يكي از متداول ترين ترس هايي كه تاكنون شناخته شده ترس حين حضور و صحبت يا اظهار وجود در جمع يا درمقابل گروهي ازافراد است. بسياري از مردم دراين شرايط حس بدي دارند، درست مثل اينكه يك گنجشك در قلب آنها بال بال مي زند! و برخي از اين افراد مي گويند انگار در دلم رخت مي شويند! اگر قبل از حضور در جمع و صحبت در آن يا از سخنراني در جمع و يا ارائه كنفرانس و يا حتي طرح سوالي در كلاس درس كمي اضطراب داريد طبيعي است، چون همين دل نگراني باعث مي شود استحكام مطلبي كه بيان مي كنيد بيشتر باشد و يا وقتي قرار است براي اولين بار در مهماني اي شركت كنيد كه اكثر افراد شما را براي اولين بار مي‌بينيد، بالاخره كمي دل شوره وجود دارد و البته يك فرد طبيعي تمام اين موقعيت ها را بدون مشكل طي مي‌كند. اما اگر فردي نتوانست اين موقعيت ها را بدون مشكل طي كند، ترس از اجتماع كه در اصطلاح روانشناسان به آن «فوبي اجتماعي» گفته مي شود با علائم و نشانه هاي جسمي و عاطفي زير بروز مي كند.

 

 

علائم و نشانه هاي عاطفي و روحي شامل اين موارد است : 
1) ترس شديد ازموقعيت هايي كه درآن افراد غريبه و نا آشنا وجود دارند.
2) ترس ازحضور درمكان هايي كه حس مي شود فرد مورد قضاوت قرار مي گيرد.
3) اضطراب از اينكه ممكن است سايرين به فرد بخندند و يا او را ناراحت كنند.
4) ترس از اينكه سايرين علائم جسمي اضطراب را در فرد متوجه شوند.
5) اضطرابي شديد در حدي كه زندگي روزمره، كار، مدرسه و ساير فعاليت هاي فرد را كاملا فلج كند.

 

علائم و نشانه هاي جسمي شامل اين موارد است : 
برافروختگي، تعريق شديد، لرزش، تهوع، درد در شكم و بروز مشكلات گوارشي، بروز مشكل درصحبت كردن، احساس گرفتگي عضلات، گيجي، تپش قلب و اسهال. به عبارتي فرد در اجتماع حضور پيدا نمي كند تا به چنين علائمي مبتلا نشود.
معمولا ترس از اجتماع در اواسط نوجواني شروع مي شود ، البته امكان بروز آن در كودكي هم وجود دارد. بندرت ممكن است شروع اين اختلال در بزگسالي باشد. اين مشكل هم مثل بسياري مشكلات ديگر در اثر تلفيقي از علل محيطي و ژنتيكي بوجود مي‌آيد.

 

علل محيطي : علل محيطي و تربيتي كه اكتسابي هستند، مهم ترين عامل در ايجاد فوبي اجتماعي مي باشد و مهم ترين روش براي درمان ترس و فوبي اجتماعي، تاثير گذاري بر همين قسمت است كه بتدريج آموخته شده و در رفتار انعكاس پيدا كرده است، كه در پايان به ذكر آن خواهيم پرداخت.

 

ژن ها : بعضي ژن ها ممكن است در بروز اضطراب و ترس نقش داشته باشند كه البته ژن دقيق مسئول ايجاد اين اختلال هنوز مشخص نشده است. ترس از اجتماع ريشه وراثتي هم دارد يعني معمولا در خانواده و يا فاميل فردي كه اين مشكل را دارد، چندين نفر ديگر به اين مشكل مبتلا هستند.

 

علل بيوشيميايي : محققان براين باورند كه مواد شيميايي طبيعي موجود در بدن، ممكن است در ترس از اجتماع نقش داشته باشند. مثلا عدم تعادل ماده اي درمغز به نام سروتونين، يك عامل محسوب مي شود، چون درتنظيم خلق و عواطف نقش دارد. به علاوه بعضي دانشمندان معتقدند كه ساختاري در مغز كه آميگدال نام دارد در كنترل پاسخ به ترس نقش ايفا مي كند. در افرادي كه اين قسمت مغز فعاليت بيش ازحد دارد پاسخ به ترس بسيار شديدتر است و باعث اضطراب آنها در شرايط اجتماعي مي شود. شرم و يا حالت نگراني مختصر در موقعيت هاي جديد اجتماعي طبيعي است و ترس از اجتماع محسوب نمي شود.
اما اگرحس كرديد اين اضطراب زندگي شما راتحت تاثير منفي قرار داده، بايد درمان شويد. به هرحال اين مشكلي است كه بوجودآمده و بايد برطرف شود، در غير اين صورت بسياري ازموقعيت هاي اجتماعي را ازدست مي دهيد و روز به روز منزوي ترخواهيد شد. 

و اما روشهاي مقابله :

يك روش درماني روش رفتار درماني شناختي است كه بسيار هم موثر عمل مي كند. دراين روش اساس كار، تفكرات خود شماست، بدون اينكه به ساير افراد يا موقعيت ها توجه شود. دراصل تفكرات اصلي و ريشه اي شما محور قرارداده مي شود و بعد از شما مي خواهند خود را در شرايط ناخواسته اي كه قابل تغيير نيست فرض كنيد و حال با همان تفكرات اصلي، رفتاري صحيح و مثبت تعريف كنيد. در مواردي هم در مراحل خاصي از درمان، فرد را بتدريج در شرايط اجتماعي اضطراب ساز قرار مي دهند تا بتواند در اين شرايط با مهارت كافي و اعتماد به نفس لازم برخورد کند. درمانگر معمولا مهارت هاي اجتماعي فرد را بالا مي برد و با او تمرين هاي مختلفي انجام مي دهد تا فرد بتواند اعتماد به نفس لازم در برخورد با شرايط مختلف را بدست بياورد. علاوه بر ادامه روش هاي درماني خودتان هم بايد روش هايي را بكار ببنديد تا بتوانيد از پس اين مشكل برآييد :
- از بيني نفس عميق بكشيد و از دهان بيرون بدهيد. به حسي كه موقع وارد كردن و خارج كردن هوا در بدن شما ايجاد مي شود دقت كنيد. وقتي هوا را بيرون مي دهيد اضطراب را هم بيرون بدهيد.
- به نگراني تان فكر نكنيد؛ چون ممكن است نگران تر شويد. فكر شما بايد لذت بردن از سخنراني باشد. اگر فكرسخنراني دائم در ذهن شما مي چرخد، اسم اين حالت را هيجان بگذاريد نه نگراني.
- هيجان زيادي براي سخنراني نداشته باشيد. شما قادر هستيد اين كار را انجام دهيد. بدانيد كه مي توانيد. به چيزهاي مثبت فكر كنيد.
- اگر افكار منفي مثل اين فكر که من نمي توانم اين كار را انجام دهم يا من از شدت نگراني مي ميرم به ذهن تان هجوم آورد به خودتان بگوييد ايست، بعد به اين افكار مثبت فكر كنيد که من ياد گرفتم سخنران خوبي باشم يا من مي توانم نگراني ام را كنترل كنم و به خوبي سخنراني كنم.
- با اطمينان عمل كنيد. حتي اگر احساس اطمينان نمي كنيد؛ با اطمينان عمل كردن ممكن است واقعاّ شما را قانع كند كه نگران نيستيد. حتي اگر نگران هم باشيد، وقتي خود را مطمئن نشان مي دهيد سخنراني شما به بهترين وجه انجام مي شود.
- وقتي با يك جمع صحبت مي كنيد، فكر كنيد كه داريد با يكي ازآنها صحبت مي كنيد نه همه آنها.
- به جاي اينكه به خودتان و احساسي كه داريد توجه كنيد، به مطالبي كه بيان مي كنيد يا حضار توجه كنيد. هيچ وقت به حضار نگوئيد كه مضطرب هستيد. اين حالت شماست، نه حالت آنها.
- وقتي كه افكار بد به شما هجوم آوردند، عرق كرديد يا ديگر علائم بدني را داشتيد، از آنها استقبال كنيد. به خودتان بگوئيد كه اين احساس ها باعث افزايش انرژي مثبت در شما مي شود.
- اگر هنوز مضطرب هستيد روش هاي آرميدگي(ريلكسيشن) را بكار ببريد. اگر به خوبي اين تمرين ها را انجام داده ايد بايد بتوانيد به سرعت استرس خود را با انجام آنها كاهش دهيد.
- افكارمنفي درمورد خودتان نداشته باشيد و اين جور تفكرات رادور بريزيد.
- ازتمرين هاي شل كننده يا ريلكسيشن استفاده كنيد.
- ياد بگيريد چطور با استرس مقابله كنيد.
- در اوايل با افرادي كه حس مي كنيد با آنها راحت تريد رابطه برقراركنيد.
- وقتي اضطراب داريد درفعاليت هاي لذت بخش و سرگرمي هاي موردعلاقه شركت كنيد.
- اهداف واقعي داشته باشيد و آرزوهاي دست نيافتني راكنار بگذاريد.
- هيچ گاه از موقعيت هايي كه شما راناراحت مي كنند فرارنكنيد، بلكه سعي كنيد بتدريج با اين موقعيت ها روبرو شويد تا مهارت كافي پيدا كنيد.
- با دوستان يا بستگان قرار بگذاريد كه بعضي اوقات ناهار را درمكان عمومي صرف كنيد.
- تماس چشمي داشته باشيد و اولين كسي باشيد كه به ديگران سلام مي كنيد و يا موفقيتي راتبريك مي گوييد.
- مكالمه راشما آغازكنيد، اما اطلاعات خود را با مراجعه به اینترنت و دیدن تلویزیون و مطالعه کتاب و روزنامه و يا ساير رسانه ها افزايش دهيد تا حرفي براي گفتن داشته باشيد.
-ازديگران تقدير و تشكركنيد.
- برروي خصوصيات شخصيتي خودتان كه به آنها علاقه داريد بيشتر متمركز شويد.
- نسبت به ديگران علاقه نشان دهيد و درمورد منزل، فرزندان، ،سرگرمي ها يا مسافرت هايشان با آنها صحبت كنيد.
- ازافراد غريبه و ناآشنا آدرس بپرسيد تا تمرين بيشتري كرده باشيد.
- با خود قرار بگذاريد روزي با سه نفر غريبه در خیابان ، اتوبوس و .... احوالپرسي و صحبت مختصري نماييد.
- البته هيچگاه اهداف را طوري انتخاب نكنيد كه نتوانيد به آنها دست يابيد زيرا شكست مي خوريد و من بي كفايت در شما شكل گرفته و يا تقويت مي شود.