله ام سر رفته» راحت می شوند. بازی های رایانه ای را تایید می کنند.

3- برخی والدین که با دقت در بازی ها، خطرات بالقوه ی بازی های پر خشونت، پر زد و خورد، عاشقانه و محرک و نظایر آن را احساس کرده اند خود به عمد دست به تخریب وسایل بازی فرزندانشان می زنند و یا به بهانه ای از دسترس او دور نگه می دارند.

4- والدینی که از محیط اجتماعی (کوچه، پارک و..) واهمه دارند نیز بازی های رایانه ای را تایید می کنن چون معتقدند آنها را خانه نشین می کند و زبان انگلیسی آنها هم بهتر می شود.

5- چون اغلب بازی های کارتونی است، عموم والدین نسبت به آن ها احساس خطر وتهدید نمی کنند.

در سال 1997 مایکل کارنیل که معتاد به بازی های کامپیوتری است با شلیک گلوله 3 نفر از همکلاسیهایش را در کنتاکی امریکا به قتل می رساند.

از 9 گلوله که طی 30 ثانیه شلیک شد 8 گلوله به هدف اصابت کرده است.

در صورتی که کارنیل در تمام عمر حتی یکبار اسلحه به دست نگرفته بود و فقط در اثر بازی های رایانه ای آموخته بود که چگونه مانند افراد اسلحه کش تیرها را به هدف (گردن و صورت) همکلاسی هایش شلیک کند.

اعتیاد بازی های رایانه ای

کاربران به تدریج به بازی های رایانه ای عادت می کنند (معتاد می شوند) ومثل یک «معتاد به مواد مخدر» وقتی که به هر علت امکان بازی نداشته باشند احساس می کنند که چیزی کم دارند و به دنبال فرصتی برای بازی بر می آیند و در این مسیر ممکن است حتی قراردادهای عرفی خانواده و جامعه و قوانین جاری را زیر پا بگذارند.

آنها چون معتادان به مواد مخدر منزوی می شوند و از معاشرت با دیگران و مسافرت و میهمانی رفتن همراه اعضای خانواده سرباز می زنند و همه وقت خود را صرف بازی های رایانه ای و تهیه بازی های جدیدتر و مهیج تر می کنند.

اخیراً در بعضی کشورهای غربی درپی افزایش آمار معتادان رایانه ای«کلینک ترک اعتیاد رایانه ای» نیز راه اندازی شده است.

دانش آموزان معتاد رایانه ای برای درس خواندن به ویژه فراگیری نکات و مباحث جدید وقت کم می آورند. برخی از آنها در مدرسه برای تعطیل شدن و بازگشت به منزل لحظه شماری می کنند تا هر چه زودتر خود را در عالم «بازی های رایانه ای» غرق می کنند.

راز جذابیت بازی های رایانه ای

1- شروع جذاب بازی ها کارتونی بودن مخاطب را جذب می کند.

2- در گیر ساختن عمیق کاربر با بازی قدرت انتخاب قهرمان یا ماشین، اسلحه و... را به کاربر می دهد.

3-تنوع بخشیدن به بازی سلایق مخاطبان مختلف را تامین می کند.

4- توجه به هیجان جویی نوجوانان و جوانان: خلق صحنه های هیجان انگیز، نیاز به هبجان جویی مخاطبان را تامین می کند.

5- تلاش برای ارضای کنجکاوی و ماجراجویی جوان ها بر خورد با موقعیت های چالش برانگیز ذهنی و ایجاد احساس پیگیری مسئله و پی بردن به راز و رمز قضا یا در بازی.

6- توجه به ابعاد هنری و جلوه های گرافیکی بازی ها زیبایی های هنری، کاربران را وا می دارد دست به تعقیب و ادامه مراحل بزنند و لذت ببرند.

7- تلاش جهت تداوم بخشیدن به بازی ها تکرار شخصیت ها و مضامین بازیها، مفاهیم مورد نظر طراحان را در اذهان کاربران تثبیت می کند.

8- گسترش عرصه بازی ها: گسترش در عرصه سینما و ادبیات و... امکان تبادل سوژه ها را در عرصه های اخیر فراهم آورده است.

9- تلاش در جهت ادغام عوامل پر هیجان در یکدیگر

10- تلاش برای حفظ همخوانی با واقعیت

11- تلاش برای انعطاف پذیر بازی ها

12- حریف خستگی ناپذیر حریف کاربران در بازی های رایانه ای دستگاه بازی اوست که به دلیل غیر انسانی بودن، نداشتن روح ومعرفت و اندیشه خستگی ناپذیر است و بعد از هر GAME OVER با زدن یک دکمه سرحال و قبراق و پرتوان آماده مبارزه است که گذر زمان را از ذهن کاربر را می گیرد.

چگونه والدین می توانند به بازی های رایانه ای فرزندان جهت مثبت و ارزشمند دهند؟

امروزه بازی های رایانه ای بسیار پر قدرت، جذاب و پر کشش است به حدی که افراد تا حد اعتیاد به آنها آلوده می شوند. بهتر است والدین سعی کنند حداقل از این بازی ها به عنوان ابزاری در جهت توسعه مهارت های فرزندان استفاده کنند.

در بازی های رایانه ای عناصر بسیاری وجود دارد که والدین می توانند ضمن آگاهی از آنها به ارتقا سلامت روانی و رشد شخصیت و شناخت و یادگیری فرزند خود کمک کنند از جمله:

1-ایجاد هدف درمانی یا آموزشی: والدین با شناسایی و در دسترس قرار دادن بازیهای که یکی از اهداف مد نظر آنها را تامین می کند می توانند به صورت غیر مستقیم تمرکز نمایند.

2- نوع بازی: هر بازی ویژگی خاص خود را دارد. ماجراجویی و جستجوگریريال شبیه سازی، عبور از پیچ و خمها و... تشویق والدین هنگام بازی هایی که در جنبه های شاختی موثرند می تواند موجب افزایش انگیزه کودکان در استفاده از این بازی ها شود.

3- میزان فعالیت: یازی های رایانه ای به گونه ای طراحی شده اند که میزان فعالیت فرد در آن گاه به صد در صد و گه به صفر نزدیک می شود یعنی خود فقط تماشا می کند. بازی هایی را در دسترس او قرار دهیم کهمیزان فعالیت کودک در آن بالا باشد و معمولاً ایجاد سئوالی نماید تا کودک مجبور به تفکر و تصمیم گیری سریع شود.

4- اطلاعات و قوانین بازی: بازی هایی که قوانین و اطلاعات بازی را به فرد ارائه می دهد راهبردهای شناختی بیشتری دارند و می تواند آنها را به استفاده از راه و روش و برنامه ریزی زندگی تشویق نماید.

5- نقش شانس در پیروزی کودکان بازی می کنند تا برنده شوند، بازی هایی را تهیه کنیم که رسیدن به موفقیت بر حسب تلاش فرد باشد نه شانس.

6- میزان مشکل بودن بازی بازی هایی را تهبه کنیم که از آسان به سخت باشد تا جذابیت بازی را برای او بیشتر کند.

توصبه هایی به والدین

1- آگاهی خود را نسبت به فیلم «بازی های رایانه ای» ارتقا دهند.

2- نظارت مستمر به بازی های فرزندان داشته باشند

3- در مورد ویژگی های مثبت و منفی بازی های رایانه ای کسب اطلاعات نموده و به فرزندان انتقال دهند.

4- تفکر خلاق و نقاد (از مهارت های زندگی) را به فرزندان آموزش دهند.

5- اوقات فراغت فرزندان را با کار و ورزش فعالیت های هنری و... را غنی نمایند تا فرزند صرفاً به بازی های رایانه ای نپردازد.

6- اثرات روانی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و... را در بازی های رایانه ای برای فرزندان بیان نمایند.

7- سعی نمایند نگرش فرزند را به سطح رفتار و عملش ارتقا دهند.

8- با توافق فرزندان قواعد و برنامه و ساعت مشخصی را برای استفاده از «بازی های رایانه ای» تهیه نمایند و آن را در منظر دید طرفین قرار دهند.

9- بهتر است دستگاه بازی در فضای عمومی خانه قرار گرفته تا اعمال نظارت صورت پذیرد.

10- بهتر است بازی های چند نفره تهیه شود و اولیاء نیز درجریان بازی آن ها قرار گیرند.

تحقیق در مورد انواع دیابت:

دیابت نوع 1: دیابت قندی وابسته به انسولین چیست

- حدود تا 10 درصد بیماران دیابتی مبتلا به دیابت نوع 1 هستند.

- در این نوع دیابت سلول های بتا در پانکراس که در حالت عادی انسولین تولیدی کنند طی یک روند خود ایمنی تخریب می شوند.

- تزریق انسولین جهت کنترل قند خون الزامی است.

- دیابت نوع 1 شروع ناگهانی داشته و اغلب قبل از سن 30سالگی بروز پیدا میکند.

- کنترل میزان قند خون به صورت روزانه: 7 بار در روز (قبل و بعد از سه وعده اصلی و یک بار قبل از خواب)

دیابت نوع 2: دیابت قندی غیروابسته به انسولین

- حدود 90 تا 95 درصد از بیماران دیابتی دارای دیابت نوع 2 هستند.

- این نوع دیابت ناشی از کاهش حساسیت به انسولین (مقاومت به انسولین) یا ناشی از کاهش تولید انسولین می باشد.

- دیابت نوع 2 ابتدا با کمک رژیم غذایی و ورزش و سپس داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون درمان می شود.

- دیابت نوع 2 بیشتر در افراد بالای 30 سال و در بیماران چاق رخ می دهد.

- کنترل قند خون روزانه، 4بار در روز (ناشتا و 2ساعت بعد از وعده اصلی)

دیابت شیرین حاملگی چیست:

- دیابت حاملگی با درچه ای از عدم تحمل گلوکز با شروع در طی حاملگی (سه ماهه دوم یا سوم) مشخص گردد.

- این نوع دیابت در خانه های 25 سال به بالا، خانم های چاق کمتر از 25سال، خانمهای با سابقه فامیلی رخ می دهد.

تظاهرات بالینی:

- پلی ادری، پرنویسی و پلی ناژی (بیش خوری)

- ضعف، خستگی، تغییرات ناگهانی در بنیایی، سوزون سوزن شون یا کرختی در دست ها و پاها، پوست خشک، دیر خوب شدن زخم ها و عفونت های مراجعه

- بروز دیابت نوع 1 ممکن است با تهوع، استفراغ یا دردهای شکمی همراه باشد.

- بروز دیابت نوع 2 با عدم تحمل به گلوکز به طور آهسته (طی سالها) و یا یک سیر پیشرونده شروع شده و اگر برای چندین سال تشخیص داده نشود به عوارض طولانی مدت مانند بیماری چشمی، نورپاتی محیطی، بیماری عروق محیطی منجر می گردد.

روش های ارزیابی و تشخیص دیابت

سطوح بالای قند خون، سطح قند ناشتای پلاسمایی Mg/dl 126 یا بیشتر، یا نمونه اتفاقی قند پلاسما بیش از Mg/dl 200 در بیش از یک فرمت.

پیشگیری از دیابت:

برای بیماران چاق (به خصوص مبتلایان به دیابت نوع2) کاهش وزن اکید درمانی

عوارض دیابت چیست

عوارض مربوط به هر نوع دیابت به دو نوع حاد و مزمن تقسیم بندی می گردد. عوارض حاد ناشی از اختلال کوتاه مدت در توازن قند خون بوده و شامل این موارد است:

- هیپوگلیسمی

- DKA

- HHNS

عوارض مزمن معمولاً 10 تا 15 سال بعد از وقوع دیابت قندی به وقوع می پیوندد و شامل این موارد است:

- بیماری ماکروواسکوکر (عروق بزرگ): جریان خون عروق کردند، عروق محیطی و عروق مغزی را تحت تأثیر قرار می دهد.

- بیماری میکروواسکوکر: چشم ها (رتینوپاتی)، کلیه ها (مفروپاتی) را تحت تأثیر قرار می دهد. کنترل قند خون جهت به تأخیر انداختن یا جلوگیری از بروز عوارض مربوط به عروق بزرگ و کوچک باید انجام بگیرد.

- بیماری نوروپاتیک: اعصاب حسی-حرکتی و اتونوم را تحت تأثیر قرار داده و منجر به مشکلاتی از قبیل ناتوانی جنسی (impotence) و زخم های پا می گردد.

درمان طبی دیابت

کنترل دیابت 5 جز دارد:

تغذیه، فعالیت ورزشی، پایش، درمان دارویی، آموزش

- درمان اولیه دیابت نوع 1 انسولین است

- درمان اولیه دیابت نوع 2 کاهش وزن

- فعالیت ورزشی در افزایش اثر بخشی انسولین مهم است.

- اگر ورزش در رژیم غذایی در کنترل گلوکز خون موثر باشد باید از داروهای پایین آورنده قند خون استفاده کرد.

- از انسولین در شرایط حاد استفاده می شود

- چون درمان در طول بیماری به علت تغییرات در نحوه زندگی و شرایط فیزیکی و روحی و روانی و همچنین پیشرفت های درمانی تغییر می کند باید به طور پیوسته شیوه درمانی را مورد ارزیابی قرار داد. آموزش به بیمار و خانواده از ملزومات درمان است.

کنترل تغذیه ای دیابت:

- برنامه غذایی بر پایه عادات غذایی معمول بیمار و نحوه زندگی، تنظیم شود، باید تمام مواد غذایی مورد نیاز مانند ویتامین و مواد معدنی را در رژیم غذایی لحاظ کرد.

- چربی

- 25-20% از کل مصرف کالری

- چربی اشباع شده کمتر از 7% کل کالری

- کلسترول رژیم غذایی کمتر از 20mg در روز

- مصرف 2 با یا بیشتر ماهی در هفته حاوی اسیدهای چرب امگا 3

- کربوهیدرات

- 65-45% از کل مصرف کالری استفاده از رژیم کم کربوهیدرات توصیه نمی شود.

- پروتئین ها

- 35-10% از کل مصرف کالری ( رژیم پر پروتئین توصیه نمی شود).

- مصرف غذا های حاوی فیبر، سبزیجات و غلات می توانند از بال رفتن گلوکز بعد از صرف غذا به کار روند

- شیرین کننده غیر قندی

مراقبت های پرستاری

در مورد بیماری که به تازگی تشخیص دیابت برای او داده شده است.

ارزیابی

- به علائم و نشانه های هیپر گلیسمی طول کشیده و عوامل فیزیکی، اجتماعی و روحی روانی دخیل در توان یادگیری و انجام فعالیت های مراقبت از خود در مورد بیماری دیابت توجه داشته باشید.

- در مورد علائم قبل از تشخیص دیابت سئوال کنید، پلی اورمی، پلی فاژی، خشکی پوست کدورت و ضعف بینایی- کاهش وزن، خارش واژن، زخم هایی که خوب نمی شوند.

- نشانه های DkA را مورد بررسی قرار دهیم. کتونوری، تنفس کوبسمال، هیپوتانسیون اورتوستاتیک و خواب آلودگی

- در مورد DKA یعنی تهوع، استفراغ و درد شکمی سئوال کنید

- نشانه های آزمایشگاهی مربوط به اسیدوز متابولیک (PH پایین، بی کربنات پایین) و عدم تعادل الکترولیتی را چک کنید.

- بیمار مبتلا دیابت نوع 2 را از جهت علائم HHNS مورد ارزیابی قرار دهید

هیپتانسیون، تغییرات سطح هوشیاری، تشنج، کاهش تورگور پوستی، هیپراسمولاریته و عدم تعادل الکترولیتی

- عوامل فیزیکی که موجب اختلال توانایی در یادگیری یا به کار گیری مهارت های مراقبت از خود می گردند را مورد ارزیابی قرار دهید: نقایص بینایی، اختلالات حرکتی، نقایص عصبی

- وضعیت اجتماعی بیمار را از نظر فاکتور هایی که رژیم درمانی دیابت و برنامه آموزش به بیمار را تحت تاثیر قرار می دهد مورد بررسی قرار دهیم.

- بررسی وضعیت روحی روانی

تشخیص های پرستاری

- خطر کمبود حجم مایع مربوط به پلی اورمی و دهیدارتاسیون

- بر هم خوردن تعادل تغذیه ای مربوط به عدم تعادل انسولین- غذا و فعالیت فیزیکی

- دانش کافی در مورد مهارت های مراقبت از خود در دیابت

- عدم توانایی در مورد مهارت هار مراقبت از خود به خاطر نقایص فیزیکی یا عوامل اجتماعی

- اضطراب ناشی از نبود کنترل ترس از علائم توانایی در کنترل و پیگیری دیابت، ندانستن اطلاعات کافی راجع به دیابت و ترس از عوارض دیابت.

خطر ناشی از عوارض

مشکلات همراه / عوارض بالقوه

- افزایش حجم مایع، ادم ریوی، نارسایی احتقانی قلب

- هایپوکانمی

- هایپر گلیسمی و DKA

- هیپو گلیسمی

- ادم مغزی

مداخلات پرستاری

حفظ تعادل آب و الکترولیت

- میزان مایع دریافتی و دفعی را اندازه بگیریم

- آب و الکترولیت ها را طبق دستور تجویز نماییم

- بیمار را تشویق به مصرف مایعات کنیم

- الکترولیت های سرم (سدیم و پتاسیم) را چک کرده و به دقت کنترل نماییم.

- علائم حیاتی را از نظر بروز دهیدراتاسیون مورد بررسی قرار دهیم. تاکی کاردی، هیپوتانسیون ارتوستاتیک

طرح برنامه غذایی

- رژیم غذایی را جهت کنترل گلوکز به عنوان ابتدایی ترین هدف طرح ریزی نماییم

- شیوه زندگی، زمینه فرهنگی، سطح فعالیت و ترجیح غذایی بیمار را مدنظر داشته باشیم.

- به بیمار توصیه می نماییم همانطور که در رژیم دیابتی پیش بیتی شده است وعده های غذایی خود را به طور کامل مصرف کرده و از مواد غذایی جزیی بین غذاهای اصلی استفاده کند.

- تدبیری اتخاذ کنیم تا بیمار قبل از افزایش فعالیت فیزیکی مقادیر مصرفی خوراکی را افزایش دهد.

- دقت کنیم مقادیر انسولین درخواست شده برای بیمار بر اساس تاخیر در مصرف مواد غذایی که ممکن است به خاطر انجام روش های تشخیصی یادگیری روش ها به وجود آید تنظیم گردد.

کاهش اضطراب بیمار

- بیمار را مورد حمایت روحی- روانی قرار دهیم. زمانی را جهت صحبت کردن با بیمار اختصاص دهیم.

- سوء تعبیرات بیمار و خانواده را در ارتباط با دیابت برطرف نمایید.

- بیمار را تشویق کنیم تا اقداماتی را که اکثراً برای بیمار وحشتناکتر است انجام دهد. مانند تزریق کردن به خود و یا سوزن زدن به انگشت برای چک کردن قند خون.

- بیمار را جهت مراقبت از خود مورد تشویق و حمایت قوی قرار دهیم.

کنترل و مراقبت از عوارض بالقوه:

افزایش بیش از حد مایع: علائم حیاتی را چک کنیم و CVP را همراه وضعیت همو دینامیک در طول فواصل مکرر بررسی نمایید. ضربان قلب و ریتم قلب، صداهای تنفسی، تورگور برگشتی برون ده ادراری چک شود. مایعات در بدن و دیگر مایعات مصرفی را کنترل کنیم.

هایپو کالمی: پتاسیم را باید خیلی با دقت در بدن جایگزین نمود و قبل از تجویز باید از عملکرد فعالیت داشتن کلیه های مطمئن بود. تعداد ضربان قلب، ریتم، نوار قلبی ECG و پتاسیم سرم چک شود.

هیپر گلیسمی و DKA: سطوح قند خون و کتون ادراری چک شود، داروهای مربوطه (انسولین دیابت پایین آورنده قند خون) را تجویز نمایید. علائم و نشانه های هیپر گلیسمی و DKA را در نظر داشته باشیم و جهت تصحیح آن از انسولین، مایعات داخل وریدی استفاده کنیم.

هیپوگلیسمی: ما قرص های گلوکز یا آب میوه برطرف کنیم. تشویق بیمار به مصرف وعده های غذایی به طور کامل و مصرف خوراکی ها بین وعده های غذایی تشویق نماییم

ادم مغزی: با کاهش دادن تدریجی سطح قند خون می توان جلوی آن را گرفت. قند خون الکترولیت های سرم، برون ده ادراری، وضعیت عملکرد مغزی (mental states) و علائم نوردلوژیک را چک کنید

آموزش در مورد مراقبت از خود:

بیمار را در مورد اقدامات پیشگیرانه برای عوارض دیابت در طولانی مدت و مهارت های حفظ آموزش دهیم. در مورد پاتوفیزیو لوژی و اقدامات درمانی چگونگی شناسایی پیشگیری از عوارض حاد توضیح داده و برخی اطلاعات لازم را در اختیار او قرار دهیم.

اطلاعات را با توجه به توانایی های او در فهم آنها به او بدهیم

خانواده بیمار را جهت کمک رسانی در کنترل دیابت راهنمایی کنیم.

- آموزش در ارتباط با پرداختن به اهمیت ادامه عادات غذایی، بیان ارتباط غذا و انسولین و بیان اختصاصی بودن برنامه غذایی هر فرد برای خود آن فرد

- آموزش به انجام ورزش

- آموزش پایش قند خون به طور فردی به بیماران

- آموزش در ارتباط با نحوه استفاده و تزریق انسولین

- شناسایی مشکلاتی که همراه مصرف انسولین رخ می دهد برای بیماران

مقدمه :

يكي از مفاهيم مطرح در تعليم و تربيت معاصر «يادگيري خود‌تنظيمي» است. خودتنظيمي در يادگيري از مقوله‌هايي است که به نقش فرد در فرايند يادگيري توجه دارد. اين سازه ابتدا در سال 1967م توسط بندورا مطرح شد(كديور، 1382: 46).

زيمرمن(1986م) نيز به عنوان يکي از نظريه‌پردازان تئوري شناختي ـ اجتماعي، راهبردهاي يادگيري خودتنظيمي را نوعي يادگيري تعريف کرده است که در آن دانش‌آموزان به جاي آنکه براي کسب مهارت و دانش، بر معلمان و والدين يا ديگر عوامل آموزشي تکيه کنند، شخصاً کوشش‌هاي خود را شروع و هدايت مي‌کنند.

يادگيري خودتنظيمي، «راهبردهاي شناختي»[2] و «فرا شناختي»[3]5 را در بر مي‌گيرد. راهبردهاي شناختي به راهبردهايي که دانش‌آموزان براي يادگيري به خاطرسپاري، يادآوري و درک مطلب از آنها استفاده مي‌کنند، اشاره دارد. اين راهبردها هم براي تکاليف ساده و حفظ کردني، و هم براي تکاليف پيچيده‌تر که به درک و فهم نيازمندند، کاربرد دارد. منظور از راهبردهاي فراشناختي، مجموعه فرآيندهاي برنامه‌ريزي، بازبيني و اصلاح فعاليت‌هاي شناختي است. فرايندهاي شناختي همان راهبردها يا استراتژي‌هاي يادگيري هستند که با تسهيل فرايند يادگيري، عملکرد تحصيلي فراگيران را بهبود مي‌بخشند. همچنين باورهاي فراشناختي به مجموعه فرايندهاي برنامه‌ريزي، بازبيني و اصلاح فعاليت‌هاي شناختي اشاره مي‌كنند. منظور از خودتنظيمي اين است که دانش‌آموزان مهارت‌هايي براي طراحي، کنترل و هدايت يادگيري خود دارند و به يادگيري تمايل دارند تا کل فرايند يادگيري را ارزيابي كرده و به آن بينديشند(كجباف، 1382: 27).

خودتنظيمي پيامدهاي ارزشمندي در فرآيند يادگيري، آموزش و حتي موفقيت زندگي دارد. سازگاري و موفقيت در مدرسه مستلزم آن است كه دانش‌آموزان با توسعه خودتنظيمي يا فرآيندهاي مشابه، شناخت، عواطف يا رفتارهاي خود را گسترش داده و تقويت كنند تا بدين وسيله بتوانند به اهدافشان برسند. در پژوهشي كه ارتباط بين جهت‌گيري هدف و باورهاي انگيزشي با يادگيري خودتنظيمي در دانشجويان، بررسي شده نتايج نشان داده است كه جهت‌گيري دروني هدف و الگوهاي انگيزشي مثبت با استفاده بالا از راهبردهاي شناختي و خودتنظيمي همراه است.

کاپلان[4] و سادوک[5](2003) معتقدند كه؛ اضطراب حالتی از تشویش است، هرکسی دچار اضطراب می‌شود و آن، تشویشی فراگیر، ناخوشایند و مبهم است که اغلب علایم دستگاه خودکار (اتونوم[6]) نظیر سردرد، تعریق، تپش قلب، احساس تنگی در قفسه سینه و ناراحتی مختصر معده نیز با آن همراه است. فرد مضطرب ممکن است احساس بی قراری هم بکند که نشانه اش این است که نمی تواند به مدت طولانی یک جا بنشیند و بایستد. مجموعه علایمی که در حین اضطراب وجود دارد، اغلب در هر فرد به گونه‌ای متفاوت از دیگران است(رفیعی و سبحانیان، 1382: 14).

در تعریف اضطراب امتحان در ابتدا باید اضطراب طبیعی را از اضطراب غیرطبیعی و بیمارگونه افتراق داد. آنچه مسلم است درجاتی از اضطراب و استرس می‌تواند مثبت باشد و احساس تهییج و به دست آوردن یک فرصت را به فرد دست دهد. مثل استرسی که باعث می‌شود یک ورزشکار در موقعیت مسابقه بهتر از تمرین عمل کند، یا فردی در شغل جدید خود با انرژی و عملکرد بهتری کار کند. و یا یک دانش‌آموز در زمان امتحان دچار تهییج و اضطرابی می‌شود که تمرکز او را روی مطالعه افزایش داده و باعث می‌شود برنامه خود را منظم‌تر نماید و زمان خود را مدیریت بیشتری کند، در نهایت این اضطراب منجر به افزایش عملکرد فرد می‌شود. پس درجاتی از اضطراب لازم بوده و باعث بهبودی عملکرد ما می‌شود. این نوع اضطراب را تکلیف محور می‌گوییم. ولی زمانی که استرس و اضطراب منفی می‌شود، ما احساس می‌کنیم اوضاع از کنترل ما خارج است، تحت فشار هستیم و تمرکز خود را از دست داده‌ایم. اضطراب فوق منجر به ارزیابی شناختی منفی، عدم تمرکز حواس، واکنش‌های فیزیولوژیک نامطلوب و افت عملکرد شخص می‌گردد.

کراز[7](1998) در اين رابطه مي‌گويد: تصویر شخصیت مضطرب، سیمای فرد نگرانی را به دست می دهد که نسبت به تنیدگی حساس است، فعالیت‌های خود را از پیش با شکست مواجه می بیند، در یک نا ایمنی اجتماعی و جهانی زندگی می کند، نسبت به ظرفیت ها ، کفایت های خاص خود شک می کند و برای خود و نزدیکان خود نگران است(دادستان و منصور، 1381: 37).

علل و عوامل اضطراب امتحان چیست

ترکیبی‌از عوامل فردی، تعلیمی، فامیلی و فرهنگی در بروز اضطراب امتحان می‌تواند نقش داشته باشد.

۱ – عوامل فردی در اظطراب امتحان

عوامل متعددی از جمله عمر، جنس، توقعات والدین و یا اجتماع، و محتویات مطالب مورد امتحان می توانند با اضطراب امتحان ارتباط داشته باشند. در همین رابطه مطالعات زیادی برای شناخت ریشه های این معضل صورت گرفته است.

ارزیابی منفی فرد از خودش می تواند هسته مرکزی اضطراب امتحان باشد. به علاوه اضطراب امتحان

ارتباط نزدیکی با فقدان اعتماد به نفس، ناتوانی برای حل مسئله (سوالات) و احساس خودکارآمدی (اطمینان از توانایی شخصی) دارد.

اضطراب امتحان تا حد زیادی با افکار منفی و ارزیابی های بدبینانه از امتحان رابطه دارد و ممکن است موجب تغییر در اسنادهای شاگردان و محصلین شود و نیز خودپنداره (طرز دید نسبت به خود) و رفتار منفی آن ها را تغییر دهد. توبیاس (۱۹۸۵) اعتقاد داشت که اضطراب امتحان به دلیل عادت های مطالعه نامناسب و ناکارآمد است. با وجود این، افراد دارای اضطراب امتحان بالا مشکلاتی در تمرکز گزارش می کنند و به شکل واضحی در مراحل پایانی و نزدیک به امتحان مطالعه کمی دارند (واگ و پاپس دورف، ۱۹۹۶).

جویس و مردیت (۲۰۰۷) نشان دادند شخصیت نقش مهمی را در عملکرد موثر عاطفی و هیجانی به جای می گذارد. علی محمدی (۱۳۷۵) در مطالعه‌ای دریافت که بین اضطراب و برون‌گرایی ارتباط منفی وجود دارد. چامورو و فرنهام (۲۰۰۲) دریافتند که خصوصیات شخصیتی همچون روان‌رنجوری و برون‌گرایی به طور معناداری با سطوح اضطراب امتحان مرتبط است. رحیمی (۱۳۷۹) در مطالعه خود گزارش کرد که فقدان هوشیاری نسبت به خود، عدم احساس امنیت نسبت به خود و احساس شک و تردید، و گرایش به گنه‌کاری در ایجاد اضطراب نقش معناداری دارد. بنابراین اضطراب امتحان یک ویژگی و خصیصه شخصیتی است که از ساختار شخصیتی و شناختی فرد نشأت می گیرد. درون گرایی با اضطراب رابطه مثبتی دارد (خسروی و بیگدلی، ۱۳۸۷).

۲- عوامل خانوادگی

انتظارات بیش از حد و حساسیت والدین به نتایج امتحان فرزندان‌شان، می تواند از علل افزایش شیوع اضطراب امتحان در شاگردان باشد. سطح انتظارات و توقعات والدین و معلمان چنانچه با توانایی و امکانات شاگردان و محصلین متناسب نباشد و انتظاراتی نابجا و غیرمنطقی از آنان داشته باشند، باعث افزایش اضطراب امتحان می شود.

تشکر(۱۳۷۷) دریافت که بین اضطراب امتحان شاگردان و نگرش‌های فرزندپروری والدین و همچنین تیپ شخصیتی نوع A والدین ارتباط معناداری وجود دارد.

نتیجه مطالعه پاپکو (۲۰۰۴) نشان داد که هر چه نوجوانان از نفوذ خانواده خود فاصله گرفته و تمایزیافتگی (استقلال هویتی و شخصیتی) بیشتری داشته باشند، میزان اضطراب امتحان آن ها کمتر خواهد بود.

موسوی و همکاران (۱۳۸۷) در تحقیق خود دریافتند که وضعیت زندگی مشترک والدین ارتباط معناداری با افزایش اضطراب در فرزندان‌شان ندارد، البته محققان به این مسئله اشاره کردند که داده‌های (داتا) به دست آمده در این بخش چندان مورد اعتماد نیست و احتمال می رود نوجوانان تمایلی به بیان واقعیت زندگی خانوادگی از خود نشان نداده باشند.

همچنین ارتباط بین تعداد مراجعه والدین به مکتب و اضطراب امتحان معنی‌دار نبود. در همین تحقیق، محققان دریافتند، از نظر عکس العمل والدین به وضعیت تحصیلی فرزندان‌شان، حد اوسط اضطراب امتحان هنگامی که والدین واکنش تند و شدید نشان می دادند، نسبت به سایر موارد به نحو قابل توجهی بالاتر بود و کمترین اضطراب امتحان در واکنش تشویقی والدین مشاهده شد (بدین معنا که در والدینی که به کارکرد تحصیلی فرزندان خود با عصبانیت و کنایه و سرزنش و نکوهش عکس العمل نشان میدادند، فرزندان شان اضطراب بیشتری داشتند و برعکس فرزندان والدینی که از تشویق بیشتر کار میگرفتند، اضطراب امتحان کمتری را تجربه می کردند). این امر از پیش قابل انتظار بود، چنانچه رابطه والدین با نوجوانان، رابطه حمایت کننده باشد و به آن ها اجازه اشتباه کردن و یادگیری از اشتباهات را بدهند، رابطه مناسب به شمار می رود و این رابطه مناسب باعث تکامل (منظم،مثبت، سالم و مفید) شخص می‌شود.

۳- عوامل تعلیمی در اضطراب امتحان

یکی از عوامل مؤثر، فضا و محیطی است که شاگرد در آن تحصیل می کند. برای مثال تفاوت‌هایی بین

جمعیت روستایی و شهری در میزان اضطراب امتحان دیده شده است. آشنا یا ناآشنا بودن ممتحن‌ها و وجود محدودیت زمانی نیز می تواند از عوامل مؤثر باشد.

نتایج پژوهش های ساراسون و مندلر (۱۹۵۲) نشان می دهد که هر چقدر محیط برگزاری امتحان نامناسب باشد، اوسط اضطراب امتحان دانشجویان بیشتر می شود. چنانچه محصلی با اطمینان خاطر و راحتی فکر در جلسه امتحان حضور یابد، چانس موفقیت او در امتحان بیشتر است در مقایسه با زمانی که با ترس و بی‌اعتمادی نسبت به محیط صنف و استاد در جلسه امتحان شرکت کند. شرایط نامناسب پوهنتون، روش های خشک تدریس، وضعیت نامناسب صنف و غیره از جمله مسائلی هستند که می‌توانند بر عملکرد تحصیلی و اضطراب امتحان تأثیر منفی بگذارند.

موسوی و همکاران (۱۳۸۷) در تحقیقی دریافتند که تعداد شاگردان صنف، ارتباط معنادار و مثبتی با اضطراب امتحان دارد. به این ترتیب که در صنف‌هایی که تعداد شاگردان بیشتر بودند، نمره اضطراب امتحان نیز بالاتر بود. اثری که تعداد شاگردان بر اضطراب آن ها دارد ممکن است به علت بالا بودن هیجان و ازدحام صنف باشد و یا این که مکاتبی که شاگردان کمتری دارند، احتمال می رود رسیدگی بیشتری شود. با توجه به وجود فاکتورهای مختلف، این امر به تنهایی قابل پیش‌بینی نبود.

در واکنش تند و شدید مکتب نسبت به افت و عملکرد تحصیلی، نمره اضطراب امتحان بالا می رود. در یک مطالعه، اثر اخطار مشکل بودن امتحان (قبل از برگزاری آن) مورد ارزیابی قرار گرفت و این نتیجه به دست آمد که این اخطار در شاگردانی که سطح اضطرابشان بالاست، منجر به بدتر شدن کارآیی خواهد شد. بنابراین خود مکتب هم می‌تواند برای کودکان مستعد این اضطراب را ایجاد کند.

۴- عوامل فرهنگی در اضطراب امتحان

ساراسون (۱۹۸۰) معتقد است که در برخی جوامع (خصوصاً آمریکا) مسایل فرهنگی برای تفاوت های جنسیتی بیشتر در نمره های اضطراب قابل پیش بینی است، زیرا در این جوامع دختران به راحتی مجاز هستند که اضطراب بیشتری نسبت به پسران داشته باشند.

اقلیت های نژادی و افرادی که سطح اقتصادی- اجتماعی پایین دارند، مستعد فشارهای روانی به خصوص اضطراب امتحان هستند. شاگردان دارای وضعیت اقتصادی- اجتماعی پایین تر، اضطراب امتحان بیشتری دارند. همچنین شاگردان کشورهایی چون عربستان، مصر و اسرائیل، در مقایسه با چین، آلمان، کره، ترکیه، آمریکا و هندوستان، اضطراب امتحان بیشتری نشان داده اند (مجتهدی ملکی، ۱۳۷۷).