مخزن الاسرار نظامی

جمال‌الدین ابومحمد الیاس بن یوسف نظامی معروف به نظامی گنجوی (حدود ۵۳۷تا ۶۰۸ه‍.ق) بزرگ‌ترین داستان سرای ایرانی منظومه‌های حماسی عاشقانه به زبان فارسی است که سبک داستان محاوره‌ای را وارد ادبیات داستانی منظوم فارسی کرد.

آثار

خمسه یا پنج گنج نظامی شامل:

خمسهی  نظامی، به قلم سال ۱۵۲۴در هرات، واقع در موزه هنرهای متروپولیتن نیویورک

مخزن‌الاسرار

هفت پیکر

خسرو و شیرین

اسکندرنامه مشتمل بر اقبالنامه و شرفنامه

لیلی و مجنون

معرفی مخزن الاسرار

مَخزَن‌الاَسرار نخستین مثنویِ نظامی گنجوی شاعر ایرانی است.

از آنجا که در خود کتاب اشاره مستقیم و یا غیرمستقیمی به تاریخ سرایش و یا تاریخ تقدیم اثر به والی آذربایجان (و نه اران) نشده‌است، و همچنین در آثار معتبر دیگر نیز تاریخ دقیق خلق این اثر ذکر نشده، نمی‌توان بیقین تاریخ آن را تعیین کرد. ولی با توجه به اینکه نظامی تاریخ‌های بسیار دقیق دیگری از آثار، سن فرزند و ماده تاریخ‌های دیگر در آثار دیگرش می‌دهد، و همچنین با بررسی تاریخ آذربایجان و اران، و مطالعات تطبیقی می‌توان بیقین گفت که خلق این اثر بین سالهای ۵۶۱و ۵۶۹قمری می‌باشد (و به احتمال زیاد نزدیک به ۵۶۹برابر با ۱۱۷۳میلادی است(

نظامی این کتاب را به «ملک فخرالدین بهرامشاه بن داوود» والی آذربایجان تقدیم کرد.

این کتاب دربرگیرنده خواندن مردم به خودشناسی، خداشناسی و گزینش ویژگی‌های پسندیده اخلاقی است و در بحر سریع مسدس (مفتعلن مفتعلن مفتعل) سروده شده.