تحقیق درباره نسبت های مالی تعهدی و نقدی

چیکده

 این تحقیق به بررسی بار اطلاعاتی نسبت های مالی تهیه شده برمبنای جریانات نقدی می پردازد . اگر چه هر یک از در روش محتوای اطلا عاتی خاص را ارائه می کند و جایگزینی یک دیگر نمی توانند باشند،لیکن ارائه اناندر کنار یکدیگر تصویری روشن تر از وضعیت عملیاتی ونقد ینگی یک بنگاه اقتصادی را به معرض نمایشمی گذارد در این تحقیق ارتباط و همبستگی میان نسبت های نقدی ونسبتهای سنتی (تعهدی) مورد آزمون قرار می گیرند تا مشخص شود که ای نشانه هایی از وجود بار افزاینده اطلاعاتی در ارقام مورد مطالعه دیده می شود یا خیر. نتایج تحقیق بیانگرآن است که بین نسبت های نقدی وتعهدی همبستگی معنی داری وجود دارد و ارائه انها در کنار یک دیگر تصویری جامع تر از موقعیت یک سازمان ارائه می نماید.

مقدمه

صورتهای مالی ابزار اصلی انتقال اطلاعات حسابداری به افراد خارج از سازمان می باشد.

اقلام ترازنامه وصورت سودوز یان بر مبنای تعهدی اندازه گیری می شود این اقلام اندازه گیری های مفیدی از کار موسسه اطلاعات مناسبی برای پیش بینی فعالیت اتی موسسسه وپرداخت سودهای فراهم می کند .

تردید وجود دارد برای استفاه روشهای حسابداری سنتی برای گزارش گری فعالیت های اقتصادی پیچیده امروز که کفایت لازم را داشته باشد . نسبتهای مالی یکی ا ابزارهای ارزیابی شرکتها توسط سرمایه گذاران وهمچنین ابزاری برای مدیریت واحد تجاری برای ارزیابی مدیریت واحد تجاری است . این نسبتها بر اساس ارقام مندرج در صورتهای مالی سنتی که بر اساس روش حسابداری تعهدی تهیه شده اند محاسبه و استخراج می شوند .

صورتهای مالی سنتی اطلاعاتی در مورد جریانهای نقدی منعکس نمی نماید واین یکی از ضعفهای عمده صورتهای مالی سنتی است . حسابداری  تعهدی اصولا پوششی بر جریانهای نقدی واحد تجاری می کشد در چنین شرایطی فرض بر این است که فقدان اطلاعات لازم در خصوص گردش وجه نقد می تواند سبب گمراهی تصمیم گیرندگان شود بسیاری از شرکتها که دارای سودهای هنگفت می باشد .بازهم  با چنین شرایطی در پرداخت بدهی خود با مشکل روبه رو هستند .

 بیان مسئله

در این تحقیق می خواهیم مشخص کنیم که ایا به کارگیری نسبتهای مالی موجود در سه صورت مالی جریان های نقدی به طور هم زمان جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی مفید تر از به کارگیری جداگانه این نسبتها می باشد . به بیان دیگر ایا افزودن نسبتها استخراج شده از صورتهای جریانهای نقدی به نسبتهای مالی سنتی (ترزنامه سود وزیان )باعث افزایش وبهبود تاثیر اطلاعاتی این نسبتها می شود یا خیر؟

اهمیت موضوع

یکی از پیامدهای سیر تکامل حسابداری استفاده از نسبتهای مالی جهت تجزیه تحلیل صورت های مالی است .یکی از تحولات حسابداری که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته لزوم تهیه ((تهیه صورتهای جریان وجه نقد )) به عنوان یکی از صورتها ی مالی اساسی توسط واحدهای تجاری است. استفاده ازنسبتهای نقدی می تواند در ارزیابی نقدنیگی وتوان پرداخت دیون واحد تجاری نقش زیادی داشته باشد .

توانایی پیش بینی ورشکستگی واحد تجاری هم از دیدگاه سرمایه گذاری خصوصی وهم اجتماعی از انجاکه نشانه اشکاری از تخصیص نادرست منابع است حائز اهمیت می باشد .

یکی هشدار اولیه از احتمال ور شکستگی ، مدیریت و سرمایه گذاران را  قادر می سازد تا دست به اقدام پیشگرانه بزنند.

در ایران نیز با توجه به اینکه هیات تدوین استانداردهای حسابداری در چارچوب نظری خود پیشنهاد نموده است  که به همراه صورتهای مالی سنتی (ترزنامه و صورت سود و زیان )صورت جریان نقدی جایگزین صورت تغییرات در وضعیت مالی گردد لازم است تحقیقاتی در زمینه محتوای اطلاعاتی نسبت های مبتنی بر جریانهای نقدی صورت می گیرد.

فرضیه

به بررسی ارتباط نسبتهای نقدی وتعهدی بپردازد و مشخص نماید که ایا اطلاعاتی در نسبتهای نقدی وجود دارد که در نسبتهای مالی سنتی موجد نباشد.

در صورتی که پاسخ مثبت باشد مفهوم این نیست که نسبتهای نقدی برنسبتهای مالی سنتی که بر مبنای تعهدی تهیه شده اند برتری دارد ممکن است  اطلاعاتی در نسبت های تعهدی وجود داشته باشد که در نسبت های نقدی وجود نداشته باشد .

فرضیه : بین نسبتهای مالی تعهدی ونسبت های مالی نقدی رابطه معنی داری وجود دارد .

متغییرها

الف ترزنامه : یکی از اهداف سیستم اطلاعاتی حسابداری و گزارشهای مالی ارائه اطلاعات درمورد منابع اقتصادی و علایق سهامداران نسبت به منابع واحدهای تجاری در یک تاریخ معین در فواصل زمانی منظم است که اطلاعات لازم را در مورد درائیهای ،بدهیها وحقوق صاحبان سرمایه در پایان هر دوره مالی ارائه می نمایند.

ب. صورت سود وزیان: صورت سود وزیان صورتی است که درامدها وهزینه ها را در یک دوره مالی تلخیص می نماید وابزاری که قدرت سود دهی شرکت را در طول یک دوره زمانی مشخص بیان می کند .

ج.صورت جریان نقدی: سومین جزء مهم صورتهای مالی اساسی صورت جریانهای نقدی می باشد این صورت چگونگی تاثیر فعالیتهای مختلف شرکت ( از نظر عملیاتی ،سرمایه گذارای و تامین مالی )بایستی در کنار استفاده از روش تجزیه تحلیل  نسبتهای مبتنی بر ترزنامه وصورت سود وزیان به نسبت های صورت جریانهای نقدی مجموعه ای از نتایج بدست می اید که استفاده  کنندگان  می توانند با توجه به آن وضعیت مالی شرکت را بهتر مورد بررسی قرار دهند.

مفاهیم اساسی :

حسابداری یک سیستم پردازش اطلاعات است که دادهای مالی را به اطلاعات مالی تبدیل می کند گزارشهای مالی که نتیجه فرایند حسابداری ات به عنوان محصول نهایی این سیستم در اختیار استفاده کنندگان برون سازمان تهیه می شود و استفاده کنندگان به فراخور نیاز و میزان آگاهی که از صورتهای مالی دارند از آن استفاده می نمایند .

اهداف صورتهای مالی:

صورتهای مالی علاوه بر اینکه مورد استفاده مدیران واحدهای تجاری قرار می گیرد اطلاعانت مناسب و لازم را برای گروهای مختلف استفاده کنندگان ارائه می نماید.

اهداف تهیه و ارائه صورتهای مالی به طور خلاصه بشرح زیر می باشد.

الف- ارائه اطلاعات برای سرمایه گذاران فعلی وآتی

ب- ارائه اطلاعات قابل فهم برای کسانی که درک قابل قبولی در امور اقتصادی و تجاری دارند

ج- ارائه اطلاعات در مورد منابع اقتصادی واحدهای تجاری وادعاهای مربوط به آن .

د- ارائه اطلاعات در مورد نتایج عملیات در طی یک دوره مالی

ه- ارائه اطلاعات به منظور برآورد مبلغ زمان بندی و احتمال خطر دریافت سود سهام بهره و همچنین پیش بینی مبالغ حاصل از فروش سرمایه گذاری .

ترازنامه سود وزیان وصورت جریانها ی نقدی اجزاء صورت های مالی اساسی هستند که به عنوان افزاینده نهای سیستم های حسابداری مالی دستیابی به اهداف فوق را محقق می سازد .

الف- ترازنامه:

 یکی از اهداف سیستم اطلاعاتی حسابداری و گزارش های مالی ، ارائه اطلاعات در مورد منابع اقتصادی تعهدات قتصادی و علایق سهامداران نسبت به منابع واحدهای تجاری در یک تاریخ معین داریئهای ، بدیهای و حقوق صاحبان سرمایه در پایان هر دوره مالی ارائه می نمایند .

ب- صورت سود وزیان:

صورت سود وزیان صورتی است که  درامد های و هزینه ها را در یک دوره مالی تلخیص می نماید و ابزاری است که قدرت سود دهی شرکت را در طول یک دوره زمانی مشخص بیان می کند .

ج- صورت های جریان نقدی

سومین جزء مهم صورتهای مالی اساسی ، صورت جریان های نقدی می باشد . این صورت چگونگی تاثیر فعالیتهای مختلف شرکت  از نظر عملیاتی ، سرمایه گذاری وتامین مالی بایستی در کنار استفاده از روش تجزیه وتحلیل نسبتهای مبتنی بر ترزنامه و صورت سود وزیان به نسبهای صورت جریانهای نقدی نیز توجه کنند .  به نظر می رسد از ترکیب روش تجزیه وتحلیل نسبتهای مالی سنتی (ترزنامه سود وزیان) و تجزیه و تحلیل نسبتهای صورت جریانهای نقدی مجموعه از نتایج بدست می آید که استفاده کنندگان می توانند با توجه به آن وضعیت مالی شرکت را بهتر مورد برسی و تجزیه تحلیل قرار دهند.

تاریخچه پیدایش صورت جریانهای نقدی

طی سالهای متمادی ترازنامه سود وزیان به همراه یادداشتهای و جداول مکمل  صورتهای مالی را تشکیل می داد شناخت این واقعیت که با تهیه و ارائه صورتهای مالی فوق دلایل کلیه موارد تغییر در وضعیت مالی افشاء نمی گردد ، نهادهای حرفهای حسابداری را در کشورهای مختلف به فکر چاره جوئی انداخت.

نخستین بار در سال 1905 در آمریکا پروفسر(( ویلیام مورس کل)) درکتاب خود ((صورت از کجا آمده وبه کجا رفته )) را بیان نمود و مزایا و فواید آن را مورد بحث قرار داد . بعد ها این صورت تکامل پیدا کرد وبه صورت وجوه تغیر نام پیدا کرد.

در سال 1961 انجمن        تحقیق شماره 2 خود را تحت عنوان ((صورت تجزیه و تحلیل گردش وجوه )) انتشار داد .

در سال 1963 (( هیئت اصول حسابداری ))بیانیه شماره 3 خود را تحت عنوان صورت منابع و مصارف انتشار داد. در سال 1971       بیانهای شماره 19 را تحت عنوان گردش وجوه را در گزارشهای مالی سالیانه الزامی کرده و استفاده از نام (( صورت تغییرات در وضعیت مالی )) را به جای صورت منابع و مصارف وجوه ، توصیه نمود و پس از انتشار (( بیانه شماره 19 کمیته بررسی اصول حسابداری چندین سال واحدهای تجاری اقدام به تهیه صورت تغییرات در وضعیت مالی نمودند . این صورت بیانگر منابع مالی (سرمایه در گردش وجه نقد) تامیین شده و مصرف شده در طی یک دوره مالی یود

در سال  1987 (( کمیته تدوین استانداردهای حسابداری مالی))  بیانه شماره 95 خود را تحت عنوان (( صورت گردش وجه نقد ))9 انتشار داد و شرکتهای را ملزم کرد که در پایان هر دوره مالی به همراه ترزنامه صورت سود و زیان ، صورت گردش وجه نقد را نیز ارائه نماید.

اهداف واهمیت تهیه صورت جریانهای نقدی :

  در بیانه شماره 95 خود در سال 1987 هدف اصلی از تهیه گردش وجوه را فراهم کردن اطلاعات مربوط به دریافتها وپرداختهای نقدی موسسات در یک دوره مالی توصیف می کند . با استفاده از اطلاعات مندرج در این صورت می توان به اهداف زیر دست یافت.

الف) ارزیابی توانایی شرکت در ایجاد جریانهای نقدی آتی

ب) ارزیابی توانایی شرکت در ایجاد و عمل به تعهدات و پرداخت سود نقدی سهام

ج) توجیه دلایل اختلاف بین سود و دریافتها و پراختهای نقدی

د) بررسی تاثیر سرمایه گذاریهای نقدی و غیر نقدی و مبادلات تامین مالی بر وضعیت مالی شرکت.

ه) ارائه اطلاعات به سرمایه گذاران فعلی وبالقوه و اعتبار دهندگان و دیگر استفاده کنندگان به منظور ارزیابی مبالغ زمان بندی وعدم اطمینان دریافتهای نقدی سود سهام،فروش بازخرید یا سررسید اوراق بهادار .

مفاهیم و تعریف وجوه نقد

در طی سالهای متمادی ، تعاریف از وجه نقد ارائه شده است که مورد بررسی قرار می گیرد .

الف- دارئیهای پولی کوتاه مدت : منابعی هستند که به راحتی قابل تبدیل به وجوه نقد می باشد.

ب- خالص دارئیهای پولی : که از طریق کسر نمودن بدیهای جاری پولی از دارئیهای جاری پولی به دست می آید .

ج- مفهوم سرمایه در گردش :  از کسر بدهیهای جاری از دارئیهای جاری بدست می آید در این مفهوم علاوه بر دارئیهای و بدهیهای جاری پولی ،  دارایهای وبدهیهای جاری غیر پولی، نیز مد نظر قرار گرفته است.

د- مفهوم تمامی منابع مالی وجوه:  این مفهوم تاثیر فعالیتهای مهم تامین مالی ، واحد تجاری را بیان می کند .

ه- مفهوم نقد : این تعریف شامل وجه نقد در دسترس و شبه پول می باشد . که این تعریف در بیانیه شماره 95-       نیزآمده است.

 مزایای صورت جریانهای نقدی :

مهمترین مزایای صوت جریانهای نقدی عبارتنداز :

1- از آنجا ئیکه اندازه گیری وجه نقد از ارزیابیهای ذهنی به دور است،در نتیجه نسبت به سود از عینت بیشتری بر خوردار است .

2- مشکل مربوط به تشخیص زمان تحقق در آمد و تحمل هزینه در حسابداری جریانهای نقدی بوجود نمی آیند بنابراین اگر چه پیش بینی سود و پیش بینی سود نقد هر در دارای ریسک عدم اطمینان هستند اما وجه نقد از عینیت بیشتری برخوردار می باشد.

3-وجه نقد لازمه ارتقاء و رشد واحد تجاری می باشد و توانائی پرداخت دیون واحد تجاری  را  نشان می دهد .

 ماهیت صورت جریانهای نقدی

صورت جریانهای نقدی منبع تهیه اطلاعات  در ارتباط با تغییرات وجه نقد در طی یک دوره به صورت نقد ومعادل وجه نقد می باشد که می تواند برای ارزیابی نقدینگی شرکت ،قابلیت انعطاف پذیری مالی و توانائیهای عملیاتی و رسیک شرکت مفید واقع نشود .(( معادل وجه نقد عبارت است از سرمایه گذاری های کوتاه مدت یعنی سرمایه گذاریهای با نقدینگی بالا که دارای ویژگیهای زیر باشد .

الف) به سرعت و سهولت به مبالغی مشخص از وجه نقد قابل تبدیل باشد .

ب) تاریخ تبدیل آن به وجه نقد ، آنقد نزدیک باشد که احتمال تغییر در لرزش آن بعید به نظر برسد

اطلاعات موجود در صورت جریانهای نقدی شامل موارد زیر می باشد :

الف ) خالص جریان نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی

ب) خالص جریانهای نقد حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری

ج) خالص جریان نقدحاصل از فعالیتهای تامین مالی

د) خالص افزایش یا کاهش دوره وجه نقد

ه) تفاوت مانده اول و پایان دوره وجه نقد

و) صورت مکمل از فعالیتهای غیر نقدی سرمایه گذاری و تامین مالی

فعالیتهای عملیاتی :

اولین بخش صورت جریانهای نقد را در گردش مرتبط با عملیات واحد تجاری تشکیل می دهد . که شامل جریانهای ورودی وجه نقد ناشی از فروش محصولات یا ارائه خدمات را از محل مبالغ وصولی از مشتریان و جریانهای خروجی وجه نقد ناشی از وجوه پرداختی به فروشندگان مواد وارائه دهندگان خدمات مورد نیاز وجوه پرداختی به کارکنان بابت حقوق و دستمزد  وجوه پرداختی بابت هزیته های استقراض ، پرداخت به دولت بابت مالیات و عوارض و سایر پرداختهای نقدی بابت هزینه است .

فعالیتهای تامین مالی 

این فعالیتهای اساسا بر رویدادها ومبادلات مربوط تامین مالی شامل انواع استقراض و افزایش و کاهش حقوق صاحبان سهام است و در برگیرنده جریان ورود و خروج وجه نقد ناشی ازاین رویدادها و مبادلات می باشد.

تجزیه تحلیل و صورتهای مالی :

یکی از اهداف حسابداری تفسیر اطلاعات مالی به منظور تصمیم گیری اشخاص و مراجع مختلف از جمله سرمایه گذاران و بانکها ، بستانکاران ، و سایر علاقمندان است  ضرورت تفسیر صورتهای مالی به نحوی که نیاز استفاده کنندگان مختلف از صورت های مالی را برطرف نماید منجر به پیدایش و توسعه وروشهای وفنونی شد که روابط بین ارقام مندرج در صورتهای مالی نامیده می شود .

لی پولد معتقد است که استفاده کنندگان صورتهای مالی جهت دستیابی به اهداف زیر اقدام به

تجزبه وتحلیل صورتهای مالی نامیده می شود.

الف) صاحبان ، اوراق بهادر جهت ارزیابی ریسک و بازده اوراق بهادار به پیش بینی قدرت مالی و بر آورد سودهای آینده علاقمند هستند.

ب) بستانکاران به شناسائی خطرات ذاتی موجود در بدهیها و پیش بینی جریان وجوه آینده اقدام می کند .

ج) صاحبان سرمایه جهت تصمیم گیری در مورد نگهداری فروش و یا خرید سهام شرکت  به تجزیه وتحلیل صورتهای مالی متوسل می شوند.

ابزارهای اصلی تجزیه و تحلیل صورتهای مالی:

عمده ترین روشهای تجزیه وتحلیل صورتهای مالی به شرح زیر طبقه بندی می شوند:

الف )مقایسه واندازه گیری های مربوط به اطلاعات مالی برای دو دوره جاری (تجزیه و تحلیل افقی یا بیرونی )

ب) مقایسه و اندازه گیریهایی مربوط به دادهای مالی دوره جاری (تجزیه و تحلیل عمودی یا درونی )

ج) بررسی با اهداف خاص

د) خطر سنجی

ت) تجزیه و تحلیل سرمایه در گردش

نسبتهای مالی :

نسبتهای مالی متداولترین ابزار تجزیه وتحلیل صورتهای می باشد که مورد استفاده تحلیل گران مالی جهت ارزیابی نقاط قوت و ضعف شرکتها قرار می گیرد.

جهت به کارگیری نسبتهای مالی می توان مقایس های زیر را انجام داد:

1. مقایسه نسبتهای مالی دوره جاری با نسبتهای دوره قبل دروند

2. مقایسه نسبتهای مالی دوره جاری و دورههای قبل بانسبتهای متوسط صنعت

3. مقایسه نسبتهای مالی موجود در صورتهای مالی یک شرکت با یکدیگر (تجزیه تحلیل درونی )

4. مقایسه نسبتهای مالی دوره جاری با نسبت های بودجه ای

از آنجائکه که هدف این تحقیق مقایسه محتوای اطلاعاتی نسبتهای مالی صورت جریانهای نقدی می باشد نسبتهای مالی موجود در صورتهای مالی اساسی تحت این دو طبقه مورد بررسی قرار می گیرد.

سوابق موضوع تحقیق

سوابق موضوع در خارج از کشور

توضیحاتی در مورد جریانهای نقدی والگوی طبقه بندی نسبتهای مالی :

گامبولاوادوارد کینز در تحقیقات خود در سال 1983 ،تاثیر اندازه گیریهای جریانهای نقدی را بر الگوهای طبقه بندی نسبتهای مالی مورد بررسی قرار دادند محققان قبلی که جریانهای نقدی را به عنوان سود خالص به علاوه استهلاک تعریف می کردند دریافتند که یک رابطه قوی بین نسبتهای جریانهای نقدی ونسبتهای بازده وجود داردولی در این تحقیق جهت محاسبه جریانهای نقدی ،از سود خالص کلیه اقلام  تعهدی و مخارج انتقال به دوره های آتی کسر می گردد از طرفی به دلیل روبه رو شدن استفاده کنندگان با یک مجموعه از نسبتهای مالی گمراه کننده گرایش به تعداد محدودتری از نسبت ها را دارند تا بتوانند بهتر آنها را مورد بررسی قرار دهند بنابراین محققین انها را درگروههای مختلف طبقه بندی و از هر گروه یک نسبت را انتخاب نمودند به این امید که یک مجموعه خلاصه شد از این نسبتها بتواند به اندازه کافی خصوصیات شرکتهای مورد بررسی رانشان دهد بعد از انتخاب نسبتهای مناسب و تعدیل سود همبستگی سود نعدیل شده با بازده موردازمون قرارگرفت و بکارگیری نسبتهای جریانهای نقدی وجه تمایزی وجود دارد

ارتباط وجه نقد حاصل از عملیات واقلام تعهدی با بازده سهام:

در این تحقیق ریبون به بررسی رابطه بین جریان های نقدی حاصل از عملیات واقلام تعهدی با بازده سهام سهام پرداخته و از اطلاعات سالهای 1962 تا 1982 و از روش گرسیون استفاده کرده است.

نتایج تحقیق حاکی از آن است که هم بین جربانهای نقدی حاصل از عملیات و هم اقلام نقدی با بازده غیر عادی رابطه وجود دارد . نتایج تحقیق را نمی توان به سایر مفاهیم جریانهای نقدی تعمیم داد . علاوه بر این در این تحقیق نمونه های تحقیق از میان شرکتهای بزرگ انتخاب شد . بنابراین نمی توان نتایج تحقیق را به موسسات کوچکتر تعمیم داد از نتایج گزارش شده

 در این تحقیق مشخص می شود که جریانهای نقدی حاصل از عملیات ،تعهدی انباشنه و اقلام جاری تعهدی جهت ارزیابی سهام موسسات اطلاعات مربوط محسوب میشود .

شواهدی در مورد ارتباط بین سود واندازه گیری های مختلف جریانهای نقد:

در این تحقیق محققین سه تعریف ذیل را جهت اندازه گیریهای جریانهای نقدی ارئه کردند :

1- اندازه گیری سنتی جریانهای نقدی که عبارت است از سود خالص بعلاوه استهلاک

2- وجه نقد حاصل از عملیات که از تفاوت تغییرات دارئیهای جاری غیر نقدی نسبت به بدهیهای جاری بدست می آید.

3- جریانهای نقدی به عنوان تغییرات در وجه نقد اول در دوره نسبت به پایان دوره مالی تعریف شده است

بوئن وهمکارانش در این تحقیق به بررسی فرضیه های زیر پرداخته اند

1- ایا بین اندازه گیری سنتی جریانهای نقدی (سود خالص + استهلاک) و سایر اندازه گیریهای جریانهای نقدی همبستگی وجود دارد

2- ایا بین سود حسابداری و تعهدی و جریانهای نقدی همبستگی وجود دارد

3- از میان  سود حسابداری و تعهدی و جریانهای نقدی همبستگی وجود دارد کدامیک توانایی بیشتری از پیش بینی جریانهای نقدی آتی دارد.

نتایج تحقیق بیان می کند که اندازه گیری سنتی جریانها نقدی ( سود خالص +استهلاک ) همبستگی شدید تری با سود حسابداری تعهدی دارد . در حالیکه همبستگی سایر اندازه گیریهای جریانهای نقدی با سود حسابداری ضعیف می باشد  معنی آن این است که جریانهای نقدی سنتی محتوای اطلاعات مربوط به جریانهای نقدی سنتی در کنار صورتهای مالی اطلاعات بیشتری منعکس نمی کند از طرفی دیگر، عدم وجود همبستگی بین سایر اندازه گیریها ی جریانهای نقدی با سود حسابداری به معنی آن است که دارای ارزش اطلاعاتی اضافی هستند

محتوای اطلاعاتی فزاینده اقلام تعهدی در مقابل جریانهای نقدی

در این تحقیق بوئن و همکارانش اقدام به بررسی در مورد وجود ارتباط بین اقلام تعهدی  (سود وسرمایه در گردش حاصل از عملیات ) واندازه گیریهای جریانهای نقدی در یک مدل توضیحی قیمتهای سهام نمودند آنها ابتدا اقدام به تحقیق در مورد وجود رابطه بین بازده غیر عادی سهام و جریانهای نقدی غیر عادی نمودند در این تحقیق همچنین ارتباط بین بازده سهام و سود غیر عادی مورد بررسی قرار گرفت .

نتایج تحقیق نشان می دهد که :

1- اطلاعات مربوط به جریانهای نقدی به اطلاعات موجود در سود وسرمایه در گردش حاصل از عملیات (مجموعا) دارای محتوای اطلاعاتی اضافی است

2- اطلاعات مربوط به جریانهای نقدی نسبت به اطلاعت موجود در سو دارای محتوای اطلاعاتی اضافی است.

3- اطلاعات مربوط به اقلام تعهدی (سود وسرمایه در گردش حاصل از عملیات دارای محتوای اطلاعاتی اضافی نسبت به سود می باشد را تایید نمی نماید.

محتوای اطلاعاتی نسبتهاس صورت تغییرات در وضعیت مالی:

بارلو و همکارنش در سال 1990 به منظور بررسی محتوای اطلاعاتی نسبتهای مبتنی بر سرمایه گردش حاصل از عملیات اقدام به تحقیق نمودند هدف آنها شناسایی این موضوع بود که آیا نسبتهای مبتنی بردادهای صورت تغییرات دروضعیت مالی دارای محتوای اطلاعاتی اضافی درمقایسه با نسبتهای ترازنامه وصورت حساب سود وزیان می باشد؟

نتایج تحقیق نشان داد که نسبتهای صورت تغییرات در وضعیت مالی اطلاعات مفیدی را ر اختیار کاربران قرار می دهد . همچنین نسبتهای مبتنی بر تغییرات در صورت وضعیت مالی دارای محتوای اطلاعاتی اضافی است و نسبتهای نقدی همبستگی بیشتری با بازده سهام دارد.

جریانهای نقدی مبنای دیگر در تجزیه تحلیل نسبتهای مالی :

در سال 1993 منیر دیو یدای مایک در تحقیقی با استفاده از اطلاعات مالی 99 شرکت اقدام به تهیه نسبتهای صورت جریانهای نقدی شرکت ها در سه سال متوالی کردند شرکتهای نمونه در سه صنعت عذائی ، شیمیایی والکترونیک فعالیت داشتند.

محققین ضمن اشاره به اینکه یکی از موارد استفاده از نسبتهای صورت جریانهای نقدی ارزایابی عملکرد واحد تجاری است . نسبتهای صورت جریانهای نقدی را به دو دسته نسبتهای کافیت وکار ائی تقسیم کردند.

نسبتهای کفایت: نسبت های کفایت جریانهای نقدی بیانگر میزان وجه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی یک شرکت است که برای پرداخت بدهیهای بلند مدت خریدارییها و پرداخت سود به صاحبان سهام مورد استفاده قرار می گیرد.

نسبتهای کارآئی : نسبتهای کارآئی چگونگی تحصیل جریانهای نقدی توسط واحد تجاری را نسبت به سایر سالها و دیگر واحدهای تجاری مقایسه می کند.

محققین در این اقدام به محاسبه 9 نسبت مبتنی بر صورت جریانهای نقدی کردند این نسبتها اطلاعات اضافی   بر نسبتهای مالی سنتی در مورد ارتباط بین جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی و سایر متغییرهای عملیاتی و سایر متغیرهای عملیاتی را فراهم می کنند سپس میانگین نسبتهای مذکور محاسبه شده و انحراف هر نسبت را از میانگین مورد بررسی قرار دادند.

در بین نسبتهای محاسبه شده فقط نسبت جریانهای نقدی به فروش تفاوتهای عمده ای را در بین منابع برای هر سه سال نشان میدهد . تفاوت دیگر در بین نسبتها ،مربوط  به شاخص عملیات ونسبت بازده جریانهای نقدی به دارئیهای در سال سوم می باشد . نتایج تحقیق نشان داده است که می توان برای کلیه صنایع میانگین های را به دست آورد تا از این طریق بتوان وضعیت نقدینگی واحدهای تجاری را در صنایع مختلف از نظر کفایت و کارایی مورد تجزیه و تحلیل و مقایسه قرار داد.

محتوای اطلاعاتی افزاینده سود ،سرمایه در گردش حاصل از مالیات وصورت جریانهای نقدی:

عاشق علی در مقدمه گزارش تحقیق خود پیرامون محتوای افزاینده اطلاعاتی اقلام تعهدی و نقدی به این نکته اشاره داردکه تحقیقات قبلی مانند ریبون 1986 . دیلی همکارانش 1987 ویلسون 1987-1986 بر نارو وهمکارن اش 1989 و لیرانت وزاروین 1990 ؛ محتوای اطلاعاتی سود برای قیمت سهام را بطور مستقل نشان دادند اما شواهد محکمی در زمینه محتوای افزاینده اطلاعاتی سرمایه در گردش حاصل از عملیات ارائه نکردند .به نظر محقق مطالعات قبلی صرفا بر روابط خطی بین بازده غیر عادی و اطلاعات حسابداری بسنده کرده اند ،اما او در مقاله اش با استفاده از روابط  معا ملات غیر خطی ، ارتباط بین بازده و هریک از سه متغییر اصلی ( سود ، سرمایه در گردش وجریانهای نقدی )را بررسی کرده است . البته او اشاره می کند که فریمن وستد در سال 1992 روابط غیرخطی بین بازده غیر عادی و سود غیر منتظره را بکار برده اند ودرباره این موضوع بحث کرده اند با افزایش قدر مطلق سود غیر منتظره ،تداوم و پایداری سود کاهش می یابد واین امر در مورد قیمت حاشیه ای و پاسخ آن به سود غیر منتظره هم مصداق دارد .

به نظر عاشق علی در تحقیقات قبلی مدل زیر مورد بررسی قرار گرفته است :

RETit =aot + ait+UEit+a2t+UWCFOit+a3t+UEFOit+Uit

REit بازده غیر عادی شرکت نادر دوره=

سود غیر منتظره-=UEit

سرمایه در گردش غیر منتظره حاصل از عملیات =UWCFOit

جریانهای نقدی غیر منتظره حاصل از عملیات =UCFOit

ولیکن عاشق علی بر مبنای روابط فوق مدل زیر را مورد بررسی قرار داده است تا :

1- قابلیت مقایسه این تحقیق با تحقیقات قبلی وجود داشته باشد

2- مدل به صورت غیر خطی بر ارزش است

RETit=aot+aitΔEit+a2tΔWCFOit+a3TΔCFOit+Uit

تغییرات سود =ΔEit

تغییرات سرمایه در گردش حاصل ازعملیات=ΔWCFO

تغییرات جریاتهای نقدی حاصل از عملیات =ΔCFO

نتایج بررسی مدل فوق نشان دهنده آن است که ارتباط میانگین تغییرات سود با بازده غیر عادی شرکت بیشتر از میانگین تغییرات سرمایه در گردش حاصل از عملیات و میانگین تغییرات جریانهای نقدی حاصل ار عملیات میباشد .

همچنین عاشق علی از مدل رگرسیون غیر خطی چند تغیره جهت بررسی محتوای اطلاعاتی جریانهای نقدی استفاده نمود که ضریب تعین شده ، قدری افزایش پیدا کرده و نسبت به مدل خطی که داری هبستگی 10/8 درصدی بوده ، این مدل از یک ضریب27/9 دزصدی برخوردار است . لذا می توان گفت که استفاده از مدل غیر خطی بهتر از مدل خطی است .

روش تحقیق

این تحقیق به روش آزمایش و با استفاده از اطلاعات مشاهده ای انجام می گیرد سه گروه نسبت مالی بررسی می شود .

1. نسبتهای مالی سنتی استخراج شده از ترزنامه صورت سود زیان

2. نسبتهای مالی استخراج شده از صورت جریانهای نقدی

3. نسبتهای که ترکبی از همه نسبتها است

جامعه=شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مشهد

تعداد 400

شرکتهای الف . شرکتهای کوچک (تعداد50)

شرکتهای ب . شرکتهای متوسط(تعداد 100 )

شرکتای ج . شرکتهای بزرگ(تعداد (250 نفر )

روش نمونه گیری این تحقیق تصادفی طبقه ای است . چون اطلاعات مالی شرکتهای سرمایه  گذاری درای یک ویژگی خاص هستند، محاسبه بعضی از نسبتهای مالی که در تحقیق انجام می شود برای این شرکتها میسر نیست . برای همین شرکتهای سرمایه گذاری از نمونه این تحقیق حذف شدند.

ابزار شیوه گرد آوری اطلاعات :

اندازه گیری متغیرها :1. نسبتهای مالی سنتی (ترازنامه سود وزیان ) 2.نسبتهای مالی صورت جریان های نقدی .

از طریق اندازه گیری 1. نسبتهای مالی اسخراج شده از ترازنامه سود وزیان 2.نسبتهای مالی استخراج شده از جریانهای نقدی 3.نسبتهای ترکیبی از همه نسبتهای فوق

چگونگی گرد آوری اطلاعات :

تهیه صورتهای مالی از شرکتهای عضو بورس مشهد واستخراج نسبتهای مالی از این صورتها وبه دست اوردن اطلاعات مناسب.

 .اطلاعات مورد نیاز:

 لازم است دو متغییر 1. نسبتهای مالی سنتی (ترزنامه سود وزیان ) 2. نسبتهای مالی مبتنی بر جریانهای نقدی

اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه این متغییرها به شرح زیر است:

الف اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه نسبتهای مالی سنتی ( ترزنامه و سود و زیان ):

1. وجه نقد  2. حسابهای دریافتنی 3 . موجودی کالا 4. داریئهای جاری 5 . جمع درارئیها 6. بدهیها جاری 7. بدهیهای بلند مدت 8.حقوق صاحبان سهام 9. فروش 10. بهای تمام شده کالای فروش رفته  11.هزینه بهره 12 .سود قبل از کسر بهره و مالیات 13 سود نقدی سهام

ب اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه نسبتهای مالی صورت جریانهای نقدی:

1. وجه نقد حاصل از عملیات 2.جمع دارئیها 3.بدهیهای بلند مدت 4. منابع بلند مدت 5.ذخیره باز خرید خدمات کارکنان 6.سرمایه 7.حقوق صاحبان سهام 8. فروش 9.سود نقدی سهام 10 هزینه بهره

اندازه گیری متغیرها

الف نسبتهای مالی سنتی (ترازنامه و سود زیان):

محاسبه نسبتهای مالی سنتی (ترازنامه و سود و زیان ) به شرح زیر می باشد .                                   

                                         سود قبل از کسر مالیات

1)نرخ بازده سرایه گذاری =  

                                                 جمع دارییها

                                                سود قبل از کسر مالیات

2) نرخ بازده حقوق صاحبان سهام=

                                                  حقوق صاحبان سهام

                                 سو قبل از کسر بهره مالیات               

3)توان پرداخت بهره =

                                          هزینه بهره

                          سود قبل از کسر مالیات

4) حاشیه سود =

                                   فروش

                                                بدیهای بلند مدت

5)بدیهای بلند مدت به جمع دارئیها =

                                                   جمع دارئیها

                                       فروش

6)فروش به جمع دارئیها =      

                                     جمع دارئیها

                                            سهامی تمام شده کالای فروش رفته

7) نسبت گردش موجودی کالا=

                                                          موجودیها

                                                 فروش

8) فروش به حسابهای دریافتنی =

                                             حسابهای دریافتی

                        دارئیهای جاری  

9) نسبت جاری =

                           بدیهای جاری

                        حسبهای دریافتنی + وجه نقد

10) نسبت آتی =

                                بدیهای جاری

 ب) نسبتهای مالی صورت جریانهای نقدی

محاسبه نسبتهای مالی صورت جریانهای نقدی به شرح زیر است

                               وجه نقد حاصل از عملیات

1. بازده نقدی دارئیها = 

                                        جمع دارئیها

                                                 وجه نقد حاصل از عملیات

2. بازده نقدی حقوق صاحبان سهام =

                                                     حقوق صاحبان سهام

                                            وجه نقد حاصل از عملیات      

3.پوشش نقدی هزینه تامین مالی =

                                                     هزینه بهره

                       وجه نقد حاصل از عملیات

4.کیفت فروش =

                               فروش

                             سود نقدی سهام

5. کیفت نقدی سود =

                             وجه نقدی سود

                                     ذخیره باز خرید خدمت کارکنان – بدیهای بلند مت

6. بدئیهای بلند مدت سرمایه =

                                                            سرمایه

برای محاسبه نسبتهای مالی صورت جریانهای نقدی بدست آوردن وجه نقد حاصل از عملیات

H0فرضیه صفر :

بین نسبتهای مالی تعهدی و نسبتهای مالی نقدی رابطه معنی داری وجود ندارد

                                                 جدول1-4

با توجه به اطلاعات مندرج در جدول 1-4 فرضیه اول تحقیق بصورت سالیانه و بر اساس میانگین دوره تحقیق به شرح زیر نتیجه می گیریم :

1. در سالا 1381 بین نسبتهای مالی تعهدی و نسبتهای نقدی رابطه معنی دار وجود ندارد

2. در سال 1382 بین نسبتهای مالی تعهدی و نسبتهای نقدی رابطه معنی دار وجود ندارد

3. در سال 1383 بین نسبتهای مالی تعهدی و نسبتهای نقدی رابطه معنی دار وجود دارد

4. در سال 1384 بین نسبتهای مالی تعهدی و نسبتهای نقدی رابطه معنی دار وجود ندارد

فرضیه دوم

بین نسبتهای مالی تعهدی و نسبتهای مالی نقدی رابطه معنی داری وجود دارد

جدول 3-4

1. در سال 1381 بین نسبت های مالی تعهدی و نسبتهای مالی نقدی رابطه معنی دار وجود دارد

2. در سال 1382 بین نسبت های مالی تعهدی و نسبتهای مالی نقدی رابطه معنی دار وجود دارد

3. در سال 1383 بین نسبت های مالی تعهدی و نسبتهای مالی نقدی رابطه معنی دار وجود دارد

4. در سال 1384 بین نسبت های مالی تعهدی و نسبتهای مالی نقدی رابطه معنی دار وجود دارد

با توجه به جدول یاد شده در جداول فوق فرضبه های تحقیق بر مبنای تغییرات تحقیق به طور کلی به شرح زیر نتیجه گیری می شود.

1. بین نسبتهای مالی تعهدی و نسبتهای مالی نقدی رابطه معنی داری وجود ندارد    این فرضیه رد می شود .

2. بین نسبتنهای مالی تعهدی و نسبتهای مالی نقدی رابطه معنی دار وجود دارد    این فرضیه رد نمی شود .

منابع:

دانشنامه آزاد رشد

دانشامه آزاد ویکی پدیا

سایت علمی تحقیقاتی آفتاب به نشانی اینرنتی :www.aftab.ir

http://mehrabkarimi.persianblog.ir/

http://www.tehran.ir

http://nvsn.blogfa.com/

http://network.penco.ir