تحقیق درباره دریا  های و دریاچه ایران

دریاچه خزر، بزرگ ‌ترین دریاچه جهان و خلیج فارس و دریای عمان مهم‌ترین دریاهای ایران، محسوب         مي شوند كه به ترتيب در شمال و جنوب كشور واقع شده اند و ارتباط دریایی ایران با ساير درياهاي آزاد از این دریاها صورت می‌گیرد.

تعداد دریاچه‌های ایران به دلیل وضعیت زمين شناسي اين كشور‌ به نسبت فراوان است. برخي از اين درياچه ها دايمی و بعضی از آنها در بیش‌تر روزهای سال خشک و بی‌آب هستند. از ميان مهم ترين درياچه هاي دايمي ايران مي توان علاوه بر درياي خزر به درياچه هاي ارومیه، بختگان، جازموریان، پریشان، مهارلو، زیریوار و هامون اشاره کرد.

دریا

پهنه وسیعی از آب شوراست که به آب های آزاد یعنی اقیانوس راه دارد. عمق دریاها متفاوت و در حال تغییر است و در بعضی نقاط بین ۱۲هزار تا ۱۵هزار متر است. همچنین در بسیاری از منابع، واژه دریا را برای دریاچه های شوری که مجرای خروجی طبیعی ندارند استفاده می کنند، مانند دریاچه خزر در شمال ایران. مهم ترین دریاها موجود در ایران خلیج فارس و دریای عمان است.

خلیج فارس

خلیج فارس با وسعت ۲۴۰هزار کیلومتر مربع، پس از خلیج مکزیکو و هودسن، سومین خلیج بزرگ جهان محسوب می شود که در جنوب ایران واقع شده است. از همسایگان این خلیج می توان در غرب از کویت و عراق و در جنوب از عربستتان، بحرین و امارت متحده نام برد. نام خلیج فارس در دوره های مختلف تاریخی متغییر بوده است. در کتیبه های آشوری خلیج فارس، «نارمرتو» به معنای «دریای تلخ» آورده شده است. در زمان ساسانیان آن را دریای پارس می نامیدند و برخی از تاریخ نگاران و جغرافی دانان یونانی از خلیج فارس به نام « پرسیکوس» به معنای خلیج پارس یاد کرده اند و بالاخره این که دانشمندان مسلمان آن را، بحر فارسی یا البحرالفارسی ذکر کرده اند.

مهم ترین جزایر خلیج فارس عبارتند از: ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک، خارک، قشم، کیش، لاوان.

دریای عمان

دریای عمان در اثر پیشروی اقیانوس هند به داخل خشکی جنوب غربی آسیا، یعنی کشورهای ایران، پاکستان، عمان و امارات به وجود آمده است. این دریا محل اتصال خلیج فارس و اقیانوس هند نیز است.

طول ساحل دریای عمان در ایران، از خلیج گواتر تا بندرعباس، ۷۸۴کیلومتر است. بندرها کوچک جاسک، چابهار و گواتر از بنادر بازرگانی و دریانوردی این دریا به شمار می آید و از شهرهای مهم دریای عمان چابهار و جاسک است.

  انجير-معابد

پوشش گیاهی و درختی، گونه های جانوری، گونه پرندگان و آبزیان در حوزه و جزایر خلیج فارس و دریای عمان:

پوشش گیاهی و درختی: آویشن،‌ آلویه ورا، آناقالیس، آفتاب پرست کازرونی، آهو ماش لابری، اسفیوش، اشوراک، بابونه بوشهری، پنیرک، پینوباد، تخم شربتی، ترشک، ریش پهن چابهاری، زیره، چوچ، خارگرگ، خرماگز، سیال، سیلن سایه پسند، کاروادری، کهتر، کهور، گل کاغذی، مریم گل بزمانی، درخت اکالیپتوس، انار، انجیر، انگور، توج یا درخت مسواک، چریش، سمر، کرت، کنار، کهور، گز، نخل، نخل زینتی، سعد، سنبیل، خرما، لور یا انجیر معابد، لیموترش، نارگیل، موز درختچه مورد.

گونه جانوری: آهو، جبیر، خرگوش، روباه، شغال، قوچ و میش، کل و بز، گرگ، گورخر ایرانی، یوزپلنگ.

حواصيل

گونه پرندگان: آبچلیک، اردک وحشی، اگرت پا خاکستری، پرستوی دریایی، پلیکان، درنا، حواصیل ، سلیم، غاز، فلامینگو، کاکایی، گیلانشاه، لک لک.

آبزیان: ماهی های خوراکی و غیرخوراکی؛ اره ماهی، اسب ماهی، بمبک، پیش ماهی، دختر ناخدا، راشکور، حلوا سیاه، حلوا سفید، خابور، خاور، خبور، ساردین، سبور، سرخو، سفره ماهی، سنگسر، سیکین، شانک، شوریده، شیرماهی، قباد، قوازرد، طوطی، کارفه، گیش، گوازیوم، کفشک، هوور، میگو، هاشینه. پستانداران دریایی؛ دلفین، نهنگ، کوسه ماهی درنده، کوسه گربه ماهی، نهنگ کوسه یا کوسه کر، کوسه سر چکشی، کوسه ماهی شکاری، کوسه ماهی گورخری، گاو آبی. ماهی های زینتی؛ آنجل، آنتن دار، آرایشگر، امپراتور، پیکاسو، پیکاسوی مشکی، دلقک آبی، دم گاوی، ژله، جراحی دم زرد، چیتی، خروس دریا، سرخال سفید، سقز ماهی، شقایق، عروس ناخدا، عروس زرد، صندوق، کاردینال، گرین رز، گین، ملوان، نئون، هامور و بالاخره؛ لاک پشت عقابی، لاک پشت سر سبز، خرچنگ.

دریاچه ها

آب های ساکن در گودترین قسمت زمین که بر اثر فرسایش و یا عوامل داخلی زمین به وجود آمده اند و هیچ ارتباطی با دریاهای دیگر ندارند. بنابراین دریاچه ها در فرورفتگی ها و نواحی پست زمین و یا حتی در قله کوه ها و نیز در شرایط زمین شناسی گوناگون ممکن است، تشکیل شود. ترکیب آب دریاچه ها و میزان شوری آن ها به عوامل مختلفی چون: مسیر عبور جریان رودها و آب های زیرزمینی به دریاچه ها و بستر خود دریاچه، میزان تبخیر در منطقه، میزان آب های ورودی و خروجی و پوشش گیاهی منطقه دارد. دریاچه ها به انواع مختلفی تقسیم می شود که عبارتند از: دریاچه های یخچالی، دریاچه های آتشفشانی، دریاچه های تکنونیکی، دریاچه های کارستیکی.

از مهمترین دریاچه ایران می توان به: دریاچه خزر، ارومیه، بختگان، انزلی، پریشان، تار و هویر، تشک، حرا، زریوار، سیران گل، شادگان، حوض سلطان، شط تمی، شور مست، قوری گل، گواتر، گهر، مهارلو، میانکاله، میقان، دریاچه نمک اشاره کرد.

خزر

دریاچه خزر

 این دریاچه با مساحت ۴۳۶هزار کیلومتر مربع، یکی از بزرگ ترین دریاچه جهان و نیز مهم ترین دریاچه ایران محسوب می شود که در شمال ایران قرار گرفته است. دریای خزر به عنوان سومین دریاچه عمیق با کشورهای روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و آذربایجان همسایه است. آب خزر از نوع ترکیبات دارای کلسیم، منیزیم و سولفات است.

دریاچه ارومیه

جزو بزرگ ترین و شورترین دریاچه های دایمی ایران محسوب می شود. دریاچه ارومیه با مساحت تقریبی ۵۵۰۰کیلومتر در شمال غرب ایران و بین دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی واقع شده است. این دریاچه به علت بالا بودن میزان محلول نمک در آن و شوری بیش از حد، دومین دریاچه آب شور دنیا به شمار می آید. همین ویژگی شوری آب باعث شده تا هیچ ماهی و نرم تنی به جز گونه های سخت پوستان در آن زندگی نکنند. آب این دریاچه با PH از نوع آب های کلرید سدیم، منیزیم، سولفات و در حالت زیرقلیایی است البته گل دریاچه ارومیه خمیری سیاه رنگ و از دسته گل های کلروره است که دارای خاصیت درمانی برای بیماری های روماتیسم، آرتروزاست. علاوه بر این ها دریاچه ارومیه دارای ۱۰۲جزیره با صخره های سنگی است که به جز جزیره اسلامی خالی از سکنه است، از میان این ۱۰۲جزیره مهم ترین جزایر عبارتند از: جزیره قویون داغی یا کبودان، جزیره اشک یا اشک داغی،جزیره اسپیر، جزیره آرزو، جزیره نه گانه یا دوقوزلار.

با وجود میزان بالای شوری آب دریاچه، در حوضه و جزایر این دریاچه ، ۵۴۶گونه گیاهی از خانواده گیاهان شورپسند، گیاهان شن پسند، گیاهان خشکی زی و گیاهان آب پسند، همچنن ۲۷گونه پستانداری، ۲۱۲گونه پرنده، ۴۱گونه خزنده، ۷گونه دوزیست و ۲۶گونه ماهی وجود دارد . مهم ترین بی مهره آبزی دریاچه ارومیه یک گونه میگوی بومی آب شور به نام آرتیمیا- اورمیانا است که از رده سخت پوسته بوده که غذای پرندگانی چون فلامینگو است.

دریاچه هامون

دریاچه هاموندریاچه هامون، با اختصاص حدود ۳۸۲۰کیلومتر مربع وسعت در شرق ایران، سومین دریاچه بزرگ ایران بعد از دریاچه خزر و ارومیه به شمار می رود که در شمال استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. سرچشمه اصلی این دریاچه، رودخانه هیرمند است که از کوه های هندوکش و ارتفاعات بابا یغما در غرب کابل جاری شده و پس از طی مسافتی وارد خاک ایران شده و پس از دریافت آب رودخانه های خاش رود، فراه، هاروت رود، شور رود، حسین آباد و نهبندان بالاخره در محل لورگ باغ به دریاچه هامون می پیوندد.

دریاچه هامون، نه تنها در گذشته یکی از بزرگ ترین و پرآب ترین دریاچه ی ایران، بلکه در نزد زرتشتیان محل مقدس به شمار می آمد، امروزه، پس از خشکسالی ها و تقسیم بندی های کشورها و نرسیدن آب به مرزهای ایران به مرور قسمت های وسیعی از آن خشک شده است. این دریاچه که بزرگ ترین پهنه آب شیرین سیستان محسوب می شود اکنون به چهار دریاچه مجزا؛ یعنی: دریاچه هامون صابری یا سیستان، دریاچه هامون پوزک ایران، دریاچه هامون هیرمند و دریاچه هامون افغانستان که قسمت کمی از آن در ایران واقع شده است تقسیم می شود.

پوشش گیاهی: اشک، اوبار سلام بوفی، بارهنگ آبی، بونی، تزگ، جگن دریایی، چمن شور ساحلی، سوجک یا لیواش، علف بوریا، قمیش، گز، لویی، نی، نی هندی،هزار نی.

گونه جانوری: آهو، بز و کل، جبیر، خرگوش، شغال، قوچ و میش، کاراکال، کفتار، گزار، یوزپلنگ.

گونه پرندگان: باقرقره، باکلان، پلیکان، حواصیل هندی، درنا، روباه، سلیم کوچک، سنقر سفید، شاهین، عقاب، غاز، قو، فلامینگو، کاکایی ارمنی، کاکایی سرسیاه بزرگ، کاکایی پشت سیاه بزرگ، کاکایی صورتی، کورکوربال سیاه، گربه وحشی.

آبزیان: با توجه به بحران خشکسالی دریاچه هامون و کاهش ماهیان گرمابی و سردآبی در این دریاچه، اداره شیلات سیستان با هدف پرورش ماهی اقدام به تکثیر و پرورش ۵گونه ماهی در این تالاب و تالاب های پیرامون کرده است که آن ها عبارتند از: کپور ماهی، ماهی آمور یا هامون ماهی، ماهی فیتوفاگ، ماهی بیگ هد، ماهی بومی شیزوتراکس.