در شهرهایی مانند یزد، همدان و... ظرف های سفالی و چینی مختلفی ساخته می شود.
دربارهٔ تنوع، ویژگ یها و نحوهٔ ساختن اطلاعات جمع آوری کنید.

لالجین همدان به سبب برخورداری از خاک مرغوب وهنرمندان برجسته سفالگر

به صورت یکی از مراکز عمده سفالگری درآمده است

لالجین همدان

لالجین به سبب برخورداری از خاک مرغوب و هنرمندان برجسته سفالگر به صورت یکی از مراکز عمده سفالگری درآمده است. خاک لالجین رسی و بیشتر سفالهای این منطقه با نقش و لعاب و بدون لعاب به بازار عرضه می شود. محصولات این منطقه بسیار متنوع و از حیث خاک و لعاب نسبتاً مرغوبتر از سایر نقاط ایران است. رنگ لعابهایی که در همدان ساخته می شود اغلب لاجوردی، آبی، سرمه ای، حنائی، زرد، سبز، فیروزه ای و قهوه ای است. سفالهای همدان گاه به طریقه رو رنگی نقاشی می شود و گاه با نقوشی که به صورت مقعر روی سفال ایجاد می گردد، منقوش می شود و هنگام لعاب دادن نقاط گودتر از لعاب پر شده و در نتیجه به صورت خطوط پر رنگ تری دیده می شود. تکنیک ساخت سفالهای لالجین بیشتر چرخکار است اما کارهای قالبی به روشهای فشاری و دوغابی نیز انجام می شود و گاهی بدنه های خام به روشهای کنده، بریده و افزوده تزئین می شوند.

میبد یزد

در این منطقه سفالگری با خاک سفید انجام می شود و پس از ریختن، سطوح سفال را با لایه ای از خاک سفید خالص تر که ترکیباتش در هر منطقه فرق می کند و به صورت دوغاب درمی آید، می پوشانند و سپس با رنگهای متنوع نقاشی می کنند و در نهایت تمام سطح سفال را با لعاب شفاف بی رنگ پوشانیده و می پزند. نقوشی که روی سفالهای میبد به چشم می خورد یکی تصویر خورشید است و به صورت زن نقاشی می شود که اصطلاحاً خورشید خانم نامیده می شود و دیگر تصویر گلهای تزئینی و ماهی و پرنده است. تکنیک ساخت سفالهای میبد چرخکاری و همچنین ریخته گری دوغابی است.

کلپورگان

پیشینه هنرسفالگری در مناطق باستانی بلوچستان به عصر پارینه سنگی و پیش از تاریخ می رسد. در شهر سوخته و در ۳۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تولید سفال بسیار چشمگیر بوده است. تولیدات سفالهای کلپورگان شباهت بسیاری به سفالهای به دست آمده از کاوشهای باستان شناسی در هزاره سوم پیش از میلاد دارد. شاید بارزترین وجه تمایز سفال کلپورگان با سایر موارد مشابه طریقه ساخت این سفال است که همچنان براساس الگوهای قدیمی و باستانی ساخته می شود. روش ساخت این نوع سفال، مرسوم به روش لوله ای (فتیله ای) است. این سفال بدون لعاب و با نقوشی سیاه رنگ تزیین می شود. سفالگری در کلپورگان کاری خاص زنهاست و مردها فقط کارهای سنگین مثل آوردن خاک از معادن و آماده کردن گل را انجام می دهند. آنان ترجیح می دهند که سفالگری را به همان شیوه سنتی خود انجام دهند و کار ساختن سفال صرفاً با دست انجام می گیرد و ندرتاً از چرخ دستی نیز کمک می گیرند.

شهوار میناب

شیوه تولید سفال در شهوار میناب بسیار جالب و بدیع است. کوره های زمینی که از شاخ و برگ درختان شکل گرفته و نیز ابتدایی بودن ابزار و روش های تولید در این منطقه یادآور شیوه تولید سفال در دنیای باستان است و اینکه تولید سفال در شهوار میناب به مرحله پیش از اختراع چرخ پایی تعلق دارد. محصول کارگاه های سفالگری بومی این روستا ظرف های ذخیره آب است که جهله نامیده می شود. ساخت «جهله» با روش ساده چرخکاری است. شکل و طرح چرخهای سفالگری در شهوار مربوط به حدود ۳ هزار سال قبل از میلاد است.

گناباد

در جنوب استان خراسان واقع است و نقوش سفال های آن شبیه به نقوش سفال مناطقی چون میبد یزد، استهبان فارس و شهرضای اصفهان است. ظروف مند گناباد که اکثراً بصورت قاب و قدح است دارای حاشیه هائی ساده در لبه ظرف و نقوش ریز و کوچک پرنده و گل و برگ تزئینی در وسط می باشد و در بسیاری موارد نیز تمام سطح داخلی یا خارجی و یا هر دو را از نقوش پرنده و گل و برگ پر می کنند.

تبریز و زنوز

در زنوز که در نزدیکی تبریز واقع شده یک نوع خاک سفید مرغوب یافت می شود. سفال سازی در زنوز و تبریز با همین خاک و یک شکل انجام می گیرد. در این مناطق سرویس های زیبای غذاخوری، گلدان، پایه آباژور، شمعدان، زیر سیگاری، سرویس چایخوری، قاب و قدح و مجسمة جانوران ساخته می شود. سفال های آن به دو صورت ساده و منقوش عرضه می گردد.

قم

محصولات سفال قم شامل: سفال هایی با روش چرخکاری و ریخته گری دوغابی و خرمهره با لعاب فیروزه ای است. یکی از بازماندگان حقیقی صنعت سفالسازی ۶۰۰۰ ساله، پیشه مهره سازی است که چیزی جز مهره های فیروزه ای رنگ تولید نمی کند. ساختن و سوراخ کردن مهره ها توسط کارگران جوان کارگاه انجام می شود و وقتی که خشک شدند آنها را در لعاب قلیایی که رنگیزة آن اکسید مس فرو می برند. پس از عملیات پخت همه این مهره ها به رنگ فیروزه ای در می آیند . ساختن این مهره ها در انحصار قم است و از آنجا به همه ایران فرستاده می شود.

مازندران

رنگ سفال ها پس از پخت قرمز اخرایی است که این بدلیل وجود ترکیبات آهن در گل این منطقه می باشد. در مازندران از چرخهای برقی و پایی استفاده می شود و کوره ها با سوخت هیزم، نفت سفید و گاز مورد استفاده قرار می گیرند، محصولات بیشتر ظروف هستند که در کلاگر محله جویبار به صورت شبکه بری (مشبک) تولید می شوند و همچنین چند کارخانه به صورت مکانیزه سفال سقف (بام پوش) تولید می کنند.

گیلان

در بیشتر نقاط گیلان سفالگری سنتی رواج دارد و بیشتر ظروف کاربردی ساخته می شود که مهمترین آن ظرفی است به نام (گمج) که در ۳ اندازه: یک مرغی و سه مرغی و همچنین به شکلهای دسته دار، درپوش دار و با لعابی سبز تولید می شود.

سمنان

استان سمنان امروزه یکی از مراکز سفالگری ایران محسوب می شود و سفالگران بسیاری در شهرهای سمنان، شاهرود، گرمسار و دامغان فعالیت می کنند که بیشتر آنها در شهرستان سمنان متمرکز هستند. روش کار آنان چرخکاری، قالبی (فشاری و دوغابی) و ساخت سفالهای دست ساز است. در این استان خاکهای رس مناسبی هم برای سفالگری وجود دارد و سفالگران آثارشان را در کوره های سنتی و برقی پخت می کنند.

ساوه

سفالگری، به خصوص کوزه گری، از گذشته دور در این منطقه رواج داشته است. در زمان سلجوقیان، ساوه یکی از مراکز مهم سفالگری بود. امروزه چند کارگاه سفالگری به شکل سنتی (چرخکاری) و قالبی، به تولید سفال در ساوه مشغولند.

شهرضا

در شهرضا با دو نوع خاک کار می کنند، یکی خاک رس که متعلق به خود شهرضا است و دیگر خاک سفید که از نقاط دیگر به این منطقه آورده می شود. در شهرضا اشیاء متنوعی از قبیل کاسه و بشقاب، سرویس چایخوری، گلدان، زیر سیگاری، شمعدان، لیوان و غیره می سازنند. سفالهای این منطقه به صورت منقوش عرضه می شود و نقاشی های آنها به چند سبک مختلف می باشد.

پاسخ دوم :

هم اینک در اکثر نقاط ایران از جمله مند گناباد، لالجین همدان،میبد یزد، شهرضای اصفهان،زنوز آذربایجان،کلپورگان سیستان و بلوچستان،جویبار مازندران و سیاهکل گیلان ظروف سفالین تهیه می شود .

گزارش سفالگری در یزد: هنر سفالگری در استان یزد به ویژه شهر میبد دارای طرح های ویژه ای است و از حال و هوای کویر نشات گرفته است. در اصطلاح محلی به تولیدات سفال«کوره»می گویند. سفال و سرامیک میبد با نقش های اصیل«خورشید خانم» و «مرغ و ماهی» شهرت فراوان دارد.«خورشید» سمبل آفتاب درخشان کویر،«مرغ» نماد گونه ای از گنجشک های نواحی کویری و «ماهی» کنایه از کم آبی این سرزمین است.

طرح سرامیک میبد با نقش خورشید،مرغ و ماهی در نمایشگاه بین المللی مونیخ در سال ۱۹۷۱ میلادی برنده مدال طلا شد و در سایر نمایشگاه ها با استقبال بازدیدکنندگان و تایید صاحب نظران روبه رو گردید. کوزه ها و کاسه های ساخت استان یزد به ویژه ساخته های شهر میبد از ظرافت و زیبای خاصی برخوردارند و نمونه های آن در سفال های سایر نقاط ایران به چشم نمی خورد. کوزه های ساخت میبد عبارتند از: سفال ساده بی لعاب، سفال لعابدار،اشیای کاشی و سرامیک.