تحقیق درباره آشنايي با نرم‌‌افزارهاي آماري

امروزه با شناخت بيشتر علم آمار و جايگاه آن در جامعه، آمار در سطح وسيعي توسط محققين رشته‌‌هاي اقتصادي، تجاري، كشاورزي و ..... بكار گرفته مي‌‌شود.در اين راستا كامپيوتر در جهت تسريع محاسبات آماري با حجم وسيعي از اطلاعات در خدمت آمار قرار مي‌‌گيرد. لذا تحليل‌‌گران با فراگيري نرم‌‌افزارهاي آماري، محاسبات و روشهاي پيچيده آماري را توسط كامپيوتر انجام مي‌‌دهند. و بدين ترتيب، فرصت بيشتري را صرف تجزيه و تحليل نهايي اطلاعات مي‌‌نمايند.

تاكنون نرم‌‌افزارهاي آماري QUATTRO PRO, SPSS ,  STATGRAPHICS و .... و اكنون SAS با قابليتهاي بيشتر و مطلوبتر سهم عمده‌‌اي درجهت تسريع عمليات آماري دارد.

به جهت كاملتر بودن نرم‌‌افزار آماري (Statistical Analysis system) SAS نسبت به ساير نرم‌‌افزارهايي كه تاكنون عرضه‌ شده‌‌اند، كتبي تحت عنوان آشنايي با نرم‌‌افزار آماري SAS تهيه و چاپ شده است.

(آشنايي با سامانه SAS تحت ويندوز )

(پنجره AWS(Application Work Space) )

هنگامي كه روي نشانه SAS دوبار كليك كنيد، بر روي صفحه ظاهر مي‌‌شود. پنجره AWS ( يا فضاي كار كاربردي) پنجره اصلي SAS مي‌‌باشد كه پنجره‌‌هاي ديگر SAS از طريق آن قابل دسترسي است. بخش‌‌هاي اصلي پنجره AWS به شرح زير است.

(نوار منو )

منوهاي موجود در پنجره فعال SAS را نشان مي‌‌دهد. زماني كه پنجره فعال را عوض مي‌‌كنيد. نوار منو نيز تغيير مي‌‌كند. بعلاوه زماني كه كليد سمت راست ماوس را در داخل پنجره فعال فشار مي‌‌دهيد، منوهاي Pop-Up ظاهر مي‌‌شوند. محتواي اين منوها مشابه منوهاي قبلي و وابسته به پنجره فعال است.

(نوار دستور )

اين امكان را به كاربر مي‌‌دهد تا دستورهاي مديريت نمايش را وارد كند. نوار دستور، فهرستي از دستورهاي وارد شده را نگهداري مي‌‌كند. براي اجراي مجدد دستوري كه قبلاً وارد كرده‌‌ايد، دستور مورد نظر را از فهرست انتخاب كرده سپس روي كليد «ü» كليك كنيد.

براي رفتن به نوار دستور علاوه بر استفاده از ماوس، از كليد F11 نيز مي‌‌توانيد استفاده كنيد.

(ميله‌‌ ابزار )

امكان دسترسي و اجراي دستورهايي را كه زياد با آنها سروكار داريد فراهم مي‌‌كند. هر يك از اين دستورها داراي نشانه‌‌اي خاص روي ميله ابزار بوده و براي اجراي آنها كافي است اشاره‌‌گر ماوس را روي نشانه مورد نظر برده سپس كليد سمت چپ ماوس را فشار دهيد.

(خط وضعيت )

شامل يك ناحيه پيغام و شاخه جاري سامانه SAS مي‌‌باشد. ناحيه پيغام متن راهنمايي منوها و ابزار را نمايش  مي‌‌دهد. براي تغير شاخه جاري، روي ناحيه دوم دو بار كليك كرده و شاخه مورد نظر را از صفحه باز شده انتخاب نماييد.

(پنجره‌‌هاي اصلي SAS)

زماني كه SAS را فراخواني مي‌‌كنيد، پنج پنجره LOG، PGM،OUTPUT، EXPLORER، RESULTS را مشاهده مي‌‌كنيد. اينها پنجره‌‌هاي اصلي مديريت نمايش هستند.

به سه روش مي‌‌توانيد دستورها را اجرا كنيد.

- از منوها استفاده كنيد.

- دستور را در خط دستور يا نوار دستور وارد كنيد.

- از كليدهاي عملگر استفاده كنيد.

(پنجره (PGM) PROGM EDITOR)

ويرايشگري است كه مي‌‌توانيد برنامه‌‌هاي SAS را درآن وارد كرده، ويرايش و اجرا كنيد.

(پنجره LOG)

پيغام‌‌هايي را درباره SAS و برنامه‌‌اي كه درحال اجرا شدن است، نمايش مي‌‌دهد. احتمالاً متوجه شده‌‌ايد كه در هر زمان تنها چند خط در پنجره LOG قابل مشاهده مي‌‌باشد. شما مي‌‌توانيد پنجره فعال را آن قدر بزرگ كنيد تا تمام صفحه را دربر گيرد.

(پنجره OUTPUT)

زماني كه برنامه‌‌اي را اجرا مي‌‌كنيد كه خروجي توليد مي‌‌كند، به طور خودكار به پنجره OUTPUT منتقل مي‌‌شويد. اين پنجره‌‌ شما را قادر مي‌‌سازد تا خروجي دستورالعمل‌‌هاي برنامه خود را ببينيد.

(پنجره EXPLORER)

در اين پنجره مي‌‌توانيد فايلهاي SAS را مشاهده و مديريت كنيد و نيز ميان‌‌برهايي براي فايلهاي غير SAS ايجاد نماييد. از اين پنجره براي ايجاد فايلها و كتابخانه‌‌هاي جديد SAS، باز كردن فايلهاي SAS، و انجام بيشتر كارهاي مديريت پرونده، از قبيل انتقال، كپي، و حذف فايلها استفاده كنيد. مي‌‌توانيد نمايش يا عدم نمايش ساختار درختي را براي اين پنجره انتخاب كنيد.

(پنجره RESULTS)

اين پنجره شما را در هدايت و مديريت خروجيهاي حاصل از برنامه‌‌هايي كه اجرا كرده‌‌ايد، كمك مي‌‌كند. شما مي‌‌توانيد تك ‌‌تك اقلام خروجي را ببينيد، ذخيره كنيد، و چاپ نماييد. به طور پيش فرض اين پنجره در پشت پنجره EXPLORER قرار گرفته است.

(پنجره (MANAGER   MGR ) OUTPUT MANAGER )

براي ديدن ليستي از مندرجات پنجره OUTPUT مي‌‌توانيد به آخرين پنجره اصلي SAS يعني Output Manager برويد. از طريق پنجره MGR، مي‌‌توانيد خروجي را ببينيد و آن را ويرايش، حذف، ذخيره و يا چاپ كنيد.

برنامه SAS

عبارتها در يك برنامه SAS در دو گام بكار مي‌‌روند: گام DATA و گام PROC معمولاً گام DATA، مجموعه داده‌‌هاي SAS ايجاد مي‌‌كند و گام PROC، مجموعه داده‌‌هاي SAS، كه فايل ويژه SAS براي ساماندهي و ذخيره داده‌‌ها است، را پردازش مي‌‌نمايد.

(گام DATA)

قبل از اينكه بتوانيم نرم‌‌افزار SAS را بمنظور مهيا ساختن داده‌‌ها براي تحليل با بكارگيري روش‌‌هاي SAS بكار بريم، نخست بايد داده‌‌ها را وارد يك مجموعه داده‌‌هاي SAS كنيم.

وقتي كه داده‌‌ها دريك مجموعه داده‌‌هاي SAS است، مي‌‌توان مجموعه داده‌‌ها را با ساير مجموعه داده‌‌هاي SAS تركيب كرده و هر روش آماري موجود در سامانه SAS را درباره آنها بكار گرفت.

(عبارتهايي كه در گام DATA به كار مي‌‌روند: )

(عبارت DO)

عبارت DO عبارتهاي بعد از DO را اجرا مي‌‌كند تا اينكه عبارت END ظاهر شود.

عبارتهاي بين DO و END را گروه DO مي‌‌نامند.

(- عبارت DO ي ساده )

عبارت‌‌ DO ي ساده غالباً با عبارتهاي IF-THEN/ELSE براي اجراي گروهي از عبارتها بسته به اينكه شرط IF درست باشد يا غلط، بكار مي‌‌رود.

(- عبارت DO ي مكرر )

اجراي مكرر گروه DO را مي‌‌توان با متغير شاخص در عبارت DO ي مشخص كرد. عبارت DO مكرر بر اساس مقدار متغير شاخص موجب تكرار اجراي عبارتهاي بين DO و END مي‌‌شود.

(عبارت OUTPUT)

عبارت OUTPUT از SAS مي‌‌خواهد  مشاهده جاري را در مجموعه داده‌‌هايي كه در حال ايجاد شدن است، بنويسد. شكل عمومي عبارت OUTPUT به صورت زير است

.... [نام مجموعه داده‌‌ها] OUTPUT

(عبارت SET)

عبارت SET از سامانه SAS مي‌‌خواهد كه مشاهدات را از يك يا چند مجموعه داده‌‌هاي SAS بخواند. عبارت SET براي خواندن زير مجموعه يا در آميختن مشاهدات از چند مجموعه داده‌‌هاي موجود SAS در يك مجموعه داده‌‌هاي جديد بكار مي‌‌رود.

(گام PROC)

گام PROC از SAS مي‌‌خواهد  يك روش را از مخزن برنامه‌‌هاي پيش نوشته صدا كرده و آنرا روي مجموعه داده‌‌هاي ورودي SAS اجرا كند. گام PROC با عبارت شروع مي‌‌شود. ساير عبارتهاي گام PROC اطلاعات بيشتري درباره نتيجه تحليل داده‌‌ها ارائه مي‌‌كنند. عبارتهاي موجود در هر گام PROC بسته به روشي است كه صدا زده مي‌‌شود.

(عبارتهايي كه در گام PROC بكار مي‌‌روند)

عبارتهايي كه در گام PROC ظاهر شوند ويژگي‌‌هاي متغيرها و اطلاعاتي درباره روش‌‌هاي تحليل را ارائه مي‌‌كنند.

(عبارت BY)

عبارت BY در گام PROC براي تحليل داده‌‌هاي مربوط به گروه‌‌ها بكار مي‌‌رود. عبارت By همواره با Proc Sort  براي تعريف ترتيبي كه مجموعه داده‌‌ها بايد مرتب شوند استفاده مي‌‌شود.

شكل عمومي عبارت BY به صورت زير است.

; متغيرها BY [DESCENDING]

كه:

متغيرها، نام متغير و يا متغيرهايي است كه گروه‌‌ها را تعريف مي‌‌كند. روش‌‌هاي SAS داده‌‌ها را در گروه‌‌هايي كه تعريف شده‌‌اند. به طور جداگانه پردازش مي‌‌كند.

(عبارت CLASS)

عبارت CLASS يا چندين روش SAS براي  مشخص نمودن متغيرهاي رده‌‌بندي بكار مي‌‌رود.

شكل عمومي عبارت CLASS به صورت زير است.

;متغيرها         CLASS 

كه:

متغيرها، نام متغيرهاي رده‌‌بندي است كه در تحليل وارد مي‌‌شوند.

(عبارت LABEL)

عبارت LABEL در گام PROC براي دادن برچسب به متغيرها بكار مي‌‌رود. اكثر روش‌‌هاي SAS براي نوشتن نتايج تحليل‌‌ها برچسب متغيرها را بكار مي‌‌برند.

(عبارت OUTPUT)

در بسياري از روش‌‌هاي SAS عبارت OUTPUT براي ايجاد مجموعه‌‌ داده‌‌هاي SAS خروجي بكار مي‌‌رود. اگرچه شكل يك عبارت OUTPUT ممكن است در روش‌‌هاي گوناگون متفاوت باشد ولي شكل عمومي آن به صورت زير است.

؛..... [نام = واژه كليدي] [نام مجموعه داده‌‌هاي    OUT=SAS ] OUTPUT   

كه:

نام مجموعه داده‌‌هاي SAS، نامي براي مجموعه داده‌‌هاي جديد SAS كه به وسيله روش تحليل داده‌‌ها ايجاد شده است، مشخص مي‌‌كند.

نام = واژه كليدي به متغيرهاي خروجي مجموعه داده‌‌هاي ايجاد شده، نامي منتسب مي‌‌كند. واژه‌‌هاي كليدي معمولاً آماره‌‌هاي توصيفي هستند.

(عبارت QUIT)

عبارت QUIT روش هاي متقابل را خاتمه مي‌‌دهد. روش‌‌هاي متقابل در SAS روش‌‌هايي هستند كه با عبارت RUN خاتمه نيافته و عبارتهاي معتبر در اين روش‌‌ها قابل اجرا هستند. هنگامي كه عبارت QUIT ( و يا عبارتهاي DATA و PROC ) اجرا شود، روش متقابل كامل شده تلقي مي‌‌گردد و خروجي روش نمايش داده مي‌‌شود.

(عبارت VAR)

در بسياري از روش‌‌هاي SAS عبارت VAR (خلاصه VARIABLES) براي مشخص كردن متغيرهايي كه بايد وارد تحليل شوند، بكار مي‌‌رود.

شكل عمومي عبارت VAR به صورت زير است.

;متغيرها      VAR 

كه:

متغيرها، نام متغيرهايي است كه مي‌‌خواهيم با روش موردنظر تحليل شوند.

(عبارت WEIGHT)

در روش‌‌هاي SAS عبارت WEIGHT براي مشخص كردن متغيري كه مقاديرش وزن نسبي مشاهدات هستند، بكار مي‌‌رود.

شكل عمومي عبارت WEIGHT به صورت زير است.

;  متغير                  WEIGHT 

كه:

متغير، نام متغيري است كه مقاديرش وزن مشاهدات هستند.

(عملكردهاي محاسباتي در SAS)

در SAS براي جمع از علامت +، تفريق از علامت- تقسيم از علامت / ضرب از * و براي توان از ** استفاده مي‌‌شود.

(توابع تعريف شده در SAS)

توابع كتابخانه‌‌اي در SAS عبارتست از:

1) تابع  (   ) SQRT كه جذر را برمي‌‌گرداند ( داخل پرانتز نام متغير مورد نظر را بنويسيد)

2) تابع (   ) ABS قدر مطلق را برمي‌‌گرداند

3) تابع (    ) LOG لگاريتم طبيعي را برمي‌‌گرداند

4) تابع (   ) EXP فرم نمايي را برمي‌‌گرداند

4) توابع مثلثاتي (  ) sin، (  ) cos، (   ) tg، (  ) cotg

5) تابع ( .... و .... و....و) sum مجموع چند متغير را برمي‌‌گرداند

6)تابع ( .... و.....و ..... و ) mean ميانگين چند متغير را برمي‌‌گرداند

7) تابع ((l,npoisson مقادير توزيع پواسن تابع probbnml (p,n,m) مقادير توزيع دو جمله‌‌اي، تابع probnorm(x) مقادير توزيع نرمال و تابع probt(x,df) مقادير توزيع t را حساب مي‌‌كند.

8) تابع tinvl(p,df) چند كهاي توزيع t را محاسبه مي‌‌كند.

(رويه proc freq)

يكي از روشهاي خلاصه نمودن اطلاعات ترسيم جداول فراواني و يا جداول توافقي مي‌‌باشد. SAS به كمك رويه فوق اقدام به ترسيم جداول فراواني به محاسبه درصدهاي نسبي، تجمعي،... مي‌‌نمايد. رويه freq بشكل‌‌هاي زير بكار مي‌‌رود.

proc freq  ;

شكل كلي دستور:

proc freq ORDER = internal ;

رويه فوق پس از مرتب كردن داده‌‌ها اطلاعات را وارد جدول فراواني مي‌‌كند.

proc freq ORDER = DATA ;

رويه فوق به همان شكل كه داده‌‌ها وارد شده‌‌اند، اطلاعات را وارد جدول فراواني مي‌‌كند.

proc ferq ORDER = FREQ ;

اين رويه ستون فراواني را بصورت نزولي مرتب مي‌‌‌كند.

جهت معرفي ليست متغيرهايي كه براي آنها جدول فراواني رسم مي‌‌شود از زير رويه و نام متغيرها TABLES به دنبال رويه freq استفاده مي‌‌شود.

(فصل چهارم)

(كاربرد نرم‌‌افزار SAS در مدلهاي خطي لگاريتم خطي لجستيك )

(- آشنايي با زير برنامه CATMOD    (categorical data moding))

در نرم‌‌افزار  SAS زير برنامه CATMOD اين قابليت مهم را دارا مي‌‌باشد كه جداول دو بعدي ( داده‌‌هاي دسته‌‌بندي شده) را مورد تجزيه و تحليل قرار دهد، براي برازش مدلهاي خطي، لگاريتم خطي و لجستيك بكار مي‌‌رود.

سطرهاي اين جدول دو بعدي جوامع ( نمونه‌‌ها) را تشكيل مي‌‌دهند كه بر اساس يك يا چند متغير مستقلند و ستونهاي جدول مطابق با پاسخهاي (response) مشاهده شده و براساس يك يا چند متغير وابسته‌‌اند. فراواني خانه (i,j) برابر تعداد مشاهدات جامعه li م است كه پاسخ lj م را داشته‌‌اند. CATMOD دو نوع برآورد دارد.

1- برآورد ML كه تنها براي مدلهاي لگاريتم خطي و لجستيك است.

2- روش حداقل مربعات كه مجموع مربعات خطا را در مدل حداقل مي‌‌كند.

فرض مي‌‌شود توزيع فراوانيهاي جدول چند جمله‌‌اي مي‌‌باشد و مطابق با طرح نمونه‌‌گيري از هر جامعه يك نمونه تصادفي گرفته شده است. طرح جدول توافقي به شكل زير مي‌‌باشد:

RESPONSE

 POPULATION                                                  

(پارامترهايي كه توسط CATMOD محاسبه مي‌‌شود عبارتند از: )

- ماتريس كواريانس

- لوجيتهاي تجمعي يا تعميم يافته

- ميانگين حاشيه‌‌اي يا احتمالات آن

- فراواني يا احتمالات خانه‌‌هاي پيش‌‌بيني شده

- توابع پاسخ پيش‌‌بيني شده

(آزمون فرضهايي كه با محاسبات فوق امكان‌‌پذيرمي‌‌باشد عبارتند از: )

- استقلال

- نيكويي برازش

- فرضهاي خطي

- همگني حاشيه‌‌اي

- وجود شيب و عرض از مبداء

- وجود اثرات اصلي و متقابل

(مشخص كردن اثرات )

نحوه معرفي اثرات به نرم‌‌افزار SAS عبارتند از:

* اثرات اصلي A   B  C

* اثرات متقابل كه با * به هم ربط داده مي‌‌شوند B*C  A*C  A*B  A*B*C

* اثر آشيانه‌‌اي اثر اصلي يا متقابل (CD)   A*B  A*B (C*D)    C(A*B)    B(A)

البته متغيرهاي چندگانه واقع در خانه پرانتزها حتي وقتي كه * وجود نداشته باشد، اثر حاصلضربي آنها در نظر گرفته مي‌‌شود.

(علائم BAR)

مشخصه‌‌هاي اثرات را مي‌‌توان با استفاده از علائم bar كوتاهتر نمود. براي مثال به دو روش نوشتن دستور model توجه كنيد:

PROC CATMOD ;

MODEL Y=A B C  A*B  A*C  B*C A*B*C  ;

و

PROC CATMOD  ;

MODEL    Y= A| B| C ;

چنانچه ملاحظه مي‌‌فرماييد دو دستور فوق معادلند، ولي روش bar| براي نوشتن ساده‌‌تر مي‌‌باشد.

(فهرست دستورات زير برنامه CATMOD )

اين دستور الزامي است;  PROC CATMOD options

قبل از دستورالعمل model قرار مي‌‌گيرد. DIRECT variabls ;

دستورالعمل الزامي MODEL response-effect=desigh-

effects/options ;

قبل از دستور MODEL قابل اجرا نيست CONTRAST “label” row-description , .. ;

دستورات زير به جز run و quit در هر جاي برنامه قابل استفاده مي‌‌باشد:

By   vaviabbs;

FACTORS fuctor - description , .. / option;

Lo GLIN effects;

MODEL response-effect=design-effect/options;

POPVLATION Variubles;

REPEATED  Factor-desrription,...loptions;

RESPONSE Function / options;

WEI GHT  Variables;

RVN;

QVIT;

دستور RUN نيز جهت اجراي برنامه استفاده مي‌‌شود. اولين دستور run موجب اجراي همه دستورات قبل از خودش مي‌‌شود. اگر دوبار از دستورات run استفاده كنيد run دوم دستوراتي را كه بين دو run مي‌‌باشد، اجرا مي‌‌كند. اگر بيش از يك دستور contrast بين دو run باشد تمام آنها اجرا مي‌‌شوند. بقيه دستورات فقط يكبار بين دو run قابل اجرا است مثلاً اگر دو دستور loglin بين دو run باشد اولي ناديده گرفته مي‌‌شود.

دستورات proc catmod و model الزامي مي‌‌باشند. دستورات repeated و factors فقط يكي بين دو run قابل قبول است. دستور quit هر دستوري را كه پردازش نشده باشد اجرا مي‌‌كند و علميات تمام مي‌‌شود.

( طريقه وارد كردن داده‌‌‌‌ها )

به 3 طريق مي‌‌توان داده‌‌هاي جداول توافقي را به SAS معرفي نمود:

واردكردن سطري داده‌‌ها

(الف- سطرها و ستونهاي جدول را كدگذاري كنيد. )

مثال:

(ب- در اين مرحله داده‌‌ها را طبق مثال زير وارد كنيد.)

DATA ;

INPUT A  B ;

CARDS ;

1           1

1           1

2           1

1           2

1           2

1           2

PROC CATMOD ;

MODEL  A=B  ;

(شمارش فراوانيها )

گاهي براي سهولت كار از روش زير استفاده مي‌‌كنند.

جدول مثال قبل (روش وارد كردن سطري داده‌‌ها) را در نظر بگيريد.

1- سطرها و ستونهاي جدول را به همان شكل ( مثال قبل) كد گذاري كنيد.

2- فراواني هر خانه را به شكل زير جلوي آن تايپ كنيد.

INPVT       A     B  COUNT  ;

CARDS ;

1         1            2

1         2            3

2         1            1

PROC CATMOD   ;

WEIGHT   COUNT ;

MODEL A=B ;

در صورتي كه ازاين روش براي وارد نمودن داده‌‌ها استفاده مي‌‌كنيد، پس از دستور proc catmod دستور weight را به كار ببريد. لازم به تذكر است كه، در اين روش نام ستون فراوانيها را، حتماً در دستور input  قيد كنيد.

(دستور PROC CATMOD)

PROC  CATMOD ;

PROC CATMOD DATA ;

PROC CATMOD ORDER = DATA ;

دستور PROC  CATMOD به يكي از سه صورت فوق نوشته مي‌‌باشد. اگر اين دستور را به شكل اول بنويسيد SAS از مجموعه داده‌‌هايي كه آخرين بار ايجاد نموده‌‌ايد استفاده مي‌‌كند.

شكل دوم اين دستور زماني استفاده مي‌‌شود كه شما مجموعه داده‌‌هاي خاصي را مدنظر داشته باشيد. چنانچه از شكل سوم اين دستور استفاده مي‌‌كنيد سطوح متغيرها به همان ترتيب كه داده‌‌ها را واردكرده‌‌ايد مرتب مي‌‌شوند و در آناليز شركت مي‌‌كنند.

(دستور MODEL)

MODEL response-effect= design-effects/option  ;

response-effect: نشاندهنده متغيرهاي وابسته‌‌اي كه سطوح پاسخ را تعيين مي‌‌كنند (ستونهاي جدول توافقي موردنظر) كه يا شامل يك متغير است يا اثرات متقابل دو يا چند متغير كه با * به هم مرتبط مي‌‌شوند. چنانچه ماتريس كواريانس از داده‌‌هاي ورودي خوانده مي‌‌شود در اين قسمت - f - را تايپ كنيد.

design-effect: نشاندهنده منابع اصلي تغييرات ( مانند اثرات اصلي و متقابل) كه در مدل حضور دارند. بنابراين تعداد پارامترهاي مدل را تعيين مي‌‌كند.

زير دستوراتي كه پس از (/) ميتوان در دستور MODEL به كار برد:

CORRB

برآورد ماتريس همبستگي را براي پارامترها چاپ مي‌‌كند.

COV

Si، ماتريس كواريانس توابع پاسخ را براي هر جامعه چاپ مي‌‌كند.

COVB

برآورد ماتريس كواريانس را براي پارامترها چاپ مي‌‌كند.

FREQ

موجب چاپ يك جدول دو طرفه از فراوانيها به منظور طبقه‌‌‌بندي جوامع بر حسب توابع پاسخ مي‌‌گردد.

ML

به برآوردهاي حداكثر درست نمايي نياز دارد. اين انتخاب تنها وقتي مدل لجيت تعميم داريم، معتبر است.

ONEWAY

اين زير دستور يك جدول يكطرفه از فراوانيها، براي هر كدام از متغيرهاي استفاده شده در آناليز را، تهيه مي‌‌كند كه در تعيين ترتيب سطوح مشاهده شده براي هر متغير قابل استفاده مي‌‌باشد.

NODESIGN

از چاپ ماتريس طرح جلوگيري مي‌‌كند.

NOGLS

اين زير دستور از محاسبه برآورد توسط روش حداقل مربعات تعميم يافته (موزون) جلوگيري مي‌‌كند. اين انتخاب زماني مفيد واقع خواهد شد كه برآورد از طريق بيشينه درستنمايي مورد نظر باشد در اين حالت زير دستور ml را نيز حتما به كار بگيريد برآورد پارامترهاي ml درروش برآورد تكراري مقادير صفر را به خود نخواهد گرفت. اين زير دستور بخصوص هنگامي مفيد است كه در مدل رگرسيون لجستيك يا لگ خطي فراوانيهاي خيلي كوچك مثلا 1e- 10 = 1*10^-10 را جايگزين صفرهاي تصادفي مي‌‌كنيم.

 :MOP ARMاز چاپ پارامترهاي برآورد شده و آماره‌‌هاي ديگر به منظور تست صفر بودن پارامترهاي جلوگيري مي‌‌كند.

(دستور WEIGHT)

زماني كه داده‌‌ها را به روش دوم وارد ميكنيم بايد ستون فراواني را وزن دار كنيد بدين ترتيب جلوي اين دستور نام ستوني از متغيرها قرار مي‌‌گيرد كه شامل فراواني  مي‌‌باشد.

(دستور DIRCT)

دستور العمل direct فهرست متغيرهاي عددي است كه به صورت كمي وارد بحث مي‌‌شوند . اين دستور براي رگرسيون لجستيك مفيد مي‌‌باشد.

(دستور LOGIN:) دستور loglin براي تعريف اثرات مدل لگاريتم خطي بكار مي‌‌رود هر گاه توابع پاسخ از نوع استاندارد باشد( لوجيت تعميم يافته) اين دستور بكار مي‌‌رود وقتي كه دستور loglin استفاده شود. كلمه _response _ بايد در دستور model مشخص ‌شود.

(effects)

مشخص كننده اثرات طرح كه در برگيرنده متغيرهاي وابسته در دستور model مي‌‌باشد.

زير دستوراتي كه پس از (/) در دستور فوق قرارمي‌‌گيرد.

T:TLE عنوان داخل گيومه در بالاي صفحات معيني از خروجي چاپ مي‌‌شود.

دستور login نمي‌‌تواند در جايي بكار رود كه دستور repeated يا factors باشد، زيرا هر سه شامل يك نوع اطلاعات مي‌‌باشند.

(اثرات اصلي )

اگر متغير A داراي K سطح باشد، اثر اصلي آن k-1 درجه آزادي و ماتريس طرح داراي k-1 ستون است كه مطابق با k- 1 سطح A مي‌‌باشد.

آخرين پارامتر مورد نياز نيست زيرا CATMOD مجموع K پارامتر را صفر فرض مي‌‌كند.

(اثرات متقاطع ( متقابل) )

اثرات متقابل ( مانند A*B) بوسيله حاصلضرب مستقيم افقي اثرات اصلي ساخته مي‌‌شود.

تعداد درجات آزادي براي اثر متقابل ( يعني تعداد ستونهاي ماتريس طرح آن) برابر حاصلضرب تعداد درجات آزادي اثرات اصلي جداگانه است.

(دستور RESPONSE )

RESPONSE function / option:

دستور العمل response مشخص كننده توابع احتمالهاي پاسخ مي‌‌‌‌باشد. توابع پاسخي كه به عنوان تركيبات خطي پارامترها مبدل بندي مي‌‌شوند اگر دستور response وجود نداشته باشد، CATMOD از توابع پاسخ استاندارد و پيش فرض ( يعني لجيتهاي تعميم يافته كه استفاه مي‌ كند. مي‌‌توان بيشتر از يك تابع پاسخ را مشخص نمود. در اين حالت هر دستورالعمل response يك تحليل مجزا را انجام مي‌‌دهد اگر توابع پاسخ محاسبه شده براي جامعه بطور خطي وابسته باشد( يعني ماتريس كواريانس ويژه داشته باشند) CATMOD پيغام خطايي را چاپ كرده و پردازش را متوقف مي‌‌سازد.

(تابع پاسخ استاندارد)

اگر دستور العما response را به كار نبريم، CATMOD توابع پاسخ استاندارد را مشخص مي‌‌كند كه لگاريتم هراحتمال پاسخ با لگاريتم آخرين دسته پاسخ مقيد مي‌‌شود. اگر r  دسته پاسخ داشته باشيم r-1 تابع پاسخ استاندارد داريم.