درمانهاي سنتي سوختگي
درمانهاي سنتي سوختگي
خلاصه
استفاده از داروهاي گياهي در درمان آسيبهاي پوستي مانند زخم و سوختگي با انجام تحقيقات مختلف و تأييد اثربخشي آنها مرسوم گرديده است. اثرات مفيد گياهاني مانند آلوئه، هميشه بهار، لاواند و ... در بهبود زخمها و سوختگيها كاربرد آنها را در طبابت نوين تأييد نموده است.
مقدمه
اخيراً استفاده از درمانهاي گياهي به طور فزايندهاي در ميان بيماراني كه بدنبال روشهاي درماني سنتي هستند، مرسوم شده و مورد پسند بيماران و پزشكان قرار گرفته است. تعداد ويزيتهاي انجام شده توسط پزشكان طب سنتي در آمريكا به سرعت در حال افزايش است. در 1997 تعداد اين ويزيتها تقريباً 629 ميليون مورد بود كه از تعداد كل ويزيتهاي پزشكان مراقبتهاي اوليه فراتر ميباشد.در اين سال تقريباً 27 بيليون دلار براي درمانهاي سنتي هزينه شده و 24/3 بيليون دلار آن مربوط به درمانهاي گياهي ميباشد. بطور تخميني تقريباً 50% از مردم انواعي از طب سنتي را مورد استفاده قرار ميدهند و بسياري از بيماران اين موضوع را به پزشك خود نميگويند. در آلمان يك مرجع تنظيم كننده بنام كميسيونE بررسي گسترده گياهان شايع را انجام و كيفيت، اثربخشي باليني و موارد استفاده 300 فرآورده گياهي را مورد ارزيابي قرار داده (3,4) و اين بررسيها به استاندارد شدن درمانهاي گياهي منجر شده است. در حال حاضر ايالات متحده قوانين سختي در مورد فرآوردههاي گياهي اعمال مينمايد. در اروپا و آسيا طي هزاران سال درمانهاي گياهي به طور موفقيتآميزي در درمان اختلالات پوستي به كار رفتهاند. اكنون اين درمانها بصورت علمي مورد پژوهش قرار ميگيرند.
بررسي اثربخشي تعدادي از درمانهاي گياهي براي وضعيتهاي درماتولوژيك در حال انجام است و بعضي از آنها شواهد علمي قابل توجهي از اثربخشي را نشان دادهاند. تركيبات گياهي زيادي براي بيماريهاي مختلف از جمله بيماريهاي پوست جهت فروش عرضه ميشوند. اكنون كه ارتباطات پيشرفته بين پزشكان سرتاسر دنيا وجود دارد، مهم است كه اطلاعات مربوط به درمانهاي گياهي، اثرات آنها و تداخلات داروئي را به اطلاع يكديگر برسانيم تا ارائه راههاي درماني سنتي به بيمارانمان امكانپذير باشد. اين مقاله براي آموزش و استفاده از اين چالشهاي درماني نوشته شده است. اطلاعاتي كه با يك روش عملي تأليف شده باشند ممكن است اكثر بيماران را قادر سازند از اين درمانها كه اكنون در سرتاسر جهان مورد استفاده قرارميگيرند، سود ببرند. در اين نوشتار داروهاي گياهي داراي شواهد علمي مبتني بر اثربخشي باليني و نيز گياهان رايج كه در درمان اختلالات پوستي مفيد بودهاند مورد بررسي قرار گرفته اند. بيخطر بودن هر گياه مشخص شده است تا پزشك قادر باشد درمانهاي گياهي را كه ممكن است در كار باليني مورد استفاده قرار دهد، بهتر بشناسد. همچنين تداخلات دارويي و عوارض شايع داروهاي گياهي در زمينه بيماريهاي پوستي بيان شده است.
Aloe vera
يك برگ تازه از آلوئه را برش داده و ژل حاصل از آن را روي پوست قرار دهيد، يا پوست آن را جدا كنيد و باقيمانده برگ را روي پوست بماليد. برگهاي گياه آلوئه (صبرزرد)، 2 ماده؛ ژل و يك شيره يا لاتكس توليد ميكنند. ژل را از قسمت داخلي برگ بدست ميآورند و طي قرنها براي درمان موضعي زخمها و سوختگيها به كار بردهاند. شيره يا لاتكس يك مايع تلخ زرد رنگ است كه از بخشهاي ويژهاي از پوسته داخلي برگ استخراج ميكنند و معمولاً بصورت پودر فروخته ميشود و اثرات ملين بسيار قوي دارد.
چندين گزارش موردي و مطالعه روي حيوانات نشان داده كه آلوئه سوزش، خارش و اسكار همراه با درماتيت ناشي از اشعه را كاهش ميدهد. همچنين بهبود زخمهاي مزمن پا، زخمهاي ناشي از جراحي و سرمازدگي اعضاء را تسريع مينمايد. مكانيزم اثر در مطالعات in vivo حيواني مطالعه شده است.
آلوئه، ترومبوكسان A2 و B2 و پروستاگلاندين 2? را كه موجب انقباض عروقي و تجمع پلاكتي ميشوند، كاهش ميدهد وبنظر ميرسد پرفيوژن پوستي را افزايش و خطر از دست رفتن بافت بعلت ايسكمي را كاهش ميدهد. مطالعات in vitro نشان دادهاند كه يك كربوكسي پپتيداز كه برادي كينين(عامل قدرتمند ايجاد كننده درد در التهاب حاد) را غيرفعال ميكند، احتمالاً درد در محل درمان را كاهش ميدهد. ساليسيليك اسيد در آلوئه وجود دارد و با مهار توليد پروستاگلاندين بعنوان يك مسكن وضد التهاب عمل ميكند.
لاكتات منيزيوم موجود در آلوئه با مهار هيستيدين دكربوكسيلاز كه تبديل هيستيدين به هيستامين را در Mast cells كنترل ميكند بعنوان يك ضد خارش تأثير دارد.(6) همچنين به نظر ميرسد برطرف شدن التهاب بعلت خواص Immunomodulatory پليساكاريدهاي ژل به ويژه Acetylated mannas باشد.(9) در in vitro آلوئه فعاليت باكتريسيد و ضد قارچ دارد. عارضه جانبي عمده در استفاده موضعي از ژل آلوئه، درماتيت تماسي آلرژيك است. همچنين تأخير ترميم بعد از لاپاراتومي يا سزارين گزارش شده است. در صورت استفاده درست، مصرف خوراكي آلوئه بسيار مطمئن است.
Honey
طي قرنها از مصرف موضعي عسل براي تسريع بهبود زخمها استفاده شده و در درمان سوختگيها، زخم بستر (Decubitus ulcer) و زخمهاي عفوني مفيد بوده است. در in vitro عسل در برابر ارگانيزمهاي شايع عفوني كننده زخمهاي جراحي، داراي فعاليت آنتي باكتريال و ضد قارچ بوده است. در 1998 طي مطالعه كوچكي، 9 شيرخوار مبتلا به عفونت زخم بزرگ و باز با كشت مثبت متعاقب عمل جراحي كه در آنها درمان استاندارد (بيش از 14 روز آنتي بيوتيك مناسب داخل وريدي و شستن با كلرهگزيدين) با شكست مواجه شده بود، مورد بررسي قرار گرفتند. اين زخمها 2 بار در روز با 5 تا 10 ميليليتر عسل تازه تغيير نيافته، تحت درمان قرار گرفتند، 5 روز پس از شروع درمان بهبود باليني قابل توجهي مشاهده و در روز بيست و يكم پس از آغاز درمان تمامي زخمها كاملاً بسته، تميز و استريل بودند.در ديگر كارآزمايي تصادفي كنترل شده، گاز آغشته به عسل با يك ورقه Polyurethan در سوختگيهاي با ضخامت نسبي (Partial-thickness) مقايسه و از نظر آماري زخمهايي كه با عسل درمان شده بودند نسبت به زخمهايي كه با ورقه پلي اورتان تحت درمان قرار گرفتند، زودتر التيام (به طور متوسط 8/10 روز در مقابل 3/15 روز) و از نظر عوارض مانند عفونت، گرانولاسيون بيش از حد و انقباض زخم (Contracture) يكسان بودند. بنظر ميرسد، خواص عسل در ترميم زخمها به علت ويژگيهاي دبريد كننده آنزيم كاتالاز، جذب ادم ناشي از خاصيت عسل در جذب رطوبت (Hygroscopic)، توانايي آن براي گسترش گرانولاسيون و اپيتليزاسيون از لبههاي زخم و خواص آنتي ميكروبيال آن باشد. اگرچه گزارشهايي در ارتباط با درماتيت تماسي ناشي از عسل وجود دارد اما عوارض جانبي مهمي گزارش نشده است.
Marigold
گياه Calendula officinalis كه بيشتر به نام گل هميشهبهار معروف است، از قديمالايام بصورت موضعي مورد استفاده قرار ميگرفته و در حال حاضر بعنوان يك آنتي سپتيك و ترميم دهنده زخم توسط كميسيون E آلمان مورد تأييد قرار گرفته است. ( 4صفحه 119) گياه فروشان معاصر فرآورده موضعي هميشه بهار را براي زخمها، سوختگيها، تاولها، بثورات جلدي، خشكي و ترك پوست، زونا و واريس توصيه ميكنند. استفاده از فرم دهانشويه آن نيز براي رفع التهاب دهان و ناحيه حلق مرسوم است. پماد يا كرم هميشه بهار با مخلوط كردن 2 تا 5 گرم از گلهاي آن با 100 گرم پماد چندبار در روز به كار ميرود. فرم دهانشويه و لوسيون آن با آميختن 1 تا 2 قاشق چايخوري (10-5ميليليتر) تنطور هميشه بهار با 25/0 تا 5/0 ليتر آب تهيه ميشود.
عارضه جانبي مهم درماتيت تماسي آلرژيك است. هيچ عارضه جانبي خطرناكي گزارش نشده است و براي مصارف موضعي و خوراكي بيخطر ميباشد.
بنظر ميرسد اثرات ضد التهابي آن بعلت تري ترپنوئيدها باشد. در مطالعه بر روي حيوانات، هميشه بهار گرانولاسيون را تحريك و گليكوپروتئينها و كلاژن را در زخمها افزايش ميدهد و در invitro داراي خواص آنتي ميكروبيال و تعديل كننده ايمني است.
Tannins
گياهان بسياري داراي تانين هستند كه بعنوان يك قابض به خشك شدن زخمهاي مترشحه و خونريزي دهنده كمك ميكنند. از جمله اين گياهان ميتوان به برگ گردوي انگليسي،قضيب ذهب (Goldenrod)، Labrador tea، اسطوخدوس (Lavender)، گل ماهور (Mullein)، پوست بلوط، ريوند چيني (Chinese rhubard)، گل راعي (St John's wort) و ترشك (Yellow dock) اشاره نمود.
از تانينها به صورت موضعي در ضايعات باز ترشحدار، زخمها، هموروئيد و سوختگيهاي درجه 3 استفاده شده است. تانينها بر روي سطوح خونريزي دهنده يك اثر قابض يا هموستاتيك را بعلت انقباض عروقي موضعي و احتمالاً افزايش ميزان انعقاد موجب ميشوند. عصاره آبي گياهان محتوي تانين بعلت انقباض عروقي و تشكيل لخته مصنوعي (احتمالاً ناشي از واكنش تانينـ پروتئين) فعاليت هموستاتيك خود را نشان ميدهند كه منجر به ايجاد يك توپي (Plug) مكانيكي براي متوقف نمودن خونريزي از عروق خوني كوچك ميشود. اين اثر ميتواند براي خونريزيهاي خفيف داخلي نيز مفيد باشد.
كاربرد موضعي تانينها روي پوست واجد اثرات مطلوب در سوختگيها، اگزماي همراه با ترشح و عفونتهاي ويروسي است. در اوايل قرن بيستم، اسپريهاي محتوي تانين بعنوان درمان ترجيح داده شده در سوختگيهاي شديد مورد استفاده قرار گرفتند. مجموعه تانين ـ پروتئين تشكيل شده بعنوان يك غشاي مصنوعي نيمه تراوا بنام eschar عمل ميكنداما بعلت ايجاد سطوح سمي تانيك اسيد كه گاهي اوقات از طريق پوست آسيب ديده جذب ميشد، اين روش متروك گرديد.
تانيك اسيد به سلولهاي ريشهاي (Stem Cells) اپيتليال آسيب رسانده و سبب تشكيل اسكار وسيعي ميگردد. با اينحال در چين هنوز هم از اين روش با استفاده از تانينهاي متراكم كه سميت كمتري داشته و اپيدرم در حال بازسازي را تخريب نميكند، استفاده ميشود.
ساير گياهان محتوي تانين عبارتند از : گياه انجيلي Hamamelis (witchhazel)، نوعي علــــف نقره ايPotentilla tormentilla (tormentil)، بلـــــوط Quercus (oak)، غـــافــث Agrimonia (agrimony)، علف مبارك Geum(avens)، Krameria (rhatany)، شمعداني وحشي Geranium (Cranesbill)، تاتاري Carduus benedicta (blessed thistle)، صمغ عربي Acacia catechu (catechu)، دو دندان Bidens (bur-marigold)، Sanguisorba (burnet)، پاي شير Alchemilla (ladies mantle) وانجبار Polygonun (bistort)
استفاده از ساير فرم هاي داروئي در سوختگيها:
بطور معمول استفاده از گياهان يك راه مطمئن براي تقويت سيستمهاي بدن است، مهم آنست كه قبل از استفاده از گياه درماني، تشخيص مسجل گردد. از گياهان ميتوان بصورت عصارههاي خشك (كپسولها، پودرها و چاي)، گليسيريتها (عصارههاي گليسريني)، يا تنطورها (عصارههاي الكلي) استفاده كرد. در صورتيكه دستور ديگري مدنظر نباشد، چاي را با ريختن يك قاشق چايخوري گياه در يك فنجان آب داغ ميتوان تهيه نمود. براي تهيه دم كرده، 5 تا 10 دقيقه برگ يا گل و 10 تا 20 دقيقه ريشه گياه را دم ميكنند و 4-2 فنجان در روز نوشيده ميشود. تنطورها را بايد به تنهايي يا در تركيب با ساير گياهان به كار برد.
-براي فعال كردن سيستم ايمني و كاهش خطر عفونت درطي فاز حاد بيماري 60-30 قطره از قسمتهايمساوي از تنطورهاي كوكب كوهي (Echinaceae purpura) cone flower، و ختم ذهبيgoldenseal (Hydrastis Canadensis) ، را هر 4-3ساعت يكبار به كار بريد.
- گياه آب بشقابي Gotu kola (Centella asiatica) با موفقيت بسيار در سوختگيهاي درجه 2 و 3 به كار رفته است. كاربرد موضعي روزانه از چروكيدگي و تورم پوست پيشگيري يا آن را محدود و از تشكيل اسكار جلوگيري مينمايد. همچنين بهبودي را زياد و فيبروز را كم ميكند.
- گياهاني كه جريان خون به پوست را بهبود ميبخشند ميتوانند تحويل مواد غذايي به پوست را تسهيل نموده و مواد زايد متابوليكي راكاهش دهند. تركيبي از قسمتهاي مساوي از گياهان زير را بصورت چاي (يك فنجان 4 تا 6 بار در روز) يا تنطور (30تا60قطره 3 تا 4 بار در روز) تهيه نماييد.
Yarrow (Archillea millefolium)
Cleavers (Gallium aparine) بيتي راخ
Prickly ash bark (xanthoxyllum clava herculis).
Marigold (Calendula officinalis) هميشه بهار
Ginger root (Zingiberofficinalis)زنجبيل
-براي برطرف نمودن درد حاد در سوختگي، قسمتهاي مساوي از تنطور
Jamaican dogwood (piscidia erythrina)
Valerian (Valeriana officinalis) سنبلالطيب
St. John's wort (Hypericum perforatum) گل راعي
California poppy (Escholzia californica) جام طلايي و
را با نصف قسمت ازياسمن زرد gelsemium (Gelsemium sempiverens) مخلوط نموده و در مرحله حاد 10 تا 15 قطره هر 15 دقيقه (تا 8 دوز) به كار بريد. براي برطرف نمودن دردهاي ژنراليزه 30قطره 3 تا 4 بار در روز استفاده نماييد.
- مصرف خارجي فرآوردههاي روغني گل راعي براي درمان و مرحله پس از درمان آسيبهاي حاد، كوفتگيها، دردهاي عضلاني و سوختگيهاي درجه 1 مورد تأييد كميسيون E قرار گرفته است .
- برگ هماور Comfrey (symphytum officinalis) : يك فنجان چاي غليظ محتوي 10 قاشق چايخوري پر از اين گياه تهيه و براي شستشوي ناحيه استفاده نمايند. براي مدت طولاني بصورت خوراكي استفاده نشود زيرا خطر بالقوه براي آسيب كبدي را بدنبال دارد.
- پودر نارون Slippery elm (ulmus rubra)، ريشه ختمي Marshmallow (Althea officinalis)، Goldenseal و ريشه هماور را مخلوط و براي تسريع بهبودي وكاهش خطر عفونت در محل سوختگي به كار بريد.
- در فرانسه برگ گردو به صورت موضعي براي درمان آفتاب سوختگي و سوختگيهاي سطحي به كار رفته است.
نسخه هاي سنتي
نسخه شماره 1- دارو جهت درمان سوختگی با آتش
دارو : برگ خشک شده درخت چنار ( Plantanus orientalis)
طرز تهیه و استعمال : برگها را سائیده و روی موضع پاشیده شود .
توجه : این دارو بطور کلی جهت خشک كردن زخمها مورد استفاده قرار می گیدر .
نسخه شماره 2- دارو جهت درمان سوختگی با آتش
دارو : میوه نارس زیتون ( Olea euroepea)
طرز تهیه و استعمال : میوه ها را له كرده بصورت ضماد در موضع استعمال کنید .
نسخه شماره 3- دارو جهت درمان سوختگی با آتش
دارو : روغن کنجد ( Sesamum indicum)
روش و مقدر مصرف : روغن کنجد را بلافاصله بعد از سوختگی به محل سوختگی بمالید.
نسخه شماره 4- دارو جهت درمان سوختگیها و زخمها
دارو : سرشاخه ها گلدار یا برگ گیاه علف چای (هوفاریقون ) (Hypericum perforatum)
طرز تهیه و استعمال : بصورت پماد در موضع استعمال شود .
نسخه شماره 5- دارو جهت درمان سوختگی با آتش و زخمهای بزرگ
دارو : برگ تازه لبلاب ( عشقه ) ( Hedra helix )
طرز تهیه و استعمال : بصورت پماد در موضع استعمال شود .
نسخه شماره 6- دارو معالج سوختگیها با آتش
دارو : روغن تخم کتان (Linum usitatissimum)
روش استعمال : در موضع استعمال شود .
نسخه شماره 7- دارو معالج زخمها بویژه زخمهای دیر علاج و زخمهای عمیق
دارو : اسانس بابونه اصلی ( Matricaria chamomilla)
روش استعمال : در موضع مالیده شود .
توجه : این دارو همچنین جهت معالجه زخمهای بیخ ران و سوختگیها نیز استعمال می شود.
نسخه شماره 8- دارو جهت رفع آماس و التیام زخمها
دارو : برگ یا ریشه یا تمام گیاه گل خطمی ( Althaea officinalis)
طرز تهیه و استعمال : به صورت ضماد در موضع استعمال کنید .
نسخه شماره 9- داروی آرام کننده و خنک کننده پوست سوخته در اثر آتش یا آفتاب زدگی
دارو : روغن زیتون ( Olea europea)
طرز تهیه و استعمال : در موضع سوختگی یا آفتاب زدگی مالیده شود .
توجه : این دارو علاوه بر این در مورد مارگزیدگی و گزش حشرات و همچنین درمان استسقا و آب آوردن نسوج بصورت موضعی مورد استعمال قرار می گیدر .
نسخه شماره 10-
دارو : برگ یا ریشه یا تمام گیاه پنیرک ( Malva silvestris)
مقدر استعمال : 30 تا 50 گرم
طرز تهیه و استعمال : بصورت جوشانده در یک لیتر آب تهیه و سپس جهت شستشوی زخمها استعمال کنید .
نسخه شماره 11- دارو جهت معالجه زخمها و بریدگیها
دارو : تنتور ریزوم یا تمام گیاه همیشه بهار کوهی ( تنباکوی کوهی ) ( Arnica montana)
طرز تهیه و استعمال : تنتور را با آب به نسبت 1 به 2 یا 1 به 3 رقیق كرده و سپس جهت شستشوی زخمها و بریدگیها استعمال شود .
نسخه شماره 12- دارو ی التیام دهنده و معالج زخمها
دارو : تنور گل همیشه بهار ( Calendula officinalis)
طرز تهیه و استعمال : با مقدری آب مقطر رقیق كرده و زخم را با آن شستشو کنید .
نسخه شماره 13- دارو جهت معالجه سوختگیهای ساده
دارو : پیاز ( Allium cepa)
طرز تهیه و استعمال : پیاز را له كرده روی موضع قرار دهید .
نسخه شماره 14- دارو ی معالج زخمها
دارو : گل گیاه شاه بلوط هندی ( Aesculus hipocastanum)
مقدر استعمال : 20 گرم
طرز تهیه و استعمال : بصورت دم كرده در یک لیتر آب تهیه و جهت شستشوی زخمها استعمال شود .
نسخه شماره 15- دارو ی التیام دهنده زخمها
دارو : قسمت گوشتدار میوه گردو ( پوسته خارجی ) (Juglans regia)
مقدر استعمال : 50 گرم
طرز تهیه و استعمال : بصورت جوشانده در یک لیتر آب تهیه و جهت شستشوی زخمها استعمال کنید .
نسخه شماره 16- دارو ی معالج زخمها
دارو : تخم شنبلیله ( Trigonella foenum-graecum)
طرز تهیه و استعمال : بصورت جوشانده تهیه و جهت شستشوی زخمها استعمال کنید .
نسخه شماره 17- دارو ی جهت درمان زخمها
دارو : برگ دردوست (عشقه ) ( Hedra helix)
مقدر استعمال : 15 گرم
طرز تهیه : بصورت دم كرده در یک لیتر آب و جهت شستشوی زخمها استعمال کنید .
نسخه شماره 18- دارو ی معالج زخمهای دیر جوش
دارو : ریشه زنبق ( Iris florentia)
طرز تهیه و استعمال : ریشه های تمیز را بصورت پودر درآورده و سپس روی زخمها بپاشید .
نسخه شماره 19- دارو ی معالج زخمها
دارو : گل گیاه علف ماهور ( Verbascum thapsus)
طرز تهیه و استعمال : بصورت دم كرده تهیه و جهت شستشوی زخمها توصیه نموده اند .
نسخه شماره 20- داروی ضد عفونی کننده و التیام دهنده زخمها
دارو : برگ گیاه زبان گنجشک ( Fraxinus excelsior)
مقدر استعمال : 3 تا 5 گرم
طرز تهیه و استعمال : بصورت ضماد تهیه و استعمال کنید .
نسخه شماره 20- داروی ضد عفونی کننده و التیام دهنده زخمها
دارو : برگ گیاه پده ( Populus euphratica)
مقدر استعمال : 3 تا 5 گرم
طرز تهیه و استعمال : بصورت ضماد یا آب شستشو تهیه و استعمال کنید .
نتيجهگيري
استفاده از درمانهاي سنتي منجمله گياه درماني در حال افزايش است.بسياري از اين درمانها براي قرنها مورد استفاده قرار گرفته و نتايج خوبي نشان دادهاند. چندين كارآزمايي تصادفي كنترل شده نيز نتايج اميدبخشي را براي استفاده از گياه درماني در درمان اختلالات درماتولوژيك منجمله زخمها و سوختگيها نشان دادهاند. با اينحال تحقيقات بيشتري مورد نياز است و همت علاقمندان اين رشته را ميطلبد.
منبع : سايت علمی و پژوهشي آسمان--صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
اين مطلب در تاريخ: دوشنبه 10 فروردین 1394 ساعت: 23:18 منتشر شده است
برچسب ها : درمانهاي سنتي سوختگي,