به نام خدا

موضوع : مزایا و معایب سدها

مزایای سدها

سدها مزایای زیادی دارند که از جمله آنها می توان به مزایای اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی، تفریحی، کنترل سیل های ویرانگر، تأمین نیازهای آبی و برقی، مدیریت مواد زائد و ایجاد محیط زیست کنترل شده اشاره داشت.

از سدها برای تفریح مانند: قایقرانی، اسکی روی آب و طبیعت گردی می توان بهره برد.

سدها علاوه بر تأمین آب مورد نیاز کشاورزان از بروز سیل های ویرانگر و نابود کننده جلوگیری می کنند. سدها سیلاب ها را کنترل کرده و می توان به کمک سدها رودخانه ها را مدیریت کرد.

سدها با مدیریت درست قادر به تولید انرژی بزرگ برق آبی هستند که این انرژی جزو انرژی های پاک تعریف می شود زیرا سبب گرم شدن کره زمین، آلودگی هوا، بروز باران های اسیدی و کاهش لایه ازن نمی شود.

برای داشتن حیات و زندگی روی کره زمین آب نقشی اساسی دارد که به علت توزیع نابرابر آب ها در سراسر کره زمین و نبود دسترسی یکسان به آب در طول سال، مناطق مختلف ممکن است با کمبود آب مواجه شوند؛ یکی از با صرفه ترین راه های تأمین و ذخیره آب ایجاد سدها است.

با توجه به تغییرات آب و هوایی و چرخه هیدرولوژیکی، سدها و مخازن ذخیره آب نقشی انکار ناپذیر در ارتقا رفاه و جلوگیری از قحطی ایفا می کنند. با ذخیره آب در طول دوره بارندگی و مدیریت آب ها در پشت سدها می توان به راحتی دوره کم آبی و خشکسالی را گذراند و مشکلات را رفع کرد.

یکی از بزرگ ترین مزایای سدها، ذخیره آب مازاد در طول دوره مرطوب و بارندگی است که با ذخیره این آب مازاد می توان سبب رونق بخش کشاورزی و جلوگیری از بروز خشکسالی هنگام خشکی و کمبود بارندگی شد. امروزه تخمین زده می شود تا سال ۲۰۲۵میلادی بیش از۸۰ درصد از تولیدات بخش کشاورزی به صورت آبی و به کمک سدها و مخازن صورت می گیرد. سدها و مخازن ساخته شده برای ذخیره آب مازاد در طول دوره مرطوب، می تواند برای آبیاری زمین های خشک استفاده می شود.

یکی از مزایای عمده سدها و مخازن این است که جریان آب را می توان در هر مورد نیاز کشاورزی از مناطق مختلف در طول سال تنظیم کرد.

سدها و مخازن ذخیره آب در کشورهای در حال توسعه نقشی انکارناپذیر در توسعه اقتصادی و تأمین آب مناطق خشک دارند. همچنین انرژی نقش کلیدی در توسعه اجتماعی و اقتصادی یک کشور دارد.

برق آبی، منبع ارزان و پاک و تجدیدپذیر انرژی را فراهم می کند. برق تأمین شده از آب یکی از پیشرفته ترین، عملی ترین و اقتصادی ترین منابع انرژی تجدیدپذیر است.

برخلاف نیروگاه های حرارتی، ایستگاه های برق آبی مخازن سدها محدودیت ها و مشکلات فنی کمتری دارند و قادر هستند به سرعت میزان انرژی خروجی خود را کاهش یا افزایش دهند.

از معایب ساخت انواع سدها می توان به کاهش بهره وری و زیر آب رفتن مناطق بالادست سدها اشاره کرد.

بدیهی است، اثرات سدها به طور گسترده ای می تواند با توجه به شرایط محلی متفاوت باشد. سدها از حرکت لجن ‌های حاصلخیز به سمت پایین رودخانه جلوگیری می ‌کنند و باعث می‌شوند تا کشاورزان برای حاصلخیز کردن زمین‌ های زراعی خویش، ناگزیر از مواد و کودهای شیمیایی بیشتری استفاده کنند.

همچنین بالا آمدن آب در سدها، نمک ‌ها را به سطح رودخانه آورده و موجب بایر شدن زمین‌ های کشاورزی بالادست می شود.

معایب سدها

اگر سد خراب شود خسارات جبران تاپذیری ببار می رود .

ساخت سد در کشوری مثل ایران که گاهی با سیلاب های عظیمی مواجه میشه که خسارتهای زیادی هم به بار میارن، مفیده؛ اما بد نیست که با در نظر گرفتن معایب سدها از جمله:

ایجاد جایگاههای رشد و تکثیر حشرات و مسائل بهداشتی ناشی از اون، لایه بندی حرارتی آب مخازن سدها (استراتیفیکاسیون) در تابستان و زمستان؛ و افت کیفیت آب در بهار و پاییز به دلیل چرخش های بهاره و پاییزه، میزان بالای تبخیر و از دست رفتن حجم زیادی از آب در فصول گرم؛ و مواردی از این دست؛ به فکر روش های جایگزین سدسازی، نظیر تغذیه مدیریت شده سفره های آب زیرزمینی و انواع روش های بانکینگ آب هم باشیم، بلکه بتونیم این تب داغ سدسازی در کشور رو مهار کنیم...