توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در سطح مدرسه

               در این مقاله ابتدا رویکردهای مختلف توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش را که به صورت یک پیوستار هستند به تفصیل شرح داده می شوند . سپس خصوصیات مختلفی که در رابطه با مدارس و رهبری مدارس وجود دارد مانند بصیرت ، تسهیلات و منابع ، مشارکت اجتماع و غیره که به توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس مربوط می شود ، مورد بحث قرار می گیرد . بالاخره ، یک ماتریس دو بُعدی تهیه می شود که در یک بُعد آن رویکرد های توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات و در بُعد دیگر خصوصیات مدارس در رابطه با توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات ارائه شده است . این ماتریس در جهت کمک به مدارس در مرحله توسعه ، با توجه به توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات باید مفید و موثر باشد .

نگرشهای توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات

              پیشرفت فنّاوری و روش ادغام فنّاوری در یک سیستم ، یک فرآیند پویاست . هر مدرسه باید در درون بافت سیستم خود کار کند تا با گزینه هایی که به بهترین وجه با موفقیت و فرهنگ منحصر به فرد آن تناسب دارد ، هماهنگ شود . حتی در داخل یک مدرسه ، واحدها و دوره های مختلف ، ممکن است از نگرشهای متفاوتی استفاده کنند . نگرشها (رویکردها ) سلسله مراتبی هستند و در آنها نگرش ظهور کننده ، به عنوان نقطه آغازین و نگرش تحولی به عنوان یک هدف در آینده آموزش و پرورش تلقی می شود .

نگرش ظهور کننده

               رهیافت ظهورکننده به مدارسی مربوط می شود که در اولین مرحله توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات قرار دارند . این مدارس شروع به خریداری تجهیزات کامپیوتری و نرم افزار نموده و یا شاید به آنها اهدا شود . در این مرحله ی اولیه ، مدیران و معلمان فقط شناسایی امکانات و پیامدهای افزودن فنّاوری اطلاعات و ارتباطات به مدیریت مدرسه و برنامه درسی را آغاز می کنند . مدرسه کماکان و به شدت تحت تأثیر روش های معلم محوری و سنتی است . برای مثال ، معلمان به روش سخنرانی توجه دارند و مطالبی تهیه می کنند دانش آموزان نیز گوش می دهند و یادداشت برمی دارند و بر اساس محتوای تعیین شده مورد ارزیابی قرار می گیرند . تشکیلات مدرسه زمان جداگانه ای را برای هر موضوع درسی تعیین می کند . دانش آموزان فقط از طریق معلمان به فنّاوریها دسترسی پیدا می کنند . برنامه درسی که بر مهارتهای اساسی و آگاهی از کاربرد فنّاوری اطلاعات و ارتباطات تکیه می نماید به پیشروی به سمت رهیافت بعدی کمک می کند .

نگرش کاربردی

               نگرش کاربردی به مدارسی مربوط می شود که در آنها درک تازه ای از نقش فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در یادگیری به وجود آمده است . در این مرحله ، مدیران و معلمان از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات برای انجام وظایفی که قبلاً در مدیریت مدرسه و برنامه درسی اجرا کرده اند ، استفاده می نمایند . معلمان هنوز هم تسلط زیادی بر محیط یادگیری دارند . برای مثال ، ممکن است آموزش با استفاده از برخی فنّاوریها مانند اسلایدهای الکترونیک و راهنمای واژه پرداز انجام شود . دانش آموزان ضمن دریافت آموزش ، یاد داشتهایی را به جزوه های تهیه شده توسط معلم اضافه می کنند . آنها ابزار فنّاوری اطلاعات و ارتباطات را برای تکمیل دروس مربوطه به کار می برند و برحسب مطالب از قبل تعیین شده ، ارزیابی می شوند . مدرسه ، مدت زمان مجزایی را برای هر یک از درسها در نظر می گیرد که با انعطاف در تلفیق موضوعات درسی و زمان توأم می باشد . دانش آموزان از طریق یک یا دو کلاس کامپیوتر و آزمایشگاههای کامپیوتری به فنّاوری دسترسی پیدا می کنند . تاکنون فنّاوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک موضوع جداگانه تدریس شده است . برای حرکت به مرحله ی بعدی ، مدرسه اجرای یک برنامه درسی مبتنی بر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات را که موجب افزایش استفاده از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در سایر حوزه های درسی و کاربرد ابزار ویژه و نرم افزار می شود ، انتخاب می کند .

نگرش ترکیبی  ( ادغامی )

               نگرش ترکیبی با مدارسی در ارتباط است که هم اکنون دارای گستره ای از فنّاوریهای کامپیوتری در آزمایشگاهها ، کلاسها و حوزه های اداری هستند . معلمان ، روشهای جدیدی را که فنّاوری اطلاعات و ارتباطات می تواند موجب تغییر در بهره وری شخصی و روش حرفه ای آنها می شود شناسایی می کنند . برنامه درسی ، موضوعات درسی را با هم ترکیب می کند تا انعکاسی از کاربرد در دنیای واقعی باشند . برای مثال ، مطالب از طریق شبکه عظیم جهانی از منابع مختلف مانند جامعه و منابع جهانی تأمین می شوند . دانش آموزانی که به فنّاوری دسترسی دارند می توانند با انتخاب ابزار فنّاوری اطلاعات و ارتباطات ، پروژه هایی را انتخاب کنند که در یادگیری آنان انگیزه ایجاد می کند و اطلاعات آنها را در زمینه حوزه های درسی نشان می دهد . مدرسه در ترکیب موضوعات درسی و زمان ، انعطاف پذیری بوجود می آورد . دانش آموزان با توجه به اسلوب های یادگیری و خط مشی ها ، می توانند انتخاب های بیشتری داشته باشند و در خصوص یادگیری و ارزیابی مسئولیت بیشتری به عهده بگیرند . فنّاوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک موضوع درسی به برخی از دانش آموزان منتخب در سطح حرفه ای تدریس می شود . به منظور پیشروی به مرحله بعدی ، مدرسه یک برنامه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات را انتخاب می کند که امکان استفاده از رویکرد مبتنی بر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات پروژه محور را فراهم کند . این گونه مدارس مشارکت بیشتر جامعه در محیط آموزشی را به عنوان تهیه کنندگان منابع آغاز نموده اند .

نگرش تحولی

             رویکرد تحولی ، با مدارسی که فنّاوری اطلاعات و ارتباطات را خلاقانه برای بازسازی و تجدید نظر در سازمان مدرسه به کار برده اند ارتباط دارد . فنّاوری اطلاعات و ارتباطات به عوان یک بخش اصلی اما نامرئی بهره وری شخصی و روش حرفه ای جلوه می کند . اینک کانون برنامه درسی غالباً دانش آموز محوری بوده و به حوزه های درسی در دنیای واقعی مبدل گردیده است . برای نمونه ، دانش آموزان ممکن است برای حل مشکلات محلی از طریق دسترسی ، تحلیل ، گزارش دهی و ارائه اطلاعات به وسیله ابزار فنّاوری اطلاعات و ارتباطات با رهبران جامعه کار کنند .

              دسترسی دانش آموزان به فنّاوری ، وسیع و نامحدود است . آنها حتی مسئولیت بیشتری در قبال یادگیری و ارزیابی خود به عهده می گیرند . فنّاوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک حوزه ی درسی در یک سطح کاربردی تدریس می شود و در کلیه حوزه های حرفه ای گنجانده می شود . مدرسه به یک مرکز یادگیری برای جامعه مبدل شده است .