درس‌هایی که باید از عاشورا آموخت

1. آزادگي

آزادي در مقابل بردگي، اصطلاحي، حقوقي و اجتماعي است، اما «آزادگي» برتر از آزادي است و نوعي حريت و رهايي انسان از قيد ذلت‎آور و حقارت بار است. نهضت عاشورا جلوة بارزي از آزادگي در مورد امام حسين ـ عليه السلام ـ و خاندان و ياران شهيد او است كه از ميان دو امر شمشير يا ذلّت، مرگ با افتخار را پذيرفت و فرمود: «هيهات منَّ الذّلة»[2] انسانهاي آزاده در راه استقلال و رهايي از ستم طاغوتها و در آن لحظات حساس و دشوار انتخاب، مرگ سرخ و مبارزه خونين را برمي‎گزينند و فداكارانه جان مي‎بازند تا جامعه خود را آزاد كنند.

2. ايثار

اوج ايثار، ايثار خون و جان است. ايثارگر كسي است كه حاضر باشد هستي و جان خود را براي دين فدا كند. در صحنه كربلا نخستين ايثارگر سيد الشهدا ـ‌ عليه السلام ـ بود كه در راه خدا از جان و مال و ناموس خود گذشت. و براي همه مخصوصاً شيعيان اين درس را داد كه در راه رضاي خدا و حفظ دين خدا بايد از تمنيات خويش گذشت.

3. شجاعت

صحنه عاشورا تصويري است واضح از شجاعت امام حسين ـ عليه السلام ـ و اهل بيتش. شجاعت عاشورائيان ريشه در اعتقادشان داشت. لذا عاشورا الهام بخش شجاعت به مبارزان بوده است و محرم همواره روحيه، شهامت و ظلم‎ستيزي به مردم مي‎داده است.

4. عزت

عزت يعني، شكست ناپذيري، صلابت نفس، و حفظ كرامت و شخصيت والاي انسان است. ستم‎پذيري و تحمل سلطة باطل و سكوت در برابر تعدي و تسليم فرومايگان شدن و اطاعت از فاجران همه از ذلت نفس و زبوني وحقارت روح سرچشمه مي‎گيرد.

عزت و كرامت امام ـ عليه السلام ـ در عاشورا درس عبرتي بر تمام مسلمانان شد كه به زير بار خواسته‎هاي ستمگران و ظالمان و قدرتهاي بزرگ نروند و در برابر تعدي آنها با تمام قوا با عزت و سربلندي بايستند.

5. عمل به تكليف

فرهنگ «عمل به تكليف» وقتي در جامعه و ميان افراد حاكم باشد، همواره احساس پيروزي مي‎كنند. امامان شيعه در هر شرايطي طبق تكليف عمل مي‎كردند. حادثه عاشورا نيز يكي از جلوه‎هاي عمل به وظيفه بود.

پيام عاشورا: «شناخت تكليف» و «عمل به تكليف» است. از سوي همه مردم، بويژه آنان كه موقعيت ويژه و الگويي براي ديگران دارند.

6. عشق به خدا

از والاترين و زلال‎ترين حالات جان آدمي، عشق به كمال مطلق خداي متعال است. سراسر عاشورا و صحنه‎هاي رزم رزمندگان، جلوه‎اي از اين جذبه معنوي و عشق برين است و شهادت ياران و عزيزان هر كدام هديه‎اي به درگاه دوست است تا رضاي او تأمين شود. اين مشرب عرفاني و عشق به خدا بايد سرمشق صاحبدلان و عاشقان درگاه حضرت دوست باشد. حفظ دين خدا قرباني مي‎خواهد كه امام و يارانش قربانيان در اين راه بودند.

براي ملتها هم قرباني شدن و قرباني دادن، رمز عزت و پيروزي است عبرت و پيام عاشورا اين است كه به ملتي كه در راه «آزادي» گام برداشته بايد قربانيان بسياري تقديم آستان حرّيت كند.

آري حوادث تاريخي اگر به چشم عبرت و درس گرفتن مورد مطالعه قرار گيرد «درس آموز» است. حادثه كربلا يكي از اين حوادث «الهام بخش» و «عبرت آموز» است. در عين حال كه براي همة حقجويان و عدالت خواهان و مبارزان راه حق و آزادي، يكي از غني‎ترين منابع الهام‎گيري است، از نگاه ديگر يكي از تلخ‎ترين حوادث و فجايعي است كه در تاريخ اسلام پديد آمد و جا دارد كه كاملاً بيان شود كه چه عواملي سبب شد، اين فاجعه به بار آمد و از آن درس عبرت گرفت. عواملي مثل دنياطلبي، غفلت، رها كردن تكليف، بي‎طرفي نسبت به حق و باطل و... كه همة اينها در به وجود آمدن اين فاجعه به نوعي دخيل بودند.کتابنامه

1. قرآن کريم.

2. امام حسين (عليه السلام ) شهيد فرهنگ پيشرو انسانيت، علامه جعفري (ره)، موسسه تدوين و نشر آثارعلامه جعفري، طبع هشتم، 1387.

3. بحارالأنوار، علامه مجلسي، 110 جلد، مؤسسه الوفاء بيروت - لبنان، 1404 ه ق.

4. تجلّي حقيقت در اسرار فاجعه کربلا، سلطان حسين گنابادي، انتشارات حقيقت، طبع دوم، 1384.

5. تحف العقول، حسن بن شعبه حرانى، انتشارات جامعه مدرسين قم، 1404 ه ق.

6. تهذيب الأحکام، شيخ طوسي، دارالکتب الإسلاميه، نجف، طبع دوم، 1378 ه ق.

7. حماسه و عرفان، آيت الله جوادي آملي،

8.روزنامه کيهان، 1388/10/1.