برنج-تیپ های برنج- خصوصیات خاک برنج های غرقابی و شناور- کود های بیولوژیکی- نکات قابل توجه در عملیات

برنج

مقدمه :

برنج یکی از غلات قدیمی و غذای عمده بیش از نیمی از مردم جهان است . در طول سالیان متمادی اکثر دانشمندان توجه کمی به این محصول مبذول نموده اند . چون برنج غذای مهم در کشورهای توسعه یافته نبوده است . ایشی زوکا گزارش کرد که تا سال 1971 فقط 7 کتاب در مورد تولید برنج در انگلستان انتشار یافته است . البته در طی یک دوره 20 ساله پیشرفت در تحقیقات برنج منجر به افزایش تولید آن گشته است. تاسیس انستیتو تحقیقات بین المللی برنج (IRRI)درسال 1960 و پیشرفت های سریع در اصلاح و تولید برنج ، آن را به یک محصول قابل توجه تبدیل کرده است که برنامه اصلاحی آن در جهت تولید ارقام پاکوتاه ، ساقه ضخیم ، کود پذیر و روز خنثی بودن انجام گرفته است.

از موفقیت های مرکز IRRI تاسیس یک کلکسیون بزرگ زرم پلاسم و امکان اجرای برنامه های اصلاح نباتات طولانی مدت بود که تا سال 1982 نزدیک به 5500 رقم برنج که از سرتاسر دنیا جمع آوری شده بود را شامل می شود.

توصیف کلی برنج :

برنج مربوط به خانواده گراس ها می باشد . و دارای ریشه افشان است که شامل یک ریشه سمینال و ریشه نابجا که از گره های بالای گره پایه بوجود می آیند می باشد. ساقه برنج تو خالی و دارای 10 تا 20 میانگره هستند که از هر گره یک برگ یا غلاف باز به وجود می آید. در محل اتصال پهنک برگ یک لیگول طویل وجود دارد. پهنک های برگ باریک ، دراز و دارای ناخنک بلند و کرکدار می باشند.

برگ برنج به دلیل وجود لیگول و ناخنک خاص خودش از سایر گرامینه ها قابل تشخیص است دانه ها بر روی یک پانیکول آزاد که در امتداد بالاترین گره ساقه تولید می شوند و عموما غلاف دارند. در هر پانیکول تعداد 75 تا 150 سنبلچه وجود دارد که هر سنبلچه حاوی یک گلچه بارور می باشد.گلچه ها شامل 6 پرچم ، 1 مادگی ، 2 کلاله پر مانند ، و 2 لودیکول می باشند. طول خوشه ها cm 25-10 است. دانه برنج در غلافی قرار گرفته که همان لما و پالئا ست. میوه غلاف دار شلتوک نامیده می شود .

سازگاری :

برنج عموما یک محصول نیمه آبزی که به خوبی با شرایط غیر هوازی خاک سازگار شده ، توصیف می شود. ارقامی از برنج با شرایط هوازی و خشک خاک سازگاری یافته اند . این ارقام به عنوان برنج آپلند یا برنج کوهی شناخته می شوند. در مقابل ارقام برنج های مناطق پست یا غرقابی می باشند.

توانایی تولید برنج تحت شرایط نیمه آبزی صفت مهمی است و این امکان را می دهد که در سواحل رودخانه های بزرگ که ممکن است برای تولید غذا مورد استفاده قرار نگیرند رشد کند.

آب و هوا :

برنج یک گیاه C3 بوده و در درجه حرارت های بالا از درجه فتوسنتزی بالایی برخوردار است . بیشترین عملکرد برنج در مناطق معتدل بدست آمده است. برنج در تمام قاره ها به جز قطب جنوب کشت شده و تولید آن از 53 درجه شمالی تا 40 درجه جنوبی گسترش داشته است.

خاک :

تحمل برنج به تغییرات وسیع PH خاک ، به توانایی آن به رشد در خاک های غرقابی ارتباط داده شده است. در شرایط غرقابی PH خاکهای اسیدی افزایش و PH خاک های قلیایی کاهش می یابد. برخی ارقام برنج به نمک موجود در خاک متحمل هستند . چون گیاهان C3 مثل برنج کارایی مصرف آب بالایی ندارند.

برنج غرقابی :

ارقام برنج غرقابی به عمق کم ، متوسط و یا عمق زیاد آب سازگاری یافته اند . عمق آب می تواند بوسیله آبیاری تامین شود و ممکن است سیستم های تک کشتی یا دو کشتی را شامل شود و یا ممکن است برای کنترل عمق آب یا برای ایجاد عمق بیشتر آب از آب بند که وابسته به باران می باشد استفاده کنند.

ارقام برنج غرقابی که به عمق کم آب سازگاری یافته اند ممکن است بوسیله عمق بیشتر آب خصوصا در طی زمان ظهور خوشه صدمه ببینند. بالاترین عملکرد در برنج های غرقابی در عمق های کنترل شده آب ، در حدود cm 15 یا کمتر بدست می آید..

در شرایط غرقابی ، اکسیژن برای جوانه زنی بذر ، استقرار ریشه ، رشد و نمو ریشه های موئین ، و متابولیسم طبیعی ریشه مورد نیاز است . بدون وجود اکسیژن در شرایط مرطوب و غرقابی ، اکثر غلات زرد و پژمرده شده و در نهایت می میرند.

برنج غرقابی به اکسیژن موجود در خاک برای بقای خود متکی نیست. چون قادر است درشرایط غوطه ور در آب رشد کند که این به خاطر 3 مکانیزم سازگاری در این گیاه است.

1 – یک سیستم بسیار توسعه یافته تنفس غیر هوازی مخصوصا در مراحل اولیه رشد که به گیاه اجازه می دهد شرایط بدون اکسیژن را تحمل کند.

2 – توانایی انتقال اکسیژن از برگ ها به ریشه ها توسط ساختمان های لوله مانندی که بوسیله سلولهای آئرانشیم در برگ ، ساقه و ریشه شناخته شده اند. سلولهای آئرانشیم این امکان را می دهند که هوا از برگ ها به سمت ریشه حرکت کند.

3- رشد و نمو خوب ، انشعابات فراوان ، زمین گرایی منفی ریشه ها روی سطح خاک در زمان ظهور خوشه.

وقتی که ساقه طویل می شود موقتا شکسته میشود و اکسیژن از داخل به سمت پایین جریان می یابد.

برنج شناور :

در مناطقی از بنگلادش ، تایلند ، هند، یتنام و .... که همه ساله شرایط غرقابی را دارند ارقام برنج شناور را تولید می کنند. ارقام برنج شناور ممکن است در شرایط غرقابی cm 30-4 طویل شوند.

با قطع آب ، ساقه و برگ های شناور روی هم می افتند. یک خصوصیت مطلوب برنج شناور ، توانایی در راست شدن برگ ها و ساقه های بالیی بعد از اینکه به صورت افقی روی سطح آب غرقابی قرار گرفته بودند ، می باشد. شرایط غرقابی به همراه باد های قوی و جریان سنگین آب مکن است گیاهان را از ریشه در آورد .

گیاهانی که از ریشه در آمده اند قادرند مواد غذایی را توسط ریشه های جانبی که از گره های بالاتر تولید می شوند بدست آورند . گیاهان می توانند پس از نشست کردن آب غرقابی مجددا در خاک استقرار یافته و رشد نمایند و تولید پنجه کنند. برنج شناور معمولا در شروع فصل بارندگی کشت می شود تا قبل از اتمام بارندگی در خاک استقرار یابد . بذر ها معمولا روی خاک خشک یا مرطوب پاشیده می شود. به برنج شناور به ندرت کود داده می شود . چون عکس العمل محصول به کود ضعیف است.

برنج آپلند ( کوهی ):

برنج آپلند را می توان با تولید برنج هایی که نیاز به ایجاد آب بند برای نگهداری آب ندارند متمایز کرد.

معمولا مزارع برنج آپلند قبل از فصل باران کشت می شوند . بذر برنج بر روی بستر تهیه شده پخش می شود

بستر کشت می تواند به صورت کپه ای یا شنی به روشی باشد که آب را نگه نداشته و یا آن را بی اثر کند. عملکرد برنج آپلند به دلیل نا منظم بودن بارندگی ، کنترل ضعیف علف های هرز ، در شرایط غرقابی استفاده کم از کود های مور نیاز و شیوع بیماری ها کم می باشد. در مناطقی که فقط برای برنج آپلند مناسب است کشت دیگر غلات ( ذرت ، سورگوم و ارزن) که تحمل بیشتری به خشکی دارند ممکن است با صرفه باشد.

مقاله ای با عنوان زراعت غلات شامل موضوعاتی چون (جنبه های فیزیولوژیکی غلات- فتوسنتز و عملکرد غلات- گیاهان C3 و C4- اختلافات گیاهان C3 و C4- نمو گیاه و فتو سنتز- روابط مخزن – منبع- برنج- تیپ های برنج- خصوصیات خاک برنج های غرقابی و شناور- کود های بیولوژیکی- نکات قابل توجه در عملیات برنج- مقایسه سیستم های کشت برنج)

تنظیم PH در آکواریم های آب شیرین:

تنظیم PH در آکواریم های آب شیرین

 ترجمه ای است از یک مقاله که توسط Mark Lehr  نوشته شده است :

 یکی از مشکلات عمومی و اصلی آکواریم داران نگهداری و حفظ PH در یک میزان ثابت است. خیلی از افراد متوجه اهمیت نقش PH و فاکتورهایی که بر روی آن تأثیر می گذارند، نیستند.

زمانیکه PH را در نظر می گیریم، بیشتر از اینکه هدف خود را، حفظ کردن یک PH ثابت فرض کنیم، باید سعی کنیم هدف ما متعادل نگاه داشتن آن باشد. اگر چه  ممکن است PH=7 بهترین و مطلوبترین PH برای ماهیان باشد ولی  در هر مقداری بین 6/6 و 8/7  ماهی ها می توانند به زندگی عادی خود ادامه بدهند. ما به عنوان آکواریم دار باید از اتفاقاتی که موجب تغییرات ناگهانی PH می شود، جلوگیری نماییم.

خاصیت تغییر پذیری PH آب می تواند بوسیله ظرفیت بافرینگ شناخته شود. شما می توانید ظرفیت سیستم بافرینگ خود را با اندازه گیری میزان سختی آب بدست آورید. میزان سختی بین 4-6 یا کمی بالاتر معمولا برای نگه داشتن سیستم بافری و به تبع آن نگهداری یک PH ثابت کافی می باشد. وقتی که سختی آب آکواریم شما زیر 4 باشد، به این معنی است که سیستم بافرینگ کافی نیست و احتمال سقوط PH وجود دارد. وقتی که میزان PH بالاست سختی آب را بین 6 تا 12 فرض می کنیم. اکثر آکواریم داران میزان کربنات را برای تنظیم درجه سختی انتخاب می کنند که میزان کربنات کلسیم در آب می باشد. این تست همچنین برای نگهداری و تنظیم یک سیستم بافری مناسب، مؤثر است که برای آن اندازه گیری یکی از مقادیر سختی کل و یا سختی کربنات لازم است، ولی اینکه هر دو را مستقلاً اندازه گیری کنیم نیاز نیست. خوشبختانه آکواریم شما معمولاً دارای منبعی طبیعی از کانی های نامحلولی است که یک سیستم بافری تشکیل می دهند و PH را در حد مطلوب حفظ می کنند. تمام این کانی های نامحلول روی هم سختی تام آب آکواریم شما را می سازند. شما نیاز دارید که تست سختی تام را انجام دهید. دانستن این که PH آب آکواریم شما در حد مناسب است نمی تواند گویای موفقیت کامل باشد. تنها با انجام تست سختی تام است که می توانید پیش بینی کنید PH بعد از آنکه تنظیم شد در همان حد باقی خواهد ماند یا خیر. این مسئله ناشی از چرخه های بیولوژیکی طبیعی است که در آکواریم شما روی می دهند. مانند تنفس ماهی ها و ضایعات و کثیفی های معلق و ته  نشین شده که نتیجه آن خنثی شدن یون بیکربنات ساخته شده بوسیله سیستم بافرینگ است. آکواریم داران بوسیله تعویض های مکرر و منظم آب آکواریم  و نگهداری های روتین، مثلاً تعویض فیلتر و تمیز کردن تصفیه زیر شنی، این نقصان را جبران می کنند و بدینوسیله به سختی آب می افزایند.

در اینجا بطور خلاصه توضیح می دهیم که چرا هر یک از این نگهداری های روتین آکواریم، برای پایدار نگهداشتن PH لازم هستند. باید بدانید هر کجا که در آکواریم شما ذرات زائد انباشته می شوند، تولید تجمعی از فرآورده های فسفاتی می کنند. تجمع مواد زائد بر روی بستر ماسه ای و لایه فیلتر شما میزان فسفات را در آکواریم افزایش می دهد. یونهای فسفات آزاد می توانند با مواد بافری کلسیمی پیوند تشکیل داده و موجبات ته نشین شدن کلسیم را در آکواریم فراهم کنند. به این شکل توانایی تنظیم و تعادل PH کاهش می یابد. به همین دلیل است که تمیز نگهداشتن لایه فیلتر، بستر، فضای زیر ماسه ها و تعویض های مکرر قسمتی از آب، بسیار با اهمیت می باشد. بعلاوه آب شیر محتوی یونهای بافری می باشد و شما می توانید با تعویض مکرر بخشی از آب به جایگزینی این یونهای بافری از دست رفته کمک کنید. این مسئله در مورد تمام آکواریم ها اهمیت دارد چرا که تنفس ماهی ها و ذرات زائد انباشته شده به تنهایی می توانند سبب کاهش توانایی سیستم بافری در تنظیم PH شوند.

حال سؤالی که مطرح می شود این است که اگر ماهیی که قصد نگهداری از آن را داریم نیاز به یک PH مخصوصی داشت چه کاری باید انجام دهیم. اگر PH آبی که ماهی شما آن را ترجیح می دهد نزدیک به PH طبیعی آب موجود در آکورایم شما است، توصیه می شود که تغییری در آن اعمال نکنید. در غیر اینصورت، یعنی اگر PH طبیعی آب آکواریم شما از PH مورد نیاز ماهیی که قصد نگهداری از آن را دارید زیاد فاصله دارد، کارهایی هست که باید انجام دهید.

اجازه بدهید با روش افزایش سطح PH شروع کنیم. امروزه تعداد زیادی افزایش دهنده PH در فروشگاه ها وجود دارد. محصولات مایع را وقتی به تنهایی استفاده کردم، در حد 50/50 با موفقیت همراه بود. همچنین نیاز به محصولی دارید که بتوانید با آن توان سیستم بافری آکواریم خود را بالا ببرید. برای نگهداری PH در یک مقیاس بالا، به شما استفاده از یک بستر بافری مثل مرجان های خرد شده را پیشنهاد می کنم. شما می توانید این مرجانهای خرد شده را به آکواریم کنونی خود اضافه نمایید. من خودم مرجانهای خرد شده را داخل یک کیسه توری قرار داده و آنرا زیر بستر آکواریم جای داده ام. برای اینکه PH آکواریم خود را در حدود 6/7 حفظ کنید، به ازای هر 40 لیتر آب نیاز به 1 کیلوگرم مرجان خرد شده دارید. برخی از آکواریم داران، این کیسه محتوی مرجان های خرد شده را مانند یک لایه در سیستم فیلترینگ خود قرار می دهند. این متد به شما اجازه استفاده از مرجان های خرد شده درشت تر را نمی دهد. اما اگر شما در حد کمی نیازمند تعدیل و سازگاری در سیستم بافری خود هستید این روش می تواند مؤثر باشد. اگر  ترجیح می دهید که از مرجانهای خرد شده استفاده نکنید، پودرهای  زیاد دیگری در بازار وجود دارد که عمل افزایش سختی آب یا خاصیت قلیایت آنرا انجام می دهند. شما به راحتی توانید این پودرها را طبق دستورالعمل آن به آکواریم خود بیافزایید. البته این متدها گرایش به ایجاد تغییرات شدید در سختی آب دارند که اگر در تنظیم سختی و PH ورزیده و با تجربه نباشید، ممکن است خطرناک باشند. بی خطرترین متد همان استفاده از مرجان های خرد شده می باشد.پس از اینکه توانایی بافرینگ  آکواریم خود را تقویت نمودید، می توانید PH آب  را در درجه دلخواه تنظیم کرده و به آکواریم بیافزایید. محصولات زیادی در فروشگاه ها موجود است که اینکار را انجام می دهند. اغلب اوقات آبی که برای آکواریم استفاده می کنید به طور طبیعی دارای PH بالایی است و شما فقط نیازدارید که با اضافه کردن مرجانهای خرد شده به تقویت سیستم بافری خود کمک نمایید تا بتوانید PH را در همین سطح بالا حفظ و نگهداری کنید.

اما پایین آوردن PH کاری سخت تر است. اگر فکر می کنید که می توانید براحتی با اضافه کردن مواد کاهش دهنده PH سطح آنرا پایین بیاورید کاملاً در اشتباه هستید، چرا که سیستم بافری شما بسادگی و بسرعت میزان آنرا به همان مقدار طبیعی خود افزایش خواهد داد. در واقع شما باید یونهای بافری را از آب آکواریم خود جدا کنید، به این شکل می توانید PH آب را نیز پایین بیاورید. بهترین راه برای انجام این کار اینست که یک دستگاه پالاینده آب ( دستگاهی که آب را سبک می کند ) تهیه کنید. این دستگاه آب شیر را بوسیله یونهای رزین که در خود دارد فیلتر می کند. آبی که حاصل می شود عاری از نمک و کانی های دیگر است و در واقع آبی است سبک و با سختی صفر.

 ( در مورد این دستگاه قبلاً و در مطالب گذشته وبلاگ صحبت شده است که دراینجا نحوه کار آن و چگونگی ساخت نوع دست ساز آن را مروری میکنیم:

درکارگاه های پرورش ماهی معمولاً از این دستگاه برای کاهش سختی آب و در واقع بدست آوردن آبی با سختی صفر ( آب سبک ) استفاده می کنند. این وسیله که داخل آن ماده شیمیایی بنام رزین یا صمغ شیمیایی است املاح اضافی آب را بخود گرفته و آب سبک و صفر درست می کند.  قیمت این دستگاه گران است ولی چون مکانیسم ساده ای دارد می توان نمونه دست ساز آن را ساخت.

استفاده از این دستگاه بهترین روش برای پالایش آب و در نهایت بدست آوردن آبی است که مخصوص استفاده در آکواریم می باشد. همانطور که گفته شد بدون داشتن یک آب پالایش شده نیز می توانید PH آب را با مواد مخصوص اینکار کاهش دهید، ولی این تنظیم فقط یک یا نهایتاً دو روز پایدار خواهد ماند و بزودی دوباره به میزان اولیه خود بازخواهد گشت. ضمن اینکه این پایین آمدن و بالا رفتن مجدد PH، خطرناک تر و بدتر ازPH نامناسبی است که شما از ابتدا داشتید.

این را هم باید اضافه کنم که برخی از آکواریم داران برای بدست آوردن آبی با سختی کم، از زغال سنگ استفاده می کنند. با قرار دادن زغال سنگ در فیلتر تصفیه کننده آب و یا قرار دادن یک لایه از آن در زیر بستر آکوراریم می توانید سختی آب خود را کاهش دهید. این تکنیک نیز می تواند بخوبی مؤثر باشد ولی دارای پیچیدگی بیشتری است و کمتر قابل پیش بینی می باشد و احتمالاً بهتر است که آکواریم داران کم تجربه از آن دوری نمایند.

من  به شخصه این طور فکر می کنم که بسیار آسانتر است اگر از ماهی هایی استفاده کنید که مناسب PH طبیعی آب آکواریم شما هستند. بخصوص اگر آب آکواریم شما دارای PH بالایی باشد، صدها نوع ماهی وجود دارند که می توانند براحتی در PH 6/6 تا 8/7 زندگی و رشد کنند.

مطمئن باشید که کنترل PH برای مبتدیان، تجربه ای بسیار ناامید کننده است. من حدس می زنم 50% از مشکلاتی که در آکواریمهای جدید روی می دهند نتیجه همین کوشش آکواریم داران مبتدی برای تغییر میزان PH است.البته برخی از آکورایم داران واقعاً نیاز به تنظیم PH دارند و این یک نیاز مبرم برای آنان است ولی برای اکثر آنها همان PH طبیعی آبی که استفاده می کنید می تواند مناسب باشد.

درس اول جغرافی :  تقسیمات کشوری ایران

استان یعنی چه ؟

ایران به قسمت های مختلف تقسیم شده است به هریک از این قسمت ها استان می گویند .

آیا هر شهرستان نیز تقسیم بندی شده است ؟چرا ؟

در هر شهرستان تعدادی شهرو روستا وجود دارد . برای اینکه دولت بتواند با برنامه ریزی درست به امور و کارهای مردم و شهرها و روستاها رسیدگی کند و قوانین درست اجرا شود .

چرا کشور به چندین استان تقسیم شده است ؟

برای این که کارهای مربوط به مردم و استان مثل آموزش ، بهداشت ، تغذیه برقرای امنیت ، تهیه مسکن ، پوشاک و . . . بهتر و سریع تر انجام شود .

به ادامه مطلب رجوع کنید

درس دوم جغرافی :  جمعیت ایران 

چرا در کوهپایه ها ، تعداد شهرها و روستاها بیش تر است ؟

به علت بارش بیشتر برف و باران ، آب به مقدار کافی وجود دارد ، خاک آبرفتی و حاصل خیز و هوا معتدل تر است ؛ در نتیجه روستاها و شهرهای پرجمعیتی در کوهپایه ها به وجود آمده اند .

پراکندگی جمعیت ایران در قسمت های مرکزی چه تفاوتی با ناحیه ی کناره ی دریای خزر دارد ؟

در نواحی مرکزی ایران بعضی جاها پرجمعیت ، بعضی جاها کم جمعیت و بعضی جاها خالی از جمعیت است درحالی که در ناحیه ی کناره ی دریای خزر تعداد شهرها و روستاها زیاد است و جمعیت زیادی در آجا هستند .

درس سوم جغرافی : کشاورزی و دامپروری در ایران 

چرا انسان به غذا نیاز دارد و غذای خود را چگونه به دست می آورد ؟

انسان برای کار و فعالیت به انرژی نیاز دارد و انرژی را از طریق خوردن غذا به دست می
آورد و هیچ موجود زنده ای بدون غذا نمی تواند به زندگی خود ادامه دهد . ما غذای خود را از گیاهان و جانوران به دست می آوریم .

مواد غذایی ما چگونه تولید می شود ؟

مواد غذایی که ما نیاز داریم در جا های مختلف تولید می شود و نمی توان تمام مواد غذایی را در مکان به دست آورد مثلا برنج به آب و هوای معتدل و آب فراوان نیاز دارد در حالی که خرما به آب و هوای گرم و خشک و گردو به آب و هوای سرد نیاز دارد .

انسان برای ادامه زندگی خود به کشاورزی نیاز دارد . چرا ؟

انسان از طریق کشاورزی می تواند بیشتر مواد غذایی خود را به دست آورد و با تولید فراوان محصولات مختلف حتی بخشی از آن را ذخیره کند تا در مواقع ضرروی از آن ها استفاده کند .

کدام نواحی ایران برای کشت دیم مناسب نیست ؟ چرا ؟

نواحی گرم و خشک چون میزان بارندگی کم است و آب به اندازه کافی به گیاه نمی رسد و محصول خوب و کافی به دست نمی آید .

خرما و پسته بیشتر در کدام نوع منطقه آب و هوایی تولید می شود ؟

بیشتر محصول پسته ی ایران در استان کرمان و محصول خرما بیشتر در نواحی گرم و خشک مثل استان خوزستان کشت می شود .

از ماشین ها و ابزارهای پیشرفته در کدام یک از کارهای کشاورزی استفاده می شود ؟ ( 4 مورد )

بذرپاشی ، آبیاری محصول ، سم پاشی ، برداشت محصول

استفاده از ماشین ها و ابزارهای پیشرفته چه تاثیری بر تولید محصولات کشاورزی دارد ؟

کشاورزان با استفاده از ماشین ها و ابزارهای پیشرفته به صورت علمی زمین را شخم می زنند و بذر های اصلاح شده مصرف می کنند و آبیاری و سم پاشی به صورت علمی انجام می شود و این کارها باعث می شود که محصول فراوان و با کیفیت به دست آید و با برداشت محصول به کمک ماشین محصولات صدمه نمی بینند و کارها سریع تر و با هزینه ی کمتری انجام می شود .

به نظر شما دامپروری روستایی بهتر است یا صنعتی ؟ چرا ؟

در دامپروری سنتی مراتع طبیعی از بین می رود و باعث فرسایش خاک نیز می شود . در دامپروری سنتی مسایل بهداشتی و دامپزشکی به طور دقیق رعایت نمی شود . دامپروری صنعتی نظارت دقیق تر صورت می گیرد و مسایل بهداشتی رعایت می شود و در حجم زیاد دام تولید می شود و قیمت نهایی کاهش می‌یابد.

درس چهارم جغرافی : انرژی نفت و گاز 

نفت خام پس از استخراج کجا برده می شود و به چه مصرفی می رسد ؟

نفت خام پس از استخراج در پالایشگاه های داخلی کشور تصفیه می شود و سپس به مصرف کارخانه ها و حمل و نقل می رسد .

به نظر شما چرا باید در مصرف سوخت هایی مانند نفت و گاز صرفه جویی کنیم ؟

چون منابع سوخت محدود هستند و اگر در مصرف آنها اسراف کنیم زود تمام می شوند و برای نسل های آینده دیگر سوختی باقی نمی ماند .

نام چهار استان را که پالایشگاه دارند بنویسید .   

 خوزستان ، اصفهان ، فارس ، بوشهر

برای صرفه جویی در مصرف سوخت چه راه هایی پیشنهاد می کنید ؟

از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنیم ، در هنگام استفاده از وسایل شخصی بی دلیل آن را روشن نگذاریم ، در هنگام سوخت گیری مواطب باشیم که هدر نرود ، پنجره های منزل را دو جداره کنیم ، در زمستان لباس گرم ببوشیم و شعله ی بخاری را کم کنیم  ، وسایل پخت و پز را بی دلیل روشن نگذاریم

درس پنجم جغرافی : صنایع ایران

چرا صنایع مادر برای کشور ما اهمیت دارد ؟

چون مواد اولیه ی صنایع مصرفی توسط صنایع مادر تولید می شود مثلا کارخانه های تولید مواد شوینده که جزء کارخانه های مصرفی هستند مواد اولیه ی خود را از صنایع مادر (کارخانه های پتروشیمی) به دست می آورند . بنابراین اگر صنایع مادر به هر دلیلی تعطیل شوند ، صنایع مصرفی نیز با خطر ورشکستگی یا نابودی مواجه می شوند

کارخانه های ماشین سازی و ابزار در کدام شهرهای ایران قرار دارند ؟ 

تبریز و اراک

درس ششم جغرافی : کدام کشورها با کشور ایران همسایه اند ؟

کشور ایران از طریق دریای عمان به کدام اقیانوس راه دارد ؟ 

 اقیانوس هند

همسایگان شمالی ایران را نام ببرید .

ترکمنستان ، آذربایجان ، ارمنستان

همسایگان غربی ایران را نام ببرید .

ترکیه ، عراق

همسایگان شرقی ایران را نام ببرید .

پاکستان و افغانستان

بزرگترین و کوچکترین کشور همسایه ایران را نام ببرید .

بزرگترین کشور همسایه ایران  پاکستان و کوچکترین ارمنستان است .

ایران بیش ترین مرز و کم ترین مرز را ، با کدام کشور دارد ؟

ایران بیش ترین مرز را با کشور عراق و کم ترین مرز را ، با ارمنستان دارد .              

ایران از راه خلیج فارس با کدام کشورهای عربی همسایه است ؟ ( دو مورد ) 

کویت ، عربستان ، عمان ، یمن

درس هفتم جغرافی :  ترکمنستان

در شرق ترکمنستان دریای .................................   و در جنوب ترکمنستان کشور .........................   ایران قرار دارد .

خزر    ایران

چرا کشور ترکمنستان از صادرکنندگان پوست و قالی به کشورهای دیگر است ؟

یکی از شغل های اصلی مردم ترکمنستان دامپروری است که از پشم گوسفندان برای قالی بافی استفاده می کنند و پوست آن را نیز صادر می کنند و همچنین از نظر تولید پنبه در جهان معروف است

رود آمودریا ( جیحون ) از کدام کشور سرچشمه می گیرد و به کجا می ریزد ؟

مهم ترین رود این کشور آمودریا (جیحون) است که از کشور افغانستان سرچشمه می گیرد و به دریاچه آرال می ریزد .

رودهای هم مرز ایران و ترکمنستان را نام ببرید .  

 رود تجن و رود اترک

درس هشتم جغرافی :  جمهوری آذربایجان

درشرق و جنوب کشور جمهوری آذربایجان چه جلگه هایی قرار دارد ؟

در شرق آذربایجان جلگه های پست کناره های دریای خزر و در جنوب آن جلگه های پست کناره ی رود ارس قرار دارد .

رود ارس :  الف ) از کدام کشور سرچشمه می گیرد ؟  

 الف ) ترکیه     

 ب ) به کدام رود می پیوندد ؟                                    
ب ) رود کورا         

ج ) به کدام دریا می ریزد ؟                                      

 ج ) دریای خزر

درس نهم جغرافی :  ارمنستان

مهم ترین رود ارمنستان چه نام دارد و مرز چه کشورهایی را تشکیل می دهد ؟

مهم ترین رود ارمنستان ارس است . این رود مرز کشورهای ترکیه ، ارمنستان ، آذربایجان و ایران است

آب و هوای کشور ارمنستان ، به کدام ناحیه ی آب و هوایی ایران شبیه است ؟ چرا ؟

کوهستانی چون بیشتر سرزمین ارمنستان کوهستانی است که بعضی از قله های آن بیش از 4000 متر ارتفاع دارد .           

درس دهم جغرافی :  ترکیه

چرا دامپروری در بیشتر مناطق ترکیه رونق دارد ؟

چون در بیشتر نواحی کوهستانی ترکیه علفزارهای طبیعی وجود دارد که مناسب چرای دام ها است .

چرا کشور ترکیه از تولیدکنندگان و صادرکنندگان پوست و کالاهای چرمی است ؟

چون در علفزارهای طبیعی نواحی کوهستانی ترکیه دامپروری رواج دارد . چرم زیادی از این دام ها به دست می آورد.  و تولیدات چرمی مثل کیف و کفش و لباس در آن انجام می شود .

سرزمین های جلگه ای حاصلخیز ترکیه چگونه به وجود آمده اند ؟

رودهایی که از ناحیه ی بلند کوهستانی سرچشمه می گیرند ، به دریاهای اطراف می ریزند و رسوبات حاصل از آنها این جلگه ها را به وجود آورده است .

کدام رود در سراسر مسیر خود از داخل ترکیه می گذرد ؟ این رود به کدام دریا می ریزد ؟

قزل ایرماق که به دریای سیاه در شمال ترکیه می ریزد .

درس یازدهم جغرافی :  عراق

ایران از طریق عراق با کدام کشورهای عربی ارتباط دارد ؟

عربستان ، سوریه و اردن

آیا کشور عراق به دریا راه دارد ؟ چگونه ؟

بله از طرف جنوب شرقی توسط اروند رود با خلیج فارس ارتباط دارد .

ناحیه ی مرتفع کوهستانی عراق در کدام سمت آن قرار دارد ؟

شمال و شمال شرقی

رودهای کشور عراق را نام برده و  از کدام کشورها ی همسایه وراد عراق می شوند ؟

رود دجله از ترکیه  به عراق می ریزد و رود فرات از ترکیه به سوریه و سپس به عراق می ریزد .

چهار شهر زیارتی و مذهبی عراق را نام ببرید . آرامگاه کدامیک از امامان معصوم در این شهرها قرار دارد ؟

شهر کربلا که آرامگاه امام حسین (ع) است ، شهر نجف آرامگاه امام علی (ع) ، شهر کاظمین آرامگاه امام کاظم (ع) و امام محمدتقی (ع) و شهر سامرا آرامگاه امام علی النقی (ع) و امام حسن عسگری (ع) است .

درس دوازدهم جغرافی :  افغانستان

رود های پرآب افغانستان چگونه به وجود آمدند؟ آنها را نام ببرید .

در فصل زمستان بر کوه های بلند افغانستان ، برف می نشیند . از اب شدن این برف ها
رودهایی به وجود می آیند . هیرمند و هریرود ار رودهای پرآب افغانستان اند .

چرا مردم افغانستان به پرورش گوسفند و بز مشغول هستند ؟

در دامنه های کوه ها چمنزارهای طبیعی روییده است و به همین علت مردم به پرورش گوسفند و بز مشغول اند .

دو صنعت مهم افغانستان را نام برده و رابطه این دو صنعت با دامپروری و کشاورزی چیست ؟

ریسندگی و بافندگی دو صنعت مهم افغانستان است ؛ زیرا پشم و پنبه به مقدار کافی در این کشور به دست می آید .

درس سیزدهم جغرافی :  پاکستان

چرا در جلگه سند محصول فراوان بدست می آ ید ؟

چون جلگه ی سند بسیار حاصلخیز است و برای کشاورزی مناسب است .

چرا صنایع نساجی (پارچه بافی) در پاکستان پیشرفت زیادی کرده است ؟

چون پنبه و کنف از محصولات مهم کشاورزی این کشور است که این دو محصول مواد اولیه صنایع نساجی هستند

کشور پاکستان در کدام طرف ایران قرار دارد ؟  این کشور از طرف شرق با کدام کشور همسایه است ؟

کشور پاکستان در سمت شرق ایران قرار دارد . این کشور از طرف شرق با کشور هند همسایه است .

رود معروف پاکستان : الف ) چه نام دارد ؟     ب) از کجا سرچشمه می گیرد ؟

ج ) به کجا می ریزد ؟

الف ) رود سند نام دارد .        ب ) از کوه های بلند شمال پاکستان سرچشمه می گیرد ؟     ج ) به اقیانوس هند  می ریزد .

درس چهاردهم جغرافی :  قاره های جهان

چرا در قطب جنوب شرایط برای زندگی انسان مساعد نیست ؟

زیرا سردترین سرزمین جهان است و زمین های آن از یخ و برف پوشیده شده و اطراف آن را نیز آب های منجمد فرا گرفته است .

چرا نام اقیانوس آرام دو بار روی نقشه ی جهان نوشته شده است ؟  آیا دو اقیانوس آرام وجود دارد ؟

خیر چون اولاً نقشه گسترده ی کره ی جغرافیایی است و ثانیاً نشان بدهند که اقیانوس آرام بین قاره ی آمریکا و آسیا است

درس پانزدهم جغرافی :  سیاره ی زمین چه شکلی دارد

با توجه به خط استوا کشور  ایران ، در کدام نیم کره ها قرار دارد ؟ 

نیم کره ی شمالی

با توجه به نصف النّهار مبدأ کشور  ایران ، در کدام نیم کره ها قرار دارد ؟

نیم کره ی شرقی

با توجه به خطّ اِستوا بیشتر آب های زمین در کدام نیم کره قرار دارند ؟ 

نیم کره ی جنوبی

با توجه به نصف النّهار مبدأ بیشتر آب های زمین در کدام نیم کره قرار دارند ؟ 

نیم کره ی غربی

با توجه به خط استوا بیشتر خشکی های زمین در کدام نیم کره قرار دارند ؟  

 نیم کره ی شمالی

خط های نصف النّهار در کجا یک دیگر را قطع می کنند ؟       

در قطب ها

اگر با هواپیما به اروپا سفر کنید ، هواپیما شما را به کدام جهت می برد ؟ 

 ژاپن چطور  ؟ 

برای سفر به اروپا به سمت غرب  و برای سفر به ژاپن به سمت شرق باید برویم .        

دو کشور در نیم کره ی شمالی و دو کشور در نیم کره ی شرقی نام ببرید ؟

ایران ، چین ، پاکستان و افغانستان

دو کشور در نیم کره ی شمالی و دو کشور در نیم کره ی جنوبی نام ببرید ؟

دو کشور در :   نیم کره ی شمالی  هند  و ایران   نیم کره ی جنوبی آرژانتین  و برزیل 

درس شانزدهم جغرافی :  حرکت زمین

حرکت چرخشی زمین چیست ؟

به چرخش زمین به دور خود حرکت چرخشی زمین می گویند

چه وقتی روز و چه وقتی شب است ؟

وقتی زمین به دور خودش می گردد یک نیمه آن در مقابل نور خورشید قرار می گیرد در
این هنگام در نیمه ی رو به خورشید روز است .درهمین زمان نیمه ی دیگر زمین از خورشید دور است و در آن جا شب است

خورشید از کدام سمت طلوع و در کدام سمت غروب می کند ؟

خورشید هر روز از سمت مشرق طلوع و در سمت مغرب غروب می کند

چه زمانی از روز ظهر است ؟

زمانی که خورشید مستقیما بالای نقطه ای که ما ایستاده ایم – یعنی بالا سر ما – قرار گیرد ظهر است

به گردش زمین به دور خورشید چه می گویند و چه چیز را پدید می آورد ؟

به گردش زمین به دور خورشید حرکت انتقالی زمین می گویند که بر اثر آن فصل ها پدید می آیند

شما تا به حال چند بار به دور خورشید چرخیده اید ؟ چگونه پی بردید ؟

با توجه به این که گردش یک دور زمین به دور خورشید یک سال طول می کشد ، می توان گفت هر کس به اندازه ی سنش به دور خورشید چرخیده است

حرکت چرخشی و حرکت انتقالی زمین چه تفاوت و شباهتی دارند ؟

جهت حرکت چرخشی و حرکت انتقالی زمین از غرب به شرق است  . حرکت چرخشی باعث ایجاد شب و روز می شود و 24 ساعت طول می کشد ولی حرکت انتقالی بعث ایجاد فصل ها می شود و 365 روز  (یک سال) طول می کشد .

درس اول مدنی :  استقلال ، آزادی ، جمهوری اسلامی

 در جمهوری اسلامی آزادی به چه معنایی است ؟

مردم بتوانند در اداره کشور شرکت داشته باشند و با رأی خود مسئولان را انتخاب کنند و نظر خود را به آنها بگویند و اگر کسی وظیفه خود را به خوبی انجام نداد مردم حق اعتراض داشته باشند .

 معنای استقلال را باذکر یک مثال توضیح دهید . برای آن که استقلال خود را حفظ کنیم چه باید بکنیم ؟

بیان مثال به عهده دانش آموزان است .

ما باید برای حفظ استقلال کشورمان راه نفوذ بیگانگان به کشورمان رابگیریم . ما باید هرچه که احتیاج داریم خودمان تولید کنیم . یکی از کارهای مهم در زندگی ، صرفه جویی و خودداری از اسراف است .

درس دوم مدنی : قانون اساسی

دو نمونه از قوانین و مقرراتی که در خارج از مدرسه رعایت می کنید را بنویسید و علت رعایت کردن آن قوانین  را نیز بنویسید .

انسان برای ادامه زندگی خود به قانون نیاز دارد . در کشور ما تمام ادارات و ارگان ها برای خودشان قوانینی وضع کرده اند . مدرسه هم قوانینی دارد که دانش آموزان باید آنها را رعایت کنند مثل : پوشیدن لباس مناسب و اصلاح موی سر و رعایت نظافت شخصی و محیط مدرسه . احترام گذاشتن به معلمان و دیگر کارکنان مدرسه . احترام گذاشتن به دیگر دانش آموزان ، رعایت سکوت در کلاس و انجام تکالیف . شرکت در تمامی فعالیت های مدرسه و . . .

علت اینکه باید این قوانین رعایت شود این است که دانش آموزان بتوانند با خیالی آسوده درس های خود را بخوانند و تمامی برنامه های مدرسه به خوبی انجام شود و هیچ مشکلی در مدرسه پیش نیاید .

 درس سوم مدنی : رهبری

حضرت آیت اله خامنه ای توسط چه نهادی و در چه سالی به عنوان رهبر انقلاب اسلامی انتخاب شدند ؟

وظیفه انتخاب رهبر به عهده مجلس خبرگان رهبری است و بعد از رحلت حضرت امام خمینی (ره) حضرت آیت اله خامنه ای در سال 1368 به عنوان رهبر انتخاب شدند .

چرا رهبر جامعه ی اسلامی باید به اوضاع جامعه ی خود به خوبی آگاه باشد ؟

رهبر جامعه ی اسلامی باید از اوضاع جامعه به خوبی آگاه باشد تا جامعه را به بهترین شکل بر اساس قوانین اسلامی ، هدایت و رهبری کند .

چرا می گوییم حکومت اسلامی ما از نوع ولایت فقیه است ؟

رهبری جامعه اسلامی در زمان غیبت امام زمان (عج) در درست فقیهی (کسی که احکام کلی اسلام را می شناسد ) است که علاوه بر داشتن تمامی شرایط رهبری  از مسائل زمان نیز به خوبی آگاهی دارد .

درس چهارم مدنی :  در جامعه ی اسلامی حکومت چه وظیفه ای دارد ؟

 اگر آموزش و پرورش در کشور گسترش پیدا کند ، چه نتیجه ای به دست می آید ؟

اگر آموزش و پرورش در کشور گسترش پیدا کند ، بیسوادی از بین می رود و نیاز کشور به دانشمندان ، صنعت گران و کشاورزان ماهر برطرف می شود

حکومت جمهوری اسلامی برای بهتر شدن زندگی مردم چه وظیفه ای دارد ؟

حکومت جمهوری اسلامی باید فقر را از بین ببرد . همه ی مردم باید درآمد کافی داشته باشند . حکومت باید با همکاری مردم صنعت و کشاورزی را گسترش دهد تا شغل های بیشتری ایجاد شود و درآمد مردم افزایش پیدا کند .

درس پنجم مدنی :  در جامعه ی اسلامی افراد چه وظیفه ای دارند ؟

 در جامعه ی اسلامی ما مسئول کارهای خود هستیم . این جمله یعنی چه ؟ مثال بزنید

 همه ما مسئول کارهای خود هستیم زیرا اعتقاد داریم که خداوند مهربان از کارهای ما آگاه است و همه اعمال ما را می بیند . مثلا دانش آموزی که امتحان می دهد در امتحان تقلب نمی کند حتی اگر معلم حواسش نباشد چون معتقد است خدا کارهای او را می بیند و ازاین کار او ناراحت می شود .

 امربه معروف و نهی از منکر است جز کدام یک از وظایف مردم است ؟ آن را توضیح دهید .

 احساس مسئولیت در برابر دیگران . یعنی این که ما وظیفه داریم که مردم را به کار های نیک سفارش کنیم و از کار های بد باز داریم .

 آیا در جامعه ی اسلامی هرکس فقط مسئول کارهای خودش است ؟ توضیح دهید .

 خیر . همه ما در برابر رفتار دیگران نیز مسئول هستیم ؛ یعنی ، مردم را به کار های نیک سفارش می کنیم و از کار های بد باز می داریم . (امربه معروف و نهی از منکر می
کنیم)

 در مورد بیزاری و نفرت از دشمنان اسلام (تبرّی) که یک وظیفه اسلامی است توضیح دهید .

 تبرّی یعنی ما به عنوان یک فرد مسلمان نباید با دشمنان خدا و دشمنان مسلمانان دوستی کنیم و باید از آنها دوری کنیم . امّا در دستورات دین اسلام آمده که هیچ مسلمانی حق ندارد به مقدسات ادیان و مذاهب دیگران توهین کند و ناسزا بگوید .  

درس ششم مدنی :  وحدت

 چهار عامل مشترک در میان همه ی مسلمانان را نام ببرید .

 مسلمانان به خدای واحد معتقدند ، پیامبر(ص) ، کتاب آسمانی و قبله واحد دارند .

 چه عواملی باعث پیروزی انقلاب اسلامی ایران شد ؟ (3 مورد)

 انقلاب اسلامی ایران بر پایه ی ایمان به خدا  ،  رهبری امام خمینی   و   وحدت مردم  به پیروزی رسید .

درس هفتم مدنی :  شورا

 مشورت با دیگران چه فایده هایی دارد ؟

 فایده اول : همه ی افراد می توانند نظر خودشان را بگویند و یک همدلی و دوستی بین مردم ایجاد می شود ، فایده دوم : برای حل مشکلات و تصمیم گیری های جامعه از نیروی فکر همه استفاده می شود و در نتیجه جامعه بهتر اداره می شود .

 در باره ی چه مسائل نمی توان از طریق شورا تصمیم گرفت ؟

 در کارهایی که حکم خدا باشد یعنی دستور خدا در قرآن بیان شده باشد یا از طریق پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) و رهبر جامعه اسلامی به ما دستوری رسیده باشد باید آن را انجام دهیم و نیاز به مشورت نیست .

 در باره ی چه مسائل می توان از طریق شورا تصمیم گرفت ؟ سه نمونه مثال بزنید .

 غیر از موارد بالا (که دستور خدا و پیامبر(ص) و امامان(ع) و رهبر جامعه اسلامی است ) در بقیه کارها می توانیم از طریق شورا تصمیم بگیریم مثل : انتخاب نماینده برای شهر و روستا ، انتخاب ریاست جمهوری ، انتخاب رشته تحصیلی ، انتخاب دوست ، خرید خانه ، خرید کتاب داستان ، خرید لباس و . . .

 هدف از تشکیل شورای دانش آموزی در مدارس چیست ؟

 شوراهای دانش آموزی در برنامه های مدارس همکاری دارند مثل : همکاری در برنامه
ریزی و اجرای مناسبت های گوناگون ، مسابقات فرهنگی وهنری ، علمی و ورزشی ، همکاری در برنامه ریزی و برگزاری اردوی دانش آموزی و بازدید علمی ، همکاری در برنامه ریزی و برگزاری نماز جماعت و مراسم آغازین .

 به نظر شما کسی که نماینده دانش آموزان در شورای دانش آموزی مدرسه می شود باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟

 باید از حسن شهرت و مقبولیت در میان دانش آموزان مدرسه برخوردار باشد . باید وضعیت درسی خوب و روبه رشد داشته باشد و به نظم و انضباط ، اصول اخلاقی و رعایت قوانین مدرسه پایبند باشد. به نظرات همه ی دانش آموزان اهمیت دهد و بین آنها تفاوت قائل نشود .

درس هشتم مدنی : تعاون

 در جامعه ی اسلامی رابطه افراد جامعه با هم مانند چه رابطه ی است ؟ شعر سعدی را در این زمینه بنویسید .

 مانند رابطه ی اعضا بدن با یکدیگر است اگر به یکی از اعضای بدن صدمه ای وارد شود همه اعضای بدن دچار ناراحتی می شوند

 بنی آدم اعضای یک پیکرند                که در آفرینش زیک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار          دگر عضوها را نماند قرار

 توکز محنت دیگران بی غمی               نشاید که نامت نهند آدمی

 چرا  بعد از انقلاب مؤسسه هایی مثل کمیته ی امداد امام خمینی ، نهضت سوادآموزی و جمعیت هلال احمر در جامعه به وجود آمده اند ؟

 برای این که کمک رسانی به افراد نیازمند  در کشورمان با نظم و سرعت بیشتری انجام بگیرد مؤسسه هایی در جامعه به وجود آمده اند .

درس نهم مدنی : ایثار و فداکاری

 چرا شهادت بالاترین درجه ی ایثار و فداکاری است ؟

 چون شهید با ارزش ترین دارایی خود که جان او است را در راه خدا و برای اصلاح جامعه از دست می دهد .

 اگر مردم در مواقع ضروری ایثار و فداکاری نکنند کشور با چه خطری روبرو می شود ؟

 کشور استقلال خود را از دست می دهد و بیگانگان به آسانی بر ما مسلّط می شوند اما اگر ایثار و فداکاری در جامعه باشد هیچ دشمنی جرأت نمی کند به کشور ما تجاوز کند .

 بسیج نخستین بار در چه سالی و به به فرمان چه کسی تشکیل شد ؟

 بسیج در سال پنجم آذر  1358 و به فرمان امام خمینی تشکیل شد .

 چه روزی از سال ، روز بسیج دانش آموزی است ؟ مصادف با شهادت چه کسی است ؟

 روز هشتم آبان 1359 ، سالروز شهادت بسیجی محمدحسین فهمیده را روز بسیج دانش آموزی نام گذاری کرده اند .       

 انفاق را با ایثار و فداکاری مقایسه کنید .

 کسی که انفاق می کند قسمتی از مال خود را به افرادی که احتیاج دارند می دهد ولی کسی که ایثار مال می کند همه آن چیزی که دارد و خودش هم احتیاج دارد را به دیگران که محتاج هستند می دهد .