پرش سه‌گام

پرش سه گام یکی از رشته های ورزش دو و میدانی است که به پرش طول شباهت دادر اما شرکت کنندگان پرش خود را به جای یک گام با سه گام انجام می‌دهند. رکورد این رشته در بخش مردان ۱۸ متر و ۲۹ سانتی‌متر در اختیار جاناتان ادواردز انگلیسی است و رکورد بخش زنان هم با ۱۵.۵۰ متر به اینسا کراوتس اوکراینی تعلق دارد که هر دو رکورد در قهرمانی دو و میدانی جهان ۱۹۹ کپنهاگ به ثبت رسید. سابقه این رشته به المپیک باستانی یونانیان می‌رسد و رکوردهایی به میزان بیش از ۱۵.۲۴ متر در آن مسابقات به ثبت رسیده بود. این رشته از آغاز المپیک مدرن در سال ۱۸۹۶ در تمام دوره‌های المپیک برگزار شده‌است. البته پرش سه‌گام زنان در المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا به برنامه مسابقات افزوده شد.

قوانین مربوط به مسابقات

محوطه یپرش سه‌گام

 محل فرود

ناحيهٔ فرود بايد داراى حداقل ۹ متر طول و ۷۵/۲ متر عرض باشد که به آن چالهٔ پرش سه‌گام و پرش طول گويند. در داخل چاله بايد ماسهٔ نرم مخلوط‌شده با خاک اره وجود داشته باشد و در هنگام پرش، مرطوب گردد تا هم به سلامت پرش‌کنندگان و هم به‌اندازه‌گيريِ دقيق کمک کند. سطح ماسه بايد هم‌سطح تخته پرش باشد.

 تخته پرش

تخته پرش داراى ۲۲/۱ متر طول و ۲۰ سانتى‌متر عرض و ۱۰ سانتى‌متر ضخامت است. اين تخته بايد در مسير دورخيز و در فاصلهٔ ۱۳ مترى براى مردان و ۱۱ مترى براى زنان در زمين و هم‌سطح با مسير دورخيز از لبهٔ چالهٔ پرش کار گذاشته شود. تخته پرش بايد به رنگ سفيد رنگ‌آميزى گردد. در جلوى تخته پرش، تختهٔ ديگر که داراى طول ۲۲/۱ متر و عرض ۱۰ سانتى‌متر است به‌عنوان خطاسنج مورد استفاده قرار مى‌گيرد که معمولاً روى آن با ماده‌اى به‌نام پلاستيسين پوشانده مى‌شود و کوچک‌ترين برخورد با آن مشخص و خطا محسوب مى‌گردد. البته تخته پرش را مى‌توان براى رده‌هاى سنى پائين‌تر در فاصله ۹ تا ۱۰ مترى محوطهٔ فرود کار گذاشت.

 مسير دورخيز

حداقل طول دالان يا مسير دورخيز، ۴۰ متر و حداکثر آن، ۴۵ متر است. عرض مسير دورخيز در واقع به‌اندازهٔ عرض خطوط مسير مسابقه يعنى ۲۲/۱ متر است که به‌وسيلهٔ خطوط ۵ سانتى‌متر به رنگ سفيد مشخص گرديده‌اند.

هر پرنده مى‌تواند از يک يا دو علامت مورد تأييد کميته برگزارکنده براى تعيين جا پا استفاده کند. اگر ورزشکار فاقد اين علامت‌ها است مى‌تواند از نوارچسب استفاده کند ولى اجازهٔ استفاده از گچ براى علامت‌گذارى را ندارد.

 قوانين مربوط به مسابقات

۱. پرش سه‌گام شامل ”لى‌لي“، ”قدم“ و ”پرش“ مى‌باشد که بايد به‌همين ترتيب اجرا شوند و اگر غير از اين باشد (يعنى دوبار لى‌لى يا دوبار قدم و بعد پرش انجام شود) خطا است.

۲. عمل ”لى‌لي“ بايد طورى اجرا شود که با همان پائى که روى تختهٔ پرش گذاشته مى‌شود فرود آيد و در مرحلهٔ قدم، پرنده بايد با پاى ديگر فرود آيد و نهايتاً عمل پرش اجرا شود.

۳. ترتيب پرش ورزشکاران به قيد قرعه تعيين مى‌شود.

۴.اگر تعداد پرش‌کنندگان بيش از ۸ نفر باشد به هر نفر اجازهٔ سه پرش داده مى‌شود و به ۸ نفرى که نتايج بهترى به‌دست آورده‌اند اجازهٔ سه پرش ديگر داده مى‌شود و بهترين نتيجه ۶ پرش به‌عنوان رکورد محاسبه مى‌گردد. چنانچه تعداد پرش‌کنندگان ۸ نفر يا کمتر باشد، به هر نفر اجازهٔ ۶ پرش داده مى‌شود که چون در اين حالت مسابقات به‌صورت نهائى برگزار مى‌شود رده‌بندى از روى بهترين نتايج هر شرکت‌کننده در خلال ۶ پرش تعيين مى‌شود. در صورت تساوى بهترين رکورد بعدى و الى آخر براى تعيين رده‌بندى معتبر است. در مسابقاتى که دو مرحله‌اى هستند معمولاً مسافتى به‌عنوان حد نصاب ورودى در نظر گرفته مى‌شود.

۵. زمان مجاز براى تکميل پرش يک دقيقه است.

۶. قبل از شروع مسابقه معمولاً به هر شرکت‌کننده اجازهٔ دو پرش تمرينى داده مى‌شود ولى بعد از شروع مسابقه، پرش‌کننده مجاز نيست که محوطهٔ اصلى مسابقه يعنى مسير دورخيز و چالهٔ فرود، استفاده کند.

۷. هرپرش بايد بلافاصله به‌وسيلهٔ يک متر غيرقابل انعطاف يا دوربين اندازه‌گيرى شود. مسافت بريده‌شده بايد از نزديک‌ترين قسمت برخورد ورزشکار با محل فرود تا منطقهٔ مجاز جهش (تخته پرش) و به‌طور عمود بر تخته پرش يا ادامهٔ آن اندازه‌گيرى شود.

۸. تماس هر قسمت از بدن با زمين پشت خط جهش در خلال دويدن و يا اجراء عمل پرش خطا محسوب مى‌شود.

۹. جهش از منطقه‌اى خارج از پيش تخته و يا تختهٔ پرش (از هر دو انتها) خطا محسوب مى‌شود.

۱۰. در هنگام فرود چنانچه هر قسمت از بدن با خارج از محوطهٔ پرش تماس حاصل نمايد خطا محسوب مى‌شود.

۱۱. بعد از تکميل‌شدن پرش اگر پرش‌کننده از داخل چالهٔ فرود به عقب قدم بردارد خطا محسوب مى‌شود.

۱۲. اجراء حرکت پشتک در خلال دويدن در مسير دورخيز و يا در حين اجراء پرش مجاز نيست و خطا محسوب مى‌گردد.

ويژگى‌هاى تکنيکى تکنيک پرش سه‌گام مراحل کامل

دورخيز، لى‌لي، قدم، پرش و فرود

- ”دورخيز“کليهٔ شرايط لازم را براى يک جهش سريع و قدرتمند فراهم مى‌کند.

- ”لى‌لي“سريع و با زاويهٔ نسبتاً کم (در حدود ۲۰ درجه) اجراء مى‌شود و تقريباً ۳۵% از کل مسافت سه‌گام را مى‌پوشاند. اجراءِ مرحلهٔ تکنيکى ”قدم“مهم‌ترين قسمت پرش سه‌گام است. مدت ماندن در هوا در اين مرحله تقريباً به‌اندازهٔ مدت مرحلهٔ”لى‌لي“است و نسبت مسافت اين مرحله تقريباً ۳۰% از کل مسافت پرش‌شده، خواهد بود.

- مرحلهٔ”پرش“با پاى ديگر انجام مى‌شود و به‌خاطر فرود در چاله پرش در حدود ۳۵% از مسافت را مى‌پوشاند.

 ويژگى‌هاى تکنيکى دورخيز

هدف: به‌دست آوردن حداکثر سرعت و بهينه‌کردن شرايط براى جهش

- طول دورخيز بين ۱۰ گام براى مبتديان و بيشتر از ۲۰ گام براى پرش‌کنندگان برجستهٔ بين‌المللى متفاوت است. معمولاً سن ورزشکاران مى‌تواند ملاک تقريبى براى تعداد گام‌هاى دورخيز باشد. مثلاً يک ورزشکار ۱۵ ساله نياز به ۱۵ گام دورخيز دارد.

- تکنيک دويدن در مرحلهٔ دورخيز شبيه تکنيک دوهاى سرعت است.

- تواتر گام در مرحلهٔ پايانى دورخيز افزايش مى‌يابد.

- سرعت به‌طور مداوم تا رسيدن به تختهٔ جهش افزايش مى‌يابد.

- کاشتن پا در لحظهٔ تماس با زمين در مرحلهٔ جهش، بايد فعال و سريع بوده، به‌طرف پائين و عقب باشد. (تصوير دورخيز)

 ويژگى‌هاى تکنيکى لى‌لى

هدف: به‌دست آوردن يک لى‌لى طولانى و در عين‌حال کم ارتفاع و تخت با حداقل از دست‌دادن سرعت افقى

- رانش فعال پاى آزاد به وضعيت افقى

- جهت‌دادن بدن در لحظهٔ جهش و کندن از زمين به‌طرف جلو و نه به‌طرف بالا

- راندنِ پاى راهنما به عقب.

- راندنِ پاى جهش به‌طرف جلو و بالا.

کشيده‌شدن قابل توجه پا به‌طرف جلو، به منظور آماده‌سازى‌ بدن براى تماس با زمين. (تصوير لى‌لى)

 ويژگى‌هاى تکنيکى قدم

هدف: برابرکردن زمان قدم در هوا با لى‌لى يعنى به‌دست آوردن ارتفاع مشابه لى‌لى

- کاشتن پا در مرحلهٔ قدم، سريع و فعال و به‌طرف پائين و عقب است.

- پاى راهنما تقريباً به‌طور کامل کشيده مى‌شود.

- در صورت امکان، تاب با دو دست انجام شود.

- ران پاى آزاد اندکى بيشتر از خط افقى قرار گيرد.

- بالاتنه در وضعيت راست قرار گيرد.

- پاى آزاد به‌طرف جلو و عقب کشيده شود. (تصوير قدم)

قدم

 ويژگى‌هاى تکنيکى پرش

هدف: به‌دست آوردن جهش توانمند با زاويهٔ جهش مناسب.

- کاشتن پا در مرحلهٔ پرش، سريع و فعال و به‌طرف پائين و عقب است.

- پاى اتکاء در لحظهٔ جهش تقريباً راست است.

- در صورت امکان، تاب با دو دست انجام شود.

- بالاتنه در وضعيت راست قرار گيرد.

- تکنيک راه رفتن در هوا يا قوس کمر در هوا اجراء شود.

- پاها در لحظهٔ فرود کاملاً کشيده باشند. (تصوير پرش)