معنی درس 

دوستی 
بدان ای پسر مردمان تا زنده اند از دوستان ناگزیرند که مرد اگر بی برادر باشد به که بی دوست از آن که حکیمی را پرسیدند که دوست بهتر یا برادر ؟ گفت برادر نیز ، دوست به .
پس به کار دوستان اندیشه کن و دوستی ایشان به مردمی و احسان ، تازه دار و چون دوست نو گیری پشت بر دوستان کهن مکن .دوست ، همی طلب و دوستان کهن را بر جای همی دار تا همیشه بسیار دوست داشته باشی . و دیگر با مردمانی که با تو به راه دوستی روند و « نیم دوست » باشند ، نیکویی و ساز گاری کن و در هر نیک و بد به ایشان مشفق باش تا چون از تو مردمی ببینند ، دوست یکدل شوند .
بدان که انسان تا زمانی که زنده است ناچار است که با مردم دوست باشد و دوستانی داشته باشد که اگر یک انسان بی قوم و خویش و برادر باشد بهتر تا این که هیچ دوستی نداشته باشد زیرا از حکیمی پرسیدند که دوست بهتر است یا بردارد ؟گفت : برادر که اگر با انسان دوست نیز باشد خیلی بهتر می شود .پس به فکر دوستان خود باش و دوستی خودت را با آنها با مردمداری و انسانیت و خوبی همواره نو و تازه کن وز مانی که با کسی تازه دوست شدی دوستان قدیمی را از باد نبر و رابطه خود را با آنها قطع نکن . همواره با مردم تازه دوست شو و دوستان قدیمی را نیز برای خود نگه دار تا همیشه دوستان بسیاری داشته باشی .و هچمنین با کسانی که دوستی مختصری داری با نیکویی رفتار کن و در هر پیش آمد نیک و بد نسبت به آنها مهربان باش تا زمانی که این رفتار ها را از تو می بینند در دوستی با تو صمیمی شوند .
(( قابوس نامه ، عنصر المعالی کیکاووس ))
مشاورت 
مشاورت کردن در کارها از قوی رایی مردم باشد و از تمامی عقل و پیش بینی ؛چه هرکس را دانشی باشد و هریکی چیزی می داند؛ یکی بیشتر و یکی کمتر ویکی دانشی دارد و هر گز به کار نبسته است و نیازموده و یکی همان دانش داند و کار بسته است و آزموده.مَثَل این چنان باشد که: یکی باشد که بسیار سفر ها کرده باشد و جهان بسیار دیده و سرد و گرم چشیده و در میان کار ها بوده ،با آن کس برابر نتوان کرد که هرگز سفر نکرده باشد و ولایت ها ندیده ، و از این رو گفته اند (تدبیر با دانایان و پیران و جهان دیدگان باید کرد )) .
و نیز یکی را خاطر تیز تر باشد و در کار ها زود تر تواند دید و یک کند فهم باشد ، و تدبیر ده تنه چون زور ده مرد باشد .همی جهانیان معتقدند که هیچ آفریده ، دانا تر از پیغامبر ( ص ) نبوده است و با این همه فضیلت و معجزات که اورا بُود ، خدای ( تعالی ) اورا می فرماید : (( وَشاور هُم فی الامر )) یامحّمد چون کاری کنی ویا مهّمی تورا پیش آید ،با یاران خویش تدبیر کن .
مشورت نا کردن در کارها ، ضعف رای باشد و هیچ شغلی بی مشورت ، نیکو نیاید 
مشورت در کارها نشان هوشمندی و عاقل بودن وآینده نگری است چون هرکس دانشی دارد و چیزی بلد است ؛ بعضی هابیشتر می دانند و بعضی ها کمتر بعضی ها دانشی دارند و هرگز از آن استفاده نکرده اندو آن را امتحان نکرده اند و بعضی های دیگر همان دانش را دارند و ازآن استفاده نیز کرده اند و آن را امتحان نیز کرده اند .مثلاً کسی که سفر ها زیادی کرده باشد و دنیا را دیده باشد و سردو گرم روزگار را چشیده باشد و کار های بسیاری را تجربه کرده باشد با کسی که هرگز سفر نکرده باشد و شهر های مختلف را ندیده باشد نمی تواند یکسان باشد .به مین دلیل گفته اند : (( برای چاره اندیشی باید با دانایان و کهن سالان و افراد با تجربه مشورت کرد )). و همچنین یکی هوش بیشتری دارد و نتیجه کار ها را زودتر می تواند پیش بینی کند و یکی هوش کمتری دارد و این توانایی را ندارد ، همانطور که زور ده تفر از روز یک نفر بیشتر است فکر و اندیشه دهن نفر هم از فکر و اندیشه یک نفر قوی تر است .
همه جهانیان به این موضوع عقیده دارندکه هیچ آفریده ای در دنیا داناتر و عاقل تر از پیامبر (ص ) نبوده است و با این همه خردمندی و معجزه ها که پیامبر داشت ، خدای بلند مرتبه به او می فرماید : (( در کار ها با آن ها مشورت کن )) ، ای محمّد زمانی که می خواهی کاری را انجام بدهی و یا مسئله مهّمی پیش آمد با مشورت با یاران خودت چاره اندیشی کن برای آن کار . مشورت نکردن در کار ها نشانه بی خردی است و هیچ کاری بدون مشورت درست انجام نمی شود .
((سیاست نامه خواجه نظام الملک توسی )).
خود ارزیابی 
1- منظور از « مرد اگر بی برادر باشد بِه که بی دوست » چیست ؟ در اینجا مراد از برادر به طور کلی قوم و خویش می باشد ومنظور این است که 
آدم اگر قوم وخویش نداشته باشد بهتر از این است که دوستی نداشته باشد .چون 
داشتن قوم و خویش دست خود آدم نیست اما داشتن دوست و دوستی با مردم به 
خود آدم بستگی دارد .
2- پیام کلی درس مشاورت چیست ؟ این که در کارها باید مشورت کرد چون هرکس تجربه ای دارد و استفاده از
تجربه دیگران باعث می شود ما در کار ها موفق تر باشیم .
بخوان و حفظ کن 
معنی ابیات 
زورزش میاسای 
تن زنده والا به ورزندگی است ......... که ورزندگی مایه زندگی است 
ارزش وجودی انسان به کار وتلاش است که این کار و تلاش در واقع باعث شادابی زندگی است 
به سختی دهد مرد آزاده تن ................. که پایان تن پروری بندگی است 
انسان آزاده به سختی ها تن می دهد چون می داند که نتیجه تن پروری و تنبلی حقارت ، اسارت ،بنده و زیر دست ، دیگران بودن است .
کسی کو توانا شد وتندرست .............. خرد ررا به مغزش فروزندگی است 
کسی که جسم خود را توانا و تن درست کند عقل و خرد او نیز بهتر و بیشتر کار میکند .
ز ورزش میاسای و کوشنده باش ........... که بناید گیتی به کوشندگی است .
از ورزش دست بر ندار و مدام تمرین و تلاش کن که اساس این جهان بر پایه ی تلاش و کوشش گذاشته شده است .
نیاکانت را ورزش آن مایه داد ............. که شهنامه ز ایشان به تابندگی ست .
ورزش اجداد تورا آن قدر قوی کرد که نام پهلوانان آن ها در شاهنامه آمده و باعث ارزشمند شدن آن کتاب شده است .
تو نیز از نیاکان بیاموز کار .................... اگر درسرت شور زندگی است .
تو هم مانند نیاکان خودت این کار را یاد بگیر اگر می خواهی سرزنده و شاداب باشی در زندگی .
(محمد تقی ملک الشعرا بهار )
معنی واژه ها 
ناگزیر = ناچار / بِه =بهتر / مردمی = انسانیّت / کهن = قدیمی / مشفق = دلسوز /مشاورت =مشورت – همفکری / قوی رای =هوشمندی / تمامی عقل =در اینجا بسیار عاقل بودن / مَثَل = مثال / تدبیر = چاره / جهان دیده = باتجربه / متفّق = اتفاق داشتن –هماهنگ بودن / فضیلت =برتری / والا =برتر / ورزندگی = تلاش - کوشش - ورزیدگی / تن پروری = تنبلی / مایه =در اینجا قدرت -توانایی / شهنامه =شاهنامه /شور=هیجان .