تحقیق درباره طلاق و اثار آن

مقدمه :

   با توجه به افزایش آمار بزهکاری بچه‌های‌ طلاق و به منظور پیشگیری از گرایش روزافزون‌ آنها به سمت بزهکاری و انحراف از هنجارهای‌ جامعه،در این مقاله به بررسی سیاست‌های‌ اجتماعی موجود در مورد بچه‌های طلاق و نقش‌ اجرا نشدن درست برخی از آنها در بزهکاری‌ نوجوانان پرداخته شده است بطوریکه جهت‌ شناخت سیاست‌های اجتماعی در مورد بچه‌های طلاق،متون نظری و قانون مورد مطالعه‌ قرار گرفته است.

با توجه به پیامدهای طلاق‌ و آثار منفی که طلاق بر سلامت روانی-عاطفی افراد خانواده خصوصا کودکان‌ دارد به‌طوری که تحقیقات‌ زیادی وجود دارد که رابطه‌ بین طلاق و سایر رفتارهای‌ بزهکارانه را مورد تأیید قرار داده‌اند

زنان و طلاق

پیامدهای جدایی:

عواقب وپیامدهای احتمالی طلاق یا تاثیر آن در پدیده های روانی و اجتماعی فرزندان طلاق رامی توان چنین بر شمرد :

الف ) بزهکاری کودکان و نوجوانان ناسازگاری ها و رفتارهای ضد اجتماعی آنان .        

  ب ) فحشا به ویژه در نتیجه فقر و نا آگاهی .

ج ) اعتیادزنان ، مردان و کودکان و استفاده از کودکان در توزیع مواد مخدر و دیگر فعالیتهایغیر مجاز .

د ) پرخاشگری و ناسازگاری کودکان ، فرار از منزل و ولگردی آنان .

ه ) افتتحصیلی ، خودکشی زن یا شوهر یا حتی کودکان .

ز ) کاهشمیل به ازدواج در دیگر افراد خانواده به ویژه بچه های طلاق .                   

  ر ) احمال و مساحمه والدین در تعلیم و تربیت فرزندان ایجاد آسیبهای روانی و اجتماعیبرای آنان .

ی ) فرزندانپسر در همانند سازی مردانه دچار اشکالات زیادی خواهند شد و در بسیاری از مواردتمایلات همجنس گرایانه از خود بروز می دهند و اتکای به نفس آنان نیز به شدت کم میشود .

ن ) فرزندانطلاق با گذشت پنج سال به هیچ وجه نمی توانند ثبات هیجانی و عاطفی خود را از دستدهند .

و ) بچه هایطلاق آینده ی خوبی را برای خود تصور نمی کنند و اطمینان خود را به ارکان زندگی ازدست می دهند و از آنجا که بی توجهی خود و در مقیاس بالاتر اجتماع به نوعی بیاعتنائی و بی توجهی کشیده می شوند .

 فرزندان طلاق:

طلاق و فروپاشيخانواده ضمن بر هم زدن تعادل رواني - عاطفي افراد خانواده موجب بروز آسيب‌هاياجتماعي مي‌شود. طلاق به هر دليلي درست يا نادرست پيامدهايي براي فرد و جامعهدارد.تحقيقات نشان مي‌دهد، كه اثرات طلاق بستگي به سن كودك هنگام طلاق دارد. همچنيناثر طلاق بر كودك به جنسيت، شخصيت، ميزان ناسازگاري و درگيري والدين و حمايتخانواده و دوستان كودك بستگي دارد.

جدايي پدر و مادريك اثر آني و زودگذر نيست؛ بلكه در تمامي‌ مراحل زندگي فرزندان اثرات منفي وزيانباري را بر جاي خواهد گذاشت. پراكنده شدن اعضاي خانواده و محروميت فرزندان ازسرپرستي مشترك والدين، پس از فروپاشي و از هم گسيختگي خانواده آنان را از داشتنمواهب و مزاياي زندگي خانوادگي محروم مي‌كند و هويت فردي و خانوادگي فرزندان طلاقرا مختل مي‌كند.

 آسيب‌شناساناجتماعي براين باورند كه پس از جدايي والدين، مسائل روحي و رواني بسياري برايفرزندان ايجاد مي‌شود. از جمله: بدبيني به جنس والد ديگر و بي‌خبر ماندن از روحياتو ساختار وجودي او كه آسيب‌هاي آن بعدها در ازدواج چنين فرزنداني آشكار مي‌شود. مشكلات رواني و جسماني، تربيتي، احساس گناه و سردرگمي، اختلال در هويت و احتمالگرايش به بزهكاري را مي‌توان از جمله آثار مخرب وزيانبار معنوي و مادي طلاق رويفرزندان برشمرد.

 فرزندانيكه براثر طلاق والدين، حاميان اصلي خود را از دست مي‌دهند، بيش از ديگران در خطرندو به راحتي فريب ظاهر آراسته و سخنان فريبنده افراد را مي‌خورند. طبق تحقيقات انجامشده، 70درصد افرادي كه دچار آسيب‌هاي اجتماعي مي‌شوند فرزندان طلاق هستند. ازاين‌رو توجه به مقوله پيشگيري از طلاق اهميت خاصي دارد.

 در همه فرهنگ‌ها، بویژه در دین اسلام جز در موارد بسیار ضروری و اجتناب‌ناپذیر توصیه شده و در کلام رسول اکرم‌ص از آن به عنوان منفورترین حلال یاد شده است. طلاق همچون قطع عضوی از بدن، برای آنان که گرفتارش می‌شوند تجربه‌ای تلخ و تکان‌دهنده است.

هر قدر درباره آمار طلاق و پیامدهای آن بیشتر پژوهش کنیم، با واقعیت‌های ناخوشایند بیشتری روبه‌رو می‌شویم که زندگی همه ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. طلاق مانند زمین‌لرزه‌ای است که بنیان خانواده را درهم می‌کوبد و شیرازه آن را از هم می‌گسلد و افزون بر انفجار ناگهانی اولیه، پس‌لرزه‌هایی نیز خواهد داشت که از سر گذراندن آنها گاه بسیار دشوارتر است.

طلاق برای والدین پایان آمال و آرزوهاست و برای کودکان شاید پایان دنیا و رویا‌های شیرین آنان باشد.

طلاق همه اعضای خانواده را دچار اضطراب می‌کند، ولی برای فرزندان ناگوارتر است.

براستی که طلاق هنوز یکی از بحران‌های وحشتناک زندگی به شمار می‌آید که جوانب و عوارض آن از دید هیچ کس پنهان نیست. والدین باید بدانند تشنج و از هم پاشیدگی ناشی از طلاق منحصر به یک یا چند‌هفته و ماه نیست.

مهم‌ترین کشمکشی که فرزندان پس از طلاق والدین به آن دچار می‌شوند، ترس از دست دادن پدر یا مادر با هم است. بزرگ‌ترین ترس کودکان از این است وقتی که به محبت پدر و مادر نیاز دارند، والدین آنها را ترک کنند و تنها بگذارند.

طلاق در کودکان خانواده شدیدا اثر می‌گذارد تا جایی که راه گریزی را برای زندگی نمی‌شناسند. مهم‌ترین آثار شوم طلاق در کودکان از این قرار است:  

▪قربانی روحی و عاطفی:

کودکان اولین قربانی طلاقند، قربانی روحی، عاطفی و حتی گاهی جسمی. کودک پس از طلاق در خانواده گیج و حسرت‌زده است و کمتر می‌تواند تعادل خود را حفظ کند، بویژه کودکی که با پدر و مادر بسیار مانوس است و دائما در دامان آنان و نازپرورده‌شان بوده است.

▪ وحشت از زندگی:

کودکی که والدینش از هم جدا شده‌اند، خانه را محل وحشت می‌داند و بیشتر در جستجوی پناهگاهی دیگر است؛ پناهگاهی که برای او تسلی‌بخش و محل امن و راحتی باشد.

بسیاری از بی‌اعتنایی‌های کودک به دنیا و دیگران هنگام جدایی والدین پیش می‌آید و این از آن جهت است که روح محدود و کوچک طفل، نمی‌تواند آن را تحمل کند.

▪ یتیمی کودکان:

کودکان پس از طلاق و جدایی والدین، حقیقتا یتیم می‌شوند. مخصوصا اگر خردسال باشند دردشان عظیم‌تر است؛ چون طفل در هر سطحی از آسایش و امکانات باشد، باز نیاز به مادر دارد. این درد برای کودکان سنگین است که نمی‌توانند خود را به مادر یا پدر برساند و برای دیدار آنان باید منتظر اوقات رسمی باشند.

گاهی طفل نیمه‌شب برمی‌خیزد و مادر را طلب می‌کند. پیداست در آن صورت چه حالی به او دست خواهد داد. این که در اثر اختلاف پدر و مادر، مادرش در خانه نیست و مثلا فردا باید او را ببیند دردی عمیق است.
▪دربه‌دری و نابسامانی:

حاصل طلاق، دربه‌در کردن و نابسامانی فرزندان و به خود واگذاشتن آنان یا سپردن فرزندان به دست نامادری یا ناپدری است که ممکن است آنها را زجر بدهند. پس از طلاق، کودک مجسمه‌ای متحرک و عروسکی است که گاهی نزد مادر، زمانی پیش پدر، هنگامی نزد عمه، خاله، دایی و گاهی هم در پرورشگاه است و پیداست این دست به دست شدن‌ها، عادت یافتن لحظه‌ای به خوی‌ها و تربیت‌ها و فرهنگ‌های متفاوت چه تاثیری نامطلوب در روان کودک و در فرم تربیتی او می‌گذارد.

▪ احساس گناه:

گاهی کودک در جدایی والدین احساس گناه می‌کند. گمان دارد چون شیطان بوده و پدر و مادر را اذیت کرده، والدین آنان جدا شده‌اند. این مساله بیشتر از زبان معصومانه آنان شنیده می‌شود که: «مامان! بیا دیگه تو را اذیت نمی‌کنم». یا می‌گویند: «بابا! بیا قول می‌دهم دیگر شیطنت نکنم» اینان خود را مسوول احساس می‌کنند و گمان دارند اشتباهی را مرتکب شده‌اند.

▪گیجی و بهت‌زدگی:

پس از طلاق، کودک مات و مبهوت می‌شود و حتی انگیزه تحصیل را از دست می‌دهد و با افت تحصیلی مواجه می‌شود. گاهی بیمار می‌شوند و در جستجوی پناهی برای مهرورزی، دلجویی و نوازش هستند، اینان به حقیقت بیمار نیستند، بلکه نقطه اتکای خود را از دست داده‌اند، بدینسان با دارو نمی‌توان درمانشان کرد، بلکه با نوازش می‌توان درد آنان را علاج کرد.

▪ تاثیر منفی در رشد:

بررسی‌ها نشان داده‌اند کودکانی که از مادر جدا شده‌اند، رشدشان کمتر از آنانی است که از مادر خود جدا نیستند؛ اگرچه مادر یک مربی پرورش یافته نباشد و در شرایط بهداشتی روانی مناسب تربیت نیافته باشند، فقدان مادر جلوی شکوفا شدن کودک را در تمام زمینه‌ها می‌گیرد و در شخصیت عاطفی او اثر منفی می‌گذارد.
▪بدبینی به پدر و مادر: کودکان پس از جدایی والدین، معمولا به یکی از والدین، پدر یا مادر بدبین می‌شوند و به او با نظر کراهت می‌نگرند. معمولا یا طرفدار پدر می‌شوند یا طرفدار مادر که در هر دو صورت برای فرزند و حتی والدین نامطلوب است. ضروری است والدین لااقل در برابر کودک، عکس‌العمل مناسب داشته باشند و در حضور آنان از هم بدگویی یا شکوه نکنند.

▪ کمبودهای عاطفی:

کودکی که از پدر یا مادر جدا شده، از مهر و نوازش دو طرف سیراب نیست و اغلب با تشنگی عاطفی مواجه است و بعید نیست در جستجوی محبت، به دام افراد شیادی بیفتد و عفت و پاکدامنی خود را از دست بدهد، امری که در جوامع مختلف به نمونه‌های بسیاری از آن برخورد می‌کنیم.

▪ نابهنجاری کودکان:

بالاخره کودکانی که والدین آنان از هم جدا شده‌اند، کودکانی عادی و بهنجار نیستند. بررسی‌های روان‌شناسان آلمان نشان داده است اینان اغلب محروم از عاطفه و در بزرگسالی افرادی برای شرارت و جنایت خواهند بود.

▪ آثار عاطفی طلاق بر کودک:

آثار مستقیم طلاق بر کودک کدامند و محققان در این مورد چه یافته‌اند؟ پولاک‌ (pollak) در این باره می‌نویسد که یکی از آثار عاطفی طلاق بر کودکان این است که انسجام و هماهنگی خانوادگی را از آنان می‌گیرد. آنان درخصوص والدین و خواهران و برادران خود، احساس بی‌منزلتی و بی‌مقداری می‌کنند، همچنین نسبت به دوستانی که با پدر و مادر خود زندگی می‌کنند، احساس حسادت دارند و اینها همه بارهایی است که بر شانه‌های ناتوان چنین کودکانی افکنده می‌شود. انزواطلبی و شرکت نکردن در امور اجتماعی مدرسه و فعالیت‌های فوق برنامه نیز از جمله آثار بر کودک در مدرسه است.

▪زمینه بزهکاری و عصیان:

تحقیقات جامعه‌شناسان و بررسی‌کنندگان مسائل خانواده نشان داده است که وقوع طلاق میان زوجین می‌تواند از علل ارتکاب جرم از ناحیه اطفال باشد، سبب گمراهی کودک شود و او را به ورطه فنا سوق دهد.

به هر حال، نبود پدر و مادری بالای سرکودکان سبب متلاشی شدن فکر و اندیشه سرگردانی آنهاست.

این امر ممکن است آنها را به پرتگاه دزدی، بی‌عفتی و بدبختی‌های دیگر سوق دهد و شاید یکی از علل سختگیری اسلام در جلوگیری از طلاق و از هم پاشیدگی کانون خانواده، توجه به همین امر و برای جلوگیری از وقوع جرم و جنایت باشد. تحقیقات نشان می‌دهد سطح جنایت در چنین افرادی بالا و ظرفیت جنایی‌شان زیاد است. کودکانی این چنین لااقل قابلیت ارتکاب جرم بیشتری را دارند.

▪ بی‌بند و باری‌ها:

خانه برای کودک آرامش است، محیط امن است، پدر و مادر عامل کنترل‌کننده و سازنده کودکند. وجود پدر و مادر زیر یک سقف و در کنار کودک حتی اگر کنترل مستقیمی هم صورت بگیرد، برای او یک نعمت است.

زیرا باعث می‌شود طفل خود را از خیلی چیز‌ها بر حذر دارد و کنترل کند.

اما هنگامی که کودک دست پدر و مادر را از دامن خود کوتاه می‌بیند، می‌کوشد خود را آزاد و بی‌بند و قید بداند و این امر خود منشا بسیاری از آلودگی‌ها و نابسامانی‌هاست. شیوه زندگی‌ای که چنین کودکانی در مواردی در پیش می‌گیرند، به‌گونه‌ای است که حتی پاره‌ای از صفات مربوط به جنس خود را از دست می‌دهند، مثلا پسرانی این چنین کمتر موفق می‌شوند صفت مردانگی را در خود بپرورانند.

●اثر روانی طلاق‌

بررسی‌های روان پزشکان نشان داده است که طلاق و جدایی والدین از عمده‌ترین علل بیماری روانی کودکان است. وقتی زوجین از هم جدا شدند، ترس ناشی از احساس بی‌سرپرستی و واهمه‌ای ناشی از آینده‌ای مبهم برای او پدید می‌آید که روان او را جدا آزرده می‌کند. عقده‌های غیرقابل تحمل، نگرش توام با نفرت نسبت به والدین، احساس از دست دادن امنیت از عوارضی است که در این خصوص قابل ذکرند.

جدایی والدین از یکدیگر کودک را به اختلال عاطفی دچار می‌کند، حالت افسردگی، انزواجویی، تخیل رویا در بیداری برای او پدید می‌آورد. در مواردی قدرت اراده و اندیشه را از او می‌گیرد و در کل او را چنان پریشان می‌کند که اثرات شوم آن مادام‌العمر با کودکان است. تجربه طلاق برای تمام اعضای خانواده اضطراب زاست و رفتار کودکان پس از طلاق نشان‌دهنده این اضطراب است و پس از طلاق میزان اختلالات عاطفی و رفتاری در کودکان بالا می‌رود.

همچنین عواقب و پیامدهای طلاق یا تاثیر طلاق در پدیده‌های روانی و اجتماعی کودکان را می‌توان به طور اختصار چنین برشمرد.

▪ بزهکاری کودکان و نوجوانان، ناسازگاری‌ها و رفتارهای ضد اجتماعی.

▪ فحشا بویژه در نتیجه فقر و ناآگاهی.

▪ اعتیاد زنان، مردان، کودکان و استفاده از کودکان در توزیع مواد مخدر و دیگر فعالیت‌های غیرمجاز.

▪ پرخاشگری و ناسازگاری کودکان و نوجوانان، فرار از منزل و ولگردی آنان.

▪ کاهش میل به ازدواج در دیگر افراد خانواده بویژه بچه‌های طلاق.

▪ اهمال و مسامحه والدین در تحکیم و تربیت فرزندان و آسیب‌ دیدن روانی و اجتماعی.

▪ بچه‌های طلاق با گذشت چندین سال نمی‌توانند ثبات هیجانی و عاطفی خود را به دست آورند. از آنجا که هسته مرکزی شخصیت افراد به نظر بسیاری از پژوهشگران روان‌شناسی در دوران کودکی شکل می‌گیرد، این‌گونه کودکان در بسیاری از موارد دچار اختلالات شخصیتی خواهند شد.

▪ فرزندان طلاق در آینده اکثرا افسرده، گوشه‌گیر و منزوی هستند و اتکای به نفس آنان نیز بشدت کم می‌شود.
▪ فرزندان طلاق آینده‌ای قوی را برای خود تصور نمی‌کنند و اطمینان خود را به ارکان زندگی از دست می‌دهند و در آینده نسبت به افراد پیرامون خود و مقیاس بالاتر اجتماع، به نوعی بی‌اعتنایی و بی‌توجهی کشیده می‌شوند.

تأثیرات طلاق در فرزندان را می توان به ترتیب زیر طبقه بندی کرد:

1- ایجاد زمینه های وسواس در دختران و پسران: ( وسواس تکرار بدون اراده و افراطی اعمال و کارهای روزمره است )

2- بروز افسردگی در کودکان و نوجوانان: در این نوع بیماری اجتماعی، فرد فاقد احساس لذت یا درک کمتری از زندگی روزمره است، بی اشتهایی بر او چیره شده و خستگی به طور مداوم در ارگانیسم بدن وی مشاهده می شود.

3- به وجود آوردن زمینه های اضطراب: در نوجوانان حالتی شبیه به احساس ترس، نگرانی و تشویش به وجود می آید. در این بیماری علائم بیم از آینده در رفتار نوجوانان مشهود است. نوجوان با توجه به سستی مبانی خانواده از تفکر در مورد برنامه ریزی مدون برای حرکت های دسته جمعی و گروهی وحشت دارد.

4- ایجاد روحیه پرخاشگری و عصیان در نوجوانان: نتیجه محرومیت های مداوم از مهر و محبت پدری است. در این نوع بیماری چون نوجوان امکان مذاکره حضوری و مستقیم و متقابل با پدر و مادر خود را نمی یابد و از طرفی سؤال های خود را بی جواب می بیند، روحیه عصیان و پرخاشگری در او به وجود می آید. رفتارهای پرخاشگرانه در اعمال و گفتار نوجوانانی که خانواده های آنان از همدیگر جدا شده اند کاملاً مشهود است.

5- بی قراری: این بیماری با شدت و ضعف در نوجوانان خانواده هایی که شاهد جدایی پدر و مادر خود بوده اند مشاهده می شود. حالتی که فرد در مقابل هرگونه عاملی تحریک پذیر است یعنی حتی در مقابل محرک های ضعیف عکس العمل شدید نشان می دهد.

6- حسادت سوءظن و سماجت، در نوجوانان خانواده هایی که والدین آنها از هم جدا شده اند این حساسیت ها دیده شده است. این گروه از نوجوانان در مقابل همراهان و همسالان خود حساسیت بیشتر و زیاده از حد نشان می دهند.

طلاق در بسیاری از موارد و مواقع ضروری است و زوجین ناگزیر به قبول این امر هستند. ولی در اغلب موارد جدایی ها در نتیجه توقعات بیجای احساسی، اقتصادی و عاطفی زوجین از همدیگر، سوءظن و بدبینی بی مورد، نداشتن صبر و گذشت در زندگی، حسادت بیش از حد زن و شوهر، پرخاشگری و تندخویی زن یا مرد و غرور و خودخواهی بی مورد صورت می گیرد.

بدیهی است درگیری های خانوادگی و مشاجره های پدر و مادر در حضور فرزندان، تأثیرات روحی شدیدی بر کودکان و نوجوانان ناظر بر صحنه می گذارند و در رفتارهای پرخاشگرانه کودکان و نوجوانان اثر مزمن بر جای خواهد گذاشت. به طور کلی کودکان و نوجوانان مرگ پدر و مادر خود را راحت تر از طلاق آنان پذیرا هستند، در فوت پدر و مادر پیوندهای عاطفی، شخصیتی و احساسی و رشته های ارتباط روانی گسسته نمی شود یا کمتر سست می شود و افسردگی و ملال، کوتاه مدت و زودگذر است. در حالی که آثار طویل المدت طلاق در پسران و دختران بیشتر است و مشکلات ناسازگاری در تشکیل خانواده را به وجود می آورد.

آنچه از پژوهش ها در امر طلاق برمی آید این است که دختران خانواده های تک سرپرست یعنی آنها که فقط با پدر یا مادر به سر می برند در معرض عوارض نامطلوبی چون انحرافات ازدواج زودرس، فرار از خانه و ترک تحصیل قراردارند. این امر در مورد گروه های اجتماعی و طبقاتی نیز صدق می کند.

البته وقتی پای نامادری و ناپدری به میان می آید تحول و پیچیدگی خاصی در زندگی کودکان و نوجوانان به وجود می آید.

آشنایی کودک و نوجوان با بستگان جدید، خواهرها، برادرها، دایی ها و عموهای نانتی گرچه گستره ای از دنیای تازه و متفاوت به وجود می آورد ولی اغلب فرزندان در جوار ناپدری و نامادری احساس خوشبختی و شادمانی نمی کنند. گرچه ممکن است زن یا شوهر با همسر جدید خود کاملاً خوشبخت باشد. در ایران بیشتر بچه های فراری و نوجوانان ساکن در کانون اصلاح و تربیت را قربانیان طلاق تشکیل می دهند .

 بچه هایی که فقط با پدر یا مادر خود زندگی می کنند، اغلب دستخوش اختلالات عاطفی و روانی می شوند.

اکثر قربانیان طلاق که همان کودکان و نوجوانان هستند به مادران خود بیشتر نزدیک هستند تا پدر، زیرا پدر جدا شده از مادر با بچه های خود بیشتر مثل یک خویشاوند رفتار می کند تا فرزند حال آنکه مادر هرگز از کودکش فاصله نمی گیرد و مهر و محبت و احساس مادری را زیر پا نمی گذارد. به قول یک جامعه شناس «هر طلاق مرگ تمدن کوچک خانواده است» اجبار و الزام به طلاق را در موارد و شرایط خاصی از زندگی مشترک باید پذیرا بود. براساس قوانین اجتماع احترام به آزادی های فردی ضرورتی اجتناب ناپذیر است ولی قبل از هر جدایی به میوه های نارس درخت زندگی بیندیشیم، نگذاریم ناهنجاری های جامعه آنها را مسموم کند.

تعجیل در داشتن فرزند در سال های خطر زندگی مشترک (سال های اول و دوم اصولاً سال های خطر برای زوج های جوان به شمار می رود) که ظاهراً برای تحکیم مبانی خانواده انجام می پذیرد کاری است که باید با تعمق صورت بگیرد زیرا در صورتی که به علل مختلف یاد شده بین زوجین جدایی روی دهد نخستین قربانیان، فرزندانی خواهند بود که از نفاق و تفرقه زوجین به جای مانده اند.

با توجه به اینکه اثرات منفی  طلاق بر فرزندان با توجه به سن متفاوت عمل خواهد کرد  و نیاز به یک مقاله مستقلی دارد ویا باید  به متخصص با تجربه و دارای معلومات  مراجعه شود ،(یعنی  باید به این نکته توجه کنید که فرزند شما چند سال دارد و متناسب با آن با کودک رفتار کنید.) در اینجا  نکات کلی در  مورد رفتار با کودک یا فرزند طلاق را به صورت تیتر وار بر می­شماریم:

1- هیچ وقت در حضور فرزندتان با همسر خود بحث و مجادله نکنید.

2- هیچ وقت همسر خود را پیش فرزندتان تحقیر و سرزنش نکنید و حرمت او را لگد مال نکنید زیرا نیمی از هویت ما متعلق به پدر و نیمی متعلق به مادر است و با تحقیر و کوچک جلوه دادن همسرمان در نگاه فرزند، در واقع به فرزندمان آسیب می رسانیم.

3- واقعیت را با فرزندتان در میان بگذارید و آن اینکه من و پدر یا مادر تو با هم سازگاری نداریم، ما عقاید و سلیقه­های متفاوتی داریم و قادر نیستیم که در کنار هم راحت زندگی کنیم و ادامه این زندگی، بیشتر به شما آسیب می­رساند.

4- برای فرزند خود وقت بگذارید، با او حرف بزنید و او را با واقعیات زندگی جدیدش آشنا کنید. در این مواقع بچه­ها معمولاً در خود فرو می­روند و ناراحتی­ها و احساسات خود را بیان نمی­کنند و یا به خاطر اینکه دایره لغات زیادی ندارند، نمی­توانند احساسات و افکار خود را آنگونه که هست بازگو نمایند. به این خاطر بداخلاق و بد عنق و لجباز می­شوند و در واقع به این وسیله می­خواهند ناراحتی خود را از وضع موجود اعلام نمایند.

5- به فرزند خود کمک کنید که از دیدن والد دیگرش لذت ببرد و او را بر علیه همسر سابق خود کوک نکنید و از فرزند خود به عنوان وسیله­ای برای انتقام گرفتن از همسر سابق خود استفاده نکنید.

6- اگر یکی از والدین مسئولیت نگهداری از کودک را بر عهده گرفته است، والد دیگر به خود حق ندهد که دیگر مسئولیتی ندارد. باید در تربیت فرزند به والدی که این مسئولیت را پذیرفته است کمک کنید و از زیر بار مسئولیت شانه خالی نکنید. رشد سالم فرزند شما به حضور هر دو نفرتان نیاز دارد.     

 ۷-با معلم و مشاور مدرسه فرزندتان در ارتباط دائمی باشید و از وضع درسی فرزندتان اگاه شوید.زیرا افت تحصیلی در این مواقع زیاد است.

۸-حتما با یک روانشناس کاردان و دارای تخصص در مورد فرزندتان مشورت دائمی داشته باشید. و از تجربیات و راهنمائیهای او بهره گیرید.

۹-گاهی بچه ها از اب گل الود ماهی میگیرند . یعنی از اختلاف شما برای منافع شخصی خود بهره میگیرند ...مثلا با تحریک احساسات شما از شما تقاضای پول یا چیز دیگری را میکنند و چون شما با همسر سابقتان ارتباطی ندارید قادر به پی گیری نیستید و ....

۱۰-از فرزند خود به عنوان وسیله ای برای انتقام گرفتن از همسر سابق خود استفاده نکنید . به عنوان مثال اجازه ندهید که همسر سابق شما فرزندش را ببیند و موارد ی مشابه.

۱۱-وضع روحی و افکار و رفتار فرزندتان را در موقعیتهای دیگر که شما حضور ندارید را جستجو کنید زیرا بسیاری از این مسائل توسط کودک در حضور شما اشکار نمی شود .

پیشنهادات:

     به منظور پیشگیری از گرایش روزافزون‌ بچه‌های طلاق به سمت بزهکاری لازم است‌ قوانین و سیاست‌های اجتماعی موجود با دقت‌ بیشتری اعمال شود،به ویژه در مورد مسأله‌ی‌ حضانت یا سرپرستی فرزندان بعد از طلاق‌ والدین،چرا که اطلاعات آماری بدست آمده از طریق مصاحبه با بچه‌های طلاق و تأیید فرضیه‌های تحقیق،نقش عدم اجرای درست‌ برخی از قوانین و سیاست‌های موجود در بزهکاری بچه‌های طلاق را روشن ساخته است.

این مهم با توجه به فراوانی پرونده‌های‌ طلاق و همچنین عدم تخصص کافی قضات در مورد مسائل اجتماعی و روان شناختی‌ امکان‌پذیر نخواهد بود،مگر این‌که در کنار هر دادگاهی،«واحد مددکاران ویژه طلاق»به وجود آید تا در کنار قضات و به منظور کمک به آنها در تشخیص درست صلاحیت و یا عدم صلاحیت‌ سرپرست،فعالیت داشته‌باشند و همچنین در مراحل بعدی به منظور حمایت از منافع و حقوق‌ و فرزندان،پی‌گیری‌های لازم را در جهت‌ داشتن ملاقات با والد غیر سرپرست،برخورداری‌ از حداثل امکانات رفاهی و معیشتی و عدم آزار و سوءاستفاده از طرف سرپرست و یا دیگران، انجام دهند.

منابع:------------------
[1] - مرتن، رابرت، مشكلات اجتماعي و نظريه هاي جامعه شناختي، ترجمه نوين تولايي، انتشارات اميركبير، سال 1376، صص26- 25- 33.
2 - Mills. C . w. Sociological Imagination. Newyork. 1976. P.9.
[3] - روزنامه ايران، 27/7/79.
[4] - دكتر مساواتي، مجيد، آسيب شناسي اجتماعي ايران، جامعه شناسي انحرافات، انتشارات نوبل (تبريز)، 1374، ص281.
[5] - دكتر ساروخاني، باقر، طلاق ـ پژوهشي در شناخت واقعيت و عوامل آن، انتشارات دانشگاه تهران، 1376، ص هفت.
[6] - بروس كوئن، درآمدي بر جامعه شناسي، محسن ثلاثي، انتشارات فرهنگ معاصر، 1370، ص 133.
[7] - دكتر ساروخاني،باقر،طلاق ـ پژوهشي در شناخت واقعيت و عوامل آن، انتشارات دانشگاه تهران، 1376، صفحه چهارده.
[8] - دكتر ساروخاني،باقر، جامعه شناسي ارتباطات، انتشارات اطلاعات، 1372،ص 67.
9-Udry. R. Social control ofmarriage. Newyork . 1971. P.456.
[10] - دكتر عراقي، عزت الله، آيا مي دانيد طلاق و مسائل آن كدامند؟ چاپخانه پليكان، 1369، ص 22.
[11] - دكتر ساروخاني، باقر، طلاق - پژوهشي در شناخت واقعيت و عوامل آن، انتشارات دانشگاه تهران، 1376، ص128.

بررسی اضطراب  در دانش آموزان پایه اول ابتدایی

فهرست مطالب

بررسی اضطراب  در دانش اموزان پایه اول ابتدایی.. 3

چکیده3

نکات کلیدی :3

مقدمه. 4

عوامل اضطراب دانش آموزان اول ابتدایی.. 5

یکی دیگر از علل استرس در دبستانیها این است که :6

علائم استرس در دبستانیها شامل :6

1ـ ترس و کابوسهای شبانه :6

2ـ منفی بافی و دروغگویی :7

3ـ محرومیت و خجالتی بودن افراطی :7

راهکارها و چگونگی کاهش استرس در دانش آموزان :7

برای پیشگیری از استرس مدرسه باید به نکات زیر توجه کرد :8

به طور خلاصه راه های زیر برای کاهش اضطراب دانش آموزان اول ابتدایی بکار برده شود :9

* كم كردن وابستگی كودك:9

* ایجاد آمادگی ذهنی در كودک :9

*ایجاد انگیزه:10

پیشنهادات و توضیه ها11

وظیفه مسئولان مدرسه چیست؟. 11

چند توصیه برای والدین :11

نتیجه گیری.. 13

منابع :15

بررسی اضطراب  در دانش اموزان پایه اول ابتدایی

چکیده

  امروزه دانش آموزان به دلیل نقش مهمی که در اداره  آینده کشور به عهده دارند و مدیران اصلی در اداره آینده کشور و رهبر سایر اقشارجامعه خواهند بود بنابر این سلامت جسم و روان ان ها با سلامت جامعه ی آینده و آینده ی کشور ارتباط مستقیم دارد. دوره ی ابتدایی دوره ای پر تنش  و بسیار مهمی در زندگی است چرا که نه تنها جسم بلکه توان روانی در طی این دوره ی حساس زندگی دچار تحول اساسی میشود و سازگاری با چنین تغیرات اساسی بر جسم روان فشار میاورد. علاوه بر این دوره ی ابتدایی سن بحران رشدی است و در این دوره افزایش انواع استرس ها وآسیب پذیری به فشار روانی ، اجتماعی ،ورزشی با کاهش مهارت های مقابله ای همراه میشود به طوری که استرس زیاد و بیش  از حد شدیدا بر کیفیت زندگی دانش آموزان تاثیر میگذارد و موجب افت شدید و کاهش کیفیت زندگی دانش آموزان میشود.

یکی از پایه هایی که دانش آموزان در آن مقطع اضطراب و استرس زیادی دارند پایه اول ابتدایی می باشد . دلیل عمده این اضطراب دوری از خانواده و وارد محیط جدیدی شدن می باشد .  در این مقاله که از روش توصیفی و با استفاده از مقالات و تحقیقات اینترنتی انجام شده است به بررسی اضطراب و استرس در دانش اموزان پایه اول و ارائه راه حل هایی برای ان می پردازیم .

نکات کلیدی :

اضطراب – دانش آموزان اول ابتدایی – علل و عوامل -   راه حل ها

مقدمه

برخی از كودكان هنگام ورود به سال اول دبستان دچار مشكلاتی هم چون ناراحتی، بی قراری ، ترس از مدرسه و حتی بیزاری و تنفر از مدرسه می شوند.ترس غیر منطقی كودك از مدرسه به معنی امتناع از مدرسه رفتن و یكی از نشانه های اضطراب جدایی از والدین، خانه، خانواده و بخصوص مادر و یا شرایطی است كه به آن وابسته شده است. ( علیزاده ، 1382 )

 اضطراب یک احساس ناخوشایند از ترس با منشای ناشناخته است. باید بدانیم که همه انسان‌ها در زندگی خود برای یک بار هم شده اضطراب را تجربه می‌کنند اما این حالت‌ها تا زمانی که فرد را از زندگی عادی خود باز ندارد و شدید نباشد مشکل‌ساز نیست.

 اما دربعضی کودکان اضطراب موجب نخوابیدن و حالت‌های پرخاشگری می‌شود که در این موقع باید به روان‌پزشک مراجعه کرد تا درمان‌های اولیه را برای پیشگیری از مزمن شدن بیماری تجویز کند. البته این نگرانی‌ها هنگام جدایی کودک از والدین بیشتر نیز می‌شود.

باید بدانید که بزرگ‌ترین ترس کودک جدا شدن از مادر است که این موضوع از دوران نوزادی نیز وجود دارد به طوری که کودک از چهره ناشناس دوری می‌کند. ترس‌های دوران کودکی به نوعی واکنش به محیط اطراف و کمبود امنیت در آن است.  (احمدی 1371 )

اگر این ترس‌ها ادامه پیدا کند با علایمی چون اختلال در خواب، پرخاشگری، ناخن جویدن، شب‌ادراری، لکنت زبان، سرگیجه، درد معده، حالت تهوع و ... همراه می‌شود. باید توجه داشت که در صورت درمان نشدن این علایم کودک در بزرگسالی دچار می شود.

به طور کلی هراس از مدرسه یکی از نشانه‌های اضطراب جدایی است که کودک برای مدرسه رفتن بی‌میلی زیادی از خود نشان می‌دهد. هرچه وابستگی کودک به مادر بیشتر باشد این اضطراب نیز تشدید می‌شود. حدود 3 و نیم درصد از کودکان اول ابتدایی هراس از مدرسه دارند که بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعداد دختران نسبت به پسران بیشتر است.

دختران از عواطف و وابستگی‌های بیشتری نسبت به خانواده برخوردارند و بر این اساس احساس اضطراب جدایی از خانواده به در دختر بیشتر است. گاهی این اضطراب‌ها به قدری شدید است که کودک همواره در حال تعقیب مادر است. خوب است بدانید که فقط 50 درصد هراس از مدرسه، ترس نسبت به عملکرد تحصیلی یا برخی جنبه های محیط مدرسه مربوط می‌شود و در موارد مربوط به بی میلی کودک به جدا شدن از مادر و خانه است.

کودکان خانواده‌های کم‌جمعیت، تک فرزندها و کسانی که اعتماد به نفس پایین دارند بیشتر از دیگران هراس از مدرسه دارند.

به طور کلی دانش آموزان زیر در پایه اول بیشتر اضطراب دارند :

* خانواده هاي تک فرزند

* وجود تبعيض در محيط زندگي

* سطح پايين فرهنگي ، اقتصادي و خجالتي

* اعتماد به نفس پايين

*اضطراب در دختران بیشتر از پسران (جمال فر ، 1373 )

عوامل اضطراب دانش آموزان اول ابتدایی

بی میلی اطفال در مورد مدرسه رفتن ، غالباً عادی است ولی اضطراب شدید و دائمی طفل از این موضوع ، علامت رفتار غیر عادی مهمی بوده ، نشانه آن است که یا جنبه ای از محیط دبستان و رفتار معلمان ایجاد کنندة این کیفیت است ، یا اینکه محیط خانه چسبندگی شدید برای کودک دارد . تحقیقات نشان می دهند که ترس از مدرسه رفتن در دخترها شدت بیشتری دارد .

علت اصلی مدرسه هراسی ، اضطراب ناشی از جدایی والدین است . مادران این گونه اطفال نیز وابستگی های غیر عادی ظاهر می سازند و این ترس را تشدید می کنند. ( مهری نژاد ، 1390 )

این مادران می کوشند فرزندان خودشان را از حوادث ناراحت کننده محافظت کنند و احتمالا محیط مدرسه را به صورت کانونی که شاید برای طفل آنها حادثه آفرین باشد تلقی می کنند .

اغلب مشاهده می شود که پافشاری و اصرار پدر و مادر باعث پدید آمدن علائم عدم تعادل روانی واختلالات جسمانی می شود . اختلالات جسمانی به صورت دل درد ، استفراغ ، سردرد ، سرگیجه و ضعف ظاهر می شود . دانستن این نکته نیز حائز اهمیت است که غالباً علائم مذکور در روزهای تعطیل از بین می رود . هم چنین اگر پدر ومادر یا پزشک توصیه کنند که کودک چند روزی در منزل بماند ، بلافاصله علائم بیماری از بین می رود ، ولی در روز قبل از رفتن به مدرسه یا همان روز علائم جسمانی مجددا ظاهر می شوند .

کودکان مبتلا به ترس غالباً علاوه بر واکنش ترس ، علائم دیگری نیز از خود ظاهر می سازند .

شایـع ترین این علائم عبارت اند از : اختلال در خواب ، اختـلال گوارشی ، عصبانیت ، جویدن ناخـن ، شب ادراری و لـکنت زبان ، ترس در کـودکـان ، غالباً با علائم روان تنی مانند : استفراغ ، دل درد ، سردرد ، سر گیجه ، خشکی دهان ، تپش قلب و اسهال همراه است .

مدرسه هراسی در بچه های مدرسه رو ، در هر سنی که باشند دیده می شود ، اما در 11 و 12 سالگی به اوج خود می رسد . اغـلب آن چـه مدرسـه هراسی به نظر می آید ، در واقع ترس از ترک منزل است .

گاهی وقوع حوادثی مانند : مرگ فردی از اعضای خانواده ، جدایی ، طلاق ، تولد نوزاد تازه ، کشمکش پدر و مادر یا فقط وابستگی بیش از حد به مادر منبع ترس است و در چنین مواردی ، مدرسه ترساننده است . این موضوع گاهی با فرستادن اجبـاری کـودک به مدرسه و اصرار او برای تلفـن کردن مکـرر به مادرش روشن می گردد)

یکی دیگر از علل استرس در دبستانیها این است که :

کودکان دبستانی نمی توانند بر اعمال خود کنترل داشته باشند . آنها در حال افزایش مهارتهای اجتماعی می باشند . آنها یاد می گیرند که چطور دوست پیدا کنند . رفتارهای تهاجمی خود را کنترل کنند و اضطراب وهیجانات خود را کنترل کنند . اگر معلمین و اولیا با این مسائل به عنـوان اصول تکامـل طبیعی برخورد نکنند ، این مسائل به منابع استرس زا تبدیل می شوند .

بچه ها در سنین شروع دبستان آماده یادگیری هستند . به همین دلیل سن شروع مدرسه در این سن می باشد . آنها باید مشتاق و آماده یادگیری می باشند .

علائم استرس در دبستانیها شامل :

1ـ ترس و کابوسهای شبانه :

شکایاتی مانند دل درد و سردرد نشان می دهد که اطفال تحت استرس هستند و والدین این دردها را بیش از یک بیماری جسمی می دانند . این مشکل چیزی نیست که کودک آنرا از خود ساخته باشد . کـودکـان به وسیله سردرد و دل درد می خواهند از چیزی فرار کنند اما این یک مشکل واقعی است و می تواند راهی باشد برای اینکه آنها خود را با استرس ها تطابق بدهند.

2ـ منفی بافی و دروغگویی :

راه مقابله با این مسئله این است که والدین بدون اینکه دروغ کودک را تائید کنند آنرا بزرگ نکنند و به او بگویند اگر اینطور بود خیلی خوب بود . به این طریق والدین نه دروغ را قبول کرده اند و از طرفی احساسات او را نیز سرکوب نکرده اند و به این وسیله اولیاء کودک می توانند با هم صحبت کنند .

3ـ محرومیت و خجالتی بودن افراطی :

همه ما تقریباً با اخلاق بچه ها آشنایی داریم ، همـه بچـه ها با یک سرعت بالغ نمی شوند . بعضی از بچه ها در پذیرش بعضی از چیزها کند هستند .

اگـر فرزند ما زود عصبـانی شـده و پرخاشگـری می کند و زودتر از بقیه آشفتـه می شوند ، به آنها کمک کنیم تا راهی برای تخلیه هیجانات خود پیدا کند . اگر کودک ما بعد از مدرسه نیاز به تحرک دارد ، به او پیشنهاد ورزش کنیم . اگر فرزند ما نیاز به آرامش دارد به او توصیه کنیم به موسیقی گوش دهد .

سعی کنیم از کودکانمان سؤال کلی نپرسیم بلکه با آنها بیشتر صحبت کنیم و سؤالات جزئی تر بپرسیم .

راهکارها و چگونگی کاهش استرس در دانش آموزان :

در بسیاری از موارد اولین استرسها را افراد در دوران مدرسه احساس می کنند و اثرات منفی فراوانی بر سلامت جسم و روان فرد تحمل می کنند . کاهش اثرات آن مستلزم به کار گیری راهکارهای اساسی است تا از صدمات روحی و روانی به دانش آموزان جلوگیری شود .

هدف اصلی این طرح تامین شادابی و نشاط مدرسه از طریق توسعه ورزش صبحگاهی ، همخوانی سرودهای شادی بخش و مورد توجه قرار دادن و متوقف کردن عوامل یا برنامه هایی است که در مدرسه برای دانش آموزان استرس ایجاد می کند .

خواب کافی ، تغذیه مناسب و مؤثر ، استراحت ، ورزش ، در نظر گرفتن زمانی برای اوقات فراغت ، آرام سازی عضلانی ، نغز دیدگاه و مثبت اندیشی ، داشتن برنامه منظم ، افزایش معاشرت ، داشتن هدف ، کاهش توقعات از زندگی و داشتن اعتقاد مذهبی و قوی عواملی هستند که دانش آموزان باید برای مقابله با استرس بیاموزند .

معلمان باید از برخوردهای نامناسب و سرزنشهای منفی پرهیز کنند . ممکن است رفتار و گفتار معلم یک دانش آموز را تحقیر کند تا دیگران نیز متوجه کار خود باشند و این امر باعث کاهش اعتماد به نفس و وجود استرس و اضطراب در دانش آموزان می شود .

دور کردن فضای امتحان از استرس ، نظم سالن جلسه ، ترتیب دادن سؤالات و چیدن آنها از آسان به سخت ( در برگه های امتحانی ) از سوی مربیان مدارس می تواند در کسب نتیجه بهتر و کاهش استرس مؤثر باشد .

برای پیشگیری از استرس مدرسه باید به نکات زیر توجه کرد :

1ـ زمانی را با کودکان خود سپری کنید ، سعی کنید محیط خانه برای بچه ها با ثبات باشد .

2ـ در مورد قوانین خانه با هم مذاکره کنید .

3ـ فقط با بچه ها صحبت نکنید بلکه باید با آنها ارتباط برقرار کنید .

برگزاری آزمونهای تشخیصی در طول سال تحصیلی می تواند اضطراب روزهای قبل و بعد از امتحان دانش آموزان را از بین ببرد . داشتن آرامش در زمان آزمون 24 ساعت قبل از آن ، به بالا رفتن موفقیت تحصیلی در دانش آموزان کمک می کند و بهترین راه جلوگیری از نگرانی ، مطالعه مستمر در طول سال تحصیلی است . والدین به هیچ وجه نباید در زمان امتحانات ، دانش آموز را تحت فشار قرار دهند و او را وادار به خواندن زیاد درس کنند .

امتحانات در واقع ملاک و معیار تشخیص رشد علمی برای هر دانش آموز است . و در یک یا دو شب هیچگاه نمی توان مطالب یکساله را فرا گرفت .

دانش آموزانی که در طول سال تحصیلی مطالعه داشته اند با آرامش قبل از امتحان به راحتی می توانند از سد آن عبور کنند .

والدین به هیچ وجه نباید با وارد کردن فشار روحی به دانش آموزان در موقع امتحانات استرس و اضطراب برای آنان ایجاد کنند .

در بین فراگیری علمی دانش آموزان تفریح نیز لازم است . و این در حالی است که برخی والدین دانش آموز را در خانه حبس کرده تا مبادا نمره امتحانی آنان کم شود .

یک پزشک متخصص تغذیه نیز می گوید : تغذیه درست در موقع امتحانات باعث بالا رفتن ضریب هوشی و کاهش استرس در دانش آموزان می شود .

خواب شبانه بهترین خواب برای دانش آموزان در موقع امتحانات است ، دانش آموزانی که ضریب یادگیری خود را کاهش می دهند در موقع امتحانات از خواب شبانه خود برای درس خواندن استفاده می کنند .

فرزند خود را تشویق کنیم تا با معلمانش رابطه برقرار کند .

به فرزند خود کمک کنیم تا بر اساس قواعد و اصول آموزشی صحیح برای امتحان آماده شود .

بهترین درمان استرس در این بیماران ، ورزش ، خواندن کتابهای طنز و مصور و تماشای فیلم های کمدی است.

به طور خلاصه راه های زیر برای کاهش اضطراب دانش آموزان اول ابتدایی بکار برده شود :

* كم كردن وابستگی كودك:

سعی كنید با استفاده از روش های مناسب ( مثل گذاشتن كودك در خانه اقوام به مدت یكی دو ساعت در روز به صورت پراكنده یا بردن او به پارك و همراه كردن او با كودكان همسن و سال خودش) به تدریج وابستگی كودك را به خود كم كنید.

* ایجاد آمادگی ذهنی در كودک :

سعی كنید قبل از شروع سال تحصیلی ذهن كودكتان را نسبت به مدرسه، معلم آماده كنید.به طوری كه با تعریف و تمجید واقعی و منطبق برواقعیت از مدرسه و معلمان شور و اشتیاق مدرسه رفتن را دركودك ایجاد نمایید.

به او اطمینان دهید معلمش مهربان است و او را حمایت خواهد كرد.

خاطرات و تجارب مثبت ، شاد و جالب خود را با معلم های دوره ابتدایی با كودك خود در میان بگذارید.

 ازمعلم ها با القاب خوب وبا لبخند یاد كنید.

  *ایجاد انگیزه:

 سعی كنید با علاقه و اشتیاق زیاد درباره آنچه كه او در مدرسه خواهد آموخت مثل خواندن، نوشتن، حساب كردن، شمردن، نقاشی، ورزش كردن حرف بزنید.

با كتاب خواندن برای كودك و هدیه دادن كتاب داستان به كودك علاقه او را به یادگیری خواندن و با سواد شدن افزایش دهید.

در روش های تربیتی خود به گونه ای عمل كنید و به شیوه ای سخن بگویید و با كسانی رفت و آمد كنید و الگوهایی ارائه دهید كه ناخود آگاه برای كودك انگیزه یادگیری و رفتن به مدرسه ایجاد شود.

از كم اهمیت جلوه دادن ارزش تحصیل و كسب دانش حتی در قالب طنز و شوخی جداً خودداری كنید. اگر بی دلیل نگران ترس كودك خود از مدرسه باشید در واقع این ترس را به كودك خود القا كرده و به او می فهمانید كه مدرسه جای ترسناكی است. از ترساندن كودك و ایجاد رعب و وحشت وترس از معلم (مثل اگر بچه خوبی نباشی به معلم می گویم تو را در كلاس زندانی كند ) جداً خودداری كنید.

پیشنهادات و توضیه ها

اگر چه ممکن است بسیار ساده و پیش پا افتاده بنظر برسد ولی زمان کافی را با کودکان خود نمی گذرانیم . همچنانکه سن نوجوانان بالاتر می رود والدین بجای اینکه کارگردان باشند بیشتر نقش مربی را پیدا می کنند . اصل و مبانی ارتباط با سایر افراد و حضور در مکانهای مختلف باید وجود داشته باشد . والدین باید تا حدی از کنترل فرزند خود دست بکشند ! البته زیر نظر داشتن فرزند در این زمان از همیشه مهمتر است .

وظیفه مسئولان مدرسه چیست؟

مسئولان مدرسه نقش مهمی در کاهش اضطراب کودکان دارند. معلم مهم‌ترین رکن در کاهش نگرانی کودک است به طوری که می‌تواند محیط را به گونه‌ای برای کودک فراهم کند که آرامش را برای او ایجاد کند.

باید توجه داشته باشیم که دادن هدیه به کودک از سوی معلم می‌تواند نوعی احساس امنیت و دوست داشتن را در او تداعی ‌کند به طوری که این موضوع موجب تمایل کودک برای حضور در کلاس می‌شود.ازسوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهند در مدرسه‌هایی که از رنگ‌های شاد استفاده می‌شود کودکان کمتر دچار اضطراب می‌شوند.

چند توصیه برای والدین :

آن چه در ابتدا انتظار می رود والدین بدان عمل کنند ، اهمیت دادن به ترسها و نگرانیهای فرزندان است . هیچ گاه نباید ترس و نگرانیهای فرزند را به مسخره گرفت . به صحبت های فرزند خود با دقت گوش دهید و با او همدلی کنید .

به فرزند خود نشان دهید از این که او این قدر نگران است ، شما نیز ناراحت هستید و سعی دارید عامل ترس و نگرانی را از بین ببرید .

اجازه دهید کودکتان در مورد عامل استرس به راحتی با شما صحبت کند و از احساسات خود بی پرده با شما سخن بگوید . از فرزند خود نخواهید که راجع به عامل ترس خود سخن نگوید یا راجع به آن فکر نکند .

اگر فرزند شما مدرسه هراسی دارد ، ابتدا لازم است مشخص کنید علت این ترس ، مدرسه است یا خانه .صاحب نظران معتقدند که بهترین درمان مدرسه هراسی ، برگرداندن کودک به مدرسه است . به خاطر داشته باشید که مادری قاطع و معلمی مصمم و فهمیده می تواند به تدریج بچه را برای آمدن به کلاس درس ترغیب کنند .

سعی کنید از ایجاد وابستگی افراطی و چسبندگی در فرزند خود بپرهیزید . به فرزند خود مسئولیتی را محول کنید که ضمن منطبق بودن با توانمندی وی ، نیازمند کوشش های فردی او باشد .

به فرزند خود بیاموزید افکار مثبت مانند « من ترس خود را کنترل می کنم ، به جای افکار منفی از شدت ترس خواهم مرد » را جایگزین کند .

در صورتی که احساس می کنید ترسهای کودک شما بیش تر از حد متداول می باشد ، سعی کنید با یک روانپزشک و روانشناس تماس بگیرید .

نتیجه گیری

همه ی انسان ها اضطراب و استرس را در زندگی خود تجربه میکنند و طبیعی است که هر شخص هنگام مواجه شدن با  موقعیت های تهدید کننده و تنش زا مضطرب میشود اما احساس اضطراب شدید و مزمن در غیاب علت واضح امری غیر عادی تلقی میشود.اضطراب شامل احساس عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیکی است، به طور کلّی اضطراب یک احساس منتشر بسیار نا خوشایند و اغلب مبهم دل وا پسی است که با یک  یا چند حس جسمی مانند احساس خالی شدن سر دل، تنگی قفسه ی سینه، طپش قلب ،تعریق سردرد و غیره همراه است.بسیاری از والدین از احساس کودکانشان اگاه نیستند تا روزی که انان به مشکل بر میخورند مثل روز رفتن به مدرسه و ...... . منشا این اضطراب در کودکان ناشناخته است اغلب ترکیبی از یک ترس ناشناخته و فقدان کنترل همراه با یک طبیعت ناشی از شرم و خجالت زمینه بسیاری از اضطراب های دانش اموزان را تشکیل میدهد .-علایم و نشانه های اصلی اضطراب در دانش اموزان که باید مورد توجه قرار گیرد عصبی بودن، آرام و قرار نداشتن، تنش، احساس خستگی، سرگیجه، تکرّر ادرار، طپش قلب، تنگی نفس، تعریق، نگرانی و دلهره، بی خوابی، اشکال در تمرکز، گوش به زنگ بودن، درد معده یا سوزش سر دل که بسیار در کودکان ابتدایی شایع میباشد.

دوران ابتدایی کودکان در حال عبور از طفولیت به نوجوانی می باشند و دوران سختی را سپری میکنند.دانش اموزان در دوران ابتدایی ممکن است احساس نا توانی در برابر وضعیت های مختلف داشته باشند.

-رفتار نا درست معلم و یا کادر مدرسه میتواند از مهم ترین عوامل استرس زا در وجود دانش اموزان باشد و یا باعث تشدید استرس و اضطراب شود.

-بازی های رایانه ای به دور از نظارت والدین تاثیر بسیار مخرّب عمیق و عمده ای در روح و روان دانش آموزان به جا می گذارد. به طوری که باعت حواس پرتی، عدم تمرکز فکری، اختلالات فکری بسیار زیاد، ناخن جویدن در سر کلاس درس، تکّرر ادرار، افت شدید تحصیلی،در گیر شدن با اوهام و خیالات و ...... میشود. بازی های رایانه ای در دانش اموزان ابتدایی حتما باید تحت نظارت و برنامه ریزی انجام شود.زمان و مدّت بازی این دانش آموزان تنظیم شده باشد نوع و مدل بازی ها حساب شده و دقیق و با هدف مشخص و معینی انتخاب شده باشد.

-عدم ایجاد ترس و واهمه از ارزش یابی ها در دانش آموزان باعث احساس امنیّت و اطمینان هرچه بیشتر در دانش آموزان میشود.

-تغذیه نقش بسزایی در کاهش اضطراب و افزایش قدرت یاد گیری آنان دارد. تغذیه ی نا مناسب علاوه بر افزایش استرس و اضطراب منجر به کاهش تمرکز و قدرت یاد گیری دانش آموزان میشود.تغذیه ی مناسب با غذا های پر انرژی به دور از غذا های فوری و پر چرب، استفاده از مغز بادام و گردو، کشمش و موز، در ساعات تفریح مصرف دو یا سه لیوان شیر در روز داشتن خواب راحت و آرام، تنظیم برنامه ی مطالعه برای دانش آموزان در منزل در طول ایام سال تحصیلی منجر به کاهش دلهره و اضطراب در دانش آموزان میشود.خوردن نان و پنیر گردو و تخم مرغ و یا یک ظرف عدسی و خوردن عسل و نوشیدنی های حاوی عسل از موارد تاثیر گذار در آرامش دانش آموزان می باشد که این موارد را خوب است که کادر مدرسه خصوصا معلم تاکیدزیاد به دانش آموزان داشته باشند.

-حتما به والدین توصیه شود که تنش های عاطفی و مشاجره از محیط خانواده دور شود و یک محیط آرام و بی سرصدا برای فرزندشان بوجود آورند.رفت و آمد ها و مهمانی هارا در هنگام ارزشیابی ها کم کنند و انتظار بیش از حد از توانایی های فرزند خود نداشته باشند و فرزندشان را با فرزندان دیگر خانواده ها مقایسه نکنند.

-استفاده از رنگ های شاد در تزیین کلاس و حتی انتخاب رنگ شاد برای فرم معلم و دانش آموز میتواند به ایجاد نشاط در دانش آموزان بینجامد و انرژی مثبت آنها را دو چندان کند.

-دانش آموزان به انجام دادن ورزش تشویق شوند و ورزش فقط مختص به ساعات ورزشی نباشد.توجه به این اصل که عقل سالم در بدن سالم است درواقع بیان گر این نکته ی مهم است که فعالیت های ورزشی نقش اصلاح گری بالایی در رفع مشکلات روحی و روانی دارند و به سرعت نشاط و امید واری در دانش اموزان افزایش پیدا میکند.میتوانیم آموزش دروس را گاهی با بازی انجام دهیم و یا ساعات تفریح را به دانش آموزان برای انجام حرکات ورزشی تشویق نماییم.

-به دانش اموز تاکید کنیم که مکان و یا موقعیت اضطراب آور خود را تصور کند و در کلام و رفتارش دنبال پاسخ های مناسب بگردد به تنهایی و در خلوت از خودش بپرسد چه کاری انجام میدادم بهتر بود؟و چه میگفتم بهتر بود؟(با همراهی معلم) و پس از یافتن پاسخ مناسب آن راه را تمرین کند.بر آن پاسخ کلامی یا رفتاری مسلط شود  تا بتواند در موقعیت های استرس زای مشابه از آن استفاده کند.

-در صحبت کردن با دانش آموزان کلماتی که بار اضطرابی دارند مثل: هیچ وقت، همیشه، هرگز، زود، سریع، باید، حتما و ...... را کم تر مورد استفاده قرار دهیم و به جای آن همیشه از کلمات متعادل و آرام بخشی مانند: بعضی اوقات، با حوصله، آرام، بهتر است و ...... استفاده کنیم و حتی خود دانش اموز را به استفاده ی بیشتر  از این کلمات سوق دهیم.

-دانش آموزان را تشویق کنیم تا در هنگام صحبت کردند و یا ارزش یابی از عجله کردن و اجبار در ارائه پاسخ سریع و واکنش شتاب زده بپرهیزند و به آنها بگوییم که برای پاسخ دادن هیچ وقت دیر نیست.

 منابع : 

1-  احمدي ، سيد احمد، مقدمه اي بر مشاوره و روان درماني ، انتشارات دانشگاه اصفهان ، 1371

2-  بيرجندي ، پروين، روانشناسي رفتار غيرعادي ، نشر دهخدا ، 1375 .

3-  جمال فر ، ترجمه، روانشناسي شخصيت ، انتشارات بعثت ، 1373 .

4-  شاملو ، سعيد، آسيب شناسي رواني ، انتشارات رشد ، 1368

5- سرمد ، غلامعلي نشر، روانشناسي كودك ، دوروني راحرز ، ترجمه آواي نور ، 1373 .

6-مهري نژاد ، سيدابوالقاسم ،مشاوره و روان درماني كودكان مشكل دار ، ترجمه، انتشارات ابجد

7- شكركن ، حسين ،روانشناسي اجتماعي ، ترجمه انتشارات رشد .

8-  احمديه ، ملك سيما ،بازيابي ارزشها در كودكان و نوجوانان ، انتشارات نشرني ، 1375 .

متن و آهنگ سرود « حضرت زینب (س) »

زينب من اي رسول ظهر خون
آه اي بانوي دشت لاله گون
انقلابي ، انقلاب آورده اي
در دل شب آفتاب آورده اي
آه، چون رفتي به ديدار حسين
زينب اي وجدان بيدار حسين
راه بستي بر تبار کفر و کين
با کلامت اي سليماني نگين
بنگر آن آتش که در دلها فتاد
شعله شعله بر قيامت سر نهاد
اي پرستار شب گلهاي من
اي همه فرياد تو از ناي من
اي طبيب درد بي درمان ما
اي فداي تربت تو جان ما
 

دریافت آهنگ با کلام ، بی کلام و متن سرود

متن و آهنگ سرود « المپیاد درون مدرسه ای »

 مهر خدا در دل من، هرچه توان در تن من
بوسه به خاکت بزنم، ايران من اي وطنم
با ياد حق با عشق تو، من پهلواني مي کنم
در ورزش و دانش تورا، نامي جهاني مي کنم
نام خدا هست به لب
 رسم، مرام است و ادب
 درشب پيروزي و در روز شکست
دانش اگر باشد و نيروي تنم
 پرچم تو در همه جا دست من است
ما همدل ما همراه با شور و با ايمان
يک صدا مي خوانيم جاويدان اي ايران
تا وقتي، که قران، باشدهمراه ما
تحصيل و تهذيب و ورزش هست راه ما

دریافت آهنگ با کلام ، بی کلام و متن سرود

متن و آهنگ سرود « مولانا یا مهدی »

  مولانا يامهدي (عج)
هرشب چشمامون به آسمونه پس کي ميآيي خدا ميدونه
عزيز زهرا (س) اميد آخر تويي اي مولا تويي اي سرور
مهربوني کن مولا جان برگرد سرپناهي کن دستاتُ اي مرد
به فداي اسمِت يوسف زهرا (س) که دلامون تنگه برات يا مولا
 مولانا يامهدي (عج)
اگه برگردي برات ميميريم مولا جان از تو نفس ميگيريم
عزيز زهرا (س) اميد آخر تويي اي مولا تويي اي سرور
مهربوني کن مولا جان برگرد سرپناهي کن دستاتو اي مرد
به فداي اسمِت يوسف زهرا (س) که دلامون تنگه برات يا مولا

دریافت آهنگ با کلام ، بی کلام و متن سرود