سایت اقدام پژوهی - گزارش تخصصی و فایل های مورد نیاز فرهنگیان
1 -با اطمینان خرید کنید ، پشتیبان سایت همیشه در خدمت شما می باشد .فایل ها بعد از خرید بصورت ورد و قابل ویرایش به دست شما خواهد رسید. پشتیبانی : بااسمس و واتساپ: 09159886819 - صارمی
2- شما با هر کارت بانکی عضو شتاب (همه کارت های عضو شتاب ) و داشتن رمز دوم کارت خود و cvv2 و تاریخ انقاضاکارت ، می توانید بصورت آنلاین از سامانه پرداخت بانکی (که کاملا مطمئن و محافظت شده می باشد ) خرید نمائید .
3 - درهنگام خرید اگر ایمیل ندارید ، در قسمت ایمیل ، ایمیل را بنویسید.
در صورت هر گونه مشکل در دریافت فایل بعد از خرید به شماره 09159886819 در شاد ، تلگرام و یا نرم افزار ایتا پیام بدهید آیدی ما در نرم افزار شاد : @asemankafinet
به كسانی گفته میشود كه در مسیر زندگی با تحمل و سختی به موفقیت میرسند.
با نگاهی اجمالی به جامعه امروزمان متوجه آن میشویم که خیل عظیمی از مردم، پیشرفت و توسعه و به نوعی پاداش خود را به راحتی تمام طلب میکنند، در حالی که بنا بر استدلال به این روایت، هر کسی که دنبال پاداشی و به نوعی دنبال پیشرفت و توسعه میگردد باید سختیای نیز متحمل گردد تا آنچه را مدنظرش با عنوان پاداش متصور بوده، به دست آورد.
افراد زیادی در جامعه هستند که بی دلیل یا در برخی از مواقع با کم توجهی به دلیلی محکم از صبح تا به شب برای پاداشی که هدف قرار دادهاند میدوند و بعضآ با نوع پاداشی که جستجو میکنند بیگانهاند، و این سۆال را از خود نمیپرسند که آیا به راستی دنبال اینگونه پاداش بروم؟
از طرفی نیز، این سۆال میبایست قبل از تحمل سختی پرسیده شود. عدم تشخیص حقیقی پاداش مورد انتظار افراد جامعه یکی از اولین اشکالاتی است که در خیلی از مواقع عده ای بیهوده برایش به سختی میافتند. به عنوان مثال فرض بفرمایید افراد زیادی برای به دست آوردن پاداش مالی، از صبح تا به شب زحمات زیادی متحمل میشوند تا به وسیلهی این پاداشهای مالی، قدری امکانات به دست آورند و بر فرض مثال راحت تراز پیش زندگی کنند، این در حالیست که با نگاهی گذرا به زندگی آنان قبل از سختیای که متحملش میشدند، در می یابیم که در گذشته راحتتر از حال زندگی میکردند، حال این معنی اش آن است که زمانی که از امکانات برخوردار نبودند یا کمتر برخوردار بودند، به نسبت حال که برخوردار از امکانات متعدد و متنوعی هستند؛ راحتتر بودند.
یافته ذهنی دیگری که از این حدیث میتوان برداشت کرد این است که:پاداش گرفتن حقیقی آن است که با سختی کشیدن همراه باشد. حتمآ ما قدر آنچه را که با سختی کشیدن به دست میآوریم بیشتر خواهیم دانست. بنابراین قدر پاداشی که دریافت میکنیم را بیشتر میشناسیم وآن پاداش را بهتر مورد بهرهوری قرار میدهیم.
عدم تشخیص حقیقی پاداش مورد انتظار افراد جامعه یکی از اولین اشکالاتی است که در خیلی از مواقع عده ای بیهوده برایش به سختی میافتند
این تصور برای جامعه بسیار سم آلود میتواند باشد که:نابرده رنج گنج میسر میشود! یعنی باوری در ذهنیت عوامالناس ایجاد شود که اینگونه متصور باشند که نابرده رنجی و سختیای، در رسیدن به پاداشی و گنجی میتواند دست ما را پر نماید!
همان طور که به درستی از این ضربالمثل برمی آید که: نابرده رنج گنج میسر نمیشود؛ می توان پایهی استدلالی چنین ضربالمثلی را این حدیث گران قدر امیرالمونین علی علیهالسلام دانست، که میفرمایند: پاداش گرفتن به سختی کشیدن است. فقط کافی است زمانی را تصور بفرمایید که این حدیث باور افراد جامعه شود.
در تلاش و فعالیتهای گوناگونی که به انتظار پاداشی در تکاپویند، باور داشته باشند که با سختی کشیدن بدان پاداش متصور دست خواهند یافت، از این تصور منافع متصوری برای جامعه پیش خواهد آمد که هر عقل سلیمی بدان رای خواهد داد.
گنج
اگر بخواهیم رفتاری مبتنی بر سختی کشیدن برای دستیابی به پاداش را در جامعه رواج دهیم؛ ناگزیر هستیم که اول باور این رفتار را در جامعه ایجاد کنیم، که احادیثی همچون آنچه نقل شد همان موتور متحرکه ای برای باورپذیری خواهد بود که رسالت رسانه و دستگاههای فرهنگ ساز کشور را مشخص میکند که، با چه جهت گیریای باید فرهنگ سازی نماییم.
برای مثال سۆال اساسی که میتوان مطرح نمود آنکه: به راستی چند فیلم و سریال از صدا و سیما پخش شده است که نشان دهنده حقیقی این مطلب باشد که نابرده رنج گنج میسر نمیشود!؟ به باور این قلم نه تنها رسانهها در این راستا تولیدات قابل توجهی نداشتهاند بلکه، با نشان دادن زندگیهای تجمل گرا که معلوم نیست این توان مالی از کجا نصیب صاحبانشان شده است که اینچنین دچار تجمل گرایی هستند، ره صدشبه را یک شبه پیمودن به تصویر می کشند.
حال از زاویهی دیدی متفاوت نسبت به آنچه بیان شد نیز، میتوان این حدیث گران بهاء را ملاحظه نمود که با هرسختی کشیدنی پاداشی برایش متصوراست. البته این نکته در جای خودش باقی میماند که پاداش متصور چه باشد که برایش راضی شویم، به سختی بیافتیم، که در چند سطر قبل بدان پرداختیم.
بنابراین برای رفتارسازی بر مبنای آنچه در این حدیث استدلال میشود، لازمهاش آن است که باور سازی درخور این نوع رفتار صورت گیرد که ایجاد اینگونه باورها را رسانهها و و دستگاههای مسئول فرهنگ ساز بر عهده دارند که میبایست بنا بر جهت گیرهایی که در این حدیث و احادیثی از این دست استخراج می شود، برنامه تعریف شده داشت.
به راستی چند فیلم و سریال از صدا و سیما پخش شده است که نشان دهنده حقیقی این مطلب باشد که نابرده رنج گنج میسر نمیشود!؟ به باور این قلم نه تنها رسانهها در این راستا تولیدات قابل توجهی نداشتهاند بلکه، با نشان دادن زندگیهای تجمل گرا که معلوم نیست این توان مالی از کجا نصیب صاحبانشان شده است که اینچنین دچار تجمل گرایی هستند، ره صدشبه را یک شبه پیمودن به تصویر می کشند
از این جهت به برنامه تعریف شده نیز تاکید شد که، وقتی جهت گیریها به طور مشخص پرواضح هستند حال نوبت برنامه ریزی دقیق و قابل محاسبه است، که باید توسط مسئولین ذیربط انجام گیرد. یکی از باورهای غلط در مسیر باورساز کردن آنچه بدان اشاره شد این است که:ره صد شبه را باید یک شبه پیمود. از آنجایی که انسان موجودی است خارقالعاده و توانایی این را دارد که با بهرهمندی از تفکر بیشترین بهره برداری و توسعه و پیشرفت که به نوعی پاداش محسوب میشوند را محصول خود کند، بدان معنی نیست که ره صدشبه، یک شبه پیموده شود!
بنابراین بهترین مسیر برای رسیدن به پاداش همان است که از این ضربالمثل برمی آید که:نابرده رنج، گنج میسر نمیشود، مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد.
علم فیزیک رفتار و اثر متقابل ماده ونیرو را مطالعه می کند . مفاهیم بنیادی پدیده های طبیعت تحت عنوان قوانین فیزیک مطرح می شوند .این قوانین توسط ریاضی فرمولبندی می شوند به طوری که قوانین فیزیک و روابط ریاضی با هم در توافق بوده و مکمل هم هستند .
از روزگار باستان مردم سعی می کردند رفتار ماده را بفهمند و بدانند که چرا مواد مختلف خواص متفاوت دارند ؟ چرا برخی مواد سنگینترند و..... و همچنین جهان ، تشکیل زمین و رفتار اجرام آسمانی مانند ماه و خورشید برای همه معما بود .
در این تحقیق سیر تاریخی علم فیزیک را در دوره های زمانی مورد بررسی قار می دهیم :
1-فیزیک در قرون اولیه :
1- 1فیزیک افلاطون
2- 1فیزیک آناکساگوراس
3- 1فیزیک لئوکیپوس و دموکریتوس
4- 1فیزیک ارسطو
5- 1فیزیک در چین
6- 1فیزیک در عرب
7- 1فیزیک در هند
2- فیزیک در قرون وسطی ورنسانس
1-2 فیزیک در قرون وسطی( نور شناسی- مکانیک و مغناطیس)
2-2فیزیک از رنسانس تا انقلاب علمی(مکانیک – مغناطیس– نور شناسی)
نظریات فیزیکی افلاطون در تیمائوس ، یگانه محاوره "علمی "افلاطون ، مندرج است . احتمالا این رساله وقتی نوشته شده است که افلاطون در حدود هفتاد سالگی بود و طرح آن برای اینکهنخستین اثر سه بخشی ،تیمائوس و کریتیاسو هرموکراتس، باشدریخته شده بود .
افلاطون بی شک دلیل مهم دیگری برای نوشتن تیمائوس داشت ، یعنی نشان دادناینکه جهان منظم و سازمان یافته کار و اثر"عقل" است و نیز اینکه انسان هم از جهان معقول و هم از جهان محسوس بهره مند است وی مسلم میداند که " عقل همه چیزها را نظم می بخشد ".
افلاطون به ارائه بیانی از پیدایش جهان می پردازد . دنیای محسوس در حال شدن است " آنچه می شود بالضروره باید به واسطه فعل علتی بشود " .فاعل مورد بحث صانع الهی یا دمیورژ است . او آنچه را در بی نظمی و در حرکت نا منظم " بر گرفت " و به نظم در آورد و دنیای مادی را بر طبق نمونه ازلی و ابدی و ایدئال شکل داد و آن را به صورت "یک موجود زنده دارای نفس و عقل " از روی نمونه "مخلوق زنده "ایدئال ساخت یعنی صورت یا مثالی که حاوی صور "نژاد آسمانی خدایان "موجودات بالداری که در هوا پرواز می کنند آنچه در آب سکونت دارد و نوعی که با پای خود بر زمین خشک حرکت می کند ".
افلاطون خاطر نشان می کند که از چهار عنصر (خاک ، هوا ، آتش و آب ) از آنجا که دائماٌ تغییر می کنند نمی توان به عنوان جواهر سخن گفت : "زیرا آنها از دست ما می گریزند و منتظر نمی مانند که به عنوان "آن " یا "این " یابا هر عبارتی که آنها را دارای وجودی پاینده نمایش دهد توصیف شوند ." بهتر است که آنها را کیفیات نامیده شوند ،که در "پذیرنده " ظاهر می شوند ، که در آن پذیرنده همه آنها پیوسته به وجود می آیند ، پدیدار می شوند و دوباره از آن ناپدید می شوند " . افلاطون به چهار عنصر نخستین شکل هندسی می دهد او اشیا را تنها تا آنجا که به مثلث بر می گردند در نظر می گیرد و بدین منظور قائم الزاویه متساوس اساقین (نصف مربع ) و قائم الزاویه مختلف الضلاع یا نصف متساوی الاضلاع را انتخاب می کند، که از آنها مربع و سطوح متساوی الا ضلاع اجسام ساخته می شود . (اگر کسی بپرسد چرا افلاطون با مثلثها آغاز می کند ،او جواب می دهد که "مبادی و اصولی از این ذورتر را خدا می داند و کسانی که نزد خدا گرامی اند " در قوانین اشاره می کند که تنها وقتی اشیا"برای حس قابل درک " میشوند که به بعد سوم دست یافته شود . بنابراین برای مقاصد شرح و نمایش کافی است که با سطح یا بعد دوم آغاز کنند ،و کاری به اصول دورتر نداشته باشد .) آنگاه اجسام ساخته شدند ،مکعب به خاک تخصیص و نسبت داده شده است (زیرا از همه بیحرکت تر است یا حرکت آن دشوار است ) هرم به آتش (زیرا متحرکترین است که دارای "تیزترین لبه های برنده و تیز ترین نوک در هر جهتی است ") هشت وجهی به هوا ، و بیست وجهی به آب . این اجسام به قدری کوچکند که هیچ یک از آنها به تنهایی برای ما درک کردنی نیست،هرچند توده گرد آمده ای از آنها نا محسوس است...
اجسام یا اجزا ء ابتدائی به یکدیگر تبدل می یابند ،زیرا مثلاًآب می تواند تحت تاٌثیر عمل آتش به مثلثهای مقوم خود تجزیه شود و این مثلثها ممکن است دوباره در "مکان " به همهان شکل (خاک ) یا به اشکا ل دیگر به هم برسند و ترکیب شوند . اما خاک مستسنی است زیرا ، هر چند می تواند تجزیه شود ، مثلثهای مقوم آن (متساوی الساقین یا نصف مربع که مکعب از آن پدید می آید )تنها مخصوص به آن است ، به طوری که اجزاء خاک "هرگز نمی توانند به صورت نوع دیگری در می آیند " .
آناکساگوراس (انکساغورس )که اهل کلازومنای یونیا بود به دعوت پریکلس (پادشاه آتن ) نزدیک به سی سال از عمر خود را در آتن گذراند و دوست و راهنمای پریکلس شد . دیدگاه او در فیزیک مادیگرایانه بود در فیزیک آناکساگوراس عناصر عجیبی از همه نوع یافت می شد . عناصری مانند آتش ،خون ، رنگ و سرب . روح نیز از جمله عناصر وی بود . به عقیده او روح از عوامل سازنده موجودات زنده به شمار می رفت . اما آناکساگوراس تا آنجا که می توانست تبیین مادی را برتر می داشت و تا حد امکان عنصر روح را کمتر دخالت می داد .سقراط و افلاطونبه دلیل اینکه روح را متعالی از هر چیز دیگری می شناختند ، نظر خوشی به آناکساگوراس نداشتند .
لئوکیپوس و دموکریتوس (ذیمقراطیس) که به اصالت جزء لایتجزی (اتمیسم ) اعتقاد داشتند ، به تکوین نظریه هایی پرداختند که به آرای مادیگرایانه سده نوزدهم شباهت داشت .
در باب لئوکیپوس اطلاع زیادی در دست نداریم جز اینکه از مردم میلتوس (ملطیه ) بوده و حدود سالهای 440 ق م ، سالهای شکوفای عمر خود را می گذرانده است . او بنیانگذار نظریه اتمییود.
دموکریتوس ار آبدرا واقع در ترکیه بر خاسته بود و هنگامی که آناکساگوراس دوره پیری را می گذراند ، او به آستانه جوانی رسیده بود . دموکریتوس عامل گسترش و معروفیت نظریه اتمی است .
دیدگاه اتمی از این قرار است : اجزای لایتجزا (اتمها ) تجزیه نا پذیر و فنا نشدنیاند و تقریباٌ در همه سو در فضا ی خالی حرکت می کنند . اجزای لا یتجزا و فضا تنها پدیده های موجودند و انواع مختلفی دارند که بر پایه اختلاف شکل از هم متمایز می شوند . اجزا لا یتجزای منفرد ریزتر از آن هستند که با حواس تشخیص داده شوند . آنچه ما می بینیم و لمس می کنیم ، از تشکیل اجزای لایتجزاپدید آمده است .این اجزا پیوسته به حرکت خود ادامه می دهند ، تاذاینکه به مانعی برخورد کنند این نظریه امکان هر علت دیگری را برای حرکت مردوددانسته است و این نکته مهمترین اندیشه مکتب اتمی و پیش درآمد قانون لختی است .
قانون لختی : حرکت در تداوم خود نیازی به علت ندارد .علت ، تنها برای ایجادتغییراتحرکت لازم است(اگر چیزی در حرکت باشد ، بدون تغییر در شتاب یا سمت حرکت ، به حرکت خود ادامه می دهد ، مگر اینکه عاملی از سرعت آن بکاهد ، حرکتش را شتابان کند ، یا مسیر حرکتشرا بگرداند .
این عقیده که مکانیک نیوتنی بر بنیاد آن استوار شده ، مخالف دیدگاه ارسطویی است . در دیدگاه ارسطویی همه چیز ساکن است ، مگر آنکه علتی آن را به حرکت وا دارد . بدبختانه دیدگاه ارسطویی نزدیک به 2000 سال تسلط داشت . اگر پیروان مکتب اتمی میدان را به دست می داشتند ، مکانیک و فیزیک پیشرفتی شتابناکتر می داشت . اما چرا چنین نشد ؟
چرا اتمیان که به کشف قانون لختی ، مفهوم عام علت و معلول ، و نظریه ای مشابه تظریه جنبشی توفیق یافتند اما نادیده گرفته شدند ؟ نباید متعجب شد هر نظریه ای هر چند مناسب باشد ، به خودی خود فایده ای برای علمنداردمگر آنکه مردم ترغیب شوند و آن را به عنوان فرضیه کار بپذیرند . پیروان مکتب اتمی امکانات لازم را برای ترغیب مردم نداشتند چون نه دلایل قانع کننده ای برای نظریه خود داشتند و نه آن اعتبار شخصیت افلاطون و ارسطو را داشتند .
ارسطو به سال 384 ق م در استاگیرا به دنیا آمد . پدرش پزشک پادشاه مقدونیه بود . او در آکادمی افلاطون مدت 20 سال به تحصیل اشتغال داشت و پس از آن به سفر رفت و معلم اسکندر شد . سرانجام به آتن بازگشت تا به کار تالیف اشتغال ورزد و در مدرسه خود که لوکئون نام داشت ، تدریس کند . مکتب او را مشایی نامیده اند ، چون ارسطو به حسب عادتی داشت به هنگام تقریر درس قدم می زد .
ارسطو و همکاران وشاگردان جوان وی بایستی قسمت عمده وقت خود را به مسائل فیزیکی مصروف می داشتند این یک سنت قدیمی تحقیق و تجسس ایونی بود که درباره طبیعت به جستجو بپردازند ، گو اینکه پیش از ارسطو نیز بیشتر به این جنبه از علم اهمیت می دادند .
مرکز فیزیک ارسطو نظریه حرکت او می باشد او به چهار نوع حرکت قائل بود :
1- حرکت موضعی ، مانند حرکت خود ما که انتقال از محلی به محل دیگر است .ارسطو این گونه حرکات را اساسی می دانسته ، این حرکت ممکن است در انواع دیگر موجودات نیز حاصل شود .
2- آفرینش و هلاکت ، دیگر گونی، چون چنین تغییراتی ابدی است ، پس باید در جهت عکس نیز صورت گیرد و یک دوره تناوبی داشته باشد . اگر این نوع حرکت در یک جهت انجام می شد دیگر نمی توانست بصورت ابدی ادامه پیدا کند .
آفرینش : عبور از کمال کمتر به کمال بیشتر (تولد یک موجود زنده)
هلاکت : عبور از درجه بلند تر به درجه پست تر (عبور از زندگی به مرگ)
3- تغییر ، که در جوهر اثری ندارد . ممکن است اشیا اشکال دیگر پیدا کنند ولی از لحاظ جوهر و ماده همان که بوده اند بمانند ، مانند اینکه بدن انسان ممکن است به واسطه آسیب یا بیماری تغییر کند .
4- کاهشو افزایش .
هر چه اتفاق می افتد نتیجه نوعی از حرکات چهار گانه است که در بالا شرح آن گذشت .عالم فیزیک این حرکات را تنها از لحاظ خود آنها مورد بحث قرار می دهد ، ولی بهتر آنست که جوهر و ماده ای را محمل این حرکات است نیز بشناسد .با وجود این امکان ندارد که جهان تنها از راه "حرکات مادی "شناخته شودبلکه باید افکارکلی نیز از قبیل تدبیر کلی و جهانی در نظر گرفته شود : خدا (یا طبیعت ) هیچ چیز را بیجهت و بیهوده ایجاد نمی کند .هر حرکت جهتی و مقصدی دارد، جهت به طرف بهتری و زیباتری است .
در مکانیک ارسطو سایه ییاز اصل اهرم و تعادل سرعتها و متوازی الاضلاع نیرو ها و مفهوم مرکز ثقل و مفهوم وزن مخصوص وجود دارددر مکانیک ارسطو بیشتر بحث در اطراف مبحث تعادل نیروها دور می زند ، ارسطو مفهوم خلاء را باور نداشت( او در کتاب تنفس می گوید : انکساگورس می گوید که وقتی ماهیان آب را از نفس کش پشت گوش خود خارج می کنند در دهان ، هوا تشکیل می شود ، زیرا خلاء ممکن نیست وجود داشته باشد .) حرکت در خلاء برای وی غیر قابل تصور بود ، و به همین جهت چون ارسطو حرکت اجسام را در نظر می گرفت لازم بود که این حرکت در ملاء دارای مقاومتی صورت بگیرد . او بر پایه مشاهدات سطحی به این نتیجه رسیده بود که سرعت جسم متناسب استبا نیرویی که آن را
می راند ( یا می کشد ) و با مقاومت محیطی که حرکت در آن صورت می پذیرد نسبت معکوس دارد . هر جسمی که در محیط با مقاومتی حرکت کند ناچار باید زمانی متوقف شود ، مگر اینکه نیرویی بر آن تاثیر گذارد ( در خلاء مقاومت صفر است و سرعت بی نهایت خواهد شد ) و نیز چنین تصور می کرد که سرعت جسم ساقط شونده متناسب با وزن آن است و هر چه از نقطه رها شدن دورتر و به مکان طبیعی خود نزدیکتر باشد این سرعت افزونتر خواهد بود و به همین دلیل سرعت چنین جسمس را متناسب با طول مسافت سقوط می دانست .
خطاهای ارسطو را می توان به سه مورد زیر تفکیک کرد :
1- لختی ، که در فیزیک اتمیان بررسی کردیم و دیدیم که عقیده ارسطو درست بر خلاف اتمیان بود و امروزه می دانیم عقیده اتمیان و قانون لختی آنها کاملاٌ درست بوده است .
2-ارسطو عقیده داشت کهاجسام سنگین همیشه با شتابی بیشتر از اجسام سبک سقوط می کند که می دانیم چنین نیست ، البتهمی توان گفت این عقیده ارسطو از اعتقاد او به عدم وجود خلاء نشات می گیرد .
3- پرتابه افقی حرکت می کند تا از حرکت بایستد،سپس عمودی می افتد
امروزه در علم غربی جدید ، حرکت موجی و چرخه ای از اجزای لا ینفک تضیح ما بر تغییرات عالم است .این فقط یک جنبه از نظریه اتمی سنجیده و نیرومند است ، ولی این از اهمیت آن در تفکر علمی نمی کاهد . جالب است دریابیم که چینی ها نیز از اعصار بسیار قدیم از نوعی بظریه موجی برای تبیین تغییرات جهان طبیعت استفاده می کردند .
چینی هادر اندازه گیری های علمی نیز ورزیده بودند ، آنهااز گذشته های دور صاحب یک سیستم متریک بودند . در قضایای استاتیک نیروها ، اوزان ، اهرم ها ، تعادل ها و.... از نخستین ها بودند ، چرا موئیست ها در قرن چهارم پیش از میلاد در این زمینه کمکهای شایانی کردند .
به علاوه موئیست ها بودند که مطالعات نور شناسی را در چین آغاز کردند ، سایه هارا مورد بحث قرار دادند و به زودی دریافتند که نور در خط مستقیم حرکت می کند . آنان همچنین با "محفظه تاریک "تجربه کردند و فهمیدند که چرا اگر نور از یک روزنه کوچک عبور کند، تصویر منظره وارونه می افتد.
در چین ، آینه های مقعر سوزان مورد استفاده علمی قرار گرفت .همچنیناستفادهاز آینه های فلزی واقعاٌ بزرگ در دوره هایی معمول بود.، ولی در چین نیز مانند غرب آینه شیشه ای هنوز ناشناخته بود. چینی ها با عدسی های سوزان نیز آشنا بودند . آنها تا قرن دهم توانسته بودند عدسی هایی به اشکال مختلف بسازند ، و می دانستند که گرچه بعضی عدسی ها تصویر درشت حاصل می کنند ، عدسی های دیگری نیز هستند که تصویر کوچک در اختیار می گذارند ( عدسی های کاهنده ) .اما این موجب استفاده آنها از عینک یا ساخت تلسکوپ نشد .
در همه تمدن های اولیه ، موسیقی به عنوان انگیزه مطالعه صدا بود .وقتی که یونانیان بیشتر به تحلیل صدا می پرداختند ، چینی های اولیه بیشتر به روابط توجه داشتند ، زیرا این با طرزفکر آنان بیشتر همخوانی داشت و با نظر منسجم آنها که طبق آن هر چیزی با چیزهای دیگر رابطه ای داشت همسوتر بود از این رو در حالی که یونانیان مثلاٌ این نکته را بررسی می کردند که چرا شکل لوله میزان زیر و بم صدای آن را تغییر می دهد ، چینی ها به صداهای همساز یا به عبارت امروزی به تشدید امواج توجه داشتند . چنین صداهایی موقعی شنیده می شود که فی المثل کشیدن و رها کردن یک سیم ساز زهی در سیم های دیگرش ارتعاش ایجاد می کند . برای چینی ها این صرفاٌ نمونه ای از یک رابطه طبیعی در جهان طبیعت بود . هیچ چیز شگفت انگیزی در آن وجود نداشت . چون نت هایی که سیم هاطبق آن کوک شده بودند با یکدیگر رابطه خاصی داشتند ، نا گزیر بودند در یکدیگر طنین بیاندازند ریا، چون این اصلاٌ بنای دنیا نبود .
چینی ها همچنین می دانستند که صدا همان ارتعاش است . فقط آنها نبودند که این را می دانستند ، اما کمکی که آنها کردند و از کار علمی شان در زمینه صدا نتیجه شد تکمیل "ردیف تعدیل فواصل " بود .این ردیف که هم اکنون در غرب به کار می رود ، انتقال سریع از یک مایع به مایع دیگر را امکان پذیر می سازد . آن را "ی.س. باخ"در قطعه ردیف خوش خلق به کار برد .
مهم ترین کار چینی ها در فیزیک ، که عرصه بسیاری از کارهای مهم آنان بود ، اختراع قطب نمای مغناطیسی بود . این به خصوص از آن رو جالب توجه است که نمونه ای برجسته از اعمال جادویی است . آنها نیز مانند بسیاری دیگر از تمدن های اولیه خواص مغناطیسی و طبیعی آهن ربای کانی (نوعی اکسید آهن معروف به مغناطیس ) را می دانستند . در قرن ششم چینی ها پی بردند که سوزن های آهنی کوچک اگر به تکه ایاز آهنربا مالیده شوند ، خاصیت آهنربایی پیدا می کنند ، و بعد ها در قرن یازدهم در یافتند که با ملتهب ساختن آهن و سرد کردن آن در راستای شمال و جنوب می توانند آن را مغناطیسی کنند .
قطب نمای مغناطیسی " جادویی"در آغاز در تخته پیشگویی و در امور عام المنفعه و ساختمان های خصوصی به کار می رفت سپس دریانوردان به آن رو آوردند ، و احتمالاٌ در قرن دهم و قطعاٌ تا قرن یازدهم وسیله ای عادی در دریا نوردی چینی ها شد .
کهعلمای غربی در قرون وسطی او را از الهازنمی خاندند ، در سال 965 میلادی در شهر بصره ایران به دنیا آمد و در دوره حکومت حاکم ، خلیفه فاطمی ، به قاهره رفت .کار ابن هیثم در قاهره لااقل در ظاهر مصیبت بار بود گویا هنگامی که او به مصر رسید و طغیان سالانه و منظم رود نیل را دید گمان کرد که وقوع آن،به علت نبود چیزی برای مهار آب رودخانه است از این رو با کسب اجازه از خلیفه هیئتی مهندسی را به مسئولیت خود راهی جنوب مصر کرد . قصد او یافتن ارتفاعاتی بود که گمان می کرد سر چشمه نیل است ، تا بعد ، اقداماتی برای مهار رودخانه انجام دهد . اما وقتی به بالای رودخانه سفر کرد و ساختمان های عظیمی را به خصوص در جنوب اسوان دید ، کم کم پی برد که اگر کای می شد انجام داد مصریان باستانانجام می دادند ، پس طرح آبیاری که وی اندیشیده استمحکوم به شکست است ، و مجبور شد برگردد و به خطای خود اعتراف کند . هنگامی که ابن هیثم مجال کسب معرفت یافت در سالهای آخر دهه پنجاه عمر خود بود و ظاهراٌ همان موقع یا کمی بعد پس از استفسار بسیر در مذهب ، به این نتیجه رسید که حقیقت را باید تنها در" تعالیمی که ماده شان محسوس است و صورتشان معقول "جست .این تعالیم را او در ارسطو و رشته های ریاضی و فیزیک یافت ودر دومی (فیزیک ) بود که ، با مطالعات اصیل در نور شناسی ، مهر خود را کوبید . گرچه کار ابن هیثم در نور شناسی محتوی عناصری یونانی به خصوص از بطلمیوس است، اما او همه چیز را به گونه ای از نو سامان داده و از نو بررسی کرده است که نتایجی کاملاٌ تازه بدست آورده است . مصداق این به خصوصنظرات او در باب نور ودید است که تماماٌ از آن خود اوست و مطلقاٌ چیزی به افکار عتیق یا عقاید اسلامی پیشین بدهکار نیست.
.نور ، به ادعای ابن هیثمچیزی است که از هر منبع منیری صادر می گردد ،
این" صدور اولیه"است . او به" صدور ثانویه" ای نیز معتقد بود که از چیزی که خود وی آن را " منبع عرضی " می نامید سرچشمه می گرفت . او می گفت این منبع "به صورت کروی " (یعنی در همه جهات)صادر می شود. این مفهوم "منبع عرضی " ثانویه به این معنا بود که از هر ذره غبار در شعاعی از آفتاب یا از هر جسم کدر منور نیز نور ساطع می شود . او معتقد بود که این نور نیز مانند نور منبع اولیه در خط مستقیم حرکت می کند ولی از آن ضعیف تر است .
ابن هیثم رنگها را واقعی و متمایز از نور دانست و گفت که اجسام رنگی نور خود را در خط مستقیم در همه جهات می پراکنند . رنگها همیشه با نور حضور دارند ، در آن آمیخته اند و بدون آن هرگز به چشم نمی آیند . مسلما ص این نظریه ای نیست که امروز ما بتوانیم آن را بپذیریم ، اما در قرن یازدهم تلاش جسورانه ای بود برای توضیح پدیده گیج کننده ای که برای حل نهایی اش باید قرن ها انتظار می کشید .
آنجا هم که ابن هیثم به بحث درباره انعکاس نور بر سطوح براق می پرداخت انسجام فکری خود را حفظ کرد . او مطابق نظریه خویش اعلام داشت که این سطوح نور را " دریافت " نمی کنند بلکه آن را مستقیماٌ بر می گردانند ، و برای اثبات دعوی خود مثال هایی آورد .
مفهوم فوق العاده سودمند "پرتو نور " را نیز ما به ابن هیثم مدیونیم او از این پرتو تصویری واقعاٌ فیزیکی در ذهن داشت.
کار ابن هیثم مهم بود میزان اهمیت آن را می توان نه تنها از نقل قول های پیوسته توسط عالمان غربی قرون وسطی فهمید ، بلکه همچنین از اینجا دریافت که نتیجه گیری او مبنی بر اینکه شکست نور ناشی از اختلاف سرعت پرتوهای نور در مواد مختلف است و نیز قوانین او برای شکست نور در قرن هفدهم مورد استفاده کپلر و دکارت قرار گرفت . پس ابن هیثم نماینده فیزیک دانان جدید در حالت جنینی بود کار او مرتفع ترین قله فیزیک اعراب بود .
از قرن چهارم تا قرن یازدهم میلادی علم در هندوستان بیشترین پیشرفت خود را کرد ، جنبه ای از فیزیک هندی که در اینجا باید ذکر گردد نظریه قوه محرکه است که برای تبیین حرکت پیوسته اجسام مطرح شد .این ازمسائلی بود که یونانیان نیز با آن در آویختند ، ولی کامیابیشان کم تر از حد معمول آنان بود . ارسطو به علت طرح مفاهیم حرکت طبیعی و قهری ناچار شده بود فشار هوا را عامل تداوم حرکت جسم ، پس از دریافت نیروی اولیه بداند . آنچه در نظریه هندی مطرح می شد این بود که وقتی جسم ، در آغاز ، نیرویی را در یافت می کند که به حرکتش وا می دارد ، کاربرد این نیرو موجد کیفیتیموسومبه "وگا "یا همان قوهمحرکه می گردد که باعث می شود ، جسم به همهان صورت به حرکت ادامه دهد .هنگامی که جسم با مانعی برخورد می کند ، یا می ایستد یا به حرکت ادامه می دهد ، ولی با سرعتی کم تر . مقدار کاهش سرعت بستگی به این دارد که مانع تا چه اندازه قوه محرکه را خنثی کرده است البته خنثی شدن کامل آن منجر به ایست کامل می گردد. این نظریه قوه محرکه کمک بزرگی به اندیشه ها و توضیحات مربوط به حرکت اجسام بود . در غرب آموزه ارسطو با همه کژی هایش تا سده چهاردهم میلادی باورمی شد.
2-2 فیزیک در قرون وسطی(نور شناسی – مکانیک ومغناطیس)
نور شناسی :در قرن سیزدهم علم کائنات جو (هوا شناسی ) و نور شناخت یک موضوع مفرد نا متجانس را تشکیل می داد ، زیرا چنان تصور می کردند که سر و کار این علوم با نمود هایی است که بنا به فرض در ناحیه عناصر آتش و هوای قرار گرفته میان ماه و کره زمین بود به این ترتیب نور شناخت ، موضوعی بود که در قرنهای سیزدهم و چهاردهم برجسته ترین پیشرفت را داشت .
در میان نویسندگان قرن سیزدهم ، گروستست بیشتر به خاطر تلاشی که برای توضیح رنگین کمان به کار برد ، در زمینه علم نور شناخت مشهور است ، وی از راه یک نمود واحد که مطالعه تجربی آن برای او امکان پذیر بود ، یعنی شکست نور در یک عدسی کروی ، به این کار پرداخت . ارسطو بر آن بود که رنگین کمان از بازتاب نور بر قطره های آب موجود در ابر به وجود می آید ، ولی گروستست آن را نتیجه شکست نور می دانست ، هر چند که دلیل این شکست را از تمام ابر به عنوان یک عدسی بزرگ تصور می کرد . وی با این اعتقاد که رویت ، نتیجه ای از خروج پرتو های نور از چشم است ، قانونی در مورد شکست نور پیشنهاد کرد که بر اساس آن ، هنگامی که پرتو از محیطی رقیق وارد محیطی غلیظ تر می شود (مثلاٌ از هوا به شیشه ) پرتو به طرف خط عمودی می شکند ، این خط عمودی بر سطح فصل مشترکی ، روی خط دو نیم کننده زاویه حاصل از این با امتداد شعاع دید رسم شده است .
وی همچنین پیشنهاد می کرد که از عدسیها برای بزرگتر نشان دادن چیزهای کوچک و نزدیکتر ساختن چیز های دورز به چشم ، استفاده شود ، عینک در شمال ایتالیا در پایان قرن سیزدهم ساخته شد .سهم دیگر گروتست در پیشرفت نور شناخت ، کوشش و تلاشی بود که برای تدوین مفهوم هندسی و تقریبامکانیکی انتشار مستقیم الخط نور و صوت به میانجیگری یک رشته از امواج یا از ارتعاشات انجام داد. وی در شرح خود در کتاب تحلیلات ثانی نشان داده است که چگونه هنگامی که یک جسم صدادار به شدت ضربه ببیند ،برای مدتی به سبب حرکت شدید و یک قدرت طبیعی که به صورت متناوب اجزای آن را به پس و پیش می فرستد و از وضع طبیعی خارج می کند ، به حالت نوسان در می آید .این نوسانها همچون نخستسن "صورت جسمانی " در جسم صدادار ، به نور بنیادی تجسم یافته انتقال می یابد .بنابر این هنگامی که جسم صدادار ضربه ببیند و به نوسان در آید ، باید نوسان و حرکت مشابه ای در هوای محیط بر آن به وجود آید ،و این تکوین نوسان در تمام جهتها به خط مستقیم پیش می رود .اگر انشار به مانعی برخورد کند ، ناگزیر است دوباره خود را با بازگشت به عقب ، احیا کند .زیرا اجزاء در حال گسترش هوا که با مانع برخورد می کنند، لزوما بایددر جهت عکس گسترش پیدا کنند و بنابراین انعکاس به نور نیز گسترش پیدا می کند که در هوای بسیار تمیز صدای برگشتی است و این همان پژواک صداست ، درست به همان گونه که پژواک به وسیله نور بنیادین که اصل اساسی حرکت تجسم یافته در هواست ، منتشر می شد . بنابراین تصویر بازتابیده ، توسط "انعکاس " مشابه یک نور مرئی ، به وجود می آید و شکست نور از راه مشابهی توضیح داده می شود.
شاگرد بزرگ گروستست ، یعنی راجر بیکن سهم کوچکی در افزایش شناخت بازتاب و شکست داشت ، او به بعضی از اندازه گیری های تجربی اصیل از جمله تعیین فاصله کانونی آینه "کاو " (مقعر )ی که بوسیله خورشید که بهزمین می رسد ، باید متوازی با یکدیگر در نظر گرفته شود نه اینکه آنها را تابیده از یک نقطه در نظر بگیرند ، بدین ترتیب امکان توضیح بهتری برای طرز کار عدسیهای سوزان و آینه های سهمی فراهم می شود .
کوشش راجر بیکن برای کشف کردن علت رنگین کمان ، مثال خوبی از تصویر وی نسبت به مفهوم روش استقرا است . وی جمع آوری نمود هایی شبیه به رنگین کمان را آغاز کرد : رنگ در بلورها،در شبنم بر روی چمن ، در افشانه آسیاهای آبی یا آب پاشیده شد پس از پارو زدن که خورشید آن را روشن کند ، یا آبی که از پشت یک پارچه یا از میان مژه های چشم دیده شود . وی پس از آن به مطالعه خود رنگین کمان پرداخت و متوجه شد که همیشه در ابر یا مه پدید می آید . از ترکیب مشاهدات خود با نظریه نجومی و اندازه گیری با اسطرلاب ، توانست ثابت کند که کمان همسشه بر روی یک خط مستقیم قرار دارد . وی ثابت کرد ، پرتوهایی که از رنگین کمان یه چشم باز می گردند ، با پرتو تابشی که از خورشید به رنگین کمان می رود ، زاویه 42 درجه می سازد .براساس این نظریه رنگین کمان قاعده مخروطی را می سازد که راس آن در خورشید قرار دارد و محور آن از خورشید و چشم ناظر و مرکز کمان می گذرد . قاعده مخروط بالا و پایین می رود و از این راه ، رنگین کمان بر حسب ارتفاع خورشید بزرگتر یا کوچکتر می شود . اگر خورشید به اندازه کافی بالا باشد ، تمام دایره در بالای افق آشکارخواهد شد ، همچون رنگین کمان که در افشانه ها دیده می شود . وی از این نظریه برای بیان ارتفاع کمان در عرضهای جغرافیایی و زمانهای متفاوت سال ، استفاده کرد .
عمل مکانیکی و خاصیت آهنربایی ، تنها علتهای غیر زنده حرکت موضعی در ناحیه زمینی بود که در قرن سیزدهم مورد توجه قرارمیگرفت . و تنها علتهای مکانیکی طبیعی ، عبارت بود از سنگینی و سبکی . علم مکانیک قسمتی از علم فیزیک یا علم طبیعی محسوب می شد که غیر از علمهای نجوم و نور شناخت بود . در حقیقت تمام مجموعه مکانیک که به قرن سیزدهم رسید مبتنی بر اصلی بود که در کتاب ارسطو(مکانیکا )توضیح داده شده بود : این اصل که حرکت موضعی مانند انواع دیگر تغییر ، فرایندی بود که به وسیله آن یک امکان حرکت ، حالت فعلیت پیدا می کرد . چنین فرایندی لزوماٌ نیاز مند به عمل پیوسته یک علت بود و هنگامی که این علت از عمل باز می ایستاد ، معلول نیز چنین می شد . بنابر این همه اجسام متحرک برای حرکت خود یا به یک اصل "طبیعی " درونی یعنی "طبع " یا "صورت " نیازمند بودند که مسئول و جوابگوی حرکت طبیعی آن اجسام بوده باشد و یا به یک محرک بیرونی متمایز از جسم که لزوماٌ مصاحب جسمی بود که آن را به حرکت در می آورد .
ارسطو تصویری از جرم جسم ، یعنی مقاومت درونی که خاصیتی از خود جسم متحرک است و بعد هاشالوده مکانیک قرن هفدهم شد ، نداشت . در اجسام در حال سقوط ، وزن ، نیرو یا قدرت سبب حرکت بود ، به همین جهت ، از اصلهای یاد شده در بالا چنین نتیجه گیری می شد که در هر محیط شناخته شده ، سرعت جسم ساقط شونده متناسب با وزن آن است و علاوه بر این ، اگر جسمی در محیطی حرکت کند که هیچ مقاومتی نداشته باشد ، سرعت آن به بی نهایتمی رسد . چون این نتیجه گیری به امری محال می انجامید ، ارسطو در آن برهانی اضافی برضد وجود خلاء یافت .
در قرن سیزدهم آنچه که به نحو چشمگیر رشد و گسترش یافت ، نیرو شناسی نبود ، بلکه ایستاشناسی و تا حدی حرکت شناسی یعنی تحقیق در میزانهای حرکت بود ، که تحولات چشمگیر تر آن به ویژه در مکتب جوردانوس نموراریوس( دومین استاد کل جامعه کاهنان متوفی در سال 1237 )آشکار است.
اصل موضوع جوردانوس : قدرت محرکی که می تواند وزن معینی را تا مقداری ارتفاع بالا برد ، وزن kسنگینتر از آن را به اندازه 1/kآن ارتفاع بالا خواهد برد و همین گفته نطفه اصل جابجا شدنهای بالقوه است .
مکانیک همچنین بر اندیشهترکیب حرکتها مشتمل بود . ثابت شده بود که اگر یک جسم با دو سرعت همزمان که نسبت ثابتی با یکدیگردارند ، حرکت کند در امتداد قطر مستطیلی حرکت خواهد کرد که با خطهایی متناسب با آن سرعتها ساخته شده است و نیز اگر نسبت سرعتها تغییر کند ، حرکت برآیند در امتداد یک خط مستقیم نخواهد بود ، بلکه در امتدا یک خط منحنی است .
جوردانوس ، این اندیشه را در حرکت جسمی که در امتداد یک مسیر مایل حرکت می کند به کار برد و ثابت کرد که یک نیروی موثر یا قدرت محرک را که به وسیله آن ، جسمی به حرکت در آمده ، در هر لحظه می توان به دو نیرو تجزیه کرد که یکی گرانش طبیعی رو به مرکز زمین است و دیگری یک نیروی پرتاب افقی . وی جزء گرانشی را "گراویتاس سکوندوم سیتوم" یا" گرانش وابسته به وضع " نامید .و نشان داد که هر چه مسیر ، میل بیشتری داشته باشد ، یعنی به خط افق نزدیکتر باشد ، این مولفه کوچکتر است .
در رساله دیگری از جوردانوس مطالبیمربوط به اهرم زاویه دار و اجسام قرار گرفته بر روی سطح شیبدارآمده است : وزنه ها هنگامیدر تعادل قرار خواهند گرفت که فاصله های افقی آنها از خط قائمی که بر نقطه اتکا گذشته است ، با یکدیگر برابر باشد . .به نظر می رسد وی از این اصل کلی تر آگاه بود که همه وزنها در آن هنگام تعادل پیدا می کنند که به فاصله های افقی نسبتمعکوس داشته باشند و این اصلی است که اندیشه بنیادی گشتاور ایستاشناختی را در بر می گیرد . همچنین در مورد نسبت وزنها ، هنگام بحث از مولفه گرانشی که بر روی اجسام قرار گرفته بر سطح شیب دار تاٌ ثیر می کند ، به این نگته اشاره کرده است که : گرانش وابسته به وضع یک جسم ، در همه نقاط سطح ، یکسان است و نتیجه گیری وی چنین است : اگر دو وزن بر سطح هایی با شیبهای متفاوت فرود آیند و وزنها ، با طولهای دو سطح شیبدار ، نسبت مستقیم داشته باشند ، قدرت محرک این دو وزن در فرود آمدن آنها با یکدیگر برابر است .
از این اندیشه های ارسطویی و باز مانده هایی از مکانیک اسکندرانی که تنها مشتمل بر آثار کوچک ارشمیدس است ،جوردانوس و مکتب وی ،تعدادی از اندیشه های مهم مکانیکی را استخراج کردند که بعد ها در قرن هفدهم گالیله و دکارت به آن پرداختند .
فیزیک از رنسانس تا انقلاب علمی :
جنبش علمی اواخر قرون وسطی بر علم فیزیک تمرکز پیدا کرد ، زیرا این زمینه ای بود که در آن می شد دقت نظر و آزادی اندیشه را که در رشته های دیگر دشوارتر و یاحتی محال بوود اعمال کرد . کاری بود که در قرون بعد دنبال می شد ، در عصری که رنسانس نام گرفته است .و ادامه می یافت تا دوره ای که غالباٌ دوران انقلاب علمی خوانده می شود .البته پیشرفت فیزیک در دوره رنسانس تا اندازه ای نومید کننده است.
مکانیک : پیشرفت مکانیک در رنسانس عمدتاٌ مدیون تلاش های یک نفر بود : سیمون استه وین ، او در سال 1548 در بروگه به دنیا آمد . او فرزند نا مشروع والدینی ثروتمند بود . برجسته ترین آثار او عبارتند از :" استاتیک و اصول هیدرواستاتیک". او در کتاب اصول استاتیک خود کاری را که هجده قرن پیش ارشمیدس آغاز کرده بود دنبال کرد . او به بحث در نظریه اهرم ها ، مرکز ثقل اجسام و مهم تر از همه قضیه رفتار اجسام بر روی سطح شیبدار پرداخت . با همین آخری بود که او مهم ترین کشف خود یعنی قانون سطوح شیبدار را اعلام کرد. این قانون را او با "کلوت کران ها " یا رشته گوی ها به اثبات رساند .قانون استه وین: کشش رو به پاین به سوی مرکز زمین با طول سطح شیبدار نسبت معکوس دارد .یا به گفته دیگر هر چه طولسطح کمتر باشد ، نیرو بیشتر است . کار او را شاید بوان یک "آزمایش فکری"دانست که نتایجش شالوده چیزی شد که ما اکنون " متوازی الاضلاع نیروها " می نامیم و در حل مسائل استاتیک بسیار ضروری است . هنگامی که او به این نتیجه دست یافت اظهار داشت : "آنچه شگفتی می نماید شگفتی نیست " .
اصول هیرو استاتیک استه وین نخستین کتاب منسجم در این باب از زمان ارشمیدس به بعد بود و جابجایی در اثر غوطه ور شدن جسم در آب را به خوبی و سادگی توضیح می داد . توضیحی نیز برای " پارادوکس هیدرواستاتک " داشت ، بنا بر این قانون : نیرویی که مایع داخل ظرف بر کف آن وارد می کند فقط به سطح تحت فشار و ارتفاع مایع بستگی دارد و هیچ رابطه ای با شکل ظرف ندارد .
افزون بر این استه وین چند رساله کوتاه درباره موارد استفاده عملی از برخی اصول مکانیک منتشر ساخت . کارش در ارتش نیز او را بر آن داشت که مطالبی هم درباره استحکامات نظامی و ادوگاه های صحرایی ، آب بند ها و حوضچه های واسط برای انتقال کشتی ها از سطحی به سطح دیگر ، و نیروی باد و آسیای بادی بنگارد .
مغناطیس و نور شناسی :برجسته ترین کار در دوره رنسانس ، در زمینه قوه مغناطیسی ، یقیناٌ کار ویلیم گیلبرت بود که در سال 1540 در کلچستر به دنیا آمد و بعد ها در کمریج درس طب خواند . گیلبرت شهرت خود را مدیون کتابی با عنوان " دماگنت " است که در سال 1600 در لندن انتشار داد .در آن کتاب کل مطلب را به تفصیل مورد بحث قرار می دهد و نه تنها قطب نمای مغناطیسی بلکه رفتار خود آهنربا و نیروی جذب و دفع آن را نیز بررسی می کند .
گیلبرت جاذبه کهربا (جاذبه الکترواستاتیک ) و جاذبه مغناطیسی را به روشنی از یکدیگر تمیز داد. او گفت کههرآهنربایی در پیرامونش یک " حوزه نفوذ نامرئی " دارد و بر هرچیز آهنی در مجاورش اثر می گذارد . پس از بحث در خواص دیگر ، او پیش تر رفت و نشان داد که هر آهنربای کروی شکل کوچکی می تواند نمونه کره زمین باشد .او همچنین با استفاده از آهنربا های کوچک ، چیزی را در مورد زمین نشان داد که ما امروزه آنرا "میدان مغنلطیسی می نامیم. او با فرض اینکه زمین خود یک آهنربای عظیم است ، انحراف و شیب مغناطیسی و تمایل عقربه قطب نما به ایستادن در راستای شمال و جنوب را توضیح داد. این بی تردید فکر بکری بود ،اما آنچه گیلبرت احساس کرد ، باید با شواهد تجربی مهر تایید می خورد . فکر او در قرون بعدی میوه داد و توسعه چشمگیری پیدا کرد.
شاخه دیگری از فیزیک که در دوره رنسانس مورد توجه قرار گرفت نور شناسی بود . عینک برای کمک به دید در اواخر قرن سیزدهم در ایتالیا ساخته شد و در قرن شانزدهم در سراسر روپا مورد استفاده بود ، شاید به این دلیل که با انتشار کتب چاپی تعداد با سوتد ها افزایش یافته بود . جالب اینکه در این زمان عینک نشانه با سوادی و حتی تقدس به شمار می آمد.
اینک به دوره ای می رسیم که در آن علم نوین سر انجام پا به میدان نهادهو فتوحات بی سابقه خود را آغازکرد . از ابتدای قرن هفدهم تا انتهای قرن هجدهم نگرش عمومی به جهان طبیعت به گونه ای تغییر کرد که بی شککپرنیک را به حیرت فرو برد . انقلابی که او آغاز کرده بود، چنانسریع و چنان وسیع ریشه دواند که نه تنها اختر شناسی بلکه فیزیک را نیز دگرگون ساختواین که رخ داد، جدایی از آخرین ذراتعالمارسطویی کامل شد .
نور شناسی:
علم فیزیک در قرون هفدهم و هجدهم تحرک زیادی یافتو در پاره ای زمینه هاپیشرفت چشمگیری کرد ،به خصوص در نور شناسی ، بررسی ماهیت خلاء ،مطاله حرارت ، الکتریسیته ونیروی مغناطیسی در نور شناسی، از اختراع تلسکوپ پیش از این سخن رفته است ،اما تاکنون چیزیدرباره آن صورتدیگر ترکیب عدسی ها – میکروسکوپ – گفته نشده است .
مهم ترین پیشرفت های علمی در نور شناسیدر قرون هفدهم و هجدهمدر زمینه شکست نور و نظریات مربوط به ماهیتخود نور به دست آمد .از دیر بازدانستهبود که عدسی ها نور رامی شکنندومسیر آن را تغییرمی دهند، اما نسبتدقیق میان زاویه پرتو ورودی به شیشه یا آب و زاویه خمش یاچرخش آن روشن نبود. در حدود سال 1621ویلبرارت اسنل در لایدن این نسبت را کشف کرد. نسبت مذکوراز آنجا که با استفاده از سینوسزوایابه دست می آید به " قانون سینوس" معروف است. اما انتشار ایننتیجهمهمبه دوش کسان دیگری افتاد ، بهویژه کریستیان هویگنس ورنه دکارت .
قانون اسنل با زبانی ساده ولیدقیقتوضیح می دادکه چه اتفاقی می افتدوقتی نور از یک محیط شفاف (هوا،آب،شیشه،وغیره)به محیط شفاف دیگری میرود ،اما بیان علت آن به مراتبدشوار تربود .از دکارت،با فلسفهفراگیرشدرباره جهان طبیعت ، می شد انتظار داشتکه نظری درباره نور وعلت شکست آن داشتهباشد ، وبی شک داشت. او معتقد بود که نور، نیرویناشی از لرزش ذرات تشکیلدهنده اجسام است . دکارت همچنینباور داشت که نور ، گرچه در محیطشفافی که همه فضا را اشغال کرده استبا سرعت بی نهایتسفر می کند ، ولیدر محیطی مثلآب آهسته تر ئدر هوا از آن هم آهسته تر حرکت می کند ، زیرا هواغلظت کم تری دارد و لرزش ها راکم تر منتقل می کند . امروزه ما می دانیم کهاین نظر نادرست است . هر چه غلظت محیط بیشترباشد ،سرعت نور در آنکم تر خواهد بود . ولیدکارتتنهاکسی نبود که قضیهرا با لرزش پیوستهذراتاجسام توضیحداد و به جواب غلط رسید . رابرت هوکوکریستیانهویگنس نیز به همین نتیجه رسیدند.
به استناد هویگنس، نور عبارتاز یک رشته امواج انفجاری است کهدرون ماده ای نامریی به ناماثیر راه خودرا می گشایند .سرعت این امواجبسیار است ،ولی بر خلاف تصور رایج ، بی نهایت نیست . این نظر درست در مورد سرعتنور را هویگنس از کار تازه اله رومر اختر شناسدانمارکینتیجه گرفت.
امواج هویگنس تابعهیچ نظم و قاعده ای نبودند و به گمان او از هر نقطه جسم نورانیساطع می شدند . او همچنین معتقد به وجود "موجک های ثانویه " بود و باور داشت که هر نقطه در جلوی هر موج انفجاری او منشا ظهور امواج انفجاری دیگری می گرددو این تا به آخر ادامه می یابد .این موجک های ثانویه برای شکست و باز تابش نور به کار می رفت .
نظریه هویگنس به ویژه در انگلستان با انتقادات سختی روبرو شد . هویگنس ادعا کرده بود که امواج نوری در محیط غلیظ تر آهسته تر حرکت می کند و اینک هالی می پرسید اگر چنین است ،وقتی دوباره وارد محیط رقیق تر می شود با چه نیرویی از نو شتاب می گیرد ؟ این ایراد در آن زمان ، با توجه به نوع امواجی که هویگنس مجسم ساخته بود ،کاملاٌ بجا به نظر می رسید . اما مهم تر از این انتقادات نیوتن بود که می خواست بداند اگر نور توسط امواج فشاری منتشر می گردد ، چرا دور اجسام نمی پیچد ؟ خمچنین می پرسید که چرا نظریه هویگنس نمی تواند پدیده "شکست مضاعف " را توضیح دهد که آن را اراسموس بارتولینوس به تلزگی کشف کرده بود . (این پدیده در بلور های ماده ای مانند سنگ آهک ایسلندی یا کلیست به چشم می خورد که پرتو نور را به دو مولفه مجزا تجزیه می کند ) اما این انتقاد،چندان منصفانه نبود ، چون نظریه خود نیوتن نیز نمی توانست توضیحی برای آن ارائه دهد .
نظر خود نیوتن این بود که نور جریانی از" ذرات"است توضیح او برای این حقیقت که نور گاهی بعضاٌ می شکند و بعضاٌ باز می تابد (مثل حالت " ویترین "مغازهکه نه تنهامی تواناز آن به داخلنگاه کردبلکهمی توانتصویر خودرا نیزدر آن دید ) این بودکه ذرات نور، در هنگام عبور از یک ماده شفافبه ماده ای دیگر ،درگیر "حملات بازتاب سادهو حملات شکست ساده " می شود او می اندیشید که این حملات ناشی از نحوه لرزشذرات استدر موقعی که از منبع نور خارجپرتابمی گردند . همین لرزش است که، درلبهاجسام ، باعث می شود که ذرات نور، موجد آن اثرات رنگی حاشیه ای گردد که گریمالدیمشا هدهکرده و نیوتن در آزمایش های خود تا حدی مورد تایید قرار داده بود.
حرارت :حرارت همیشه چیزی مرموز نموده بود ، ولی تا زمان تاسیس آکادمیا دل چیمنتوآزمایش هایی انجام گرفته بود که دستکم راه را برای برداشتن نخستینگام ها در راستایبرخوردی علمی با موضوعاز طریق طرح ابزار های ی برای اندازه گیری دما باز کرده بود . روشن نیست دماسنج را چه کسی اول اختراع کرد :
گالیله ،رابرت فلاد هرمسی ، کرنلیوس در بلفیزیکدان هلندی (که یقینا یک دما پا برای ثابت نگه داشتن دمای کوره اختراع کرد ) یا سانتوریوپزشک ایتالیایی . در هر حال این پیش از آن بود که دریافته شد مقیاس دماسنجی باید دو نقطه ثابت – یک "نقطه انجماد " و یک " نقطه جوش "- داشته باشد تادر علم به کار آید .
دو مقیاس دماسنجی معروفدیگر در قرنهجدهم پدید آمد : مقیاسسیلسیوس یا درجهسانتیگراد و مقیاس رئومور . در اولی که طرح آندرس سلسیوس بود و در سال 1742 به وسیله جامه سلطنتی سوئد منتشر شد ، نقطه جوش آب در یک انتها (صفر) و نقطه انجماد آن در انتهای دیگر (100) قرار گرفته بود .
تقریبا در همان زمان ، رنه آنتوان رئومور سر گرم آزمایش با یک دماسنجالکلی بود . او متوجه شد کخ الکل در فاصلهنقطه انجماد آب تا نقطه جوش آن ،80قسمت از یک مقیاس هزار قسمتی را با انبساط خود طیمی کند .او در سال 1730 یک مقیاس دماسنجی 80درجه ای فراهم آورد که تا مدت ها در برخی کشور های اروپایی غربی مورد استفاده بود .
دماسنجیتلاشی برای اندازه گیری درجه حرارت بود ، ولی خود حرارت چه بود ؟ دانشمندان بسیاری در قرون شانزدهم و هفدهم کوشیدند به این پرسش پاسخ دهند . در مجموع ، دو نظر عمده وجود داشت: یکی می گفت حرارت ناشی از ارتعاش اجزای ماده است ، و دیگری می گفت حرارت یک سیال "سنجش ناپذیر " است (سیالی که نه می توان وزنش کرد و نه پیمانه اش کرد .) پی یر گاسندی ، اختر شناس و فیلسوف فرانسوی ، نیز می گفت ذرات گرم و سردی وجود دارد که حضورشان علت گرما و سرماست .
جوزف بلک متولد شده در سال 1728در گلاسگو بزرگترین کار او درک این نکته بود که اجسام مختلف از ظرفیت های حرارتی متفاوتی برخوردارند . پیش از آن مطرح شده بود که اجسام ، در دمای یکسان همه ، دارای یک مقدار حرارتند ، ولی بلک مخالف بود ، او مدعی شد که تکه نمدی از جنس پشم آهن ، گرم تر از قطعه چوبی به همهان اندازه در همان دماست ، زیرا آهن دارای گرمای بیشتری است به عبارت دیگر ،ظرفیت آن برای اندوختن گرما بیشتر است . این در دهه1760 او را به سوی مفهوم "گرمای ویژه" –ظرفیت جذب حرارت – سوق دادو او توانست برای اندازه گیری آن روشهایی ارائه دهد .بلک همچنین حرارت لازم برای تغییر حالت جسم –فی المثل تبدیل یخ به آب و آب به بخار – را بررسی کرد .
آزمایش هایی که در این زمینه انجام داد او را به سوی مفهوم دیگری بردند که آن را "گرمای نهفته " نامید ، یعنی گرماییکه برای ایجاد تغییر حالت جسم لازم بود . این مفاهیم ، هر دو ،بسیار اهمیت داشتند و موجب برخوردی کمی با موضوعی شدند که در آغاز قرن هفدهم رام ناشدنی به نظر رسیده بود . همچنین کاربرد های علمی مهمی داشتند که قابل ذکر ترینشان ساخت متراکم کننده جداگانه ای برای ماشین بخار بهدست جیمز وات بود، اختراعی که ماشین بخار را متحول ساختاین نتیجه مستقیم کار نظری بلک بود زیرا وات چندی ابزار ساز علمی دانشگاه گلاسکو بود و با بلک و نظرات وی آشنا شده بود .
برق :
سومین تحول بزرگ درفیزیک در قرون هفدهم و هجدهم مطالعه برق بود .اثرات الکتریکی از قدیم شناخته بود (اصلاٌ خود لغت "الکتریسیته " مشتق از وازه یونانی الکترون به معنی کهرباست ، چون ظاهراٌ تنها چیزی که از برق می دانسته اند این بوده که اگر کهربا مالش داده شود می تواند برگ های کوچک را جذب کند .) از آنجا که کهربا از جهتی همانند سنگ مغناطیس عمل می کرد که تکه های آهن را جب می کند ، تمایز میان خاصیت مغناطیسی و آنچه که امروزه ما آن را الکتریسیته "ساکن " می نامیم –و الکتریسیتهای است که از مالیدن بعضی مواد ناشی می شود – تا حدی در ابهام بود.
ویلیام گیلبرت مطالعاتی در مورد الکتریسته ساکن انجام داد ، ولی به این نتیجه رسید که موضوعی پیش پا افتاده است و شاید پیش پا افتاده می ماند اگر" ماشین الکتروستاتیک " پدید نمی آمد. اصل اختراع آن را به یک دیپلمات و مهندس آلمانی به نام اتوفون گیریکه نسبت می دهند . یکی از نظراتی که او را به خود مشغول ساخت این بود که اجرام آسمانی با نیرویی مغناطیسی بر یکدیگر اثر می گذارند . او به فکرافتاد که آزمایش های گیلبرت باآهنربای کروی را اصلاح کند ،از این رو کره های از جنس مواد معدنی و به زعم خود از جنس کره زمین ساخت . کره مقدار زیادی گوگرد داشت –او بعداٌ کره ای از گوگرد خالص ساخت – و با چرخاندن و به طور همزمان مالیدنش دارای نیروی کششی می شد و جرقه می زد . او درنیافت که اینها ناشی از تولید الکتریسیته ساکن است .
در رشته برق همچون در سایر رشته های فیزیک ، آزمایشگران علاقه مند بودند برخوردی کمی در پیش گیرند .
آخرین تحول در رشته برق در قرن هجدهمتوسط یک استاد مامائی به نام لوئیجی گالوانی شروع شد او شروعبه آزمایش هایی برای بررسی واکنش پاهای عقبی قورباغه در موقع اتصال جریان الکتریسیته ساکن به آنها نمودنخست او پی برد که پاهای در موقع ورود بار الکتریکی به ستون فقرات قورباغه در در ناحیه بالای پاها دفعتاٌ جمع می شدند. او به این نتیجه جالب نیز رسید که پاهای قورباغه حتی اگر کاملاٌ عایق باشند باز هم جمع می شوند تا زمانی که اعصاب مربوط با زمین ارتباط الکتریکی داشته باشند . گالوانی این نتایج را ناشی از "الکتریسیته حیوانی " دانست . او گمان کرد نظری را در قرن هجدهم بارها مطرح شده و مورد بحث قرار گرفته بود به اثبات رسانده است :این که اعصاب و عضلات حیوانات دارای سیالی غیر قابل توصیف مانند سیال الکتریکی است . ولی آن نتایج ابداٌ ربطی به این نداشت و اصلاٌ چنین سیالی وجود نداشت . اتفاقات عجیب و غیر منتظره ای که او مشاهده کرده بود ناشی از تماس دو فلز ناهمسان در محیطی مرطوب بود این علتواقعی را آلساندرو ولتا استاد فیزیک تجربی دانشگاه بولونیا کشف کرد که در سالهای 1792 و 1793 در خلاصه مذاکرات فلسفی جامعه سلطنتی چنین نوشت : " فلز مورد استفاده در آزمایش ، وقتی با بدن مرطوب حیوان تماس پیدا می کند ، می تواند خود ...تحریک کند و سیال الکتریکی را به حرکت در آورد ..." بحث با گالوانی ادامه پیدا کرد ، ولی ولتا در سال 1799 با ساختن وسیله ای که واقعاٌ از خود برق بیرون می داد مقصود خویش را به اثبات رساند . این وسیله از تعدادی صفحه از جنس مس و روی تشکیل می شد که لابلاشان صفحات مقوایی مرطوبی گذاشته شده بود . این نه تنها نخستین باطری الکتریکی بلکه همچنین نخستین منبعی بود که جریان الکتریکی پیوسته ای در اختیار می گذاشت .
سوال1 :در مورد هرزنامه دراینترنتجست وجو کنید و یافته های خود را در کلاس ارائه دهید.
سوال 2:تفاوت میان وبگاه هایی که با https شروع می شوند با سایر وبگاه ها در چیست؟ این موضوع را از دبیر خود سوال کنید.
سوال3 :با هم گروهی های خود در مورد ویژگی های سرویس دهنده هایپست الکترونیکیقابل اعتماد گفت و گو کنید و نتایج را در جدول زیر بنویسید.
سوال4:در گروه خود دربارهمزایاومعایباستفاده از پست الکترونیکی صحبت کنید و نتیجه را بنویسید.
سوال5 :برای استفاده از اینترنت به کمک تجهیزات شبکه ی مخابرات از وسیله ای به ناممودماستفاده می شود انواع مودم های رایج در بازار را برای کاربردهای خانگی و اداری در اینترنت جست وجو و مزایا،معایب کاربری هرکدام را بررسی و در جدول زیر بنویسید
سوال6:آیا برای گرفتن سرویس اینترنت از سرویس دهنده های اینترنت راه دیگری می شناسید؟درباره این پرسش در اینترنت جست و جو کنید و در مورد یافته های خود با هم کلاسی هایتان صحبت کنید.
سوال 7:اگراینترنترا شبکه ای از شبکه ها بدانیم ،به نظر شما کاربرهای خانگی که دارای شبکه ی رایانه ای نیستند چگونه می توانند بهاینترنتمتصل شوند؟
جواب1 :هرزنامه یااسپمپیام های تبلیغاتی مزاحم و گاه آلوده به برنامه های مخرب و ویروس است که از طرف اشخاص یا نرم افزارهای رایانه ای به آدرس هایی با فرمت ایمیل های معتبر ارسال می شود .
ممکن است فرستنده ایمیل آدرس صندوق پستی شما را نداشته باشد و فقط به صورت رندوم و ماشینی و با بازی با حروف و اعداد مختلف ایمیل هایی بسازد و به صورتشانسیاین ایمیل ها را ارسال نماید .
حال اگر شما این ایمیل ها را باز و یا پاسخ دهید فرستنده می داند که این یک ایمیل واقعی است و ممکن است در آینده ایمیل های بسیار دیگری برای شما بفرستد که اینایمیلها واقعا مزاحمت ایجاد کرده و باعث اذیت شما می شود.
پس هیچ گاه به پیام های تبلیغاتی و مزاحم توجه نکرده و آنها را باز نکنید و مستقیم آنها را حدف کنید.
جواب2 :در دنیای اینترنت برای هرنوع کار و فعالیت و تبادل فایل قراردادها و پروتکل های جهانی وجود دارد که صاحبان و دست اندرکاران اینترنت باید بر مبنای این پروتکل ها کار کنند .
مثلا پروتکلHTTPکه مخفف شده کلمات روبرو HyperText Transport Protocol است.
هنگامی که شما در اینترنت در داخل سایت های مختلف به گشت و گذار مشغولید مشاهده می نمایید که در ابتدای آدرس این سایتها کلمه یا عبارتhttpدرج شده این پروتکل برای ارتباط بین شما و سرویس دهندگان وب لازم است . که در ابتدای هر سایتی به نمایش گذاشته می شود. و جنبه عمومی دارد.
اما هنگامی که در ابتدای آدرس سایتی عبارتHTTPSرا دیدید
این به معنای سایتی با امنیت بالاست که از پروتکل امنیتیHTTPS استفاده می کند در این پروتکل شما با خیال راحت فرم ها و مشخصات خود را تکمیل کنید مانند ساخت ایمیل - کارهای بانکی - ثبت نام و....................
پس اگر در ابتدای نام سایتی عبارتHTTPS را مشاهده کردید یعنی این صفحه مال شماست و اشخاص دیگر به این صفحه دسترسی ندارند و امنیت بالاست
اما در سایتی که ابتدای نام آنHTTPSنیست و فقطHTTPاست نباید فرم های مشخصاتی و سایر اطلاعات را تکمیل کرد .
جواب3 :سرویس دهنده های زیادی در دنیای مجازی وجود دارند که امکانات وسیعی در زمینه ایجاد صندوق و پست الکترونیکی در اختیار کاربران قرار می دهند که بیشتر این امکانات به صورت رایگان وجود دارد حال این سرویس ها می تواند ایرانی یا خارجی باشد.
قانون کلی : نباید به هر سرویس دهنده ی صندوق پستی اعتماد کرد مگر ........................
برای ایجاد صندوق پستی باید وارد سایت های معتبر داخلی یا خارجی معتبر و شناخته شده وارد شد و فرم های مربوطه را تکمیل و یک حساب صندوق ایجاد کرد
سایت های معتبرخارجیعبارتند از : سایت یاهو - گوگل - ام اس ان --- که به ترتیب پست الکترونیکی های زیر را در اختیار ما قرار می دهند
ممکن است امکانات آن تحت ملاحظات سیاسی قرار و محدویتی در آن ایجاد شود - اعمال نکردن امکانات کامل برای بعضی از کشورها - قابل اعتماد نبودن در بعضی از شرایط
جواب4-
جواب :
پست الكترونیکی از مهم ترین سرویس های اینترنت است و سرعت بسیار زیادی دارد نحوه كار پست الكترونیکی همانند صندوق پستی در پست معمولی است.
پست الكترونیکی دارای سرعت بسیار زیادی بوده و در چند دقیقه و شاید چند ثانیه، پیام های شما را از یک نقطه به هر نقطه ای در دنیا منتقل می كند. این سرویس دارایمزایایفراوانی است كه برخی از آنها به شرح زیر است:
1 -ورود به سایت سرویس دهنده اینترنت و تکمیل فرم ثبت نام و موارد خواسته شده و انتخاب نوع سرویس و زمان آن
2-استفاده از کارت های دیال آپ که سرویس دهنده ها آنها را چاپ و در آن سریال و یوزر اتصال را درج می نمایند که با گرفتن آن و ایجاد کانکشن در ویندوز می توان با درج سریال ها به اینترنت متصل شده البته لازم به ذکر است که این روش در حال منسوخ شدن است زیرا سرعت آن کم و اشغالی تلفن را بدنبال دارد
3 -استفاده از سرویسWimaxسرویس دهنده که امكان دسترسی به اینترنت سرعت بالا به صورت بی سیم در فواصل دور را مهیا می سازد.
4 -استفاده از پهنای باند اختصاصی یا Broad Bandشرکت های اینترنتی با اتصال کابل سیمی مخصوص به صورت اتصال دائم با سرعت زیاد البته این سرویس بیشتر مناسب شرکت ها و سازمان هاست و به علت هزینه زیاد مناسب منازل نمی باشد
5 -استفاده از شبكه خصوصی مجازی یاVirtual Private Networkكه به اختصارVPNنامیده می شود. که برای اطلاع بیشتر از این سرویس به سایت شرکت های اینترنتی مراجعه نمایید.
جواب7- کاربران خانگی ابتدا باید درخواست فعال شدناینترنتخانگی خود را به مخابرات یا شرکت های سرویس دهندهاینترنتارسال و آن را فعال کنند سپس با رایانه شخصی - لپ تاپ - تبلت و .......... می توانند بهاینترنتمتصل شوند .
همچنین می توانند از امکان اینترنت بیسیم یاWi.Fi این ابزارها نیز در نقاط در دسترس استفاده نمایند
یا می توانند از طریق سرویس هایاینترنتخط های موبایل نیز پس از فعال کردناینترنتآن به اینترنت متصل و در همه جا از ان استفاده نمایند.
جدول زیر نمونه ی کامل شده و مثالی از این نوعاینترنتاست.
ردیف
پیشنهاد
مزایا
1
شبکه تلفن ثابت
خط اختصاصی – دارای سرعت متنوع – غیر اشتراکی
2
اینترنت تلفن همراه
امکان جابجایی –اینترنت همراه– اتصال به اینترنت در همه جا
3
استفاده ازwi.fi
کم کردن اتصالات سیمی – اینترنت همراه در محدوده خاص
در راستاي توسعه فعاليت بازار سرمايه در تاريخ 22/08/1387 با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار اولين شركت براي اين منظور به نام شركت فرابورس ايران به ثبت رسيد. بازار فرابورس بازاري منعطف و در عين حال تحت نظارت دقيق سازمان بورس و اوراق بهادار خواهد بود. بازار فرابورس بازاري بدون مركزيت مشخص است كه شركت كنندگان از طريق تلفن يا ابزارهاي الكترونيكي ديگر خريد و فروش را انجام مي دهند.
مدل ايجاد فرابورس، الهام گرفته از برخي بورس هاي پيشرفته، بورس هايي با ساختار مشابه و نيز تجربيات موجود در حوزه بورس اوراق بهادار تهران است. شركت فرابورس ايران با هدف گسترش بازار اوراق بهادار و تنوع بخشي به دارايي هاي مالي منتشر و مورد مبادله در بازار سرمايه ايجاد گرديد.
نام اين بازار در ايران از معادل انگليسي ( Over The Counter ) گرفته شده است. به همين دليل به اين بازار اختصاراً ( OTC ) نيز گفته مي شود.
نحوه ورود به فرباورس
ورود به بازار اوراق بهادار ازجمله اهداف شرکتها محسوب میشود. اما این واقعیت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمدهای از شرکتهای سهامی فعال در کشور میسر نبوده و این شرکتها از مزایای بازار سرمایه محروم بودهاند قبل از ایجاد فرابورس مشهود بوده است.
بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر ایجاد گردید تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد. مهمترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه میباشد که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریعتر به بازار را دارند، لذا رویههای پذیرش شرکتها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکتها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکتهای پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن over the counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا otc نیز گفته میشود. قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیتهای مالی و عملیاتی شرکتهای بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.
دستورالعمل پذیرش و عرضه اوراق بهادار در فرابورس ایران، فعالیت آن را در قالب چهار بازار مجزا تبیین کرده است که دربازار اول، دوم و اوراق مشارکت، انواع اوراق بهادار پذیرفته و در بازار سوم، تنها عرضه اوراق بهادار انجام می شود.
بازار اول
دراین بازار اول فرابورس علاوه بر سهام شرکتها ، واحدهای صندوق های سرمایه گذاری بانام هم پذیرش و معامله می شوند. همچنین نوسان سهام شرکتها و اوراق پذیرفته شده در بازار اول فرابورس 5 درصد بدونحجم مبنا پیش بینی شده است .در آن سهام شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل ده میلیارد ریال و یکسال از زمان بهره برداری آن گذشته و زیان انباشته نداشته باشد. در این بازار واحدهای سرمایهگذاری صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله و واحدهای سرمایهگذاری صندوقهای زمین و ساختمانکه نزد سازمان بورس ثبت شده اند به شرطی امکان معامله را دارند، که حداقل سرمایهصندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله50 میلیارد ریال و حداقل سرمایهصندوقهای زمین ومسکن 200 میلیارد ریال و با نامباشند.
بازار دوم
در این بازار ، صرفا سهام شرکتهای سهام عام پذیرفته می شوند. در این بازار سهام شرکتهای زیانده، تازه تاسیس، شرکتهای سهامی خاص که قصد اجرای افزایش سرمایه و تبدیل به سهامی عام را دارند و شرکتهای کوچک پذیرفته شده مورد مبادله قرار می گیرند .در بازار دوم سهام شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل یک میلیارد ریال ومشمول مادۀ 141 لایحۀ قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت نباشد.
بازارا سوم( بازار عرضه)
بازار عرضه محلی ایمن، شفاف و سودمند برای انجام معاملات عمده اوراق بهاداری است که امکان یا شرایط پذیرش در فرابورس را ندارد. انجام پذیره نویسی انواع اوراق بهادار از جمله شرکتهای سهامی عام در شرف تاسیس، دیگر ویژگی مهم بازار عرضه به حساب می آید. انجام عرضه در این بازار مستلزم گذارندن فرایند پذیرش نبوده و با انجام تشریفات اداری در فرابورس، امکان پذیر است.
در بازار عرضه فرا بورس بلوکهای سهام شرکتهای سهامی (عام، خاص، تعاونی و ...) ،حقتقدم خرید سهام شرکتهای سهامی عام،سهام ناشی از افزایش سرمایۀ شرکتهای سهامی عام،پذیره نویسی سهام و اوراق مشارکت،پذیره نویسی گواهی سپرده سرمایه گذاری بانک ها،املاک و مستغلات ،امتیازبهره برداری وحق ثبت اختراعات در قالب سهام شرکتهای سهامی خاصمی تواند مورد معامله قرار بگیرد.
بازار چهارم ( اوراق مشارکت)
انواع اوراق با درآمد تضمین شده از جمله اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و ...که در زمان پذیرش حداقل سه ماه تا سر رسید آنها باقی ماندهباشد قابل پذیرش در این بازار بوده به شرطی که بعد از پذیرش، معاملات دست دوم آنها منحصرا از طریق فرابورس انجام شود. امکان صدور اوراق مشارکت شرکتی و اوراق مشارکت قابل تعویض سهام از جمله اوراق بهادار قابل معامله در بازار اوراق مشارکت محسوب می شوندکه درکنار اوراق مشارکت رهنی، اوراق مشارکت اجاره، صکوک وگواهی سپرده بانکی سرمایه گذاری عام وخاص در بازار چهارمامکان معامله را دارند.
انواع فرابورس
فرا بورس سنتی: در این روش معامله گران (خریدار و فروشنده) از طریق تلفن یا اینترنت از قیمت های یکدیگر و میزان تقاضا یا عرضه مطلع می شوند و با توجه به توان مالی یا شرایط اقتصادی مورد نظرشان اقدام به معامله خواهد کرد.
بازار معاملات الکترونیک: این روش تقریبا شبیه همان معامله بورس اصلی است اما از استاندارد کمتری از نظر شفافیت برخوردار است . معامله گران پیشنهادهای خود را در تالاری مجازی ثبت می کنند و طرف مقابل در صورت تمایل به خریدار یا فروشنده تماس گرفته و اقدام به معامله می کنند.
بازار معامله بهینه: این بازار به تازگی به دنیای بورس معرفی شده که در واقع تلفیقی از دو روش قبل است. در این روش قیمت معاملات صرفا به اطلاع فعالان بازار می رسد در این روش معامله گران (کارگزاران) به عنوان طرف معامله عمل می کند و برای مشتری خود خرید یا فروش می کنند خوب بدیهی است در مقابل درصدی هم به عنوان حق الزحمه دریافت می کند.
تفاوتهای فرابورس با بورس
شرکت فرابورس ایران همچون دو بورس فعال کشور – بورس اوراق و بورس کالا- با مجوز شورای عالی بورس ایجاد شده و تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار قرار دارد، با این تفاوت که ورود به بازارهای فرابورس از شرایط و الزامات کمتری برخوردار بوده و شامل بازارهای متنوعی میباشد که این تفاوتها را به اختصار در زیر تشریح میکنیم.
الف) تفاوت در بازارها:
الف-1) براساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس دارای پنج بازار (اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه) است. پذیرش شرکتهای سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای نوین مالی صورت میپذیرد.
بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیرهنویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل و انتقال سهام شرکتهایی است که بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
الف-2) شرکت بورس تهران دارای 2 بازار به شرح زیر میباشد:
1- بازار اول
2- بازار دوم
ب) تفاوت در فرآیند پذیرش:
با توجه به تقسیمبندیهای انجام شده فوق، مقایسهای بین شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس برای آشنایی بیشتر ارائه میکنیم: (جدول بالا) بر اساس بند ب ماده 1 قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت است که دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام میباشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.
مزایای پذیرش شرکتها در فرابورس
بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شدهاند. این موارد از جمله موارد زیر میباشند:
• تامین مالی آسان و ارزان
کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمعآوری و هدایت پساندازهای کوچک مردم برای اجرای طرحهای بزرگ اقتصادی است تا شرکتها با شرایطی آسانتر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند. علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشاراوراق مشارکت، انتشارگواهی سپرده سرمایهگذاری عام و خاص و... برای شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس پیشبینی شده است.
• افزایش نقد شوندگی سهام
تا پیش از فعالیت فرابورس فقط سهام شرکتهایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده بود، امکان معامله در محیطی شفاف و رقابتی را داشتند و شرکتهایی که نمیتوانستند شرایط پذیرش در بورس را احراز کنند از دسترسی به چنین امکانی محروم بودند. اما با ایجاد فرابورس، شرکتها با شرایط ساده تر میتوانند در این نهاد پذیرش شوند و از مزیتهای بازار منسجم و شفاف بهرهمند شوند.
• بهرهمندی از معافیت مالیاتی شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس
بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، شرکتهای پذیرش شده در فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد.به این صورت که بر اساس ماده 143 قانون مالیاتهای مستقیم، 5 درصد از مالیات بر درآمد شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی (فرابورس) یا خارجی پذیرفته میشود از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکتهای پذیرش شده در این بورسها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده میشود.به گزارش عصر بانک دات آی آر شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس حداقل 20 درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل 2 برابر معافیتهای فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار میشوند.
در ماده 143 مکرر اضافه شده است از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکتها اعم از ایرانی و خارجی در بورسها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد.
• نقل و انتقال سهام بهصورت آسان- سریع و کمهزینه
هم اکنون برای نقل و انتقال سهم شرکتهای خارج از بورس فرآیند اداری پیچیده و وقتگیری وجود دارد و اجرای کلیه مراحل مستلزم صرف وقت و تشریفات اداری پیچیده است اما با شروع فعالیت فرابورس و پذیرش شرکتها در این بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام میگیرد.
• شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس
با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سهام شرکتها در فرابورس مبین شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام میدهند، میتواند مبنای عمل قرار گیرد.همچنین میتواند مبنای وثیقهگذاری و اعتباردهی شرکتها باشد.
• اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایهگذاران بالفعل و بالقوه
پس از پذیرش سهام شرکتها در فرابورس، مکانیسم قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت ایجاد میشود و از نتایج ارائه اطلاعات، شفافیت بیشتر عملکرد مدیران شرکتها خواهد بود. همچنین با ارائه گزارشهای مالی دورهای تحت نظر حسابرسان معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، سهامداران و سایر سرمایه گذاران به اطلاعات حسابرسی شده دسترسی پیدا میکنند.
• بهرهگیری از امکان وثیقهگذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی
پس از پذیرش سهام شرکتها در فرابورس، امکان وثیقهگذاری سهام و اخذ تسهیلات بر روی سهام شرکتهای پذیرفته شده در این بازار امکان پذیر میباشد. چون با پذیرش سهام شرکت درفرابورس، یک مرجع رسمی بر انجام معاملات شرکت نظارت دارد و قیمت سهام در شرایط عادلانه عرضه و تقاضا تعیین میشود، لذا سیستم بانکی با شرایط سادهتری اقدام به وثیقه گرفتن سهام شرکت میکند. زیرا در صورت وثیقه شدن سهام، امکان انجام معامله روی آن وجود ندارد و ارزشگذاری سهام وثیقه شده از سوی یک مرجع رسمی به نام فرابورس صورت گرفته است.
• معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
با توجه به اینکه فرابورس و بازار سرمایه مخاطبان گستردهای دارد، ورود شرکت به بازار سرمایه موجب آشنایی قشر وسیعی از مصرف کنندگان با خریداران کالا و خدمات شرکت میشود وبی شک مخاطبان شرکت را افزایش خواهد داد.
• صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده در فرابورس پذیرهنویسی وانتشار اوراق مشارکت و گواهی سپرده سرمایهگذاری عام و خاص و همینطور انجام معامله دست دوم این اوراق انجام میشود.
• پیشبینی فرآیند ساده خروج از فرابورس
در صورتی که به هر دلیل سهامداران عمده شرکتی تصمیم بگیرند، شرکت خود را از فرابورس خارج کنند، در دستورالعمل پذیرش ساز و کاری به این منظور در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج ازاین بازار وحتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به سادگی امکان پذیر خواهد بود.
اگر به متن درس توجه کنید، از نوشته ها وسروده هایی تشکیل شده است که هریک متعلق به یک شاعر،نویسنده یاشخصیت بزرگی است.هنر نویسنده آن بوده است که این بخش های متنوع را به خوبی به هم پیوند داده است؛ به گونه ای که گویی همه ی این قسمت ها از آنِ یک نویسنده است.به این پیوستگی و یک پارچگی در متن انسجام متن گویند.
نوشته ها و آثار بزرگ، همیشه از این ویژگی (وحدت و هماهنگی)برخوردارند.نکته ی مهم دیگر در متن های برجسته، آغاز و پایان دل انگیز و زیباست.پس یک متن جذاب، باید دارای سه ویژگی باشد:
سامانه خرید و امن این
سایت از همهلحاظ مطمئن می باشد . یکی از
مزیت های این سایت دیدن بیشتر فایل های پی دی اف قبل از خرید می باشد که شما می
توانید در صورت پسندیدن فایل را خریداری نمائید .تمامی فایل ها بعد از خرید مستقیما دانلود می شوند و همچنین به ایمیل شما نیز فرستاده می شود . و شما با هرکارت
بانکی که رمز دوم داشته باشید می توانید از سامانه بانک سامان یا ملت خرید نمائید . و بازهم
اگر بعد از خرید موفق به هردلیلی نتوانستیدفایل را دریافت کنید نام فایل را به شماره همراه 09159886819 در تلگرام ، شاد ، ایتا و یا واتساپ ارسال نمائید، در سریعترین زمان فایل برای شما فرستاده می شود .
آدرس خراسان شمالی - اسفراین - سایت علمی و پژوهشی آسمان -کافی نت آسمان - هدف از راه اندازی این سایت ارائه خدمات مناسب علمی و پژوهشی و با قیمت های مناسب به فرهنگیان و دانشجویان و دانش آموزان گرامی می باشد .این سایت دارای بیشتر از 12000 تحقیق رایگان نیز می باشد .که براحتی مورد استفاده قرار می گیرد .پشتیبانی سایت : 09159886819-09338737025 - صارمی
سایت علمی و پژوهشی آسمان , اقدام پژوهی, گزارش تخصصی درس پژوهی , تحقیق تجربیات دبیران , پروژه آماری و spss , طرح درس
مطالب پربازديد
متن شعار برای تبلیغات شورای دانش اموزی تحقیق درباره اهن زنگ نزن انشا در مورد 22 بهمن