معماری اطلاعات

معماری اطلاعات در سالهای اخیر به عنوان واژه ای تازه درطراحی وب راه یافته است.هنوز هم متخصصین در ارائه تعریفی واحد از "معماری اطلاعات" مشکل دارند.مثل دو واژه" رده بندی "(Taxonomy)و "ابرداده" (Meta Data)که درسخنرانیها و مکالمات راه یافته ولی استفاده کنندگان از این واژه ها تعریف جامع و مشترکی ازآن ارائه ندادند.
به احتمال قریب به یقین، واژه معماری اطلاعات اولین بار در سال 1994توسط جوزف جین(Joseph Janes) و لویس روزنفلد (Louis Rosenfeld)،مدیران شرکت Argus Associates، که در دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه میشیگانبودند،استفاده شد.
زمینه کاری این شرکت، Argus Associates، اینترنت و توسعه وببود،که از استعاره معماری اطلاعات به خاطر مهم جلوه دادن ساختار و سازمان،در طراحیوب،در چشم مشتریان ،برای اولین بار استفاده کرد.
مجله Web Review برای اولین باریک ستون با عنوان معماری وب که توسط روزنفلد نوشته شده بود ،راچاپ کرد و پترمورویل( Peter Morrville) که دانشجوی دانشگاه میشیگان و کارمند شرکت Argus Associates بود،آن را دنبال کرد.
در سال 1996 ریچارد سوال ورمن (Richard Saul Wurman)یک کتاب تحت عنوان "معماری اطلاعات " که در آن ادعا کرد که واژه معماریاطلاعات در سال 1975 توسط خود وی به کار برده شد،را منتشر کرد.
نگرش وی در  اینکتاب به معماری اطلاعات از منظر طراحی اطلاعات بود در حالیکه روزنفلد و مورویلمعماری اطلاعات را  از جنبه کتابداری و اطلاع رسانی بررسی می کردند.بسیاری ازمتخصصین اطلاع رسانی تاریخ "معماری اطلاعات " را انتشار "کتاب خرس قطبی " در سال 1998 می دانند.
تا این زمان Argus Associates،شهرت قابل ملاحظه ای در معماریاطلاعات کسب کرد ورزنفلد و مورویل با انتشارات OReilly برای انتشار کتابی که بعدا "معماری اطلاعات وب " نام گرفت به مذاکره پرداختند. ویرایش دوم این کتاب در سال 2002 منتشر شد.تمام کتابهای انتشارات OReilly جلد های متمایزی دارند که روی هرکداماز این کتابها عکس حیوان بخصوصی را آورده اند.و روی کتاب معماری اطلاعات عکس "خرسسفید قطبی " آورده شده است.
در سال 2000 انجمن اطلاعات و فناوری آمریکا کنگرههای پی در پی در مورد معماری اطلاعات برگزار کرد ،که این کنگره ها عاملی شتاب دهندهدر روشن شدن مفهوم معماری اطلاعات داشت.شرکت تجاری- اینترنتی  Argus Associates درسال 2001 ورشکسته شد.
ولی از آن پس معماری اطلاعات به یک  واژه عمومی و شایع درطراحی وب تبدیل شد،و در سال 2002 تعدادی کتاب که افقهای نوینی را در این گرایش نوظهور در بر می گرفت،منتشر شد.
آیا اکنون تعریف پذیرفته و قابل قبولی از "معماریاطلاعات "وجود دارد؟
در ویرایش دوم از کتاب ساختار معماری اطلاعات وب نوشتهروزنفلد و مورویل تعاریف زیر ارائه شده است:
●   ترکیبی از مدلهای سازماندهی،طبقه بندی و پیمایش اطلاعات در سیستمهای اطلاعاتی
● طراحی ساختاری یک سیتماطلاعاتی جهت تسهیل دسترسی مستقیم به محتوا
●   هنر وعلم سازماندهی و طبقه بندیوب سایتها و شبکه های اینترانت برای کمک به کاربران جهت یافتن و مدیریتاطلاعات
●   یک رشته و یک سری تجربیات تازه با تاکید بر اصول طراحی و معماریبرای چشم اندز دیجیتال
 
یک تعریف جامع و پذیرفته شده از "معماری اطلاعات" وجود ندارد واین چیز خوبی در این مرحله از توسعه می باشد.درست مثل واژه اطلاع رسانیتاریخ آن به حدود 1950 بر می گردد ولی هنوز تعریف جامع و قابل قبولی از آن وجودندارد.
یک جنبه دیگر از معماری اطلاعات توسط روگرایوردن در کتاب اطلاعاتاولین(Butterworth-Heinemann,2003 ) است که چنین بیان کرده است:"یک سری اصول اساسیبرای توصیف نظریه،چهارچوب،خط مشی ها، استانداردهای توافقی و عواملی برای مدیریتاطلاعات به عنوان یک منبع"
دلایلی که رزنفلد و مورویل برای اهمیت و کارآمدیمعماری اطلاعات داشتند شامل موارد زیر می باشد:
● هزینه یافتن اطلاعات
● هزینه پیدا نکردن اطلاعات
● هزینه ساختار
● هزینه نگهداری و
● هزینهآموزش
 
پتر مورویل مفهوم "قابلیت یافتن" (findability)را به عنوان ترکیبی ازپیمایش و جستجو به منظور فراهم آوری و دسترسی کارآمد و موثر به اطلاعات ارتقاداد.
هم اکنون علاقه وکشش های زیادی به موضوع مدیریت محتوا بین متخصصین وجوددارد، روزنفلد و مورویل در مورد رابطه مدیریت محتوا و معماری اطلاعات در کتاب شاناظهار داشتند که:
معماری اطلاعات و مدیریت محتوا در واقع دو روی یک سکههستند.معماری اطلاعات یک نگرش فضایی از یک سیستم اطلاعاتی ارائه می دهد،در حالیکهمدیریت محتوا توصیف یک نگرش کنونی با نشان دادن جریان اطلاعات در داخل،پیرامون،وخارج از سیستم اطلاعاتی ارائه می دهد.همچنین خود را معمار اطلاعات قلمداد میکنند،در حقیقت پیش از سال 2004 House of Parliament در یکی از صفحات گرانقیمت Sunday Times یک آگهی تبلیغاتی در مورد معماری اطلاعات ارائه داد، که در این آگهیتبلیغاتی استفاده از معماری اطلاعات توسط متخصصین با تجربه آمده بود.
گمان میرود که معماری اطلاعات مثل اطلاع رسانی مجموعه ای از ابزارها و روشهاست که توسطمتخصصین در اندازه ای وسیع برای حل مشکلات مدیریت اطلاعات استفاده می شود.در ایلاتمتحده آمریکا معماری اطلاعات توسط انجمن اطلاع رسانی آمریکا ارتقا داده شده و توسطاسلیمور  (Asilmor Institute( http://www.aifia.org/  نیز حمایت می شود.واین موسسه در تلاش است که فعالیت های خود را در حد بینالمللی گسترش دهد و عضو گیری کند.
در اروپا معماری اطلاعات امروزه عناوینکارگاهها و کنفرانسهای زیادی را به خود اختصاص داده است.نشست معماری اطلاعات درکنفرانس اطلاعات پیوسته لندن در دسامبر 2003 با حضور شرکت کنندگان زیادی برگزارشد،همچنین یک کنفرانس در فوریه 2004 با شرکت 150     برگزار،کاربران پیوسته انگلیسینیز یک سمینار در مارس و Information Today یک سمینار در ژوئن 2004 در پاریس برگزارکردند.(www.infotoday.com/iaparis)
حال ضرورت یک مجله تخصصی معماری اطلاعات حسمی شود!
در حال حاضر با جستجوی کلید واژه معماری اطلاعات بالاتر از 600000 رکوردکه این عبارت را به کار برده اند پیدا می شود.این آمار بسیار جالب است چون اگرمحتوای این 600000 صفحه علمی هم نباشد،این حجم علاقه زیاد افراد به این موضوع رانشان می دهد. و بدون شک این اصطلاح به زودی در نزدیکی شما نیز ظاهر خواهدشد.
 نویسنده:مارتین وایت( Martin White)
مترجم:احسان محمدی

کارشناس واحد اطلاع رسانی کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید بهشتی